Julian Ursyn Niemcewicz - Epoki

Julian Ursyn Niemcewicz
Julian Ursyn Niemcewicz (1758-1841) Pochodził z rodziny ziemiańskiej, dość zamożnej,
znaczącej i licznej. Był najstarszy z piętnaściorga dzieci. Ojciec, człowiek światły, oddał go w
dwunastym roku życia do Szkoły Rycerskiej w Warszawie, którą młody Niemcewicz opuszcza
jako porucznik i zostaje jednym z adiunktów komendanta Szkoły, księcia Adama
Czartoryskiego. Przy boku księcia w Warszawie, a potem w rezydencji Czartoryskich w
Puławach podjął Niemcewicz pierwsze literackie prace przekładowe. Z księciem też, lub na jego
zlecenie jeździł kilkakrotnie za granicę, zwiedzając prawie całą Europę. Wybrany posłem
inflandzkim na Sejm Czteroletni, brał w nim czynny udział, popierając stronnictwo patriotyczne.
Uczestniczył też w potajemnych naradach nad projektem Konstytucji uchwalonej 2 maja 1791r.
Był w tym czasie jednym z redaktorów czasopisma patriotów Gazety Narodowej i Obcej. Po
zwycięstwie Targowicy, wyjechał za granicę i uczestniczył tam w przygotowaniu do insurekcji.
Był adiunktem i sekretarzem Tadeusza Kościuszki, wraz z nim został ranny w bitwie pod
Maciejowicami i uwięziony w Petersburgu. Uwolniony przez następnego cara Rosji, Pawła I,
wraz z Kościuszką wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Do kraju na stałe wrócił w 1807r. po
utworzeniu Księstwa Warszawskiego i brał czynny udział w życiu społecznym i kulturalnym,
m.in. był prezesem Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Po klęsce powstania listopadowego
wyemigrował do Paryża. Mimo podeszłego wieku uczestniczył w życiu politycznym i kulturalnym
Wielkiej Emigracji. Współzałożyciel Biblioteki Polskiej w Paryżu, która istnieje do dziś. Spośród
obfitej twórczości literackiej Niemcewicza szczególną rolę odegrały
Powrót posła
oraz napisane u progu XIX w.
Śpiewy historyczne
. Wielokrotnie wydawane i śpiewane w całym kraju, kształtowały świadomość narodową i
historyczną, budząc szacunek dla przeszłości i wolnościowych tradycji zniewolonego narodu.
Zwano go człowiekiem Polską. Był też autorem satyr i bajek politycznych.
Tytuł: Powrót posła
Gatunek: powieść
Powrót posła jako pierwsza polska powieść patriotyczna:
Akcja sztuki została ściśle powiązana z aktualnymi wydarzeniami politycznymi. Jej bohaterowie
dyskutują o zniesieniu liberum veto i wolnej elekcji, o poprawie doli chłopów. Oczywiście liczą
się tylko argumenty zwolenników reform. To co mówią ich przeciwnicy jest bezlitośnie
ośmieszane. Komedię polityczną wpisał Niemcewicz w stary schemat intrygi miłosnej.
Charaktery bohaterów są uproszczone, a często sprowadzane do jednej cechy podkreślonej
nazwiskiem, np. Gadulski, Szarmancki
1/4
Julian Ursyn Niemcewicz
Charakterystyka dwóch obozów politycznych w Powrocie posła:
obóz konserwatywny
obóz patriotyczny
Szrmancki
Starosta Gadulski
Starościna
Podkomorzy
Podkomorzyna
Walery
Starosta Gadulski:
-
bierność polityczna
brak rozeznania w polityce zagranicznej
gadulstwo
obrońca liberum veto, które zapewniało przekupstwo na Sejmach
zwolennik wolnej elekcji
konserwatyzm w poglądach
trwanie przy tym co nie jest najlepsze
wrogi stosunek do innowacji
skąpi na posag dla córki
miłość nie decyduje o związku małżeńskim
popiera szlachecką samowolę
dobry poseł to taki, który dużo mówi nie ważne co
głupota, zacofanie, ignorancja edukacji
Sejm powinien odbywać się jak najrzadziej co gwarantuje brak zmian
2/4
Julian Ursyn Niemcewicz
Szarmancki:
-
fircyk,zalotnik, uwodziciel
materialista, łowca posagów
nie interesuje się ważnymi sprawami politycznymi
pogoń za modą, zabawami, przyjemnością
brak patriotyzmu,
konserwatyzm
Starościna:
- kosmopolityzm
- życie w duchu sentymentalnych romansów, stosował liczne zwroty francuskie
- ignorancja dla poprawności językowych
Charakterystyka stronnictwa patriotycznego:
- chęć uchwalenia Konstytucji, reform, zmian
- postępowy, chcą stworzyć nowy program społeczno-polityczny
- kraj potrzebuje dobrych ustawa
- przeciwnicy liberum veto
- dobre stosunki z sąsiadami
- dostrzegają wady narodowe, trzeźwo osądzają rzeczywistość
- potępiają kosmopolityzm, nie są ksenofobami
- czerpią z zagranicy to co dobre
- kładą nacisk na edukację
- na zasadzie bezinteresowności służą ojczyźnie
- ograniczenie władzy szlacheckiej
- umocnienie władzy królewskiej
- wyznają zasadę wolności społecznej
- potępiają gadulstwo posłów
- Dom zawsze powinien ustępować Ojczyźnie
- Niech każdy ma szczęśliwość powszechną w pamięci i miłość własną kraju miłości
poświeci!
Specyfika komedii politycznej:
Komedia polityczna - jest to odmiana komedii, która ośmiesza zjawiska społeczne, postawy
polityczne, metody rządzenia, stronnictwa polityczne. Cechuje ją aktualność, doraźność
wynikająca z sytuacji bieżącej.
3/4
Julian Ursyn Niemcewicz
Komedia Powrót posła realizowała oświeceniowe hasło bawiąc uczyć. Scena pełniąca w XVIII
w. rolę publicznej trybuny, służyła celom agitacji polityczno-społecznej. Zadaniem twórców było
przekonanie społeczeństwa do konieczności przeprowadzenia reform.
4/4