To lubiê! 3 lic. kszt. kult.

Transkrypt

To lubiê! 3 lic. kszt. kult.
Legenda
�������
�������
���
������������� ������������������������������ �������������� ������� ����������
����� ����������� ��������� ������ ������� ��� ����� ���� �������� ��������� �������
������������������
� ���������������������������������������������
� �����������������������������������������������������������������������
��� �����������
� ��������������������������������������������������������������������������
������������������������������
� ���������������������������������������������� �������������������������������
������ ���������������
Erich Fromm �� �������
� ����������������������������������������������� ��������� �������������������
������������ �
�������������������
� ����������������������������������������������������������������� ���������
� ������������������������������������������������
��� ������������������������������������������������������������������������������������������������������
����������������������������������������������������������������������������������������������������
���������������������������������������������������������������������������������������������������������
������������������������������������������������������������������������������ �����������������������
���������������������������������������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������������������������������������
���������������������������������������������������������������������
������������������������������������������������������������������������������������������ ������������������
��������������������������������������������������������������������������������������������������������
���������������������
���������������
���������
����������������������
��������������������������������������
����������������������������������
������������� ����������������������
��������������� ������������������
�����������������������������
������������������������������
��������������������������������
����������������������� ���� �������
����������������������������������
�������������������������������������
�������� ���� �����������������������
����������������������������������
�������������������������������
������������������������ ������ ��������� ���������
����������������������������������
����������������������������������
�� ��������������������������������������������������������������������������������������������������������
����������� ������������������������ �
�������������������������������������
������� ��������� �������� �����������
�������������������������������������
������������������������������������������������������������������������������������������������������
�����������������������������������������������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������������������������������������������������������������
�����������������������������������������������������������������������������������������������������
����������������������������������������������������������������������������������������������
������������������������������������������������������������������������������������������������������
��������� ������������������������������������������������������������ ��������� ������������������������������
������������� ������������������������������������������������������������������ ��������������������
���������� ������������������������ ������������������������������������������������������������������������
��������������� ���������������� ���������������� ������������ �����������������������������������������������
�������������������������������������������������������������������������������������������������������
����������������������������������������������������������������������������������������������������
����������������������������������������������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������������������������
�������������� ������� ���������
������������������ ������ ��������������
����������������������������
�����������������������������
����������
�����������������������������
���������� �����������������������
�����������������������������������
��������������������������������
������������������������� ������
��������������������������������
��
�������������������������������
�����������������������������������
���������������������� �������������
���������������������������������
����������������������������
������������� ���������������������
������������������������������������
�����������������������������
��������������������������������������
�����������������������������
����������������������������������
������������������ ��������������
����������������������������
��������������������������������
�������������������� �������������
������������������� ��������������������
������������������������������������
�����������������
�������������� �����������������
�� ������������������������������
�� ������� �������������������������
��������������������������������
���������� ����������
�����������
O sławie obrazów
��
��
��
��
��
��
��
��
��
������������������������������������������������������
¢ Teksty-narzędzia —
„dostarczają języka”, tj. pojęć,
a także kontekstów, które
pozwalają pogłębiać refleksję
na temat tekstów głównych.
� ����������������������
����
��
�����������������������������������������������������������������������������
������������������������������������������������������ ��������������� �����
���������������������������������������������� ������������������������������
��������������������������������������������������������������������
�������������������� ����������������������������������������������
����������������������������������������
���������������������������������������������������
�������������� ��������������������������������������������
������������������ ��������������������� ���������������
�����������������������������������������������������������
������ �������������� �������������������������������� ���������� �������
�����������������������������������������������������������������
��������� ����������������� ������������������������������������
���������������������������
�������������� ������������
�� ���������������������
�����������������
���������������
�����������������������������������������������������������������������������������
�������
�����������������������
�������� �������������������
����������������� ����������
������������
���������������
��������������������������������������������������������������������������������
������� ���������������������������������������������������������������������
������������ �����������������������
��������������� ��������������������� ���������������
���� � ������������� ���������������������
��������������� ��������������������������������������
� � ������ ������������� ������������������������������������
���
¢ Duże biogramy
��
�������� �������� ��
�������������������������
�������������������������
����������������������������������������
����������������������������������������
���������� ��������� �������� ������ ����
�����������������������������������������
����������������������������������������
������������������� �� Portret artysty z żoną
������������� ������������������������������
��������������������������������������������������������
����������������������������������������������
���������������������������������������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������������������������������
����������������������������� �������������������������������������� ��������������������������
�����������������������������������������������������������������������������������������������
���������������������������������������������������������������������
����������������������������������� ������� ����� �������������������������������� �������
����������� ����������������������������� ����������������������������������� �����������������
������������������������������������������������������������������������������������������������
�����������������������������������������������������������������������������������������������
���������������������������������������������������������������������������������������������
����������������������������������������������������������������������������������������������
����������������������������������������������������������������������������������������������
��������������� ����������������������������������������������������������������������������
���������������������������������������������������� ��������� �����������������������������������
��������������������������������������
�����������������������������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������������������������
��� �������������������������������������������������������������������������������������������
������������������������������������������ ���������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������������������������������
���������������������������������������������������������������������������������������������
������������������������������������������
133
¢ Kapsułki — dostarczają
informacji na temat faktów
znaczących dla lektury tekstów
głównych, zawierają objaśnienia
niezbędnych pojęć.
�������
�������
�
������� ������������������������������������������
������������������������� ������������������������
���������������� ����������
����������������������������������������������������������������������������������������������������������
��� ������������������������������
�������������������������������������������������������������������������������������������������������������
�����������������������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
�������������������
�� ���������������������������������������������������
�� ������������� �������������������������������������������������
�� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
8
�������� �����
��
�����������������������������������������������������������������������������
����� ����������������������������������� �������������� ���������� ����������������
������������������������������������������������������������������������������������
����� ��������������������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������������
������������������������������������������������������
����� ������� ���������� �� ���������������� ��� ������� �������������� ���������
������������������������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������������������
������� ��������������������������������������������������������������������������
������������������������� ������������������� ����������������� �����
����������������������������������������������������������������������������
����������������������������������������������������������������������������������
���������������������������������������������������������������������������������
���������������������������������������������������������������������������������
���� ����������� ��������������� ����������� �������� ��������� ��������� �������������
������ ������������������������������������������������������ ���� ����������������
���� ��������� ��� ������� ������������ �� ���������� ������� ����� ��������� ������
�������������������������������������������������������������������������������
�������������������������� �����
�����������������������������������������������������������������������������
��������������� �����������������������������������������������������������������
������������������������������������������������������������������������������ ����
�������������������������������������������������������������������������������
���������� ���� ���������� ����������� ��������� �� ����������� ������������� ���� ������
������������������������������������������������������������ ��� �������� ����������
����������� ���������� ������������� ���������� �� �������� ���������� �������� ���
�������������������������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������� ���������������������������
�
����������������������������������������������������������������������������������
����������������������������������������������������� �������������������������
� �������������������������
£ Główny typ tekstów (literatura
i ikonografia) — „wywołują” problemy proponowane do omówienia.
Ich czytanie wymaga uwzględniania
specyfiki kreacji artystycznej.
���������������������������������������������������������������������������������������������
����������������������������������������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������������������������������������������������������
�����������������������������������������������������������������������������������������������
�����������
��������������������������������������������������������������������������������������������
������������������������������������������� ���������������������������������������������������
����������������������������������������������������������������������������������������������������
��� �����
�������������������������� ����������������� ���������� � �������� �������������������������������
��������������������������������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������������������������������������������������������
������������������������������������������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������������� ��������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������
��������������������������������������������� ���������������������������������� �������
������������������� ������������������������������������������������������������������������
����������������� ������������� ����������������� ��������������� ���������������������������� �������
����������������������������������������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������� ���������� ������������� �������� ����������
������ ������������������������������������ ��������������������������������������������������
����������������� ���� ������������������� �����
������������������������������������������������������������������������������������ ����
���������������������������������������������������������������������������������������������
����������������������������������������������������������������������������������������������
����������������������������������� ���������������������������������������������������������
��� �����
����������� �������������� ���������������������
��
������������
������������������������������������������ Poezje�
��������������������������������������������������
290
¢ Zadania wstępne
��
�� ������������� �������� ������
������������ ���� �������� ������
������������� ������������������������ �����������������������������������
386
�������������������������
Pokolenie
384
¢ Zadania końcowe
419
Spis treści
CZĘŚĆ 1. „IDĘ MŁODY, GENIALNY!”
(plansza: Caravaggio: Narcyz)
¢ ZADANIA WSTĘPNE................................................................................................................
6
„NIE ZATRZYMAM SIĘ NIGDZIE”
£ Bruno Jasieński: But w butonierce ....................................................................................... 7
¢ FUTURYZM — fragment książki Artura Hutnikiewicza......................................................... 8
£ Isaac Bashevis Singer: Fatalista .............................................................................................. 10
„TAK BYŁO Z NARCYZEM”
£ Oscar Wilde: Portret Doriana Graya (fragment).................................................................
£ Owidiusz: Narcyz i Echo ..........................................................................................................
¢ Michał Głowiński: [„Pytania zadawane mitowi”] — fragment szkicu Narcyz
i jego odbicia .............................................................................................................................
¢ Marek Zaleski: [Samozainteresowanie i samopoznanie]................................................
14
33
36
37
¢ ZADANIA KOŃCOWE
Zadanie 1. ................................................................................................................................... 39
Zadanie 2. ................................................................................................................................... 39
Zadanie 3. ................................................................................................................................... 40
CZĘŚĆ 2. „KIEDYŚ, GDZIEŚ TAM TĘGIE DUSZE...”
(plansza: Kazimierz Sichulski, Wieczór Wyspiańskiego — plakat)
420
¢ ZADANIA WSTĘPNE................................................................................................................
42
BYĆ ARTYSTĄ!
¢ Quasimodo [Artur Górski]: Młoda Polska... (fragmenty) ...................................................
£ Stanisław Przybyszewski: Confiteor (fragmenty) ................................................................
¢ Andrzej Niemojewski: Prorok wykolejeńców.......................................................................
£ Charles Baudelaire: Albatros...................................................................................................
£ Charles Baudelaire: Spleen II ..................................................................................................
¢ Tadeusz Żeleński (Boy): Baudelaire, poeta krakowski......................................................
¢ Artur Schopenhauer: Świat jako wola i przedstawienie (fragmenty) ...........................
£ Kazimierz Przerwa-Tetmajer: Evviva l’arte! ..........................................................................
£ Kazimierz Przerwa-Tetmajer: Ja, kiedy usta... ......................................................................
£ Kazimierz Przerwa-Tetmajer: Nie wierzę w nic... ................................................................
¢ Wilhelm Feldman: Nasi dekadenci (fragmenty)..................................................................
¢ Tadeusz Żeleński (Boy): „Cygan nieznany” (fragmenty) ...................................................
43
46
49
51
52
53
55
61
62
63
64
65
W ŻYCIU I W LITERATURZE
¢ Lucyna Kotarbińska: „Wesele”..................................................................................................
¢ Lucjan Rydel: [List do Franciszka Vondračka] ...................................................................
¢ Tadeusz Żeleński (Boy): Plotka o „Weselu” Wyspiańskiego (fragmenty) .......................
¢ Kazimierz Sichulski: karykatura Lucjana Rydla ...................................................................
69
71
76
85
Kazimierz Sichulski: Rydel i gęsi — karykatura Lucjana Rydla ..........................................
Helena Rydlowa: Bronowickie sprostowania (fragment) .................................................
Edmund Jankowski: Rydel — poeta „zaśmieszony” (fragmenty)......................................
Stanisław Pigoń: „...Gdzie się wszystko niańczy w bladze” (fragment) .........................
[„CHŁOPOMANI”] — fragmenty książki Franciszka Ziejki....................................................
Roman Brandstaetter: Ja jestem Żyd z „Wesela”..................................................................
Legitymacja Hirsza Singera, Kennkarta Józefy Singer .........................................................
Wisława Szymborska: [„Kto dyktował panu Wyspiańskiemu?”] .....................................
Karykatura Józefy Singer .......................................................................................................
Ze wspomnień Heleny z Rydlów Rydlowej..........................................................................
85
86
87
90
93
101
111
112
113
114
CHOCHOLI TANIEC
¢ Józef Tischner: Kryzys nadziei (fragmenty).........................................................................
£ Jacek Malczewski: Melancholia...............................................................................................
¢ W KRĘGU MITÓW POLSKICH — fragmenty książki Franciszka Ziejki................................
£ Jan Matejko: Kościuszko pod Racławicami......................................................................
£ Jan Matejko: Stańczyk w czasie balu na dworze królowej Bony... ................................
£ Jan Matejko: Wernyhora...........................................................................................................
¢ Andrzej Osęka: O sławie obrazów (fragmenty) ...................................................................
¢ Stanisław Wyspiański (1869-1907).......................................................................................
117
120
122
124
128
132
133
135
¢ ZADANIA KOŃCOWE
Zadanie 1. ...................................................................................................................................
Zadanie 2. ...................................................................................................................................
Zadanie 3. ...................................................................................................................................
Zadanie 4. ...................................................................................................................................
Zadanie 5. ...................................................................................................................................
142
145
146
146
146
¢
¢
¢
¢
¢
£
¢
¢
¢
¢
CZĘŚĆ 3. „NASTAŁA GĘSTA CIEMNOŚĆ”
(plansza: Edward Munch: Krzyk)
¢ ZADANIA WSTĘPNE................................................................................................................ 148
„POZA DOBREM I ZŁEM”
£ Fiodor Dostojewski: Zbrodnia i kara (fragment) ................................................................
¢ Georg Wilhelm Friedrich Hegel: Wstęp do filozofii dziejów (fragmenty).......................
¢ Fryderyk Nietzsche: Z genealogii moralności (fragment) .................................................
¢ Fryderyk Nietzsche: Ludzkie, arcyludzkie (fragment) .......................................................
¢ Fryderyk Nietzsche: Tako rzecze Zaratustra (fragment) ...................................................
¢ Lew Szestow: Dostojewski i Nietzsche (fragmenty)............................................................
¢ Witold Gombrowicz, Gustaw Herling-Grudziński: Dwugłos o sumieniu Raskolnikowa.....
¢ Vladimir Nabokov: Zbrodnia i kara (1866) .........................................................................
¢ Józef Tischner: Błądzenie w żywiole prawdy (fragmenty)................................................
149
163
166
167
167
168
170
173
177
W TRYBACH HISTORII
¢ Hannah Arendt: O rewolucji (fragmenty)............................................................................ 185
£ Stanisław Ignacy Witkiewicz: Szewcy. Naukowa sztuka ze „śpiewkami”
w trzech aktach [1934] (fragment I aktu) ............................................................................ 190
¢ Stanisław Ignacy Witkiewicz: Wstęp do teorii czystej formy w teatrze (fragmenty) .... 202
421
422
„NIEBO — OBITE DESKAMI”
£ Arthur Koestler: Ciemność w południe (fragmenty) ..........................................................
¢ Alain Besançon: Przekleństwo wieku (fragmenty) ............................................................
£ Aleksander Sołżenicyn: [Oklaski] (fragment Archipelagu GUŁag).................................
£ Zbigniew Herbert: Powrót prokonsula .................................................................................
£ Janusz Kapusta: Porządkowanie ludzi we Wszechświecie ..............................................
£ Sławomir Mrożek: Policja. Dramat ze sfer żandarmeryjnych (fragmenty)...................
¢ Alain Finkielkraut: Zagubione człowieczeństwo (fragmenty).........................................
£ Henryk Grynberg: Żydowska wojna (fragment) .................................................................
£ Tadeusz Różewicz: Chaskiel ....................................................................................................
£ Władysław Broniewski: „Ballady i romanse” ......................................................................
£ Czesław Miłosz: Campo di Fiori..............................................................................................
£ Zofia Nałkowska: Profesor Spanner (Medaliony) ...............................................................
£ Tadeusz Borowski: Proszę państwa do gazu........................................................................
£ Jerzy Krawczyk: Przesyłka bez wartości...............................................................................
¢ BEHAWIORYZM — fragment książki Johna B. Watsona........................................................
£ Tadeusz Borowski: Do narzeczonej .......................................................................................
£ Marc Chagall: Białe ukrzyżowanie .......................................................................................
¢ Jean-Paul Sartre: Rozważania o kwestii żydowskiej (fragmenty) ...................................
£ Bronisław Linke: El mole rachmim (O Boże miłosierny) .................................................
206
221
231
232
233
234
240
243
252
253
254
255
261
273
274
281
283
284
288
„PATRZEĆ W NOC...”
£ Józef Czechowicz: Żal................................................................................................................
£ Krzysztof Kamil Baczyński: Pokolenie ..................................................................................
£ Krzysztof Kamil Baczyński: Ten czas......................................................................................
£ Krzysztof Kamil Baczyński: * * * [Niebo złote ci otworzę...] ..........................................
£ Tadeusz Gajcy: O nas.................................................................................................................
£ Tadeusz Gajcy: Ukochanej .......................................................................................................
£ Tadeusz Gajcy: Przed snem .....................................................................................................
£ Zbigniew Herbert: Nike która się waha................................................................................
£ Tadeusz Borowski: Pieśń..........................................................................................................
£ Tadeusz Borowski: * * * [ani wiersz, ani proza...] .........................................................
£ Jan Józef Szczepański: Wszarz.................................................................................................
£ Tadeusz Różewicz: Powrót .......................................................................................................
£ Tadeusz Różewicz: Zaraz skoczę szefie ................................................................................
£ Władysław Broniewski: Grób Tamerlana .............................................................................
£ Jarosław Iwaszkiewicz: Bitwa na Równinie Sedgemoor ...................................................
£ Pablo Picasso: Guernica ..........................................................................................................
289
290
291
292
293
294
294
295
296
297
298
310
311
312
313
330
¢ ZADANIA KOŃCOWE
Zadanie 1. ...................................................................................................................................
Zadanie 2. ..................................................................................................................................
Zadanie 3. ..................................................................................................................................
Zadanie 4. ..................................................................................................................................
Zadanie 5. ..................................................................................................................................
Zadanie 6. ..................................................................................................................................
Zadanie 7. ...................................................................................................................................
Zadanie 8. ..................................................................................................................................
332
332
335
339
339
341
344
348
CZĘŚĆ 4. „ŚWIAT NAM SIĘ WYMYKA”
(plansza: Janusz Kapusta, Syzyf)
¢ ZADANIA WSTĘPNE ................................................................................................................. 350
„TRUDNO UDŹWIGNĄĆ”
£ Samuel Beckett: Czekając na Godota (fragmenty I aktu) ................................................
£ Sławomir Mrożek: Strip-tease..................................................................................................
¢ Martin Esslin: Mrożek, Beckett i teatr absurdu (fragmenty) ............................................
£ Bolesław Leśmian: Dziewczyna..............................................................................................
£ Albert Camus: Mit Syzyfa .........................................................................................................
£ Księga Kaznodziei Salomona [Koheleta] (fragmenty) ....................................................
351
367
374
375
377
380
¢ ZADANIA KOŃCOWE
Zadanie 1. ................................................................................................................................... 384
Zadanie 2. .................................................................................................................................. 384
CZĘŚĆ 5. PRZED KAŻDYM WŁASNA DROGA...
(plansza: René Magritte: Zamek w Pirenejach)
¢ ZADANIA WSTĘPNE ................................................................................................................. 386
„ZAPOMNIANY JĘZYK”
£ Bruno Schulz: Noc Wielkiego Sezonu ...................................................................................
¢ Bruno Schulz: Mityzacja rzeczywistości (fragmenty) ........................................................
£ Bruno Schulz, Czytanie Księgi (I) .........................................................................................
¢ Zygmunt Freud: Marzenia senne ..........................................................................................
¢ ARCHETYPY I SYMBOLE — fragmenty prac Carla Gustawa Junga .....................................
¢ Erich Fromm: Zapomniany język (fragmenty) ....................................................................
¢ Mircea Eliade: [Obrazy, symbole, mity] — fragment pracy Mit wiecznego powrotu ...
¢ Ernst Cassirer: [Mit — religia — język] — fragment Eseju o człowieku .........................
£ Czesław Miłosz: Sens ................................................................................................................
387
396
397
398
400
404
405
406
407
„POZNANIE DOBRA I ZŁA”
£ Czesław Miłosz: Nie więcej ...................................................................................................... 408
£ Czesław Miłosz: Poznanie dobra i zła ................................................................................... 409
¢ ZADANIA KOŃCOWE
Zadanie 1. ................................................................................................................................... 410
Zadanie 2. .................................................................................................................................. 410
Zadanie 3. .................................................................................................................................. 411
¢ PLANSZA I: W UJĘCIU CHRONOLOGICZNYM... — teksty z kl. pierwszej .................... 412
¢ PLANSZA II: W UJĘCIU CHRONOLOGICZNYM... — teksty z kl. drugiej ....................... 414
¢ PLANSZA III: W UJĘCIU CHRONOLOGICZNYM... — teksty z kl. trzeciej ...................... 416
Plansza: LEKTURY OBOWIĄZKOWE I DO WYBORU ........................................................... 418
LEGENDA: Typy i funkcje tekstów zamieszczonych w podręczniku
oraz sposoby ich wyróżniania ...................................................................................................... 419
423
«To lubię!»
Seria podręczników do języka polskiego
dla klas IV–VI zreformowanej szkoły podstawowej,
I–III gimnazjum i I–III liceum ogólnokształcącego,
liceum profilowanego i technikum
pod redakcją
Zofii Agnieszki Kłakówny
„Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do
spraw oświaty i wychowania i wpisany do wykazu podręczników szkolnych
do kształcenia ogólnego do nauczania języka polskiego (w zakresie podstawowym i rozszerzonym) na poziomie klasy III liceum ogólnokształcącego,
liceum profilowanego i technikum na podstawie opinii rzeczoznawców:
– dr Jadwigi Bednarek — z rekomendacji Akademii Pedagogicznej w Krakowie,
– prof. dr hab. Barbary Myrdzik — z rekomendacji Akademii Pedagogicznej
w Krakowie,
– dr Ewy Ogłozy — z rekomendacji Uniwersytetu Śląskiego,
– prof. dr. hab. Edwarda Polańskiego — z rekomendacji Towarzystwa Kultury
Języka.
Numer dopuszczenia: 240/04”.
Jacek Malczewski —
biogram zob. s. 121.
Projekt okładki, karty tytułowej i graficznego układu książki: Joanna Budyn-Kamykowska.
Na 1. s. okładki: Jacek Malczewski: Krajobraz z Tobiaszem. Wiosna (1904). Olej na płótnie, 76 x 97 cm,
Muzeum Narodowe, Poznań.
Na komplet To lubię! do klasy III liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego
i technikum składają się trzy książki:
l To lubię! Kształcenie kulturowo-literackie
l To lubię! Kształcenie językowe
l To lubię! Książka nauczyciela (szczegółowy wykład autorskich intencji
oraz sugestie merytoryczno-metodyczne)
ISBN 83-89434-71-7
© Copyright by Wydawnictwo Edukacyjne 2004
© Copyright by Zofia Agnieszka Kłakówna, Piotr Kołodziej, Janusz Waligóra
Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków, ul. Wielkotyrnowska 35, tel. (012) 626-08-18, 638-00-50
e-mail: [email protected], [email protected] • www.we.pl
Dyrektor naukowy WE: prof. zw. dr hab. Bolesław Faron
Skład i łamanie: „MONOS”
Druk i oprawa: Drukarnia Wydawnicza im. W.L. Anczyca.
424