Trudne tematy – rozmawiać czy unikać?

Trudne tematy – rozmawiać czy unikać?
Czasem możesz czuć zaskoczenie, słysząc, jakie tematy porusza twoje dziecko. Może to
być coś zasłyszanego w mediach – w radiu, tv – lub z rozmów dorosłych. Mogą to też być
wydarzenia, które bezpośrednio dotknęły twoją rodzinę. Niestety, czasem są to tematy,
których wolelibyśmy uniknąć – katastrofy, wypadki, choroby, rozwód, śmierć. Musisz
być przygotowany na pytania dotyczące różnej problematyki.
To normalne, że twoje dziecko jest ciekawe świata i dopytuje o to, co usłyszało, a czego nie
rozumie. Czy jednak powinno się unikać podawania niewygodnych lub smutnych informacji i
próbować skierować myśli dziecka na inne tory? Jak rozmawiać z dzieckiem o trudnych tematach?
Nie unikaj pytań
Rozmawiaj z dzieckiem szczerze. Może to być czasem trudne, gdyż nie zawsze znasz wszystkie
odpowiedzi. Ale ważne jest, żeby w domu panowała atmosferę nieskrępowania, gdzie zarówno ty,
jak i dziecko będziecie czuli się komfortowo rozmawiając na różne tematy. Pamiętaj też, że nie ma
wytyczonych emocji, jakie powinno się czuć w dyskusji o kłopotliwych sprawach.
Czasem taka rozmowa o problemie, który w danym momencie wcale nie dotyczy twojego dziecka
(jak np. choroba kogoś bliskiego), może stać się podporą w momencie, kiedy taka rzecz go spotka.
Wprost, ale bez szczegółów
Dziecko nie jest w stanie przyswoić zbyt dużej ilości informacji naraz – dlatego nie ma sensu
wdawać się w skomplikowane wyjaśnienia, których i tak nie zrozumie. Nie ma potrzeby podawać od
razu wszystkie szczegóły. Dziecko zapyta o nie dopiero, kiedy samo będzie gotowe. Dawaj krótkie,
proste odpowiedzi i bądź gotowa na kolejne pytania.
Powrót do tematu w przyszłości
Możesz się spodziewać powrotu do problematyki w przyszłości – i to nie tylko w celu uzupełnienia
danych. Może zdarzyć się tak, że dziecko zapyta o to samo, co ostatnim razem. Nie martw się, że
twoje poprzednie wyjaśnienia nie były wystarczające – widocznie temat okazał się za trudny dla
dziecka i potrzebuje więcej czasu na zrozumienie i przyswojenie go. Po prostu odpowiadaj na
pytania tak cierpliwie, jak możesz.
Nie bądź zaskoczona różnymi reakcjami
Czasem rozmowa jest wywołana sytuacją w domu – chorobą, śmiercią kogoś bliskiego, rozwodem
rodziców, kłótnią. Dzieci różnie wtedy reagują na sytuację; zwłaszcza, jeśli jest ona trudna i silnie
oddziałuje na jego emocje. Nie zdziw się, jeśli dziecko nagle będzie się chciało więcej przytulać albo
powrócą jego stare nawyki; może stanie się nadpobudliwe i będzie roznosić je energia. W końcu
jego codzienna rutyna została naruszona, a ono stara się z tym pogodzić – na swój sposób. Z
drugiej strony, oczekiwana reakcja może nie nadejść albo wydawać się być stłumiona gdzieś
pomiędzy codzienną radością i zabawami.
Pozwól dziecku na wyrażanie emocji w różny sposób, o ile nie są one destrukcyjne dla niego
samego lub otoczenia. Możesz podsunąć mu kredki i kartki – ekspresja plastyczna jest znakomitym
sposobem na wyrażanie uczuć, zwłaszcza tych, których nie umiemy zwerbalizować. Może mieć też
charakter kompensacyjny, redukować emocje. Możesz też zainwestować w materace i piłki, na
których dziecko będzie mogło wyładować swoją energię.
Zapewnij dziecko, że różne towarzyszące emocje są w porządku (nawet jeśli nie wszystkie
zachowania nimi wywołane są społecznie akceptowane) i nie trzeba się ich wstydzić. Pomóż też
znaleźć zdrowy sposób na radzenie sobie z nimi.
Wyrażaj własne emocje
Jeśli jakaś nieprzyjemna sytuacja zdarzyła się w waszym domu i wszyscy zostaliście nią mocno
poruszeni – nie ukrywaj przed dzieckiem emocji. Nie przestrasz go gwałtowną reakcja, ale też nie
udawaj, że wszystko jest w porządku. Wyjaśnij, że dorośli też są czasem smutni i mogą z tego
powodu płakać albo mieć ponury nastrój. Twoje dziecko jest świadome zmian w twoich uczuciach i
będzie tym bardziej zaniepokojone, jeśli wyczuje, że coś jest nie tak, a ty to ukrywasz.
Codzienność dziecka
Nie powiększaj jego niepokoju przez zakłócenie codziennych obowiązków i zajęć. Utrzymanie
rutyny daje mu poczucie bezpieczeństwa i stabilności. Im szybciej wasze życie wróci do
normalności, tym łatwiej będzie mu sobie poradzić w nowej sytuacji. Tak więc niech o odpowiedniej
porze kładzie się spać, wstaje, je posiłki, chodzi do przedszkola albo szkoły, spotyka z przyjaciółmi.
Jeśli twoje dziecko wydaje się mieć trudności w radzeniu sobie z nową sytuacją albo jakiś temat
wywołuje u niego szczególnie silne emocje – boi się spać, wydaje się przygaszone lub przejawia
zachowania agresywne – poszukaj pomocy u różnych źródeł: w książkach, u specjalistów,
psychologów, w odpowiednich organizacjach. Twoje wysiłki muszą skupić się na pomocy dziecku w
radzeniu sobie w trudnych sytuacjach, by w przyszłości było w stanie samemu mierzyć się z
problemami w życiu.