Artykuł ogrodniczy I-06 dyrektor

Nawożenie warzyw pod osłonami
w okresie wiosny – stan
dotychczasowy i zalecenia.
Na podstawie wniosków z analizy wyników badań gleb i podłoży
ogrodniczych w latach 2011 - 2013 zlecanych do badań w
Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Białymstoku
Do podstawowych czynników warunkujących
udaną i opłacalną produkcję pod osłonami należy
trafne zabezpieczenie roślin w stosunku do odczynu
podłoża oraz jego zasobności w niezbędne składniki
pokarmowe na wszystkich etapach produkcji.
Niezbędną pomocą w tym zakresie są badania
odczynu i składu chemicznego podłoża, oraz - dla zainteresowanych gospodarstw opracowanie konkretnego zalecenia nawozowego, zawierającego: dobór rodzajów,
dawek, terminów i częstotliwości stosowania nawozów oraz, konieczną coraz
częściej, korektę (przeważnie obniżenie) odczynu podłoża.
Badania gleb, wód, pożywek i podłoży ogrodniczych w ostatnich latach cieszą
się dużym powodzeniem. Za stosunkowo niewielką (w odniesieniu do cen nawozów
ogrodniczych oraz możliwych do uzyskania oszczędności i efektów produkcyjnych)
odpłatnością, wynoszącą w 2014roku za podstawowe badania 46,25 zł/próbkę z
23% VAT i na życzenie zleceniodawcy 16,48 zł z 23%VAT/zalecenie, uzyskuje się
wiedzę o stanie potrzeb roślin lub o stopniu ich zabezpieczenia w poszczególne
składniki pokarmowe w konkretnym obiekcie uprawowym. Podstawowy zakres badań
gleb i podłoży ogrodniczych obejmuje:
 Ustalenie odczynu (pH w wodzie) i poziomu wapnia;
 Badanie zawartości podstawowych składników pokarmowych: azotu, fosforu,
potasu i magnezu. Na życzenie zleceniodawcy - za oddzielną odpłatnością oznacza się również siarkę i mikroelementy: bor, miedź, cynk, żelazo i
mangan;
 Ustalenie zawartości chloru i stopnia zasolenia podłoży stałych lub EC
pożywek;
Można też zlecić wykonanie innych badań, pomocnych w nawożeniu upraw
ogrodniczych:
 Wykonanie krzywej neutralizacji lub zakwaszania podłoża;
 Ustalenie pH, składu chemicznego wód i ich przydatności do produkcji;
 W trakcie produkcji można ustalić skład chemiczny części wskaźnikowych
roślin jako element oceny odżywienia i jednocześnie jako metoda ustalenia
dawek i częstotliwości nawożenia uprawy.
Analiza wyników badań ponad 2500 próbek ogrodniczych za ostatnie 3
lata oraz bieżące kontakty ogrodników ze Stacją, pozwalają na zasygnalizowanie
najczęściej występujących problemów w zakresie nawożenia upraw ogrodniczych.
Sprawiają one trudności dla części, zwłaszcza dla początkujących, producentów
mniej doświadczonych w produkcji ogrodniczej. Należą do nich:
 Niewłaściwy dobór podłoży lub ich komponentów do wysiewu nasion i
następnie do pikowania siewek (o nierównomiernie zróżnicowanym poziomie
składników pokarmowych, torfy bez komponentów, zbyt duży udział mocno
przekompostowanego obornika, dodawanie piasku o bardzo wysokim pH i
poziomie wapnia), stosowanie do podlewania lub do fertygacji bardzo
twardej i zasadowej wody bez jej wcześniejszego zakwaszenia;
 Rozpoczęcie produkcji (siew nasion, pikowanie siewek lub wysadzenie
rozsady na miejsce stałe) do nie znanego podłoża. Występują wtedy
problemy, identyfikowane dopiero przez kondycję roślin i uściślane poprzez
spóźnione badanie podłoża. Próba ich eliminacji na rosnących roślinach
(zwłaszcza siewkach lub rozsadzie) nie zawsze jest skuteczna i
jednocześnie bardzo kosztowna. W skrajnych przypadkach wiele roślin ginie.
Powoduje to konieczność zakupu, często gorszej rozsady z innych,
niepewnych źródeł i opóźnienie zbiorów, zazwyczaj znacznie tańszych w
późniejszym okresie;
 Stosowanie do podłoża na wyczucie za wysokich, często nie
zrównoważonych, dawek nawozów mineralnych oraz wapnia i obornika oraz
zakwaszanie podłoża bezpośrednio przed wysadzeniem roślin. Powoduje to
zbyt wysoki poziom i nierównowagę składników pokarmowych oraz
towarzyszące mu wysokie zasolenie w początkowym okresie uprawy, gdy
młode rośliny nie tolerują wysokich stężeń soli. System korzeniowy roślin
jest wtedy słabo rozwija się, co ma zasadniczy wpływ na uprawę w całym
okresie wegetacji;
 Zbyt niski poziom fosforu w początkowym okresie uprawy, co przy
wczesnych wysadzeniach do nie dogrzewanych folii (za niskie temperatury
podłoży) powoduje zahamowanie wzrostu roślin i ich „fioletowienie”;
 Niewłaściwy dobór asortymentów nawozów: odmienne proporcje składników
pokarmowych w stosunku do stanu zasobności podłoża i do potrzeb roślin w
poszczególnych fazach rozwojowych, stosowanie nawozów typowo
„rolniczych”, często jednoskładnikowych i o niskim poziomie składników
(zbędny wzrost zasolenia powodowany balastem) oraz zbyt duży udział
formy amonowej azotu w ogólnym nawożeniu azotem;
Wysoka intensywność produkcji, a więc i nawożenia pod osłonami oraz zmieniające
się zapotrzebowanie (ilościowe i proporcje składników) roślin w poszczególnych
fazach rozwojowych wymaga od ogrodników kilkukrotnej oceny pH i zasobności
podłoża oraz bieżącej korekty nawożenia wraz ze zmieniającym się pH i zasobnością
podłoża oraz wraz z wzrastającymi wymaganiami roślin. Część ogrodników
zapomina o tym oczywistym fakcie i popełnia błędy, które dostrzegane są z
opóźnieniem, przeważnie dopiero po wyraźnej reakcji roślin. Często jest już za późno
i następuje znaczny spadek ilości i pogorszenie jakości plonu.
Przedstawiając powyższe spostrzeżenia wyrażamy pogląd, że pomogą one,
zwłaszcza początkującym i mniej doświadczonym ogrodnikom w wypracowaniu
właściwych metod nawożenia upraw pod osłonami oraz podjęcie stosownych działań
podczas prac wiosennych.
Szczegółowe informacje dotyczące pobierania próbek, zakresu prac Stacji,
cennik badań oraz kontakty ze specjalistami Stacji można uzyskać pod nr. tel.
(85)7435-457, (85)7435-841, nr wewn. 22, kom. 509-173-637; 600-919-218, oraz na
naszej stronie internetowej www.oschrbialystok.internetdsl.pl
Białystok, 2014r.
Urszula Zimnoch,
Jan Grabowski
Okręgowa Stacja ChemicznoRolnicza w Białymstoku