Brzuśce, czerwiec 2004 roku
Transkrypt
Brzuśce, czerwiec 2004 roku
Załącznik nr 1 do Uchwały Nr XII / 116 / 2004 Rady Gminy Subkowy z dnia 24 czerwca 2004 r. PLAN ODNOWY WSI BRZUŚCE NA BAZIE STRATEGII ROZWOJU SOŁECTWA Brzuśce, czerwiec 2004 roku 1. WSTĘP CEL I PRZEDMIOT OPRACOWANIA 1.1 CEL OPRACOWANIA Celem opracowania jest sformułowanie Planu Odnowy Wsi Brzuśce na bazie Strategii Rozwoju Sołectwa Brzuśce do 2015 roku, jako planowanego i długofalowego programu przedsięwzięć oraz działań składających się na proces stałego wzrostu jakości życia mieszkańców z zachowaniem spójnych rozwiązań gospodarczych, społecznych i ekologicznych, finansowanych z unijnych funduszy strukturalnych, krajowych oraz własnych środków społecznych, materialnych i pieniężnych W niniejszej strategii przyjmuje się zasady: Ø Opracowywania całości PLANU ODNOWY WSI w oparciu o STRATEGIĘ ROZWOJU SOŁECTWA poprzez stworzenie, etapowych Lokalnych Planów Rozwoju Sołectwa na lata 2004 – 2006 oraz 2006 – 2015, a to ze względu na źródła finansowania oraz treści i warunki wdrażania oraz rozliczania się ze środków finansowych Sektorowych Programów Operacyjnych. Ø Wytyczenie działań realizacji w/w planów poprzez opracowanie Planu Odnowy Wsi, czyli przyjęcie programowych kroków osiągnięcia założonych celów. Ø Zgodności powyższych planów z Strategią Rozwoju Gminy Subkowy. Gmina SUBKOWY posiada Strategię Rozwoju Gminy Subkowy do 2015 roku zatwierdzoną uchwałą Rady Gminy Nr XVII/136/2000 z dnia 24.08.2000r. w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Gminy Subkowy do 2015 roku. 1.2 PRZEDMIOT OPRACOWANIA • Analiza zasobów Sołectwa Brzuśce. • Analiza SWOT. • Wizja rozwoju wsi, czyli perspektywy rozwojowe, wynikające z przewidywanego kształtowania się sytuacji społeczno gospodarczej w otoczeniu. • Diagnoza aktualnej sytuacji naszego sołectwa. • Propozycje głównych przedsięwzięć strategicznych – programów do realizacji szczegółów planu odnowy wsi. 2 2. CHARAKTERYSTYKA SOŁECTWA BRZUŚCE 2.1 INFORMACJE OGÓLNE Sołectwo Brzuśce, położone jest w powiecie tczewskim, na terenie Gminy Subkowy, 4 km od miejscowości Subkowy, w kierunku zachodnim. Położone jest przy drodze wojewódzkiej nr 230 i 4 km od drogi krajowej nr 1 oraz stacji kolejowej Subkowy. 2.2 Rys historyczny sołectwa Tradycja osadnicza Brzuśc sięga drugiej połowy XIII w. Pierwsza wzmianka w dokumentach pochodzi z roku 1269. Domniema się jednak również, na podstawie badań archeologicznych, iż nieopodal Brzuść wiódł stary szlak handlowy do wybrzeży bursztynowych nad Bałtykiem. Wspomina o nim Plometeusz – kierownik Biblioteki Aleksandryjskiej, żyjący 150 lat p.n.e., a potwierdzają to znalezione w okolicach wsi Brzuśce monety z czasów cesarzy rzymskich: Wespazjana (79 r. p.n.e.), Krajana (117 r. p.n.e.), Walentyniana III (425 – 453). Trzydzieści włók ziemi Brust (Brzuźc), było własnością menniczego Hermana z Grudziądza jako dar od Sambora II. W 1275 roku Mściwój II potwierdził darowiznę 3 i oddał resztę majątku we władanie menniczemu. Majątek ten w 1290 roku Herman sprzedał cystersom oliwskim. Własność Brust jako cysterską poświadczył Władysław Łokietek oraz król Wacław II. Osada, choć na stałe zapisana w krajobrazie Pomorza, zmieniała, co jakiś czas swą nazwę, z Brust na Brzusicze, Brzuszcze. Około 1682, pojawiły się fonetycznie nazwy teraźniejsze: Brzuśce, Brzusce. W 1772 roku, w wyniku sekularyzacji dóbr kościelnych, majątek Brzuśc został rozparcelowany, stając się wsią gospodarską. W ten sposób ludność wsi i okolic uzależniona zostaje od właściciela ogromnego prywatnego gospodarstwa pana Łazarskiego. W 1888 roku wybucha ogromny, niszczycielski pożar, który to jako przestroga, stał się w przyszłości symptomem do powołania w 1926 roku Ochotniczej Straży Pożarnej. Okupacja niemiecka w znacznym stopniu, zniszczyła dorobek materialny wsi. Wyzwolenie przyniosło prócz wolności, również reformę rolną w wyniku, której majątek p. Łazarskiego został rozparcelowany w ręce bezrolnych rolników. W 1953 roku założono spółdzielnie produkcyjną „Złota Brzoza”, która to, ze względu na niefachowe kierowanie nią i niegospodarność spółdzielców upada po 4 latach swej działalności. W 1974 roku, oddano do użytku, zbudowaną w czynie społecznym remizę strażacką wraz ze świetlicą wiejską. W 1983 roku powstaje pomysł zbudowania salki katechetycznej. W trakcie jej budowy, wizja wiejskiej sali katechetycznej zamieniła się w realną Kaplicę pod wezwaniem N.M.P. Królowej Polski i św. Maksymiliana Kolbe, która 15 maja 1984 roku, zostaje poświęcona. Do terenu obszaru sołectw Brzuśce zaliczana jest również Leśniczówka Bukowiec, która podlega administracyjnie pod Zarząd Lasów w Starogardzie Gdańskim. 3. ANALIZA ZASOBÓW SOŁECTWA BRZUŚCE Analizę zasobów sołectwa przeprowadzono na podstawie dostępnych danych statystycznych UG Subkowy, Powiatowego Urzędu Pracy oraz informacji mieszkańców podczas rozmów i zebrania wiejskiego. Zasoby – to wszelkie elementy materialne otaczającego ją obszaru, które mogą być wykorzystane obecnie bądź w przyszłości w budowaniu bądź realizacji publicznych bądź prywatnych przedsięwzięć odnowy wsi. Zasoby, to również mieszkańcy, stanowiący główny podmiot wszelkich zamierzeń planowanych obszarowo działań strategicznych. To właśnie działalność 4 gospodarcza, rolnicza, społeczna, publiczna, zarobkowa mieszkańców ich umiejętności jak i status społeczny będą stanowiły główna siłę napędową pozytywnych zmian oblicza sołectwa Brzuśce. W analizie zasobów brano pod uwagę następujące rodzaje zasobów: q środowisko przyrodnicze, q środowisko kulturowe, q ludność, q gospodarka, rolnictwo, leśnictwo, q zatrudnienie, q obiekty i tereny, Środowisko przyrodnicze Sołectwo Brzuśce znajduje się w obszarze Pojezierza Starogardzkiego, będącego częścią makroregionu Pojezierza Wschodniopomorskiego. Cały obszar zajmuje wysoczyzna, którą tworzy przeważnie morena denna falista, z „polami drumlowymi” charakteryzującymi się spadkami terenu od 5% do 20%. Wyjątek stanowią obszary południowo – zachodnie sołectwa zajmowane przez porośnięte lasami sandry. Najczęściej występującymi glebami na terenie sołectwa są: gleby brunatne, czarne ziemie właściwe i zdegradowane, wykształcone na glinach lekkich, średnich i piaskach gliniastych. Lasy w Sołectwie Brzuśce składają się z bardzo urozmaiconego, ciekawego i nierzadko unikatowego drzewostanu, zakwalifikowanego w 8 przypadkach jako pomniki przyrody (Leśniczówka Bukowiec). Z tego też względu, nierzadko tereny te są ostoją zwierzyny łownej. W Bukowcu znajduje się ponadto, powstały z inicjatywy Koła Łowieckiego i lokalnych władz samorządowych, spójny z krajobrazem, kompleks rekreacji. Składa się on z sali konferencyjno biesiadnej, wydzielonego wokół oczka wodnego, miejsca na palenie ogniska, pieca grilowego oraz z szeregu drewnianych ław i siedzisk. Charakterystyczne dla terenu całego obszaru sołectwa Brzuśce jest występowanie licznych oczek wodnych. Środowisko kulturowe Charakterystyczną cechą dla sołectwa Brzuśce jest istnienie, jak na tak mały obszar i 414 osobową liczbę mieszkańców, wielu miejsc kultu chrześcijańskiego. Są to występujące bardzo licznie tzw. „Boże Męki”, czyli polowe kapliczki. Jest ich 5 (pięć) na terenie sołectwa. Jest również w Brzuścach Kaplica pod wezwaniem N.M.P. Królowej Polski i św. Maksymiliana Kolbe, która nosi miano Kościoła Filialnego. 5 Kościół został wzniesiony w 1984 roku, natomiast historia powstawania polowych kapliczek, sięga lat 90 XIX wieku. Z tego też, okresu, bo z 1890 roku pochodzi budynek szkolny, w którym do dnia dzisiejszego, po dobudowie skrzydła w 1990 roku, funkcjonuje Szkoła Filialna, dla Klas I – III i klasy „0” wchodzącej w skład Zespołu Szkół w Subkowach. Starszy od szkoły, bo pochodzący z I połowy XIX wieku, jest budynek, zamieszkały przez obecnego sołtysa Brzuść p. Piotra Lipskiego, który za dawnych czasów pełnił, prócz funkcji mieszkaniowej, rolę miejscowej karczmy. Możliwe jest, iż właśnie w tej karczmie „U Komora” spotykali się, jak głosi legenda, żyjący w osadzie zbójnicy, grabiący podróżujących drogą królewską do Gdańska, kupców. Ludność Podstawowe informacje na temat ludności1 Wyszczególnienie Wartość Lp. 1. Liczba mieszkańców w tym: Mężczyźni Do 18 lat 216 61 Pomiędzy 18 a 65 rokiem życia 136 Powyżej 65 roku życia Kobiety 19 198 Do 18 lat Pomiędzy 18 a 60 rokiem życia Powyżej 60 roku życia 2. Udział ludności wg. wieku Do 18 lat Od 18 do 65 lat Powyżej 60 (65) lat 1 414 58 117 23 119 253 42 Dane z dnia 16.06 2004 6 Struktura ludności sołectwa Brzuśce wg płci 48% 52 % mężczyźni kobiety Struktura ludności sołectwa Brzuśce wg wieku 11 % 29 % 60 % do 18 lat od 18 do 60 (65) lat Powyżej 60 (65) lat Gospodarka 2 Brzuśce Ø Usługi to, Produkcja 0 usługi ubezpieczeniowe. Usługi 9 spawalnicze, Działalność Handel 4 stolarskie, ta związana Transport 2 malarskie, jest budowlane bezpośrednio i z wykonywaniem usług zleconych przez innych wykonawców. Ø Handel to, handel obwożony, płodami rolnymi oraz dwa punkty sklepowe na terenie wsi. Ø Transport, to działalność osób pracujących na zlecenie innych wykonawców. 2 Struktura działalności gospodarczej w miejscowości Brzuśce na dzień 16.06.2004r 7 Rolnictwo Wielkość Ilość gospodarstw gospodarstw 57 14 4 2 5 2 7 91 Do 1 ha 1 ha – 2 ha 2 ha – 5 ha 5 ha – 7 ha 7 ha – 10 ha 10 ha – 15 ha 15 ha – 999 ha Razem Leśnictwo Południowo – zachodni obszar sołectwa Brzuśce oraz punktowo niektóre jego miejsca pokrywają tereny leśne. Jedynie 9 ha tych lasów jest własnością prywatną. Pozostałe ich areał jest w dyspozycji i zarządzie Nadleśnictwa Starogard Gdański. Zatrudnienie Z powyższych zestawień widać, iż działalność gospodarcza jak i rolnicza nie stanowi głównego źródła utrzymania się miejscowej ludności. Wyjątek stanowią gospodarstwo rolne, o niezminiaturyzowanym areale. Pozostałe osoby pracujące na terenie sołectwa to miejscowi nauczyciele i handlowcy, Większość z pozostałych w wieku produkcyjnym mieszkańców Sołectwa Brzuśce to osoby bezrobotne, z czego znaczny odsetek stanowią kobiety i młodzież. Reszta mieszkańców jest zatrudniona poza sołectwem w pobliskich miastach. Status ich zatrudnienia nie jest znany. Większość jednak z nich zatrudnionych jest w tzw. „szarej strefie” Obiekty i tereny Zabudowę sołectwa prócz wymienionych wyżej, w podrozdziale „środowisko kulturowe” obiektów, stanowią budynki mieszkalne. Pozostali mieszkańcy zamieszkują w większości, w parterowych, leciwych budynkach jedno i wielo rodzinnych jak i w nowoczesnych budynkach jednorodzinnych. Ponadto istniejące obiekty to: świetlica, remiza OSP, sklepy, wspomniane: Kościół i szkoła. Ponadto, pojedyncze oczka wodne, bagna, tereny leśne oraz wyznaczone pod zabudowę działki budowlane. ANALIZA ZASOBÓW SOŁECTWA Rodzaj zasobu Środowisko przyrodnicze - walory krajobrazu - walory klimatu (mikroklimat, wiatr, nasłonecz.) Brak Jest o znaczeniu małym Jest o Jest o znaczeniu znaczeniu średnim dużym X X 8 - walory szaty roślinnej X - cenne przyrodniczo obszary lub obiekty X - świat zwierzęcy (ostoje, siedliska) X - osobliwości przyrodnicze X - wody powierzchniowe (cieki, rzeki, stawy) X - podłoże, warunki hydrogeologiczne X - gleby, kopaliny X Środowisko kulturowe - Kościół - walory architektury wiejskiej i osobliwości X kulturowe - walory zagospodarowania przestrzennego X Obiekty i tereny - działki pod zabudowę mieszkaniową - działki pod domy letniskowe X - działki pod zakłady usługowe i przemysł X - pustostany mieszkaniowe, magazynowe i po X przemysłowe - tradycyjne obiekty gospodarskie wsi (kuźnie, X młyny) - place i miejsca publicznych spotkań X - miejsca sportu i rekreacji X Gospodarka, rolnictwo - specyficzne produkty (hodowle, uprawy polowe) X - znane firmy produkcyjne i zakłady usługowe X - możliwe do wykorzystania odpady poprodukcyjne X Sąsiedzi i przyjezdni - korzystne, atrakcyjne sąsiedztwo (duże miasto, X arteria komunikacyjna, atrakcja turystyczna) - ruch tranzytowy X - przyjezdni stali i sezonowi X Instytucje - placówki opieki społecznej X - szkoły X - przedszkole X - dom kultury X - świetlica wiejska X Ludzie, organizacje społeczne - KGW X - Stowarzyszenia X - OSP X DIAGNOZA AKTUALNEJ SYTUACJI NASZEGO SOŁECTWA. Jacy jesteśmy ? Jaka jest nasza wieś? - Kościół, 5 Kapliczek „Boże Męki” - Szkoła i „0” na miejscu - 8 drzewa pomniki przyrody Co ją wyróżnia? - Lasy z bogatą fauną i florą. - Leśniczówka Bukowiec z miejscem rekreacji - Bliskość do drogi nr 1 - Mieszkaniowa; Jakie pełni funkcje? - Po części rekreacyjna; X X 9 Kim są mieszkańcy? Co daje utrzymanie? Jak zorganizowani są mieszkańcy? W jaki sposób rozwiązują problemy? Jaki wygląd ma nasza wieś? Jakie obyczaje i tradycje są u nas pielęgnowane i rozwijane? Jak wyglądają mieszkania i obejścia? Jaki jest stan otoczenia i środowiska? Jakie jest rolnictwo? Jakie są powiązania komunikacyjne? Co proponujemy dzieciom i młodzieży? - Kociewiacy oraz ludność napływowa; Rolnicy Młodzież, nauczyciele; Osoby bezrobotne Rolnictwo Własna działalność gospodarcza; Szkolnictwo; Rada Sołecka; Własne grupy wiekowe; OSP Dyskusje; Współpraca z UG; Własna praca; Wieś ulicówka z przysiółkami o charakterze zagrodowym; Wydzielone na obrzeżu wsi działki budowlane Kultywowanie tradycji kociewskich Obrzędy religijne Odpusty Różnorodny, skrajny standard budynków mieszkalnych; Obejścia z reguły zadbane; Brak kanalizacji wsi; Brak oczyszczalni Mała ilość chodników Brak dogodnych dróg dojazdowych do wewnętrznych działek i posesji wsi; Brak miejsc na uprawianie czynnej rekreacji i sportu; Wiele małych gospodarstw socjalnych produkujących dla potrzeb własnych. dobre; - Indywidualne formy spędzania czasu wolnego Zajęcia świetlicowe dla dzieci kl. 1- 3 / 2x w tygodniu - Analiza SWOT Na podstawie analizy zasobów, opracowano korzystne i niekorzystne cechy wewnętrzne sołectwa, jak i potencjalne szanse i zagrożenia występujące w otoczeniu, które mogą mieć wpływ na przyszłość sołectwa i mieszkańców. ANALIZA SWOT MOCNE STRONY SŁABE STRONY 10 - - Bliskość szlaków komunikacyjnych Wewnętrzna szkolna komunikacja autobusowa Brak zakładów zanieczyszczających środowisko Istnienie działek pod budownictwo jednorodzinne z dopuszczalna funkcją usługową z zakresu drobnego handlu i usług Bliskość terenów leśnych, potencjalnych miejsc rekreacji Chęć zmiany swego statusu przez osoby bezrobotne Bezrobotni chętni do podjęcia pracy - SZANSE Rozwój Tczewa i Strefy Ekonomicznej Rozwój gospodarczy kraju Atrakcyjność turystyczna terenu Dyspozycyjność robocza mieszkańców Pozyskanie środków pomocowych z Unii Europejskiej System stypendialny dla młodzieży wiejskiej Gminne Centrum Informacji w Subkowach Komputeryzacja indywidualnych gospodarstw domowych Niedostateczna infrastruktura wsi z punktu widzenia gospodarki i zatrudnienia Bierność i apatia części społeczności sołectwa Bezrobocie brak dróg dojazdowych do wytyczonych działek budowlanych Brak skanalizowania sołectwa ZAGROŻENIA Zubożenie społeczności lokalnych Marginalizacja osób bezrobotnych 4. Wizja Rozwoju Wsi Wizja Rozwoju Wsi powstała w wyniku dyskusji mieszkańców, odwołuje się do przyszłości. Wizję Rozwoju Wsi Brzuśce sformułowano następująco: Nasza wieś ma być przyjazna mieszkańcom, żywa i atrakcyjna dla potencjalnych inwestorów. 5. Arkusz Planowania Arkusz planowania – Plan Rozwoju Sołectwa zawiera układ wyznaczonych przez społeczność priorytetów rozwojowych, celów, oraz konkretnych projektów. Poszczególne priorytety i projekty zgodne są z ustaloną wizją rozwoju Sołectwa Brzuśce. Wizja Rozwoju Sołectwa Priorytet 1 Priorytet 2 Priorytet 3 11 Cel 1 Projekty: Cel 2 Cel 3 Projekty: Projekty: Cel 1 Cel 2 Cel 3 Cel 1 Cel 2 Cel 3 Projekty: Projekty: Projekty: Projekty: Projekty: Projekty: PRIORYTETY, CELE I PROJEKTY Priorytet 1. Poprawa infrastruktury Cel 1. Poprawa infrastruktury technicznej Projekty: 1. Kanalizacja 2. Budowa oczyszczalni 3. Budowa infrastruktury informatycznej 4. Poprawa stanu i sieci dróg sołectwa 5. Budowa chodników 6. Budowa parkingów Cel 2. Poprawa infrastruktury społecznej Projekty: 1. Remont miejsca spotkań i spędzania czasu wolnego dla mieszkańców sołectwa. Cel 3. Poprawa infrastruktury turystyczno– rekreacyjno - sportowej Projekty: 1. Budowa boiska do mini piłki nożnej 2. Budowa boiska do piłki siatkowej 3. Budowa boiska do piłki koszykowej 4. Budowa placu zabaw 5. Uruchomienie kina DVD Priorytet 2. Zmniejszenie bezrobocia Cel 1. Tworzenie nowych miejsc pracy Projekty: 1. Samozatrudnienie mieszkańców 2. Wspólne warsztaty chałupnicze: wiklina, malarstwo i inne 12 3. Zbieractwo ziół i runa leśnego Cel 2. Aktywizacja bezrobotnych Projekty: 1. Organizowanie szkoleń 2. Informatyzacja gospodarstw domowych 3. Pomoc w przekwalifikowaniu mieszkańców Cel 3. Zwiększenie mobilności społeczeństwa Projekty: 1. Utworzenie organizacji pozarządowej 2. Utworzenie kółek zainteresowań 3. Organizowanie imprez kulturalno – sportowych Priorytet 3. Poprawa stanu środowiska Cel 1. Poprawa środowiska przyrodniczego Projekty: 1. Likwidacja eternitowych pokryć dachowych 2. Zwiększenie ilości pojemników na śmieci 3. Ocieplenie budynków Cel 2. Poprawa estetyki wsi Projekty: 1. Zwiększenie elementów małej architektury zieleni 2. Pomalowanie płotów 3. Przycinanie żywopłotów 4. Koszenie trawników 5. Odnowienie elewacji budynków Cel 3. Poprawa środowiska społecznego Projekty: 1. Demokratyzacja życia społeczności PODSUMOWANIE, czyli WIZJA STANU DOCELOWEGO Jaka ma być nasza wieś za 11 lat? Co ma ją wyróżniać? - Estetyka, ekologia, infrastruktura; Jakie ma pełnić funkcje? - Usługowe, kulturowe, rekreacyjne, mieszkaniowe; 13 Kim mają być mieszkańcy? Co ma dać utrzymanie? W jaki sposób ma być zorganizowana wieś i mieszkańcy? W jaki sposób maja być rozwiązywane problemy? Jak ma wyglądać nasza wieś? Jakie obyczaje i tradycje maja być u nas pielęgnowane i rozwijane? Jak mają wyglądać mieszkania i obejścia? Jaki ma być stan otoczenia i środowiska? Jakie ma być rolnictwo? Jakie mają być powiązania komunikacyjne? Co zaproponujemy dzieciom i młodzieży? - Wykształceni, aktywni, zaangażowani, w pełni identyfikujący się z wsią, dbający o wieś, pracujący; Usługi, małe i średnie przedsiębiorstwa, praca najemna, samozatrudnienie; - Organizacje pozarządowe, sportowe sekcje, KGW; - Dyskusje, rozmowy, współpraca z UG; - Estetyczna, wyodrębnione centrum, parking, dużo zieleni, boiska sportowe, place zabaw; - Ogólnopolskie, lokalne, sportowe; - Estetyczne, funkcjonalne stanowiące jedna całość, ekologiczne; - Z dostatecznie szeroko pojętą infrastrukturą; - Spójne, stanowiąc własne dla większości zabezpieczenie socjalne; - Więcej bezpośrednich połączeń z Subkowami. Tanie linie prywatne; - Mini boiska sportowe do siatkówki, p. nożnej. bezpieczne, odgrodzone od sieci komunikacyjnej; Rozwijanie zainteresowań, Plac zabaw dla najmłodszych, - Przewodniczący Rady Gminy Stefan Kata 14