docRaport końcowy z badania
download 
Reklamacja Transkrypt
Raport końcowy z badania
Raport końcowy z badania dotyczącego stanu edukacji w zakresie kompetencji społecznych i obywatelskich młodzieży Raport końcowy z badania dotyczącego stanu edukacji w zakresie kompetencji społecznych i obywatelskich młodzieży AUTOR Magdalena Stefańska WYDAWCA Fundacja Przasnyska BADANIE ZOSTAŁO PRZEPROWADZONE W RAMACH PROJEKTU Program wsparcia współpracy samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych w Przasnyszu NUMER PROJEKTU POKL.05.04.02.00-H49/13 REALIZATORZY PROJEKTU Fundacja Przasnyska, ul. Mazowiecka 3, 06-300 Przasnysz Miasto Przasnysz, ul. Jana Kilińskiego 2, 06-300 Przasnysz Publikacja bezpłatna dostępna na licencji CC-BY-NC-SA 3.0 Polska Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego MAGDALENA STEFAŃSKA Raport końcowy z badania dotyczącego stanu edukacji w zakresie kompetencji społecznych i obywatelskich młodzieży Przasnysz 2014 Spis treści Wstęp.... ............................................................................................................ 5 Zastosowana metodologia ...................................................................................... 7 Podstawowe dane dotyczące młodzieży ...................................................................... 8 Aktywność młodzieży ........................................................................................... 13 Sposoby spędzania czasu wolnego ....................................................................... 14 Aktywność społeczna........................................................................................ 16 Aktywność obywatelska ..................................................................................... 26 Rola szkoły i nauczycieli w kształtowaniu postaw obywatelskich uczniów ............................ 37 Podsumowanie .................................................................................................. 38 Wstęp Głównym celem badania jest ocena aktywności młodzieży uczącej się w przasnyskich szkołach oraz dokonanie oceny stanu edukacji, także pozaformalnej i nieformalnej, w zakresie rozwijania kompetencji społecznych i obywatelskich młodzieży uczącej się na terenie miasta Przasnysz. Kompetencje można definiować jako predyspozycje w zakresie wiedzy, umiejętności i postaw, zapewniające realizację zadań zawodowych na poziomie skutecznym i (lub) wyróżniającym, stosownie do standardów określonych przez organizację dla danego stanowiska1. Kompetencje kluczowe to takie kompetencje, które są potrzebne do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem, integracji społecznej i zatrudnienia. Proces formowania i rozwijania kompetencji kluczowych powinien trwać całe życie, jednak szczególną rolę w zdobywaniu wiedzy i kształtowaniu postaw przypisuje się okresowi nauki szkolnej. Rozwijanie kompetencji społecznych i obywatelskiej może odbywać się poprzez proces edukacji formalnej, jak też nieformalnej czy pozaformalnej2. Kompetencje społeczne i obywatelskie uznane zostały w zaleceniach Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z dnia 18 grudnia 2006 r. za jedne z kluczowych kompetencji, które człowiek powinien rozwijać w trakcie swojego życia, żeby osiągnąć sukces w życiu zawodowym i prywatnym. Inne zdefiniowane przez Unię Europejską najważniejsze i najbardziej podstawowe umiejętności to: porozumiewanie się w języku ojczystym, porozumiewanie się w językach obcych, kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne, kompetencje informatyczne, umiejętność uczenia się, inicjatywność i przedsiębiorczość, świadomość i ekspresja kulturalna. Kompetencje społeczne to kompetencje osobowe, interpersonalne i międzykulturowe oraz wszelkie formy zachowań przygotowujących osoby do skutecznego i konstruktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i zawodowym. Ważne jest zrozumienie zasad postępowania i zwyczajów w różnych społeczeństwach i środowiskach oraz umiejętność budowania zaufania 3. Kompetencje obywatelskie dają nam możliwość pełnego uczestnictwa w życiu obywatelskim, opartego na znajomości społecznych i politycznych pojęć oraz struktur, a przede wszystkim zobowiązują nas do aktywnego i demokratycznego uczestnictwa w nim. Ważna jest znajomość 1 H. Król, Podstawy koncepcji zarządzania zasobami ludzkimi, w: Zarządzanie zasobami ludzkimi, red. H. Król, A. Ludwiczyński, PWN, Warszawa 2006, s. 206. 2 Kompetencje kluczowe. Realizacja koncepcji na poziomie szkolnictwa obowiązkowego, red. A Smoczyńska, Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Warszawa 2005. 3 Tamże, s. 16–17. 5 pojęć i struktur społecznych oraz politycznych, rozumienie ról i zakresu odpowiedzialności instytucji stanowiących politykę na poziomie lokalnym, regionalnym, narodowym, europejskim i międzynarodowym. Pozwalają one na podejmowanie aktywnych i demokratycznych działań. Posiadanie kompetencji obywatelskich przekłada się na uczestnictwo w życiu społeczności lokalnej i zdolność do okazywania zainteresowania i niesienia pomocy w rozwiązywaniu problemów dotykających społeczności na poziomie lokalnym. W szerszym kontekście przygotowują do angażowania się w aktywne i demokratyczne działania. Kompetencje obywatelskie to także znajomość praw człowieka i konstytucji swojego kraju, a także zakresu działań jego rządu, to również rozumienie ról i zakresu odpowiedzialności instytucji.4 Badana była młodzież ucząca się w szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, ich nauczyciele oraz przedstawiciele placówek, które mogą prowadzić kształcenie pozaformalne rozwijające kompetencje obywatelskie mieszkańców miasta. W trakcie badania został zidentyfikowana oferta edukacyjna adresowana do młodzieży związana z podnoszeniem aktywności społecznej i wiedzą na temat funkcjonowania lokalnej społeczności. Przeprowadzone badania pokazują, kto i w jaki sposób wspiera rozwój młodzieży w zakresie obywatelskości. Został zbadany poziom aktywności obywatelskiej młodzieży oraz zainteresowanie ofertą edukacyjną w tym zakresie. Dodatkowym elementem badania jest poznanie opinii nauczycieli na temat aktywności młodzieży oraz roli szkoły w podnoszeniu świadomości obywatelskiej uczniów. 4 B. Kubiczek, Projekt „Szkoła Demokracji – Szkoła Samorządności”. Kompetencje społeczne i obywatelskie uczniów i nauczycieli. Materiały dla uczestnika Konferencji, Sosnowieckie Centrum Edukacyjne „Edukator”, Sosnowiec 2012. 6 Zastosowana niezależnie metodologia Pierwszym etapem badania od procesu zbierania danych ilościowych. W tej części badania wzięli udział: dyrektorzy wywiady), dyrektorzy następujących placówek: o było przeprowadzenie badań ilościowych wśród uczniów i nauczycieli. Ankiety przeprowadzane badanych szkół (trzy Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Zofii Nałkowskiej w Przasnyszu (jeden wywiad), o były w terminie 31 marca – 7 kwietnia 2014 roku. Miejskiego Domu Kultury im. St. Ostoi-Kotkowskiego w Przasnyszu (jeden wywiad), W badaniu, przy użyciu ankiety audytoryjnej, o Muzeum Historycznego w Przasnyszu (jeden wywiad), o Ośrodka wzięli udział uczniowie: Publicznego Gimnazjum z Oddziałami Integracyjnymi im. Noblistów Polskich w Przasnyszu (n = 132), Liceum Komisji Ogólnokształcącego im. Edukacji Narodowej Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. mjra Henryka Sucharskiego dodatkowy Związku Chorągwi było liceum Harcerstwa Mazowieckiej, Janusza uzupełnienie i zweryfikowanie poprawności zebranych informacji. Odbyły się 2 FGI w dniach 29 i 30 kwietnia 2014 roku. Pierwsze podział z przedstawicielami: szkolnych (dyrektorzy szkół), pozarządowych oraz dotyczył typu szkoły (liceum, technikum, zasadnicza szkoła zawodowa) oraz, w miarę placówek organizacji jednostek organizacyjnych prowadzących edukację nieformalną mającą na celu wspieranie możliwości, kierunku kształcenia. rozwoju obywatelskości wśród młodzieży. Ankiety skierowane do nauczycieli zostały przekazane do dyrektorów szkół, którzy W drugim spotkaniu brali przedstawiciele Młodzieżowej Rady rozdysponowali Przasnysz, je między (jeden wyników badania zostały przeprowadzone zogniskowane wywiady grupowe. Ich celem ogólnokształcącym badani byli uczniowie klas o różnych profilach, a w zespole szkół ponadgimnazjalnych Przasnyszu Po zebraniu danych i uzyskaniu wstępnych przeprowadzone w każdym z roczników. W gimnazjum do badania zostały włączone w Rekreacji Hufca w Przasnyszu im. Korczaka (jeden wywiad). Ankieta została wypełniona przez 434 uczniów. W wymienionych szkołach ankiety były integracyjne, w wywiad), przedstawiciel Polskiego, w Przasnyszu (n = 175). klasy i w Przasnyszu (jeden wywiad), dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Przasnyszu (n = 127), Sportu swoich pracowników. Łącznie zebrano 122 ankiety wypełnione przez nauczycieli przasnyskich która reprezentuje przasnyskiej młodzieży. szkół. Wywiady indywidualne przeprowadzane były od 25 marca do 10 kwietnia 2014 roku, 7 udział Miasta interesy Podstawowe dane szkół dotyczące w gimnazjum proporcje dziewcząt i chłopców utrzymane były na poziomie jeden do jednego. młodzieży W grupy zawodowej ponadgimnazjalnych. Komisji Opinie nauczycieli na temat młodzieży są Edukacji podzielone. Połowa nauczycieli wskazywała same cechy pozytywne lub więcej pozytywnych Narodowej uczy się 598 osób, w tym prawie 400 dziewcząt. W sumie w tych placówkach, gimnazjum oraz niż negatywnych, a połowa odwrotnie: same szkół negatywne lub przeważnie negatywne. Niemalże co trzeci badany dostrzega zanik ponadgimnazjalnych, uczy się 2169 osób 5. uczniowskich aspiracji i dążeń życiowych, co W Przasnyszu działa szkoła specjalna, w której specjalny ośrodek piąty uważa, że młodzież jest mało samodzielna życiowo. Duży odsetek (powyżej szkolno- wychowawczy, publiczne gimnazjum specjalne, szkoła specjalna przysposabiająca 15%) twierdzi, że młodzi ludzie są nastawieni konsumpcyjnie, charakteryzują się brakiem zaangażowania społecznego i politycznego, do pracy oraz zasadnicza szkoła specjalna. W placówkach tych w roku szkolnym 2013 2014 uczyło się łącznie 57 osób 6 . Ponadto, osoby niepełnosprawne mogą nie szanują tradycji i autorytetów oraz są źle wychowani. Nie oznacza to, że uczniowie nie skorzystać posiadają zalet – mają odwagę wypowiadać z możliwości nauki w gimnazjum prowadzonym przez Stowarzyszenie Pomocy własne opinie (uważa tak 30% badanych), są inteligentni (opinia 23% nauczycieli), potrafią Osobom Niepełnosprawnym „Jestem”. W badaniu gimnazjum wśród mniej niż 17 lat. W badanej grupie 85 osób to uczniowie ostatnich klas szkół (78). Wśród uczniów tej szkoły większość, bo aż 65%, stanowią chłopcy. W Liceum funkcjonują: ogólnokształcącym przeprowadzania badania miały, z reguły, nie (161). Pozostałe osoby to słuchacze technikum uzupełniającego (9) i liceum dla dorosłych poziomie ważne, osoby uczące się w szkołach ponadgimnazjalnych, które w czasie uczniowie: liceum ogólnokształcącego (131), liceum profilowanego (32), technikum (597) na badanej Co 16 lat i mniej ma 30% badanych, pozostali to Sucharskiego było 1008 osób, z czego 921 to im. 54% od 15 do 19 lat. Ze względu na sposób doboru próby młodsze osoby stanowią mniejszość – z których połowa to dziewczęta. W Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych im. mjra Henryka Ogólnokształcącym liceum kobiety. Uczniowie, którzy brali udział w badaniu, mają publicznym gimnazjum uczyło się 650 osób, szkoły stanowiły przebadanych uczniów jest 80% dziewcząt, a w zespole szkół ponadgimnazjalnych – 40%. W roku szkolnym 2013–2014 w przasnyskim i zasadniczej ponadgimnazjalnych. wzięło udział 434 i przasnyskich pracować w grupie (16%) i są solidarni z kolegami (15%). Optymistyczne jest też to, że ponad 10% przypisuje młodzieży wrażliwość uczniów szkół na sprawy innych i życzliwość. ponadgimnazjalnych: 132 gimnazjalistów, 127 uczniów LO im. KEN i 175 uczniów zespołu 5 szkolny 2013–2014, http://cie.men.gov.pl/index.php/siowykaz-szkol-i-placowek.html [dostęp: październik 2014]. 6 Tamże. Dane pochodzą ze strony Centrum Informatycznego Edukacji z Systemu Informacji Oświatowej: Wykaz szkół i placówek oświatowych według województw oraz Wykaz szkół i placówek oświatowych według typów dane za rok 8 Wykres 1. Zdanie nauczycieli na temat uczniów przasnyskich szkół zanik aspiracji i dążeń życiowych 31% odwaga w wypowiadaniu własnego zdania 30% inteligencja 23% mała samodzielność życiowa 21% konsumpcjonizm 17% brak zaangażowania społecznego i politycznego 17% brak poszanowania tradycji i autorytetów 17% umiejętność pracy w grupie 16% złe wychowanie (brak kultury, chuligaństwo, wandalizm) 16% solidarność, lojalność wobec kolegów 15% wrażliwość na sprawy innych 12% zaradność życiowa 12% nieumiejętność radzenia sobie z trudnościami 11% życzliwość 11% dociekliwość 10% przedsiębiorczość 9% bezideowość 7% egoizm 5% uczciwość 5% samodzielność myślenia 4% znieczulica 3% bezinteresowność 2% patriotyzm 2% 0% 10% 20% 30% 40% Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród nauczycieli n = 121. Przedstawione powyżej opinie świadczą o tym, że młodzieży nie jest jednolitą grupą. Z jednej sprawiają problemy. Optymistyczne jest to, że ankietowani widzą w młodych ludziach tyle strony są osoby, z którymi praca nauczyciela jest łatwa i przyjemna, a są też takie, które samo wad, ile zalet. 9 W opiniach badanych uczniów współpraca jest 80% ważna i potrzebna. Prawie 90% z nich uważa, i miłość są kolejnymi istotnymi elementami że działając z innymi, można osiągnąć więcej niż samemu. Tylko 5% osób nie zgadza się w życiu ankietownaych – każdą z tych odpowiedzi wskazywało około 40% uczniów. z tym 10% Pieniądze są ważne tylko dla co dziesiątej ankietowanych uznało, że praca z innymi to na ogół marnowanie czasu. osoby. Wartości takie jak: niezależność, poczucie bezpieczeństwa, nauka, ojczyzna, stwierdzeniem i tylko uczniów. Przyjaciele, zdrowie, Bóg koledzy okazały się mniej ważne. Najważniejszą wartością dla przasnyskiej młodzieży jest rodzina. Ceni ją sobie ponad Wykres 2. Wartości ważne dla młodzieży i nauczycieli 84% rodzina przyjaciele 41% 11% 39% zdrowie miłość 37% 11% pieniądze 13% 2% 9% 7% niezależność 0% poczucie bezpieczeństwa 8% ojczyzna 8% 8% koledzy i koleżanki 62% 38% 33% Bóg nauka 96% 25% 0% praca 6% samorozwój 5% 1% cnota 0% szkoła 0% spokój 0% 0% 37% 10% 20% uczniowie 40% 60% nauczyciele 80% 100% Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 453 i ankiety wśród nauczycieli n = 121. 10 Dla porównania warto spojrzeć na wartości, (23 punkty które są ważne z punktu widzenia nauczycieli bezpieczeństwa (17 punktów procentowych). przasnyskich szkół. Podobnie najistotniejsza jest rodzina (95% odpowiedzi), drugą pozycję Przasnyską młodzież można podzielić na dwie zajmuje zdrowie (około 60% ankietowanych kategorie. Tych, którzy nie chcą zdobywać nowej wiedzy i tych, którym na tym zależy, wskazało taką odpowiedź). Praca i Bóg to wartości wskazywane przez jedną trzecią problemów Polski. Połowa uważa, że ich wiedza na ten temat jest duża, ale dalej chcą ja pogłębiać. Pozostali uważają, że nie mają Mniej ważne okazały się: ojczyzna (8%), niezależność (7%), nauka i pieniądze (po 2%). Samorozwój wskazał tylko 1% ankietowanych. wiedzy albo mają jej za mało. Jedna trzecia badanych nie chce rozwijać wiedzy na temat aktualniej sytuacji Polski – prawie 30% ogółu Widzimy, że w stosunku do młodzieży na znaczeniu tracą przede wszystkim przyjaciele (różnica 30 punktów procentowych), miłość twierdzi, że ich wiedza na ten temat jest wystarczająca, a pozostali mimo braku wiedzy przyznają, że nie chcą wiedzieć więcej. (różnica 26 punktów procentowych) i pieniądze (różnica 12 punktów procentowych). Z kolei zyskują na znaczeniu wartości takie jak: praca procentowych), poczucie Dwie na trzy młode osoby deklarują, że chcą poszerzać swoją wiedzę na temat aktualnych przez co czwartego nauczyciela. Przyjaciół, miłość i spokój wskazało 10% ankietowanych. punktów i niezależnie od stopnia posiadanej już wiedzy. ankietowanych, a poczucie bezpieczeństwa – (31 procentowe) zdrowie Wykres 3. Posiadana wiedza w opinii badanych uczniów 28% o aktualnych problemach Polski 18% o organizacjach pozarządowych z zakresu działania samorządu terytorialnego 32% 15% 23% 0% 35% 17% 20% 26% 31% 40% 60% 6% 9% 12% 20% 9% 20% 80% 100% jest wystarczająca i nie muszę więcej wiedzieć jest duża, ale chcę wiedzieć więcej jest za mała i chcę dowiedzieć się więcej w ogóle nie mam wiedzy i chcę ją zdobyć nie mam wiedzy i nie muszę wiedzieć więcej Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 424. 11 Co piąty uczeń twierdzi, że nie ma wiedzy czwarte uczniów uważa, że potrafiłoby załatwić o organizacjach pozarządowych i nie chce jej sprawy mieć. 62% badanych chce ją zdobywać, przy czym tylko 15% wszystkich ankietowanych 10% oceniło, że nie poradziłoby sobie z tym problemem. uważa, że ich wiedza na ten temat jest duża, a niemalże połowa badanych przyznaje, że jest za mała lub nie ma jej wcale. Podobnie jest z wiedzą z zakresu działania samorządu terytorialnego. Aż 20% nie jest w ogóle zainteresowanych zdobywaniem informacji na ten temat, mimo że brakuje im wiedzy. 57% badanych chce poszerzać swoją wiedzę w tym zakresie. Warto zwrócić uwagę na to, że tylko jedna trzecia ankietowanych uważa, że ma dużą lub wystarczającą wiedzę na temat organizacji pozarządowych. 40% badanych wysoko oceniło swoją wiedzę z zakresu działania samorządu terytorialnego. Należy mieć na uwadze fakt, że subiektywna ocena własnej wiedzy, jakiej dokonali uczniowie, nie musi być tożsama z wiedzą faktyczną. To, że ankietowane osoby uważają, iż ich wiedza jest wystarczająca, nie oznacza, że jest pełna lub duża. Dla niektórych wiedza wystarczająca może oznaczać niewiele informacji lub też opinie, które nie pokrywają się z rzeczywistością. 80% badanych wie, jak nazywa się prezydent Polski, 64% zna nazwisko burmistrza lub wójta swojej gminy, 22% wie, kto jest starostą powiatu i tylko 12% – kto jest marszałkiem województwa. Tylko pojedyncze osoby potrafiły wskazać posła wybieranego na terenie, na którym mieszkają. 70% ankietowanych potrafiłoby załatwić uczniów uważa, że wszystkie wymagane formalności, zdecydowali gdyby się na kontynuację nauki. 16% przyznaje, że zna osobę, która mogłaby im pomóc, a tylko 13% uważa, że nie potrafiłoby sobie z tym poradzić. W przypadku utraty dokumentów trzy 12 formalne z tym związane. Tylko Aktywność szkołami) młodzieży wypowiedzi uczestników zarówno zogniskowanego wywiadu grupowego, jak mają najaktywniejszą kontakt grupą, co tylko z tą potwierdzają i wywiadów indywidualnych. Zdaniem nauczycieli przasnyskich szkół, Także wśród nauczycieli ten obraz aktywności młodzież jest aktywna. 30% nauczycieli twierdzi, że młodzi są bardzo aktywni, połowa uczniów może być zamazany. Wynika to z faktu, że nauczyciele nie mają możliwości uważa, że są aktywni poza szkołą lub w szkole poznać dobrze wszystkich swoich uczniów ze i tylko 20% uważa, że są oni nieaktywni. względu na dużą ich liczbę. Opinia opiera się na znajomości tylko części. I tutaj właśnie na Wykres 4. Opinia nauczycieli o przasnyskiej młodzieży pierwszy plan wysuwają się szkolni liderzy, którzy wyróżniają się na tle innych pod różnymi względami: są najaktywniejsi, najlepiej uczący się albo najbardziej chuliganią. Nauczyciele 19% podczas dokonywania oceny biorą pod uwagę obraz całości i jeśli w klasie liczącej 30% 30 uczniów jest pięciu aktywnych, którzy coś 14% robią i jest o nich głośno, to cała klasa zyskuje dzięki temu lepszą opinię. Z tego właśnie powodu odczytując wyniki zaprezentowane na 37% powyższym wykresie, trzeba pamiętać, że opinia ta nie dotyczy wszystkich uczniów, Młodzież jest bardzo aktywna a jedynie Młodzież jest aktywna tylko w szkole wyobrażenia o całej grupie. Najmocniej rzuca się w oczy to, co dzieje się na pierwszym planie. Opinia nauczycieli może Młodzież jest aktywna tylko poza szkołą odbiegać od rzeczywistości ze względu na to, Młodzież nie jest aktywna ani w szkole, ani poza nią że częściej mają kontakt właśnie z tymi najbardziej aktywnymi osobami. Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród nauczycieli n = 119. Aktywnej młodzieży, zdaniem przedstawicieli W opinii 80% nauczycieli młodzież uaktywnia organizacji pozarządowych biorących udział w badaniu, jest dużo, z tym że nie jest ona się tylko wtedy, kiedy widzi w tym korzyści. Mogą to być: podwyższone oceny widoczna poza murami organizacji. Większość dodatkowe osób mówiła, że gdy potrzebuje młodych ludzi do pomocy lub uczestnictwa w zajęciach, to punkty w rekrutacji do szkół czy prestiż wśród nauczycieli, rodziny i rówieśników. z zebraniem małej grupy nie ma problemu. z zachowania lub przedmiotu, Gorzej jest w sytuacjach, kiedy poszukiwanych jest więcej osób lub trzeba zebrać grupę do Opinia dotycząca aktywności, mimo iż jest pozytywna, nie do końca systematycznej, długoterminowych odzwierciedla działań. Zdarza się, że często to te same osoby są aktywne na wielu polach, przez co aktywność rzeczywistość. Wynika to z faktu, że w wielu przypadkach osoby pracujące z młodzieżą nie młodzieży jest zauważalna, pomimo iż nie mają bezpośredniego kontaktu ze wszystkimi. wszyscy się angażują. Przedstawiciele placówek różnego typu (poza 13 Sposoby spędzania czasu 43% uczestników badania zadeklarowało, że w ciągu ostatniego roku uczestniczyło lub wolnego obecnie uczestniczy w dodatkowych zajęciach z języków obcych. Niewiele mniej osób Badania przeprowadzone wśród uczniów pokazują, że tylko 20% badanych uczniów nie uczestniczy w żadnych uczestniczy w zajęciach sportowych – 37% wszystkich ankietowanych. Młodzież (lub ich rodzice) najczęściej płaciła za naukę zajęciach dodatkowych. Co trzecia badana osoba uczęszcza dodatkowo na jeszcze jedne języków obcych. Jeżeli chodzi o dodatkowe zajęcia, a aż 25% bierze udział w dwóch zajęcia oferowane młodzieży za darmo, to najchętniej korzystali oni z zajęć sportowych. rodzajach dodatkowych zajęć. Osoby, które zadeklarowały niższe średnie na koniec Warto zwrócić uwagę na to, że w przypadku ostatniego semestru (poniżej 3,5), rzadziej większości uczestniczą w różnego rodzaju zajęciach dodatkowych (33% nie uczestniczy w żadnych) w zajęciach dodatkowych jest regularne. 65% uczniów deklaruje, że co najmniej raz niż osoby z lepszymi ocenami. Wśród osób, w tygodniu które mają średnią powyżej 4,5, tylko 10% młodzieży nie bierze udziału w zajęciach zajęciach, 18% twierdzi, że robi to od jednego do trzech razy w miesiącu, a pozostałe dodatkowych. 18% przyznaje, że w zajęciach uczestniczy ankietowanych bierze udział uczestnictwo w wymienionych rzadziej niż raz w miesiącu. Wykres 5. Uczestnictwo młodzieży w bezpłatnych i płatnych zajęciach dodatkowych 16% nauka języków obcych 27% 32% zajęcia sportowe 5% 18% zajęcia wyrównawcze 9% kursy przygotowywacze 12% zajęcia artystyczne 10% 10% 4% 5% 3% inne 6% 1% zajęcia komputerowe 0% 5% 10% bezpłatne 15% 20% 25% 30% płatne 35% 40% 45% Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 434. 14 Najaktywniejszą grupą, pod względem organizowane przez szkołę i to na takich uczestnictwa w zajęciach dodatkowych, są najprawdopodobniej uczniowie klas pierwszych szkół ponadgimnazjalnych: 61% z badanych tej uczniowie przasnyskiego gimnazjum, ale w przypadku starszej młodzieży należy brać grupy pod uwagę to, że chodzą na dyskoteki do uczy się dodatkowych języków, najczęściej bywają 59% bierze udział w zajęciach sportowych, duża część z nich chodzi na zajęcia okolicznych klubów. artystyczne (prawie 30%). W różnych zajęciach Wykres 6. Uczestnictwo młodzieży w wybranych formach spędzania czasu wolnego w ciągu bieżącego roku szkolnego dodatkowych najrzadziej biorą udział uczniowie ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych, wyjątkiem są kursy przygotowawcze – prawie 74% domówka co drugi ankietowany z tej grupy korzysta z takiej formy dokształcania się. wycieczka Od początku roku szkolnego do momentu dyskoteka 59% zawody sportowe 58% przeprowadzenia badań w szkołach, czyli od września 2013 do kwietnia 2014 roku, trzy czwarte uczniów było na domówkach. Średnio 70% 55% kino każdy z nich był na czterech takich imprezach. Ponad 50% wszystkich badanych osób brało udział maksymalnie pięciu imprezach tego typu. Popularność tej formy spędzania czasu wiąże się z tym, że jest to stosunkowo mało zobowiązująca forma spędzania czasu. Często rozrywką, w której 51% spotkania z ciekawymi ludźmi 49% 34% koncert jest to też forma świętowania urodzin. Inną muzeum, wystawy wesołe miasteczko 15% cyrk 13% uczestniczyła większość badanych osób, są wycieczki (zarówno szkolne, jak i pozaszkolne), przy 0% 20% 40% 60% 80% czym około 85% badanych osób było na Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 430. maksymalnie trzech wycieczkach. Warto jednak zwrócić uwagę, że wycieczki są organizowane przez szkoły i to właśnie w takich wyjazdach młodzież bierze udział najczęściej. Przasnyska poświęca W ich ramach uczniowie chodzą do kina, teatru społecznościowych. Prawie 80% z badanych czy do muzeum. Dlatego też w przypadku tych form aktywności należy wziąć pod uwagę, że uczniów robi to codziennie, a tylko 2% deklaruje, że nie korzysta z nich wcale. nie każde wyjście oznacza, iż młodzi ludzie Najpopularniejszym portalem wśród młodzieży sami się zorganizowali, częściej jest tak, że korzystają z oferty przygotowanej przez w każdym wieku jest Facebook, z którego korzysta 94% młodzieży. Uczniowie szkół nauczycieli. ponadgimnazjalnych Prawie 60% uczniów równie często chodzi na najchętniej korzystają z Google+ (44% uczniów liceów i szkół zawodowych dyskoteki i sportowych. korzysta z tego portalu), z kolei gimnazjaliści uwzględnić, uczestniczy w zawodach Podczas analizy należy że dyskoteki mogą młodzież swój na korzystanie w wolny czas z portali drugiej kolejności częściej niż z Google+ (34% z nich), korzystają być 15 Aktywność społeczna z Ask (54% gimnazjalistów z niego korzysta). Poza najpopularniejszymi portalami, pokazanymi na poniższym wykresie, uczniowie zaglądają na takie portale, jak Myspace i Instagram. Korzystają także z Włączanie się młodzieży w różnego rodzaju działania aplikacji Przasnyska młodzież rzadko angażuje się społecznościowej Snapchat. w działania różnych grup społecznych. Aż 70% badanych uczniów nie należy do żadnej Wykres 7. Najpopularniejsze portale społecznościowe, z których korzystają uczniowie organizacji ani grupy. Najpopularniejszą formą zrzeszania są wśród nich oazy i wspólnoty parafialne, do których należy co dziesiąty 94% Facebook badany, oraz grupy artystyczne (zarówno muzyczne, taneczne jak i plastyczne) zrzeszające w sumie podobną liczbę osób co 42% Google+ wspólnoty osób z badanej grupy, jeszcze mniej należy do takich podmiotów jak partie polityczne (w tym 26% NK także 14% Twitter % młodzieżówki partii politycznych). W każdej z wymienionych form aktywności częściej biorą udział dziewczęta niż chłopcy. 17% inne Organizacje pozarządowe oraz grupy, które działają na rzecz mieszkańców, zrzeszają po kilkanaście 33% Ask parafialne. Wyjątkiem są oazy i wspólnoty parafialne, do 50% których należy mniej więcej tyle samo osób każdej płci. 100% Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 432. Na poniższym wykresie można zauważyć, że młodzież najczęściej angażuje się zbiórki charytatywne i akcje społeczne. Wolontariat nie należy do najpopularniejszych form włączania się w różnego rodzaju działania. Aż 70% uczniów przyznało, że do tej pory nie miało żadnego doświadczenia z tym związanego. Jeszcze mniej osób zadeklarowało (tylko 6%), że kiedykolwiek uczestniczyło w jakimkolwiek programie edukacyjnym (takich jak na przykład: „Sokrates”, „Leonardo da Vinci”, „Masz głos – masz wybór”). 16 Wykres 8. Włączanie się uczniów w wybrane rodzaje działań 2% uczestnictwo w ogólnopolskim lub 8% międzynarodowym programie edukacyjnym 4% 87% praca jako wolontariusz(ka) na podstawie 13% 10% 7% formalnego porozumienia lub umowy 70% uczestnictwo w ogólnopolskiej akcji społecznej 26% 19% 6% 49% organizacja zbiórki charytatywnej 28% 17% 6% 48% 0% tak, kilka razy 20% 40% tak, zdarzyło mi się, ale tylko raz 60% nie pamiętam 80% 100% nie Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 433. Stosunkowo dużo osób brało do tej pory udział sprzątanie. Tyle samo osób twierdzi, że w organizacji akcji charytatywnych i prawie tyle samo osób zadeklarowało, że uczestniczyło nieodpłatnie pomagało komuś spoza rodziny w nauce. Działania te najczęściej skierowane przynajmniej są do rówieśników lub osób młodszych. raz w społecznej, Szlachetna takiej jak Paczka, Świątecznej Pomocy ogólnopolskiej akcji Sprzątanie Świata, Wielka Orkiestra czy Trzy czwarte badanych osób przyznało, że włączało się w różnego rodzaju akcje przez przekazywanie pieniędzy. Mogło to być kupno Betlejemskie Światełko Pokoju. Wydarzenia tego typu są jednorazowe, a wolontariat czy akcje edukacyjne zakładają cegiełki, biletów na koncert charytatywny czy też wrzucenie gotówki do puszki podczas jakiejś zbiórki. Ten rodzaj wsparcia wymaga cykliczność i regularność pewnych działań. Młodzieży łatwiej jest wziąć udział w jednorazowych najmniejszego poziomu zaangażowania ze strony młodzieży. Należy tu jednak uwzględnić fakt, że młodzież w tym wieku rzadko sama wydarzeniach, nawet jeżeli wymagają dużego zaangażowania niż w stałych działaniach, przy których jednorazowy nakład pracy jest mniejszy. Uczniowie przasnyskich zarabia. Rozmowy z uczniami pokazują, że pieniądze przeznaczane na tego rodzaju wydatki pochodzą z własnych pieniędzy szkół niechętnie biorą na siebie odpowiedzialność, jaka wiąże się z przystąpieniem do działania, które wymaga (kieszonkowe, pieniądze od członków rodziny) lub bezpośrednio od rodziców, którzy dają dziecku konkretną kwotę na określony cel. systematyczności i obowiązkowości. Mimo małego zaangażowania we wcześniej Brak danych o tym, jak duża część grupy dzieli się własnymi oszczędności, sprawia, że nie opisane działania, nie można powiedzieć, że można jednoznacznie ocenić tego procesu. przasnyska młodzież jest nieżyczliwa czy też niechętna do pomocy innym. Aż 60% osób Warto jednak pamiętać, że często (szczególnie wśród młodszej młodzieży) to przyznało, że zdarzyło im się pomóc komuś rodzice spoza rodziny w wykonywaniu codziennych czynności, takich jak na przykład zakupy czy charytatywne, pośrednikiem. 17 dają swoje a pieniądze dziecko jest na akcje jedynie Badani uczniowie przyznali, że gdyby chcieli społecznej, organizacji pozarządowej lub do włączyć się w jakąś aktywność społeczną, to miejskiego domu kultury. Na podstawie tych skierowaliby się do swoich kolegów i koleżanek, którzy już gdzieś działają. Połowa odpowiedzi można zauważyć, że badani częściej są gotowi udać się do konkretnej ankietowanych osób wskazała właśnie taką osoby (kolegi czy nauczyciela) niż do instytucji. odpowiedź. W drugiej kolejności młodzi ludzie wskazywali pedagoga szkolnego. Może to oznaczać, że młodzież nie wie, jak one działają, lub po prostu większym Poszukiwanie zaufaniem obdarza znane sobie osoby. informacji w Internecie jest równie popularne jak rozmowa z nauczycielami. Jeśli chodzi o różnego typu instytucje, to niemalże jeden na pięciu uczniów skierowałby się do ośrodka pomocy Wykres 9. Miejsca lub osoby, do których uczniowie skierowaliby się, gdyby chcieli włączyć się w dodatkową aktywność społeczną 50% koledzy, koleżanki już działający 30% pedagog szkolny 26% Internet 25% nauczyciel ośrodek pomocy społecznej 18% organizacja pozarządowa 18% 17% miejski dom kultury 7% biblioteka miejska inne 2% 11% nie wiem nie będę chciał się włączać w żadną aktywność 8% 0% 20% 40% 60% Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 428. 18 Obszary aktywności społecznej, w które niezwykle ważne jest to, że istnieją dziedziny chcieliby się włączyć uczniowie przasnyskich niezagospodarowane szkół, to pomoc niepełnosprawnym, starszym i dzieciom. Ponad 40% ankietowanych zagospodarowane przez organizacje, które cieszyłby się zainteresowaniem młodzieży: wskazało właśnie taką odpowiedź. Co trzeci chociażby organizacje działające na rzecz uczeń byłby zainteresowany włączeniem się w działalność na rzecz zwierząt i opiekę nad zwierząt, ekologii narodami. nimi. Prawie tak samo popularne lub czy przyjaźni słabo z innymi są organizacje sportowe oraz młodzieżowe. Dane te pokazują, że organizacje pozarządowe, które działają w tych obszarach, mają większe szanse na pozyskanie nowych członków, ale Wykres 10. Najpopularniejsze obszary aktywności społecznej wśród przasnyskiej młodzieży pomoc osobom potrzebującym: niepełnosprawnym, starszym, dzieciom 43% towarzystwa przyjaciół zwierząt, opieki nad zwierzętami 32% organizacje (związki, kluby i stowarzyszenia) sportowe 29% organizacje młodzieżowe, np. harcerstwo, kluby młodzieżowe, związki i… 27% organizacje, stowarzyszenia artystyczne, np. chór, orkiestra, zespół taneczny,… 21% towarzystwa przyjaźni z innymi krajami, narodami 18% działania związane z ochroną środowiska, z ekologią 13% organizacje, ruchy religijne, kościelne, wspólnoty parafialne 10% 3% partie lub stowarzyszenia polityczne 1% inne 11% nie wiem 0% 10% 20% 30% 40% 50% Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 429. 19 Wolontariat uczniów Ważną formą aktywności jest wolontariat. w pomoc innym. W Przasnyszu jest on prowadzony w ramach Ogólnopolskiej Sieci Centrów Wolontariatu Wolontariusze są doceniani przez nauczycieli przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej od oraz pracowników samorządu i jednostek organizacyjnych. Ich zdaniem są to ludzie 2002 roku. uczniowie Wolontariuszami gimnazjów mogą być i szkół w: angażują się wypowiedzi osób biorących udział w badaniu jakościowym: nr 1 działa Mały Wolontariat. Wolontariusze mogą pracować w różnych instytucjach, innymi chętniej wyróżniający się na tle innych. Potwierdzają to ponadgimnazjalnych. W Szkole Podstawowej między badania, Oni nie chcą być tylko uczniami, chcą wyjść poza to, co robią na co dzień (dyrektor Jednostki świetlicy socjoterapeutycznej, domu pomocy społecznej, w szkołach i przedszkolach, Organizacyjnej UM Przasnysz). W wypowiedziach uczniów wolontariat nie jest czymś popularnym, o czym świadczą bibliotece oraz przy organizacji różnych imprez i wydarzeń. stwierdzenia takie jak to: Nikt się nie chwali tym, że jest wolontariuszem, jest i już, i raczej się o tym nie rozmawia (uczennica LO W ciągu 12 lat w Przasnyszu już 935 osób zaangażowało się w wolontariat. W 2002 roku było zaledwie 39 wolontariuszy, liczba ta systematycznie wzrastała i w 2008 roku było ich już 194. W roku 2013 liczba osób im. KEN, FGI). Często nawet nie wiedzą, kto z ich znajomych zaangażowanych w wolontariat wynosiła 181. jest wolontariuszem, sami też się tym nie Ci, którzy w wolontariat, zaangażować najczęściej chwalą. Uczestnictwo w działaniach wolontariackich to coś naturalnego, nie jest to porozumienia na kilka miesięcy. W 2010 roku coś, czym należałoby się chwalić znajomym. spośród 139 osób 124 to młodzież w wieku szkolnym (do 19 lat), w 2011 na 190 osób 164 Mimo sukcesów, jakie odnosi MOPS w angażowaniu młodzieży przasnyskiej, należy uczyło się jeszcze w gimnazjum lub szkole dalej promować ideę wolontariatu w sposób, średniej, w 2012 – 131 spośród 177, w 2013 – 136 ze 180 osób. Przeprowadzone badania który sprawiłby, że wolontariat będzie czymś, co doceniają także osoby weń pokazują, że co dziesiąty ankietowany jest obecnie wolontariuszem. Według zebranych niezaangażowane. danych wolontariat jest najpowszechniejszy Ciekawe jest to, że przasnyska młodzież nie ma zdania na temat wolontariatu. Aż chcą się podpisują wśród uczniów ostatnich klas gimnazjum i pierwszych klas szkół ponadgimnazjalnych. 40% badanych nie potrafiło powiedzieć, czy wolontariat cieszy się uznaniem w ich środowiskach. Co czwarty przyznał, że ta 65% badanych uczniów przyznaje, że w ich otoczeniu są wolontariusze. Dane te pokazują popularność wolontariatu w grupie młodzieży forma zaangażowania społecznego nie cieszy się uznaniem i tylko 35% uważa, że w ich otoczeniu wolontariat jest ceniony. szkolnej. Zdecydowana większość wolontariuszy to kobiety. W 2013 roku, wśród osób w różnym wieku było zaledwie 12% chłopców. W 2012 mężczyźni stanowili 15%. Dziewczęta, co potwierdzają także przeprowadzone wśród 20 Źródła inspiracji do podejmowania aktywności Młodzi ludzie biorą przykład przede wszystkim społecznej z rodziców, to oni mają według badanych Przykład działania i przyjmowania postawy aktywnego obywatela powinien iść największy wpływ na różne obszary ich życia. Zasady dobrego wychowania przekazują z otoczenia. Badani uczniowie wskazali, że w młodzieży głównie rodzice (uważa tak 90% swoim środowisku najczęściej spotykają się z wolontariuszami. Aż 65% respondentów badanych), rzadziej wskazywano nauczycieli (30% odpowiedzi) i Kościół (15%). wskazało taką odpowiedź. Prawie jedna Badani uczniowie przyznają, że rozwijają swoje czwarta ankietowanych przyznała, że zna kogoś, kto kandydował w jakichkolwiek zainteresowania i uzdolnienia dzięki pomocy rodziców (43%), nauczycieli (35%) i Internetu (35%), ważna rolę w tym przypadku odgrywają wyborach. Mniej osób twierdzi, że ma kontakt z aktywnymi pozarządowych, członkami organizacji partii politycznych czy także koledzy i koleżanki (20%). W wyborze zawodu uczniowie najchętniej polegają na pomocy rodziców (55%) oraz nauczycieli związków zawodowych. Niemalże co czwarta osoba przyznała, że w swoim otoczeniu nie ma żadnych aktywnie działających osób. Oznacza to, że mają oni (35%). Internet także w tym przypadku jest cennym źródłem wiedzy (20%). Niestety, prawie co piąty uczeń twierdzi, że nikt mu nie ograniczoną możliwość czerpania pozytywnych wzorów. Można przypuszczać, że kiedy na co dzień spotykają się z osobami środowiska zauważają. działającymi lokalnego, Wykres 11. Aktywne z otoczenia uczniów nawet na z taką decyzją pozostaje sam. rzecz tego społecznie pomaga w wyborze zawodu, a co za tym idzie, nie Zainteresowanie sprawami społecznymi i politycznymi 40% ankietowanych zawdzięcza telewizji i prasie. Co trzeci uznał, że to Internet osoby buduje tego rodzaju ciekawość świata. Tylko 19% osób uważa, że interesuje się tymi sprawami dzięki rodzicom. Warto zwrócić kandydaci w wyborach osoby działające w organizacjach pozarządowych członkowie partii politycznych członkowie związków zawodowych nie ma takich osób uwagę, że co czwarty uczeń twierdzi, iż nikt nie pomaga mu rozwijać kompetencji w tym 65% wolontariusze zakresie. Ciekawe jest to, że tylko połowa 22% badanych osób przyznała, że wie, na kogo głosują rodzice. Oznaczać to może, że młodzież jest niezainteresowana rozmowami o polityce, które toczą w domu, lub też rodziny 16% uczniów 10% nie podejmują tematów polityki, wyborów i związanych z tym wydarzeń. 8% 23% 0% 20% 40% 60% 80% Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 429. 21 Wykres 12. Osoby lub rzeczy, które uczą młodzież zasad dobrego wychowania Wykres 14. Osoby lub rzeczy, które pomagają młodzieży przygotować się do wyboru zawodu rodzice 100% rodzice 100% Kościół nauczyciele 50% Kościół 0% koledzy, koleżanki telewizja, gazety 0% koledzy, koleżanki internet nikt nauczyciele 50% internet telewizja, gazety nikt Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 432. Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 431. Wykres 13. Osoby lub rzeczy, które pomagają młodym przasnyszanom rozwijać zainteresowania i uzdolnienia Wykres 15. Osoby lub rzeczy, które sprawiają, że młodzież interesuje się sprawami społecznymi i politycznymi rodzice 100% rodzice 100% Kościół nauczyciele 50% koledzy, koleżanki telewizja, gazety 0% Kościół koledzy, koleżanki internet telewizja, gazety nikt Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 430. nauczyciele 50% 0% internet nikt Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 428. 22 Wykres 16. Zestawienie wpływu „znaczących innych” na poszczególne aspekty życia młodzieży rodzice 100% 80% Kościół nauczyciele 60% 40% 20% 0% koledzy, koleżanki internet telewizja, gazety nikt Kto lub co uczy zasad dobrego zachowania? Kto lub co pomaga rozwijać zainteresowania, uzdolnienia? Kto lub co pomagaprzygotować się do wyboru zawodu? Kto lub co sprawia, że interesujesz się sprawami społecznymi i politycznymi? Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 433. Przasnyscy uczniowie najczęściej swój wolny czas spędzają z kolegami i koleżankami (trzy jedna trzecia walczy o uznanie wśród rówieśników, a co czwartej osobie zależy na czwarte uznaniu chłopaka lub dziewczyny. ankietowanych podało taką odpowiedź). Prawie połowa osób wskazała, że to z rodzicami spędza czas wolny, jedna Młodzież wie, że w trudnych chwilach może czwarta odpowiedziała, że wśród rodzeństwa, polegać na rodzicach (taką odpowiedź wskazało trzy czwarte ankietowanych). Prawie a kolejne 25%, – w towarzystwie chłopaka lub dziewczyny. 40% uważa, że może liczyć na kolegów Koledzy i koleżanki są tą grupą, z którymi i koleżanki, 25% za osobę, na której może polegać, uważa chłopaka lub dziewczynę, badani najchętniej dyskutują. Z rodzicami lubi a 20% wskazuje rodzeństwo. rozmawiać tylko jedna trzecia ankietowanych, a z rodzeństwem jedna czwarta. W tym Prawie co drugi badany uznał, że nikt nie ma przypadku wpływu na ubiór i styl. Co czwarta osoba uważa, że na to, jak się ubiera, mają wpływ także jedna czwarta wskazała chłopaka lub dziewczynę. rodzice, Prawie dwie trzecie badanych przyznało, że zależy im najbardziej na uznaniu rodziców, a i koleżanki. 23 jedna czwarta, że koledzy Wykres 17. Osoby, z którymi najczęściej spędza wolny czas młodzież Wykres 20. Osoby, na których najbardziej zależy młodzieży rodzice 100% nauczyciele rodzice 100% koledzy, koleżanki 50% 0% nauczyciele 50% 0% mój chłopak (moja dziewczyna) dziadkowie nikt uznaniu dziadkowie rodzeństwo nikt koledzy, koleżanki mój chłopak (moja dziewczyna) rodzeństwo Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 430. Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 424. Wykres 18. Osoby, najchętniej dyskutuje Wykres 21. Osoby, na które we własnej opinii młodzież może liczyć w trudnych chwilach z którymi młodzież rodzice 100% rodzice 100% nauczyciele 50% 0% dziadkowie nikt koledzy, koleżanki nauczyciele 0% mój chłopak (moja dziewczyna) dziadkowie nikt rodzeństwo Wykres 19. Osoby, które mają największy wpływ na to, jak młodzież się ubiera rodzice 100% 50% 0% dziadkowie nikt mój chłopak (moja dziewczyna) rodzeństwo Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 430. Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 431. nauczyciele 50% koledzy, koleżanki koledzy, koleżanki mój chłopak (moja dziewczyna) rodzeństwo Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 428 24 Wykres 22. Osoby najważniejsze dla młodzieży rodzice 100,0% 80,0% nauczyciele koledzy, koleżanki 60,0% 40,0% 20,0% 0,0% mój chłopak (moja dziewczyna) dziadkowie nikt rodzeństwo Z kim najchętniej spędzasz wolny czas? Z kim najchętniej dyskutujesz? Kto ma największy wpływ na to, jak się ubierasz? Na czyim uznaniu najbardziej ci zależy? Na kogo możesz liczyć w trudnych sytuacjach? Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 433. Trzy czwarte badanych osób uznało, że dorośli (ponad 80%) uważa, że rodzice interesują się biorą ich zdanie pod uwagę podczas podejmowania decyzji. Tylko 13% stwierdziło, ich problemami. Opinia ta pokazuje, że rodzice badanych osób rzeczywiście dbają o swoje że dzieci poprzez uwzględnianie ich poglądów. ich opinia Zdecydowana nie jest większość uwzględniana. ankietowanych Wykres 23. Odczucia młodzieży związane z postawami dorosłych Dorośli nie biorą mojego zdania pod uwagę. 10% 20% 40% 27% 3% 3% Moi rodzice interesują się moimi problemami. 58% 27% 7% 5% 0% zdecydowanie tak raczej tak 20% 40% ani tak, ani nie 60% raczej nie 80% 100% zdecydowanie nie Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 453, 450. 25 Aktywność obywatelska Nauczyciele mogą być dla młodzieży źródłem przykładów i inspiracji do podejmowania aktywności społecznej. Prawie 40% nauczycieli należy do związków zawodowych. Tylko Badania jakościowe pokazują, że młodzież aktywnych obywateli utożsamia z ludźmi, 11% działa w organizacjach pozarządowych, którzy biorą czynny udział w życiu kraju: 7% to wolontariusze i tylko 2% należy do partii politycznych. W sumie tylko połowa chodzą na wybory, uczestniczą w różnych wydarzeniach, pomagają innym, mają rodziny. nauczycieli Co jest aktywna społecznie w wymienionych zakresach. ciekawe, zdarza się, że aktywność obywatelska jest też kojarzona z aktywnością sportową. Wykres 24. Funkcje, jakie w społeczności lokalnej pełnią nauczyciele Młodzież bardzo rzadko sięga po prasę ogólnopolską – 40% przyznaje, że nie robi tego nie pełni żadnych funkcji społecznych wcale, a tylko 15%, że robi to przynajmniej kilka razy w miesiącu. Podobna zależność 50% występuje w przypadku prasy lokalnej. Mimo iż należy do związku zawodowego tylko co piąta osoba przyznała, że wcale nie czyta lokalnych gazet, to nadal bardzo mała 37% działa w organizacjach pozarządowych grupa czyta je regularnie. Okazuje się, że znaczenie ma płeć ankietowanych – kobiety 11% jest wolontariuszem częściej niż mężczyźni sięgają po prasę. Na odpowiedzi dotyczące czytelnictwa wpływu nie miały: wiek badanych osób, szkoła, w której 7% się uczą, ani oceny. Więcej należy do partii politycznej 2% 0% osób zadeklarowało, że słucha wiadomości radiowych – aż 40% przyznało, że robi to co najmniej kilka razy w tygodniu. Uczniowie gimnazjum rzadziej niż ich starsi 20% 40% 60% Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród nauczycieli n = 433. koledzy deklarowali, że słuchają wiadomości przez radio. W tym przypadku warto zwrócić Nauczyciele są grupą osób, która może dawać przykład aktywnego uczestnictwa w wyborach. niejako zmuszane także do słuchania bloków informacyjnych, które w większości stacji Około 70% nauczycieli twierdzi, że oddało swój radiowych są o pełnych godzinach i nawet po głos w wyborach, które odbywały się w 2010 roku: samorządowych i prezydenckich. zmianie stacji słuchacz trafia na wiadomości. uwagę, że osoby, które słuchają radia, są Internetowe portale informacyjne cieszą się dużo większą popularnością. 60% 65% deklaruje, że głosowało w wyborach parlamentarnych, a 53%, że w wyborach do Parlamentu Europejskiego. 15% nauczycieli kandydowało w jakichkolwiek użytkowników przyznało, że przegląda je przynajmniej kilka razy w tygodniu, a tylko 20%, że robi to rzadziej niż raz w miesiącu lub wyborach (parlamentarnych, samorządowych). wcale. Na częstotliwość przeglądania tego typu stron internetowych nie wpływają wiek 26 i płeć badanych. Warto mieć świadomość, że podkreślić tu rolę rodziców, bo to często oni, jakość tych portali może być różna. chcąc Fakt, że ponad 40% młodych ludzi ogląda przekazują dzieciom nawyk programów informacyjnych. zdobywać aktualne informacje, oglądania telewizyjne programy informacyjne codziennie lub prawie codziennie, świadczyć może o dużej świadomości młodzieży. Warto jednak Wykres 25. Częstotliwość korzystania z różnorodnych kanałów informacji przez młodzież częstotliwość oglądania telewizyjnych programów informacyjnych 43% częstotliwość przeglądania internetowych portali informacyjnych 30% 35% częstotliwość słuchania wiadomości radiowych 25% 18% 23% częstotliwość czytania lokalnej prasy 5% 17% częstotliwość czytania prasy 4% 11% ogólnopolskiej 0% 29% 24% 20% codziennie lub prawie codzienne kilka razy w miesiącu wcale 17% 20% 11% 9% 14% 28% 29% 22% 40% 15% 5%7% 19% 39% 60% 80% 100% kilka razy w tygodniu rzadziej niż raz w miesiącu Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 418. 27 Samorządy młodzieżowe wybierany jest trzyosobowy samorząd klasowy Wśród badanych uczniów aż dwie trzecie co i na wspólnym spotkaniu z tymi wybranymi najmniej raz było, w samorządzie klasowym. Osoby, które zadeklarowały, że na koniec osobami wybierane są osoby, które zasiadać będą w RSU. Model ten został wprowadzony ostatniego semestru miały wyższe średnie ze względu na dużą liczbę klas i uczniów (powyżej 4,5), częściej twierdziły, że były kilka razy w samorządzie klasowym, w odróżnieniu (około 50 klas w całej szkole) i zdaniem dyrekcji jest on łatwiejszy w zrealizowaniu w od ich kolegów z gorszymi ocenami. przypadku tak dużej szkoły. W gimnazjum oraz Prawie 50% uczniów uważa, że samorządy liceum ogólnokształcącym wybory do RSU są powszechne. Każdy z uczniów może dobrze reprezentują ich interesy. Niestety, co piąty ankietowany nie interesie się tym, co kandydować i każdy ma prawo oddania głosu robią samorządy klasowe, co dziesiąty uważa, na swojego przedstawiciela. W powszechnych wyborach do rady brał udział jedynie co trzeci że samorząd klasowy nic nie robi. uczeń. Wykres 26. klasowego Ocenia działania samorządu Wykres 27. Deklarowane uczestnictwo w wyborach do RSU w 2013 roku (wśród uczniów gimnazjum i LO im. KEN) 11% 10% 7% 49% 33% 19% 14% 57% Reprezentują moje interesy, organizują imprezy i wydarzenia Nie są zbyt aktywni, organizują tylko imprezy Nie interesuję się tym, co oni robią Wiem, że istnieją, ale nie wiem, co robią Moim zdaniem nic nie robią tak przasnyskich szkołach działają Aż połowa osób, które nie brały udziału w powszechnych W każdej do RSU, uczeń przyznaje się do tego, że nie interesuje go, kto będzie w szkolnym samorządzie. Prawie 40% uczniów szkół, w których różne odbywają się wybory powszechne przyznało, że jeszcze nigdy nie brało udziału w wyborach do RSU i tylko 20% przyznaje, że za każdym (RSU). W przasnyskim zespole szkół ponadgimnazjalnych funkcjonuje model pośrednich. wyborach uzasadnia to tym, że nie chciało im się, nie interesują się tym. Oznacza to, że co trzeci modele wyboru przedstawicieli uczniów tworzących rady samorządów uczniowskich wyborów nie pamiętam Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 257. Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 427. W nie razem bierze w nich udział. Warto dodać, że klasie 28 częściej w wyborach do RSU biorą udział odpowiedź, że nie interesują się tym, co RSU osoby, które także działają aktywnie na rzecz robi. Osoby, które nigdy nie brały udziału klasy, co oznacza, że tworzy się w szkołach grupa osób aktywnych na różnych w wyborach, częściej niż ich koledzy twierdzą, że nie interesują się tym, co robi samorząd płaszczyznach. uczniowski. Mogłoby to oznaczać, że osoby, Badani gorzej oceniają działanie rady niż które aktywnie uczestniczą w życiu szkoły poprzez uczestnictwo w wyborach do rady samorządów klasowych. Mniej osób interesuje się tym, co robią przedstawiciele RSU niż samorządu uczniowskiego, częściej klasowych przyglądają się temu, co robią ich przedstawiciele i co się dzieje w szkole. Warto (różnica 8%) i mniej osób uważa, że samorząd jest aktywny: dobrze reprezentuje ich interesy jednak zwrócić uwagę na fakt, że kampanie w poczynaniami i organizuje samorządów różnego typu imprezy w szkołach często polegają na marketingu bezpośrednim – kandydat prosi swoich oraz wydarzenia. znajomych o oddanie na niego głosu. Tym Wykres 28. Działania rady uczniowskiego w ocenie uczniów samym wybory wygrywają najpopularniejsze osoby w szkołach. samorządu Biorąc pod uwagę powyższy fakt, należy wyniki badań 11% ilościowych odczytywać z dużą ostrożnością, bo jeżeli w radzie zasiadają koledzy i koleżanki ankietowanych, to też nie 9% 36% mogli im oni wystawić złej oceny. W tym przypadku bardziej wiarygodna mogłaby być opinia nauczycieli. Ich zdaniem, rady samorządów uczniowskich działają dobrze. 27% Niecałe 10% przyznało, że RSU jest nieaktywne 17% lub mało aktywne, a co czwarty badany nauczyciel uważa, że samorządy w ich Reprezentują moje interesy, organizują imprezy i wydarzenia szkołach są czasem aktywne, a czasem nie. Nie są zbyt aktywni, organizują tylko imprezy Nie interesuję się tym, co oni robią Wiem, że istnieją, ale nie wiem, co robią Moim zdaniem nic nie robią Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 427. Osoby, które w wyborach uczniowskiego, regularnie biorą udział do rady samorządu bardzo rzadko wskazują 29 Wykres 29. Opinia działania RSU nauczycieli na temat nauczycieli. Dane na ten temat, które zostały zaprezentowane na poniższym wykresie, pokazują, że w rzeczywistości, mimo pozornie dobrych opinii, działalność samorządów 2% 7% szkolnych 22% organizacji weźmiemy 26% ogranicza się rzeczywiście imprez. Jeżeli pod uwagę, do dodatkowo że prawie 50% badanych uczniów nie interesuje się tym, co robi RSU, lub uważa, że samorząd jest nieaktywny, można przyjąć, że nie działają kanały promocji wydarzeń organizowanych 43% przez RSU i albo podejmowane działania adresowane są jedynie do części uczniów, albo też uczniowie nie wiedzą, że dana bardzo aktywna impreza czy też inna inicjatywa została zorganizowana dzięki staraniom samorządu. aktywna zmienna – czasem aktywna, a czasem wcale mało aktwna nieaktywna Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród nauczycieli n = 122. Ocena aktywności rad samorządów uczniowskich jest oceną subiektywną. Dlatego też mimo małej aktywności może ona być oceniania bardzo dobrze. Na przykład w sytuacjach, kiedy poprzedni samorząd praktycznie nic nie robił. Niemniej badania jakościowe potwierdzają samorządów szkolnych. małą aktywność Aktywność uczniów, także rad samorządów uczniowskich, można zmierzyć, badając podejmowane przez nich działania. Ankietowani nauczyciele przyznają, że uczniowie najczęściej wychodzą z inicjatywą i zajmują się organizacją dyskotek i imprez (walentynki, andrzejki, mikołajki). W szkołach, w których jest radiowęzeł, też działa on z inicjatywy uczniów. Takie działania, jak organizacja różnego rodzaju akcji, apeli, konkursów, zawodów, wycieczek i tym podobnych, to są przede wszystkim inicjatywa 30 Wykres 30. Podejmowanie inicjatyw w szkołach radiowęzeł 78% dyskoteki 74% imprezy (andrzejki, mikołajki, walentynki itp.) akcje charytatywne 8% 15% 58% 19% 15% aktyw biblioteczny 7% 68% 27% udział w ogólnopolskich akcjach 16% społecznych (WOŚP, Caritas, Sprzątanie… wycieczki poza Przasnysz 6% 16% 68% 7% 71% wycieczki lokalne (np. wyjścia do muzeum, 10% 10% kina) 80% opracowanie gazetki ściennej 12% 6% 82% wydawanie drukowanej gazetki uczniowskiej 13% 5% 83% pomoc uczniom zagrożonym w nauce 7% 9% wycieczki zagraniczne 5% 84% 8% 87% zawody sportowe 5% 7% 88% koła zainteresowań 5% 7% 88% spotkania ze znanymi osobami 8% 3% 89% akcje na rzecz poparcia jakiegoś polityka 6% organizacja konkursów (np. wiedzy, plastycznych) organizacja apeli z okazji świąt narodowych, wydarzeń ważnych dla szkoły akcje na rzecz walki z alkoholem, narkotykami 24% 65% 17% 22% 19% 94% 1% 4% 96% 2% 2% 1% 96% 99% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%100% z inicjatywy uczniów z inicjatywy zarówno uczniów, jak i nauczycieli z inicjatywy nauczycieli Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród nauczycieli n = 107, 113, 107, 104, 109, 113, 115, 116, 113, 116, 93, 103, 104, 107, 113, 115, 115, 110, 111. 31 Wybory do młodzieżowej rady miasta (MRM) Wykres 31. Działania młodzieżowej rady miasta w ocenie młodzieży w bieżącym roku szkolnym były powszechne tylko w jednej ze szkół – w gimnazjum. W pozostałych członkami rady zostali przedstawiciele szkół, którzy sami się zgłosili 12% i (lub) zostali wskazani przez nauczycieli ze szkoły. Według deklaracji ankietowanych 22% gimnazjalistów brał w nich udział tylko co trzeci 23% uczeń. Prawie 40% uczniów gimnazjum przyznało, że nie brało udziału w wyborach do 11% MRM, bo ich to nie interesuje. 32% Warto zwrócić uwagę na to, że uczestnictwo w wyborach zarówno do MRM, jak i RSU częściej deklarowali uczniowie z lepszą średnią Reprezentują moje interesy, organizują imprezy i wydarzenia na koniec ostatniego semestru. Jedna trzecia badanych uczniów Nie są zbyt aktywni, organizują tylko imprezy wprost przyznaje, że nie interesuje się tym, co robi MRM, co czwarta osoba nie wie co taka rada Nie interesuję się tym, co oni robią robi, a kolejne 10% uważa, że nic nie robi. Tylko co piąty badany uczeń uważa, że MRM reprezentuje jego interesy oraz organizuje Wiem, że istnieją, ale nie wiem, co robią różnego typu imprezy i wydarzenia. Moim zdaniem nic nie robią Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 428. Podobnie jak w przypadku rad samorządów uczniowskich, osoby, które oddały swój głos wyborach, bardziej przypatrują się temu, co robią wybrani przez nich uczniowie, i nawet w sytuacji, kiedy oceniają MRM jako mało aktywną, obserwują jej działania. Warto zauważyć, że działania młodzieżowej rady miasta są lepiej ocenione przez osoby, które miały możliwość uczestnictwa w wyborach i oddały swój głos. Uczniowie, którzy nie głosowali i którzy nawet nie mieli takiej możliwości, nie interesują się tym, co robi MRM bądź uważają, że nic nie robi. Uczestnictwo w wyborach Wybory do młodzieżowej rady miasta mają dla przasnyskiej młodzieży mniejsze znaczenie niż inne. Aż 60% badanych przyznaje, że te 32 wybory nie mają dla nich znaczenia lub są okresem, kiedy prowadzone były kampanie na mało ważne. Tylko jedna trzecia ankietowany rzecz wysokiej frekwencji przed wyborami do uważa, że są one ważne. Niewiele więcej osób (prawie 40%) uważa, że dla nich znaczenie Parlamentu Europejskiego. mają Warto zwrócić uwagę na to, że ci, którzy bierą regularnie udział w wyborach do rad wybory do rady samorządu uczniowskiego oraz wybory samorządowe. Ważniejsze dla młodzieży okazały się wybory do Parlamentu Europejskiego samorządów to opinii zarówno na temat wyborów na poziomie młodzieżowym (MRM, RSU) jak trzecie badanych uznało je za ważne. Warto zwrócić uwagę, że 10% przasnyskich uczniów i takich, w których ankietowani będą mogli brać udział dopiero po osiągnięciu pełnoletności. Osoby takie, również częściej nie zdecydowało, czy dane wybory mają dla nich znaczenie czy też nie. Tego rodzaju brak opinii może świadczyć o tym, że te osoby zastanawiają się niż różnego poziomu są dla nich ważne. Dotyczy okazały się wybory prezydenckie – prawie dwie nie częściej uczniowie, którzy nie uczestniczą w wyborach na poziomie szkolnym, deklarują, że wybory oraz parlamentarne – prawie połowa badanych uważa, że są one ważne. Najważniejsze w ogóle uczniowskich niż ich koledzy deklarują, że będą brać udział w wyborach po osiągnięciu pełnoletności. Rozwijaniu tego typu kompetencji nad znaczeniem wyborów w ich życiu, a co za tym idzie, nie są one dla nich istotne. obywatelskich sprzyja także działanie Fakt, że wybory do Parlamentu Europejskiego w samorządzie klasowym. Uczniowie, którzy byli w samorządzie kilka razy, uważają, że są, zdaniem uczniów, ważniejsze niż wybory poszczególne typy wyborów są dla nich samorządowe, może wynikać z terminu przeprowadzania badania ilościowego ważniejsze i że będą w nich w przyszłości uczestniczyć. w szkołach. Przełom marca i kwietnia był Wykres 32. Znaczenie poszczególnych wyborów dla młodzieży do Młodzieżowej Rady Miasta Przasnysz 29% do rady samorządu uczniowskiego 27% 25% 10% samorządowe 27% 24% 11% do Parlamentu Europejskiego 22% parlamentarne 22% prezydenckie 16% 0% 29% 21% 19% 11% 10% 13% 8% 20% nie mają znaczenia raczej mało ważne raczej ważne bardzo ważne 10% 40% 23% 8% 26% 13% 27% 11% 28% 18% 28% 28% 22% 36% 60% 80% 100% trudno powiedzieć Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 430. 33 Wykres 33. Deklarowana przez uczniów chęć uczestnictwa w wyborach po osiągnięciu pełnoletności 34% do Parlamentu Europejskiego 36% 30% parlamentarne 41% 31% 28% samorządowe 41% 31% 27% 52% prezydenckie 0% tak 20% 40% jeszcze nie wiem 22% 60% 25% 80% 100% nie Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 430. Na powyższym wykresie możemy zauważyć, że przasnyska młodzież stosunkowo często W wyborach do sejmu i senatu RP w 2011 roku frekwencja w powiecie wyniosła 40%, podobny przyznaje, że w przyszłości będzie brać udział w wyborach. W zależności od rangi odsetek uczniów deklaruje, że na pewno weźmie w nich udział (41%). Także poszczególnych wyborów od 34% do 52% deklarowana deklaruje, że chce w nich uczestniczyć. Niestety, co trzeci–czwarty uczeń przyznaje, że prezydenckich (52%) jest podobna do tej, która była w powiecie w 2010 roku (wynosiła nie będzie brać udziału w wyborach. Ciekawe 49% w pierwszej turze i 53% w drugiej). jest to, że mniej osób przyznaje, że dane wybory są dla nich ważne niż deklaruje, że Najgorzej to porównanie wypada w przypadku wyborów samorządowych. W 2010 frekwencja będzie brało w nich udział po osiągnięciu wyniosła 54%, w takcie zbierania danych tylko pełnoletności. 41% uczniów zadeklarowało gotowość udziału w wyborach. Młodzież może nie zadawać Porównując deklarowaną frekwencję do tego, co działo się na ternie powiatu w poprzednich sobie sprawy z istotności tych wyborów, są frekwencja w wyborach latach, możemy zauważyć, że największa przez nią uważane za mniej ważne niż wybory parlamentarne i prezydenckie, może też różnica jest w przypadku wyborów do Europarlamentu. W 2009 roku w powiecie brakować jej wiedzy o działaniu samorządów przasnyskim w wyborach wzięło lokalnych. udział 18% uprawnionych do głosowania. Tymczasem prawie 35% deklaruje, że weźmie Poczucie wpływu na otoczenie Młodzież ucząca się w przasnyskich szkołach w nich udział, jeżeli tylko nabędzie prawa wyborcze. Fakt ten można wytłumaczyć na dwa sposoby: z jednej strony rośnie świadomość młodzieży na temat nie zdaje sobie sprawy, że ma wpływ na to, co dzieje się w jej środowisku. Tylko 15% młodych ludzi twierdzi, że ma jakiś wpływ na życie kraju, roli Parlamentu Europejskiego i Polski w Unii Europejskiej, z drugiej wpływ na wyniki może 25% – miejscowości, w której mieszka, i 40% – szkoły. mieć to, że badanie było przeprowadzane dwa miesiące przed wyborami do PE. 34 Wykres 34. Poczucie wpływu na sprawy kraju, miejscowości i szkoły u młodzieży Mam wpływ na sprawy kraju 5% 10% Mam wpływ na sprawy miejscowości, w której mieszkam 9% Mam wpływ na sprawy szkoły, w której się uczę 9% 41% 14% 0% zdecydowanie tak 44% 56% 32% 20% raczej tak 21% 42% 40% 60% raczej nie 16% 80% 100% zdecydowanie nie Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 429. Uczniowie, którzy kiedykolwiek byli w samorządzie klasowym, częściej deklarują, Wykres 35. Patriotyzm lokalny – z czym uczniowie czują się najbardziej związani że czują, iż mają wpływ na sprawy szkoły, w której się uczą. Także uczniowie, którzy głosowali na członków rady samorządu uczniowskiego częściej deklarowali, że czują swój większy wpływ na sprawy szkoły, w której 22% się uczą. Ciekawe jest też to, że młodzież, która brała udział w wyborach do RSU i MRM, częściej uważała, że ma wpływ na sprawy 48% 6% miejscowości, w której mieszka, niż osoby, które w tych wyborach nie uczestniczyły. Udział w życiu szkoły nie przekłada się w żaden 19% 5% sposób na sprawy kraju. Młodzież nie czuje, że to, co dzieje się lokalnie, przekłada się na sprawy większej liczby ludzi, na region czy ze swoją miejscowością właśnie na cały kraj. z regionem, krainą z całym krajem, z Polską Patriotyzm lokalny z Europą Większość badanych osób przyznała, że czuje się najbardziej związana z miejscowością, trudno powiedzieć Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 412. w której mieszkają – taką odpowiedź wskazało prawie 50% ankietowanych. Warto zwrócić uwagę na to, że co piąty uczeń wskazał odpowiedź „trudno powiedzieć” i aż 5% nie wskazało żadnej odpowiedzi. Oznaczać to może, że 25% ankietowanych nie czuje więzi z żadnym obszarem. 35 Opinie o demokracji Analizując opinie odpowiedzi), jednocześnie niewiele mniej osób młodzieży na temat nie jest zadowolonych z funkcjonowania demokracji, przede wszystkim należy zwrócić uwagę na to, że bardzo duża część uczniów demokracji w naszym kraju. Niestety, prawie połowa badanych przyznaje, że nie ma zwykle nie ma zdania na ten temat. W zależności od czegoś do powiedzenia, kiedy toczy się aspektu osoby, które nie udzieliły konkretnej odpowiedzi, to od 25% do 33% rozmowa o polityce, niecałe 20% przyznaje, że wie o polityce więcej niż rówieśnicy. ankietowanych. Młodzież przyznaje, że ich Takie odpowiedzi pokazują, że młodzież nie zdaniem demokracja ma przewagę nad innymi formami rządów (50% wskazało taką interesuje się zbytnio polityką i systemem rządów obowiązującym w naszym kraju. odpowiedź), ma dla nich znaczenie, czy rząd jest demokratyczny czy też nie (prawie 60% Wykres 36. Znaczenie demokracji dla młodzieży Nie ma dla mnie znaczenia, czy rząd jest 9% 9% demokratyczny czy niedemokratyczny 25% Wiem o polityce więcej niż znaczna część 7%10% moich rówieśników 30% Zazwyczaj mam coś do powiedzenia, kiedy 9% dyskutuje się o problemach politycznych 19% Nie jestem zadowolony(-a) z funkcjonowania demokracji w naszym kraju 21% Demokracja ma przewagę nad wszystkimi innymi formami rządów 21% 18% 24% 23% 29% 40% 32% 28% 31% 33% 22% 20% 14% 10% 9% 7% 0% 10%20%30%40%50%60%70%80%90%100% zdecydowanie tak raczej tak ani tak, ani nie raczej nie zdecydowanie nie Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród uczniów n = 422. 36 Rola szkoły i 75% uważa, że zadaniem szkoły powinno być nauczycieli w lojalnego wobec państwa, a z drugiej 55% twierdzi, że szkoła ma uczyć, a nie kształtowaniu wychowywać i jednocześnie prawie 60% nie przede obywatela Według nauczycieli przasnyskich szkół zasady obywatelskich dobrego wychowania powinni młodzieży przekazywać przede wszystkim rodzice (98% odpowiedzi), w dalszej kolejności nauczyciele uczniów (80%) i Kościół (10%). 95% badanych uważa, wszyscy (99%) że rolą nauczyciela jest rozwijanie zainteresowań i uzdolnień uczniów, a 70%, że ankietowani jest to także zadanie rodziców. Dziewięciu na nauczyciele uważają, że szkoła powinna uczyć samodzielnego myślenia. Niewiele mniej dziesięciu jest zdania, że nauczyciele powinni przygotować młodzież do wyboru zawodu, (92%) przebadanych osób zgadza się ze zdaniem 80% jest to także rola rodziców. stwierdzeniem, że szkoła powinna zwiększyć dyscyplinę i wymagania wobec uczniów, Rodzice zdaniem 70% nauczycieli powinni zainteresować młodzież sprawami potwierdza to także opinia 67% nauczycieli, społecznymi i politycznymi. Zdaniem 65% jest którzy nie zgadzają się z tym, że powinno zmniejszać się dystans między uczniem a nauczycielem. wychowanie zgadza się z tym, że szkoła powinna przejąć więcej funkcji wychowawczych. postaw Niemalże wszystkim W opiniach to rola nauczycieli, a co trzeci uważa, że powinna to robić telewizja. nauczycieli pojawia się też sprzeczność: z jednej strony aż Wykres 2. Opinie nauczycieli na temat funkcjonowania szkół i działania nauczycieli Szkoła powinna uczyć samodzielnego myślenia 76% 3% Szkoła powinna zwiększyć dyscyplinę i wymagania wobec uczniów 52% Zadaniem szkoły powinno być przede wszystkim wychowanie obywatela lojalnego wobec państwa Szkoła powinna przede wszystkim uczyć, a nie wychowywać Szkoła powinna przejąć więcej funkcji wychowawczych Powinno zmniejszyć się dystans między uczniem a nauczycielem raczej tak 40% 20% 54% 12% 43% 3% 16% 3% 13% 17% ani tak, ani nie 5% 14% 8%5% 12% 23% 0% zdecydowanie tak 23% 1% 26% 50% 42% 50% raczej nie 7% 9% 25% 100% zdecydowanie nie Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiety wśród nauczycieli n = 111, 116, 109, 114, 118, 119. 37 Podsumowanie organizacji ani grupy. Najpopularniejszą formą zrzeszania się są wśród nich oazy i wspólnoty parafialne oraz grupy artystyczne (muzyczne, taneczne, plastyczne). Młodzież często W Przasnyszu w roku szkolnym 2013–2014 na poziomie gimnazjum oraz szkół angażuje się zbiórki charytatywne i akcje ponadgimnazjalnych uczyło się w sumie 2169 społeczne. Mimo małego zaangażowania nie można powiedzieć, że przasnyska młodzież osób. Młodzież nie jest jednolitą grupą, opinie nauczycieli na jej temat są podzielone. Połowa jest nieżyczliwa czy też niechętna do pomocy nauczycieli wskazywała same cechy pozytywne innym. Większość badanych przyznaje, że zdarzyło im się pomóc komuś spoza rodziny w lub na przewagę pozytywnych nad negatywnymi, a połowa odwrotnie: same negatywne lub wykonywaniu codziennych czynności, takich z przewagą negatywnych. jak zakupy czy sprzątanie. Tyle samo osób twierdzi, że nieodpłatnie pomagało komuś Optymistyczne jest to, że nauczyciele widzą tak samo dużo cech pozytywnych, jak spoza rodziny w nauce. Działania te negatywnych. najczęściej skierowane są do rówieśników lub osób młodszych. Trzy czwarte badanych osób Współpraca w opiniach badanych uczniów jest rzeczą ważną i potrzebną. Najważniejszą przyznało, że włączało się w różnego rodzaju wartością dla przasnyskiej młodzieży jest akcje przez przekazywanie pieniędzy. Mogło to być kupno cegiełki, biletów na koncert rodzina, a tuż za nią: przyjaciele, zdrowie, Bóg i miłość. charytatywny czy też wrzucenie pieniędzy do Zdaniem nauczycieli organizacji pozarządowych jest Badani uczniowie przyznali, że gdyby chcieli włączyć się w jakąś aktywność społeczną, to aktywna. W opinii nauczycieli młodzież uaktywnia się tylko wtedy, kiedy widzi dla siebie skierowaliby się po pomoc do swoich kolegów i puszki podczas jakiejś zbiórki. przedstawicieli młodzież być: i koleżanek, którzy już gdzieś działają. Przy założeniu, że uczniowie przasnyskich szkół podwyższone oceny z zachowania lub przedmiotu, dodatkowe punkty w rekrutacji do chcieliby się włączyć w jakąś aktywność korzyści. Takimi korzyściami mogą społeczną, to najczęściej wskazywanym przez nich obszarem była pomoc osobom szkół czy prestiż wśród nauczycieli, rodziny i rówieśników. Badania pokazują, przeprowadzone że wśród zdecydowana potrzebującym: niepełnosprawnym, starszym i dzieciom. uczniów większość Ważną formą aktywności jest wolontariat. uczestniczy regularnie w zajęciach dodatkowych. Przasnyska młodzież swój wolny W Przasnyszu jest on prowadzony w ramach portali wolontariatu przez MOPS od 2002 roku. Na przestrzenie 12 lat już 935 osób zaangażowało społecznościowych. Prawie 80% badanych uczniów robi to codziennie, a tylko 2% się w wolontariat. Przeprowadzone badania czas poświęca na korzystanie z deklaruje, że nie korzysta z nich wcale. pokazują, że co dziesiąty ankietowany uczeń jest obecnie wolontariuszem. Według Najpopularniejszym portalem wśród młodzieży w każdym wieku jest Facebook. zebranych danych wolontariat jest najpowszechniejszy wśród uczniów ostatnich klas gimnazjum i pierwszych Przasnyska młodzież rzadko angażuje się ponadgimnazjalnych. 65% badanych uczniów w działania różnych grup społecznych. Aż przyznaje, że w ich otoczeniu są wolontariusze. 70% badanych uczniów nie należy do żadnej 38 Dane te pokazują popularność wolontariatu klasowych. W opinii nauczycieli RSU działa w grupie młodzieży szkolnej. dobrze. Wybory do młodzieżowej rady miasta Przykład postawy aktywnego w bieżącym roku szkolnym były powszechne tylko w jednej ze szkół – w gimnazjum. obywatela powinien iść z otoczenia. Badani uczniowie przyznali, że w swoim środowisku najczęściej W pozostałych członkami rady zostali spotykają się z wolontariuszami. Młodzi ludzie przedstawiciele szkół, którzy sami się zgłosili i (lub) zostali wskazani przez nauczycieli ze czerpią przykład przede wszystkim od rodziców, to oni mają według badanych szkoły. Według deklaracji ankietowanych największy wpływ na różne obszary ich życia. gimnazjalistów brał w nich udział tylko co trzeci uczeń. Prawie 40% uczniów gimnazjum Przekazują pomagają przyznało, że nie brało udziału w wyborach do zasady dobrego wychowania, rozwijać zainteresowania i uzdolnienia, służą radą w wyborze zawodu. MRM, bo ich to nie interesuje. Jedna trzecia wprost przyznaje, że nie interesuje się tym, co Duża część ankietowanych przyznała, że zainteresowanie sprawami społecznymi robi rada, co czwarta osoba nie wie, czym się i politycznymi zawdzięcza telewizji i prasie. ona zajmuje, a kolejne 10% uważa, że niczym. Tylko, co piąty badany uczeń uważa, że MRM Młodzi najczęściej swój wolny czas spędzają z kolegami i koleżankami, są to też osoby, reprezentuje jego interesy oraz organizuje z którymi najchętniej dyskutują. różnego typu imprezy i wydarzenia. Badanym najbardziej zależy na uznaniu rodziców. Młodzież wie , że w trudnych chwilach może na Wybory do Młodzieżowej Rady Miasta Przasnysz mają dla przasnyskiej młodzieży nich polegać. mniejsze znaczenie niż inne. Aż 60% badanych Większość badanych uznała, że dorośli biorą przyznaje, że te wybory nie mają dla nich znaczenia lub są mało ważne. Tylko jedna ich zdanie pod uwagę podczas podejmowania decyzji. Ponad 80% ankietowanych uważa, że trzecia ankietowanych uważa, że są one rodzice interesują się ich problemami. Opinia ważne. Niewiele więcej osób (prawie 40%) uważa, że dla nich znaczenie mają wybory do ta pokazuje, że rodzice badanych osób rzeczywiście dbają o swoje dzieci poprzez rady samorządu uczniowskiego oraz wybory uwzględnianie ich poglądów. samorządowe. okazały się Wśród badanych uczniów aż dwie trzecie było Europejskiego oraz parlamentarne – prawie połowa badanych uważa, że są one ważne. co najmniej raz w samorządzie klasowym. Prawie 50% uczniów uważa, że samorządy Najważniejsze Ważniejsze dla młodzieży wybory do Parlamentu okazały się wybory prezydenckie. dobrze reprezentują ich interesy. Niestety, co piąty ankietowany nie interesie się tym, co robią samorządy klasowe, co dziesiąty uważa, Na poniższym wykresie możemy zauważyć, że przasnyska młodzież stosunkowo często że samorząd klasowy nic nie robi. W gimnazjum oraz liceum ogólnokształcącym przyznaje, iż będzie brać w przyszłości udział wybory do rady samorządu uczniowskiego są w wyborach. W zależności od rangi poszczególnych wyborów od 34% do 52% powszechne, brał w nich udział jedynie co trzeci uczeń. Aż połowa osób, które nie brały deklaruje, że weźmie w nich udział. Niestety, udziału w powszechnych wyborach do RSU, co trzeci–czwarty uczeń przyznaje, że nie będzie brać udziału w wyborach. Ciekawe jest uzasadnia to tym, że nie chciało im się, nie interesują się tym. Badani uczniowie gorzej to, że mniej osób przyznaje, że dane wybory oceniają działanie rady niż są dla nich ważne, niż deklaruje, że będzie samorządów 39 brało w nich udział po osiągnięciu pełnoletności. Młodzież ucząca się w przasnyskich szkołach nie zdaje sobie sprawy, że ma wpływ na to, co dzieje się w ich środowisku. Tylko 15% twierdzi, że ma jakiś wpływ na życie kraju, 25% – swojej miejscowości i40% – szkoły. Prawie połowa badanych najbardziej związana czuje się z miejscem zamieszkania, co czwarta osoba – z regionem, krajem lub Europą, aż 25% ankietowanych nie czuję więzi z żadnym obszarem. 40
