Konkurs biologiczny - klucz - 2014/2015

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2014/2015
KARTA ODPOWIEDZI – KONKURS BIOLOGICZNY
ETAP SZKOLNY
Nr
zad.
1.
Max
punktów
3 pkt.
Prawidłowe odpowiedzi
Klasyfikacja wirusów ze względu na:
a) strukturę wirusa/ kształt otoczki
b) rodzaj kwasu nukleinowego, jaki wchodzi w skład wirusa
c) rodzaj zakażonego organizmu/ przynależność do grupy
systematycznej infekowanego organizmu
2.
4 pkt.
A. różyczka, dur brzuszny,
borelioza,
świnka,
dur
brzuszny,
gruźlica,
wścieklizna, ospa,
malaria,
gorączka krwotoczna Ebola
B. szczepienia ochronne
Punktacja
Uwagi
Za poprawne uzupełnienie każdego
z podpunktów – po 1 pkt
Uczeń może inaczej
sformułować
odpowiedzi, jeżeli są
poprawne przyznaje
się punkt/punkty.
A.Za podkreślenie 5 chorób
wirusowych – 3 pkt.
4 chorób – 2 pkt
Jeżeli uczeń podkreśli
więcej niż 5 chorób,
wówczas bierzemy
pod uwagę pięć
pierwszych i
oceniamy zgodnie z
punktacją
zamieszczoną obok.
3-2 chorób – 1 pkt
1– 0 chorób – 0 pkt
3.
4 pkt
A. 1. Ściana komórkowa
2. mezosom
3. błona komórkowa
4. nukleoid/ genofor
B. udział w oddychaniu / centrum energetyczne komórki
bakterii
C. zdolność do wytwarzania przetrwalników
Strona 1 z 7
B.Za udzielenie poprawnej
odpowiedzi – 1 pkt
Za prawidłowe podpisanie 4
elementów komórki – 2 pkt
3 – 2 elementów – 1 pkt
1 – 0 elementów – 0 pkt
Za udzielenie poprawnej
odpowiedzi w poleceniu B i C– po
1 pkt.
Uczeń może inaczej
sformułować
odpowiedzi w
poleceniu B i C, jeżeli
są poprawne
przyznaje się
punkt/punkty.
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2014/2015
4.
5 pkt.
5.
2 pkt.
6.
2 pkt.
A. Korzyści bakterii: otrzymują od rośliny związki
organiczne/ pokarm wytworzony w procesie
fotosyntezy.
Korzyści rośliny: bakterie brodawkowe przyswajają
azot atmosferyczny, zaopatrują rośliny w związki
azotowe.
B. Np. groch, fasola, bób, lucerna, łubin
C. Przykładowa odpowiedź:
Rośliny dzięki bakteriom wiążącym azot atmosferyczny
wzbogacają glebę w związki azotowe i dzięki temu
człowiek nie musi stosować sztucznych nawozów.
a) cechy roślin różniące je od grzybów: C, E
b) cechy grzybów różniące je od roślin: D, F
A.Za podanie korzyści dla bakterii
– 1 pkt
Za wypisanie korzyści dla roślin –
1 pkt
B.Za wypisanie 3 prawidłowych
nazw roślin - 2 pkt
2 nazw roślin – 1 pkt
1 – 0 nazw roślin – 0 pkt
C.Za udzielenie poprawnej
odpowiedzi – 1 pkt
2 pkt.
Problem badawczy: Czy temperatura wpływa na tempo wzrostu Za poprawne określenie problemu
pleśniaka białego?/ na szybkość (tempo) wytwarzania zarodni z badawczego – 1 pkt i wysunięcie
zarodnikami?
właściwego wniosku – 1 pkt
Wodniczki pokarmowe trawią pokarm. Odpowiadają układowi Za podanie roli każdej wodniczki i
pokarmowemu.
właściwego odpowiednika układu
Wodniczki tętniące usuwają na zewnątrz szkodliwe metabolity. u kręgowców – po 1 pkt
Odpowiadają układowi wydalniczemu.
Strona 2 z 7
Każda prawidłowa
odpowiedź (inaczej
sformułowaną) w
pytaniu C – przyznaje
się punkt.
Za wypisanie właściwych cech w
podpunkcie a) – 1 pkt i b) – 1 pkt
Wniosek: W wyższej temperaturze tempo wzrostu i rozwoju
pleśniak jest większe/ szybciej wytwarza zarodnie z
zarodnikami.
7.
Uczeń może inaczej
sformułować
odpowiedź w
poleceniu A, jeżeli
jest poprawna
przyznaje się
punkt/punkty.
Odpowiedzi mogą być
sformułowane inaczej,
jeżeli są poprawne
przyznajemy punkt/
punkty.
Odpowiedzi mogą być
sformułowane inaczej,
jeżeli są poprawne
przyznajemy punkt/
punkty.
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2014/2015
8.
2 pkt.
Zdanie fałszywe – 3
Korekta zdania nr 3: Wytworzona w fazie jasnej energia
chemiczna jest niezbędna
do asymilacji (włączenia)
dwutlenku węgla do związków organicznych, co zachodzi w
fazie ciemnej.
9.
3 pkt.
1. temperatura optymalna to temperatura, w której proces
Za poprawne wykonanie polecenia
zachodzi najintensywniej
1,2 i 3 – po 1 pkt
2. zniszczeniu ulegają białka budujące struktury komórkowe/
zniszczeniu ulegają enzymy przeprowadzające proces
fotosyntezy
3. a) nasłonecznienie b)woda/sole mineralne c)dwutlenek węgla
10.
3 pkt.
11.
2 pkt.
A. wiązka przewodząca 1: b, c, f
wiązka przewodząca 2: a, d, e
B. Łodyga, która przyrasta na grubość posiada wiązkę
przewodzącą 1, gdyż posiada kambium/ miazgę twórczą.
Problem badawczy: Wpływ natężenia/ ilości światła na wzrost i
rozwój siewek.
Próba kontrolna – naczynie nr 1
Strona 3 z 7
Za zakreślenie błędnego zdania – 1
pkt.
Za dokonanie poprawnej korekty
zdania – 1 pkt.
Za poprawne przyporządkowanie
wszystkich wymienionych nazw
roślin do wiązki 1 – 1 pkt oraz do
wiązki 2 – 1 pkt.
Za udzielenie poprawnej
odpowiedzi w poleceniu B -1 pkt.
Za poprawne określenie problemu
badawczego – 1 pkt.
Za wypisanie numeru naczynia,
stanowiącego próbę kontrolną –
1 pkt
Odpowiedzi mogą być
sformułowane inaczej,
jeżeli są poprawne
przyznajemy punkt/
punkty.
Odpowiedź może być
sformułowana inaczej,
jeśli jest poprawna
przyznajemy punkt.
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2014/2015
12.
5pkt.
Cel modyfikacji: rośliny te żyją w warunkach niedoboru azotu, Za podanie poprawnego
dlatego uzupełniają brak tego pierwiastka przez chwytanie
modyfikacji – 1 pkt
i trawienie owadów.
Zmodyfikowany
liść
liście czepne
ciernie
liście
spichrzowe
liście łuskowate
13.
3pkt.
Przykład rośliny,
u której występuje
zmodyfikowany
liść
owijanie się wokół groszek
podpór
ochrona rośliny
kaktus
przed utratą wody /
przed
roślinożercami
kapusta
magazynowanie
składników
odżywczych
funkcje ochronne bez lilak
okrywanie
delikatnych części
wierzchołka pędu
Funkcje
zmodyfikowanego
liścia
A. Bodziec działa bezkierunkowo
B. Nastie/ nyktynastie/ ruchy senne
C. krótkotrwałe, odwracalne, spowodowane zmianą zawartości
wody w organie roślinny
Strona 4 z 7
celu Za każdą prawidłową
odpowiedź, inaczej
sformułowaną
przyznajemy punkt/
punkty (dotyczy
Za poprawne uzupełnienie
również tabeli).
każdego wiersza tabeli – po 1 pkt.
Za udzielenie poprawnych
odpowiedzi w poleceniu A, B i C –
po 1 pkt.
Aby w poleceniu C
przyznać punkt, uczeń
musi podkreślić
wszystkie cechy
nastii.
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2014/2015
14.
5pkt
Informacja dotycząca tkanek
zwierzęcych.
Zdanie
prawdziwe
1.Powierzchnię ciała bezkręgowców
chroni nabłonek jednowarstwowy często
pokryty oskórkiem wysyconym, tak jak u
stawonogów chityną; u kręgowców
nabłonek wielowarstwowy płaski tworzy
naskórek.
2. Tkanka nabłonkowa umożliwia
wchłanianie różnych substancji np.
nabłonek jednowarstwowy walcowaty z
mikrokosmkami w jelicie cienkim czy
nabłonek jednowarstwowy płaski w
pęcherzykach płucnych czy w ciałkach
nerkowych.
3.Tkanka łączna składa się z komórek
ściśle do siebie przylegających i
niewielkiej ilości substancji
łącznotkankowej.
4. Tkanka chrzęstna zbudowana jest z
komórek umieszczonych w jamkach
otoczonych torebką włókien
kolagenowych, nie jest ukrwiona ani
unerwiona.
5.Tkanka chrzęstna występuje u
kręgowców i nielicznych bezkręgowców,
a tkanka kostna wyłącznie u kręgowców.
6.Tkanka kostna gąbczasta składa się z
blaszek kostnych ułożonych w beleczki
kostne, które tworzą mocno ażurową sieć
wypełnioną przez czerwony szpik
kostny; występuje w trzonie kości długiej.
X
Zdanie
fałszywe
X
X
X
X
X
Strona 5 z 7
Za poprawną ocenę 6 zdań – 5 pkt
5 zdań – 4 pkt
4 zdań – 3 pkt
3 zdań – 2 pkt
2 zdań- 1 pkt
1 – 0 zdań – 0 pkt
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2014/2015
15
16.
17.
3 pkt.
4
pkt.
2 pkt.
Przykłady odpowiedzi:
W samozapłodnieniu komórka jajowa i plemnik pochodzą od
tego samego osobnika. W zapłodnieniu krzyżowym komórki
rozrodcze pochodzą od dwóch różnych osobników.
Znaczenie biologiczne.
Samozapłodnienie jest przystosowaniem do pasożytnictwa,
umożliwia zapłodnienie w warunkach, kiedy występuje tylko
jeden osobnik.
Zapłodnienie krzyżowe zwiększa zmienność genetyczna
osobników/ dochodzi do wymiany materiału genetycznego.
Za podanie prawidłowej różnicy
między samozapłodnieniem
i zapłodnieniem krzyżowym –
1 pkt.
Za podanie znaczenia
biologicznego samozapłodnienia –
1 pkt i zapłodnienia krzyżowego –
1 pkt.
Odpowiedzi mogą być
sformułowane inaczej,
jeżeli są poprawne
przyznajemy punkt/
punkty.
A.
Żywiciel pośredni – organizm, w którym rozwija się/ bytuje
(żyje) stadium larwalne pasożyta.
Żywiciel ostateczny – organizm, w którym powstaje/ bytuje
(żyje) dorosła postać pasożyta
B.
Błąd popełniono na etapie 4.
Uzasadnienie: żywicielem pośrednim tasiemca uzbrojonego jest
świnia
Błąd popełniono na etapie 6.
Uzasadnienie: jaja znajdują się w dojrzałych członach tasiemca /
larwy nie produkują jaj
Za prawidłowe wyjaśnienie pojęcia
żywiciela pośredniego
i ostatecznego – 1 pkt.
Odpowiedzi mogą
być sformułowane
inaczej, jeżeli są
poprawne
przyznajemy punkt/
punkty.
B.
Za wskazanie właściwego etapu –
po 1 pkt
Za poprawne uzasadnienie wyboru
– po 1 pkt
Gatunek 1
Za wskazanie właściwego gatunku
Przykład uzasadnienia:
gada – 1 pkt.
Gatunek ten wydala najwięcej amoniaku, związku bardzo Za poprawne uzasadnienie – 1 pkt.
toksycznego, który musi być usuwany tylko w dużej ilości
wody.
Strona 6 z 7
Uzasadnienie może
być sformułowane
inaczej, jeżeli jest
poprawne
przyznajemy punkt.
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2014/2015
18.
5 pkt.
Za prawidłowe przyporządkowanie
10 narządów oddechowych do
właściwego organizmu - 5 pkt
9 - 8 narządów – 4 pkt
7 - 6 narządów – 3 pkt
5 – 4 narządów – 2 pkt
3 – 2 narządów – 1 pkt
1 – 0 narządów – 0 pkt
1 E, 2 C, 3 B, 4 A, 5 F, 6 G, 7 D, 8 H, 9 J, 10 I
Strona 7 z 7