polski 4TE1 4TK

Barbara Jaworska
Tematy i zakres treści nauczania dla klasy IV TE1 i IV TK
Uwaga!
1. Treści i lektury z gwiazdką należy traktować jako materiał fakultatywny,
uzupełniający pakiet edukacyjny. Mogą one być realizowane w ramach
kształcenia na poziomie rozszerzonym lub ze względu na indywidualne
zapotrzebowanie każdej z wyżej wymienionych klas
2. Z przyczyn obiektywnych , niezależnych od nauczyciela ( np. trudności z
wypożyczeniem książki ) kolejność omawiania podanych lektur może ulec
zmianie.
3. Z tych samych przyczyn podana lektura może zostać zastąpiona inną, ale
utrzymaną w podobnej konwencji literackiej
Tematyka zajęć
Organizacja zajęć na
lekcjach języka
polskiego w klasie III
Przygotowanie do
ustnej matury
Ku nowym
perspektywom prozy
powieściowej
Podróż w głąb…Afryki
i …człowieka
Chłopi Władysława
Stanisława Reymonta –
w przestrzeni mitu
L
godz.
2-3
Lektura
-omówienie wymagań na poziomie
podstawowym i rozszerzonym
-omówienie PSO
-zapoznanie ze strukturą, formą i wymaganiami egzaminu dojrzałości tematy
na egzamin ustny
2-3
J. Conrad Jądro
ciemności
5+ *1
Dramat i języki teatru
młodopolskiego
6
Młoda Polska-synteza
wiadomości
1
Praca klasowa
2+1
Zakres treści
Władysław
Stanisława Reymont
Chłopi t.
1
K. Wyka, Bezczas
historyczny w
„Chłopach”
M. Popiel, Tragizm
epicki (fragm.)
S. Wyspiański,
Wesele
T. Żeleński-Boy,
Plotka o „Weselu”
-studium psychiki ludzkiej na przykładzie kreacji bohatera powieści
- rozważania Conrada na temat człowieczeństwa, natury, ludzkiej,
powinności człowieka, wyborów życiowych, honoru itd
-poetyka powieści ( impresjonizm ,symbolizm, psychologizm ,metaforyka,
koncepcja narratora, kompozycja )
-panoramiczny obraz wsi i jego mityczny charakter
-„ Chłopi „ jako epopeja wiejska
-bohaterowie utworu( zbiorowi i indywidualni)
-naturalizm, realizm,,impresjonizm i symbolizm w powieści
-sposób narracji i różne kreacje narratorów
- język i styl powieści
- „Chłopi „ na ekranie(recenzja filmu )i na obrazach młodopolskich
- „ Wesele” w kontekście „ Plotki…” Boya
-obraz chłopów i inteligencji oraz ocena obu warstw
-istota ludomanii i demaskacja zjawiska
-realizm i symbolizm dramatu ( postacie i sceny rekwizyty symboliczne)
-Wesele” jako dramat narodowy
- walory językowe utworu
jako dramat- syntezy sztuk
- Wyspiańskiego wizja „ teatru ogromnego”
-ideowe i artystyczne walory filmu A. Wajdy
zagadnienia:
Dekadencki katastrofizm i modernistyczne cierpienie.
Rola artysty i sztuki. Artysta i tłum.
Sztuka Młodej Polski: impresjonizm, ekspresjonizm, symbolizm, naturalizm.
Neoromantyzm
Wypracowanie,
poprawa
1*2
Grupy poetyckie w
dwudziestoleciu
międzywojennym
*K. Wierzyński, Lewa
kieszeń
J. Tuwim, Chrystus
miasta, Życie codzienne
M. PawlikowskaJasnorzewska,
Film amerykański,
*Płyty Carusa
*B. Jasieński, But
w butonierce
*J. Przyboś, Na kołach,
Wieczór
T. Peiper, Miasto.
Masa. Maszyna
(fragm.)
T. Peiper, Miasto
Spór o idee.
6
S. Żeromski,
Przedwiośnie
Przedwiośnie S.
Żeromskiego w kontekście
problemów politycznych i
społecznych odrodzonego
państwa
-wyjaśnienie pojęć okres międzywojenny i dwudziestolecie
międzywojenne, kabaret kawiarnia literacka, grupa
poetycka
-programy i idee nowych grup poetyckich oraz ich
przedstawiciele
-nowatorstwo tematów , poetyki , sposobów obrazowania i
języka poznanych wierszy Skamandrytów i Awangardy
Krakowskiej
- indywidualne i specyficzne cechy poezji Tuwima i
Jasnorzewskiej
- codzienność i sprawy „zwyczajne” jako tematy poetyckie,
kreacja nowego bohatera (szary człowiek i tłum),
fascynacja techniką i przestrzenią wielkomiejską,
witalność, dynamizm, odrzucenie tradycji i
pochwałacywilizacji, zachwyt nad nowymi dziedzinami
sztuki i nowymi mediami (np. kino, gramofon) itp.
przemiany i
-bogactwo postaw twórczych poetów (np. Tuwima – od
„barbarzyńcy w mieście” do poety „słowiarza”,
-koncepcje poety (artysty) i poezji obecne w programach
i utworach dwudziestolecia (np. „barbarzyńca”,
„kabaretowy prześmiewca”, „poszukiwacz słowa”,
„eksperymentator w laboratorium sztuki”)
- terminy: deprecjatywność języka (formy deprecjatywne),
potocyzmy
-okoliczności powstania powieści
-rewolucja w Baku jako symbol piekła na ziemi i jako
ostrzeżenie dla Polaków
- symboliczny i utopijny wymiar „Szklanych domów”
-realistyczny obraz polskich środowisk społecznych
- Nawłoć i Soplicowo (ew. inne znane sobie obrazy dworu
ziemiańskiego)
-kreacja głównego bohatera i jej znaczenie dla wymowy
utworu
-charakterystyka porównawcza Cezarego Baryki i Tomasza
Judyma, *wskazanie nawiązań romantycznych w kreacji
każdego z bohaterów
-sens zakończenia powieści i symbolika jej tytułu
- polemiczny i polifoniczny charakter powieści
-walory artystyczne utworu- język, styl, narracja (dwa typy
narracji obecne w powieści (auktorialna i personalna)
6
Z. Nałkowska, Granica
Człowiek ponad wszystko.
Powieść psychologiczna w
dwudziestoleciu
międzywojennym.
Z. Nałkowska, Granica
Poezja Bolesława
Leśmiana, czyli świat
poznawany i odczuwany
inaczej
1
B. Leśmian, Topielec,
Dusiołek, *Poeta
-nowatorstwo kompozycji utworu i jej sens w kontekście
prawdy psychologicznej o naturze ludzkiej
-kreacja głównego bohatera i jej ocena z pozycji narratora,
innych postaci utworu i z pozycji jego samego
-własna ocena postaci Zenona, uzasadnienie tragizmu
bohatera
-wydarzenia ukazane w powieści z punktu widzenia
różnych postaci (, Elżbiety, Justyny, pani Kolichowskiej);
-wieloaspektowa wymowa powieści( psychologiczna,
filozoficzna ,moralna, polityczna ,społeczna)
-kreacja świata i natury w wierszach Bolesława Leśmiana
-symboliczny , metafizyczny i filozoficzny wymiar jego
poezji
-specyficzne cechy wierszy Leśmiana ( nowatorstwo w
tworzeniu obrazów poetyckich, neologizmy, elementy
ludowe, groteska, baśniowość, antropomorfizacja, itd.)
- związek poezji Leśmiana z filozofią Bergsona (intuicja,
pęd życiowy, natura tworząca, jaźń itp.
-Leśmianowska koncepcja poety („poeta jako człowiek
pierwotny”).
Forma w życiu człowieka
W. Gombrowicz,
Ferdydurke
5
W. Gombrowicz,
Ferdydurke
W. Kayser, Próba
określenia istoty
groteskowości (fragm
Katastrofizm lat 30.
1
Cz. Miłosz,
O książce
J. Czechowicz, żal
*K. I. Gałczyński,
Koniec świata. Wizje
świętego Ildefonsa... ,
Kryzys w branży
szarlatanów
Apokalipsa spełniona
1
K. K. Baczyński,
Wyroki, Pokolenie
*T. Gajcy, Przesłanie
*T. Borowski, Pieśń
Literatura wobec zagłady.
Człowiek totalitarny –
człowiek „zlagrowany”,
wizja obozu
koncentracyjnego
5
. Borowski, wybrane
opowiadania, np.:
Dzień na Harmenzach,
Proszę państwa
do gazu
-Józio jako nowy typ bohatera w literaturze
-charakterystyka i ocena różnych środowisk społecznych
:szkoła, dom (rodzina mieszczańska) dwór ziemiański, rola
tradycji, która je ukształtowała
- Józio jako przykład człowieka uwikłanego w formę
- Gombrowiczowskie rozumienie Formy
-symbolika, parodia i groteska jako sposób oceny człowieka
i środowiska
- znaczenie aluzji literackiej i kulturowej w odczytaniu
przesłania utworu
-rola języka w i stylu powieści
-groteskowa symbolika części ciała (np. twarz-gęba, głowa
walcząca z łydką itp.
-sformułowania charakterystyczne dla groteskowego kodu
Gombrowicza i ich sens (np. pupa, gęba, łydka, patrzeć
belfrem)
- Żagary ”jako najpopularniejsza grupa literacka na
wileńszczyźnie( założenia, przedstawiciele)
-sytuacja polityczna i społeczna źródłem katastroficznych
nastrojów i lęków poetów lat 30 minionego stulecia
-aluzje literackie i symbole biblijne i apokaliptyczne wizje
w analizowanych utworach
-główne cechy poetyki katastroficznej (np. nawiązanie do
tradycji symbolizmu, wizyjność
-wartości artystyczne wierszy Miłosza, Gałczyńskiego i
Czechowicza (muzyczność, groteska metaforyka, ,
hiperbolizacja itd.
- przemiany postaw światopoglądowych i twórczych
poetów dwudziestolecia
- sytuacja kultury polskiej w okresie okupacji, rola
podziemia
-poetyckie, wizyjne obrazy Apokalipsy spełnionej w poezji
okupacyjnej
-poezja Baczyńskiego jako głos pokolenia Kolumbów
-tragizm i heroizm tego pokolenia , poczucie posłannictwa i
misji dziejowej
-obraz wojny jako rozpadu ogólnoludzkiego porządku i
upadku uniwersalnych wartości
- wizja trudnego człowieczeństwa zawartą w wierszach
Baczyńskiego i Gajcego
-analogia do poetów i poezji romantycznej
-język i styl katastrofistów lat 30. i 40.
-wygląd obozu( zamknięta przestrzeń ) symbolem
zniewolenia
-wstrząsająca wizja rzeczywistości obozowej
-portret człowieka lagrowanego
- kreacja narratora i sposób narracji ( behawioryzm)w
opowiadaniach Borowskiego
-przesłanie utworu i sądy autora o kulturze i osiągnięciach
cywilizacji eurpoejskiej
-obóz jako udany eksperyment zniewalający i upadlający
człowieka
- polemika Borowskiego z wartościami humanistycznymi,
nihilizm autora
Łagry, czyli piekło na
ziemi!
5
G. Herling-Grudziński,
Inny świat
„ Człowiek- to brzmi
dumnie” - Ocalenie
człowieczeństwa
i wewnętrznej wolności
Za murami getta
W. Karpiński,
Lustro „Innego świata”
(fragm
1
Cz. Miłosz, Campo di
Fiori
*A. Rudnicki,
Wielkanoc
W. Broniewski,
Ballady i romanse
5
Walka o godną śmierć
H. Krall,
Zdążyć przed Panem
Bogiem
A. Świrszczyńska,
Budowałam barykadę
informacje o powstaniu
warszawskim
Ocalić życie to nie
wszystko
1
Życie w państwie
totalitarnym – poezja
przeciwko zniewoleniu
umysłów i zakłamaniu
języka
2
Różewicz,
Matka powieszonych,
Ocalony,
*Termopile polskie
Cz. Miłosz,
Który skrzywdziłeś,
Z. Herbert, Potęga
smaku
T. Burek, Herbert –
linia wierności (fragm.)
S. Barańczak,
Spójrzmy prawdzie w
oczy
R. Krynicki, Jeżeli
przyjdzie
A. Zagajewski, Plany
sprawozdania
J. Polkowski, *** [Dla
Ciebie ciągle małym
-ogólne informacje o łagrach i literaturze łagrowej
-dokumentalny charakter utworu; odwołanie się do
kontekstów biograficznych i historycznych
-narracja i kompozycja utworu
-totalitarne metody fizycznego i psychicznego niszczenia
ludzi
-studium człowieka złagrowanego
-idea utworu, moralne przesłanie do ludzkości,interpretacja
tytułu i motta
-obozy koncentracyjne i sowieckie- porównanie „ świata za
drutami”
- obraz zagłady narodu żydowskiego
i różnorodny sposób jego przedstawiania w
poszczególnych utworach
- tragizm i heroizm „ginących samotnie”
-rola poety w historii ludzkości
-funkcja aluzji literackiej i tradycji narodowej w wierszu
Broniewskiego
-szokujący obraz zagłady i likwidacji żydowskiego getta w
relacji Marka Edelmana
-determinacja, heroizm i tragizm narodu żydowskiego w
obliczu eksterminacji
-walka o godna i honorową śmierć
-symbolika tytułu
-cechy reportażu jako gatunku
-literackie i dokumentalne cechy utworu
-studium człowieka ,który ocalał z zagłady
-moralny, uniwersalny wymiar poezji Różewicza
-walory artystyczne utworów Różewicza ( lapidarny język,
specyfika wersyfikacji, zbliżenie do języka prozy itd.
-pojęcie „socrealizmu”
-główne założenia sztuki tego okresu
-sytuacja społeczna i polityczna w różnych okresach PRL-u
-wpływ nowomowy na świadomość społeczną i literaturę
- protest przeciwko tyranii i zniewoleniu w poezji
-rola poety i poezji w życiu zniewolonego narodu
-literatura emigracyjna wyrazem niezgody na sytuację
polityczna w kraju
-literatura krajowa wobec politycznych przełomów
-rola cenzury wżyciu literackim i kulturalnym
-znaczenie języka, aluzji literackiej, tradycji narodowej.
ironii, sarkazmu poezji współczesnej
- pojęcie: manipulacja językowa, demaskacje języka, poezja
lingwistyczna, poezja stanu wojennego itd.
chłopcem jest ten
świat]
M. Białoszewski,
Kabaret Kici Koci
(fragm.)
A. Camus, Dżuma
Powieść jako filozoficzna
parabola
6
Bilans Różewicza
1
Różewicz, Strach,
Spadanie..., Drewno
Poezja wobec dylematów
egzystencji
1
*A. Bursa, Sobie
samemu umarłemu
S. Grochowiak,
Płonąca żyrafa
*R. Wojaczek, Martwy
język
-obraz zadżumionego miasta
-różne postawy bohaterów wobec kataklizmu –
charakterystyka doktora Rieux i jego filozofii życiowej
• dylematy Ramberta i zachodzące w nim zmiany
• przemiany w światopoglądzie ojca Paneloux
• w odniesieniu do Tarrou wyjaśnienie , czym jest wg
Camusa „świętość bez Boga” i czyste sumienie
-paraboliczny, metaforyczny, filozoficzny, moralny i
ponadczasowy wymiar utworu
-związek powieści z egzystencjalizmem
-moralne, filozoficzne i uniwersalne treści poezji Różewicz-poetyka wierzy obrazem rozbicia, chaosu, zagubienia
współczesnego człowieka -świadomość istnienia stałych
wartości, „góry” i „dołu”, obawa przed upadkiem moralnym
-ocena kultury europejskiej zawarta w twórczości poety
- rola symboli, motywów i toposów w wierszach Różewicza
-egzystencjalny i moralny wymiar poezji współczesnej
-właściwości języka i warsztatu poetyckiego analizowanych
utworów, różnorodność konwencji i stylów-nurt egzystencjalistyczny w malarstwie, jego związki z
literaturą
- pojęcia: „ turpizm , „ poeta przeklęty”,
-właściwości języka poetyckiego Szymborskiej (gry
znaczeniami wyrazów, wykorzystanie podobieństw
brzmieniowych, rozbijanie frazeologizmów itp.)
W. Szymborska,
Obmyślam świat,
Utopia, *** [Nicość...]
*S. Barańczak, Jakieś
Ty
S. Mrożek o
współczesnych Polakach
4
Cz. Miłosz- poeta kultury
i historii
1
Z. Herbert- poeta
moralnego niepokoju
2
S. Mrożek, Tango
Cz. Miłosz,
Przedmieście,
Świat (poema naiwne):
Wiara, Miłość,
Zaklęcie,
*St. Ign. Witkiewicz
Z. Herbert,
Tamaryszek,
Powrót prokonsula,
Przesłanie Pana Cogito
-czas i przestrzeń sceniczna, rola języka, didaskaliów,
rekwizytów
-obraz trzech pokoleń, rola buntu pokoleniowego i motywu
ślubu
- funkcja groteski i aluzji literackiej w utworze
-ocena inteligencji polskiej
- wielogłosowość „ Tanga”, czyli Tango jako:
•
dramat o źródłach tyranii
•
obraz egzystencjalnych problemów człowieka
współczesnego
•
dramat o przemianach kulturowy
-kreacja podmiotu lirycznego
- moralny, egzystencjalny i filozoficzny charakter wierszy
Miłosza
-analiza warsztatu artystycznego poety
-z. Herbert najwybitniejszy przedstawiciel pokolenia 56
-kreacja podmiotu lirycznego
- postawa poety wobec cierpienia i zagrożeń współczesnego
świata
2
M. Białoszewski, Szare
eminencje zachwytu,
Sprawdzone sobą,
Obierzyny (2),
*Rozkurz,
* wywód jestem’u,
namuzowywanie,
Ja stróż latarnik nadaję
z mrówkowca,
Śmierć
Poezja wiary i nadziei.
Spotkania z Bogiem
2
Wiersze księdza
Twardowskiego (
podręcznik)
Powtórzenie i zebranie
materiału klasy III
2
Między poezją a
lingwistyką. Wiersze M.
Białoszewskiego
-reinterpretacja kultury antycznej i Biblii, obecność innych
tradycji kulturowych w liryce Herberta i ich funkcja
-moralny, intelektualny i filozoficzny aspekt poezji
Herberta
-lingwistyczny nurt w poezji Białoszewskiego, zabawa
słowami, neologizmy słowotwórcze i frazeologiczne,
kolokwializmy
- fascynacja codziennością i zwyczajnością
-kultura wysoka i niska, wymieszanie sfer sacrum i
profanum
- wiersze Białoszewskiego jako „ poezja rupieci” i poezja
neoawangardy
-bogactwo przeżyć, mistyka, uduchowienie,
transcendentalizm i sfera sacrum
-kreacja adresata i podmiotu lirycznego,
-echa filozofii franciszkańskiej i innych systemów
filozoficznych ( augustynizm, tomizm , egzystencjalizm,
personalizm)
-rola warsztatu poetyckiego ( kolokwializmy, paradoksy,
aforyzmy, elipsa, apostrofy, epitety itd.)
-stylizacja biblijna i symbolika motywów biblijnych
- literackie, malarskie i muzyczne spotkania z Bogiemporównanie