pozorne korzyści i rzeczywiste straty, prof. J. Janowski UMCS

Globalna mitologia Internetu
- pozorne korzyści i rzeczywiste straty
dr hab. Jacek Janowski
adiunkt w Katedrze Teorii Organizacji i Kierownictwa
i kierownik Pracowni Informatyki Prawniczej
na Wydziale Prawa i Administracji UMCS w Lublinie
I. Z pewnością tytuł rodzi dysonans poznawczy. Jednak
rolą nauki nie jest blokowanie jawiących się możliwości
technicznych, ale wskazywanie zagrożeń, które je niweczą
lub niweczyć mogą. Do tego jednak potrzeba:
•realizmu poznania zjawisk i procesów,
•konsekwencji wnioskowania o przyczynach i skutkach,
•wyobraźni szerokiego spojrzenia na uwarunkowania,
•odwagi przezwyciężania różnorodnych poprawności,
•wrażliwości na humanistyczne szczegóły,
•wiary w bieżący i ostateczny sens wysiłków,
•nastawienia na prawdę jako klasyczne kryterium nauki.
II. Mitologia Internetu jest przejawem szerszej tendencji do
upowszechniania i uprawomocniania sloganów medialnych i twierdzeń
naukowych, nie mających oparcia w rzeczywistości, a uwikłanych
ideologicznie. Współczesne mity wynikają z wielu uwarunkowań tj.:
•dyktat medialny,
•dezorientacja ideologiczna,
•poprawność polityczna,
•monopole korporacyjne,
•krótkowzroczność naukowa,
•zależność ekonomiczna,
•infantylizm mentalny,
•fascynacja technologiczna,
•abnegacja humanistyczna,
•niepamięć historyczna.
III. Internet dla większości wydaje się być najbardziej spektakularnym
symbolem postępu cywilizacyjnego ludzkości i awansu kulturowego
człowieka. W rzeczywistości jest to mit żyjący siłą nagłośnienia i
przyzwyczajenia, gdyż nie technika, ale etyka stanowi o ucywilizowaniu
i ostatecznie decyduje o kulturze. Na ogłaszaną cywilizację
informacyjną składa się wiele megatrendów, a w tym.:
•globalizacja – integracja i unifikacja,
•ekonomizacja – komercjalizacja i restrukturyzacja,
•technologizacja – automatyzacja i algorytmizacja,
•nomadyzacja – atomizacja i mobilność,
•nodalizacja – internetyzacja i inwigilacja,
•marketyzacja - makdonaldyzacja i disneizacja,
•wirtualizacja – symulacja i cybernetyzacja.
IV. Hasło cywilizacji informacyjnej legitymizuje
globalny porządek świata. Stanowi on efekt
domniemanej lub wymuszanej zgody m.in. na:
•bezalternatywność rozwoju,
•monopole globalne,
•dyktat komercji,
•rezygnację z rozumu,
•planową deprawacje,
•profilowanie zachowań.
•prymat wydajności.
V. Fundamentem nowego porządku świata - NEW
WORLD ORDER okazuje się być Internet. Pozwala on
urzeczywistnić liczne projekty, programy i plany inżynierii
społecznej określane m.in. jako:
•technopol – N.Postman,
•komputopia – M.McLuhan,
•panoptykon – M.Foucault,
•netokracja – A.Bard i J.Söderqvist,
•digital life – N.Negroponte,
•hiperrzeczywistość – J.Baudrillard,
•infocity – M.Castells.
VI. Dominująca ocena Internetu wynika z dostrzegania na co dzień
drobnych korzyści oraz bagatelizowania rozległych strat w dalszej
perspektywie. Eksponowane szanse i wkalkulowywane zagrożenia
bagatelizują skalę związanych z Internetem zjawisk:
•mnożenie rejestratorów,
•integrowanie baz danych,
•udrażnianie przepływów,
•niewidoczne sterowanie urządzeniami,
•lokalizowanie położenia,
•ograniczanie wyborów,
•gromadzenie wiedzy wyprzedzającej,
•wpływanie na postawy,
•kreowanie trendów globalnych,
•ograniczanie suwerenności prawa.
VII. Wypowiedzi na temat Internetu opierają się najczęściej
na dostrzeganiu potencjalnych pozytywnych możliwości i
lekceważeniu
rzeczywistych
negatywnych
skutków.
Panoptyzm Internetu polega na tym, że jest on doskonałym
urządzeniem:
•monitoringowym,
•rejestrowym,
•treningowym,
•standaryzacyjnym,
•integracyjnym,
•regulacyjnym,
•sterującym.
VIII. Otwieranie nowych możliwości i wystawianie na nowe zagrożenia
jest w interesie korporacyjnym, globalnym, finansowym i
anonimowym. Interesy te popychają, wspierają i narzucają kolejne
przedsięwzięcia wzmacniające dotychczasowe funkcjonalności
Internetu. Jednym z tych przedsięwzięć jest idea ssmart city, będąca
infrastrukturą:
•obserwacji,
•nadzoru,
•dyscyplinowania,
•manipulacji,
•centralizacji,
•monopolizacji.
•sterowania.
IX. Niekwestionowane, ale drobne korzyści najniższego
poziomu Internetu usprawiedliwiają poważne koszty
wyższych poziomów jakie powoduje :
•infiltracja,
•inwigilacja,
•indoktrynacja,
•instrumentalizacja,
•inwazja,
•inkluzja,
•implozja.
X. W związku ze skalą oddziaływania Internetu,
analogicznie do zjawiska skażenia: radioaktywnego,
bakteriologicznego, chemicznego, czy genetycznego,
można mówić o skażeniu cyberaktywnym. Cybernet to
sieciowe środowisko oddziaływania cybernetycznego, a w
tym:
•virtualno-symulacyjnego,
•informacyjno-medialnego,
•ideologiczno-światopoglądowego,
•mentalno-obyczajowego,
•elektromagnetycznego.
XI. Internet jako sieć jest narzędziem pozyskiwania wiedzy
analitycznej i ekstrakcji wiedzy syntetycznej. Jako
konglomerat zintegrowanej wiedzy jest także konglomeratem
skonsolidowanej władzy dyscyplinarnej. Poprzez Internet
bowiem sprawowana jest władza:
•obserwowania,
•rejestrowania,
•nadzorowania,
•izolowania,
•dezorientowania,
•alienowania,
•pacyfikowania.
XII. Internet poprzez kolejne swe generacje jest władzą rozpoznawania
środowiska, redukowania osobowości, fabrykowania zachowań,
transferowania impulsów i formatowania umysłów. Internetowa
kontrola umysłów polega na:
•zajmowaniu czasu, który mógłby zostać przeznaczony na
doświadczanie realnego świata i przezwyciężanie jego wyzwań,
•pogrążaniu w natłoku spraw sztucznych, których rozwiązywanie
wymaga dalszego wikłania się w nich,
•dostarczaniu wyobrażeń, które wywołują mylne wrażenie o stanie
rzeczywistości i obowiązywaniu w niej przyczynowości,
•zachęcaniu do spekulowania przedstawieniami w celu pozornego
rozwiązywania realnych spraw,
•punktowym usprawiedliwianiu sieci poprzez zadawalanie się
wymiernymi korzyściami życia codziennego,
•zachęcaniu do migracji z wymagającego świata realnego do niczym
nie ograniczonego świata nierealnego.
•utrwalaniu relatywizmu, na mocy którego szerzy się przekonanie, że
wszystko jest względne i płynne jak w środowisku wirtualnym.