Streszczenie
Transkrypt
Streszczenie
No. 8 (2004 r.) PARAMETRY GEOTECHNICZNE ODPADÓW POGÓRNICZYCH Z LUBELSKIEGO ZAGŁĘBIA WĘGLOWEGO JAKO MATERIAŁU DO BUDOWY NASYPÓW HYDROTECHNICZNYCH Piotr FILIPOWICZ, Magdalena BORYS Department of Land Reclamation Engineering, Institute for Land Reclamation and Grassland Farming, Falenty, 05-090 Raszyn, Poland Słowa kluczowe: odpady pogórnicze, skład granulometryczny, wietrzenie, wytrzymałość na ścinanie STRESZCZENIE Przemysł górniczy jest nierozłącznie związany z powstawaniem dużych ilości materiałów odpadowych. Część odpadów jest składowana na hałdach przy kopalni, a pozostałą część wykorzystuje się w budownictwie lądowym i wodnym (nasypy drogowe, nasypy kolejowe, obwałowania rzeczne, wypełnianie zapadlisk, groble, zapory) oraz budownictwie morskim (budowa nabrzeży, odzyskiwanie terenu). W ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania odpadami pogórniczymi jako materiałem budowlanym. Zainteresowanie to wynika przede wszystkim z wysokich kosztów pozyskiwania gruntów naturalnych, które są wykorzystywane do budowy nowych oraz modernizacji starych budowli hydrotechnicznych, jak również z coraz większych opłat za składowanie odpadów pogórniczych. Wykorzystanie odpadów pogórniczych z bieżącej produkcji umożliwiłoby ograniczenie rozbudowy istniejących hałd oraz niezajmowanie nowych terenów, które są niejednokrotnie bardzo cenne z punktu widzenia budowlanego czy rolniczego. Ograniczenie rozbudowy istniejących składowisk odpadów pozwoliłoby na ich rolnicze lub leśne zagospodarowanie. W artykule podano ogólną charakterystykę odpadów pogórniczych pochodzących z kopalni Węgla Kamiennego Bogdanka z Lubelskiego Zagłębia Węglowego. Szczegółowo zostały omówione właściwości geotechniczne tych odpadów, m.in.: uziarnienie, wilgotność naturalna, wilgotność optymalna, maksymalna gęstość objętościowa szkieletu gruntowego, współczynnik filtracji, wytrzymałość na ścinanie. Parametry te scharakteryzowano w zależności od różnego czasu składowania tych odpadów. Znajomość zakresu oraz tendencji zmian parametrów wytrzymałościowych odpadów pogórniczych jest szczególnie ważna w przypadku stosowania odpadów pogórniczych do budowy nasypów stale bądź okresowo piętrzących wodę, np. wałów przeciwpowodziowych, ogroblowań małych zbiorników retencyjnych. W artykule podano zakres zmienności wartości spójności oraz kąta tarcia wewnętrznego odpadów pogórniczych świeżych poddanych cyklicznym zmianom wilgotności oraz stałemu moczeniu. Omówiono również zakres zmienności uziarnienia tych odpadów na przykładzie frakcji żwirowej i pyłowej wraz z iłową.