Alergiczny nieżyt nosa (cz. I)
Transkrypt
Alergiczny nieżyt nosa (cz. I)
Farmakoterapia Alergiczny nieżyt nosa (cz. I) Alergiczny nieżyt nosa jest najczęstszą manifestacją kliniczną alergii. Według aktualnych badań epidemiologicznych ECAP choroba występuje u 22,5% Polaków i częściej dotyczy osób ze środowiska miejskiego (23,2%). Dane te są zbliżone do wyników badań ECRHS II, zgodnie z którymi alergiczny nieżyt nosa występuje u 20,9% dorosłych mieszkańców Europy. Chcąc zrozumieć istotę problemu, należy sięgnąć do międzynarodowego konsensusu ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma), który definiuje chorobę jako zespół objawów klinicznych wywołanych IgE-zależną reakcją zapalną błony śluzowej nosa na alergen. Do typowych objawów klinicznych alergicznego nieżytu nosa należą: kichanie, wyciek surowiczej wydzieliny, uczucie zatkania nosa oraz świąd. Czas występowania objawów oraz ich nasilenie są u poszczególnych chorych zróżnicowane. Klasyfikację alergicznego nieżytu nosa w zależności od czasu utrzymywania się objawów (za ARIA) zilustrowano w tab. 1. Nasilenie objawów klinicznych oraz ich wpływ na komfort życia chorego stały się podstawą innego podziału, co przedstawia tab. 2. Objawy kliniczne są wynikiem zachodzącej w błonie śluzowej nosa reakcji immunologicznej z udziałem alergenowo swoistych przeciwciał klasy E (asIgE), która rozwija się na skutek ponownego kontaktu osoby uczulonej z alergenami środowiskowymi. Wcześniej, w czasie pierwszego kontaktu z alergenem, w organizmie dochodzi do rozpoznania alergenu przez układ immunologiczny i wytworzenia przeciwciał IgE, co nazywamy uczuleniem. Okres ten jest niemy klinicznie (bezobjawowy). Dopiero ponowny kontakt z alergenem powoduje uruchomienie procesu zapalenia Tab. 1. Alergiczny nieżyt nosa – aktualna klasyfikacja według ARIA Alergiczny nieżyt nosa okresowy przewlekły objawy występują przez < 4 dni/tydzień lub < 4 tygodnie > 4 dni/tydzień lub > 4 tygodnie Tab. 2. Klasyfikacja alergicznego nieżytu nosa w zależności od nasilenia objawów klinicznych Alergiczny nieżyt nosa łagodny umiarkowany lub ciężki spełnione jest przynajmniej jedno nie jest spełnione żadne z kryteriów: z kryteriów: zaburzenia snu utrudnienie wykonywania czynności codziennych, rekreacyjnych i/lub sportu trudności w pracy lub nauce uciążliwość objawów 14 alergicznego z udziałem wcześniej zsyntetyzowanych przeciwciał IgE, w wyniku czego rozwijają się objawy choroby alergicznej. Alergeny całoroczne, które mogą wywoływać objawy przewlekłego nieżytu nosa, to roztocza, pleśnie i antygeny odzwierzęce (kota, psa, konia, królika, chomika, świnki morskiej i innych zwierząt domowych lub hodowlanych). Natomiast okresowy nieżyt alergiczny nosa najczęściej jest wywoływany pyłkami roślin wiatropylnych. Stężenie pyłków roślin zmienia się w ciągu roku kalendarzowego. W Polsce sezon pylenia roślin zwykle rozpoczyna się pod koniec stycznia, a pierwszym pojawiającym się w powietrzu alergenem jest pyłek leszczyny. W zależności od panujących temperatur wegetacja roślin może ulec odpowiednio przyśpieszeniu lub opóźnieniu. W celu oceny udziału alergenu w powstawaniu objawów klinicznych przydatny jest kalendarz pylenia roślin w Polsce, dostępny na stronie www. alergen.info.pl. Chociaż przebieg choroby nie zagraża życiu chorego, to jednak znacząco obniża komfort życia oraz pogarsza funkcjonowanie społeczne poprzez absencję szkolną i zawodową, a nieleczona alergia zwiększa ryzyko rozwoju astmy oskrzelowej. Codzienna praktyka wskazuje, że wielu chorych bagatelizuje objawy choroby i nie szuka fachowej pomocy, a doraźna terapia lekami OTC jedynie odwleka przeprowadzenie diagnostyki, ustalenie właściwego rozpoznania oraz rozpoczęcie terapii. Z tej perspektywy konieczność edukacji społecznej, z uwzględnieniem pracowników ochrony zdrowia, nie budzi wątpliwości. dr n. med. Anna Zawadzka-Gralec, alergolog, pediatra