abstrakt - Tabu - Trend

DR MAGDALENA KEMPNA-PIENIĄŻEK, UNIWERSYTET ŚLĄSKI
NEO-NOIR JAKO KINO EKSCESU
Andrew Spicer definiuje neo-noir jako kino ekscesu. Pojęcie to obejmuje
zarówno estetykę nadmiaru, jak i tendencję do przekraczania wszelkich norm.
Uwikłane w reinterpretację kategorii takich, jak gender, tożsamość, prawda
czy pamięć, neo-noir funkcjonuje jako kino wielorako rozumianego skandalu.
W swoim referacie, opierając się na kilku wybranych przykładach (Prawo
ulicy, Zagubiona autostrada, Incepcja, Trzynaste piętro i in.), chciałabym
wskazać trzy podstawowe płaszczyzny funkcjonowania retoryki i estetyki
skandalu w nowym filmie czarnym:
1) neo-noir i skandal obyczajowy — obyczajowa skandaliczność nowego
kina czarnego wiąże się zwłaszcza z dwiema sferami: erotyką
(reinterpretacja postaci femme fatale) oraz przemocą;
2) neo-noir i skandal poznawczy — w filmach nurtu powraca często
motyw jednostki, która konfrontowana jest z możliwością iluzoryczności
otaczającego ją świata;
3) neo-noir i skandal ideologiczny — nowe kino czarne, opierając się na
zbiorowych lękach i fantazmatach, wpisuje się w nurt ponowoczesnych
reinterpretacji zachodniej kultury, dekonstruując jej mity (np. mit
amerykańskiego snu, mit sukcesu) oraz odsłaniając ideologiczne
uwarunkowania kategorii takich, jak płeć czy tożsamość.
Głównym celem referatu będzie zatem ukazanie neo-noir jako złożonej
kategorii, wykorzystującej estetykę i retorykę skandalu do komentowania
najważniejszych przewartościowań w obrębie kultury współczesnej.