przestępstwa stwierdzone a postępowania wszczęte i ich

Security, Economy & Law
Nr 1/2016 (X), (18–36)
PRZESTĘPSTWA STWIERDZONE
A POSTĘPOWANIA WSZCZĘTE I ICH
WYKRYWALNOŚĆ W POLSCE W LATACH 2000–2012
THE OFFENCES ESTABLISHED AND PROCEEDINGS INITIATED
AND THEIR DETECTABILITY IN POLAND IN THE YEARS 2000–2012
Magdalena Adamczyk
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
Abstract
In summary discussion of crimes recorded and the proceedings commenced
and detection should be noted that with the decrease of recorded crimes are
reduced and initiated proceedings with the detectability. Moreover, the average
number of crimes recorded in Poland occurred at about 30 thousand crimes
against life and health. The highest indicator of risk per 100 000 residents had
damaged health, the average for the years 2000–2012 is 41.20. The most at risk
of crime against property in 2012 was Silesia. The Kuyavian-reported killings
least about 12, at least there was Opole province participate in violence or assault approximately 264 and approximately 424 Voivodship criminal injury.
Key words
crimes identified, infringement procedures, murder, traceability
Abstrakt
Celem artykułu jest ukazanie kształtowania się tendencji postępowań
wszczętych w relacji do przestępstw stwierdzonych przeciwko życiu
i zdrowiu oraz ich wykrywalności w Polsce w latach 2000–2012. Omówione zostały podstawowe kategorie tej grupy przestępczości: zabójstwo,
uszczerbek na zdrowiu oraz udział w bójce lub pobiciu w odniesieniu do
całego kraju i poszczególnych województw.
Przestępstwa stwierdzone a postępowania
Słowa kluczowe
przestępstwa stwierdzone, postępowania wszczęte, zabójstwo, wykrywalność
Uwagi wstępne
Przestępczość kryminalna jest szczególnie zauważalna dla obywateli, którzy zwykle nie mają do czynienia z przestępczością zorganizowaną czy gospodarczą, natomiast znacznie częściej spotykają się z kradzieżami, włamaniami, niszczeniem mienia czy bójkami.
W 2012 roku odnotowano we wszystkich miastach wojewódzkich,
27 476 stwierdzonych przestępstw1 przeciwko życiu i zdrowiu. Oznacza
to spadek liczby przestępstw stwierdzonych ogółem o ok. 6% względem
roku 2011. W okresie 13 lat wystąpiła obniżająca się tendencja rozwojowa. Od roku 2005 liczba stwierdzonych przestępstw nieznacznie maleje po
uprzednim wyraźnym wzroście zanotowanym w latach 2004, 2006–2007
i 2011. Liczba przestępstw stwierdzonych w roku 2012 jest niższa od zanotowanej w roku 2000 o 19% (wykres 1)2.
Wykres. 1 Liczba przestępstw stwierdzonych przeciwko życiu
i zdrowiu w Polsce w latach 2000–2012.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Komendy Głównej Policji i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (dane są dostępne tylko na podstawie
złożonego wniosku o informacji publicznej).
Przestępstwo stwierdzone jest to zdarzenie, które w zakończonym postępowaniu przygotowawczym potwierdzono przez policję i prokuraturę, że jest to przestępstwo.
2
http://statystyka.policja.pl/st/kodeks-karny/przestepstwa-przeciwko (zabójstwa, udział
w bójce lub pobiciu oraz uszczerbek na zdrowiu) [dostęp 05.08.2016].
1
19
Magdalena Adamczyk
Ilość przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu w 2012 roku w miastach wojewódzkich wyniosła aż 27 4763. Liczba przestępstw stwierdzonych, ogółem
w roku 2009 wynosiła 402 537, w 2010 – 416 016, w 2011 – 421 206, co oznacza wzrost przestępstw z tej kategorii. Zasadniczo najniższy wskaźnik zagrożenia przestępstwami ogółem w przeliczeniu na 100 tysięcy mieszkańców
wystąpił w roku 2008. Natomiast najwyższe wartości wskaźnika zagrożenia
przestępstwami ogółem w przeliczeniu na 100 tysięcy mieszkańców notowane były w roku 2000. W roku 2012 dynamika o podstawie ruchomej4 była
niższa o 3%. Najniższa dynamika wystąpiła w roku 2006. Ponadto mając
na uwadze tylko wskaźnik średniego zagrożenia przestępstwami w Polsce,
w przeliczeniu na 100 tysięcy mieszkańców, w roku 2012 zanotowano najniższy pośród zabójstw poziom, wynoszący – 1,55.
Jak widać w tabeli 1 średnie zagrożenie przestępstwami pospolitymi
w Polsce w przeliczeniu na 100 tysięcy mieszkańców w roku 2012 wyniosło najmniej w kategorii zabójstw tj. 1,50. Wskaźnik ten maleje wraz z liczbą stwierdzonych zabójstw (w roku 2011 – 1,7, a w 2010 – 1,8). Z uwagi
na stosunkowo niewielką liczbę tego typu przestępstw przeciwko życiu
i zdrowiu na przestrzeni ostatnich lat, wskaźnik zagrożenia zabójstwem
dla każdego z województw oznaczają w praktyce zagrożenie jednym lub
dwoma, a maksymalnie trzema zabójstwami w przeliczeniu na 100 tysięcy mieszkańców. Wysokim wskaźnikiem charakteryzuje się uszczerbek na
zdrowiu. Jednakże należy pamiętać, że jest to tylko statystyka, która nie
zawsze jest wiarygodna z uwagi na fakty. Ze względu na to, że część przestępstw w danym roku nie została wykryta, statystyka ulega zmniejszeniu
a kolejne lata są znaczenie wyższe co nie oznacza wzrostu przestępczości
lecz wykrycie sprawcy i zakwalifikowanie go do roku bieżącego pomimo,
że zdarzenie nastąpiło rok czy dużo wcześniej.
Wszystkie wskaźniki zagrożenia przestępczością na 100 tys. mieszkańców zaokrąglono
do pełnych liczb.
4
Miary dynamiki o podstawie ruchomej (łańcuchowe) określają zmiany, które występowały w kolejnych okresach w odniesieniu do okresu bezpośrednio go poprzedzającego.
M. Adamczyk, Kształtowanie się przestępczości pospolitej w Polsce w latach 2000–2009,
„Nauka i gospodarka”, 2011/2, nr 9, s. 65.
5
Raport o Stanie Bezpieczeństwa w Polsce w roku 2013, MSW, s. 36. [data pobrania
05.08.2016 r.].
3
20
3,30
47,40
37,20
zabójstwo
art. 148
uszczerbek
na zdrowiu
art.156-157
udział w
bójce lub
pobiciu art.
158-159
37,20
43,90
3,40
2001
36,70
43,30
3,10
2002
36,70
41,00
2,70
2003
37,60
41,40
2,60
2004
36,50
39,40
2,20
2005
37,40
38,90
2,10
2006
37,60
39,00
2,20
2007
37,70
37,40
2,00
2008
34,40
39,60
2,00
2009
31,10
41,10
1,80
2010
31,40
43,10
1,70
2011
29,60
40,20
1,50
2012
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Komendy Głównej Policji i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji
(dane są dostępne tylko na podstawie złożonego wniosku o informacji publicznej).
2000
Wyszczególnienie
Tabl. 1. Wskaźnik zagrożenia poszczególnymi rodzajami przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu
w przeliczeniu na 100 tysięcy mieszkańców w Polsce w latach 2000–2012.
Przestępstwa stwierdzone a postępowania
21
Magdalena Adamczyk
Wykres. 2 Dynamika łańcuchowa przestępstw stwierdzonych
i postępowań wszczętych przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu
w latach 2000–2012.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Komendy Głównej Policji i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (dane są dostępne tylko na podstawie
złożonego wniosku o informacji publicznej)
Do postępowań wszczętych6 doliczane są również dochodzenia wszczęte faktycznie, a następnie zakończone wydaniem postanowienia o umorzeniu i wpisaniem sprawy do rejestru przestępstw. Według danych Policji, w roku 2012 w miastach wojewódzkich wszczęto 27 163 postępowania
przygotowawcze przestępstw przeciwko życiu i mieniu, co oznacza spadek
w stosunku do roku poprzedniego.
Analizując dynamikę stwierdzonych przestępstw przeciwko życiu
i zdrowiu ogółem, widać, że w latach 2000–2003 jest ona malejąca, następnie rok 2004 i 2006 jest w fazie wzrostowej, a kolejne lata 2005, 2008–2010
to spadkowa tej przestępczości. W roku 2011 wystąpił najwyższy wskaźnik
dynamiki w całym okresie objętym badaniem (2000–2012). Postępowania
wszczęte w latach 2000–2012 utrzymywały się na bardzo zbliżonym poziomie względem przestępstw stwierdzonych. Jedynie lata 2001–2003 oraz
2006 i 2008 cechował wyższy wskaźnik dynamiki postępowań wszczętych
niż przestępstw stwierdzonych. Oznacza to, iż w tych latach większości
sprawców postawiono zarzut popełnionego przestępstwa, ilustrują to dane
w tabeli 2.
6
22
Wszczęte postępowanie przygotowawcze, jest to postępowanie (dochodzenie lub
śledztwo) wszczęte przez jednostkę organizacyjną Policji w związku ze zdarzeniem, co do którego zachodzi podejrzenie, że jest przestępstwem albo jest wszczęte
przez prokuraturę.
Przestępstwa stwierdzone a postępowania
Tab. 2. Zagrożenie przestępczością przeciwko życiu i zdrowiu
według województw w roku 2012.
Województwa
Zabójstwa
Uszczerbek
na zdrowiu
Udział w bójce
lub pobiciu
Dolnośląskie
62
1337
896
Kujawsko-Pomorskie
12
761
470
Lubuskie
20
554
394
Łódzkie
43
823
726
Lubelskie
29
651
624
Mazowieckie
30
626
740
Małopolskie
49
1092
677
Opolskie
17
445
264
Podlaskie
16
533
370
Podkarpackie
16
614
516
Pomorskie
27
1284
610
Śląskie
78
2769
2122
Świętokrzyskie
14
424
346
Warmińsko-mazurskie
26
772
562
Wielkopolskie
39
1236
854
Zachodniopomorskie
44
831
591
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Komendy Głównej Policji (dane są
dostępne tylko na podstawie złożonego wniosku o informacji publicznej).
Statystyki Policji i innych instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i porządek publiczny, nie odzwierciedlają w pełni stanu zagrożenia
przestępczością. Istnieje bowiem tzw. ciemna liczba przestępstw, czyli zdarzeń, których nie zgłoszono organom ścigania7.
Z badań wynika, że w województwie kujawsko-pomorskim zanotowano najmniej zabójstw – jako jedyne województwo z pośród badanych. Mając na uwadze wszystkie kategorie przestępstw należy stwierdzić, iż w województwie opolskim zanotowano najniższy wskaźnik udziału w bójkach
lub pobiciu. Natomiast w województwie świętokrzyskim zarejestrowano
najmniejszy wskaźnik uszczerbku na zdrowiu w latach objętych badaniem
7
Raport o stanie bezpieczeństwa w Polsce w roku 2011, s. 27.
23
Magdalena Adamczyk
(2000–2012). Z pośród wszystkich województw mających wysokie wskaźniki przestępczości pospolitej, najmniej takich przejawów zarejestrowano
w województwie śląskim.
Zabójstwo jest to świadome, zamierzone zachowanie skutkujące
śmiercią innej osoby. Może być spowodowane silną determinacją wyładowania agresji, korzyściami majątkowymi sprawcy kosztem ofiary, efektem sprzecznych interesów zabójcy i ofiary lub aktem spowodowanym zaburzeniami psychicznymi (np. w wyniku choroby lub wpływu substancji
psychoaktywnej). Zabójstwo to kategoria przestępstw kryminalnych kwalifikowana do przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu. W myśl art. 148 kk:8
§ 1. Kto zabija człowieka, podlega karze pozbawienia wolności na czas
nie krótszy od lat 8, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.
§ 2. Kto zabija człowieka:
1) ze szczególnym okrucieństwem,
2) w związku z wzięciem zakładnika, zgwałceniem albo rozbojem,
3) w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie,
4) z użyciem broni palnej lub materiałów wybuchowych,
podlega karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego
pozbawienia wolności.
§ 3. Karze określonej w §2 podlega, kto jednym czynem zabija więcej
niż jedną osobę lub był wcześniej prawomocnie skazany za zabójstwo.
§ 4. Kto zabija człowieka pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami, podlega karze pozbawienia wolności od roku
do lat 109.
Liczba zabójstw zaprezentowana na wykresie 3 wskazuje, że największe
rozmiary tej przestępczości pojawiły się w województwie dolnośląskim
i śląskim. Badania dowiodły, że w latach 2000–2012 najniższa dynamika
o podstawie stałej wystąpiła w województwie kujawsko-pomorskim osiągając zaledwie 26% przestępstw, (spadek o 74%). Natomiast najwyższa
przestępczość miała miejsce w województwie wielkopolskim i małopolskim osiągając 68% (spadek o 32%).
http://statystyka.policja.pl/st/kodeks-karny/przestepstwa-przeciwko/63411,Zabojstwo
-art-148.html [dostęp 05.08.2016 r.].
9
M. Adamczyk, Zabójstwa przed i po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej, „Nauka i gospodarka”, nr 12, s. 1–2.
8
24
Przestępstwa stwierdzone a postępowania
W roku 2012 w Polsce wszczęto 566 postępowań przygotowawczych
w sprawach o zabójstwo, czyli o 118 mniej niż w roku poprzednim (spadek o 18,3%). Jednocześnie policja stwierdziła popełnienie 582 zabójstw.
Oznacza to spadek liczby przestępstw stwierdzonych o 12,1% względem
roku 2011 (662). Od roku 2001 zauważalny jest trend spadkowy liczby
stwierdzonych zabójstw.
Wykres 3. Zabójstwa w miastach wojewódzkich w roku 2012.
Zabójstwa w roku 2012
27
Pomorskie
26
Warmińsko-Mazurskie
44
16
Zachodniopomorskie
12
Podlaskie
Kujawsko-Pomorskie
39
20
Lubuskie Wielkopolskie
30
Mazowieckie
43
Łódzkie
29
62
Lubelskie
14
Dolnośląskie
Świętokrzyskie
17
Opolskie
78
Śląskie
16
49
Podkarpackie
Małopolskie
12
21
31
40
50
59
69
-
21
31
40
50
59
69
78
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Komendy Głównej Policji (dane są
dostępne tylko na podstawie złożonego wniosku o informacji publicznej).
25
26
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Komendy Głównej Policji (dane są dostępne tylko na podstawie złożonego wniosku o informacji publicznej).
Wykres 4. Liczba przestępstw stwierdzonych zabójstw oraz postępowań wszczętych i ich
wykrywalność.
Magdalena Adamczyk
Przestępstwa stwierdzone a postępowania
Z zebranych materiałów statystycznych widać jak prezentują się postępowania wszczęte względem przestępstw stwierdzonych. W całym
badanym okresie (2000–2012) zauważono, że tylko w latach 2010–2011
postępowania wszczęte przewyższyły przestępstwa stwierdzone. Ponadto
sukcesywnie rosła wykrywalność w latach objętych badaniem, jednak najwyższy wskaźnik wystąpił w roku 2011 na poziomie 94,7%.
Wykrywalność oznacza pewien stosunek liczby wykrytych przestępstw
w danym roku przez liczbę przestępstw stwierdzonych w danym roku oraz
powiększonej o przestępstwa stwierdzone w podjętych postępowaniach,
a umorzonych w latach poprzednich z powodu nie wykrycia sprawcy.
Ciężki uszczerbek na zdrowiu
Uszczerbek na zdrowiu polega na pozbawieniu człowieka wzroku, słuchu,
mowy, zdolności płodzenia, innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby
nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej
choroby psychicznej, całkowitej albo znacznej trwałej niezdolności do pracy
w zawodzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała10.
10
http://statystyka.policja.pl/st/kodeks-karny/przestepstwa-przeciwko/63426,Ciezki
-uszczerbek-na-zdrowiu-art-156.html [dostęp 05.08.2016 r.].
27
28
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Komendy Głównej Policji (dane są dostępne tylko na podstawie złożonego wniosku o informacji publicznej).
Wykres 5. Liczba przestępstw stwierdzonych uszczerbku na zdrowiu oraz postępowań wszczętych
i ich wykrywalność.
Magdalena Adamczyk
Przestępstwa stwierdzone a postępowania
Na wykresie 5 została przedstawiona wykrywalność sprawców przestępstw, będące relacją między tymi miernikami, a przestępstwami stwierdzonymi i postępowaniami wszczętymi. Analizując wykrywalność widać,
że jest zdecydowanie niższa aniżeli wykrywalność zabójstw. Jedynie w latach 2008–2011 zauważalna jest dynamika rosnąca, osiągając najwyższy
wskaźnik na poziomie 90,2% w roku 2011 jako najwyższy z pośród lat
objętych badaniem. Jednakże liczba wszczętych postępowań uszczerbku
na zdrowiu jest zdecydowanie wyższa od przestępstw stwierdzonych niż to
miało miejsce w przestępstwach z kategorii zabójstw. W okresie 2000–2012
to postępowania wszczęte dominowały nad przestępstwami z tej kategorii.
Dynamika o podstawie ruchomej w roku 2012 zarejestrowała najwięcej
przestępstw w sześciu województwach (pomorskie – wzrost o 12%, małopolskie – wzrost o 11%, świętokrzyskie – wzrost o 7%, opolskie i podkarpackie – wzrost o 4% oraz lubelskie – wzrost o 2%). W pozostałych
województwach wystąpił poziom nieprzekraczający 100% tj. w 2000 roku
przyjętym jako podstawa. W roku 2012 w województwie łódzkim, wielkopolskim, mazowieckim i lubelskim zanotowano spadek przestępczości
o ok. 15%. W Polsce w 2012 roku wszczęto 16 874 postępowania przygotowawcze w sprawach o przestępstwa spowodowania uszczerbku na zdrowiu, czyli o 4,7% mniej niż w roku 2011, kiedy to odnotowano 17 710 postępowań. Stwierdzono 15 478 przestępstw w tej kategorii, co oznacza
spadek o 5,9% względem 2011 roku, kiedy to odnotowano ich 16 447. Od
roku 2009 obserwuje się wzrost liczby tego typu przestępstw.
29
30
626
Mazowieckie
424 - 759
759 - 1094
1094 - 1429
1429 - 1764
1764 - 2099
2099 - 2434
2434 - 2769
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Komendy Głównej Policji i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji
(dane są dostępne tylko na podstawie złożonego wniosku o informacji publicznej).
651
1337
Lubelskie
424
Dolnośląskie
Świętokrzyskie
445
Opolskie
2769
Śląskie
614
1092
Podkarpackie
Małopolskie
823
Łódzkie
1236
554
LubuskieWielkopolskie
1284
Pomorskie 772
Warmińsko-Mazurskie
831
533
Zachodniopomorskie
761
Podlaskie
Kujawsko-Pomorskie
Ciężki uszczerbek na zdrow iu w roku 2012
Wykres 6. Ciężki uszczerbek na zdrowiu w miastach wojewódzkich w roku 2012.
Magdalena Adamczyk
Przestępstwa stwierdzone a postępowania
Ostatnim z omawianych przestępstw stwierdzonych, jest udział w bójce lub pobiciu. Przez udział w bójce lub pobiciu należy rozumieć udział
w starciu przynajmniej 3 osób, z których każda jest jednocześnie napastnikiem i broniącym się (bójka) lub czynną napaść przynajmniej dwóch osób
na inną osobę (pobicie). Najczęściej jest tak, że zdarzenie rozpoczyna się
w formie napaści na drugą osobę, do którego to dołączają się inne osoby.
Pobicie może przerodzić się w bójkę, a bójka w pobicie. Z uwagi na dynamikę zdarzenia bardzo często powstaje problem z zakwalifikowaniem
udziału poszczególnych uczestników zajścia i ustaleniem ich roli. Jeżeli
dochodzi do starcia dwóch osób „sam na sam” nie dochodzi do popełnienia przestępstwa z art. 158 Kk. Także, gdy po stronie sprawcy atakującego
„sam na sam” przyłączyła się inna osoba, która wspomogła go w agresywnych działaniach, ale bez jego wiedzy i zgody, nie można uznać, że wziął
on udział w bójce lub pobiciu11.
http://www.cywilne-karne.pl/udzial-w-bojce-lub-pobiciu/47.html [dostęp 07.04.2011 r.].
11
31
32
Mazowieckie
1225
417 - 607
607 - 796
796 - 986
986 - 1176
1176 - 1366
1366 - 1555
1555 - 1745
726
Łódzkie
Wielkopolskie
854
Mazowieckie
740
624
896
Lubelskie
346
Dolnośląskie
Świętokrzyskie
264
Opolskie
2122
Śląskie
516
677
MałopolskiePodkarpackie
394
Lubuskie
562
Warmińsko-Mazurskie
591
370
Zachodniopomorskie
470
Podlaskie
Kujawsko-Pomorskie
610
Pomorskie
Udział w bójce lub pobiciu w roku 2012
264 - 529
529 - 795
795 - 1060
1060 - 1326
1326 - 1591
1591 - 1857
1857 - 2122
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Komendy Głównej Policji i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji
(dane są dostępne tylko na podstawie złożonego wniosku o informacji publicznej).
1066
1307
Lubelskie
606
Dolnośląskie
Świętokrzyskie
417
Opolskie
1745
Śląskie
645
1060
Podkarpackie
Małopolskie
871
Łódzkie
786
470
Lubuskie Wielkopolskie
Podlaskie
771
Warmińsko-Mazurskie
643
746
Zachodniopomorskie
698
Kujawsko-Pomorskie
744
Pomorskie
Udział w bójce lub pobiciu w roku 2000
Wykres 7. Udział w bójce lub pobiciu w miastach wojewódzkich w latach 2000 i 2012.
Magdalena Adamczyk
Przestępstwa stwierdzone a postępowania
Patrząc na zestawienie dwóch map na wykresie 7 widać, że udział w bójce lub pobiciu w roku 2012 znacznie wzrósł w województwie śląskim –
o 22 % względem roku 2000, KSP zarejestrowało wzrost o 16%, a w województwie wielkopolskim dynamika wzrosła o 9% względem roku 2000.
Ponadto są województwa, w których zanotowano znaczący spadek tego
rodzaju przestępstw. W województwie świętokrzyskim wystąpił spadek
udziału w bójce lub pobiciu o ok. 43%, natomiast w województwach: podlaskie o ok. 42%, lubelskie 41%, mazowieckie 40%, opolskie 37%, małopolskie 36%, kujawsko-pomorskie 33%, dolnośląskie 31%, warmińsko-mazurskie 27%, zachodniopomorskie 21%, podkarpackie 20%, pomorskie
19%, łódzkie 17%, lubuskie 16%. Z badania (tab. 1) wynika, że najwyższy wskaźnik dynamiki o podstawie zmiennej wystąpił w roku 2011 oraz
w 2004 i 2006. Rok 2011 cechował się najwyższym wzrostem przestępstw
w tej kategorii spośród lat objętych badaniem (2000–2012). W roku 2012
wszczęto 9723 postępowania przygotowawcze w sprawach o udział w bójce lub pobiciu – o 9,2% mniej aniżeli odnotowano ich w roku 2011. Stwierdzono 11 416 przestępstw udziału w bójce lub pobiciu, co oznacza spadek
o 5% w stosunku do roku 2011. Należy podkreślić, że liczba przestępstw
w tej kategorii w roku 2012 była najniższa od 13 lat.
33
34
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Komendy Głównej Policji i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji
(dane są dostępne tylko na podstawie złożonego wniosku o informacji publicznej).
Wykres 8. Liczba stwierdzonych przestępstw udziału w bójce lub pobiciu oraz postępowań
wszczętych i ich wykrywalność.
Magdalena Adamczyk
Przestępstwa stwierdzone a postępowania
Wykres 6 przedstawia udział w bójce lub pobiciu, z którego wynika, że
w latach 2000–2006 zdecydowanie większe były postępowania wszczęte
aniżeli przestępstwa stwierdzone. Kolejne lata, 2007–2012, to znaczny spadek postępowań wszczętych. Dynamika o podstawie kroczącej w latach
2005–2012 pokazuje, że w miarę spadku przestępstw stwierdzonych, ulegają zmniejszeniu postępowania wszczęte. W latach 2005–2011 wykrywalność rośnie po czym zaczyna spadać osiągając 81,5% w roku 2012. Najniższa wykrywalność w latach objętych badaniem czyli 2000–2012 wystąpiła
w 2004 roku utrzymując się na poziomie 75,8%, a najwyższa w roku 2011
osiągając 82,7%.
Podsumowanie
Podsumowując rozważania na temat przestępstw stwierdzonych oraz postępowań wszczętych i ich wykrywalności należy stwierdzić, że w miarę
obniżenia przestępstw stwierdzonych, ulegają zmniejszeniu wszczęte postępowania wraz z wykrywalnością sprawców tych przestępstw. Ponadto
średnia liczba przestępstw stwierdzonych w Polsce wystąpiła na poziomie
ok. 30 tys. przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu. Najwyższym wskaźnikiem zagrożenia w przeliczeniu na 100 tys. mieszkańców był uszczerbek
na zdrowiu, jego średnia w latach 2000–2012 to 41,20. Najbardziej zagrożonym przestępczością przeciwko mieniu w roku 2012 było województwo
śląskie. W kujawsko-pomorskim zanotowano najmniej zabójstw – ok. 12,
w województwie opolskim najmniej wystąpiło udziałów w bójce lub pobiciu – ok. 264, a w województwie świętokrzyskim ok. 424 przestępstwa
uszczerbku na zdrowiu.
Bibliografia
1. Adamczyk M., Kształtowanie się przestępczości pospolitej w Polsce w latach 2000-2009, „Nauka i gospodarka”, 2011/2, nr 9.
2. Adamczyk M., Zabójstwa przed i po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej, „Nauka i gospodarka”, nr 12.
3. Dane z Komendy Głównej Policji i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych
i Administracji.
Źródła internetowe
4. http://www.cywilne-karne.pl/udzial-w-bojce-lub-pobiciu/47.html
5. http://statystyka.policja.pl/st/kodeks-karny/przestepstwa-przeciwko
35
Magdalena Adamczyk
6. http://statystyka.policja.pl/st/kodeks-karny/przestepstwa-przeciwko/
63411,Zabojstwo-art-148.html
7. http://statystyka.policja.pl/st/kodeks-karny/przestepstwa-przeciwko/
63426,Ciezki-uszczerbek-na-zdrowiu-art-156.html
8. http://www.cywilne-karne.pl/udzial-w-bojce-lub-pobiciu/47.html
9. https://bip.mswia.gov.pl/bip/raport-o-stanie-bezpie/18405,Raport-o
-stanie-bezpieczenstwa.html
Mgr Magdalena Adamczyk Absolwentka studiów doktoranckich Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
36