Biuletyn 5

Nr 5
kwiecień 2006
BIULETYN INFORMACYJNY
PORADNI PSYCHOLOGICZNO­PEDAGOGICZNEJ NR 3
KRAKÓW ­ PODGÓRZE
Siedziba Poradni: 30­306 Kraków ul. Konfederacka 18 tel/fax: (012) 266 ­ 19 ­ 50
e­mail: [email protected]
Zapraszamy do lektury kolejnego numeru Biuletynu.
Przypominamy, że korzystanie z naszej pomocy jest bezpłatne i nie jest wymagane skierowanie. Rejestracji dziecka można dokonać telefonicznie pod numerem 012 266­19­50 lub osobiście w sekretariacie. Poradnia jest czynna od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 19.00.
W TYM NUMERZE:
Prezentujemy Państwu działalność i skład osobowy kolejnego Zespołu naszej Poradni. Zachęcamy ponadto do lektury artykułu opisującego „Przyczyny zaburzeń słuchu u dzieci” oraz artykułu, w którym przedstawiono „System powszechnych badań słuchu – ‘słyszę’”. ZESPÓŁ TERAPII LOGOPEDYCZNEJ
W Dziale Logopedycznym naszej Poradni pracują: mgr H. Kwatera psycholog­
logopeda, mgr M. Piec pedagog­logopeda, mgr C. Piechowicz­Kułakowska pedagog­
logopeda, mgr M. Siewiera–Pięciak pedagog­logopeda, mgr E. Spałek psycholog­logopeda, mgr M. Waresiak­Gębala psycholog­logopeda, mgr Z. Wojtaszek psycholog­logopeda i mgr D. Zemła pedagog­logopeda.
Nasz zespół obejmuje opieką logopedyczną zarówno dzieci, jak i młodzież uczęszczającą do przedszkoli i szkół na terenie dzielnicy Podgórze. W ramach diagnozy logopedycznej wykonujemy na terenie Poradni pełne badania logopedyczne dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, sondażowe badania logopedyczne 6­ i 5­latków w przedszkolach, kl. 0 i kl. I szkół podstawowych oraz sondażowe badania dzieci 3­ i 4­letnich, wg potrzeb placówek. Prowadzimy również konsultacje logopedyczne na terenie Poradni.. Na takie konsultacje może zgłosić się każdy rodzic, którego niepokoi mowa jego dziecka. Odbywają się one w pierwszy czwartek miesiąca w godz. 11­14 oraz drugi czwartek miesiąca w godzinach 14­17. Skorzystanie z tej formy porady logopedycznej nie wymaga wcześniejszego zgłoszenia czy rejestracji.
Logopedzi naszej Poradni odbywają też spotkania i konsultacje z rodzicami i nauczycielami na terenie placówek. Termin tych konsultacji jest ustalany z dyrekcją lub nauczycielami szkół i przedszkoli oraz przekazywany do wiadomości zainteresowanych rodziców. Dzieci wymagające terapii logopedycznej, uczęszczają na ćwiczenia stymulujące rozwój mowy, ćwiczenia usprawniające artykulację i funkcje niezbędne do przygotowaniu do nauki czytania i pisania. Dla dzieci z klas młodszych z zaburzeniami mowy, u których często współwystępują trudności w nauce pisania, ćwiczenia poszerzone są o elementy terapii pedagogicznej, mającej na celu zniwelowanie tych trudności. Z dziećmi z niepłynnością mowy prowadzimy zajęcia indywidualne, połączone ze wsparciem dla rodziców. Udzielamy również wsparcia merytorycznego dla nauczycieli przedszkoli, szkół oraz rodziców poprzez udział w radach pedagogicznych i zebraniach na terenie placówek, rozprowadzanie materiałów i ćwiczeń logopedycznych, wygłaszanie pogadanek i prelekcji itp. Pracownicy naszego działu dzielą się swoją wiedzą i doświadczeniem poprzez liczne publikacje w prasie fachowej. Są też autorami wielu książek, zawierających propozycje ćwiczeń i zabaw logopedycznych. Współpracujemy z innymi placówkami zajmującymi się rehabilitacją mowy lub badaniami specjalistycznymi, m.in. Poradnią dla Dzieci i Młodzieży z Wadami Słuchu, Poradnią Ortodontyczną, Poradnią Neurologiczną przy ul. Strzeleckiej, Instytutem Pediatrii. W trosce o wszechstronny rozwój dziecka wykorzystujemy również swoją wiedzę i doświadczenie z zakresu psychologii i pedagogiki, wykonując badania psychologiczne i pedagogiczne, które pozwalają na diagnozę ogólnych możliwości dzieci i wykrycie przyczyn innych trudności, którym towarzyszą wady wymowy. Współpracujemy z pracownikami wszystkich działów w naszej Poradni, by w razie potrzeby zapewnić dzieciom niezbędne formy pomocy. Ciągle poszerzamy swoją wiedzę, uczestnicząc w specjalistycznych kursach, szkoleniach, konferencjach itp. Rozwijamy swój warsztat pracy, wykorzystując m.in. nowoczesne programy komputerowe oraz multimedialne gry i zabawy wspomagające rozwój mowy dziecka. Staramy się, by terapia logopedyczna była dla dziecka nie tylko koniecznością, ale i ciekawą formą zabawy.
Oprac. Dorota Zemła
Przyczyny zaburzeń słuchu u dzieci
Do uszkodzenia słuchu może dojść w każdym momencie życia człowieka, zarówno w okresie płodowym, jak i po urodzeniu. Jeżeli doszło do uszkodzenia w okresie płodowym, dziecko rodzi się z głuchotą wrodzoną, a jeśli w późniejszym czasie, to mamy do czynienia z niedosłuchem lub głuchotą nabytą. Przyczyną uszkodzenia słuchu może być: infekcja wirusowa (zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży), kontakt z różyczką, jeżeli matka nie była szczepiona przeciw tej chorobie, niedorozwój, albo niewykształcenie, czyli brak całkowity ucha lub jego części – środkowego czy wewnętrznego, niedotlenienie w czasie porodu, przedłużająca się żółtaczka, niska waga urodzeniowa. Traktuje się je jako podstawy do zakwalifikowania dziecka do tzw. grupy ryzyka, w której może wystąpić uszkodzenie słuchu. I rzeczywiście, w tych przypadkach występuje ono częściej. Kolejna grupa zaburzeń słuchu to uszkodzenia fizjologiczne, które wynikają z wieku. Niewydolność słuchu dotyczy prawie 3/4 populacji powyżej 70­go roku życia.
Prawidłowy rozwój psychiczny dziecka jest uwarunkowany wieloma czynnikami, do których, oprócz prawidłowo rozwijającego się układu nerwowego i dostarczania dziecku właściwych bodźców ze strony otoczenia (nauka, zabawa, środowisko w którym dziecko się rozwija), potrzebny jest jeszcze sprawny układ receptorów odbierających te bodźce z otoczenia. Do najważniejszych narządów zmysłów, mających najistotniejszy wpływ na rozwój dziecka należą wzrok i słuch. Zaburzenia widzenia są zwykle stosunkowo wcześnie zauważane przez otoczenie, wady słuchu pozostają zwykle długo nierozpoznane. Uszkodzenie słuchu uniemożliwia prawidłowy rozwój mowy i sprawności językowych, zaburza rozwój intelektualny, emocjonalny i społeczny. Wady słuchu dzieli się na wrodzone i nabyte. Te drugie, szczególnie powstające w późniejszym wieku, są zwykle wyraźnie zauważalne przez otoczenie i przez samo dziecko. Wady wrodzone, tym bardziej, że nie jest to najczęściej całkowita głuchota, a tylko bardziej lub mniej nasilony niedosłuch, potrafią być długo niezauważone, upośledzając prawidłowy rozwój i funkcjonowanie społeczne dziecka. Średni wiek dziecka, w którym wykrywany jest niedosłuch w Polsce to 3 lata. Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu ocenia częstość występowania zaburzeń słuchu u dzieci w wieku od 6 do 18 roku życia na 17,8 %. Do najczęstszych przyczyn zaburzeń słuchu u dzieci należą:
1. czynniki dziedziczne (30­50% wrodzonych przypadków zaburzeń słuchu) • niedosłuch skojarzony z innymi wadami • występujący rodzinnie • odosobniona mutacja genetyczna 2. czynniki działające w okresie ciąży • przebyte w czasie ciąży ostre infekcje i choroby zakaźne (szczególnie wirusowe) • leki • przewlekłe choroby matki • zaburzenia hormonalne • zatrucia i narażenie na substancje toksyczne (rtęć, ołów, arsen, związki fosforu, siarki, rozpuszczalniki organiczne itd.) • przewlekły hałas i wibracje • promieniowanie radioaktywne 3. czynniki okołoporodowe: • wcześniactwo • niska masa urodzeniowa • niedotlenienie okołoporodowe i zamartwica • choroby okresu okołoporodowego (zakażenia, nasilona żółtaczka) 4. czynniki działające w okresie wczesnodziecięcym: • ciężkie zakażenia (posocznica, zapalenie opon mózgowo­rdzeniowych) • częste zapalenia uszu • uraz głowy • uraz akustyczny • choroby neurologiczne • leki i toksyny uszkadzające słuch (ototoksyczne) „Słyszę” ­ System Powszechnych Badań Słuchu
System powszechnych badań słuchu przez Internet został uruchomiony 12.12.1999 r. Pomysł ten zrodził się po przeprowadzeniu badań epidemiologicznych pod kątem uszkodzenia słuchu, następstw niedosłuchu większego i mniejszego w 62 losowo wybranych szkołach. Okazało się, że jest około 250 tysięcy uczniów, którzy mają kłopoty ze słuchem. Dotychczas nie istniał w świecie system badań powszechnych przez Internet. Przygotowano testy słuchowe za pomocą czystych tonów oraz mowy w szumie. Zrozumienie mowy w szumie jest najczulszym testem i najbardziej wiarygodnym. Można słyszeć, że ktoś mówi, ale nie rozumieć tego, co mówi. Stąd wśród tych testów są propozycje badań dla dzieci młodszych, starszych i dorosłych. Taki właśnie system został upowszechniony przez Internet. Aby wykonać badanie, konieczne są słuchawki i kalibrator dźwięku, gdyż należy znać poziom natężenia bodźca dźwiękowego. System „Słyszę” jest multimedialnym programem komputerowym przeznaczonym do badania słuchu przede wszystkim u dzieci i młodzieży. Może on pracować na standardowym komputerze PC, ale musi być wyposażony w stereofoniczną kartę dźwiękową. Komputer powinien mieć ponadto zainstalowany system operacyjny Microsoft Windows 3.1x , albo Windows 9x/2000/NT. Wymaga on także przeglądarki internetowej Microsoft Internet Explorer w wersji 3.01 lub nowszej. Opis badania
Przed rozpoczęciem badań należy zwrócić szczególną uwagę na zapewnienie odpowiednich warunków akustycznych badania. W związku z tym ważne jest wyeliminowanie hałasu, sprawdzenie, czy okna i drzwi są zamknięte, wyłączenie wentylatorów i innych urządzeń, które mogłyby wprowadzać zakłócenia. Od staranności przygotowania w dużej mierze zależy wiarygodność wyników przeprowadzonych badań. Test słuchu składa się z trzech części:
1. test tonalny ­ przeznaczony dla osób w dowolnym wieku. Zadaniem osoby badanej jest naciskanie przycisku „słyszę” za każdym razem, gdy usłyszy podawany dźwięk; 2. test obrazkowy ­ przeznaczony dla najmłodszych dzieci do 10 roku życia. Test składa się z dwudziestu słów dwusylabowych prezentowanych w obecności zagłuszającego szumu. Na ekranie pojawiają się podpisane obrazki ilustrujące słowa. Zadaniem dziecka jest wybór za pomocą myszy komputerowej obrazka ilustrującego usłyszane słowo; 3. test słowny ­ przeznaczony dla dzieci starszych i młodzieży. Test składa się z dwudziestu słów jednosylabowych, prezentowanych w obecności zagłuszającego szumu. Zadaniem badanego jest wybór usłyszanego słowa z prezentowanej listy. Badanie słuchu systemem „Słyszę” może być przeprowadzone również w naszej Poradni, na terenie szkół lub przedszkoli przez mgr Elżbietę Wurst lub zespół logopedów w trakcie badania logopedycznego w tut. Placówce.
Opracowała Marta Siewiera–Pięciak na podstawie literatury przedmiotu:
­ Hotaling A.J.: „Otolaryngologia Dziecięca”, Gdańsk 2000 r.
­ Iwankiewicz S.: „Otolaryngologia” PZWL 1991r.
Zespół redakcyjny: Małgorzata Piec, Celina Piechowicz­Kułakowska, Zbigniewa Wojtaszek, Elżbieta Wurst