Fundusze Europejskie jako narzędzie tworzenia

REKLAMA
0793835/00
Fundusze Europejskie jako narzędzie tworzenia nowych przedsiębiorstw
Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) stanowią aż 99,83% ogólnej liczby
firm, zaś na Lubelszczyźnie jest to 99,88%. Sektor MŚP wytwarza 33% PKB i zatrudnia
prawie 30% ogółu pracujących w Polsce. W naszym regionie jest to odpowiednio
36,77% oraz 33,72%. Pracujący w sektorze MŚP stanowią jednocześnie około 69,73%
zatrudnionych w przedsiębiorstwach w kraju, a w regionie jest to 79,53%.1 W sektorze
MŚP ma także miejsce najwyższy przyrost liczby nowych miejsc pracy. Małe i średnie
firmy znacznie wolniej tracą zatrudnienie w okresach załamania koniunktury niż
przedsiębiorstwa duże. Często także stosują prostsze, pracochłonne techniki produkcji,
pozwalające na absorpcję nadwyżek siły roboczej, a także, co istotne, tworzą miejsca
pracy dla osób o najniższych kwalifikacjach.2
3) sprzedaży hurtowej i detalicznej;
4) rzemiosła lub rękodzielnictwa;
5) robót i usług budowlanych oraz instalacyjnych;
6) usług turystycznych oraz związanych ze sportem, rekreacją i wypoczynkiem;
7) usług transportowych;
8) usług komunalnych;
9) przetwórstwa produktów rolnych lub jadalnych produktów leśnych;
10) magazynowania lub przechowywania towarów;
11) wytwarzania produktów energetycznych z biomasy;
12) rachunkowości, doradztwa lub usług informatycznych.
Przedsiębiorstwa należące do sektora MŚP wciąż jednak natrafiają na różnego
rodzaju bariery rozwojowe. Najważniejsze z nich przedstawia poniższa tabela:
Pomoc może być przyznana m.in., jeżeli projekt przewiduje utworzenie co najmniej
1 miejsca pracy (osobę fizyczną ubiegającą się o pomoc, która podejmuje we własnym
imieniu działalność gospodarczą, uwzględnia się w liczbie tworzonych miejsc pracy tzw. samozatrudnienie).8 Pomoc ma formę zwrotu kosztów kwalifikowalnych. Wysokość
pomocy przyznanej nie może przekroczyć:
1) 100 000 zł – jeśli projekt przewiduje utworzenie co najmniej 1 i mniej niż 2 miejsc
pracy (w przeliczeniu na pełne etaty średnioroczne, przy czym ich utworzenie
musi być uzasadnione zakresem rzeczowym operacji);
2) 200 000 zł – jeśli przewiduje się utworzenie co najmniej 2 i mniej niż 3 miejsc
pracy;
3) 300 000 zł – jeśli przewiduje się utworzenie co najmniej 3 miejsc pracy.
Bariery rozwoju firm
istniejący system prawa podatkowego
wysokie pozapłacowe koszty pracy
silna konkurencja
brak odpowiednio wykwalifikowanych pracowników
zatory płatnicze
system prawa pracy
wysokie płace
niedostateczny popyt na usługi/dobra
trudności w dostępie do kredytów
kontrole działalności gospodarczej
Odsetek wskazań
w badaniu 3
47%
44%
30%
27%
24%
17%
14%
11%
10%
8%
Źródło: Opracowanie własne na podstawie „Raport o stanie sektora małych i
średnich przedsiębiorstw w Polsce w latach 2006–2007”, PARP 2008
Przełamaniem części ze wskazanych barier mogą być fundusze UE przeznaczone
m.in. na tworzenie i rozwój MŚP w województwie lubelskim. Podstawowe źródło
środków wspólnotowych na terenie województwa ulokowane jest w Regionalnym
Programie Operacyjnym Województwa Lubelskiego na lata 2007-2013 (RPO WL) w
ramach osi priorytetowej I i II.
Osoby, które rozpoczęły działalność gospodarczą w okresie ostatnich 24 miesięcy
mogą się starać o środki w ramach działania 1.1 RPO WL4. Celem Działania jest
zwiększenie zdolności inwestycyjnej w początkowym okresie funkcjonowania
mikroprzedsiębiorstw5 realizujących projekty na terenie województwa lubelskiego,
poprzez wyposażenie ich w nowoczesny sprzęt i technologie.
Realizacja Działania powinna się przyczynić do poprawy oferty produktowej i
technologicznej przedsiębiorstw. Preferowane będą projekty uwzględniające
rozwiązania innowacyjne. Zgodnie z zapisami RPO WL na lata 2007 – 2013 na
realizację Działania przewidziano kwotę 45,33 mln euro.
Minimalna wartość wsparcia wynosi 15 tys. zł, a maksymalna 310 tys. zł, z tym, że
dla projektów, w których wartość wydatków kwalifikowalnych przekroczy 1 mln zł
maksymalna kwota wsparcia wynosi 500 tys. PLN. Minimalna wartość projektu wynosi
21,5 tys. zł, natomiast maksymalna wartość projektu nie może przekroczyć 8 mln zł.
Maksymalny udział środków publicznych w wydatkach kwalifikowalnych na poziomie
projektu wynosi aż 70%.
Przykładowe rodzaje projektów:
• wyposażenie niezbędne do prowadzenia i rozwoju działalności gospodarczej lub
modernizacji środków produkcji, prowadzące do zwiększenia zdolności
inwestycyjnej i innowacyjności przedsiębiorstwa,
• dywersyfikacja produkcji zakładu poprzez jego rozbudowę w celu wprowadzenia
nowych produktów/usług,
• zasadnicza zmiana dotycząca procesu produkcyjnego istniejącego zakładu,
rozbudowa przedsiębiorstwa (produkcyjnego/usługowego).6
Beneficjent działania musi utrzymać jego rezultaty przez okres trwałości, który
wynosi 3 lata od zakończenia projektu.
W przypadku tworzenia i rozwoju przedsiębiorstw na terenach wiejskich i w małych
miastach należy skorzystać ze środków w ramach Programu Rozwoju Obszarów
Wiejskich (PROW), Działanie 3.1.27. Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw. Celem
działania jest wzrost konkurencyjności gospodarczej obszarów wiejskich, rozwój
przedsiębiorczości i rynku pracy, a w konsekwencji - wzrost zatrudnienia na obszarach
wiejskich. Pomocy udziela się podmiotom z tytułu inwestycji związanych z tworzeniem
lub rozwojem mikroprzedsiębiorstw działających w zakresie:
1) usług dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa;
2) usług dla ludności;
Maksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi, w okresie
realizacji Programu, nie może przekroczyć 300 000 zł.W przypadku przetwórstwa
produktów rolnych (objętych załącznikiem nr 1 do Traktatu WE) lub jadalnych produktów
leśnych, maksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi, w okresie
realizacji Programu, wynosi 100.000 zł.
Poziom pomocy wynosi maksymalnie 50% kosztów kwalifikowalnych operacji.
Zgodnie z umową przyznania pomocy beneficjent przez 5 lat jest zobowiązany m.in. do
osiągnięcia celu operacji i jego zachowania oraz utworzenia nowych miejsc pracy w
przeliczeniu na pełne etaty oraz ich utrzymania przez 2 lata.
Osoby, które dopiero planują rozpoczęcie działalności gospodarczej mogą
skorzystać z działania 6.2: Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i
samozatrudnienia Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki
Program zapewnia wsparcie dla osób zamierzających rozpocząć działalność
gospodarczą poprzez zastosowanie następujących instrumentów (jednego lub kilku):
• doradztwo (indywidualne i grupowe) oraz szkolenia umożliwiające uzyskanie
wiedzy i umiejętności potrzebnych do założenia i prowadzenia działalności
gospodarczej;
• przyznanie środków finansowych na rozwój przedsiębiorczości, do wysokości
maksymalnej stanowiącej równowartość 40 tys. zł;
• wsparcie pomostowe (w wysokości minimalnego wynagrodzenia) w okresie od 6
do 12 miesięcy od dnia zarejestrowania działalności gospodarczej, obejmujące
m.in. doradztwo oraz pomoc w efektywnym wykorzystaniu dotacji (wyłącznie dla
osób, które rozpoczęły działalność w ramach danego projektu).
Grupy docelowe, które mogą liczyć na wsparcie, to osoby fizyczne zamierzające
rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej (z wyłączeniem osób, które posiadały
zarejestrowaną działalność gospodarczą w okresie 1 roku przed złożeniem wniosku o
uzyskanie wsparcia), w tym w szczególności:
– osoby pozostające bez zatrudnienia przez okres co najmniej kolejnych 12 miesięcy
w ciągu ostatnich dwóch lat,
– kobiety (w tym zwłaszcza powracające oraz wchodzące po raz pierwszy na rynek
pracy po przerwie związanej z urodzeniem i wychowaniem dzieci),
– osoby do 25. roku życia,
– osoby niepełnosprawne,
– osoby po 45. roku życia,
– osoby zamieszkujące na obszarach wiejskich, w gminach wiejskich, miejskowiejskich i miejskich oraz mieszkańcy miast do 25 tys. mieszkańców zamierzające
podjąć zatrudnienie w zawodach pozarolniczych (niezwiązanych z produkcją rolną
i zwierzęcą).
Taki rodzaj wsparcia oferował np. Miejski Urząd Pracy w Lublinie w ramach projektu
„Unia Przedsiębiorczych”.
Wysokość wsparcia wynosiła do 18 tys. zł (www.uniaprzedsiebiorczych.pl)
Zainteresowani założeniem i rozwojem działalności w przestrzeni Internetu mogą
aplikować o środki w ramach działania 8.1: Wspieranie działalności gospodarczej w
dziedzinie gospodarki elektronicznej, Programu Operacyjnego Innowacyjna
Gospodarka. Program wspiera projekty mające na celu świadczenie usług drogą
elektroniczną (usług cyfrowych), w tym wytworzenie produktów cyfrowych niezbędnych
do świadczenia tych usług. Wymaganym rezultatem kwalifikowanego do wsparcia
projektu jest wytworzenie, świadczenie i aktualizacja usług cyfrowych. Wsparcie może
być udzielone jednokrotnie mikroprzedsiębiorcy lub małemu przedsiębiorcy, który
spełnia łącznie następujące warunki:
1. prowadzi działalność gospodarczą i ma siedzibę na terytorium RP;
2. złożył wniosek o udzielenie wsparcia przed upływem pierwszego roku
prowadzenia działalności gospodarczej;
3. złożył wniosek o udzielenie wsparcia przed rozpoczęciem realizacji projektu;
4. zobowiązał się do utrzymania trwałości projektu objętego wsparciem w
województwie, w którym został zrealizowany, przez okres co najmniej 3 lat od
dnia zakończenia realizacji projektu.
Wsparcie nie może być udzielone:
1. przedsiębiorcy prowadzącemu działalność gospodarczą w zakresie towarowego
transportu drogowego na nabycie pojazdów przeznaczonych do takiego
transportu;
2. na projekty mające na celu świadczenie usług poczty elektronicznej, usług
związanych z hostingiem oraz usług związanych z rejestracją i utrzymaniem
domen internetowych;
3. na projekty mające na celu obrót handlowy produktami.
Wielkość wsparcia może wynosić do 85% wydatków kwalifikujących się do objęcia
wsparciem. Wartość wydatków kwalifikujących się do objęcia wsparciem nie może być
niższa niż 20 tysięcy złotych i nie może przekroczyć 1 miliona złotych.
Formą wsparcia przedsiębiorstw będących we wczesnej fazie rozwoju są także
fundusze pożyczkowe. Jest to pozabankowe źródło, które daje rozpoczynającemu
działalność gospodarczą przedsiębiorcy możliwość uzyskania choćby niedużego
finansowania. W ramach RPO WL na terenie regionu działają w chwili obecnej 4 takie
fundusze, w tym Fundusz Pożyczkowy Fundacji OIC Poland. Pożyczki udzielane przez
fundusze mogą być przeznaczona m.in. na:
– finansowanie inwestycji,
– wdrażanie nowych rozwiązań technicznych lub technologicznych,
– zakup maszyn i urządzeń,
– rozbudowę, adaptację lub modernizację obiektów produkcyjnych, handlowych,
usługowych,
– zakup materiałów i surowców niezbędnych do realizacji założonego
przedsięwzięcia gospodarczego,
– na tworzenie nowych miejsc pracy.
Warunki udzielania pożyczek, na przykład Fundusz Pożyczkowy Fundacji OIC
Poland, są następujące:
• kwota pożyczki wynosi od 10 000 do 65 000 zł,
• oprocentowanie wg stopy referencyjnej obliczanej przy zastosowaniu obowiązującej
stopy bazowej oraz marży ustalonej w oparciu o komunikat Komisji Europejskiej w
sprawie zmiany metody ustalania stóp referencyjnych i dyskontowych (w czerwcu
2010 jest to 5,49%),
• jednorazowa prowizja w wysokości do 2,5%,
• wkład własny minimum 25%,
• okres finansowania do 36 miesięcy, w tym karencja w spłacie pożyczki
do 6 miesięcy.
Procedura udzielania pożyczki jest następująca:
1. Pożyczkobiorca składa wniosek o pożyczkę do Funduszu.
2. Pracownicy Funduszu dokonują oceny formalnej i merytorycznej wniosku.
3. Ocena może wiązać się z wizytą u Beneficjenta (zawsze w przypadku pożyczki
na kwotę ponad 25 tys. zł).
4. Komisja Kwalifikacyjna i Komitet Sterujący podejmują decyzję w kwestii
przyznania pożyczki (w terminie do 30 dni od złożenia wniosku)
5. Beneficjent podpisuje umowę pożyczki z PFOWRG „OIC Poland” oraz ustanawia
prawne zabezpieczenia jej spłaty. Beneficjent dokumentuje zaangażowanie
wkładu własnego (faktury, dowody wpłaty itd.).
6. Następuje uruchomienie środków na rachunek Beneficjenta. W terminie do 3
miesięcy od momentu otrzymania środków na przedsięwzięcia Pożyczkobiorca
rozlicza pożyczkę.
W chwili obecnej w ramach środków UE na lata 2007 – 2013 osoby, które
rozpoczynają działalność gospodarczą lub założyły ją niedawno mogą liczyć na wiele
form wsparcie finansowego. Co warto podkreślić, konkurencja w ubieganiu się o te
środki nie jest zbyt duża, o czym świadczą niewykorzystane pule środków m.in. w
ramach działania 1.1 RPO WL w konkursach w 2008 – 2009, czy w Działaniu 3.1.2
PROW w ramach konkursu w roku 2009.
Autor Małgorzata Orzeł
Za Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w 2008 r. GUS, Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek „Bariery rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, Infos nr 4 z 2009
Zob.: Z. Dmowski, E. Gostomski, L. Śledź, Małe i średnie firmy we Wspólnocie Europejskiej i możliwości ich współpracy z Polską, Instytut Gospodarki Światowej, Warszawa 1992.
3 Przedsiębiorcy mogli wskazać po kilka barier
4 Osoby rozpoczynające działalność w dziedzinie turystyki powinny starać się o środki w ramach działania 1.5
5 Wsparcie nie będzie jednak mogło być udzielone przed upływem dwuletniego okresu karencji podmiotom, które rozpoczęły działalność gospodarczą (start-up) uzyskując wsparcie z EFS w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, np. w ramach działania 6.2.
6 Za: Wytyczne dla Wnioskodawców w ramach I i II Osi Priorytetowej RPO WL 2007-2013, Lubelska Agencja Wspierania Przedsiębiorczości w Lublinie, wersja z dnia 30.03.2010
7 Za: Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, Działanie 312 „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”, Poradnik dla beneficjentów, Warszawa, kwiecień 2010
8 Podobnie jak w działaniu 1.1. RPO WL pomoc nie może być przyznana przedsiębiorcy, który w okresie ostatnich 2 lat nie uzyskał pomocy w ramach PO Kapitał Ludzki, działanie „Promocja przedsiębiorczości”.
1
2
Projekt „Unia Przedsiębiorczych” jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich, Działanie 6.2 Wsparcie i promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia