wymagania pokarmowe rzepaku

W YMAGANIA POK ARMOWE
R ZEPAKU
Kwestią zasadniczą dla uzyskania wysokich i dobrych jakościowo plonów jest zaopatrzenie roślin w niezbędne do rozwoju
i prawidłowego plonowania składniki pokarmowe. W uprawie rzepaku ma to fundamentalne znaczenie jesienią, gdyż to
właśnie wtedy kształtuje się potencjał plonu. A przecież wysoki, stabilny plon, to podstawa efektywności i zyskowności
prowadzonej produkcji rolnej.
Rzepak to roślina o bardzo dużych potrzebach pokarmowych. Pobiera składniki pokarmowe nie tylko z warstwy
ornej, ale i z głębszych warstw – wszystko za sprawą
dobrze rozwiniętego systemu korzeniowego. Niestety,
pomimo tak dobrze rozwiniętego systemu korzeniowego na skutek zależności pogodowych występują okresy,
gdzie niezbędne okazuje się wspomaganie rozwoju roślin
poprzez dokarmianie dolistne. Susza, niskie temperatury,
zbyt niskie lub za wysokie pH gleby, to czynniki, które
powodują, że aby uzyskać wysoki plon musimy sięgnąć
po dobrze zbilansowane nawozy dolistne.
Już od wczesnych faz rozwojowych rzepak wykazuje duże zapotrzebowanie na mikro- i makroelementy.
Spośród makroelementów rzepak pobiera z gleby duże
ilości azotu, fosforu, potasu, wapnia, siarki i magnezu.
Stanowią one zasadniczy materiał budulcowy dla rosnących roślin. Z kolei pobierane w niewielkich ilościach
mikroelementy są niezbędne dla prawidłowego wzrostu
i rozwoju. Najważniejsze z nich to: bor, mangan, molibden,
miedź, cynk i żelazo. Pierwiastki te działają jako katalizatory wielu reakcji enzymatycznych. Z powodu ogromnej
biomasy, którą rzepak wytwarza w czasie wzrostu, jego
zapotrzebowanie na mikroelementy jest znacznie większe
niż innych roślin uprawnych.
W technologii uprawy rzepaku ozimego, która jest
ukierunkowana na wysokie czy bardzo wysokie plony, rośliny rzepaku muszą być prawidłowo odżywione zarówno
makro- jak i mikroelementami od samego początku
wegetacji. Aby to zapewnić,
Fot. 1
pierwszy zabieg dolistnego
dokarmiania tymi składnikami należy przeprowadzić
już w okresie jesiennego
rozwoju rzepaku, najlepiej
w fazie 5–6 liści. Z mikroelementów bardzo ważne jest,
aby zastosować bor, który
jest niezbędny zarówno
dla prawidłowego rozwoju systemu korzeniowego,
jak i rozety nadziemnej.
Niedobór tego składnika
w okresie jesiennym powoduje między innymi ograniczenie rozwoju systemu
Fot. 1
korzeniowego (słabo rozNiedobór boru – charakterystyczne
pęknięcie pod szyjką korzeniową
winięty system korzeniowy
50
wymagania pokarmowe rzepaku
to mniejsze możliwości pobierania przez roślinę wody
i składników pokarmowych, a zatem wzrasta ryzyko jej
niedożywienia), a także powstawanie w korzeniu głównym pustych przestrzeni (charakterystycznych pęknięć
pod szyjką korzeniową – fot. 1.), w miejscu których
z czasem może pojawić się zgnilizna korzeni. Dobre odżywienie roślin w okresie jesiennym zapewnia lepsze
ich przezimowanie. Z mikroelementów – poza borem –
zimotrwałość zwiększa dobre zaopatrzenie roślin w mangan, miedź i molibden. Przykładowo molibden wchodzi
w skład enzymu reduktazy azotanowej, która bierze udział
w redukcji pobranych przez roślinę azotanów (proces
niezbędny do wbudowywania azotu w struktury białkowe). Stąd też w roślinach niedożywionych molibdenem
dochodzi do nadmiernego stężenia azotanów, co między innymi zwiększa ich wrażliwość na mróz. Jesienne
dokarmianie roślin przez liście poprawia ich kondycję,
a także korzystnie wpływa na ich rozwój, między innymi
w wyniku tego zabiegu zwiększa się grubość szyjki korzeniowej, w której roślina gromadzi substancje zapasowe,
a z których korzysta w momencie wiosennego ruszenia
wegetacji, kiedy to aktywność systemu korzeniowego
jest jeszcze stosunkowo nieduża. Zapewnia to szybką
regenerację roślin po zimie i ich dużą dynamikę wzrostu
od samego początku wiosennej wegetacji.
Jednocześnie warto przypomnieć, że potrzeby pokarmowe rzepaku względem mikroelementów, podobnie jak ma to miejsce w przypadku makroelementów,
są zdecydowanie większe w okresie wiosennym. Stąd
też prawidłowa strategia nawożenia rzepaku mikroelementami zazwyczaj obejmuje jeden zabieg dokarmiania
jesiennego i najczęściej dwa (przynajmniej jeden) dokarmiania wiosennego. Oczywiście stosując większe ilości
omawianych składników w okresie wiosennym. Ponadto
dokarmiając rośliny przez liście zarówno w okresie jesiennym, jak i wiosennym ciecz roboczą sporządzoną z nawozów mikroelementowych warto wzbogacić również
w inne składniki pokarmowe lub też stosować gotowe
nawozy wieloskładnikowe, które zwierają zarówno makro-,
jak i mikroelementy.
Pamiętajmy – nawożenie dolistne rzepaku jesienią,
zapewnia bezpieczeństwo pokarmowe, dając roślinomzwiększoną mrozoodporność oraz komfort lepszego
i łatwiejszego rozpoczęcia wegetacji wiosennej, co jest
warunkiem uzyskania wysokich plonów w czasie zbioru.
AUTOR:
MACIEJ GRACZ (CHEMIROL)