Plan wynikowy nauczania biologii dla klasy I gimnazjum 4.d…

Plan wynikowy z biologii
do klasy I gimnazjum
nr programu DKW-4014-96/99
Dział
Nr lekcji
programu
1
2
1.
2.
3.
Struktura i funkcje organizmu
Temat lekcji
4.
5.
6.
Zakres treści z
podręcznika
3
4
Zapoznanie z
przedmiotowym
systemem oceniania
i zasadami pracy na
lekcjach biologii.
Klasyfikacja
organizmów
Komórkowa
budowa
organizmów.
Komórkowa budowa
organizmów
Komórkowa
budowa
organizmów.
Budowa komórki
roślinnej i
zwierzęcej.
Budowa i funkcje
tkanek roślinnych i
zwierzęcych.
Poznajemy tkanki
roślinne
Poznajemy tkanki
zwierzęce
Budowa i funkcje
tkanek roślinnych i
zwierzęcych.
Budowa organizmu
roślinnego
Budowa organizmu
roślinnego (tkanki,
organy: korzenie,
łodygi, liście,
kwiaty, owoce i ich
funkcje)
Plan wynikowy – gimnazjum klasa I
Wymagania podstawowe
5
Wymagania ponadpodstawowe
6
• omawia zasady uzyskiwania ocen z biologii
• wyjaśnia pojęcia: sprawdzian, kartkówka, praca domowa
itd.
• wymienia zasady pracy z podręcznikiem i zeszytem
ćwiczeń
• wyjaśnia jak należy poprawiać oceny niedostateczne
• omawia warunki niezbędne do udziału w wojewódzkim konkursie
biologicznym
•wyjaśnia, czym zajmuje się systematyka
• wyjaśnia na przykładach zasadę podwójnego nazewnictwa
• rozróżnia pięć królestw
• uzasadnia praktyczne znaczenie systematyki
• wyjaśnia na przykładach co to są taksony
• przedstawia cechy charakterystyczne wszystkich omawianych grup
zwierząt
• przyporządkowuj cechy charakterystyczne właściwym organizmom
• porównuje system sztuczny i naturalny klasyfikowania organizmów
• definiuje pojęcie komórka
• wymienia przykłady organizmów jednokomórkowych i
wielokomórkowych
• rozpoznaje na schemacie (ilustracji) organella komórkowe
• opisuje rolę poszczególnych organelli komórkowych
• omawia na modelu budowę przestrzenną komórki roślinnej i zwierzęcej
• porównuje budowę komórki roślinnej i zwierzęcej
• wyjaśnia rolę organelli komórkowych i ich związek z czynnościami
życiowymi całego organizmu
• definiuje pojęcie tkanka
• wymienia poznane tkanki roślinne
• rozpoznaje na okazach naturalnych stożek wzrostu, skórkę,
korek,
• wskazuje na okazach naturalnych miejsca występowania
tkanki wzmacniającej i tkanki przewodzącej, itp.
• określa funkcje poznanych tkanek
• rozróżnia poznane tkanki
• klasyfikuje tkanki wg podanego kryterium (stałe i twórcze; martwe i żywe)
• przyporządkowuje na okazach naturalnych tkankę do organu , w skład
którego dana tkanka wchodzi
• rysuje na tablicy schemat kilku komórek wybranej tkanki
• wyjaśnia zależność między budową tkanki a jej funkcją
•wymienia podstawowe typy tkanek zwierzęcych
•określa funkcje poznanych tkanek
• rozpoznaje na rysunkach schematycznych poznane tkanki
• rozpoznaje w powiększeniu mikroskopowym krew żaby,
tkankę chrzęstną i mięśnie poprzecznie prążkowane
• klasyfikuje tkanki zwierzęce
• określa rolę i skład tkanki łącznej
• omawia na modelu budowę przestrzenną tkanki nerwowej
• wykazuje związek między budową tkanki a wykonywaną funkcją
• wykonuje rysunek schematyczny na podstawie obserwacji mikroskopowej
• definiuje pojęcia: organizm jednokomórkowy , plechowce,
organowce
• wymienia przykłady roślin jednokomórkowych,
plechowców i organowców
• wskazuje na schemacie i nazywa organy roślinne
• wymienia podstawowe funkcje poznanych organów
roślinnych
• opisuje rośliny jednoroczne, dwuletnie i wieloletnie
uprawiane na działkach podaje przykłady takich roślin
• klasyfikuje rośliny na jednokomórkowe, plechowce i organowce
• porównuje plechowce z organowcami
• opisuje dodatkowe funkcje poszczególnych organów np. transport
substancji odżywczych w łodydze, transpiracja
• uzasadnia nazwy roślin: jednoroczne, dwuletnie i wieloletnie,
• prezentuje w formie schematu sposób klasyfikowania organizmów
roślinnych
Strona 2/9 Madej Zofia
Ścieżka edukacyjna
Treści ścieżki
edukacyjnej
7
Dział
Nr lekcji
programu
1
2
Struktura i funkcje organizmu
7.
8.
Wybrane czynności życiowe organizmów
9.
10.
Temat lekcji
Zakres treści z
podręcznika
3
4
Budowa organizmu
zwierzęcego
Budowa organizmu
zwierzęcego
(tkanki, narządy,
układy narządów i
ich funkcje)
Powtórzenie
wiadomości o budowie
i funkcjach organizmu
Dział 13
Podstawowe funkcje
życiowe organizmów
Podstawowe
funkcje życiowe:
zdolność do
wykonywania
ruchów,
odżywianie,
oddychanie,
krążenie,
rozmnażanie się i
wzrost, reakcja na
bodźce.
Pokrycie ciała
zwierząt
bezkręgowych i
kręgowych.
Pokrycie ciała zwierząt
a środowisko życia
Plan wynikowy – gimnazjum klasa I
Wymagania podstawowe
5
Wymagania ponadpodstawowe
6
• wyjaśnia pojęcia: tkankowce, organizm jednokomórkowy,
• wymienia zwierzęta jednokomórkowe i tkankowce
• porządkuje pojęcia komórka, tkanka, narząd, układ
narządów, organizm
• określa plan budowy organizmu wielokomórkowego na
przykładzie ssaka
• przyporządkowuje głównym organom (organellom
komórkowym) odpowiednie funkcje
• wykazuje w oparciu o plansze i rysunki schematyczne
jedność budowy tkankowców
• klasyfikuje zwierzęta na jednokomórkowe i tkankowce
• wyjaśnia pojęcia tkanka, narząd, układ, organizm
• opisuje funkcje poszczególnych układów wewnętrznych ssaka
• na wybranym przykładzie ssaka uzasadnia związek zachodzący między
budową tkanki mięśniowej, jej rozmieszczeniem oraz wykonywaną funkcją
• definiuje podstawowe pojęcia z działu komórka, organizm
• rozpoznaje na schematach, modelach, zdjęciach poznane
organella i organizmy
• porównuje budowę komórki roślinnej i zwierzęcej
• opisuje tkanki roślinne i zwierzęce
• rozpoznaje w powiększeniu mikroskopowym wybrane
tkanki roślinne i zwierzęce
•interpretuje wyniki obserwacji
• klasyfikuje poznane organizmy wg określonych zasad
• analizuje różnicę między budową komórki roślinnej i zwierzęcej oraz
między organizmem roślinnym i zwierzęcym
• rozpoznaje i klasyfikuje poznane tkanki
• wykazuje związek między budową a funkcją omawianych struktur i
organizmów
• wymienia podstawowe funkcje życiowe organizmów
• definiuje pojęcia oddychanie, wzrost, wydalanie,
odżywianie, rozmnażanie,
• wyjaśnia znaczenie terminów samożywność ,
cudzożywność
• porównuje funkcje życiowe roślin i zwierząt
• opisuje poznane funkcje życiowe roślin i zwierząt
• rozróżnia czynności życiowe organizmów
• wykazuje jedność procesów zachodzących w organizmach
• uzasadnia różnice w wykonywaniu czynności życiowych przez rośliny i
zwierzęta
• wymienia błonę komórkową jako pokrycie ciała
jednokomórkowców
• wylicza funkcje tkanki nabłonkowej
• omawia na wybranych przykładach pokrycie ciała
bezkręgowców
• wyjaśnia zjawisko linienia
• omawia skórę i jej wytwory jako pokrycie ciała kręgowców
• przyporządkowuje wytwory naskórka odpowiednim
gromadom kręgowców
• rozpoznaje rodzaje piór ptaka, podaje ich funkcje
• opisuje środowiska życia poznanych kręgowców i
bezkręgowców
• przyporządkowuje nabłonek jednowarstwowy jako pokrycie ciała
bezkręgowców
• omawia wytwory nabłonka na wybranych przykładach zwierząt
bezkręgowych
• opisuje warstwową budowę skóry i jej wytwory u poznanych kręgowców
• porównuje pokrycie ciała poznanych zwierząt
• na wybranych przykładach dowodzi, że pokrycie ciała ściśle wiąże się ze
środowiskiem życia zwierząt
Strona 3/9 Madej Zofia
Ścieżka edukacyjna
Treści ścieżki
edukacyjnej
7
Dział
Nr lekcji
programu
1
2
11.
Wybrane czynności życiowe organizmów
12.
13
Odżywianie się organizmów
14
15
Temat lekcji
Zakres treści z
podręcznika
3
Wymagania podstawowe
4
5
Przystosowania w
budowie układu ruchu
zwierząt do środowiska
i trybu życia.
Współdziałanie
układu
mięśniowego,
szkieletowego i
powłok ciała w
wykonywaniu
ruchów,
przemieszczaniu
się.
Przystosowania w
budowie tkanki
okrywającej do
środowiska życia roślin.
Budowa i funkcje
tkanki okrywającej
u roślin.
Czy rośliny maja układ
szkieletowy?
Funkcje tkanki
wzmacniającej u roślin –
sztywność i podpora ciała
roślin.
Podstawowe składniki
pokarmowe
Potrzeby pokarmowe i
sposoby odżywania się
organizmów. Roślina jako
producent materii
organicznej zaspokajający
potrzeby pokarmowe
człowieka i zwierząt.
Sposoby odżywiania się
organizmów.
Potrzeby pokarmowe i
sposoby odżywania się
organizmów.
Wprowadzenie pojęcia
„przemiana materii”
Plan wynikowy – gimnazjum klasa I
Wymagania ponadpodstawowe
6
• omawia podstawowe mechanizmy poruszania się
organizmów (pełzakowaty, rzęskowy i mięśniowy)
• klasyfikuje organizmy pod względem budowy szkieletu na
kręgowce i bezkręgowce
• wymienia funkcje szkieletu
• opisuje na wybranych przykładach sposoby poruszania się
bezkręgowców
• omawia budowę szkieletu ptaka jako wyraz przystosowania
do lotu
• uzasadnia rolę pokrycia ciała w poruszaniu się zwierząt bezkręgowych
• analizuje modyfikacje szkieletu kręgowców w zależności od środowiska i
trybu życia
• wykazuje ścisły związek między budową układu ruchu a środowiskiem
życia zwierząt
• wymienia funkcje tkanki okrywającej
• wyróżnia korek i skórkę
•omawia rolę kutyny, aparatu szparkowego, przetchlinki,
włośnika
•rozpoznaje na okazach naturalnych skórkę, korek,
przetchlinki
• wymienia wytwory skórki
• wykonuje rysunek schematyczny przekroju przez skórkę liścia, korek i
włośniki
• wykazuje zależność między budową tkanki okrywającej a wykonywaną
przez nią funkcją
• analizuje różnorodność przystosowań skórki i korka do warunków
środowiska
•wyjaśnia, dlaczego rośliny jest trudno zgnieść lub
złamać
• rozpoznaje komórki tkanki wzmacniającej na
schemacie, ilustracji, lub na okazach naturalnych (
komórki kamienne)
• wymienia zastosowania włókien lnu i konopi w
gospodarce człowieka
• określa rodzaje tkanki wzmacniającej
• wykonuje na tablicy rysunki schematyczne komórek zwarcicy i twardzicy
•uzasadnia zależność między budową komórek tkanki wzmacniającej a
wykonywaną funkcją
• uzasadnia odpowiedź na pytanie zawarte w temacie:„czy rośliny mają
szkielet?”
• definiuje pojęcie odżywianie
• wymienia składniki pokarmowe
• określa rolę poszczególnych składników
pokarmowych
• odróżnia składniki pokarmowe organiczne od
nieorganicznych
• wykazuje związek niektórych chorób z brakiem
witamin
• przedstawia wyniki doświadczenia na wykrywanie
tłuszczów w pokarmie
• definiuje pojęcie denaturacja białka
• omawia budowę chemiczną składników pokarmowych
• klasyfikuje cukrowce, podaje przykłady cukrów prostych i złożonych
• opisuje znaczenie makro i mikroskładników dla organizmów
• opisuje znaczenie wody dla organizmu
• zinterpretuje wyniki doświadczenia na wykrywanie składników
pokarmowych w produktach spożywczych
• definiuje pojęcie przemiana materii
• podaje fotosyntezę jako przykład procesu syntezy;
oddychanie jako przykład procesu rozpadu
• opisuje sposób odżywiania się organizmów
samożywnych i cudzożywnych
• wymienia przykłady organizmów samożywnych i
cudzożywnych,
• wyjaśnia pojęcie metabolizm
• podaje przykłady reakcji syntezy i rozpadu
• określa czynniki od których zależy szybkość procesów przemiany materii
• porównuje znaczenie glukozy dla roślin i zwierząt
• charakteryzuje rośliny pasożyty
Strona 4/9 Madej Zofia
Ścieżka edukacyjna
Treści ścieżki
edukacyjnej
7
Dział
Nr lekcji
programu
1
2
16
Odżywianie się organizmów
17
18
19
20.
Temat lekcji
Zakres treści z
podręcznika
3
4
Fotosynteza –
odżywianie się roślin.
Fotosynteza – odżywianie
się roślin. Miejsce i
warunki jej przebiegu
oraz produkty końcowe.
Sposoby odżywiania się
zwierząt oraz
przystosowania do
zdobywania pokarmu
Sposoby odżywiania się
zwierząt. Organizmy
odżywiające się martwą
materią organiczną.
Przystosowania
organizmów żyjących w
różnych środowiskach do
zdobywania pokarmu,
trawienia i wchłaniania
substancji odżywczych.
Wpływ gospodarki
rolnej na stan
środowiska.
Rola roślin w produkcji
żywności i w hodowli
zwierząt. Wpływ
gospodarki rolnej i
hodowli na stan
środowiska. Znaczenie
rolnictwa ekologicznego.
Powtórzenie i
utrwalenie wiadomości.
Wymagania podstawowe
5
Wymagania ponadpodstawowe
6
• definiuje pojęcie fotosynteza
•wyjaśnia, na czym polega proces fotosyntezy
• wskazuje na schemacie przekroju pop. liścia
chloroplasty, jako miejsce procesu fotosyntezy
• określa warunki niezbędne do przebiegu procesu
fotosyntezy
• wyjaśnia w jaki sposób rolnicy mogą zwiększyć
produkcję żywności
• rozpoznaje na ilustracjach i schematach chloroplasty pierwotka, skrętnicy i
roślin wyższych, jako miejsce procesu fotosyntezy
• przedstawia zapis słowny uproszczonej reakcji fotosyntezy
• charakteryzuje fazę świetlną fotosyntezy i fazę niezależną od światła
• wyjaśnia od czego zależy intensywność procesu fotosyntezy
• ocenia znaczenie procesu fotosyntezy w przyrodzie i dla człowieka
• wymienia sposoby odżywiania się organizmów
cudzożywnych
• podaje przykłady zwierząt roślinożernych,
drapieżnych i wszystkożernych
• wskazuje na schemacie układu pokarmowego
ssaków poznane narządy
• omawia na wybranych przykładach przystosowania
drapieżników do zdobywania ofiary i trawienia
pokarmu
• omawia przystosowania roślinożerców do pobierania
i trawienia pokarmu na przykładzie przeżuwaczy i
owadów
• zapisuje łańcuch pokarmowy uwzględniając
wszystkie ogniwa
• wymienia funkcje układu pokarmowego,
• definiuje pojęcie trawienie, destruent, łańcuch pokarmowy, konsument,
• wykazuje zależność między sposobem odżywiania zwierząt a budową
układu pokarmowego
• na wybranych przykładach opisuje sposoby zdobywania i trawienia
pokarmu
• wykazuje zróżnicowanie aparatów gębowych owadów w zależności od
pobieranego pokarmu
• prezentuje ciekawostki związane z odżywianiem się zwierząt
• ocenia rolę destruentów w obiegu materii
• podaje przykłady wykorzystania roślin w życiu i
gospodarce człowieka
• definiuje pojęcie erozja gleby
• opisuje zjawisko, tzw. zakwitów
• wymienia skutki stosowania pestycydów
• wyjaśnia pojęcie rolnictwo ekologiczne
• charakteryzuje zabiegi stosowane w rolnictwie
ekologicznym
• definiuje pojęcie eutrofizacja zbiorników wodnych, erozja, pestycydy
• wyjaśnia negatywny wpływ gospodarki rolnej człowieka na środowisko
naturalne
• opisuje zależność między stosowaniem nawozów sztucznych a eutrofizacją
zbiorników wodnych
• analizuje konsekwencje stosowania nawozów sztucznych i środków
ochrony roślin
• dowodzi, że rośliny zmniejszają efekt cieplarniany
• definiuje podstawowe pojęcia z działu ruch,
odżywianie
• omawia przystosowania pokrycia ciała roślin i
zwierząt do środowiska życia
• omawia przystosowania budowy i funkcji szkieletu
do środowiska życia
• na schematach i ilustracjach rozpoznaje elementy
budowy układu pokarmowego i układu ruchu
• ocenia wpływ gospodarki człowieka na stan
naturalnej roślinności
• poprawnie stosuje terminy typu: eutrofizacja zbiorników, erozja,
destruenci, metabolizm
• wykazuje zależności między budową organizmów a środowiskiem życia
• wykazuje przystosowania w budowie ciała organizmów do wykonywania
określonych funkcji
• klasyfikuje organizmy wg sposobu odżywiania się, budowy szkieletu,
poruszania
• syntetyzuje i analizuje zdobyte wiadomości
Sprawdzian
wiadomości i
umiejętności "Odżywianie się
organizmów
Plan wynikowy – gimnazjum klasa I
Strona 5/9 Madej Zofia
Ścieżka edukacyjna
Treści ścieżki
edukacyjnej
7
Edukacja
ekologiczna
Dział
Nr lekcji
programu
1
2
21.
23.
24.
Zakres treści z
podręcznika
3
4
Wymiana gazowa u
roślin.
Różnice pomiędzy
pojęciem wymiany
gazowej a oddychania,
miejsce , cel wymiany
gazowej u roślin
Narządy oddechowe
zwierząt a środowisko
życia.
Różnorodność narządów
wymiany gazowej u
zwierząt i ich związek ze
środowiskiem życia.
Zależność między
układem oddechowym a
krążenia w procesie
wymiany gazowej
Oddychanie
komórkowe jako proces
wyzwalania energii.
Miejsce, przebieg i cel
oddychania komórkowego
jako procesu wyzwalania
energii.
Konsekwencje
zanieczyszczeń
powietrza, wody i
gleby.
Wpływ zanieczyszczeń na
stan środowiska i jego
ocena za pomocą skali
porostowej.
Oddychanie organizmów
22.
Temat lekcji
Plan wynikowy – gimnazjum klasa I
Wymagania podstawowe
5
Wymagania ponadpodstawowe
6
• wskazuje miejsce wymiany gazowej u roślin
• wyjaśnia główny cel wymiany gazowej
• obserwuje aparaty szparkowe na preparacie
mikroskopowym
• rysuje schematycznie aparat szparkowy
• na rysunkach lub tablicy dydaktycznej odróżnia
komórki szparkowe od innych komórek skórki
• wykonuje preparat mikroskopowy dolnej skórki liścia (trzykrotki, grubosza
lub innej rośliny) (R)
• rysuje aparat szparkowy na podstawie obserwacji mikroskopowej (R)
• wyjaśnia mechanizm działania aparatu szparkowego w warunkach suszy i
dużej wilgotności podłoża (R)
• określa rolę aparatów szparkowych w fotosyntezie i oddychaniu (R)
• dostrzega różnicę między wymianą gazową u roślin wodnych i lądowych
(D)
• wyjaśnia zjawisko transpiracji (D)
• podaje przykłady roślin mających szparki wodne i wyjaśnia rolę tych
szparek (D/W)
• podaje przykłady zwierząt oddychających całą
powierzchnią ciała
• wymienia zwierzęta oddychające skrzelami
• omawia budowę płuc kręgowców, korzystając z
tablicy dydaktycznej
• wykonuje schematyczne rysunki budowy płuc
kręgowców
• dostrzega zależność typu narządów oddechowych zwierząt od środowiska
życia (R)
• omawia budowę narządów oddechowych bezkręgowców i kręgowców
(analizuje rysunki lub tablice barwne, porównuje) (R)
• porównuje skrzela i tchawki (D)
• analizuje budowę układu tchawkowego owadów i wyjaśnia, dlaczego krew
nie bierze w tym przypadku udziału w transporcie tlenu (R/D)
• wyjaśnia mechanizm wymiany gazowej u płazów i tzw. podwójnego
oddychania u ptaków (D)
• określa rolę przepony i mięśni międzyżebrowych w procesie wymiany
gazowej (D)
• wykazuje związek między układem oddechowym a układem krążenia w
procesie wymiany gazowej (D)
• wykazuje rolę skóry w oddychaniu (R)
• wymienia substraty i produkty procesu oddychania
• zapisuje słownie proste równanie przedstawiające
proces oddychania
• wskazuje organellum komórkowe, w którym odbywa
się oddychanie
• podaje przynajmniej 2 przykłady wykorzystania
energii przez organizmy żywe
• na podstawie doświadczenia wykazuje obecność
dwutlenku węgla w wydychanym powietrzu
• wyjaśnia istotę oddychania komórkowego (R)
• analizuje diagram wykorzystania energii powstającej w reakcji oddychania
(R)
• uzasadnia, od czego zależy intensywność procesu oddychania (D)
• rysuje schemat budowy mitochondrium (D)
• porównuje oddychanie z fotosyntezą (D)
• porównuje utlenianie biologiczne ze spalaniem glukozy poza organizmem
(D)
• na podstawie doświadczenia stwierdza wydzielanie się ciepła podczas
oddychania roślin (R/D)
• podaje ciekawostki związane z wykorzystaniem energii przez różne
organizmy (W)
• wymienia źródła zanieczyszczeń powietrza, wody i
gleby
• na przykładzie lasu wyjaśnia rolę roślin jako
producentów tlenu
• stosując uproszczoną skalę porostową, ocenia stopień
zanieczyszczenia powietrza (dwutlenku siarki) w
najbliższej okolicy
• wykazuje wpływ zanieczyszczeń środowiska na organizmy roślinne i
zwierzęce (R)
• wyjaśnia pojęcie: pustynia porostowa (R)
• podaje przykłady drzew i roślin zielnych odpornych i wrażliwych na
zanieczyszczenia powietrza (D)
• wyjaśnia, na czym polega symbioza glonu i grzyba w poroście (R)
• wykazuje zróżnicowaną wrażliwość organizmów wodnych na
Strona 6/9 Madej Zofia
Ścieżka edukacyjna
Treści ścieżki
edukacyjnej
7
realizacja ścieżki:
edukacja ekologiczna
Dział
Nr lekcji
programu
1
Temat lekcji
2
Zakres treści z
podręcznika
3
4
Wymagania podstawowe
5
Wymagania ponadpodstawowe
6
Ścieżka edukacyjna
Treści ścieżki
edukacyjnej
7
zanieczyszczenia (R)
• wyjaśnia zjawisko “smogu" (D)
• opisuje sposób powstawania kwaśnych deszczów i skutki takich opadów
(R)
• proponuje sposoby zapobiegania zanieczyszczeniom powietrza, wody i
gleby (R/W)
25.
26.
Transport substancji u
roślin.
Budowa i funkcje tkanek
przewodzących. Układ
tkanek na przekroju
poprzecznym łodygi i
korzenia. Przewodzenie
wody i transport
substancji odżywczych w
roślinie.
Krążenie płynów
ustrojowych u zwierząt.
Funkcje elementów
morfotycznych krwi.
Budowa i rola naczyń
krwionośnych, rodzaje
krwioobiegów i ich
związek ze
staocieplnością.
27.
Powtórzenie i
utrwalenie wiadomości.
28.
Rozmnażanie
bezpłciowe
organizmów.
Różnice pomiędzy
rozmnażaniem płciowym
a bezpłciowym. Sposoby
rozmnażania
bezpłciowego i przykłady
organizmów u których
występują.
Plan wynikowy – gimnazjum klasa I
• omawia funkcję tkanki przewodzącej (łyka i drewna)
• rozpoznaje na preparacie mikroskopowym tkanki
przewodzące
• rysuje schematyczny przekrój łodygi i korzenia roślin
okrytonasiennych
• liczy słoje przyrostu rocznego na przekroju ściętego
drzewa i na ich podstawie określa wiek drzewa
• omawia budowę wewnętrzną łodygi i korzenia na podstawie preparatów
mikroskopowych (lub rysunków schematycznych) (R)
• porównuje budowę wewnętrzną łodygi z budową korzenia (R)
• wykazuje zależność między budową,
• omawia różnice między wiązką przewodzącą otwartą i zamkniętą (D)
• rysuje schematycznie wiązkę otwartą i zamkniętą na podstawie obserwacji
preparatu rozmieszczeniem i funkcją tkanek budujących korzeń i łodygę (D)
• omawia różnice między wiązką przewodzącą otwartą i zamkniętą (D)
• rysuje schematycznie wiązkę otwartą i zamkniętą na podstawie obserwacji
preparatu mikroskopowego (R/D)
• opisuje sposób przewodzenie wody i transportu substancji odżywczych w
roślinie (R)
• wyjaśnia pojęcie: nerwacja liścia (R)
• doświadczalnie wykazuje przewodzenie u roślin (R/D)
• wyjaśnia pojęcia: zamknięty i otwarty układ
krwionośny
• wymienia narządy budujące układ krążenia
kręgowców
• nazywa elementy morfotyczne krwi i omawia ich
funkcję
• rozpoznaje preparaty przedstawiające krew żaby i
ssaka
• korzystając ze schematów, analizuje drogę krwi w
organizmie kręgowców
• rozpoznaje na podstawie rysunków schematycznych
serca ryb, płazów, gadów, ptaków i ssaków
działy: oddychanie organizmów oraz transport
substancji u roślin i zwierząt
• opisuje budowę i rolę naczyń krwionośnych (R)
• przedstawia za pomocą schematycznych rysunków budowę serc
kręgowców (R)
• wyjaśnia rolę częściowej przegrody w komorze serca gadów i całkowitej u
ptaków (D)
• rysuje schematy obiegów krwi u poszczególnych grup kręgowców (D)
• objaśnia sposób przepływu krwi w krwiobiegu (R)
• wyjaśnia rolę małego i dużego obiegu krwi u ssaków (R)
• wyjaśnia pojęcie: hemolimfa (W)
• wyjaśnia rolę hemoglobiny i osocza w transporcie gazów (D/W)
• wymienia sposoby bezpłciowego rozmnażania roślin
i zwierząt
• wymienia zmodyfikowane pędy służące jako organy
do rozmnażania (kłącza, bulwy, cebule, rozłogi)
• podaje różnicę między rozmnażaniem płciowym a bezpłciowym (R)
• uzasadnia cel rozmnażania (R)
• na wybranych przykładach (pantofelek, stułbia, pieczarka, paproć) opisuje,
w jaki sposób zachodzi dany typ rozmnażania bezpłciowego (D)
• wyjaśnia pojęcia: pączkowanie, fragmentacja, zarodniki, nasiona (R)
• podaje sposoby rozmnażania roślin doniczkowych (D)
• wyjaśnia zjawisko regeneracji (W)
Strona 7/9 Madej Zofia
sprawdzian z
oddychania i transportu
Dział
Nr lekcji
programu
1
2
29.
30/31.
Temat lekcji
Zakres treści z
podręcznika
3
4
Rozmnażanie płciowe
organizmów roślinnych.
Cykle rozwojowe
mszaków , paprotników
nago i okrytonasiennych.
Proces powstawania i
budowa nasienia i owocu.
Rozmnażanie się i
rozwój zwierząt.
Sposoby rozmnażania się
różnych zwierząt (rozwój
prosty i złożony).
Znaczenie wytworzenia
błon płodowych dla
uniezależnienia się od
środowiska wodnego.
Plan wynikowy – gimnazjum klasa I
Wymagania podstawowe
5
Wymagania ponadpodstawowe
6
• odróżnia na rysunku komórki płciowe męskie i
żeńskie
• prawidłowo nazywa komórki rozrodcze
• rozpoznaje symbole oznaczające płeć męską i żeńską
• rozpoznaje na rysunku i żywym okazie mchu
płonnika sporofit i gametofit
• opisuje wygląd sporofitu i gametofitu
• na żywych okazach lub preparatach mokrych
rozpoznaje kwiatostan żeński i męski sosny
• wyjaśnia pojęcia: zapylenie, zapłodnienie, zygota,
zarodek
• rysuje budowę kwiatu rośliny okrytonasiennej
• omawia rolę kwiatu roślin okrytonasiennych
• podaje przykłady różnych sposobów zapylania roślin
• porównuje komórkę jajową i plemnik (R)
• uzasadnia, że rozmnażanie płciowe jest konieczne w celu zachowania
zmienności wewnątrzgatunkowej (D)
• definiuje pojęcia: przemiana pokoleń, sporofit, gametofit (D)
• dostrzega różnice w przemianie pokoleń u roślin i zwierząt (W)
• uzasadnia konieczność obecności “kropli wody" do zapłodnienia mszaków
i paprotników (R)
• dostrzega redukcję pokolenia gametofitu u roślin w związku z
przystosowaniem do życia na lądzie (W)
• opisuje cykl rozwojowy mszaków i paprotników (R/D)
• opisuje wygląd kwiatostanów męskich i żeńskich sosny (R)
• wykonuje rysunek pojedynczego kwiatu męskiego i żeńskiego sosny oraz
nasienia sosny (R)
• opisuje cykl rozwojowy sosny (W)
• wyjaśnia, czym różnią się rośliny nagonasienne od okrytonasiennych (R)
• uzasadnia, dlaczego sosna należy do roślin nagozalążkowych,
nagonasiennych, wiatropylnych (R)
• uzasadnia, że sosna jest rośliną rozdziel nopłciową, jednopienną (D)
• opisuje podwójne zapłodnienie u okrytonasiennych (D)
• przedstawia sposób powstawania owocu i nasienia na przykładzie wiśni
(lub innego drzewa owocowego) (R)
• wskazuje przystosowania roślin do rozsiewania nasion i owoców (R)
• opisuje doświadczenie dotyczące warunków kiełkowania roślin (R/D)
• omawia budowę zalążka i woreczka zalążkowego roślin okrytonasiennych
(W)
• analizuje cykl rozwojowy rośliny okrytonasiennej, np. hodując fasolę (R/D)
• omawia budowę i rolę komórek rozrodczych
• wyjaśnia pojęcia: jajorodność, żyworodność,
rozdzielnopłciowość, zapłodnienie zewnętrzne i
wewnętrzne
• rozpoznaje i nazywa jaja ryb oraz żab
• omawia rozmnażanie ryb
• przedstawia rozmnażanie i rozwój płazów na
przykładzie żaby
• podaje przykłady ptaków gniazdowników i
zagniazdowników
• wymienia nazwy błon płodowych
• wyjaśnia rolę błon płodowych gadów, ptaków i
ssaków
• nazywa zasadnicze elementy budowy jaja ptaka
• omawia różne sposoby rozmnażania owadów (R)
• na przykładach wyjaśnia, czym różni się rozwój prosty, przeobrażenie
niezupełne i zupełne (R)
• przyporządkowuje rodzaj larwy do odpowiedniego gatunku owada (D)
• wyjaśnia, na czym polega metamorfoza kijanki (R)
• podaje przykłady opieki nad potomstwem u ryb, płazów i gadów (W)
• wyjaśnia, dlaczego gady mogą rozmnażać się na lądzie (D)
• uzasadnia podział kręgowców na owodniowce i bezowodniowce (R)
• charakteryzuje zachowania godowe ptaków i formy opieki nad
potomstwem (R)
• omawia sposób rozmnażania ssaków (R)
• uzasadnia nazwę: ssaki (R)
• porównuje sposób opieki nad potomstwem u różnych grup zwierząt (D)
• określa, czym są i jaką rolę pełnią łożysko oraz pępowina (D)
• rysuje budowę jaja ptaka (R)
• na podstawie tablicy barwnej rozpoznaje różne rodzaje ptasich gniad (R)
Strona 8/9 Madej Zofia
Ścieżka edukacyjna
Treści ścieżki
edukacyjnej
7
Dział
Nr lekcji
programu
1
2
32.
33.
34.
35.
36.
37.
Temat lekcji
Zakres treści z
podręcznika
3
Dlaczego zanika
różnorodność
gatunkowa?
Powtórzenie i
utrwalenie wiadomości.
Sprawdzian
wiadomości i
umiejętności z
"Rozmnażania się
organizmów"
Regulacja procesów
życiowych u roślin.
Regulacja funkcji
życiowych u zwierząt i
narządy zmysłów.
4
Znaczenie zachowania
bioróżnorodności.
Przyczyny i skutki
zjawisk globalnych (efekt
cieplarniany, dziura
ozonowa, {„kwaśne
deszcze”
Rodzaje ruchów
roślinnych, mechanizmy
ich powstawania i
praktyczne wykorzystanie
w ogrodnictwie i
sadownictwie.
Typy układów
nerwowych . Znaczenie
układu nerwowego i
hormonalnego w regulacji
procesów życiowych.
Wymagania podstawowe
5
Wymagania ponadpodstawowe
6
• wymienia przykłady działalności człowieka
prowadzącej do niszczenia i przekształcania
środowiska
• wyjaśnia ochronną rolę warstwy ozonowej
• wyjaśnia cel ochrony gatunkowej roślin i zwierząt
oraz innych form ochrony przyrody
dział: rozmnażanie się organizmów
• uzasadnia, dlaczego zanika różnorodność gatunkowa (R)
• wyjaśnia, dlaczego zachowanie bioróżnorodności jest istotne dla
przyszłych pokoleń (D)
• wyjaśnia przyczyny i skutki rozrzedzenia warstwy ozonowej (“dziury
ozonowej") (R)
• na podstawie obserwacji podaje przykłady ruchów
roślin
• wyjaśnia konsekwencje ścięcia stożków wzrostu
• proponuje praktyczne zastosowanie ścięcia stożków
wzrostu u roślin uprawnych (ogrodnictwo,
sadownictwo)
• dokonuje podziału ruchów roślin na tropizmy i nastie (R)
• charakteryzuje tropizmy i nastie
• dokonuje porównania tropizmów i nastii (D)
• planuje doświadczenie obrazujące wykonywanie ruchów przez rośliny (D)
• charakteryzuje rolę auksyn (D)
• wymienia podstawowe funkcje układu nerwowego
• wymienia typy układów nerwowych bezkręgowców
(siateczkowy, drabinkowy i łańcuszkowy)
• wylicza narządy układu nerwowego kręgowców
• podaje rolę układu hormonalnego
• wymienia narządy zmysłów
• charakteryzuje rolę narządów zmysłów
• podaje przykłady ostrzegawczej roli narządów
zmysłu (np. dotyku, węchu, smaku)
• opisuje budowę i działanie komórki nerwowej jako podstawowej jednostki
budulcowej i czynnościowej układu nerwowego (R)
• charakteryzuje, popierając przykładami, typy układów nerwowych
bezkręgowców (R)
• wyjaśnia funkcjonowanie autonomicznego układu nerwowego (D)
• porównuje działanie układu współczułnego i przywspółczulnego (D)
• nazywa części mózgu (R)
• na podstawie rysunków porównuje budowę mózgu u poszczególnych
gromad kręgowców (D)
• definiuje pojęcia: hormon, gruczoł dokrewny (R)
• nazywa najważniejsze gruczoły dokrewne (R)
• wyjaśnia funkcjonowanie oczu złożonych u owadów (D)
• na podstawie rysunku (lub tablicy barwnej) nazywa główne elementy
budowy ucha ssaków (R)
• lokalizuje w uchu wewnętrznym narząd równowagi (R)
• wyjaśnia rolę linii bocznej i pęcherza pławnego u ryb (R)
• wyjaśnia zjawisko akomodacji oka (D)
• określa rolę małżowiny usznej u zwierząt (D)
Podsumowanie
półrocznej pracy i
ocena osiągnięć
uczniów.
Plan wynikowy – gimnazjum klasa I
Strona 9/9 Madej Zofia
Ścieżka edukacyjna
Treści ścieżki
edukacyjnej
7
realizacja ścieżki:
edukacja ekologiczna