Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg

Transkrypt

Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg
Nadzór pedagogiczny
System Ewaluacji Oświaty
RAPORT Z EWALUACJI
PROBLEMOWEJ
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w
Drzewcach
Drzewce-Kolonia
Kuratorium Oświaty w Lublinie
Wstęp
Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez wizytatorów
do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego lub kilku z przedstawionych poniżej
wymagań państwa.
Ewaluacja
zewnętrzna
polega
na zbieraniu
i analizowaniu
informacji
na temat
funkcjonowania
szkoły
w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa:
1. Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów.
2. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się.
3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej.
4. Uczniowie są aktywni.
5. Respektowane są normy społeczne.
6. Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji.
7. Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych.
8. Promowana jest wartość edukacji.
9. Rodzice są partnerami szkoły lub placówki.
10. Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju.
11. Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu,
egzaminu
gimnazjalnego,
egzaminu
maturalnego,
egzaminu
potwierdzającego
kwalifikacje
zawodowe
i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych.
12. Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi.
Ewaluacja ma także na celu ustalenie poziomu spełniania przez szkołę wymagań zawartych w rozporządzeniu
Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7.10.2009r. wraz ze zmianami z dnia 10.05.2013r. Szkoła może spełniać te
wymagania na pięciu poziomach:
●
Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę.
●
Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę.
●
Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę.
●
Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę.
●
Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę.
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
2/37
Opis metodologii
Badanie zostało zrealizowane w dniach 08-01-2015 - 12-01-2015 przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji,
w skład którego weszli: Ewa Podkańska, Danuta Steć. Badaniem objęto 35 uczniów (ankieta i wywiad grupowy)
i 12 nauczycieli (ankieta i wywiad grupowy). Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem placówki,
a także obserwacje lekcji, placówki i analizę dokumentacji. Na podstawie zebranych danych został sporządzony
raport, który obejmuje podstawowe obszary działania szkoły lub placówki.
Wyjaśnienie skrótów dla narzędzi:
OZ - Arkusz obserwacji zajęć
AD - Kwestionariusz ankiety dla dyrektora/dyrektorki szkoły
AN - Kwestionariusz ankiety dla nauczycieli
AMD - Kwestionariusz ankiety dla uczniów "Mój dzień"
AMS - Kwestionariusz ankiety dla uczniów "Moja szkoła"
APW - Kwestionariusz ankiety poewaluacyjnej dla wizytatora
ADZ - Kwestionariusz badania "Analiza danych zastanych"
WN - Scenariusz wywiadu grupowego z nauczycielami
WD - Scenariusz wywiadu z dyrektorem/dyrektorką szkoły
WNPO - Scenariusz wywiadu z nauczycielem po obserwacji
WNO - Scenariusz wywiadu z zespołem nauczycieli uczących w jednym oddziale
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
3/37
Obraz szkoły
Raport z ewaluacji zewnętrznej problemowej przeprowadzonej w Szkole Podstawowej im. Ewy SzelburgZarembiny w Drzewcach zawiera najistotniejsze informacje w zakresie dwóch wymagań: "Uczniowie nabywają
wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej", "Nauczyciele współpracują w planowaniu
i realizowaniu procesów edukacyjnych".
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg-Zarembiny w Drzewcach mieści się w miejscowości Drzewce Kolonia
w gminie Nałęczów. Pierwsze wzmianki o szkole w Drzewcach pochodzą z 1898 r., była to prywatna
elementarna jednoklasowa szkoła, do której uczęszczało 52 dzieci, ale została zlikwidowana przez władze
carskie. W 1932 roku powstała czteroklasowa Szkoła Powszechna w Drzewcach, ufundowana przez rodzinę
Łaniewskich. Po komasacji gruntów w 1936 roku budynek rozebrano i przeniesiono do wsi Kolonia Drzewce,
od 1 września 1992 r. uczniowie uczą się w nowym budynku szkoły.
W bieżącym roku szkolnym 2014/2015 do szkoły podstawowej uczęszcza 79 uczniów w 6 oddziałach,
przy szkole funkcjonują również dwa oddziały przedszkolne. Uczniowie mają do dyspozycji 7 sal lekcyjnych,
pracownię komputerową, bibliotekę, pełnowymiarową salę gimnastyczną, salę do gimnastyki korekcyjnej
wyposażonej w sprzęt do korygowania wad postawy, kuchnię ze stołówką. W czasie wolnym od zajęć uczniowie
mogą korzystać z boiska do piłki nożnej, stołu do tenisa stołowego oraz placu zabaw. Większość sal lekcyjnych
wyposażona jest w tablice multimedialne.
W organizacji procesów edukacyjnych nauczyciele uwzględniają wyniki diagnozy uczniów, monitorują nabywanie
przez nich wiadomości i umiejętności, dostosowują wymagania edukacyjne do możliwości uczniów i realizacji
podstawy programowej zgodnie z zalecanymi warunkami i sposobami jej realizacji. Nauczyciele podczas lekcji
stwarzają uczniom możliwość kształtowania kompetencji kluczowych, realizują działania służące uzyskaniu
sukcesów przez uczniów na kolejnym etapie edukacyjnym.
Wszyscy nauczyciele angażują się w pracę zespołową podczas planowania, organizowania, analizowania
i doskonalenia
procesów
edukacyjnych.
Współpracują
ze
sobą
w organizowaniu
i realizacji
procesów
edukacyjnych w ramach spotkań rady pedagogicznej lub zespołów oddziałowych, wspólnie planują działania
dydaktyczne i wychowawcze, realizują różne przedsięwzięcia. Właściwa organizacja współpracy nauczycieli
umożliwia wprowadzanie w szkole zmian w zakresie planowania i realizacji procesów edukacyjnych.
Szkoła posiada tytuł Szkoły Rozumnie Kształtującej Krajobraz otrzymany z rąk Lubelskiego Kuratora Oświaty
w 2009 r. oraz Certyfikat Wojewódzki Sieci Szkół Promujących Zdrowie z 2005 r.. Szkolny ogródek rokrocznie
zdobywa wyróżnienie w konkursie "Najpiękniejszy ogródek i posesja na terenie miasta i gminy Nałęczów"
organizowany przez Towarzystwo Przyjaciół Nałęczowa. SKO rokrocznie otrzymuje nagrodę w ogólnopolskim
konkursie "Dziś oszczędzam w SKO, jutro w Banku Spółdzielczym". Uczniowie chętnie biorą udział w akcjach
charytatywnych: " Adopcja serca", paczka dla kombatanta na wschodzie organizowanej przez Stowarzyszenie
Odra-Niemen, akcji "Przywróćmy dzieciom uśmiech" organizowaną przez fundację Przyjazny Świat Dziecka.
Szkoła otrzymała 8.03.2012 r. złoty medal opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej za opiekę nad miejscami walki
i męczeństwa, przyznawany przez Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Uczniowie szkoły biorą aktywny
udział w konkursach i zawodach sportowych. Osiągają dobre wyniki na poziomie powiatowym w tenisie
stołowym i badmintonie. Chętnie uczestniczą w konkursach plastycznych. Szkoła współpracuje z licznymi
instytucjami działającymi w środowisku lokalnym, podejmuje inicjatywy ukierunkowane na zaspokajanie
potrzeb mieszkańców i kształcenie postaw prospołecznych wśród uczniów.
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
4/37
Informacja o placówce
Patron
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w
Drzewcach
Ewa Szelburg-Zarembina
Typ placówki
Szkoła podstawowa
Miejscowość
Drzewce-Kolonia
Ulica
kol. Drzewce
Numer
82a
Kod pocztowy
24-150
Urząd pocztowy
Nałęczów
Telefon
815037007
Fax
815037007
Nazwa placówki
Www
Regon
00115246200026
Publiczność
publiczna
Kategoria uczniów
Dzieci lub młodzież
Charakter
brak specyfiki
Uczniowie, wychow., słuchacze
79
Oddziały
6
Nauczyciele pełnozatrudnieni
6.00
Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy)
0.00
Nauczyciele niepełnozat._(w etatach)
8.00
Średnia liczba uczących się w oddziale
13.17
Liczba uczniów przypadających na jednego
pełnozatrudnionego nauczyciela
13.17
Województwo
LUBELSKIE
Powiat
puławski
Gmina
Nałęczów
Typ gminy
gmina miejsko-wiejska
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
5/37
Poziom spełniania wymagań państwa
Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej
C
W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z
poprzedniego etapu edukacyjnego (D)
Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji
(D)
W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego
możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz (D)
Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów
uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów,
w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych
działań dydaktyczno-wychowawczych (B)
Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy (B)
Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych
C
Nauczyciele, w tym pracujący w jednym oddziale, współpracują ze sobą w organizowaniu i realizowaniu
procesów edukacyjnych (D)
Wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych (planowanie, organizacja, realizacja,
analiza i doskonalenie) następuje w wyniku ustaleń między nauczycielami (D)
Nauczyciele wspólnie rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy (B)
Nauczyciele pomagają sobie nawzajem w ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy (B)
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
6/37
Wnioski
1. W organizacji procesów edukacyjnych nauczyciele uwzględniają wyniki diagnozy uczniów, dostosowują
wymagania edukacyjne do ich możliwości i potrzeb, co umożliwia uczniom nabywanie wiadomości
i umiejętności oraz osiąganie sukcesów na kolejnym etapie kształcenia.
2. Wdrażane przez szkołę wnioski z analizy osiągnięć uczniów i podejmowane przez nauczycieli działania
służą realizacji podstawy programowej, kształceniu kompetencji kluczowych, jednak nie zawsze
przekładają się na wyniki, jakie uczniowie osiągają na sprawdzianie zewnętrznym.
3. Współpraca
wszystkich
nauczycieli
w organizowaniu
i realizowaniu
procesów
edukacyjnych
jest
powszechna, a organizacja pracy szkoły sprzyja wzajemnej wymianie opinii, planowaniu i realizacji
działań oraz wprowadzaniu zmiany, które służą zaspokajaniu potrzeb uczniów oraz wpływają
na właściwą realizację procesów edukacyjnych.
4. Nauczyciele wspólnie rozwiązują problemy, organizują życie szkolne, doskonalą się pod kątem
wykorzystania
oceniania
kształtującego,
pomocy
dydaktycznych,
jednak
w mniejszym
stopniu
współpracują w zakresie, ewaluacji własnej pracy, dotyczącej badania efektów podjętych działań
dydaktycznych oraz doskonalenia metod i form współpracy.
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
7/37
Wyniki ewaluacji
Wymaganie:
Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej
Stan oczekiwany:
Zmiany w zewnętrznym świecie powodują konieczność właściwego przygotowania uczniów do
nowej rzeczywistości, dlatego dla sukcesu indywidualnego i społecznego uczniowie i uczennice
powinni nabywać kompetencje określone w podstawie programowej. Stopień, w jakim są one
nabywane, zależy od skuteczności monitorowania tego procesu oraz wykorzystania informacji o
osiągnięciach z poprzedniego etapu edukacyjnego.
Poziom spełnienia wymagania: C
Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania:
Prowadzona w szkole diagnoza wstępna daje nauczycielom możliwość właściwego planowania
procesu edukacyjnego, dostosowania wymagań edukacyjnych do możliwości uczniów i realizacji
podstawy programowej zgodnie z zalecanymi warunkami i sposobami jej realizacji. Nauczyciele
w czasie lekcji stwarzają uczniom możliwość kształtowania kompetencji kluczowych, realizują
działania służące uzyskaniu sukcesów przez uczniów na kolejnym etapie edukacyjnym, rozwijają
umiejętności przydatne do funkcjonowania na rynku pracy. Nauczyciele powszechnie diagnozują
i monitorują osiągnięcia uczniów, a wnioski wdrażane przez nauczycieli uczących w jednym oddziale
są adekwatne do prowadzonych analiz.
Wdrażane przez szkołę wnioski z analizy osiągnięć uczniów i podejmowane działania nie zawsze
przyczyniają się do widocznych sukcesów edukacyjnych uczniów oraz podnoszenia kompetencji
opisanych
w podstawie
programowej.
Wyniki
sprawdzianu
nie
w każdym
roku
szkolnym
potwierdzają skuteczność podejmowanych przez nauczycieli działań.
Szkoła spełnia wymaganie na poziomie średnim.
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
8/37
Obszar badania: W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając
osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego
Prowadzona w szkole diagnoza wstępna daje nauczycielom możliwość właściwego planowania
procesu edukacyjnego, dostosowania wymagań edukacyjnych do możliwości uczniów i realizacji
podstawy programowej. Nauczyciele dostosowują treści nauczania do możliwości i umiejętności
uczniów, uwzględniają ich słabe i mocne strony, stosują indywidualizację pracy z uczniem.
Zdaniem
dyrektora,
w szkole
realizuje
się
podstawę
programową,
uwzględniając
osiągnięcia
uczniów
z poprzedniego etapu edukacyjnego, co także wynika z analizy dokumentów szkolnych.
Nauczyciele klasy pierwszej prowadzą diagnozę wstępną na przełomie września i października, biorą pod uwagę
wyniki diagnozy przedszkolnej prowadzonej w zakresie: komunikacji, umiejętności społecznych, rozumienia
i poszanowania przyrody, edukacji matematycznej i wychowania przez sztukę.
Wnioski wynikające z diagnozy wstępnej w klasie pierwszej to:
- rozwijanie kompetencji językowych i umiejętności, które wypadły słabej w diagnozie wstępnej (kształtowanie
prawidłowej komunikacji);
- rozwijanie umiejętności wypowiadania się pełnym zdaniem;
- objęcie pomocą dzieci słabszych w celu wyrównywania braków i zdolnych indywidualizacja nauczania.
W bieżącym roku zorganizowano dodatkowe zajęcia logopedyczne.
W protokołach rady pedagogicznej są zamieszczone informacje z analizy wyników diagnozy, wnioski (słabe
i mocne strony uczniów) oraz rekomendacje do dalszej pracy.
W klasie czwartej nauczyciele prowadzą diagnozy wstępne z języka polskiego, języka angielskiego, matematyki.
Diagnoza
z matematyki
i języka
polskiego
prowadzona
jest
z wykorzystaniem
arkuszy
Gdańskiego
Wydawnictwa Oświatowego. Obejmuje treści i umiejętności nabywane przez uczniów w pierwszym etapie
edukacyjnym. Wnioski i rekomendacje z diagnoz stanowią podstawę do planowania działań dydaktycznych.
Ponownie badania uwzględniające rekomendacje z diagnozy wstępnej przeprowadza się na koniec roku
szkolnego. Ma ona na celu ocenę efektywności podjętych działań oraz sformułowanie wniosków i rekomendacji
do dalszej pracy. Z wynikami diagnozy zapoznawani są wszyscy nauczyciele na posiedzeniu Rady Pedagogicznej
oraz dzieci i ich rodzice. Rodzice szczegółowo są informowani o tym co było badane, co sprawia dziecku
trudność
iw
jaki
sposób
daną
trudność
przezwyciężyć
(udział
w dodatkowych
zajęciach,
zajęciach
wyrównujących). U uczniów przyjmowanych z innych szkół przeprowadza się sprawdzian wiedzy z przedmiotów
objętych sprawdzianem zewnętrznym z zakresu treści realizowanych w poprzedniej szkole oraz obserwację
ucznia.
Prowadzony jest także test sprawności fizycznej w klasach IV-VI na przełomie września i października oraz maja
i czerwca, który bada następujące umiejętności: szybkość, skoczność, siłę ramion, gibkość, wytrzymałość, siłę
mięśni brzucha.
W protokole zebrania rady pedagogicznej zamieszczono następującą informację o wykorzystaniu wniosków:
- język polski: wprowadzenie dodatkowych zajęć z języka polskiego w klasie IV; zwiększenie liczby zajęć
i ćwiczeń dotyczących treści słabo opanowanych przez uczniów;
- matematyka: omawianie wyników ze sprawdzianu z matematyki z rodzicami; indywidualizacja nauczania;
powtórzenie
wiadomości
z zakresu
słabo
opanowanych
umiejętności;
przeprowadzenie
sprawdzianów
dotyczących stopnia opanowania tych umiejętności; dostosowanie zadań do możliwości uczniów; przygotowanie
zestawów ćwiczeń;
- wychowanie fizyczne: objęcie uczniów słabszych szczególną troską i przeprowadzenie prób sprawnościowych.
Wykorzystanie wyników OBUT wynika z realizacji zaplanowanych działań w rozkładach materiału dla klasy IV.
Wyniki przeprowadzanych diagnoz służą nauczycielom, m.in. do dostosowania wymagań edukacyjnych
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
9/37
do możliwości ucznia, modyfikacji metod pracy na lekcji, udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
organizacji zajęć dodatkowych i zajęć wyrównawczych.Powyższe informacje potwierdzają związek pomiędzy
przeprowadzanymi diagnozami a planowaniem pracy nauczycieli.
Obszar badania:
Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych
warunków i sposobów jej realizacji
Nauczyciele
stwarzają
uczniom
możliwość
kształtowania
kompetencji
kluczowych.
Z obserwowanych lekcji wynika, iż na wszystkich i na większości zajęć uczniowie mieli możliwość
kształtowania kompetencji kluczowych, a proces edukacyjny był spójny z zalecanymi warunkami
i sposobami realizacji podstawy programowej dla danego przedmiotu.
Wszyscy nauczyciele (12 z 12) deklarują, że realizując podstawę programową na wszystkich i na większości
lekcji kształtują u uczniów umiejętność komunikowania się w języku ojczystym oraz umiejętność czytania rozumienia, wykorzystywania i przetwarzania tekstów.
Rzadziej umożliwiają uczniom, na wszystkich i na większości zajęć, kształtowanie umiejętności pracy zespołowej
i posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi (9 z 12) oraz umiejętności
uczenia się (8 z 12). Połowa nauczycieli (6 z 12) wskazała, iż na wszystkich i na większości zajęć kształtuje
umiejętność myślenia matematycznego – umiejętności wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym
oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym i umiejętność odkrywania swoich
zainteresowań i/lub przygotowania do dalszej edukacji.
Najrzadziej zaś, bo tylko 5 z 12 nauczycieli umożliwia kształtowanie umiejętności myślenia naukowego
na wszystkich i większości zajęć (zob. wykr. 1j, 2j, 3j, 3j, 5j).
Z informacji uzyskanych od nauczycieli wynika, iż myślenie naukowe – umiejętność formułowania wniosków
opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody i społeczeństwa kształtowane są na każdych
zajęciach,
a sens
pytania
zawężyli
do doświadczeń
dotyczących
przyrody
i społeczeństwa.
Nauczyciele
przedmiotów humanistycznych kształtują umiejętność naukowego myślenia w oparciu o teksty literackie
popularno- naukowe i użytkowe (dzieła sztuki plastycznej, filmowej, teatralnej) poddając je analizie
i interpretacji. Posługują się terminologia naukowa z zakresu: nauki o języku, teorii literatury i sztuki, historii
i teologii.
Na wszystkich (6 z 6) obserwowanych lekcjach były kształtowane u uczniów: umiejętność uczenia się i pracy
zespołowej. Na 5 z 6 lekcjach kształtowana była umiejętność komunikowania się w języku ojczystym (i w języku
obcym), a na 4 z 6 lekcji umiejętność czytania ze zrozumieniem. Na połowie zajęć (4 z 6) zaobserwowano
kształtowanie umiejętności posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi,
w dwóch przypadkach wystąpiło kształtowanie myślenia naukowego i w jednym – myślenia matematycznego.
Należy wskazać, iż w każdej sali lekcyjnej znajduje się tablica interaktywna, którą wykorzystywali na lekcjach
wszyscy
obserwowani
nauczyciele
(programy
edukacyjne,
prezentacje
multimedialne)
natomiast
nie
na wszystkich lekcjach można było zaobserwować bezpośrednią pracę uczniów przy tej tablicy.
Z obserwacji zajęć i wskazań nauczycieli wynika, że prawie wszyscy (11 z 12) systematycznie prowadzą zajęcia
w sali wyposażonej w odpowiednie pomoce dydaktyczne, tablicę interaktywną i wykorzystują media edukacyjne
w pracy
na lekcji.
Ponad
połowa
z nich
(7
z 12)
przygotowuje
uczniów
do życia
w społeczeństwie
informacyjnym, a jedna czwarta nauczycieli (3 z 12) systematycznie stosuje pracę w grupach i uczenie się
dzieci przez zabawę.
Ponadto nauczyciele w czasie lekcji rozwijali u uczniów ciekawość świata, motywowali uczniów do aktywnego
udziału w dyskusji i komunikowania się, wykorzystania informacji zawartych w tekście, kształcili umiejętności
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
10/37
poprawnego mówienia, słuchania, czytania ze zrozumieniem. Nauczyciele wykorzystywali programy edukacyjne,
tablicę interaktywną, przy której uczniowie wykonywali zadania, organizowali pracę w grupach, kształcili
umiejętność współpracy, stosowali ocenianie bieżące oraz elementy oceniania kształtującego, indywidualizowali
pracę uczniów.
Uczniowie mieli możliwość rozwijania wyobraźni, wyciągania wniosków i uogólnień, logicznego myślenia,
kształtowania prozdrowotnego stylu życia i sprawności fizycznej oraz podsumowania pracy na lekcji.
Wykres 1j
Wykres 2j
Wykres 3j
Wykres 4j
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
11/37
Wykres 5j
Obszar badania: W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia,
uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz
Nauczyciele powszechnie monitorują i diagnozują osiągnięcia uczniów, formułują wnioski z analiz
i wykorzystują je w pracy na lekcji. Wnioski wdrażane przez nauczycieli uczących w jednym
oddziale są adekwatne do prowadzonych analiz.
Dane z ankiety dla nauczycieli oraz obserwacje zajęć wskazują, iż w szkole monitoruje się nabywanie
wiadomości i osiągnięcia uczniów.
Z wypowiedzi nauczycieli wynika, że wszyscy (12 z 12) lub prawie wszyscy (11-10 z 12) monitorują nabywanie
wiadomości
i umiejętności
przez
uczniów
poprzez:
stosowanie
oceniania
bieżącego,
oceniania
podsumowującego (klasówki, testy, sprawdziany, analiza wyników konkursów) oraz stosowanie elementów
oceniania kształtującego. Sprawdzają, w jaki sposób uczniowie wykonują zadania i czy właściwie zrozumieli
omawiane kwestie, zadają pytania, proszą uczniów o podsumowanie ćwiczenia, zbierają informacje zwrotne
od uczniów, stwarzają uczniom możliwość zadawania pytań oraz wykorzystują różne narzędzia diagnostyczne
(zob. wyk. 1o).
Podczas wszystkich obserwowanych lekcji nauczyciele monitorowali nabywanie wiedzy i umiejętności uczniów
poprzez: sprawdzanie, czy uczniowie właściwie zrozumieli, w jaki sposób uczniowie wykonują zadania, zadawali
pytania, prosili uczniów o podsumowanie i stwarzali im możliwość zadawania pytań. Ponadto na wszystkich
lekcjach zaobserwowano, iż w każdej sytuacji nauczyciele zwracali uwagę na elementy odpowiedzi lub działania
ucznia, które były nieprawidłowe.
Nauczyciele uczący w klasie piątej podali, że osiągnięcia uczniów w tej klasie monitorują także poprzez:
stosowanie oceniania bieżącego, podsumowującego, zbierania informacji zwrotnej, przeprowadzanie testów,
sprawdzianów, diagnozy wstępnej, ocenę poziomu wypowiedzi ustnej i pisemnej, obserwacje bieżące w czasie
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
12/37
zajęć i imprez szkolnych oraz monitorowanie systematyczności odrabiania pracy domowej, uczestnictwo
w konkursach i rozmowy z nauczycielami poszczególnych przedmiotów o postępach uczniów.
Zdaniem nauczycieli uczących w jednym oddziale, wykorzystują oni w swojej pracy wnioski z analizy osiągnięć
uczniów, które są podstawą, między innymi, do: indywidualizacji procesu nauczania, modyfikowania planów
dydaktycznych z matematyki ze względu na dodaną jedną godzinę, modyfikowania metod i form pracy na lekcji,
zwiększania liczby ćwiczeń z zagadnień sprawiających uczniom trudności, stosowania w nauczaniu środków
multimedialnych, w tym tablicy interaktywnej.
Najczęściej wskazywane, przez nauczycieli w ankiecie, sposoby wykorzystania wniosków z analizy osiągnięć, to:
modyfikacja
zakresu
wprowadzanego
materiału,
indywidualizacja
procesu
nauczania,
zwiększanie
roli
aktywizacji uczniów (np. zachęcanie do udziału w konkursach), modyfikacja dotychczasowych metod pracy
(zob. wyk. 1w)
Wykres 1o
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
13/37
Wykres 1w
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
14/37
Obszar badania: Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów
przyczyniają
się
do
wzrostu
efektów
uczenia
się
i
osiągania
różnorodnych
sukcesów
edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany
etap
edukacyjny,
potwierdzają
skuteczność
podejmowanych
działań
dydaktyczno-wychowawczych
Zdaniem dyrektora, podjęte przez szkołę działania dydaktyczne i wychowawcze (wymienione poniżej),
wynikające z bieżących analiz, przyczyniły się do wzrostu wyników kształcenia.
• Modyfikowanie planów dydaktycznych w zakresie umiejętności i wiadomości słabo opanowanych przez
uczniów spowodowało zwiększenie stopnia opanowania tych umiejętności.
•
Indywidualizacja
procesu
nauczania
(wydłużenie
czasu
pracy,
stopniowanie
trudności
w sposobie
formułowania poleceń i zadań, ilości zadawanej pracy domowej, dostosowanie kryteriów oceniania) wpłynęło
na lepsze wyniki uczniów na zajęciach.
• Modyfikacja form i metod pracy (metody aktywizujące, gry dydaktyczne) wpłynęła na podniesienie
atrakcyjności zajęć, zaciekawienie uczniów przedmiotem, poprawa wyników.
• Wprowadzony program adaptacyjny dla uczniów klas pierwszej i trzeciej „Będę uczniem klasy czwartej”
złagodził stres związany z przejściem do II etapu edukacyjnego.
• Wprowadzona procedura poruszania się dzieci po szkole (schody na stołówkę) podwyższyła stopień
bezpieczeństwa uczniów.
•
Sprawdzian
próbny
realizowany
w warunkach
określonych
przez
CKE
pozwolił
uczniom
na lepsze
przygotowanie się do sprawdzianu po klasie VI.
• Realizacja konkursu „Super klasa” pozwala na integracje zespołów klasowych.
• Opieka nad cmentarzykiem wojennym w Drzewcach, adopcja serca Sandrine z Afryki, paczka dla kombatanta
kształtuje postawy patriotyczne, poczucie odpowiedzialności za wygląd wsi, zwiększa empatię u uczniów,
integruje klasy, rozwija wrażenia estetyczne.
W opinii dyrektora o skuteczności podejmowanych działań świadczy duże zainteresowanie uczniów zajęciami
pozalekcyjnymi,
udział
w konkursach
szkolnych
i pozaszkolnych
i odnoszone
sukcesy
(w
konkursach-recytatorskich, matematycznych, przyrodniczych, plastycznych, muzycznych, sportowych) oraz
zwiększenie motywacji uczniów do nauki i poznawania świata.
Przedstawione przez dyrektora wnioski z nadzoru pedagogicznego spowodowały podjęcie poniższych działań:
• monitorowanie uczniów i ich rodziców w systematycznym uzupełnianiu braków spowodowanych nieobecnością
dziecka w szkole;
• dostosowanie oceniania w I etapie edukacyjnym do możliwości rozwojowych uczniów;
• wprowadzenie elementów oceniania kształtującego na wszystkich etapach edukacji;
• opracowanie programu adaptacyjnego dla uczniów klasy czwartej;
• modyfikację w ramowych planach nauczania, po przeprowadzeniu analiz wyników sprawdzianu po klasie
szóstej;
• zwiększenie liczby godzin matematyki o jedną z godzin do dyspozycji dyrektora w klasie piątej oraz języka
angielskiego w klasie szóstej.
• modyfikację planów zajęć pozalekcyjnych w oparciu o wyniki diagnoz i bieżące wyniki, w ramach godzin
z artykułu 42 KN, wprowadzenie zajęć wyrównujących z matematyki w klasie IV, wprowadzenie zajęć
sportowych, zajęcia z języka angielskiego dla uczniów uzdolnionych językowo.
Efektem tych działań było:
• poprawa wyniku sprawdzianu po klasie szóstej,
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
15/37
• poprawa wyników w nauce, a w szczególności uczniów mających problemy – wzrost średnich ocen, pozytywne
oceny koniec roku,
• duże zainteresowanie uczniów zajęciami dodatkowymi i dobra frekwencja,
• większe zaangażowanie uczniów w życie szkoły, większy udział uczniów w konkursach szkolnych, inicjowanie
działań SU (konkursy w trakcie dyskotek, pasowania na czwartoklasistów),
• wdrażanie elementów oceniania kształtującego - postępy na przyrodzie u uczniów najsłabszych,
• zmniejszenie stresu związanego z przejściem do klasy czwartej poprzez realizację programu adaptacyjnego,
• zwiększenie bezpieczeństwa uczniów w szkole (dzieci z piętra nie schodzą na dół w czasie przerwy).
Nauczyciele uczący w jednym oddziale podali również szereg przykładów sukcesów uczniów klasy piątej.
Jako sukces wychowawczy wskazali przełamywanie nieśmiałości, pokonywanie stresu związanego z publicznym
występem (udział 4 uczniów nieśmiałych w przedstawieniu szkolnym).
Przygotowanie uczniów do konkursów i zawodów szkolnych i pozaszkolnych, ich zdaniem rozwija zdolności
i umiejętności uczniów, a jednocześnie wpływa na podniesienie efektów kształcenia i na promocję szkoły.
Osiągnięcia w konkursach, to:
• udział 6 uczniów klasy w Międzynarodowym Konkursie "Kangur Matematyczny" w roku szkolnym 2013/14;
• udział 4 uczniów w Ogólnopolskiej Olimpiadzie Matematycznej – Sowa Matematyczna w roku szkolnym
2013/14 i 2014/15 – I etap;
• udział 2 uczniów w najnowszym Międzynarodowym on-line konkursie matematycznym GENIUS LOGICUS,
GENIUS MATEMATICUS, GENIUS MEMORIA;
• udział w konkursie Nasz kolorowy trzeźwy świat – nagroda;
• konkurs biblioteczny Wyszukaj informacje – 4 osoby z kl V – nagrody;
• udział w konkursie j.ang. – 2013/14 ogólnopolski OLIMPUS (34 miejsce – na 3355 uczestników), uczestniczyło
4 uczniów, zajęli 16, 19, 27 i 39 miejsce;
• udział w zawodach sportowych – 2 miejsce w tenisie stołowym indywidualne, III miejsce drużynowe
w mistrzostwach powiatu puławskiego – tenis stołowy drużynowy, tenis stołowy męski – I miejsce, zawody
o mistrzostwa rejonu – 9 miejsce na 36 zawodników;
• udział w ogólnopolskim konkursie plastycznym Morski świat przyszłości;
• udział w konkursie plastycznym org. prze BS w Nałęczowie – nagroda – wykorzystanie pracy plastycznej
dziecka na kalendarzyku wydanym przez bank.
• średnia klasy 4,08, na 14 osób - 5 wyróżnionych (świadectwo z paskiem) – dostosowanie wymagań
do potrzeb i możliwości dzieci, dostosowanie metod do możliwości percepcyjnych ucznia;
• I miejsce wśród klas starszych z czytelnictwa.
Uczniowie także dostrzegają swoje sukcesy, w ankiecie większość z nich deklarowała swoje zadowolenie
z wyników w nauce/dobrych ocen (22 z 36). Mniej liczne wskazania dotyczyły osiągnięć sportowych, udziału
w zawodach sportowych, sukcesów artystycznych, osiągnięć w konkursach i nawiązanych przyjaźni (zob. wykr.
1o).
Wyniki sprawdzianu z trzech ostatnich lat - 2014/2013/2012, przy liczbie zdających 17 / 12/ 11 utrzymują się
w staninach: 5 / 1 / 5;
• czytanie – 77% / 64% /65%;
• pisanie – 50% / 32%/ 51% ;
• rozumowanie – 57% / 27% / 50%;
• korzystanie z informacji – 62% / 56%/ 75%;
• wykorzystanie wiedzy w praktyce – 65% / 15% /51%.
Wyniki sprawdzianu z trzech ostatnich lat - 2014/2013/2012, przy liczbie zdających 17 / 12/ 11 utrzymują się
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
16/37
w staninach: 5 / 1 / 5;
Sprawdzian 2012:
Najwyższy wynik w roku 2012 szkoła uzyskała w standardach: „czytanie” – 89% i „pisanie” – 100%, wyższy
w porównaniu z gminą, powiatem i województwem.
Najniżej, bo 33% szkoła uzyskała w standardzie „wykorzystanie wiedzy w praktyce” – 33%, co stanowi wynik
wyższy od wyniku gminy (25%), ale równy wynikowi powiatu i nieco niższy od województwa (38%).
Sprawdzian 2013: 12 uczniów, w tym: 5 uczniów z opiniami poradni psychologiczno-pedagogicznej; 4 uczniów
z rodzin niepełnych; jeden uczeń powtarzający klasę.
W roku 2013 najwyższy wynik szkoła osiągnęła w standardzie „czytanie” – 64%, ale niższy niż gmina, powiat
i województwo, gdzie wynik przekraczał 70%.
„Korzystanie z informacji” – 56%, w porównaniu wynikiem gminy (54%) wynik nieco wyższy, ale niższy
w porównaniu z powiatem i województwem (63% i 60%).
Najniższy wynik szkoła osiągnęła w standardzie „wykorzystanie wiedzy w praktyce” – 15% oraz „rozumowanie”
– 27%.
Sprawdzian 2014
W roku 2014 najniższy wynik szkoły stanowił 50% - czytanie, natomiast w pozostałych standardach wynik
stanowi powyżej pomiędzy 57% a 77%.
Należy zauważyć, że w roku 2014 w porównaniu z rokiem 2013 wyniki we wszystkich standardach znacznie
wzrosły.
Przedstawione powyżej wyniki analizy działań szkoły, wynikające z wniosków z monitorowania i wniosków
wynikających z nadzoru pedagogicznego w niewielkim stopniu przyczyniły się do wzrostu wyników kształcenia
i sukcesów edukacyjnych uczniów.
Należy zauważyć, że wyniki sprawdzianu w poszczególnych latach szkolnych zależą od potencjału uczniów
w danym roku szkolnym, uczniowie zdolniejsi – wynik wyższy, uczniowie słabsi – wynik gorszy. Wzrost wyników
sprawdzianu w roku szkolnym 2013/2014 w porównaniu z rokiem 2012/2013 wskazuje, iż wykorzystanie
wniosków miało wpływ na podniesienie kompetencji opisanych w podstawie programowej. Zauważalny brak
stabilności wysokości staninu, bardzo duży spadek do staninu 1 wskazuje, że podejmowane przez nauczycieli
działania nie zawsze przekładają się na wyniki sprawdzianu.
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
17/37
Wykres 1o
Obszar badania: Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku
pracy
W szkole realizuje się działania służące uzyskaniu sukcesów przez uczniów na kolejnym etapie
kształcenia oraz rozwija umiejętności przydatne do funkcjonowania na rynku pracy.
Informacje uzyskane od dyrektora i nauczycieli wskazują, iż w szkole podejmuje się działania, które umożliwiają
uczniom odniesienie sukcesu na kolejnym etapie edukacyjnym i na rynku pracy. Nauczyciele wymieniają
podobne jak dyrektor umiejętności, które kształcone są w szkole w ramach realizacji podstawy programowej,
w tym szczególnie przydatne kształtowanie u uczniów postaw warunkujących sprawne i odpowiedzialne
funkcjonowanie we współczesnym świecie.
Umiejętności przydatne na kolejnym etapie kształcenia rozwijane są na zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych,
kołach zainteresowań w ramach realizacji podstawy programowej. Specyficzne dla szkoły to:
• umiejętności społeczne - przestrzeganie zasad odpowiedniego ubioru stosownie do sytuacji, wydarzenia,
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
18/37
uroczystości szkolnej, wyjazdów uczniów na zewnątrz szkoły, Funkcjonowanie Szkolnej Kasy Oszczędności,
nauka systematycznego oszczędzania; banie o środowisko naturalne, miejsce zamieszkania, pielęgnowanie
tradycji lokalnych, dbanie o pomniki i miejsca pamięci narodowej kształtowanie postaw patriotycznych;
• radzenie sobie ze stresem - organizowanie konkursów, udział dzieci w imprezach środowiskowych, np. festyn
rodzinny, przygotowanie części artystycznej, występy uczniów przed publicznością lokalną, przygotowywanie
prezentacji na lekcje i ich przedstawienie na forum klasy, szkoły;
• umiejętność komunikowania się w języku obcym, nauka języka obcego poza obowiązkowymi godz. nauka
języka
angielski
na zajęciach
dodatkowych
rozwijających
i wyrównujących
wiedzę,
współpraca
ze
stowarzyszeniem studentów AIESECE - spotkania ze studentami z inny państw, bezpośredni kontakt z językiem,
poznanie tradycji, kultury państwa, z którego pochodzi student.
• promowanie zdrowego stylu życia, umiejętność organizowania wolnego czasu, czasu nauki, dbanie o właściwą
postawę ciała - organizowanie Dnia Promocji Zdrowia (samodzielne robienie sałatek, kanapek, prezentowanie
przez uczniów wartości odżywczych spożywanych produktów, organizowanie konkursów i gazetek o tematyce
zdrowotnej, udostępnianie boiska szkolnego w czasie wolnym od zajęć, stół do tenisa stołowego dostępny dla
uczniów w czasie przerw i po lekcjach, uczniowie współorganizują, planują wycieczki szkolne;
• umiejętność mówienia „nie” – konkursy wiedzy na temat szkodliwości palenia papierosów, spożywania
alkoholu, konkursy plastyczne, scenki darmowe dla całej społeczności szkolnej;
• umiejętność posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi - wyszukiwanie
informacji w różnych źródłach, przygotowanie prezentacji multimedialnej na konkurs o patronie szkoły,
na lekcje, konkursy ekologiczne;
• samoocena ucznia, określenia mocnych i słabych stron - konkurs Mam talent wyszukanie przez ucznia czegoś,
co robi dobrze, pokazanie dzieciom co robią dobrze, w czym mogą się doskonalić, nad czym jeszcze pracować,
szukanie w każdym dziecku talentu i zmotywować go do pracy.
Za najbardziej efektywne działania wobec przygotowania uczniów do kolejnych etapów kształcenia i/lub
funkcjonowania na rynku pracy nauczyciele uznali:
• realizację szerokiej oferty kół zainteresowań (plastyczne, muzyczne, teatralne, języka angielskiego), zajęcia
sportowo-rekreacyjne, zajęcia taneczne.
• wycieczki krajoznawczo-dydaktyczne;
• systematyczne wykorzystanie technologii informatycznej – tworzenie prezentacji multimedialnych, obsługę
sprzętu informatycznego, tworzenie stron www; komunikowanie się i obsługa poczty elektronicznej, korzystanie
z zasobów biblioteki;
• zajęcia w terenie (lekcje przyrodnicze), spacery dydaktyczne i opieka nad miejscami pamięci narodowej;
• przygotowanie uczniów do różnego rodzaju konkursów, przeglądów;
• udział w projektach edukacyjnych oraz organizowanie Tygodnia promocji zdrowia – działanie na każdy dzień;
• współpraca z programem AISEC działającym przy UMCS;
• dział w akcjach charytatywnych;
• uczenie techniki szybkiej nauki (nauczyciele na wszystkich przedmiotach pokazują dzieciom jak się uczyć, jak
gospodarować czasem do nauki), sposoby sporządzania notatek, wizualizacja zadań);
• organizacja pracy w grupach (praca domowa dla kilku uczniów razem), przygotowanie gazetki szkolnej,
przygotowanie
zabaw
i konkursów
na przedstawienia
szkolne,
organizacji
tenisa
stołowego,
zawodów
sportowych, działalność samorządu uczniowskiego;
Adekwatność wskazanych przez nauczycieli działań przygotowujących uczniów do kolejnych etapów kształcenia
i/lub funkcjonowania na rynku pracy stwierdzono na podstawie wyników klasyfikacji, osiągnięć uczniów
w konkursach wewnątrzszkolnych i pozaszkolnych, osiągnięć artystycznych uczniów, a także w wyniku:
• analizy losów absolwentów szkoły,
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
19/37
• analizy postępów uczniów (diagnozy wstępne, sprawdziany, próbne sprawdziany szóstoklasisty, sprawdzian
szóstoklasisty, egzamin gimnazjalny) sugerują, że uczniowie osiągają coraz lepsze wyniki;
• coraz wyższych osiągnięć w konkursach;
• wzrostu osiągnięć ucznia w poszczególnych klasach i wyników OBUT;
• opinii innych nauczycieli z kolejnego etapu edukacyjnego;
• pozytywnej opinii rodziców o postępach dziecka w kolejnym etapie edukacyjnym.
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
20/37
Wymaganie:
Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych
Stan oczekiwany:
O sukcesie współczesnych społeczeństw decyduje zdolność do współpracy. Aby jej uczyć,
nauczyciele powinni działać zespołowo, organizując procesy edukacyjne, rozwiązując problemy,
prowadząc ewaluację, ucząc się od siebie nawzajem. Służy to podniesieniu jakości procesu uczenia
się uczniów oraz rozwojowi zawodowemu nauczycieli.
Poziom spełnienia wymagania: C
Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania:
W
szkole
wszyscy
nauczyciele
angażują
organizowania, analizowania
i doskonalenia
w organizowaniu
procesów
i realizacji
się
w pracę
procesów
edukacyjnych
zespołową
edukacyjnych.
w ramach
podczas
planowania,
Współpracują
spotkań
rady
ze
sobą
pedagogicznej
lub zespołów oddziałowych, wspólnie planują działania dydaktyczne i wychowawcze, realizują różne
przedsięwzięcia. Właściwa organizacja współpracy nauczycieli umożliwia wprowadzanie w szkole
zmian w zakresie planowania i realizacji procesów edukacyjnych. Nauczyciele wspólnie rozwiązują
problemy dydaktyczne i wychowawcze, wspierają się w realizacji działań podejmowanych w szkole,
organizują życie szkolne, doskonalą się pod kątem wykorzystania oceniania kształtującego,
wykorzystania pomocy dydaktycznych, jednak w mniejszym stopniu współpracują w zakresie
badania efektów nauczania, ewaluacji własnej pracy oraz doskonalenia metod i form tej współpracy.
Szkoła spełnia wymaganie na poziomie średnim.
Obszar badania: Nauczyciele, w tym pracujący w jednym oddziale, współpracują ze sobą w
organizowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych
Nauczyciele w szkole współpracują ze sobą w organizowaniu i realizacji procesów edukacyjnych
w ramach spotkań rady pedagogicznej lub zespołów oddziałowych, wspólnie planują działania
dydaktyczne i wychowawcze, realizują różne przedsięwzięcia.
Nauczyciele współpracują ze sobą w ramach funkcjonujących w szkole zespołów, wszyscy ankietowani
nauczyciele (12) zadeklarowali m.in. pracę w zespole nauczycieli oddziału, zespołach przedmiotowych (zob.
wykr. 1w), wskazując jednocześnie, że w pracę tych zespołów angażują się wszyscy lub większości nauczycieli
(zob. wykr.1 j).
Dyrektor wskazał, że nauczyciele współpracując w zespołach funkcjonujących w szkole, planują pracę tych
zespołów, wspólnie planują pracę szkoły na dany rok szkolny (harmonogram działań wychowawczych
i profilaktycznych), analizują wyniki edukacyjne uczniów (wyniki sprawdzianu w klasie szóstej, OBUT w klasie
trzeciej, diagnozy wstępne w kl.I-III i IV-VI, próbne sprawdziany w kl.VI), opracowują wnioski i rekomendacje
do pracy, modyfikują plany pracy dydaktycznej, uwzględniając rekomendacje po sprawdzianie w klasie szóstej
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
21/37
i OBUT, analizują losy absolwentów, konsultują się w sprawie wyboru programów nauczania i wyboru
podręczników, wspólnie planują i realizują imprezy i uroczystości oraz wycieczki szkolne. W zespołach
oddziałowych nauczyciele planują i przeprowadzają działania w ramach ewaluacji wewnętrznej w wybranych
obszarach. Zespół nauczycieli uczących w danej klasie planuje pracę wychowawczą, na bieżąco rozwiązuje
problemy wychowawcze w klasie, w razie potrzeb wspólnie opracowuje formę i rodzaj udzielanej uczniowi
pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
W zakresie planowania i realizowania procesów edukacyjnych nauczycieli uczących w jednej klasie, dominuje
współpraca w ramach zespołu oddziałowego oraz bieżąca wymiana informacji między nauczycielami oraz
konsultacje indywidualne nauczycieli poszczególnych przedmiotów z wychowawcą (zob. tab.1).
Podczas obserwowanych zajęć nauczyciele realizowali działania wynikające ze wspólnych ustaleń z innymi
nauczycielami uczącymi w danej klasie. Dotyczyły one m.in. korelacji przedmiotowej, stosowania elementów
oceniania kształtującego, indywidualizacji pracy z uczniem, zwracania uwagi na estetykę pisania i poprawność
ortograficzną, kształtowania poprawnego wypowiadania się i umiejętności formułowania odpowiedzi, pracy
zespołowej, wykorzystania w procesie lekcyjnym tablicy interaktywnej, monitorowania prac domowych.
Na podstawie informacji pozyskanych od dyrektora i nauczycieli wynika, że organizacja współpracy nauczycieli,
w tym uczących w jednym oddziale, polega na stałych i systematycznych kontaktach nauczycieli w zespołach
funkcjonujących w szkole. Nauczyciele są zaangażowani w pracę tych zespołów, planują i realizują podjęte
wspólnie działania dotyczące dydaktycznych i wychowawczych obszarów pracy szkoły.
Wykres 1j
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
22/37
Wykres 1w
Typ pytania: Pytanie otwarte
Treść pytania: W jaki sposób zorganizowana jest współpraca nauczycieli uczących w tej klasie? Proszę o
podanie przykładów współpracy nauczycieli podczas planowania i realizowania procesów edukacyjnych w klasie.
[WNO] (7026)
Tab.1
Numer Treść odpowiedzi
1
wspólna analiza wyników diagnoz, sprawdzianów
Cytaty
przekazywanie informacji z diagnozy potrzeb i
możliwości uczniów (diagnozy wstępne w kl.IV z
matematyki i j. polskiego, j.angielskiego, diagnozy z wf,
sprawdzianów próbnych oraz ocen rocznych i ocen
zachowania, opracowywanie wniosków i rekomendacji do
dalszej pracy i wdrażanie wniosków przez
poszczególnych nauczycieli.
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
23/37
Numer Treść odpowiedzi
2
wymiana informacji o uczniu między nauczycielami
Cytaty
bieżące przekazywanie informacji w pokoju
nauczycielskim, uzupełnianie i doskonalenie wiedzy i
umiejętności słabiej opanowanych przez uczniów:
informowanie wychowawcy o wynikach sprawdzianu, o
trudnościach występujących na lekcjach (duża ilość
nieodrobionych prac domowych) poprzez organizowanie
zajęć dodatkowych, zadawanie zróżnicowanej pracy
domowej
3
udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej
wskazanie przez nauczycieli osób wymagających
pomocy, zespół nauczycieli ustala formy pomocy dla
dzieci udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej ustalenie listy osób i sposobu ich wspomagania,
obserwacja postępów i ich analiza, dostosowanie
wymagań do zaleceń i potrzeb uczniów
4
korelacja międzyprzedmiotowa
ustalenie kolejności realizacji treści po uzgodnieniu z
nauczycielem pokrewnego przedmiotu, np. skala z
przyrodą, cyfry rzymskie – wieki z historią
5
wymiana doświadczeń nauczycieli
organizowanie lekcji koleżeńskich(elementy oceniania
kształtującego) i szkoleniowych rad pedagogicznych,
wymiana doświadczeń i wiedzy uzyskanej w różnych
zewnętrznych formach doskonalenia zawodowego
6
organizacja szkolnych imprez, konkursów i wycieczek
wspólne opracowywanie scenariuszy i przydział
obowiązków, opracowywanie regulaminów konkursów,
planowanie i realizacja wycieczek,
7
wspólne rozwiązywanie problemów wychowawczych
systematyczna wymiana informacji między
nauczycielami uczącymi w oddziale i wychowawcą klasy
dotycząca postępów i osiągnięć uczniów w nauce i
zachowaniu, ewentualnych problemów i ustalanie
sposobów ich rozwiązania. np. systematyczność i
samodzielność odrabiania prac domowych, ujednolicenie
oddziaływań wychowawczych
8
wspólne planowanie pracy wychowawczej,
zespół nauczycieli uczących w klasie V spotyka się co
opracowywanie materiałów dydaktycznych
najmniej dwa razy w semestrze (zaplanowane) oraz w
razie potrzeby – efektem pracy zespołu jest modyfikacja
lub wprowadzanie zmian w procesie
dydaktyczno-wychowawczym
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
24/37
Obszar badania:
Wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych
(planowanie, organizacja, realizacja, analiza i doskonalenie) następuje w wyniku ustaleń między
nauczycielami
Organizacja współpracy nauczycieli umożliwia wprowadzanie w szkole zmian w zakresie planowania
i realizacji procesów edukacyjnych.
Z informacji pozyskanych od dyrektora i nauczycieli wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu procesów
edukacyjnych jest wynikiem ustaleń między nauczycielami, na poziomie szkoły, jak i oddziałów klasowych.
Zespołowe podejmowanie decyzji i wprowadzanie zmian prowadzących do podniesienia, jakości kształcenia
ustalane jest przy akceptacji wszystkich zainteresowanych osób, podczas zebrań zespołów nauczycieli
funkcjonujących w szkole oraz spotkań rady pedagogicznej.
Dyrektor, jako przykłady wprowadzonych zmian w procesie edukacyjnym i wychowawczym na podstawie
uzgodnień z innymi nauczycielami, wskazał m.in.:
• zwiększenie liczby godzin matematyki i języka angielskiego w ramowych planach nauczania z godzin
do dyspozycji dyrektora (w kl.VI – dodatkowo 1 godz. j. angielskiego, w kl.V – dodatkowo 1 godz. matematyki),
• wprowadzenie dodatkowych zajęć pozalekcyjnych - kółko muzyczne i plastyczne, zajęcia wyrównujące wiedzę
w klasach I-III,
• wdrożenie własnego programu adaptacji dla uczniów klasy I i programu przygotowującego uczniów klasy III
do podjęcia nauki w II etapie edukacyjnym " Będę uczniem klasy czwartej",
• wprowadzenie wewnątrzszkolnej procedury schodzenia uczniów na obiad do stołówki (kl.I-III) oraz na wych.
fizyczne (kl.I - VI), w celu zapewnienia uczniom bezpieczeństwa i porządku w szkole w czasie przerw,
• wprowadzenie zmian w planach pracy nauczycieli uwzględniających rekomendacje ze sprawdzianu po klasie
szóstej i OBUT,
• wprowadzenie w procesie edukacyjnym elementów oceniania kształtującego oraz wykorzystanie tablicy
interaktywnej,
• zmiana formuły konkursu "Mam talent" na "Poszukiwania talentu" - każde dziecko poszukuje swojego talentu
i prezentuje go w klasie, najciekawsze talenty, wybrane przez uczniów prezentowane są na forum szkoły.
Ankietowani nauczyciele, jako przykłady zmian w procesie edukacyjnym i wychowawczym w wyniku wspólnych
ustaleń z innymi pracownikami podali m.in. opracowanie i wdrożenie procedur dotyczących bezpieczeństwa
uczniów, wdrożenie programu adaptacyjnego dla uczniów kl.III (zob.wykr.1o).
Zmiany na poziomie klasy wprowadzone w efekcie wspólnych ustaleń między nauczycielami oddziału kl.V,
obrazuje tabela 1.
W szkole wspólnie pracuje się nad wprowadzaniem zmian w procesie edukacyjnym, w opinii dyrektora
nauczyciele wspólnie analizują wyniki edukacyjne uczniów (sprawdzian po klasie szóstej, OBUT), formułują
wnioski do pracy z uczniami, planują harmonogram działań wychowawczych i profilaktycznych realizowanych
w danym roku szkolnym, zakres działań dotyczących wprowadzenia elementów oceniania kształtującego,
konsultują
wybór
programu
nauczania
i podręczników,
współpracują
ze
sobą
w ramach
korelacji
międzyprzedmiotowej. Na zakończenie roku szkolnego nauczyciele wypełniają ankiety samooceny, w których
mogą przedstawiać swoje propozycje działań do pracy szkoły w nowym roku szkolnym.
Nauczyciele jednego oddziału (kl.V) podali przykłady wspólnych działań, doskonalących proces edukacyjny
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
25/37
w klasie, przykłady działań obrazuje tabela 2.
Informacje pozyskane od dyrektora i nauczycieli na temat zmian wprowadzonych w procesie edukacyjnym,
które są efektem wspólnych ustaleń, wskazują na prowadzenie spójnych działań w tym zakresie i świadczą
o zespołowym podejmowaniu decyzji.
Wykres 1o
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
26/37
Typ pytania: Pytanie otwarte
Treść pytania: Prosimy o podanie przykładów zmian wprowadzonych w efekcie wspólnych ustaleń pomiędzy
Państwem. [WNO] (7713)
Tab.1
Numer Treść odpowiedzi
1
dodatkowa godzina matematyki w kl.V
2
indywidualizacja procesu edukacji
Cytaty
dostosowanie wymagań edukacyjnych z poszczególnych
przedmiotów, wydłużenie czasu pracy, dostosowanie
trudności zadań, prac domowych, testów, sprawdzianów
3
wprowadzenie dodatkowych zajęć pozalekcyjnych
4
zmiany dotyczące korelacji międzyprzedmiotowej
5
modyfikacja form i metod pracy
zajęć dodatkowych rozwijających z j. angielskiego, zajęć
wyrównawczych z matematyki
ustalenie kolejności realizacji treści po uzgodnieniu z
nauczycielem pokrewnego przedmiotu
wdrożenie metod aktywizujących uczniów, wykorzystanie
nowoczesnych środków dydaktycznych – praca domowa
on-line (angielski, matematyka), wykorzystanie
multibooków, praca w grupach, doskonalenie
współdziałania uczniów w grupie.
6
rozszerzenie oferty konkursów
o konkursy interaktywne Sowa Matematyczne, Genis
Matematcus
Typ pytania: Pytanie otwarte
Treść pytania: W jaki sposób wspólnie doskonalą Państwo proces edukacyjny prowadzony w tej klasie? [WNO]
(7711)
Tab.2
Numer Treść odpowiedzi
1
współpraca w ramach zespołów nauczycieli
Cytaty
wspólne rozwiązywanie problemów wychowawczych,
wspólne podejmowanie wniosków dotyczących
modyfikacji regulaminów, planów dydaktycznych i
statutu szkoły, programu wychowawczego klasy,
systemu oceniania, modyfikowanie planów pracy –
zwiększenie liczby godzin przedmiotowych z matematyki
z godzin dyrektorskich. Wspólna analiza wyników
diagnoz i sprawdzianów oraz ocen rocznych i ocen
zachowania- wdrażanie wniosków i rekomendacji do
dalszej pracy, wymiana doświadczeń dotyczących
efektywności stosowanych form i metod pracy.
wykorzystanie wniosków z nadzoru i diagnozy w klasie
IV do pracy z klasą np. zwiększenia liczby ćwiczeń
ortograficznych. Wprowadzenie dodatkowych zajęć
dydaktyczno-wyrównawczych z matematyki IV i V i
j.polskiego kl.IV
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
27/37
Numer Treść odpowiedzi
2
dzielenie się wiedzą i doświadczeniem
Cytaty
wykorzystanie zdobytej wiedzy na szkoleniach
dotyczącej procesu edukacyjnego uczniów,
wykorzystanie nowych publikacji, literatury fachowej w
pracy z uczniami, wykorzystanie dobrych praktyk z
Centrum Edukacji Obywatelskiej dotyczących metod i
form pracy, wykorzystanie doświadczenia nauczyciela
egzaminatora do modyfikacji kryteriów oceniania. Udział
w lekcjach koleżeńskich – wymiana doświadczeń
(ocenianie kształtujące) dotyczących metod i form pracy
na lekcji, wprowadzanie nowych metod aktywizujących i
częstsze wykorzystanie nowoczesnych środków
dydaktycznych poprzez wymianę doświadczeń
nauczycieli związanej z wykorzystaniem tablicy
interaktywnej.
3
indywidualne konsultacje między nauczycielami
na podejmowanie decyzji w klasie ma wpływ
wychowawca, pojedyńczy nauczyciele w konsultacji z
dyrektorem
4
5
wspólne ustalenia dotyczące korelacji
ustalenie kolejności realizacji treści po uzgodnieniu z
międzyprzedmiotowej
nauczycielem pokrewnego przedmiotu
udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej
dostosowanie wymagań edukacyjnych i czasu pracy do
możliwości ucznia, dostosowanie metod pracy do potrzeb
uczniów objętych pomocą psychologiczno-pedagogiczną
oraz ze względu na wskazania nauczycieli
6
indywidualizacja procesu kształcenia
dostosowanie liczby zadań, zróżnicowane prace domowe
dla wszystkich i dla chętnych (ilość, poziom trudności)
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
28/37
Obszar badania:
Nauczyciele wspólnie rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy
współpracy
Nauczyciele wspólnie rozwiązują problemy edukacyjne i wychowawcze, wspierają się w realizacji
działań realizowanych w szkole.
Ankietowani nauczyciele wskazali, że w swojej pracy z uczniami korzystają z pomocy innych nauczycieli,
najczęściej w sytuacji rozwiązywania problemów wychowawczych, organizacji uroczystości szkolnych, wycieczek
i akcji charytatywnych, planowania pracy dotyczącej indywidualizacji nauczania i korelacji międzyprzedmiotowej
oraz podczas wymiany informacji o uczniach i dzielenia się doświadczeniem zawodowym (zob. wykr.1o).
W pracy z uczniami nauczyciele uzyskują wsparcie od innych nauczycieli, najczęściej podczas organizowania
i prowadzenia działań w szkole (wycieczki, konkursy, imprezy), wymiany doświadczeń, konsultacji, doradztwa,
wymiany poglądów, planowania i opracowywania materiałów (zob.wykr.1w).
Przykłady najczęściej wskazane przez nauczycieli zastosowania pomocy innych nauczycieli w pracy z uczniami,
dotyczyły dzielenia się wiedzą i doświadczeniem, przygotowania akademii i uroczystości szkolnych, organizacji
wycieczek, zawodów sportowych, akcji charytatywnych i społecznych (zob.tab. 1).
Większość podanych przez nauczycieli przykładów zastosowania pomocy koleżeńskiej oraz efektów tej
współpracy dotyczyła, organizowania wycieczek, imprez szkolnych, akcji charytatywnych, które w opinii
respondentów wpływają na integrację dzieci z poszczególnych klas, doskonalenie umiejętności organizacyjnych
nauczycieli, sprawność przeprowadzenia imprez. Ważnym w opinii nauczycieli efektem współpracy między
nauczycielami jest prowadzenie rozmów z nauczycielami na temat uczniów, wymiana informacji o uczniu,
pozwala na szybsze i lepsze poznanie możliwości i potrzeb dziecka, na rozwijanie jego zdolności oraz
organizowanie pomocy uczniom mającym trudności.
Z informacji pozyskanych od nauczycieli wynika, że wspólnie rozwiązują oni problemy, organizują życie szkolne,
doskonalą się pod kątem wykorzystania oceniania kształtującego i pomocy dydaktycznych, nauczyciele dzielą
się wiedzą i doświadczeniem, a wsparcie jakie udzielają sobie na wzajem pozwala na realizację podejmowanych
w szkole działań.
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
29/37
Wykres 1o
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
30/37
Wykres 1w
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
31/37
Typ pytania: Pytanie otwarte
Treść pytania: Proszę podać konkretne przykłady zastosowania pomocy innych nauczycieli i jej efekty? [AN]
(8512)
Ogólna liczba respondentów biorących udział w badaniu: 13
Tab.1
Numer Treść odpowiedzi
1
przygotowanie akademi i uroczystości szkolnych
Cytaty
przygotowanie oprawy muzycznej i scenografii do
przedstawień szkolnych, dekoracji okolicznościowych z
okazji różnych uroczystości szkolnych i
patriotycznych,udostępnianie scenariuszy uroczystości,
imprez szkolnych - doskonalenie umiejętności
organizacyjnych nauczycieli, sprawność przeprowadzenia
imprez i jej atrakcyjność dla uczestników oraz walory
edukacyjne i wychowawcze dla uczniów, promocja szkoły
w środowisku, integracja dzieci z poszczególnych klas,
2
organizacja wycieczek, zawodów sportowych
pomoc przy planowaniu, organizacji i przeprowadzeniu
wycieczek, zawodów sportowych, sprawowanie opieki na
wycieczce, organizacja czasu wolnego uczniów podniesienie poziomu sprawności fizycznej uczniów,
propagowanie zachowań prozdrowotnych, integracja
dzieci z poszczególnych klas, rozbudzanie ciekawości
poznawczej, większa samodzielność wśród uczniów,
umiejętność pokonywania trudności fizycznych –
chodzenie po górach, doskonalenie umiejętności
organizacyjnych nauczycieli
3
organizowanie akcji charytatywnych i społecznych
pomoc w organizowaniu akcji charytatywnych (zbieranie
fanów w klasach na loterię i wykonywanie ozdób
choinkowych na kiermasz), zbiórka pieniędzy na " Górę
Grosza", zbiórka korków dla chorych dziewczynek, akcja
" Adopcja serca", pomoc w przygotowaniu akcji "Paczka
dla kombatanta", pomoc nauczycieli w zbiórkach
surowców wtórnych - kształtowanie wrażliwości na
potrzeby innych, kształtowanie postaw prospołecznych
4
przygotowanie uczniów do udziału w
opracowanie zasad, regulaminu konkursu, pomoc
konkursach/organizacja konkursów
nauczycieli w organizacji konkursów - prezentacja
zainteresowań i osiągnięć uczniów, większy udział
uczniów w konkursach,
5
rozwiązywanie problemów wywchowawczych
wspólne rozwiązywanie sytuacji trudnych wychowawczo
- pomoc uczniom w przezwyciężaniu problemów w
nauce,
6
wymiana informacji o uczniach
rozmowy z nauczycielami na temat uczniów - szybsze i
lepsze poznanie możliwości dzieci, określenie potrzeb
uczniów, umożliwienie dziecku rozwijania jego zdolności i
zorganizowanie pomocy dzieciom mającym trudności.
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
32/37
Numer Treść odpowiedzi
7
Cytaty
dzielenie się wiedzą i doświadczeniem
planowanie i opracowywanie materiałów, budowanie
narzędzi diagnostycznych, przekazywanie wiedzy
zdobytej na szkoleniach, konsultacje z nauczycielami
uczącymi w danej klasie, wybór programów nauczania
oraz podręczników, wykorzystanie materiałów własnych
nauczycieli, wymiana pomocy dydaktycznych, pomoc w
prowadzeniu dokumentacji szkolnej, korelacja
międzyprzedmiotowa, lekcje koleżeńskie - doskonalenie
kompetencji zawodowych i wzbogacanie warsztatu
pracy, stosowanie elementów oceniania kształtującego,
integracja pracowników placówki, realizacja projektów
edukacyjnych,
8
realizacja projektu "Dzień Japoński"
organizacja Dnia Japońskiego, zapoznanie z kulturą
Japonii, spotkania ze studentami z Iranu, Węgier, Chin,
Indonezji, przygotowanie i prezentacja wybranego stroju
japońskiego - integracja dzieci z poszczególnych klas
Obszar badania: Nauczyciele pomagają sobie nawzajem w ewaluacji i doskonaleniu własnej
pracy
Nauczyciele pomagają sobie nawzajem w prowadzeniu ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy.
Wszyscy ankietowani nauczyciele wskazali, że regularnie prowadzą ewaluację własnej pracy, deklarując,
że prowadzą ją we współpracy z innymi nauczycielami (zob. wykr.1j, 2j).
Z informacji pozyskanej od ankietowanych nauczycieli wynika, że współpraca z innymi nauczycielami polega
m.in. na wzajemnej obserwacji lekcji, wymianie doświadczeń oraz przekazywaniu informacji o uczniu, wspólnym
opracowaniu i analizie wyników nauczania, osiągnięć uczniów (zob.wykr.1o). Wszyscy ankietowani nauczyciele
(12) oceniają tą współpracę, jako zdecydowanie przydatną.
W ciągu ostatniego roku nauczyciele poddawali ewaluacji przede wszystkim: efekty podejmowanych działań
wychowawczych, efekty pracy z uczniem o indywidualnych potrzebach edukacyjnych, umiejętność współpracy pracę zespołową uczniów na lekcji, efektywność stosowanych form i metod pracy (zob.wykr.2o).
Nauczyciele w mniejszym zakresie poddają ewaluacji własnej pracy: efekty nauczania, osiągnięcia uczniów,
poziom wiedzy uczniów, stosowane formy sprawdzania wiedzy, sposoby oceniania, organizację lekcji, stopień
realizacji podstawy programowej.
Wskazane
działania
nauczycieli,
odnoszą
się
do zakresu
współpracy
i skuteczności
podjętych
działań
dotyczących prowadzenia ewaluacji na poziomie szkoły i świadczą o prowadzeniu wspólnych działań (obserwacji
lekcji, wymianie doświadczeń, przekazywaniu informacji o uczniu, wspólnym opracowaniu i analizie wyników
nauczania, osiągnięć uczniów), w mniejszym zakresie dotyczą one ewaluacji pracy własnej nauczyciela.
Nauczyciele w badanym obszarze w małym zakresie współpracują z innymi nauczycielami w działaniach
bezpośrednio
związanych
z pracą
nauczyciela,
dotyczących
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
efektów
podjętych
działań
dydaktycznych
33/37
i wychowawczych, mających na celu doskonalenie własnego warsztatu pracy.
Wykres 1j
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
Wykres 2j
34/37
Wykres 1o
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
35/37
Wykres 2o
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
36/37
Raport sporządzili
●
Ewa Podkańska
●
Danuta Steć
Kurator Oświaty:
........................................
Data sporządzenia raportu:
04.02.2015
Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg- Zarembiny w Drzewcach
37/37

Podobne dokumenty