Niepełnosprawni - podstawowe uprawnienia i ulgi

Niepełnosprawni - podstawowe uprawnienia i ulgi
Stan prawny na dzień 1 lipca 2008
Podstawy prawne i orzeczenia o niepełnosprawności
Podstawy prawne:
- ustawa z dn. 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami
publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. z 2002 r., Nr 175, poz. 1440 z późn. zm.),
- ustawa z dn. 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich
rodzin (Dz. U. z 2002 r., Nr 9, poz. 87 z późn. zm.),
- uchwała Nr XLIII/1040/2004 Rady m. st. Warszawy z dn. 16 grudnia 2004 r. w sprawie
ustalenia ulg za usługi przewozowe środkami lokalnego transportu zbiorowego w m. st.
Warszawie (Dz. Urzędowy Woj. Mazowieckiego z 2004 r., Nr 320, poz. 10549 z późn. zm.),
- ustawa z dn. 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r., Nr 108, poz.
908 z późn. zm.),
- uchwała Nr XXXVI/1077/2008 Rady m. st. Warszawy z dn. 26 czerwca 2008 r. w sprawie
ustalenia strefy płatnego parkowania (...) (Dz. Urzędowy Woj. Mazowieckiego z 2008 r., Nr
138, poz. 4868),
- ustawa z dn. 12 czerwca 2003 r. Prawo pocztowe (Dz. U. z 2003 r., Nr 130, poz. 1188 z
późn. zm.),
- ustawa z dn. 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2004 r., Nr 171, poz. 1800
z późn. zm.),
- ustawa z dn. 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych (Dz. U. z 2005 r., Nr 85, poz.
728 z późn. zm.),
- rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 10 czerwca 2008 r. w sprawie określenia grup osób,
którym przysługuje ulga w opłacie lub zwolnienie z opłaty za wstęp do muzeów państwowych,
oraz rodzajów dokumentów potwierdzających ich uprawnienia (Dz. U. z 2008 r., Nr 160, poz.
994),
- ustawa z dn. 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r.,
Nr 14, poz. 176 z późn. zm.),
- ustawa z dn. 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2006 r., Nr 121,
poz. 844 z późn. zm.),
- uchwała Sejmu RP z dn. 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych (M. P. z
1997 r., Nr 50, poz. 475).
W związku z obowiązującą regulacją dotyczącą orzecznictwa o niepełnosprawności,
należy pamiętać, że:
- orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej
egzystencji, orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji, a także orzeczenie
zaliczające do I grupy inwalidów należy traktować na równi z orzeczeniem o znacznym
stopniu niepełnosprawności,
- orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy, a także orzeczenie zaliczające do II grupy
inwalidów należy traktować na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu
niepełnosprawności,
- orzeczenie o częściowej niezdolności do pracy oraz orzeczenie o celowości
przekwalifikowania zawodowego, a także orzeczenie zaliczające do III grupy inwalidów
należy traktować na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.
Powyższe zrównanie orzeczeń ma zastosowanie dla przedstawionych w opracowaniu ulg i
uprawnień.
Niepełnosprawni - orzecznictwo rentowe i pozarentowe
Orzecznictwo, czyli prawne ustalanie kto jest osobą niepełnosprawną. Można być osobą
niepełnosprawną we własnym przekonaniu, może to potwierdzać medycyna czyli opinia
lekarza, może tak nas oceniać otoczenie (znajomi, sąsiedzi). Jednak dopiero prawne ustalenie
czy jesteśmy niepełnosprawni daje określone uprawnienia. Bez takiego ustalenia - bez
orzeczenia - osoba niepełnosprawna nie skorzysta z prawa do renty i innych świadczeń, z ulg
podatkowych czy ulg w komunikacji publicznej.
Obecnie obowiązują dwa rodzaje orzecznictwa, regulowane odrębnymi ustawami i
prowadzone przez różne instytucje:
>> do celów rentowych – orzecznictwo rentowe prowadzone przez lekarzy orzeczników
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), oraz komisje lekarskie ZUS,
>> do celów pozarentowych – orzecznictwo pozarentowe prowadzone przez zespoły do
spraw orzekania o niepełnosprawności.
Najważniejsze zasady tych dwóch rodzajów orzecznictwa omawiamy poniżej.
UWAGA: Podane w broszurze informacje o orzecznictwie rentowym, odnoszą się do
orzecznictwa prowadzonego przez lekarzy orzeczników oraz komisje lekarskie ZUS.
Należy jednak pamiętać, że orzecznictwo rentowe prowadzą także, oprócz ZUS, inne
instytucje orzecznicze: lekarze rzeczoznawcy i komisje lekarskie Kasy Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego (KRUS), komisje lekarskie podległe MON lub ministrowi
właściwemu do spraw wewnętrznych.
System orzecznictwa został gruntownie zmieniony w 1997 r. W starym systemie
niepełnosprawni uzyskiwali orzeczenie o grupie inwalidzkiej. Osoby, które przed zmianami z
1997 r., zaliczono do jednej z grup, zachowały nabyte uprawnienia, jeśli orzeczenie nie
utraciło mocy lub nie zostało zmienione. W ostatnim rozdziale porównujemy stary i nowy
system i wyjaśniamy jak traktowane są teraz grupy inwalidzkie.
Niepełnosprawni – rehabilitacja zawodowa i społeczna
Założenia oraz zasady dotyczące rehabilitacji, zbiera i opisuje ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o
rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Tekst jest
kierowany do osób niepełnosprawnych, zainteresowanych poznaniem swoich uprawnień,
które liczą, że dzięki wsparciu systemów rehabilitacji i dofinansowaniom, znajdą oraz
utrzymają zatrudnienie, a to poprawi ich sytuację materialną oraz społeczną. Opracowanie
skierowane jest również do przyszłych pracodawców osób niepełnosprawnych. Dzięki niemu
mogą oni zapoznać się z wymaganiami, jakie nakłada na nich ustawodawca, ale również z
ofertą pomocy, mającą ułatwić zatrudnianie tej grupy pracowników. Wśród pracodawców
szczególnie wyróżniamy organizacje pozarządowe, które ze względu na swój społeczny
charakter mogą stać się ważnym miejscem pracy dla niepełnosprawnych.
Rehabilitacja osób niepełnosprawnych oznacza wiele działań, w szczególności
organizacyjnych, leczniczych, psychologicznych, technicznych, szkoleniowych,
edukacyjnych i społecznych, zmierzających do osiągnięcia, przy aktywnym uczestnictwie
tych osób, możliwie najwyższego poziomu ich funkcjonowania, jakości życia i integracji
społecznej.
Podstawowym
aktem
prawnym
regulującym
zagadnienie
rehabilitacji
osób
niepełnosprawnych jest ustawa z dn. 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i
społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Warto także wskazać na ustawę z dn.
26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.
Pierwsza ustawa – o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych
uchwalona została jeszcze w 1991 r. i koncentrowała się głównie na rehabilitacji zawodowej.
W założeniu, miała być pierwszym krokiem w kierunku uregulowania sytuacji osób
niepełnosprawnych. Po niej miały powstać akty prawne odnoszące się do rehabilitacji
społecznej i leczniczej. Powołano Pełnomocnika do spraw Osób Niepełnosprawnych i
utworzono Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Jednak znaczna
część środowiska osób niepełnosprawnych zaczęła odbierać jako niesprawiedliwą sytuację, w
której w imieniu tych osób zbiera się środki finansowe na PFRON, a jego beneficjentami są
przede wszystkim pracodawcy, zakłady pracy chronionej (ZPCH) i w zbyt dużym zakresie
osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności (wtedy z tzw. III grupą inwalidztwa), które były
najczęściej zatrudniane w ZPCH-ach. Jako postulat formułowano np. konieczność
finansowania, ze środków PFRON, rehabilitacji dzieci i młodzieży niepełnosprawnej. W 1997
r. uchwalono obecnie obowiązującą (wielokrotnie nowelizowaną od tego czasu) ustawę o
rehabilitacji. Ustawa ta akcentuje potrzebę widzenia rehabilitacji nie tylko przez pryzmat
rehabilitacji zawodowej, ale także społecznej.
Ostatnie zmiany w ustawie rehabilitacyjnej
Ostatnie poważne zmiany zostały wprowadzone ustawą z dn. 15 czerwca 2007 r. o zmianie
ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2007 r., Nr 115, poz. 791). Nowelizacja
wprowadziła przepisy umożliwiające finansowanie ze środków PFRON:
- wyposażenia stanowisk pracy, oraz
- 60% kosztów płacy przez okres 12 miesięcy
osób niepełnosprawnych bezrobotnych albo poszukujących pracy niepozostających w
zatrudnieniu (zarejestrowanych w powiatowym urzędzie pracy).
Zmienione zostały także zasady finansowania składek na ubezpieczenia społeczne
niepełnosprawnych pracowników. W miejsce dotychczas obowiązującego w tym zakresie
rozliczenia pomiędzy ZUS a PFRON wprowadzono refundację składek, tzn. opłacający
najpierw płaci składki z własnej kieszeni, a następnie ubiega się o zwrot. Rozszerzono
ponadto krąg podmiotów uprawnionych do korzystania z tego rodzaju wsparcia – na
niepełnosprawnych prowadzących działalność gospodarczą oraz niepełnosprawnych rolników
prowadzących gospodarstwo rolne i ich niepełnosprawnych domowników.
Przewidziano również:
1) modyfikację zasad przyjmowania uczestników na warsztaty terapii zajęciowej oraz
nałożono na powiat obowiązek kontroli funkcjonowania warsztatów co najmniej raz w roku,
2) nowe określenie wymogów względem podmiotów tworzących zakłady aktywności
zawodowej oraz możliwość zatrudnienia w tych zakładach osób zaliczonych do
umiarkowanego stopnia niepełnosprawności,
3) zwiększenie wielkości refundacji (z 75 do 90%), którą otrzymuje pracodawca z tytułu
szkolenia zatrudnionych osób niepełnosprawnych.
Wprowadzono także przepisy dające podstawę do funkcjonowania:
1) diagnostyki orzeczniczej (specjalistyczne badania) prowadzonej przez wojewódzkie
zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności,
2) Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności
(KSMOON) zawierającego bazę danych o strukturze i zakresie niepełnosprawności osób
orzekanych.
Uwaga ! Zmiany od 2009 r.
Od 2009 r. zacznie obowiązywać nowe rozporządzenie Komisji Europejskiej dotyczące
pomocy publicznej udzielanej na zatrudnienie(ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń
blokowych). Zgodnie z jego przepisami pracodawcy zatrudniający niepełnosprawnych
uzyskają maksymalnie 75% refundacji kosztów zatrudnienia tych pracowników. W tym celu
będą składać do PFRON jeden wniosek – o dofinansowanie do wynagrodzeń i refundację
składek ZUS. Wysokość udzielonej pomocy uzależniona będzie od stopnia
niepełnosprawności pracowników. Warto też w tym miejscu wspomnieć, że aktualnie trwają
prace nad rządowym projektem ustawy o równym traktowaniu (tzw. ustawa
antydyskryminacyjna), która poprzez określenie zasady równego traktowania, także wobec
osób niepełnosprawnych, powinna ułatwić im podejmowanie zatrudnienia i załatwianie
codziennych spraw i przez to wpłynąć na wzrost ich aktywności, zarówno zawodowej jak i
społecznej. Projekt ustawy przewiduje nałożenie na pracodawcę obowiązku dokonania
odpowiednich dostosowań niezbędnych dla osób niepełnosprawnych umożliwiających im
podjęcie lub kontynuowanie zatrudnienia, a niewykonanie tego obowiązku traktowane będzie
jako naruszenie zasady równego traktowania, które podlegać będzie sankcji określonej w
ustawie.
W publikacji nie opisujemy zasad rehabilitacji leczniczej (medycznej), która uregulowana jest
w innych aktach prawnych, przede wszystkim w ustawie z dn. 27 sierpnia 2004 r. o
świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Opracowanie nie obejmuje także przepisów dotyczących: świadczeń z tytułu wypadków przy
pracy i chorób zawodowych, promocji zatrudnienia (pośrednictwa pracy, poradnictwa
zawodowego, prac interwencyjnych, innych instrumentów rynku pracy) oraz działalności
gospodarczej podejmowanej przez osoby niepełnosprawne.
Niepełnosprawni – aktywne formy pomocy na rynku pracy
Wskaźnik zatrudnienia niepełnosprawnych w Polsce jest jednym z najniższych w Europie. Od
kilku lat poziom zatrudnienia niepełnosprawnych wynosi niezmiennie kilkanaście procent,
podczas gdy w krajach Unii pracuje co druga osoba niepełnosprawna. Osobom
niepełnosprawnym bardzo trudno jest znaleźć zatrudnienie na otwartym rynku pracy najwięcej niepełnosprawnych pracuje w zakładach pracy chronionej. Niepełnosprawni nie są
w powszechnej opinii dobrymi pracownikami. Pracodawcy boją się ich zatrudniać,
przekonani o niewielkiej przydatności niepełnosprawnych, a także wystraszeni większymi
kosztami, które w ich przekonaniu pojawiają się przy zatrudnieniu niepełnosprawnego (a nie
ma ich kiedy dają pracę sprawnemu kandydatowi). Aby złagodzić uprzedzenia pracodawców,
jak również wyrównać szanse niepełnosprawnych (z których zatrudnieniem rzeczywiście
często wiążą się dodatkowe koszty) stworzono system pomocy. System ten, polegający na
dofinansowaniu do zatrudnienia, refundacjach i innych uprawnieniach pracodawców osób
niepełnosprawnych, opisuje ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu
osób niepełnosprawnych. Uprawnienia niepełnosprawnych pracowników z ustawy o
rehabilitacji zawodowej (...) omówiliśmy w opracowaniu z serii „Poznaj Swoje Prawa” pt.
„Niepełnosprawni – rehabilitacja zawodowa i społeczna”. Z kolei warunki rejestrowania i
prowadzenia działalności gospodarczej oraz zatrudnienia w systemie telepracy, pod kontem
osób niepełnosprawnych opisaliśmy w publikacji „Niepełnosprawni - działalność
gospodarcza i telepraca”.
Poniższe opracowanie koncentruje się na systemach pomocy wykraczających poza wsparcie z
ustawy rehabilitacyjnej. Takim systemem, z którego mogą korzystać niepełnosprawni, jest
system pomocy osobom bezrobotnym. Jego zasady opisano w ustawie o promocji
zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Chociaż niepełnosprawni pobierający renty i inne
świadczenia nie mogą zostać osobami bezrobotnymi (uzyskać statusu osoby bezrobotnej) to
jednak mają możliwość rejestrowania się w powiatowych urzędach pracy jako poszukujący
pracy. Zarejestrowani niepełnosprawni znajdują się wśród 7 grup wyróżnionych przez ustawę.
Są w szczególnej sytuacji na rynku pracy i m.in. z tego tytułu przysługuje im pomoc.
Niepełnosprawnym łatwiej jest również znaleźć pracę dzięki rozwijającej się ekonomii
społecznej. Powstające centra integracji społecznej oraz spółdzielnie socjalne pozwalają
poczuć się wartościowym pracownikiem, osobom marginalizowanym, których szanse na
rynku „otwartym” i „komercyjnym” są bliskie zeru.
Także organizacje pozarządowe, dobrze rozumiejące problemy społeczne, tworzą dogodne
warunki do przyjęcia w poczet swoich pracowników osoby niepełnosprawne. Kiedy
działalność ngo-sów przestanie być postrzegana w kategoriach pracy społecznej,
wolontarystycznej, niezwiązanej z wydatkami na personel czy administrację, organizacje
staną się ważnym pracodawcą, szczególnie dla grup odrzucanych przez rynek pracy, a więc
również i dla osób niepełnosprawnych.
Niepełnosprawni - działalność gospodarcza i telepraca
Badania aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych wskazują, że osoby te chętnie
podejmują działalność gospodarczą. Prowadzący działalność na własny rachunek, liczebnie
stanowią drugą grupę zaraz po zatrudnionych w zakładach pracy chronionej. Ustawa o
rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych przewiduje
dla niepełnosprawnych rozpoczynających działalność specjalną pomoc w formie
dofinansowania (wcześniej pożyczki). Mogą oni też liczyć na refundację składek
ubezpieczeniowych, a także pomoc przy spłacaniu kredytów. Działalność gospodarcza osób
niepełnosprawnych to również efektowne przełamywanie stereotypu osób biernych,
niesamodzielnych, unikających odpowiedzialności. Opracowanie zbiera informacje przydatne
dla niepełnosprawnych, którzy chcieliby wybrać właśnie ten sposób wejścia na rynek pracy i
uzyskiwania dochodu innego niż świadczenia. Znajdą w nim podstawowe informacje
potrzebne na początku działalności.
Z kolei telepraca jest jedną z form zatrudnienia dobrze pasującą do wymagań części osób
niepełnosprawnych. Nie każdy niepełnosprawny chce i może wyjść z domu, dostać się do
„normalnego” biura czy fabryki. W takich sytuacjach praca u siebie (albo w dostosowanym
telecentrum) może być dobrym rozwiązaniem. Telepracownik może być osobą zatrudnioną
„tradycyjnie” tzn. w oparciu o umowę o pracę. W drugiej połowie 2007 r. w Kodeksie pracy
znalazły się nowe przepisy dokładnie regulujące sytuację takich pracowników. Opracowanie
opisuje te nowe w polskim prawie regulacje. Telepraca pasuje również do prowadzonej
samodzielnie działalności gospodarczej - np. w przypadku wolnych zawodów (informatyk,
grafik komputerowy, korektor, tłumacz itp.).
Niepełnosprawni - sanatoria i turnusy rehabilitacyjne
Osoby niepełnosprawne mogą korzystać:
- z leczenia uzdrowiskowego np. w sanatorium, w szpitalu uzdrowiskowym, w przychodni
uzdrowiskowej,
- z pobytu na turnusie rehabilitacyjnym.
Obydwie formy, choć podobne, przysługują niezależnie od siebie i z różnych tytułów. Poniżej
opisujemy zasady, na jakich możemy starać się o leczenie uzdrowiskowe lub o
dofinansowanie kosztów turnusu rehabilitacyjnego.
UWAGA!!!
1 kwietnia 2003 r. weszła w życie ustawa o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym
Funduszu Zdrowia. Zniesione zostały kasy chorych, a w ich miejsce utworzono Narodowy
Fundusz Zdrowia. NFZ spełnia w systemie ubezpieczeń zdrowotnych podobną rolę, jak
wcześniej kasy chorych, tj. funkcję płatnika. Nie zaszły natomiast gruntowne zmiany w
zasadach organizacji, dostępu i korzystania ze świadczeń zdrowotnych, w tym ze świadczeń
lecznictwa uzdrowiskowego.
7 stycznia 2004 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził niezgodność podstawowych przepisów
ustawy o powszechnym ubezpieczeniu w NFZ z Konstytucją RP. Ustawa ma obowiązywać
do 31 grudnia 2004 r. Zastąpi ją nowa ustawa - o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych, nad którą trwają aktualnie prace legislacyjne. Nowa
ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2005 r. Projekt tej ustawy oraz projekty aktów
wykonawczych nie zawierają odrębnych od aktualnie obowiązujących zasad w zakresie
lecznictwa uzdrowiskowego.
W odniesieniu do turnusów rehabilitacyjnych należy wskazać, iż w 2003 r. ujednolicone
zostały zasady dofinansowania do uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym. Aktualnie
obowiązuje jedno rozporządzenie w sprawie turnusów rehabilitacyjnych, które zastąpiło
regulacje wydawane odrębnie przez organy samorządowe w każdym powiecie w kraju.
Niepełnosprawni - prawo do sprzętu
ZAOPATRZENIE W PRZEDMIOTY ORTOPEDYCZNE I ŚRODKI POMOCNICZE
Podstawa prawna:
- ustawa o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia z 23 stycznia 2003
r. (Dz.U. z 2003 r., Nr 45, poz.391, z późn. zm.),
- rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 maja 2003 r. w sprawie limitu cen dla
przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych, o takim samym zastosowaniu, ale
różnych cenach - w zakresie którego Narodowy Fundusz Zdrowia finansuje to świadczenie,
oraz limitu cen dla napraw przedmiotów ortopedycznych. (Dz. U. z 2003 r., Nr 85, poz 786),
- rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 maja 2003 r. w sprawie szczegółowego wykazu
przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych, wysokości udziału własnego
ubezpieczonego w cenie ich nabycia, podstawowych kryteriów ich przyznawania, okresów
użytkowania, a także przedmiotów ortopedycznych podlegających naprawie (Dz.U. z 2003 r.,
Nr 85, poz 787),
- uchwała Nr 341/2003 Zarządu Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 30 grudnia 2003 r. w
sprawie przyjęcia "Zasad zaopatrzenia w refundowane przedmioty ortopedyczne i środki
pomocnicze" (...) .
I PODSTAWOWE INFORMACJE
Prawo do otrzymania określonego rodzaju zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki
pomocnicze (bezpłatnie lub częściowo odpłatnie) maja osoby ubezpieczone, czyli płacące
składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz osoby pozostające na ich utrzymaniu.
Ubezpieczonymi w Narodowym Funduszu Zdrowia (NFZ zastąpił w 2003 r. kasy chorych)
są ci, którzy podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego lub ubezpieczają się
dobrowolnie. Są to m.in. zatrudnieni na umowę o pracę, prowadzący działalność gospodarczą,
rolnicy, renciści (w tym również pobierający rentę socjalną), emeryci, zarejestrowani
bezrobotni.
O czym warto pamiętać
Nowe zasady od 1 stycznia 2004 r.
Uchwała Zarządu NFZ z 30 grudnia 2003 r. (patrz wyżej: podstawy prawne) wprowadziła
obowiązek potwierdzania zlecenia wystawionego przez lekarza. Jednocześnie wprowadzono
nowe zasady podpisywania umów z realizatorami świadczeń. Na ten temat czytaj również w
części:
·
Szczegółowe informacje można uzyskać w Działach Zaopatrzenia Ortopedycznego i
Środków Pomocniczych w poszczególnych Oddziałach NFZ. Informacje można też
znaleźć na stronach internetowych Narodowego Funduszy Zdrowia (
http://www.nfz.gov.pl ) oraz na stronach Oddziałów (adres interesującego nas
Oddziału znajdziemy na stronie NFZ).
·
Decydujmy się na sprzęt, który będzie odpowiadać naszym potrzebom, ułatwiać życie.
Np. wybieramy wózek, który będzie dopasowany (nie za szeroki i nie za wąski) i
odpowiednio dostosowany do naszego schorzenia i naszych potrzeb. Przed zakupem
należy poradzić się tych, którzy korzystają z określonego rodzaju sprzętu lub znają się
·
na jego różnych typach. Najlepiej sprzęt wypróbować samemu wcześniej - to przecież
my mamy z niego korzystać.
Przed zakupem sprzętu warto zasięgnąć rady lekarza specjalisty (często i tak będzie to
konieczna formalność, bo właśnie ten lekarz wyda nam zlecenie. Każdy produkt musi
być dobrze przystosowany do rodzaju dolegliwości i potrzeb danej osoby.
Jak ubiegać się o zaopatrzenie?
1. Udajemy się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.
2. Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej kieruje nas do lekarza specjalisty.
- W przypadku zaopatrzenia w: kule, laski, balkoniki, podpórki, zlecenie może wystawić
lekarz podstawowej opieki zdrowotnej lub felczer.
3. Z wypisanym przez lekarza specjalistę zleceniem udajemy się do świadczeniodawcy
(firmy, które produkują lub sprzedają sprzęt i mają podpisane umowy z Oddziałem NFZ.
Uwaga : od 1 stycznia 2004 r., w pierwszej kolejności będziemy musieli uzyskać
potwierdzenie wystawionego przez lekarza zlecenia . Potwierdzenie uzyskamy w
specjalnym punkcie zorganizowanym przez Oddział NFZ. Następnie udamy się po
sprzęt do wybranego przez nas, świadczeniodawcy.
Świadczeniodawca ma obowiązek, na prośbę pacjenta, podać do jego wiadomości adresy
punktów, w których realizowane są tego samego typu świadczenia, co u danego
świadczeniodawcy.
4. świadczeniodawca wydaje zaopatrzenie zgodnie ze zleceniem, do wysokości limitu.
·
·
·
·
Przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane są uprawnionemu na
własność. Ponowne przyznanie zaopatrzenia może nastąpić po upływie okresu jego
używalności, zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Narodowy Fundusz Zdrowia refunduje tylko zlecenia wystawione przez lekarza
ubezpieczenia zdrowotnego (czyli lekarza mającego podpisaną umowę z
Oddziałem NFZ lub placówką, w której jest zatrudniony lekarz upoważniony,
felczer) .
W przypadku, gdy cena sprzętu jest wyższa niż limit określony przez rozporządzenie różnicę pokrywa uprawniony.
Za przedmioty ortopedyczne dla pensjonariuszy domów pomocy społecznej, koszty
udziału własnego do wysokości limitów ponoszą domy pomocy społecznej.
Renta socjalna od 1 października 2003 r.
Od 1 października 2003 r. ośrodki pomocy społecznej nie zajmują się już przyznawaniem i
wypłacaniem rent socjalnych. Osoby, którym przysługuje to świadczenie muszą zwracać się
teraz do oddziałów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ogólne zasady oraz przeznaczenie tej
formy wsparcia pozostały bez zmian.
Renta socjalna przysługuje więc osobie pełnoletniej, całkowicie niezdolnej do pracy z
powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:
- przed ukończeniem 18 roku życia,
- w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25 roku życia,
- w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.
O całkowitej niezdolności od pracy orzeka lekarz orzecznik ZUS. Przyznawana jest renta
socjalna stała lub okresowa (w zależności od tego na jak długo orzeczona zostanie
niezdolność do pracy).
Wysokość renty socjalnej zależy od wysokości najniższej renty z tytułu całkowitej
niezdolności do pracy. Renta została opodatkowana i ubruttowiona co oznacza, że potrąca się
od niej składkę na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy. W
momencie przejścia tego świadczenia do ZUS, osoba uprawniona otrzyma "do ręki" 419,07
zł.
Nadal renty socjalnej nie można łączyć m.in. z emeryturą czy rentą - z wyjątkiem renty
rodzinnej (chyba, że jej wysokość przekracza 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej
niezdolności do pracy). Trzeba pamiętać, że lista powodów utraty prawa do renty socjalnej
została rozszerzona. Nie otrzyma jej np. właściciel nieruchomości rolnej pow. 5 hektarów lub
osoba pobierająca świadczenie przedemerytalne.