Plenarna_JG [Tylko do odczytu] - Bilans Kapitału Ludzkiego
Transkrypt
Plenarna_JG [Tylko do odczytu] - Bilans Kapitału Ludzkiego
2015 Bilans Kapitału Ludzkiego Wyzwania dla polityki rynku pracy i edukacji w badaniach bilansu kapitału ludzkiego Prof. dr hab. Jarosław Górniak Warszawa 28.04.2015r. Bilans Kapitału Ludzkiego Rynek pracy w ostatnich 5 latach: cisza przed burzą? Europa po (?) kryzysie finansowym Polska – trudna równowaga w burzliwym otoczeniu Bez eksplozji bezrobocia Docenione kadry Podtrzymany wzrost gospodarki Stagnacja w tworzeniu miejsc pracy Trudna sytuacja młodych osób wchodzących na rynek pracy Utrzymanie konkurencyjności i wzrostu wymaga przejścia do gospodarki opartej na wiedzy 2 Bilans Kapitału Ludzkiego 17% - „naturalna” stopa poszukiwania pracowników w warunkach umiarkowanego wzrostu? 2010 2011 2012 2013 2014 16% 17% 17% 14% 17% Odsetek pracodawców deklarujących poszukiwanie pracowników (N2010 = 15841, N2011 = 16159, N2012 = 16000, N2013 = 16000, N2014 = 16013) Bilans Kapitału Ludzkiego Silni potrzebują więcej Procent firm poszukujących nowych pracowników w zależności od wielkości i poziomu rozwoju Bilans Kapitału Ludzkiego Stałość oczekiwań … Bilans Kapitału Ludzkiego … i narastająca frustracja… 2010 2011 2012 2013 75% 75% 76% 78% 2014 80% Odsetek pracodawców poszukujących osób do pracy, którzy deklarują trudności w znalezieniu odpowiednich kandydatów (N2010 = 2483, N2011 = 2731, N2012 = 2686, N2013 = 2156, N2014 = 2652) Bilans Kapitału Ludzkiego … bo kandydatom brak kompetencji i doświadczenia Odpowiednich Wymaganych Doświadczeni Motywacji do Innych rzeczy kompetencji uprawnień a pracy 2010 Ogółem 43 6 24 20 7 2011 Ogółem 36 8 23 26 7 2012 Kierownicy 37 4 21 32 7 Specjaliści 35 24 22 8 12 Technicy 45 8 32 15 1 Pracownicy biurowi 30 13 27 31 0 Pracownicy usług 42 1 17 37 3 Robotnicy wykwalifikowani 38 8 26 25 2 Operatorzy i monterzy Robotnicy niewykwalifikowani Ogółem 24 13 40 17 7 13 9 2 74 3 36 10 25 26 4 2013 Kierownicy 48 11 22 0 19 Specjaliści 45 10 20 17 8 Technicy 34 15 29 20 2 Pracownicy biurowi 44 6 10 28 13 Pracownicy usług 32 2 29 32 5 Robotnicy wykwalifikowani 34 9 27 25 5 Operatorzy i monterzy Robotnicy niewykwalifikowani Ogółem 28 12 34 22 4 24 6 19 50 1 34 8 27 26 5 44 2 24 24 5 2014 Kierownicy Specjaliści 42 13 23 13 10 Technicy 39 11 25 20 6 Pracownicy biurowi 42 7 21 25 5 Pracownicy usług 29 4 23 40 4 Robotnicy wykwalifikowani 34 6 30 25 6 Operatorzy i monterzy Robotnicy niewykwalifikowani Ogółem 22 17 28 24 9 27 5 18 48 3 34 8 26 26 7 Bilans Kapitału Ludzkiego Połowa nie jest w pełni zadowolona z kompetencji swoich pracowników 2010 2011 0 2012 10 20 30 2014 40 50 60 52 50 48 51 54 W pełni zadawalające 44 46 49 46 43 Wymagają doszkolenia Niezadawalające 2013 4 3 3 3 3 Im bardziej innowacyjne i dynamiczne są firmy, tym bardziej wskazują na niedopasowania kompetencyjne i tym większy nacisk kładą na kształcenie personelu. Bilans Kapitału Ludzkiego Aktywność edukacyjna Polaków – podstawowe fakty bez zmian • Wysokie aspiracje edukacyjne • Wysokie zaangażowanie w kształcenie formalne – boom edukacyjny • Niski poziom zaangażowania w kształcenie dorosłych • Silny związek aktywności edukacyjnej dorosłych z wykształceniem formalnym • Podstawowy powód braku aktywności edukacyjnej – nieprzydatność w miejscu pracy • Zmiana preferencji w wyborze kierunków kształcenia PISA 2012 - performance in mathematics, reading and science Bilans Kapitału Ludzkiego Co nas czeka? Spadek zasobów siły roboczej w związku z kryzysem demograficznym i emigracją Wzrost poziomu „obciążenia demograficznego” Konieczność wzrostu konkurencyjności gospodarki i oparcia jej na innowacyjności, wykorzystaniu zaawansowanych technologii i wysoce kompetentnych kadr Dalszy wzrost znaczenia kompetencji ogólnych i jakości wykształcenia Bilans Kapitału Ludzkiego U progu wielkiej zmiany Gospodarka światowa – a wraz z nią gospodarka polska – weszła w okres fundamentalnych zmian strukturalnych Obserwowane niedopasowanie kompetencji to rezultat wzrastających rozbieżności pomiędzy wyłaniającymi się trendami zmian w gospodarce a cechami dostępnych kadr, a nie tylko wynik niedopasowania systemu edukacji. Trudności z wejściem młodych osób na rynek pracy nie są osobliwe dla Polski, mają swój silny komponent koniunkturalny (cykliczny), na co nakładają się także niedopasowania edukacyjne. Bilans Kapitału Ludzkiego U progu wielkiej zmiany W krótszym okresie możemy stać przed ryzykiem deficytu siły roboczej, w dłuższym – utratą szansy na pracę dużych segmentów społecznych Rośnie znaczenie przedsiębiorczości i zdolności do adaptacji i uczenia się W przypadku wejścia Polski na ścieżkę rozwoju gospodarki opartej na wiedzy niedopasowanie kompetencyjne ujawni się z jeszcze większą siłą i może się stać istotną barierą rozwojową. Bilans Kapitału Ludzkiego Jakie kompetencje przyszłości? Perspektywa sektora ITO - przypomnienie Ważność / Dostępność 4,00 Inicjatywa Innowacyjność Trudne do pozyskania Umiejętność testowania oprogramowania Zaangażowanie Algorytmy i struktury danych „Wrażliwość” międzykulturowa Wpływ na innych 3,25 Sieci komputerowe Orientacja na klienta Adaptacja Komunikacja ustna Język francuski Uczciwość Organizowanie pracy własnej Umiejętności matematyczne Orientacja na cele Dyspozycyjność czasowa Współpraca Radzenie sobie ze stresem Komunikacja pisemna Zdolności analityczne Troska o jakość Uczenie się Język programowania Java Język angielski 2,50 2,50 3,75 Ważne 5,00 Bilans Kapitału Ludzkiego I branża BPO Ważność / Dostępność 4,00 „Wrażliwość” międzykulturowa Komunikacja pisemna Komunikacja ustna Zaangażowanie Zdolności analityczne Trudne do pozyskania Język włoski Język niderlandzki Adaptacja Wpływ na innych Radzenie sobie ze stresem Język francuski Orientacja na cele Język niemiecki Innowacyjność Inicjatywa Organizowanie pracy własnej Umiejętności matematyczne Uczenie się 3,25 Orientacja na klienta Współpraca Troska o jakość Dyspozycyjność czasowa Język angielski Mobilność Obsługa pakietu MS Office 2,50 Podstawy rachunkowości 2,50 3,75 Ważne Uczciwość 5,00 Bilans Kapitału Ludzkiego I jeszcze jedno spojrzenie: najważniejsze dla ITO w przyszłości Inicjatywa Innowacyjność Komunikacja pisemna Komunikacja ustna Orientacja na cele Organizowanie pracy własnej Współpraca Zaangażowanie „Wrażliwość” międzykulturowa Język angielski Uczenie się Adaptacja Radzenie sobie ze stresem Zdolności analityczne Uczciwość Bilans Kapitału Ludzkiego Jakie kompetencje? Te umiejętności amerykański Graduate Record Examination analizy i krytycznej oceny tekstów syntezy informacji analizy związków znaczeniowych rozwiązywania problemów z wykorzystaniem wiedzy i umiejętności w zakresie matematyki i analizy danych sprawnego komunikowania się na piśmie, rozumowania krytycznego argumentowania Bilans Kapitału Ludzkiego Wnioski dla polityk publicznych Wzrastająca liczba dobrze wykształconych młodych ludzi jest kluczowym aktywem Polski Nacisk na wysoką jakość kształcenia w zakresie kompetencji technicznych ma wysoką wartość, ale jest to zbyt wąskie podejście. Konieczny jest silny nacisk na kształtowanie kompetencji ogólnych i jest to zadanie trudne, które powinno być realizowane od wczesnych etapów edukacji, właściwie od przedszkola. Nie ma możliwości, by sam system edukacyjny, bez zaangażowania pracodawców, przygotował absolwentów pod względem umiejętności praktycznych pożądanych w miejscu pracy. Bilans Kapitału Ludzkiego Pracodawcy a edukacja Kapitał ludzki jest obszarem inwestycji dla pracodawców Absolwenci przyjmowani do pracy wymagają przygotowania w firmie do wykonywania obowiązków, co jest kosztowne. To skłania do poszukiwania pracowników z doświadczeniem, ale tych brakuje i będzie brakowało Alternatywą dla kształcenia swoich pracowników po zakończeniu przez nich edukacji formalnej jest zaangażowanie się w kształcenie w jej toku. Tego problemu nie rozwiąże oświata bez zaangażowania się merytorycznie, organizacyjnie i finansowo pracodawców. Zawodowe kształcenie dualne na wysokim poziomie jest relatywnie kosztowne, a dobre rezultaty przynosi wtedy, gdy jest połączone z rozwojem kompetencji ogólnych, np. matematycznych, językowych itp. oraz umiejętności transferowalnych wskazanych wyżej Bilans Kapitału Ludzkiego Pracodawcy a edukacja Państwo powinno: doskonalić warunki prawne i zachęty do zaangażowania pracodawców w proces kształcenia Rozwinąć i wdrożyć program rozwoju kształcenia dualnego, z zaangażowaniem pracodawców, na poziomie ponadgimnazjalnym i stworzyć i wprowadzić w życie taki program – na poziomie uczelni Bilans Kapitału Ludzkiego Pracodawcy a edukacja Związki pracodawców: Działać na rzecz zaangażowania firm w proces kształcenia – dla ich przyszłych korzyści Współdziałać w procesie doskonalenia programów rozwoju kształcenia z komponentem praktycznym Dbać o standardy praktyk i staży Szkoły i uczelnie • Otworzyć się szerzej na współpracę z pracodawcami • Zasięgać ich opinii w kształtowaniu programów nauczania w ramach posiadanej swobody Bilans Kapitału Ludzkiego Czy w Polsce należy zmniejszyć dostępność studiów na poziomie wyższym? Nie należy, w szczególności do studiów I stopnia powinien być dobry dostęp Masowość studiów I i II stopnia wskazuje na potrzebę wprowadzenia studiów jednoetapowych spełniających powszechne aspiracje edukacyjne – czteroletnich studiów I stopnia Najważniejszym celem średniookresowym jest podniesienie jakości studiów Bilans Kapitału Ludzkiego Jakie studia? Studia zaawansowane (II, a zwłaszcza III stopnia) powinny być selektywne, specjalizujące na poziomie magisterskim lub prowadzące do doktoratu – model praktykowany na świecie Podstawowy segment studentów powinien mieć dostęp do studiów I stopnia o charakterze praktycznym, na wielu specjalistycznych kierunkach przygotowujących dobrze pod względem kompetencji zawodowych i ogólnych. Studia I stopnia o profilu akademickim, przeznaczone dla mniejszego segmentu studentów, powinny być prowadzone w wiodących ośrodkach naukowych, szeroko profilowe i przygotowujące do dalszych studiów badawczych. Bilans Kapitału Ludzkiego Klucz do wzrostu jakości kształcenia nauczyciele akademiccy 76 inni specj naucz i wych 64 nauczyciele gimn i szkół ponadg 59 nauczyciele szkół podst i spec. ds. wych małego dziecka 55 nauczyciele kształ zawod 50 spec.naucz/wych 58 specjaliści 56 0 20 40 60 Poziom aktywności edukacyjnej w grupie specjalistów do spraw nauczania i wychowania, osoby pracujące, wiek 25-59/64, (w%) 80 Bilans Kapitału Ludzkiego Klucz do wzrostu jakości kształcenia Wzrost kompetencji nauczycieli wszystkich szczebli Zmiany w procesie kształcenia nauczycieli szkolnych i selekcji do zawodu Wprowadzenie nowych bodźców do kształcenia się nauczycieli wykonujących zawód w zakresie ścieżki kariery zawodowej Podnoszenie kompetencji badawczych i dydaktycznych nauczycieli akademickich w kontakcie z wiodącymi uniwersytetami na świecie Podniesienie jakości studiów doktoranckich i poziomu doktoratów oraz habilitacji Wprowadzenie bodźców do lepszego kształcenia i kształcenia się w zakresie kluczowych kompetencji ogólnych Bilans Kapitału Ludzkiego Nowoczesna edukacja musi kształcić dla nowoczesnego rynku pracy • Warunkiem tego, by absolwenci pracowali w kraju, a nie na emigracji jest dostępność miejsc pracy dobrej jakości • Konsekwentna realizacja reform podatkowych, prawnych i instytucjonalnych ułatwiających prowadzenie działalności gospodarczej i stymulujących innowacyjność • Zachęty do lokowania w Polsce jednostek badawczorozwojowych i analitycznych przez firmy międzynarodowe i polskie Bilans Kapitału Ludzkiego Nowoczesna edukacja musi kształcić dla nowoczesnego rynku pracy • Rewizja polityki rynku pracy z punktu widzenia dyskryminujących kobiety konsekwencji regulacji i innych instrumentów polityk publicznych • Dbanie o aktywne uczestnictwo w rynku pracy osób niepełnosprawnych • Modernizacja administracji publicznej i podnoszenie kompetencji pracowników administracji – ważna inwestycja rozwojowa Bilans Kapitału Ludzkiego bkl.parp.gov.pl Dziękuję za uwagę i zapraszam do paneli tematycznych i lektury raportów!