Metale Szlachetne: Platyna

Metale Szlachetne: Platyna
Platyna (Pt, łac. platinum) – pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych w układzie
okresowym, metal szlachetny. Nazwa pochodzi od hiszpańskiego słowa platina, zdrobnienia
słowa oznaczającego srebro. Pierwiastek ten był znany w Ameryce jeszcze w czasach
prekolumbijskich. Do Europy został sprowadzony w 1750 roku przez Hiszpanów, którzy sądzili,
że jest to tylko odmiana srebra. Platyna posiada 36 izotopów z zakresu mas 172–201. W
naturalnym składzie izotopowym występują izotopy 190, 192, 194, 195, 196 i 198, z których
194, 195, 196 i 198 są trwałe i stanowią główną część składu.
fot: Jennifer Dickert
Właściwości
W stanie czystym platyna jest srebrzystobiałym metalem o silnym połysku, kowalnym i
ciągliwym. Nie reaguje z tlenem, wodą, kwasem chlorowodorowym i azotowym. Roztwarza się
w wodzie królewskiej tworząc kwas heksachloroplatynowy (H2PtCl6·nH2O), reaguje z
halogenami, siarką, cyjankami i silnymi zasadami. W formie silnie rozproszonej jest
łatwopalna[3].
Najważniejsze związki platyny to kwas heksachloroplatynowy, chlorek platyny i wywodzące się
z tych związków kompleksy metaloorganiczne, które są masowo wykorzystywane jako
katalizatory wielu przemysłowo stosowanych reakcji chemicznych.
Strona 1 / 3
(c) 2017 John Doe <[email protected]> | 2017-03-08 13:12
URL: http://encyklopedia.srebrnie.pl/content/4/13/pl/platyna.html
Metale Szlachetne: Platyna
Występowanie
Platyna jest metalem wyjątkowo rzadkim. Występuje w skorupie ziemskiej w ilościach ok. 4 ppb,
w postaci rodzimej (zob. platyna rodzima), w stopie z irydem (platynoiryd) oraz w postaci rudy i
jako zanieczyszczenie rud niklu i miedzi.
Zastosowanie
W związku ze swoją niską reaktywnością platyna używana jest w jubilerstwie, będąc metalem
cenniejszym od złota i srebra. Platyna jest również wykorzystywana jako katalizator (np. w
katalizatorach samochodowych), znajduje zastosowanie w przemyśle elektronicznym –
produkuje się z niej elementy urządzeń pomiarowych (np. jest składnikiem elektrod II rodzaju,
m.in. w pH-metrach i w ogniwach paliwowych). Z platyny wykonuje się także rezystory
stosowane do pomiaru temperatury (np. standardowe 100-omowe, tzw. Pt-100) ze względu na
ich stabilność. Ze stopów platyny wykonuje się także niektóre typy termopar.
Niektóre związki platyny znajdują zastosowanie w medycynie, np. cisplatyna i karboplatyna są
wykorzystywane w chemioterapii do zwalczania niektórych rodzajów nowotworów.
fot: Aram Dulyan
Samorodki platyny
Strona 2 / 3
(c) 2017 John Doe <[email protected]> | 2017-03-08 13:12
URL: http://encyklopedia.srebrnie.pl/content/4/13/pl/platyna.html
Metale Szlachetne: Platyna
Ciekawostki
Samorodki platyny jako bezużyteczne były w przeszłości wyrzucane lub używane do
budowy domów.
Platyna aż do XIX wieku służyła prawie wyłącznie oszustom do wykonywania
fałszywych monet
Na początku otrzymywano ją przez rozkład arsenku platyny PtAs2
Unikalny ID rozwiązania: #1012
Autor: : admin
Zaktualizowano: 2012-04-18 13:10
Strona 3 / 3
(c) 2017 John Doe <[email protected]> | 2017-03-08 13:12
URL: http://encyklopedia.srebrnie.pl/content/4/13/pl/platyna.html
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)