2. Finanse w Projekcie - część I (prezentacja) - A ktualno ś ci

Transkrypt

Dr Paweł Antonowicz
Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw
Wydział Zarządzania, Uniwersytet Gdański
Planowanie finansowe – czyli jak sporządzić prognozę rachunku
przepływów pieniężnych w projekcie inwestycyjnym (biznesplanie)
BLOK SZKOLENIOWY nr I
Problematyka zajęć oparta na książce:
Alicja Antonowicz, Paweł Antonowicz:
„Matematyka finansowa w praktyce.
Wybrane zagadnienia z zakresu finansów
przedsiębiorstw”,
Wyd. ODDK, Gdańsk 2009, s. 1-254.
Project Management
Studium Podyplomowe
http://antonowicz.wzr.pl/
Hasło do plików: …………. (w dziale „Dla Studentów”)
dr Paweł Antonowicz
Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw - Wydział Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego
Planowanie finansowe – sporządzanie CF na potrzeby BP
Jednym z istotniejszych pod względem oceny projektów gospodarczych
elementów opracowywanych biznesplanów jest prognoza przyszłych
wydatków i wpływów, jakie będą miały miejsce podczas realizacji projektu /
przedsięwzięcia gospodarczego.
To właśnie między innymi od dobrze zaplanowanych i skoordynowanych
w czasie przyszłych wypływów i wpływów strumieni pieniężnych zależeć
będzie utrzymanie płynności finansowej i powodzenie projektu
gospodarczego.
Każdy plan finansowy ma określony horyzont czasowy prognozy, który
uzależniony jest od specyfiki analizowanego projektu biznesowego.
1
Należy przyjąć, iż poprawnie określona długość okresu
prognostycznego powinna:
obejmować cały okres inwestycyjny w projekcie
Oznacza to, iż planując poniesienie określonych wydatków w przyszłości należy
tak rozłożyć czas ich realizacji, aby zachować płynność przepływów
gotówkowych, wyrażającą się dodatnią skumulowaną wartością sumy
przepływów operacyjnych, inwestycyjnych i finansowych.
obejmować okres co najmniej do momentu zwrotu
zainwestowanych kapitałów
Długość prognozy determinuje również planowany harmonogram wpływów
(przychodów z tytułu prowadzonej często również w fazie inwestycyjnej
działalności operacyjnej), których skumulowana wartość (przedstawiona
narastająco od początku prognozy) w pewnym momencie przewyższy
skumulowaną wartość ponoszonych wydatków.
Należy przyjąć, iż poprawnie określona długość okresu
prognostycznego powinna:
obejmować okres zasadny z merytorycznego punktu
widzenia
Oznacza to, iż długość prognozy wyznacza również szereg czynników
jakościowych, które nie mieszczą się w dwóch wyżej opisanych kategoriach.
Niezwykle ważne jest bowiem przy prognozowaniu finansowym powiązanie
w sposób przyczynowo-skutkowy i logicznie uzasadniony zdarzeń mających
wpływ na zamknięcie prognozy w określonym momencie (np. planowana
w przyszłości i opisywana w przedmiocie biznesplanu sprzedaż, fuzja bądź
zmiana struktury właścicielskiej firmy determinująca zmianę źródeł finansowania,
bądź wyjaśniająca w sposób przekonujący zasadność zakończenia prognozy
w danym momencie czasowym).
2
Trzy wymiary prognozowanego rachunku przepływów pieniężnych
przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej
przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej
przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej
Sporządzając prognozę rachunku przepływów pieniężnych
musimy pamiętać o tym, że ideą opracowanego rachunku jest
wskazanie w kolejnych miesiącach trwania projektu rzeczywistych
wpływów oraz wydatków (ujęcie kasowe), a nie ich wartości
wynikających z memoriałowego księgowania tych operacji.
1. Wpływy z działalności operacyjnej - B
Przykładowe wpływy w prognozowanym rachunku przepływów
pieniężnych na poziomie działalności operacyjnej z uwzględnieniem
kredytu kupieckiego (działalność handlowo-usługowa)
Prognozowany rachunek przepływów
pieniężnych (CASH FLOW)
01.2009
[zł]
PRZEPŁYWY ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH
Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ
(metoda bezpośrednia)
02.2009
[zł]
03.2009
[zł]
(…)
Razem
2009
Kolejne miesiące roku obrotowego …
A) WPŁYWY Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ - ujęcie kasowe
Przychody ze sprzedaży gotówkowej
42 000,00
25 000,00
62 400,00
30 000,00
87 200,00
40 000,00
(…)
791 400,00
(…)
420 000,00
Pozostałe przychody ze sprzedaży usług serwisowych
2 000,00
2 400,00
2 200,00
(…)
26 400,00
Wpływy ze sprzedaży kredytowanej (kredyt kupiecki)
15 000,00
30 000,00
45 000,00
(…)
345 000,00
(wpływy z uwzględnieniem odroczonego terminu płatności)
- termin płatności: do 30 dni
15 000,00
15 000,00
15 000,00
(…)
180 000,00
0,00
15 000,00
15 000,00
(…)
165 000,00
0,00
0,00
15 000,00
(…)
150 000,00
Źródło: opracowanie własne.
CIEKAWOSTKA: Jaki jest średni cykl inkasa należności w MSP?
3
1. Wpływy z działalności operacyjnej - A
Przykładowe wpływy w prognozowanym rachunku przepływów
pieniężnych na poziomie działalności operacyjnej dla branży
hotelarsko-turystycznej
01.2009
[zł]
12.2009
[zł]
(…)
Razem
2009
A) WPŁYWY Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ
Wpływy ze sprzedaży gotówkowej
31 700,00
(…)
34 000,00
425 000,00
12 000,00
(…)
8 000,00
130 000,00
- przychody z tytułu wynajmu pokoi dla grup zorganizowanych
6 000,00
(…)
3 000,00
85 000,00
- szkolenia, eventy firmowe i imprezy integracyjne zewnętrzne
0,00
(…)
2 000,00
68 000,00
1 500,00
(…)
1 500,00
18 000,00
(prognoza wpływów z uwzględnieniem odroczonego terminu płatności)
- przychody z tytułu wynajmu pokoi dla klientów indywidualnych
- przychody z działalności szkoleniowej własnej
- przychody ze sprzedaży z działalności restauracyjnej
4 000,00
(…)
6 000,00
75 000,00
- przychody z tytułu organizacji imprez weselnych i okolicznościowych
7 000,00
(…)
12 000,00
36 000,00
- pozostałe przychody ze sprzedaży usług
1 200,00
(…)
1 500,00
13 000,00
1. Wypływy z działalności operacyjnej
Przykładowe kategorie kosztów rodzajowych w prognozowanym rachunku
przepływów pieniężnych na poziomie działalności operacyjnej w branży
hotelarsko-turystycznej
B) WYPŁYWY Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ
12.2009
[zł]
Razem
2009
35 523,00
(…)
28 279,00
382 812,00
(…)
5 980,00
122 580,00
- koszty sprzedaznych usług gastronomicznych w restauracji
(produkty, półprodukty - bez kosztów osobowych, energii, itp.)
1 000,00
(…)
1 250,00
13 500,00
- koszty obsługi klientów indywidualnych oraz grup zorganizowanych
(bez kosztów osobowych)
5 560,00
(…)
3 300,00
53 160,00
- koszty organizacji eventów, szkoleń i imprez pozostałych
7 890,00
(…)
1 430,00
55 920,00
722,50
(…)
299,00
6 129,00
20 350,50
(…)
22 000,00
254 103,00
10 500,00
(…)
11 000,00
129 000,00
2 100,00
(…)
2 200,00
25 800,00
605,50
(…)
800,00
8 433,00
2 220,00
(…)
2 500,00
28 320,00
- materiały biurowe, środki czystości
300,00
(…)
300,00
- energia elektryczna, CO, woda, gaz
1 920,00
(…)
2 200,00
24 720,00
3 875,00
(…)
4 450,00
49 950,00
- materiały i usługi reklamowe
250,00
(…)
250,00
3 000,00
- ochrona / monitoring
825,00
(…)
(wypływy pogrupowane zgodnie ze źródłami odpowiadających im przychodów)
(…)
14 450,00
Wydatki z tytułu świadczonych usług działalności operacyjnej
REZERWA na pozostałe wydatki z działalności operacyjnej (5% kosztów)
Pozostałe wydatki z działalności operacyjnej
(pozostałe wypływy finansowe nie uwzględnione w kosztach uzyskanych przychodów,
przyporządkowanych do źródeł odpowiadających im przychodów)
Wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę
Narzuty na wynagrodzenia
Wynagrodzenia z tytułu umów zlecenie, o dzieło
Zużycie materiałów i energii:
Usługi obce:
3 600,00
925,00
10 500,00
- informatyczne (w tym: domena, usługi hostingowe, HD)
250,00
(…)
250,00
3 000,00
- naprawy, konserwacja i remonty
375,00
(…)
450,00
4 950,00
- telekomunikacja stacjonarna
450,00
(…)
450,00
5 400,00
- ubezpieczenia
750,00
(…)
750,00
9 000,00
50,00
(…)
50,00
275,00
(…)
325,00
- usługi pocztowe i kurierskie
- wywóz nieczystości
01.2009
[zł]
- pozostałe usługi obce
Podatki i opłaty o charakterze publicznoprawnym
600,00
3 600,00
650,00
(…)
1 000,00
9 900,00
1 050,00
(…)
1 050,00
12 600,00
4
1. Wpływy i wypływy z działalności operacyjnej
Znaczenie
przedstawiania
skumulowanej
wartości
przepływów operacyjnych (narastająco) w prognozie rachunku
przepływów pieniężnych
01.2009
[zł]
02.2009
[zł]
A) WPŁYWY Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ
100
120
130
150
120
100
720
B) WYPŁYWY Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ
90
100
110
125
120
120
665
C) STAN ŚRODKÓW Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ (A-B)
10
20
20
25
0
-20
55
Przepływy operacyjne narastająco od początku prognozy
10
30
50
75
75
55
55
03.2009
[zł]
04.2009
[zł]
05.2009
[zł]
06.2009
[zł]
Razem
I poł. 2009
Kolejne miesiące I połowy roku obrotowego
1. Wpływy i wypływy z działalności operacyjnej
Większość wprowadzanych kategorii wpływów i wypływów na
poziomie działalności operacyjnej ustalamy w oparciu o dotychczas
ponoszone przez firmę koszty i uzyskiwane przychody.
W sytuacji ustalania prognozy wynagrodzeń dla pracowników
możemy dokonać indeksacji ich poziomu wykorzystując w tym celu
np. indeks wzrostu cen artykułów i usług konsumpcyjnych
(publikowanych okresowo przez Główny Urząd Statystyczny), tym
samym dopasujemy planowaną w przyszłości wysokość naszych
nominalnych zobowiązań z tytułu wynagrodzeń pracowników do
skutków prognozowanej inflacji.
5
2. Wpływy i wypływy z działalności inwestycyjnej
Łączna kwota kredytu inwestycyjnego, o który ubiega się firma Przykład
Sp. z o.o. wynosi 150.000 zł. W celu zaprezentowania rozkładu w czasie
procesów inwestycyjnych analityk przygotował uproszczony wykres
Gantta:
Procesy inwestycyjne w kolejnych
miesiącach 2009 roku
1
Adaptacja pomieszczeń użytkowych
2
Wyposażenie gabinetu SPA
3
Modernizacja parkingu dla gości hotelu
4
Aranżacja i zagospodarowanie terenu
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
20.000
45.000
80.000
5.000
1
2
3
4
W
oparciu
o wwykres
Gantta przedstawiający procesy inwestycyjne
Procesy
inwestycyjne
kolejnych
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
miesiącach 2009że
rokuwydatki ponoszone z tytułu realizacji kolejnych inwestycji
uznajemy,
20.000
Adaptacja
pomieszczeń
użytkowych
można rozłożyć w czasie. Uwzględniając tym samym konieczność
45.000
zaliczkowania
podwykonawców, a także80.000możliwość faktycznego
5.000
Aranżacja i zagospodarowanie
rozłożenia
w czasieterenu
terminów regulowania zobowiązań:
Wypływy inwestycyjne w kolejnych
miesiącach 2009 roku
(z uwględnieniem odroczonego terminu płatności
podwykowawcom)
1
Adaptacja pomieszczeń użytkowych
2
3
4
Aranżacja i zagospodarowanie terenu
Wypływy inwestycyjne ogółem
I
10.000
10.000
II
III
IV
7.000
3.000
30.000
10.000
5.000
30.000
30.000
37.000
43.000
V
VI
VII
VIII
0
0
20.000
3.000
1.500
500
38.000
21.500
500
6
pieniężnych (CASH FLOW) - część inwestycyjna
01.2009
[zł]
Z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ
D) WPŁYWY Z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ
02.2009
[zł]
03.2009
[zł]
(…)
12.2009
[zł]
Razem
2009
100,00
120,00
110,00
(…)
120,00
1 320,00
Zbycie wartości niematerialnych i prawnych
oraz rzeczowych aktywów trwałych
0,00
0,00
0,00
(…)
0,00
0,00
Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz
wartości niematerialnych i prawnych
0,00
0,00
0,00
(…)
0,00
0,00
100,00
120,00
110,00
(…)
120,00
1 320,00
Wpływy z aktywów finansowych:
Inne wpływy inwestycyjne
0,00
0,00
0,00
(…)
0,00
0,00
10 000,00
37 000,00
43 000,00
(…)
0,00
150 000,00
10 000,00
37 000,00
43 000,00
(…)
0,00
150 000,00
10 000,00
7 000,00
3 000,00
(…)
0,00
20 000,00
- wyposażenie gabinetu SPA
0,00
30 000,00
10 000,00
(…)
0,00
45 000,00
- modernizacja parkingu dla gości hotelu
0,00
0,00
30 000,00
(…)
0,00
80 000,00
- aranżacja i zagospodarowanie terenu
0,00
0,00
0,00
(…)
0,00
5 000,00
0,00
0,00
0,00
(…)
0,00
0,00
- nabycie aktywów finansowych
0,00
0,00
0,00
(…)
0,00
- udzielone pożyczki długoterminowe
0,00
0,00
0,00
(…)
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
(…)
0,00
0,00
F) STAN ŚRODKÓW Z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ (D-E)
-9 900,00
-36 880,00
-42 890,00
(…)
120,00
-148 680,00
G) SALDO Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ I INWESTYCYJNEJ
-6 123,00
-32 380,00
-37 590,00
(…)
7 841,00
-106 492,00
-6 123,00
-38 503,00
-76 093,00
(…)
-106 492,00
E) WYDATKI Z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ
(uwzględniające cykl zapadalności zobowiązań)
Nabycie wartości niematerialnych i prawnych
oraz rzeczowych aktywów trwałych
- adaptacja pomieszczeń użytkowych
Wydatki na aktywa finansowe:
Inne wydatki inwestycyjne
Przepływy operacyjne i inwestycyjne narastająco
0,00
-
3. Wpływy i wypływy z działalności finansowej
W zależności od formy prawnej, rodzaju prowadzonej działalności
gospodarczej, a także fazy cyklu życia przedsiębiorstwa w części
finansowej prognozy rachunku przepływów pieniężnych znajdą się inne
pozycje.
Analizowana przez nas firma Przykład Sp. z o.o. znajduje się na etapie
przedinwestycyjnym, a osiągnięte na poprzednim etapie prac ujemne
saldo działalności operacyjnej i inwestycyjnej wskazuje na konieczność
zaplanowania dodatkowych (zewnętrznych) wpływów finansowych.
Zgodnie z wcześniejszymi założeniami firma ma zamiar zrealizować
zaplanowane inwestycje ze środków własnych oraz z kredytu
inwestycyjnego na kwotę 150.000 zł.
7
Biorąc pod uwagę fakt, iż już w styczniu 2009 r. pojawiły się ujemne
wartości skumulowanych przepływów z działalności operacyjnej
i inwestycyjnej, należy tak zaplanować wpływy finansowe uzyskiwane
z kolejnych transz kredytu inwestycyjnego, aby ostateczne saldo
wszystkich prognozowanych przepływów w każdym z kolejnych miesięcy
analizy wykazywało wartości dodatnie.
Uzupełniając w kolejnych miesiącach wydatki finansowe musimy jednak
pamiętać o uwzględnieniu prognozowanych rat kapitałowych
i odsetkowych z tytułu uruchomienia kredytu.
W zależności od warunków umowy kredytowej firmę może obowiązywać
okresowa karencja w spłacie kredytu.
W takiej sytuacji nie będziemy w danym okresie uwzględniali obciążeń
wynikających ze spłaty zadłużenia, ale należy pamiętać, iż informację
o okresowym zawieszeniu płatności na rzecz banku należy zawsze
wprowadzać
do
części
opisowej
(informacji
wyjaśniającej)
w planie projektu gospodarczego.
W ten sposób tłumaczymy przyczyny nieuwzględnienia
wypływów finansowych w pozycji: spłaty kredytów i pożyczek, nie
narażając się jednocześnie na zarzut pominięcia istotnych wypływów,
które powinny znaleźć się w tym obszarze rachunku przepływów
pieniężnych.
8
Finansowa część prognozy rachunku przepływów pieniężnych dla firmy
Przykład Sp. z o.o. uwzględniająca zewnętrzne źródła finansowania
pieniężnych (CASH FLOW) - część finansowa
01.2009
[zł]
H) WPŁYWY Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ
03.2009
[zł]
(…)
12.2009
[zł]
Razem
2009
150 000,00
10 000,00
30 000,00
40 000,00
(…)
0,00
0,00
0,00
0,00
(…)
0,00
0,00
10 000,00
30 000,00
40 000,00
(…)
0,00
150 000,00
Emisja dłużnych papierów wartościowych
0,00
0,00
0,00
(…)
0,00
0,00
Inne wpływy finansowe
0,00
0,00
0,00
(…)
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
(…)
0,00
0,00
Nabycie udziałów (akcji) własnych
0,00
0,00
0,00
(…)
0,00
0,00
Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli
0,00
0,00
0,00
(…)
0,00
0,00
Inne wydatki z tytułu podziału zysku
0,00
0,00
0,00
(…)
0,00
0,00
Spłaty kredytów i pożyczek
0,00
0,00
0,00
(…)
0,00
0,00
Wykup dłużnych papierów wartościowych
0,00
0,00
0,00
(…)
0,00
0,00
Wydatki z tytułu innych zobowiązań finansowych
0,00
0,00
0,00
(…)
0,00
0,00
Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego
0,00
0,00
0,00
(…)
0,00
0,00
Odsetki
0,00
0,00
0,00
(…)
0,00
Inne wydatki finansowe
0,00
0,00
0,00
(…)
0,00
0,00
10 000,00
30 000,00
40 000,00
(…)
0,00
150 000,00
3 877,00
-2 380,00
2 410,00
(…)
7 841,00
43 508,00
3 877,00
1 497,00
3 907,00
(…)
43 508,00
Wpływy netto z wydania udziałów i innych
instrumentów kapitałowych oraz dopłat do kapitału
Kredyty i pożyczki
Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ
02.2009
[zł]
I) WYDATKI Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ
J) STAN ŚRODKÓW Z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ (H-I)
G) SALDO Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ,
INWESTYCYJNEJ I FINANSOWEJ
Przepływy narastająco od początku prognozy
0,00
-
W przedstawionej w tabeli finansowej części prognozy rachunku
przepływów pieniężnych nie zostały uwzględnione wypływy z tytułu
prognozowanej spłaty zaciągniętych kredytów i pożyczek, gdyż
założono 1-roczną karencję w spłacie kredytu.
To uproszczenie zostało przyjęte wyłącznie na potrzeby tego przykładu,
gdyż w praktyce w zależności od umowy kredytu inwestycyjnego warunki
te mogą różnić się od opisanej sytuacji.
Ponadto nie dokonaliśmy podwyższenia kapitału udziałowego
w analizowanej spółce, którego niewielki wzrost w miesiącu styczniu
mógłby dokapitalizować działalność przedsiębiorstwa rozciągając tym
samym w czasie konieczność finansowania zewnętrznego. Tym samym
w prezentowanym przykładzie zostały wykorzystane jako źródła
finansowania wyłącznie generowane w poprzednich miesiącach
nadwyżki wolnych środków pieniężnych oraz kredyt inwestycyjny.
9
REASUMPCJA
Reasumując, przedstawione kolejne etapy prognozowania przyszłych przepływów
pieniężnych, wraz z omówionymi metodami wskaźnikowych analiz podstawowych
sprawozdań finansowych oraz metodami sporządzania 1-rocznych prognoz wypłacalności
Z-score (zagrożenia upadłością) stanowią podstawę do samodzielnego opracowania
finansowej części projekcji przedsięwzięcia gospodarczego.
We wszystkich naszych działaniach powinniśmy kierować się opisanymi zasadami
planowania ze szczególnym uwzględnieniem logiki, realności i konieczności
zachowania ciągu przyczynowo-skutkowego.
Każdy projekt inwestycyjny (biznesowy) realizowany jest w specyficznych (odmiennych)
warunkach i dlatego też w każdym przypadku powinniśmy indywidualnie rozpatrywać różne
scenariusze możliwości generowania wpływów oraz ponoszenia wydatków z prowadzonej
działalności.
Rutyna i mechaniczne kopiowanie wcześniej sprawdzonych
schematów może okazać się błędne i determinuje w konsekwencji
negatywną ocenę projektu biznesowego.
Case Study
ZADANIE DO WYKONANIA
z wykorzystaniem arkusza MS Excel
10
Podstawowe zasady planowania finansowego przedsięwzięć gospodarczych
REALNOŚĆ
Podstawowym kryterium oceny poprawności przeprowadzonej prognozy
przepływów pieniężnych jest określenie poziomu prawdopodobieństwa
wystąpienia w przyszłości zaplanowanych procesów finansowych.
W każdym projekcie będą brane pod uwagę inne kryteria oceny, uzależnione
od specyfiki i rodzaju prowadzonej działalności. Można jednak w pewnym
sensie zabezpieczyć się przed ewentualnym zarzutem ze strony osoby
oceniającej przyszłe przepływy pieniężne w biznes planie (np. analityka
bankowego) w stosunku do niedoszacowania określonych pozycji kosztów,
bądź przeszacowania prognozowanych przychodów. W tym celu tworzy się
rezerwy na nieplanowane zdarzenia, buforuje się środki finansowe wynikające
z sezonowości zapotrzebowania na dobra lub usługi, a także stosuje się
metody różnych scenariuszy determinujących wysokość przyszłych
przepływów finansowych.
REZERWA
Rezerwa stanowiąca bufor bezpieczeństwa, uwzględniający
nieplanowane zwiększenia wydatków i ewentualne pomniejszenia
uzyskiwanych przychodów.
Okresowe zwiększenie wydatków może wynikać m.in. z konieczności
dokonywania remontów, napraw, konserwacji, ale także z pojawiających się
szans i konieczności zakupu w danym momencie określonych materiałów,
półproduktów bądź produktów oraz wystąpienia innych zdarzeń o charakterze
losowym.
11
SEZONOWOŚĆ
Sezonowość dotycząca zarówno całej branży, ale również zmiennego
zapotrzebowania na pojedyncze usługi lub produkty.
Należy pamiętać o konieczności podwyższania niektórych kategorii wypływów
finansowych (np. w okresach zwiększonego zapotrzebowania na pracę –
dodatkowe zatrudnienie w szczycie sezonu), ale również zazwyczaj
nierównomiernego rozłożenia w trakcie roku obrotowego prognozowanych
wpływów finansowych z tytułu sprzedaży usług i produktów. W zdecydowanej
większości branż występuje bowiem efekt sezonowości sprzedaży (np.
rolnictwo, rybołówstwo, turystyka, ale także branża wydawnicza – podręczniki
szkolne, usługi edukacyjne, i wiele innych), dla wielu osób na pierwszy rzut
oka niedostrzegany i często pomijany w prognozie – co stanowi duży błąd
i podważa wiarygodność przeprowadzonych kalkulacji.
WIELOWARIANTOWOŚĆ
Wielowariantowość będąca pochodną przyjęcia przez analityka kilku
(najczęściej trzech) możliwych przyszłych scenariuszy zdarzeń,
determinujących poziom generowanych przychodów i ponoszonych
kosztów.
Uzależniając wysokość prognozowanych przepływów strumieni
pieniężnych w danym projekcie można przyjąć wariant: (1) pesymistyczny,
(2) realny oraz (3) optymistyczny przyszłych zdarzeń, w oparciu o który
dokonuje się korekty oraz przesunięć odpowiednich pozycji przyszłych
przepływów pieniężnych. Najwięcej pracy zazwyczaj zajmuje wykonanie
pierwszego scenariusza, ponieważ zanim zostaną wprowadzone odpowiednie
wartości przepływów, należy dokładnie przemyśleć i zaplanować rodzaje
wpływów (generowanych przychodów) i co ważniejsze - kategorie
odpowiadających im wypływów (zazwyczaj wprowadzane w formie kosztów
rodzajowych).
12
METODYKA
Metodologia utożsamiana z szerokim wachlarzem metod, narzędzi
i technik odpowiednio dobranych do oceny i opisu danego projektu
gospodarczego. To również sposób wyceny, prognoza inflacji, (ale także
przyjęcie odpowiednich stóp oprocentowania na podstawie WIBOR, LIBOR).
Warto pamiętać, iż zazwyczaj istnieje pewna rozbieżność w zakresie
posiadanej wiedzy przez osobę przygotowującą prognozę przepływów
finansowych w danym projekcie, a wiedzy jaką posiada o danym sektorze
(specyfice i uwarunkowaniach prowadzenia danej działalności gospodarczej)
osoba oceniająca projekt. Dlatego też, aby uwiarygodnić przygotowane
opracowanie należy wskazać również na zastosowaną metodologię. Może być
ona zamieszczona w załączniku do biznesplanu, bądź może poprzedzać dany
rozdział / część (biznesplanu), lub – jeżeli nie zajmuje objętościowo zbyt wiele
miejsca, może zostać wprowadzona jako przypis dygresyjny do danego
fragmentu tekstu głównego biznesplanu.
INTERDYSCYPLINARNE PODEJŚCIE
Wyrażające się wyjaśnianiem i łączeniem zjawisk o charakterze
ilościowym a także jakościowym. Analityk przygotowujący biznesplan
powinien starać się na każdym etapie prac myśleć wielopłaszczyznowo.
Przykładowo dokonując oceny wielkości generowanych obecnie
i prognozowanych przyszłych przychodów ze sprzedaży powinien poza czysto
statystycznym szacowaniem tych wartości uwzględniać informacje dot.
poziomu konkurencji (koncentracji firm o podobnym profilu działalności),
stosowanych na rynku strategii (w tym również strategii cenowych), a także
szeregu innych czynników jakościowych, które nie wynikają w sposób
bezpośredni z czysto arytmetycznej kalkulacji prognozy przyszłych wpływów
z tytułu prowadzonej działalności.
13
KOMPLEKSOWOŚĆ
Należy pamiętać o konieczności uwzględnienia wszystkich
pozycji kosztów rodzajowych i odpowiadających im źródeł pozyskania
kapitałów (wewnętrznych i zewnętrznych), amortyzacji i zużyciu moralnym
środków trwałych (determinujących ponoszenie dodatkowych wypływów), ale
także innych pozycji wypływów finansowych, takich jak np. podatki
o charakterze lokalnym, czy w końcu ubezpieczeń.
Kompleksowość oznacza również konieczność opisu wprowadzonych w odpowiednich
kategoriach pozycji finansowych informacją uzupełniającą. Stanowi ona wyjaśnienie
sumarycznych kwot wprowadzonych do rachunku przepływów pieniężnych. W każdym
dobrze opracowanym biznesplanie powinna znaleźć się informacja wyjaśniająca,
dlaczego zostały uwzględnione w prognozie takie, a nie inne wielkości finansowe. Autor
może powoływać się na wiarygodne opinie zewnętrznych ekspertów, przytaczając
prognozy rozwoju branży opracowywane przez różne ośrodki naukowo-badawcze, ale
także publikacje Ministerstwa Gospodarki, Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, jak
również wskazywać na opracowane i zatwierdzone plany oraz strategie rozwoju
jednostek samorządu terytorialnego.
RZETELNOŚĆ I DOKŁADNOŚĆ
Rzetelność i dokładność, a także skrupulatność dotyczą de facto
opisu każdego przedsięwzięcia, w tym w szczególności gospodarczego, którym będziemy się zajmowali.
Opracowywana koncepcja w biznesplanie powinna być rzetelnie
uwiarygodniona (w postaci np. dołączonych do dokumentu w formie
załącznika kopii umów – nawet przedwstępnych, czy też kontraktów, bądź
listów intencyjnych stanowiących podstawę prognozowanych przychodów).
Istotna jest tu skrupulatność i dokładność opisu wszystkich istotnych
przyszłych zdarzeń dla powodzenia, ale również stanowiących potencjalne
zagrożenie opisywanego projektu gospodarczego. Należy jednak pamiętać
o pewnej granicy. Nie powinniśmy bowiem wprowadzać zbyt dużego
(merytorycznie nie uzasadnionego) podziału np. kosztów rodzajowych, których
niewielkie wartości zdecydowanie utrudnią zrozumienie intencji autora
i wpłyną na brak jasności i czytelności opracowania.
14
JASNOŚĆ, CZYTELNOŚĆ i WYJAŚNIENIE
PRZYJĘTYCH ZAŁOŻEŃ
Pojęcia te związane są przede wszystkim z koniecznością
uwzględnienia
informacji
dodatkowej
(części
opisowej)
do
opracowanego arkusza kalkulacyjnego.
Nie wystarczy bowiem wprowadzić odpowiednich kwot do wybranych
pozycji w rachunku przepływów, gdyż ich sumaryczna wartość niewiele będzie
mówiła osobie dokonującej oceny realności i zasadności przyjętych wielkości.
Dlatego też postuluje się, aby osoba przygotowująca prognozę przepływów
pieniężnych równolegle z wprowadzaniem do arkusza kalkulacyjnego
odpowiednich pozycji dokonywała ich opisu połączonego z wyjaśnieniem
założeń stanowiących podstawę tak określonych kwot. Część opisowa jest
niezwykle ważnym elementem składowym projekcji finansowej i powinna
zostać opracowana z dużą szczegółowością i pełnym uwiarygodnieniem
przyjętych w kolejnych scenariuszach przepływów założeń.
Miary finansowe wykorzystywane w przygotowywaniu
oraz ocenie projektów gospodarczych
i inwestycyjnych
Project Management
Studium Podyplomowe – blok III
Hasło do plików: …
15
Zaktualizowana wartość netto (NPV)
Zmiana wartości pieniądza w czasie wymaga użycia następującej formuły:
n
PPN t
NPV = C0 + ∑
n
t =1 (1 + r )
NPV
PPNt
Co
r
Net Present Value (Zaktualizowana wartość netto projektu)
przepływy pieniężne netto w kolejnych latach życia projektu
wartość bieżąca projektu (przy założeniu dyskontowania przyszłych
przepływów na bieżący okres)
stopa dyskontowa (inflacja + alternatywny % + premia za ryzyko)
SZACOWANIE STOPY DYSKONTOWEJ
Stopa dyskontowa (będąca stopą procentową) służy do obliczenia obecnej wartości
spodziewanych przyszłych przepływów pieniężnych (strumieni pieniężnych).
Z każdą inwestycją wiąże się bezpośrednio zasada zmiennej wartości pieniądza
w czasie, która jest wynikiem działania czterech następujących czynników:
(1) spadku siły nabywczej; (2) możliwości powiększania kapitału poprzez
inwestowanie; (3) występowania ryzyka; (4) preferowania bieżącej konsumpcji
przez inwestora projektu.
Dlatego też szacując wysokość stopy dyskontowej można wziąć pod uwagę m.in.:
- koszt (cenę) kapitału własnego inwestora;
- koszt kapitału obcego, niezbędnego do sfinansowania inwestycji;
- rentowność alternatywnych inwestycji;
- poziomy „historycznie” zrealizowanych stóp zwrotu przez inwestora;
- poziom rynkowych stóp zwrotu z porównywalnych inwestycji;
- indywidualną ocenę ryzyka związanego z daną inwestycją;
WACC
- skłonność inwestora do ryzyka itp.
n
= ∑ ki ⋅ wi
t =1
16
Stopa dyskontowa wynosi r=5%. Proszę sprowadzić wszystkie
wysokości przepływów pieniężnych w projekcie na okres t1.
300.000zł
300.000zł
300.000zł
300.000zł
t1
t2
t3
t0
czas
n
NPV = C0 + ∑
t =1
kapitalizacja
PPN t
(1 + r ) n
dyskontowanie
n
∑ CF =300.000 + 300.000 + 300.000 + 300.000 = 1.200.000
t∈{0,1, 2, 3}
n
∑ PVCF =315.000 + 300.000 + 285.714 + 272.109 = 1.172.823
}
Które obliczenia
właściwsze ???
t∈{0,1, 2,3}
ZMIANA WARTOŚCI PIENIĄDZA W CZASIE
Zad. TEST – SPRAWDZENIE UMIEJĘTNOŚCI OBLICZANIA NPV
Alternatywny koszt kapitału wynosi 10% (w każdym z lat analizy).
Proszę ocenić atrakcyjność czterech projektów inwestycyjnych przy określonych
wielkościach przepływów pieniężnych w kolejnych latach analizy: t1-t4.
Przedsięwzięcie
przepływy pieniężne
NPV=?
CF0
CF1
CF2
CF3
A
-2000
+2000
0
0
B
-2000
+1000 +1000
C
-2000
0
+2000
+5000
D
-2000
+5000
+1000
+1000
r=10%
+5000
Źródło: opracowanie własne na podst. A.Richard, A.Brealey, C.Stewart, C.Myers: Podstawy finansów przedsiębiorstw, t.I, s. 46-147.
17
Próg rentowności dla produkcji jednoasortymentowej
Podstawowymi kategoriami, jakie będziemy brali pod uwagę wyznaczając
wielkość efektywnej skali prowadzonej działalności gospodarczej będą relacje,
jakie zachodzą pomiędzy kosztami (w tym kosztami stałymi oraz zmiennymi),
wielkością produkcji w wymiarze ilościowym bądź wartościowym, a także
wpływem tych kategorii na wynik finansowy.
Zależności te często ujmowane są w triadzie nazywanej CVP (C – costs, V –
volume, P - profit).
Rozmiar produkcji pozwalający pokryć ponoszone koszty i tym samym osiągnąć
zerowy wynik finansowy będziemy nazywali progiem rentowności.
Przyjęło się w praktyce stosować określenie BEP (z ang. Break Even Point) dla
oznaczenia ilościowego (wyrażonego w jednostkach, sztukach, seriach itd.),
bądź wartościowego (wyrażonego w jednostkach pieniężnych) wolumenu
produkcji.
Równanie kosztów całkowitych produkcji
KC = ∑ KS + ∑ KZm
Koszty
KC
∑KS
∑KZm
KC – całkowite koszty ponoszone w działalności przedsiębiorstwa
Wielkość
sprzedaży
∑KS – koszty stałe ogółem
∑KZm – suma kosztów zmiennych
18
Koszty / Przychody ze sprzedaży
Graficzne wyznaczenie progu rentowności - BEP
∑P
S
∑PS
= W prod ⋅ C jedn
Obszar
ZYSKU
BEP
KC
∑KS
∑KZm
Obszar
STRATY
Wielkość sprzedaży
∑P
S
= W prod ⋅ C jedn
KC = ∑ PS
∑ KS + ∑ KZm = W
∑ KS + (W
∑ KS = (W
∑ KS = W
⋅ C jedn
∑ KZm = W
prod
⋅ KZm jedn ) = W prod ⋅ C jedn
prod
⋅ C jedn ) − (W prod ⋅ KZm jedn )
prod
W prod =
prod
prod
⋅ KZm jedn
⋅ (C jedn − KZm jedn )
∑ KS
C jedn − KZm jedn
19
Wyznaczony wzór na Wprod stanowi ilościowy próg rentowności (BEPil). Zatem
na jego podstawie jesteśmy określić liczbę sprzedanych produktów, która
zapewnia nam pokrycie całości ponoszonych kosztów stałych oraz kosztów
zmiennych związanych z tą produkcją.
BEPil = W prod =
∑ KS
C jedn − KZm jedn
BEPil – ilościowy próg rentowności
Wprod – wielość realizowanej produkcji sprzedanej
∑KS – koszty stałe ogółem
Cjedn – cena jednostkowa produkcji sprzedanej
KZmjedn – koszt jednostkowy zmienny (ściśle przypisane produkcji danego wyrobu)
W celu wyznaczenia wzoru na wartościowy próg rentowności należy jego
ilościową postać pomnożyć przez jednostkową ceną, po której oferujemy
w sprzedaży produkowany przez nas wyrób. Formuła przedstawiona została
następującą postacią równania:
BEPil ⋅ C jedn = BEPwart
BEPwart =
BEPwart =
∑ KS
C jedn − KZm jedn
∑ KS ⋅ C
jedn
C jedn − KZm jedn
⋅ C jedn
∑ KS
=
1−
KZm jedn
C jedn
20
Równanie na wartościowy poziom marży bezpieczeństwa
produkcji sprzedanej
Na tym etapie moglibyśmy również wyznaczyć tzw. marżę bezpieczeństwa, tj.
różnicę jaką uzyskujemy z realizowanej produkcji w stosunku do wielkości
produkcji w progu rentowności. Marża bezpieczeństwa mówi nam zatem o ile
moglibyśmy obniżyć wartość osiąganych przychodów ze sprzedaży, aby
nie rozpocząć działalności w strefie straty. Marżę bezpieczeństwa wyznacza
się przy pomocy następującej formuły:
M be = PSMAX − PSBEP
Mbe – marża bezpieczeństwa
PSMAX – wartość maksymalnych (standardowo realizowanych) przychodów ze sprzedaży
PSBEP – wartość przychodów ze sprzedaży w progu rentowności
Koszty / Przychody ze sprzedaży
∑PS
PsMAX
Wartościowy margines
bezpieczeństwa
M be = PSMAX − PSBEP
BEP
KC
PsBEP
∑KS
∑KZm
XBEP
XMAX
Wielkość sprzedaży
Ilościowy margines
bezpieczeństwa
M il be = X MAX − X BEP
21
Równanie wyniku finansowego działalności gospodarczej
Kończąc rozważania na temat proponowanych formuł i ich pochodnych,
wyznaczających efektywne rozmiary prowadzonej działalności gospodarczej
polegającej na produkcji jednorodnej przyjrzyjmy, w jaki sposób możemy
wyznaczyć wielkość produkcji chcąc uzyskać określony poziom generowanego
zysku. W tym celu posłużymy się logicznym i intuicyjnie zrozumiałym równaniem,
którego postać wyraża, iż generowany wynik finansowy jest różnicą pomiędzy
osiąganymi przychodami, a kosztami ich uzyskania:
WF = ∑ PS − KC
Wyznaczenie wielkości produkcji
dla zakładanego poziomu zysku
WF – wynik finansowy
PS – przychody ze sprzedaży
KC – całkowite koszty ponoszone w działalności przedsiębiorstwa
WF = ∑ PS − KC
WF = ∑ PS − (∑ KS + ∑ KZm)
Wyznaczenie wielkości produkcji
dla zakładanego poziomu zysku
∑ KZm = W
WF = ∑ PS − [∑ KS + (W prod ⋅ KZm jedn )]
prod
∑P
S
⋅ KZm jedn
= W prod ⋅ C jedn
WF = [W prod ⋅ C jedn ] − [∑ KS + (W prod ⋅ KZm jedn )]
WF = [W prod ⋅ C jedn ] − [W prod ⋅ KZm jedn ] − ∑ KS
WF = W prod ⋅ (C jedn − KZm jedn ) − ∑ KS
WF + ∑ KS = W prod ⋅ (C jedn − KZm jedn )
W prod =
WF + ∑ KS
C jedn − KZm jedn
22
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
Project Management
Studium Podyplomowe – blok I, II, III
23

2. Finanse w Projekcie - część I (prezentacja) - A ktualno ś ci

Transkrypt

Podobne dokumenty

Tylko mnie kochaj

WOKÓŁ ZIELONEGO STOŁU

Lista osób przyjętych na I rok Studiów Doktoranckich Wydziału

16. Edycja Konferencji "Szkoła Ekonomiki i Zarządzania w Górnictwie"

Informator o Konferencji (wersja - PDF)

Zaczyna się wielka kariera dziewczyny z naszego osiedla

Popławska Halina

Zarządzanie i Finanse Journal of Management and Finance 2/2