Długookresowe zmiany struktury termohalinowej - klimat

Zadanie 6. Bałtyk jako element systemu klimatycznego i jego rola w tworzeniu się stanów zagrozenia
Długookresowe zmiany struktury termohalinowej Bałtyku
jako czynnika stymulującego jego produktywność
klimat.imgw.pl
Produktywność akwenu jest jednym ze
wskaźników stanu środowiska, będącym
wypadkową współoddziaływania elementów biotycznych, modyfikowanych przez
oddziaływania antropogeniczne oraz naturalnych, długookresowych i sezonowych zmian czynników abiotycznych.
Na przykład, wieloletnie zmiany zasobów
ryb zależące m.in. od zmian ogólnych warunków termohalinowych w morzu są modyfikowane przez okresowe zmiany czynników anemobarycznych, z którymi związane jest np. występowanie upwellingu,
co w zasadniczym stopniu może wpływać
na obfitość zasobów w strefie przybrzeżnej morza.
Zmiany struktury termohalinowej warstw
naddennych w głębokowodnych rejonach
południowego Bałtyku, stanowiące istotny czynnik w procesach życiowych ryb,
e-mail: [email protected]
są z koli kształtowane przez dopływ słonych wód przydennych z Morza Północnego, a zależności pomiędzy temperaturą, zasoleniem i stężeniem tlenu indukują
możliwość przeżywania ikry i narybku
dorsza.
Analiza statystyczna warunków termohalinowych w warstwie przydennej kwadratów bałtyckich obejmujących rejon Rynny
Słupskiej (kwadraty I04 oraz J04), łączącej dwa głębokowodne rejony Głębi Bornholmskiej i Gdańskiej, wykazała istnienie
wyraźnego trendu wzrostu temperatury
wody oraz okresowości jej zmian (11
do 14 lat) w okresie 1950-2008. Zmiany
zasolenia w warstwie przydennej Rynny
i Głębi mają charakter okresowy związany
z dopływem wód przydennych, gdzie
na tle nieregularnych zmian krótkookresowych uwidacznia się bardzo wyraźny
okres zmian około 40-letnich, z tendencją
wzrostową zasolenia około 0,024 rocznie.
Stopniowy spadek zasolenia obserwuje
się natomiast w warstwie powierzchniowej wód tego rejonu, któremu towarzyszy
wzrost temperatury, przy współczynniku
korelacji 0,37. Podobny proces obserwuje
się w rejonie Głębi Gdańskiej (kwadrat
L03), a także w strefie przybrzeżnej, gdzie
na stacji Władysławowo i w Kołobrzegu
tendencja zmian miesięcznego maksymalnego zasolenia w wieloleciu wynosi
odpowiednio -0,021 i -0,035. Z kolei tendencja zmian miesięcznej temperatury
maksymalnej jest tam bardzo mała i oscyluje wokół 0,01°C.
W strefie otwartego morza okres wyraźnego spadku zasolenia na powierzchni rozpoczął się w roku 1979 i trwał do początku XXI wieku.
Kwadraty bałtyckie
Zmiany temperatury wody w warstwie przydennej na wschodnim progu Rynny
Słupskiej wygładzone średnią ruchomą o okresie 9 lat (kolor zielony) i 14 lat
(kolor brązowy)
Zmiany zasolenia w warstwie naddennej w kwadracie L03 w okresie
1950-2008
Zmiany zasolenia w warstwie powierzchniowej w kwadracie L03 w okresie
1950- 2008
Instytut Meteorologii
i Gospodarki Wodnej
Zadanie 6. Bałtyk jako element systemu klimatycznego i jego rola w tworzeniu się stanów zagrozenia
Długookresowe zmiany struktury termohalinowej Bałtyku
jako czynnika stymulującego jego produktywność
klimat.imgw.pl
e-mail: [email protected]
Analiza regionalnego zróżnicowania
warunków termohalinowych wykazała
że istnieją istotne podobieństwa dla
temperatury wody jak i zasolenia między wodami w różnych rejonach polskiej strefy przybrzeżnej. Największe
podobieństwo warunków halinowych
występuje między rejonem Mielna i Kołobrzegu, dla których współczynniki korelacji zasolenia wynoszą: 0,63; 0,87 i 0,64 na poziomie
istotności p=0, 95, odpowiednio dla
wartości maksymalnych, średnich
i minimalnych. Jednakże w przypadku
temperatury największa korelacja dla
wartości średnich miesięcznych i minimalnych wynosi 0,99 dla Kołobrzegu i 0,97 Władysławowa, podczas gdy
temperatura maksymalna nie wykazuje takich zależności. Jedną z możliwych przyczyn jest występowanie zjawiska upwellingu w tych rejonach.
Zmiany codziennych wartości zasolenia wody we Władysławowie w okresie 1950-2008,
(fot. T.Krywoszejew)
Zmiany średniego miesięcznego zasolenia w warstwie powierzchniowej
w kwadracie L03 w kolejnych okresach dziesięcioletnich w wieloleciu 19502008
Korelacja miesięcznej minimalnej temperatury wody na stacjach we
Władysławowie i Kołobrzegu
Instytut Meteorologii
i Gospodarki Wodnej