edukacja ekologiczna

Edukacja ekologiczno – przyrodnicza na terenie gminy Szprotawa
Od przeszło czterech lat na terenie gminy prowadzona jest
szeroko rozumiana edukacja ekologiczno – przyrodnicza dzieci i
młodzieży oraz dorosłych. Zajęcia oraz wszelkie działania związane
z tą tematyką prowadzone są przez pracownika Wydziału Rolnictwa
i Ochrony Środowiska przy współpracy ze Szprotawskim Ośrodkiem
Edukacji Przyrodniczej „BIRKUT”. Zajęcia posiadają zróżnicowaną
tematykę, dostosowaną do wieku uczestników. Omawiane są
zagadnienia z dziedziny botaniki, zoologii, ekologii, geografii oraz
ochronie przyrody. Sposób prowadzenia zajęć ma charakter
terenowy, prowadzony w różnych miejscach na terenie gminy, są to
miedzy innymi las komunalny przy ul. Parkowej w Szprotawie, rezerwat „Buczyna Szprotawska”,
rezerwat „Annabrzeskie Wąwozy”, teren byłego lotniska w Wiechlicach gdzie znajdują się liczne
zbiorniki wodne. Natomiast w okresie zimowym są przeprowadzane pogadanki i wykłady w szkołach,
którym towarzyszą pokazy multimedialne. Przeciętnie w ciągu roku z takich zajęć korzysta około 2000
dzieci i młodzieży.
Prowadzone są również różne akcje ekologiczne, które mają za zadanie podniesienie świadomości
ekologicznej społeczeństwa t.j. „Dym nad łąkami”, „Wiosenne porządki w gminie”, „Ratujmy łąki
storczykowe”, „Nie zabijaj zwierząt podczas koszenia łąk”, „Ratujmy kasztanowce”.
Ponadto w soboty są organizowane dla dzieci i młodzieży wycieczki przyrodniczo – krajoznawcze
poza teren gminy Szprotawa.
Ścieżka przyrodniczo-leśna "Park Słowiański"
Ścieżka przyrodniczo – leśna „Park Słowiański” powstała staraniem Nadleśnictwa Szprotawa
i Urzędu Miejskiego w Szprotawie, w celu ukazania walorów przyrodniczych doliny plejstoceńskiej
utworzonej około 10 tyś lat temu przez pierwotne nurty rzeki Bóbr. Na trasie ścieżki występują wątki
z dziedziny gospodarki leśnej, łowiectwa, gospodarki wodnej oraz ciekawostki historyczne. Długość
ścieżki wynosi 6 km. Na trasie ścieżki znajduje się 21 punktów dydaktycznych, oznaczonych
kamieniami z wyrytymi na nich kolejno numerami. Przebieg ścieżki oznaczony jest czerwonym
szlakiem. Trasa w całości biegnie przez nowo utworzony Zespół Przyrodniczo Krajobrazowy, który
leży na gruntach należących do Nadleśnictwa Szprotawa i Gminy Szprotawa o łącznej powierzchni
85,74 ha. Zespół został utworzony Uchwałą Rady Miejskiej Nr XI/70/07 w dniu 31 maja 2007r. aby
chronić cenne przyrodniczo siedliska leśne, faunę i florę oraz wartości kulturowe. Na tak małej
przestrzeni znajdują się cenne siedliska leśne takie jak: olsy typu torfowiskowego i porzeczkowego,
grąd środkowoeuropejski oraz fragmenty borów sosnowych i świerkowych a także buczyny. Obszar
ten zamieszkuje wiele gatunków zwierząt, z których największą grupę reprezentują ptaki, których
naliczono 64 gatunki. Najciekawsze to: puszczyk, sowa uszata, jastrząb, krogulec, pustułka, wodnik,
tracz nurogęś oraz 7 gatunków dzięciołów. Ssaki reprezentowane są przez liczne myszowate ale
spotkać można również wiewiórką, lisa, zająca, dzika i sarnę. Miejsce bytowania znalazł też bóbr.
Z roślin chronionych licznie występuje konwalia majowa, kopytnik zwyczajny, kruszyna zwyczajna
i bluszcz pospolity. Mają tu swoje naturalne stanowiska paproć pióropusznik strusi, śnieżyczka
przebiśnieg, grążel żółty oraz cis pospolity. Płazy reprezentowane są przez rzadką rzekotkę drzewną
i kumaka nizinnego. Pozostałe gatunki płazów to ropucha szara i zielona oraz żaba zielona i trawna.
Licznie występuje zaskroniec zwyczajny i padalec oraz jaszczurka zwinka i żyworodna. Z owadów
najcenniejsze to chrząszcze kozioróg dębosz i pachnica dębowa, motyl paź królowej oraz
przedstawiciele biegaczy.
Cel ścieżki przyrodniczo-leśnej
Celem ścieżki przyrodniczo – leśnej „Park Słowiański” jest zainteresowanie dzieci i młodzieży
przyrodą ożywioną i nieożywioną, doskonalenie umiejętności obserwacyjno – badawczych,
kształtowanie postaw proekologicznych, budzenie wrażliwości na piękno przyrody, podnoszenie
kultury bycia jak również ukazanie im walorów środowiska, w którym mieszkają, uczą się i wychowują.
Chcemy także przybliżyć uczniom historię tego miejsca.
Wprowadzając uczniów na ścieżkę przyrodniczą chcemy nauczyć ich obserwowania i rozpoznawania
zjawisk przyrodniczych, wzbudzić ich zainteresowanie środowiskiem przyrodniczym, a także wyrobić
w nich poczucie odpowiedzialności za to środowisko.
Ścieżka przyrodnicza ma dużą wartość w kształtowaniu pozytywnych postaw uczniów w stosunku do
środowiska przyrodniczego. Ukazuje uczniom walory ich rodzinnych stron, umożliwia poznanie
najbliższej okolicy, sprzyja bardziej emocjonalnemu odbiorowi przekazywanych informacji i podnosi
efektywność kształcenia. Zajęcia terenowe zmuszają uczniów do całościowego przyjmowania
środowiska przyrodniczego. Kontakt z terenem może mieć charakter osobisty. Po takich zajęciach
łatwiej wyrobić u dzieci chęć działania na rzecz środowiska własnego regionu, ponieważ uczniowie
szybko uświadamiają sobie, że niszczenie przyrody ujemnie wpływa na ich zdrowie i samopoczucie.
Wędrówki ścieżkami przyrodniczymi są specyficzną formą turystyki, w naszym kraju jeszcze mało
rozpowszechnioną. Stanowią nową formę zwiedzania i poznawania obszarów charakteryzujących się
dużymi walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi.
Ścieżka przyrodnicza umożliwia najskuteczniejsze poznawanie, nauczanie i obserwowanie w terenie
różnych zjawisk przyrodniczych, uwrażliwiają na piękno rodzimej przyrody, pozwalają na pełniejsze
poznawanie związków człowieka z otaczającym go środowiskiem, a także wzbogacają programy
nauczania przedmiotów przyrodniczych.
Ścieżki przyrodnicze wyznacza się nie tylko z myślą o turystach i miłośnikach przyrody, ale przede
wszystkim dla uczniów i studentów. Mają one na celu przybliżyć uczniom najciekawsze elementy
przyrody i uczyć ich jak należy je ochraniać. Winny uczyć człowieka jak relaksować się i pobudzać go
do głębszych refleksji nad aktualnym stanem środowiska i przyrody ojczystej.
Ścieżki służą spacerom indywidualnym, wycieczkom rodzinnym, zbiorowym wyprawom naukowym
uczniów i studentów, gdzie role przewodników odgrywają przyrodnicy, leśnicy, nauczycielek, którzy
urządzają te niezwykle cenne pracownie przyrodnicze na wolnym powietrzu, dbając o łatwy do nich
dostęp, ciekawą i rzetelną informację naukową, rekreacyjny charakter i pobudzające do refleksji
otoczenie przyrodnicze z osobliwościami podlegającymi ścisłej bądź częściowej ochronie.
Posiadając tu wymienione cechy i walory, ścieżki przyrodnicze odgrywają bardzo ważną rolę
w procesie edukacji środowiskowej, albowiem żadna – nawet najlepiej urządzona pracownia szkolna –
nie zastąpi ścieżki przyrodniczo – dydaktycznej i szlaku turystycznego na wolnym powietrzu,
w naturalnym środowisku.
O edukacyjnej roli ścieżek przyrodniczych przekona się każdy, kto wstąpi na szlak z otwartymi
oczyma, wyczulonym słuchem, z refleksyjnie nastawionym umysłem i wrażliwym sercem i w takim
stanie ducha przemierzy jego przestrzeń.