powiatowa strategia rozwiązywania problemów społecznych

Załącznik do Uchwały Nr XII/95/2008
Rady Powiatu w Choszcznie
z dnia 18 kwietnia 2008 r.
w sprawie przyjęcia do realizacji
Powiatowej Strategii Rozwiązywania Problemów
Społecznych
Powiatu Choszczeńskiego na lata 2008 – 2015.
POWIATOWA STRATEGIA
ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW
SPOŁECZNYCH POWIATU
CHOSZCZEŃSKIEGO
NA LATA 2008 – 2015.
POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE
W CHOSZCZNIE
1
POWIATOWA STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
POWIATU CHOSZCZEŃSKIEG NA LATA 2008 – 2015.
WSTĘP
Rozdział I
Charakterystyka Powiatu Choszczeńskiego
Rozdział II
Pomoc społeczna na terenie powiatu
2.1. Podmioty realizujące zadania
2.2. Diagnoza problemów społecznych w powiecie i zasoby w ich
rozwiązywaniu.
Bezrobocie.
Niepełnosprawność.
Alkoholizm, narkomania i inne uzależnienia.
Przemoc.
Rodziny zastępcze.
Rozdział III
Opracowanie strategii dla powiatu.
3.1.
Analiza SWOT
3.2.
Cele strategiczne i operacyjne.
ZAKOŃCZENIE
2
Wstęp
Celem strategii jest rozwiązywanie ważnych problemów społecznych w naszym
powiecie oraz planowanie i realizacja wyznaczonych zadań w zakresie polityki
społecznej1.
Realizacja
zadań
postawionych
przed
pomocą
społeczną
na
poziomie
społeczności lokalnej, jak i na poziomie rodziny i jednostki oraz konieczność
wypracowania ustawowych i niekonwencjonalnych form pomocy, wymaga systemowe go
i profesjonalnego diagnozowania problemów społecznych w skali powiatu. Diagnoza
problemów społecznych występujących na terenie powiatu sporządzona została na
podstawie danych będących w dyspozycji Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie,
Ośrodków Pomocy Społecznej, Komendy Powiatowej Policji, Powiatowego Urzędu
Pracy, i innych działających na naszym terenie.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych jest wyrazem zintegrowanego
planowania społecznego. Cele integracji powinny być wyrazem dążeń i aspiracji
społeczności lokalnej zmierzających do rozwiązywania zidentyfikowanych problemów,
likwidacji barier i zagrożeń oraz do wykorzystania wszelkich szans tkwiących w
potencjale ludzkim i materialnym dla przyszłej integracji.
Do podstawowych zadań przy tworzeniu strategii należy zaliczyć diagnozę
problemów
społecznych,
wskazanie
głównych
kierunków
działań
(ustalenie
priorytetowego hasła polityki społecznej), a dla obszarów problemowych – priorytetów
oraz działań niezbędnych do ich realizacji.
Stosowanie
zapisów
strategii
umożliwi
zaplanowanie
rozwoju
wybranych
obszarów polityki społecznej oraz podejmowanie innych działań na rzecz podnoszenia
jakości życia mieszkańców powiatu. Strategia wskazuje główne
kierunki działań dla
podmiotów funkcjonujących w obszarze polityki społecznej, czyli organów administracji
rządowej i samorządowej.
Rozwój powiatu musi być ściśle powiązany z polepszeniem jakości życia
mieszkańców. Przyjazne warunki życia oznaczają dobry dostęp do: opieki zdrowotnej,
pomocy społecznej, mieszkań, instytucji kultury, sportu i rekreacji oraz zapewnienie
bezpieczeństwa zarówno socjalnego jak i publicznego.
3
ROZDZIAŁ I
CHARAKTERYSTYKA POWIATU CHOSZCZEŃSKIEGO
Powiat
Choszczeński
położony
jest
w
południowej
części
województwa
zachodniopomorskiego2. Leży na Pojezierzu Myśliborskim nad rzeką Stobnicą i jeziorem
Klukom. W jego skład wchodzi sześć gmin: Bierzwnik, Choszczno, Drawno, Krzęcin,
Pełczyce i Recz. Powierzchnia powiatu – 132.752 ha, ludność – około 51.320. Jest to
rejon gdzie funkcjonowały byłe PGR-y. Region ma charakter rolniczy, ponad połowa jego
mieszkańców zamieszkuje wsie. Dużą część powierzchni powiatu (39,1%) stanowią
użytki leśne (w znacznym stopniu objęte ochroną przyrody) i wody (2,7%) co sprawia, że
teren powiatu charakteryzuje się sprzyjającymi warunkami turystycznymi. Na tę
atrakcyjność wpływa bogate zróżnicowanie krajobrazu, na którego piękno wielki wpływ
ma ponad 100 jezior.
W powiecie działają małe i średnie przedsiębiorstwa, brak jest dużej strategicznej
firmy. Dlatego też zjawisko bezrobocia na terenie naszego powiatu utrzymuje si ę na
bardzo wysokim poziomie. Stopa bezrobocia kształtuje się w granicach 29,9 % (stan na
31.12.2006r.). Obserwuje się tendencje spadkową.
Choszczno jako stolica powiatu jest ośrodkiem skupiającym wszystkie powiatowe
instytucje rządowe, samorządowe i inne ważne instytucje dla życia lokalnej społeczności.
Tutaj zlokalizowane są szkoły średnie i filie uczelni wyższych. Funkcjonuje szpital
powiatowy oraz publiczne i prywatne przychodnie lekarskie, w tym specjalistyczne.
1
2
Ustawa z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej: art. 19 pkt 1.
Żródło: Starostwo Powiatowe, Wydz. Nieruchomości ,Geodezji, Kartografii i Katastru, z dnia 17.05.2006r.
4
5
Ludność w Powiecie Choszczeńskim z wyszczególnieniem poszczególnych
gmin na dzień 31.12.2006r3.
Miasto i Gmina Choszczno
22 623
Gmina Bierzwnik
4 981
Miasto i Gmina Drawno
5 502
Gmina Krzęcin
3 980
Miasto i Gmina Pełczyce
8 305
Miasto i Gmina Recz
5 930
Ogółem:
51 321
Mimo nieznacznemu przyrostowi, populacja maleje. Duży odsetek wyjeżdża
za granice kraju w celach zarobkowych.
Krzęcin
3
Bierzwnik
Źródło: Starostwo Powiatowe: Strategia Rozwoju Powiatu Choszczeńskiego na lata 2007- 2015.
6
Recz
Pełczyce
Drawno
Każda
jednostka
dysponuje
własnymi
zasobami
instytucjonalnymi
i pozainstytucjonalnymi. Infrastrukturę w powiecie w zakresie pomocy dziecku
i rodzinie głównie tworzą: ośrodki pomocy społecznej, placówki opiekuńczowychowawcze wsparcia dziennego – świetlice- instytucje poradnictwa rodzinnego,
powiatowe centrum pomocy rodzinie i rodzinna opieka zast ępcza oraz placówki
oświatowe.
7
ROZDZIAŁ II
POMOC SPOŁECZNA NA TERENIE POWIATU
Pomoc społeczna to spójny system, oparty między innymi na budowaniu
podstaw systemu samopomocowego, wspieraniu i tworzeniu lokalnego systemu
organizacji społecznych, a także na pracy na zasadach partnerstwa, pomocniczo ści i
efektywności.
Wsparcie społeczne może być krótkoterminowe jako rodzaj interakcji
społecznej, w której następuje wymiana jednostronna lub dwustronna, gdzie istnieje
osoba lub grupa wspierająca i odbierająca.
Aby działania były skuteczne, potrzebna jest spójność miedzy potrzebami a
rodzajem
udzielonego
wsparcia
(wsparcie:
emocjonalne,
warto ściujące,
instrumentalne i informacyjne).
Pracownik socjalny zgodnie z zasadą subsydialności powinien pomagać tam,
gdzie człowiek w naturalnym systemie nie daje sobie rady.
Organizowanie systemu oparcia społecznego w Powiatowym Centrum
Pomocy Rodzinie to jednocześnie plan działania socjalnego.
Realizując projekt socjalny niezbędne jest określenie wytycznych działania.
Strategia to sztuka zaangażowania całego zbioru środków na rzecz i osiągnięcia
celu. Natomiast decyzje strategiczne to najważniejsze decyzje dla powodzenia
organizacji, które:
1) dotyczą celu (celów) i zakresu działalności całej organizacji,
2) uwzględniają wpływ otoczenia, w którym organizacja funkcjonuje,
3) łączą zakres i rodzaj działalności organizacji z jej już istniejącymi lub
potencjalnymi możliwościami,
4) mają istotny wpływ na sposób rozmieszczenia i wykorzystania zasobów
organizacji,
5) mają dłuższy horyzont czasowy (decyzje długookresowe),
6) decyzje strategiczne charakteryzują się kompleksowością.
8
1.1. PODMIOTY REALIZUJĄCE ZADANIA
Na poziomie powiatu podstawowymi partnerami pomocy społecznej są:
-
władze samorządowe, w szczególności Rada Powiatu, jej komisje działające w
zakresie pomocy społecznej oraz Zarząd,
-
administracja samorządowa: PCPR oraz OPS-u na terenie powiatu,
-
organizacje społeczne,
-
kościoły i związki wyznaniowe,
-
związki
i
wspólnoty
nieformalne
(np.
wspólnota
sąsiedzka,
wspólnota
pracownicza),
-
klienci pomocy społecznej,
-
mieszkańcy powiatu.
Realizacją zadań wynikających z ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca
2004r oraz pomocą środowiskową zajmują się następujące instytucje w Powiecie
Choszczeńskim:
1.Miejsko-Gminny
Ośrodek
Pomocy
Społecznej
w
Choszcznie,
zatrudnia
pracowników socjalnych prowadzących pracę socjalną, pomaga potrzebującym z
terenu Gminy Choszczno w następujący sposób:
•
organizuje usługi opiekuńcze dla osób starszych i chorych,
•
pokrywa wydatki na świadczenia zdrowotne,
•
organizuje poradnictwo prawne i psychologiczne,
•
pomaga w staraniach o dom pomocy społecznej,
•
prowadzi
środowiskowy
Dom
Samopomocy
oraz
świetlicę
socjoterapeutyczną,
•
udziela pomocy finansowej i rzeczowej,
•
świadczy specjalistyczne usługi opiekuńcze,
•
udziela schronienia, posiłku oraz niezbędnego ubrania,
•
udziela pomocy w formie dopłat do wydatków mieszkaniowych,
2.Miejsko- Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Pełczycach ul. Starogrodzka 12,
73-260 Pełczyce,
9
3.Miejsko- Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Drawnie ul. Kościuszki 9,
4.Miejsko- Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Reczu ul. Ratuszowa 27, 73-210
Recz,
5.Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Krzęcinie ul. Tylna 7, 73-231 Krzęcin,
6.Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Bierzwniku ul. Krótka 6, 73-240 Bierzwnik,
7.Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna ul. Niedziałkowskiego,
8.Środowiskowy Dom Samopomocy w Choszcznie, który przewidziany jest na 20
osób z dysfunkcją układu nerwowego,
9.Środowiskowy Dom Samopomocy w Reczu,
10.Środowiskowy Dom Samopomocy Społecznej w Krzęcinie,
11.Dom Pomocy Społecznej w Brzezinach
12.Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Choszcznie ul. Niedziałkowskiego 22,
13.Punkt Interwencyjno- Mediacyjny działający przy PCPR w Choszcznie, pomoc
specjalistów: pracownika socjalnego-mediatora, psychologa, pedagoga, prawnika,
14.Punkt Konsultacyjno- Interwencyjny ds. Uzależnień w MGOPS w Choszcznie,
pomoc osobom dotkniętych przemocą i uzależnieniami,
15.Punkt Konsultacyjno- Informacyjny ul. Ratuszowa 7, Recz,
16.Punkt Konsultacyjno- Informacyjny ul. Starogrodzka 10 Pełczyce,
17.Warsztat Terapii Zajęciowej w Piaseczniku- daje możliwości rehabilitacji
społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych poprzez działania organizacyjne,
lecznicze, psychologiczne, edukacyjne i społeczne. Zajęcia odbywają się w pracowni
plastycznej, introligatorskiej, wikliniarskiej, kroju i szycia, rolniczo - ekologicznej oraz
gospodarstwa domowego,
18.Świetlica socjoterapeutyczna dla dzieci w wieku szkolnym,
19.Grupa AA „Arka”,
20.Grupa samopomocowa dla rodzin osób z problemami psychicznymi,
21.Noclegownia dla bezdomnych ul. Matejki 3, 73-200 Choszczno, dysponuje 10
miejscami,
22.Noclegownia dla bezdomnych w Reczu ul. Ratuszowa 21a, 73-210 Recz, posiada
2 miejsca, funkcjonuje przy OPS,
10
23.Ośrodek Wspierania Rodziny w Korytowie ul. Kościelna 4a, 73-222 Korytowo, 12
łóżek,
24.Jadłodajnia Caritas w Choszcznie ul. Kościuszki 3, oferuje ok. 100 posiłków,
ciepła zupa.
25.Gminne Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w każdej gminie,
26.Klub Integracji Społecznej w Reczu.
27.Inne instytucje i placówki edukacyjne.
I. ZADANIA POWIATOWEGO CENTRUM POMOCY RODZINIE Z ZAKRESU POMOCY
SPOŁECZNEJ:
1. Kierowanie osób ubiegających się o przyjęcie do domu pomocy społecznej4.
2. Opracowanie powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych.
3. Udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach osobom korzystającym
z pomocy społecznej.
4. Doradztwo metodyczne dla ośrodków pomocy społecznej i pracowników
socjalnych.
5. Udzielanie specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego dla rodzin
naturalnych i zastępczych, a także terapii rodzinnej,
6. Podejmowanie innych działań wynikających z rozeznanych potrzeb.
7. Współpraca
i wychowania
z
sądem opiekuńczym w
dzieci
pozbawionych
sprawach
całkowicie
lub
dotyczących
opieki
częściowo
opieki
rodzicielskiej.
8. Zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo
pozbawionym opieki poprzez kierowanie ich do placówek opieku ńczo –
wychowawczych.
4
Źródło: [email protected]
11
9. Wykonywanie nadzoru nad działalnością, szczególnie w zakresie spraw
finansowych i administracyjnych Domu Opieki Społecznej w Brzezinach.
10. Pomoc w integracji ze środowiskiem osób opuszczających niektóre rodzaje
placówek opiekuńczo-wychowawczych, zakładów dla nieletnich i rodzin
zastępczych.
11. Przyznawanie pomocy na usamodzielnienie lub kontynuowanie nauki dla osób
opuszczających niektóre rodzaje placówek opiekuńczo - wychowawczych,
resocjalizacyjnych, zakładów dla nieletnich i rodzin zastępczych.
12. Organizowanie opieki w rodzinach zastępczych oraz udzielenie pomocy
pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych dzieci.
II. ZADANIA Z ZAKRESU ZATRUDNIANIA I REHABILITACJI ZAWODOWEJ OSÓB
NIEPEŁNOSPRAWNYCH:
1. Udzielanie osobom niepełnosprawnym pożyczek na rozpoczęcie działalności
gospodarczej albo rolniczej.
2. Dokonywanie zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawc ę w związku z
przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy, stosownie do
potrzeb wynikających z niepełnosprawności osób na nich zatrudnionych oraz
z rozpoznaniem przez służby medycyny tych potrzeb.
3. Refundacja wynagrodzeń i składek ubezpieczenia społecznego zgodnie z
umowami zawartymi do końca grudnia 2002 r. na utworzenie stanowisk pracy
dla osób niepełnosprawnych.
4. Finansowanie kosztów szkolenia i przekwalifikowania zawodowego osób
niepełnosprawnych.
III. ZADANIA Z ZAKRESU REHABILITACJI SPOŁECZNEJ:
1. Dofinansowanie kosztów tworzenia i działania warsztatów terapii zajęciowej.
2. Dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w
turnusach rehabilitacyjnych.
12
3. Dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu si ę i
technicznych,
w
związku
z
indywidualnymi
potrzebami
osób
niepełnosprawnych.
4. Dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepe łnosprawnych.
5. Dofinansowanie
zaopatrzenia
w
sprzęt
rehabilitacyjny,
przedmioty
ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane osobom niepełnosprawnym.
Strukturę instytucji w Powiecie Choszczno obrazuje Rysunek Nr 1.
OŚRODKI POMOCY SPOŁECZNEJ
ŚRODOWISKOWE DOMY SPOŁECZNE
DOM POMOCY SPOŁECZNEJ
GMINNE KOMISJE ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH
PORADNIA UZALEŻNIŃ
KIS
WTZ
PORADNIA PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNA
ŚWIETLICE
SZKOŁA WYŻSZA, UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI
SZKOŁY PONADGIMNAZJALNE
SZKOŁY ŚREDNIE
GIMNAZJUM
SZKOŁY PODSTAWOWE
PRZEDSZKOLA
ODDZIAŁY PRZEDSZKOLNE
NIEPUBLICZY ODDZIAŁ PRZEDSZKOLNY
13
GW
SZ.P.G.
MGOPS
KIS
GKRPA
MGOPS
GKRPA
G
ŚDS
Ś
G
MGOPS
NOP
Ś
DRAWNO
SZ.P
GW
P
OP
REC
Z
SZ.P
G
SZ.P.
SZ.Ś
GKRPA
P
WTZ
Z
SZ.W.
Ś
SZ.P.
CHOSZCZNO
G
BIERZWNIK
ŚDS
PPP
P
GOP
S
P
GKRPA
OP
OP
OP
OP
SZ.P.
PU
ŚDS
DPS
PEŁCZYCE
GOPS
Ś
SZ.P
.
G
KRZĘCIN
G
G
P
Ś
MGOPS
G
GKRPA
14
GKRPA
W Powiecie Choszczeńskim działa 109 organizacji pozarządowych. Organizacje
pozarządowe są ważnym partnerem pozarządowym dla sektora publicznego do
tworzenia wspólnych projektów polityki społecznej.
Podmioty (gmina, powiat, województwo) realizujące zadania z zakresu pomocy
społecznej nie są powiązane hierarchicznie. Każdy z podmiotów ma swój, własny, do
pewnego stopnia autonomiczny zakres działania, co nie koliduje z faktem, że powiat
zobowiązany jest do koordynacji działania swoich gmin i może w tym zakresie zlecać
realizację określonych zadań gminie.
Organizowanie systemu oparcia społecznego w Powiatowym Centrum Pomocy
Rodzinie to jednocześnie plan działania socjalnego.
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Choszcznie organizuje i koordynuje
całość inicjatyw, przedsięwzięć oraz zabezpieczeń na rzecz osób potrzebujących
pomocy. Centrum jest budżetową jednostką organizacyjną, utworzoną przez Radę
Powiatu w Choszcznie celem realizacji zadań własnych oraz zleconych powiatowi z
zakresu pomocy społecznej.
PCPR jest instrumentem realizującym politykę społeczną państwa, którego
działalność – na mocy ustawy o pomocy społecznej – ma na celu umożliwienie
osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są oni
w stanie pokonać, wykorzystując własne środki, możliwości i uprawnienia.
Działalność
Centrum
skierowana
jest
z
jednej
strony
na
poprawę
funkcjonowania indywidualnego i społecznego swoich klientów, doprowadzenie ich
do usamodzielnienia oraz integracji ze środowiskiem. Z drugiej strony ukierunkowana
jest
na
działania
profilaktyczne
zapobiegające
powstawaniu
niepożądanych
(kryzysowych, patologicznych) sytuacji. Realizacja tych zadań oparta jest na
współpracy z wieloma podmiotami, m.in. policją, z placówkami służby zdrowia,
edukacji, jak również z organizacjami pozarządowymi, działającymi na rzecz pomocy
i wsparcia w środowisku lokalnym ( stowarzyszenia, etc.). W konsekwencji ma on
przeciwdziałać społecznemu wyłączeniu, marginalizacji jednostek i grup społecznych
poprzez przywrócenie im zdolności do pełnego uczestnictwa w życiu społecznym.
Zadania pomocy społecznej określa Ustawa z dnia 12.03.2004 r. o pomocy
społecznej. „Pomoc społeczna polega w szczególności na5:
1) przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń;
5
„Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej” art. 15.
15
2) pracy socjalnej;
3) prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej;
4) analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z
pomocy społecznej;
5) realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych;
6) rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach
zidentyfikowanych potrzeb”.
Do form świadczeń z pomocy społecznej zaliczają się:
1) „świadczenia pieniężne6:
a) zasiłek stały,
b) zasiłek okresowy,
c) zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy,
d) zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienia,
e) pomoc dla rodzin zastępczych,
f) pomoc na usamodzielnienie oraz kontynuowanie nauki,
g) świadczenie pieniężne na utrzymanie i pokrycie
związanych z nauką języka polskiego dla uchodźców;
wydatków
2) świadczenia niepieniężne:
a) praca socjalna,
b) bilet kredytowany,
c) składki na ubezpieczenie zdrowotne,
d) składki na ubezpieczenie społeczne,
e) pomoc rzeczowa, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie,
f) sprawienie pogrzebu,
g) poradnictwo specjalistyczne,
h) interwencja kryzysowa,
i) schronienie,
j) posiłek,
k) niezbędne ubranie,
l) usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia
oraz w rodzinnych domach pomocy,
m) specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w
ośrodkach wsparcia,
n) mieszkanie chronione,
o) pobyt i usługi w domu pomocy,
6
Op. cit, art. 3 pkt 1 i 2.
16
p) opieka i wychowanie w rodzinie zastępczej i w placówce
opiekuńczo-wychowawczej,
q) pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunkach mieszkaniowych, w
tym w mieszkaniu chronionym, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia,
pomoc na zagospodarowanie- w formie rzeczowej dla osób
usamodzielnianych,
r) szkolenia, poradnictwo rodzinne i terapia rodzinna prowadzone
przez ośrodki adopcyjno- opiekuńcze”.
Istotną
część
diagnozy
problemów
społecznych
stanowią
powody
przyznawania pomocy, które kreślą obraz dysfunkcji nękających mieszkańców
powiatu7. Uzyskanie pomocy społecznej warunkują takie zjawiska jak:
ubóstwo,
sieroctwo, bezdomność, bezrobocie, niepełnosprawność, długotrwała lub ciężka
choroba, przemoc w rodzinie, potrzeba ochrony macierzy ństwa lub wielodzietność,
bezradność w sprawach opiekuńczo- wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa
domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych, brak umiejętności
w przystosowaniu do
życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-
wychowawcze, trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy,
trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, alkoholizm
lub narkomania, zdarzenia losowe i sytuacje kryzysowe, klęska żywiołowa lub
ekologiczna.
Tabela Nr 2: Przedstawia liczbę osób w Powiecie Choszczeńskim objętych
pomocą w roku 2005 i 2006.
7
Op. cit., art. 7.
17
Rok 2005
Liczba
Ogółem
Rodzin Liczba
Na wsi osób w
rodzinach
Liczba Rodzin Liczba
Ogółem Na wsi osób w
rodzinach
Liczba Rodzin Liczba
Ogółem Na wsi osób w
rodzinach
Liczba Rodzin Liczba
Ogółem Na wsi osób w
rodzinach
Liczba Rodzin Liczba
Ogółem Na wsi osób w
rodzinach
Liczba Rodzin Liczba
Ogółem Na wsi osób w
rodzinach
Liczba Rodzin Liczba
Ogółem Na wsi osób w
rodzinach
Bierzwnik
Recz
Pełczyce
Drawno
Choszczno
Ogółem
Powód trudnej
sytuacji
życiowej
Krzęcin
1.UBÓSTWO
329
329
1153
324
1281
x
519
398
1914
371
280
1589
297
206
1116
528
353
1246
2368
2847
7018
2
2
-
-
39
39
2
238
6
23
x
x
1
17
11
1
61
7
21
4
17
10
128
3
-
x
-
3
-
9
10
140
7
5
31
26
10
561
9
23
223
7
11
121
26
26
988
5.BEZROBOCIE
6.NIEPEŁNOSPRAWNOSC
7.DŁUGOTRWAŁA CHOROBA
8.BEZRADNOŚĆ W
SPRAWACH OPIEKUŃCZO –
WYCHOWAWCZYCH, W TYM
9. RODZINY NIEPEŁNE
217
217
56
56
30
30
-
-
732
134
178
-
228
77
103
162
869
271
358
742
x
x
x
x
412
72
74
182
284
51
67
133
1519
254
262
912
380
81
69
34
289
62
42
29
1661
313
227
201
205
83
44
50
136
44
29
38
719
274
149
178
399
240
15
108
285
93
5
58
1428
682
34
345
1841
609
335
536
2080
577
531
1000
6059
1657
850
1636
41
41
125
40
129
x
40
28
123
15
11
70
10
8
35
63
31
220
209
248
573
10.RODZINY WIELODZIETNE
88
88
596
45
308
x
142
105
789
20
19
139
25
20
87
43
29
180
363
1569
1791
11.ALKOHOLIZM
12.NARKOMANIA
13.TRUDNOŚCI W
PRZYSTOSOWANIU SIĘ DO
ŻYCIA PO OPUSZCZENIU
ZAKŁADU KARNEGO
15.KLĘSKA ŻYWIOŁOWA LUB
EKOLOGICZNA
16.PRZEMOC W RODZINIE
38
38
117
3
4
17
10
68
71
47
299
12
6
31
1
1
1
4
6
x
x
x
7
5
18
1
1
3
1
1
40
2
13
22
0
3
106
7
29
181
2
27
127
0
16
621
7
52
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
--
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
10
8
38
-
-
-
-
-
-
-
-
-
10
8
38
RAZEM
841
841
3276
992
3991
x
1493
1100
5959
1070
801
4640
730
487
2593
1610
922
4874
2.SIEROCTWO
3.BEZDOMNOŚĆ
4.POTRZEBA OCHRONY
MACIERZYŃSTWA
18
-
6736 9142 21342
Rok 2006
Liczba Rodzin
Ogółem Na wsi
Liczba Liczba Rodzin
osób w Ogółem Na wsi
rodzinach
Liczba Liczba Rodzin
osób w Ogółem Na wsi
rodzinach
Liczba Liczba Rodzin
osób w Ogółem Na wsi
rodzinach
Liczba Liczba Rodzin
osób w Ogółem Na wsi
rodzinach
Liczba Liczba Rodzin
osób w Ogółem Na wsi
rodzinach
Liczba Liczba Rodzin
Liczba
osób w Ogółem Na wsi
osób w
rodzinach
rodzinach
Powód trudnej
sytuacji
życiowej
Krzęcin
Bierzwnik
Pełczyce
Recz
Drawno
Choszczno
Ogółem
1.UBÓSTWO
334
334
1198
288
288
1097
100
5
253
345
260
1458
127
x
560
525
322
2048
1719
1209
6614
2.SIEROCTWO
3.BEZDOMNOŚĆ
4.POTRZEBA OCHRONY
MACIERZYŃSTWA
3
3
58
58
3
263
5
5
24
0
3
23
0
1
0
0
3
92
0
1
12
0
1
10
0
1
70
1
17
x
x
1
102
2
21
88
3
42
5
23
478
2
29
203
8
115
5
31
1029
5.BEZROBOCIE
6.NIEPEŁNOSPRAWNOSC
7.DŁUGOTRWAŁA CHOROBA
8.BEZRADNOŚĆ W
SPRAWACH OPIEKUŃCZO –
WYCHOWAWCZYCH, W TYM
9. RODZINY NIEPEŁNE
200
200
97
97
185
103
53
122
185
103
53
122
767
412
211
505
415
61
91
21
117
5
26
2
1432
130
290
81
349
72
60
34
265
52
34
27
1483
277
183
198
104
68
15
8
x
x
x
x
463
189
63
27
489
327
156
94
246
128
43
45
1907
847
359
357
1742
728
448
440
1013
385
229
357
6848
2170
1328
1902
73
73
161
161
796
315
222
734
47
47
83
29
29
97
14
0
40
16
10
73
7
x
19
46
29
230
159
115
542
10.RODZINY WIELODZIETNE
77
77
454
38
38
231
7
2
41
20
19
135
1
x
8
35
25
175
178
161
1044
11.ALKOHOLIZM
12.NARKOMANIA
13.TRUDNOŚCI W
PRZYSTOSOWANIU SIĘ DO
ŻYCIA PO OPUSZCZENIU
ZAKŁADU KARNEGO
15.KLĘSKA ŻYWIOŁOWA LUB
EKOLOGICZNA
16.PRZEMOC W RODZINIE
54
54
-
-
103
-
-
-
-
2
0
0
0
2
0
58
0
42
0
246
0
3
-
x
-
8
-
111
9
33
3
244
19
228
9
129
3
603
19
-
-
-
2
2
2
2
0
2
0
0
0
-
-
-
15
5
27
19
7
31
-
-
-
-
-
-
0
0
0
0
0
0
5
x
28
-
-
-
5
x
28
-
-
-
-
-
-
7
2
23
-
-
-
22
3
73
29
5
96
17.ZDARZENIE LOSOWE
-
-
-
-
-
-
1
1
5
RAZEM
1104
1104
4171
825
825
3346
5939 3737
22295
746
160
2389
19
1
1
5
-
-
-
-
-
-
968
721
4129
356
x
1468
1940
927
6792
Porównując lata 2005 i 2006 pod kątem liczby osób, którym udzielono pomocy
społecznej, przeważa rok 2005, w którym 6736 zgłosiły się po pomoc do ośrodków
pomocy społecznej.
Z zebranych danych wynika, że najczęstszym powodem udzielania pomocy
mieszkańcom Powiatu Choszczeńskiego w roku 2005 było ubóstwo - w liczbie 2368.
W 2006 roku liczba uległa zmniejszeniu do 1719 osób.
Istnieje wiele definicji pojęcia „ubóstwo”. W znaczeniu ekonomicznym i
socjologicznym oznacza to brak dostatecznych środków materialnych, które mogłyby
zaspokoić potrzeby jednostki w zakresie jedzenia, schronienia, ubrania, transportu,
podstawowych potrzeb kulturalnych i społecznych. Ośrodki pomocy społecznych w
swoich statystykach uwzględniały kilka kategorii ubóstwa, m.in. ustawowe w
rozumieniu ustawy o pomocy społecznej, względne i absolutne.
Najliczniejszą grupę stanowili mieszkańcy Choszczna -528 osób oraz
mieszkańcy Recza - 519 osób. W 2006 roku liczba nieznacznie spadła w gminie
Choszczno- o 3 osoby, natomiast duży spadek (o 419 osób) odnotowano w gminie
Recz, jednocześnie zaliczając do najwęższego kręgu osób, którym udzielono
pomocy ze względu na ubóstwo. W ciągu roku 2005 w gminie Drawno zgłosiła się
najmniejsza liczba osób -297, którym udzielono pomocy z powodu ubóstwa.
Natomiast w drugiej kolejności najczęściej występujących problemów w
Powiecie Choszczno było bezrobocie, które stanowiło 1841 osób w 2005 roku oraz
1742 osoby w 2006 roku. Najczęściej występowało w 2006 roku w gminie
Choszczno- 489 osób oraz 415 osób w gminie Recz. W 2006 roku najmniej liczną
grupę stanowili mieszkańcy Drawna- 104 osoby oraz 205 w 2005 roku.
Niepełnosprawność jest trzecią przyczyną starania się o pomoc. Wskazywało
na nią 609 osób w 2005 roku, a do końca 2006 roku liczba wzrosła o 119 osoby. W
2006 roku w Choszcznie najwięcej osób niepełnosprawnych, bo 327 objęto formą
pomocy społecznej. W gminie Drawno- 68 osób, w gminie Pełczyce- 72 osoby.
Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych jest następnym w
kolejności motywem starania się o wsparcie. Wskazywały na nią w 2005 roku 536
osoby, najwięcej z gminy Recz- 182 osoby, następnie z gminy Bierzwnik 162 osoby.
W 2006 roku jako czwarty wysunął się problem długotrwałej choroby, którą
zgłosiło 448 osób, najwięcej zamieszkujących gminę Choszczno- 156 osób, później
gminę Recz -91 osób.
W dalszej kolejności znalazły się następujące powody ubiegania o pomoc:
20
Bezradność w sprawach opiekuńczo- wychowawczych występująca
najczęściej w rodzinach wielodzietnych
-536 osób w 2005 r., w 2006 r. liczba
zmalała o 96 osób,
Długotrwała choroba -335 osób w 2005 r., wzrost o 113 osób w 2006r.,
Potrzeba ochrony macierzyństwa -223 osoby w 2005 r., zmalała o 20 osób,
Rodziny niepełne- 209 osób w 2005 r., spadek o 50 osób w 2006 r.,
Alkoholizm -181 w 2005r., spadek o 47 osób w 2006 r.,
Trudności w przystosowaniu się do życia po opuszczeniu zakładu karnego- 27
osób w 2005r., spadek o 8 osób w 2006 r.,
Bezdomność- 23 (2005r.), wzrosła o 6 (2006r.),
Przemoc w rodzinie -10 w 2005r., wzrost w 2006r. 19 osób,
Sieroctwo - 9 (2005r.), zmalała o 7 osób (2006r.),
Narkomania -2 w 2005r., wzrost w 2006r. o 7 osób.
USŁUGI OPIEKUŃCZE
Pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych przysługuje osobie
samotnej, która wymaga pomocy innych osób z powodu wi eku, choroby lub innych
przyczyn a jest jej pozbawiona lub osoby, z którymi mieszka nie mog ą takiej pomocy
zapewnić8. Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspakajaniu codziennych potrzeb
życiowych, opiekę higieniczna, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz kontakty z
otoczeniem.
Specjalistyczne usługi opiekuńcze są dostosowane do szczególnych potrzeb
wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby
ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym. Usługi opiekuńcze przyznaje
ośrodek pomocy społecznej, ustala ich zakres, okres i miejsce świadczenia.
Szczegółowe
warunki
przyznawania
i
odpłatności
za
usługi
opiekuńcze i
specjalistyczne (z wyjątkiem specjalistycznych usług dla osób z zaburzeniami
psychicznymi) jak również szczegółowe warunki częściowego lub całkowitego
zwolnienia od opłat i trybu ich pobierania określa rada gminy.
8
Ustawa z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej. Dział II, Rozdział I, art.50 pkt 1.
21
Tabela Nr 3: Usługi opiekuńcze na terenie Powiatu Choszczeńskiego w latach 2004- 2006.
Choszczno
Bierzwnik
Drawno
Pełczyce
Krzęcin
Recz
Usługi
opiekuńcze
2004
Liczba
opiekunek
Liczba
specjalisty
cznych
opiekunek
Liczba
osób
objętych
opieką
5
2005
5
2006
2004
2005
2006
2004
2005
2006
2004
2005
2006
2004
2005
2006
2004
2005
2006
6
3
3
3
1
1
1
2
2
2
5
8
8
4
4
5
3
3
3
1
1
1
1
1
1
1
1
0
1
1
1
1
1
1
72
66
73
22
18
18
12
15
15
8
7
7
9
14
14
15
19
18
22
Największą liczbę osób objęto opieką w latach 2004, 2005 i 2006 roku w
Gminie Choszczno w liczbie 72 osób (2004r), 66 osób (w 2005r) oraz 73 osób (w
2006r). Usługi opiekuńcze wykonywało 5 opiekunek w 2004 i 2005 roku oraz 6
opiekunek w 2006 roku. Natomiast w roku 2004, 2005 i 2006 zatrudnione były 3
opiekunki specjalistyczne.
Na drugim miejscu pod względem liczby osób objętych opieką (22 osoby w
2004 roku, 18 osób w 2005 i 2006 roku) wyróżnił się GOPS w Bierzwniku, przy 3
zatrudnionych opiekunkach oraz 1 opiekunce specjalistycznej w latach 2004 - 2006.
GOPS w Krzęcinie objął najmniejszą liczbę osób wymagających opieki -8 i 7
przy liczbie 2 opiekunek oraz 1 opiekunki specjalistycznej latach 2004- 2005.
Najmniej
opiekunek
zatrudnionych
było w MGOPS w Drawnie w latach
2004-2006 -1 opiekunka, a opieką objęto od 12 do 15 osób.
Do zadań własnych z zakresu pomocy społecznej, realizowanych przez gminy
należy między innymi prowadzenie domów pomocy społecznej oraz kierowanie do
nich osób wymagających opieki oraz wdrażanie obowiązującego standardu
świadczeń w domach pomocy społecznej. Domy pomocy społecznej są instytucją
świadczącą
na
poziomie
obowiązującego
standardu
osobom wymagającym
całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepe łnosprawności usługi bytowe,
opiekuńcze, wspomagające, edukacyjne w formach i zakresie wynikających z
indywidualnych potrzeb9. Domy pomocy społecznej dzielą się na domy dla osób w
podeszłym wieku, osób przewlekle chorych somatycznie, osób przewlekle chorych
psychicznie,
dorosłych
niepełnosprawnych
intelektualnie,
dzieci
i
młodzieży
niepełnosprawnych intelektualnie, osób niepełnosprawnych fizycznie.
Tabela Nr 4: Ogółem mieszkańcy ponadgminnego Domu Pomocy Społecznej w
Brzezinach przebywający w latach 2004- 2006.
9
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Rozdział 2, art.54 pkt 1.
23
Ogółem liczba mieszkańców
Lp.
Wyszczególnienie
Rok 2004
Rok 2005
Rok 2006
1.
Przyjętych w ciągu roku
111
108
105
2.
Odeszło w ciągu roku:
3
4
3
do innych placówek
2
1
2
do rodziny
0
1
0
usamodzielnionych
0
0
0
zmarło
1
2
1
3.
W wieku do 18lat
9
8
5
4.
W wieku od 19 do 40 lat
48
49
49
5.
W wieku od 41 do 60 lat
53
50
51
6.
W wieku od 61 do 74 lat
1
1
0
7.
Powyżej 74 lat
0
0
0
W 2004 roku przeważała liczba mieszkańców w DPS w Brzezinach w
porównaniu z 2005 i 2006 rokiem kolejno o 3 i 6 osób. W ciągu 2005 roku odeszły 4
osoby (w tym jedna wróciła do rodziny, 2 zmarły), natomiast w 2004 i 2006 odeszło o
jedną osobę mniej. Wśród mieszkańców DPS większość była w wieku od 41 do 60
lat- ponad 50 osób, następnie od 19 do 40 lat w liczbie 48-49 osób. W wieku powyżej
74 lat w DPS nie przebywała żadna osoba.
2.1. DIAGNOZA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W POWIECIE I ZASOBY W
ICH ROZWIĄZYWANIU
BEZROBOCIE
Przemiany towarzyszące przekształcaniu gospodarki centralnie planowanej w
gospodarkę
rynkową
nie
ominęły
Powiatu
Choszczeńskiego.
Liczba
osób
zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Choszcznie na dzień
31.12.2006r. wynosiła 4637 osób10. W stosunku do poprzednich lat- 2004 i 2005r.
10
Opracowanie R. Michniewicz, Powiatowy Urząd Pracy w Choszcznie z dnia 30.06.2006r.
24
liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy spadła o 1552
osoby(w stosunku do 2004r.) oraz o 1194 osoby(w stosunku do 2005r.).
Należy podkreślić, że wśród bezrobotnych zarejestrowanych w 2006 roku
dominują kobiety, które stanowią 57% ogółu (2641).
Tabela Nr 5: Bezrobotni według wieku, wykształcenia i stażu pracy z terenu
Choszczna (stan na dzień 31.12.2004r., 31.12.2005r. i 31.12.2006r.).
Rok 2005
Rok 2004
Liczba
Udział
bezrobotnych w %
ogółem
Liczba
bezrobotnych
kobiet
15-17 lat
0
0,0
18-24
25-34
35-44
45-54
55-59
60-64 lata
Wyższe
Policealne
i średnie
zawodowe
Średnie
ogólnokształcące
Zasadnicze
zawodowe
Gimnazjal
ne
i
poniżej
1492
1692
1370
1412
180
13
135
1107
Do 1 roku
1-5
5-10
10-20
20-30
30 lat i
więcej
Bez stażu
Do 1
miesiąca
1-3
miesięcy
3-6 mies.
6-12 mies.
12-24
mies.
Pow.24
miesięcy
Wyszczególnienie
Wiek
Wykształcenie
Staż pracy
Czas
pozostawania
bez pracy
Rok 2006
Udział
w%
Liczba
Liczba
bezrobotny bezrobotnych
ch kobiet
ogółem
Udział
w%
Liczba
bezrobotnych
kobiet
0
Liczba
bezrobot
nych
ogółem
0
0,00
0
0
0
24,2
27,5
22,2
23,0
2,9
0,2
2,2
18
755
935
737
634
53
-87
685
1471
1560
1233
1337
207
23
179
1076
25,2
26,8
21,2
22,9
3,5
0,4
3,1
18,4
770
896
690
634
56
-112
687
1027
1268
946
1165
214
17
149
824
22,2
27,4
20,4
25,1
4,6
0,4
3,2
17,8
575
797
596
618
55
0
98
556
319
5,2
219
417
7,2
295
373
8,0
276
2148
34,8
938
19,01
32,6
863
1484
32,0
767
2450
39,8
1185
2258
38,7
1089
1807
38,9
944
791
874
810
695
615
40
12,8
14,2
13,2
11,3
10,0
0,6
450
445
398
339
175
5
716
815
769
622
536
46
12,3
14,0
13,2
10,6
9,2
0,8
402
442
389
306
164
6
583
687
630
527
397
47
12,6
14,8
13,6
11,4
8,6
1,0
358
392
363
286
130
5
2334
418
37,9
6,8
1302
148
2327
408
39,9
7,0
1337
142
1766
533
38,1
11,5
1107
275
932
15,1
434
1208
20,7
586
839
18,1
388
885
1028
991
14,4
16,7
16,1
422
477
474
867
803
903
14,9
13,8
15,5
444
400
435
739
626
635
15,9
13,5
13,7
405
327
396
1905
30,9
1159
1642
28,1
1039
1265
27,3
850
25
0
Najliczniejszą grupę bezrobotnych w 2004 roku stanowiły osoby w przedziale
wiekowym 25- 34 lata – 27,5%, a następnie 18 – 24 lata ( 24,2%). Natomiast osoby
w wieku 15 – 17 lat nie były w ogóle zarejestrowane jako osoby bezrobotne, a
bezrobotni w wieku 60- 64 lata stanowili jedynie 0,2%. Dane z trzech ostatnich lat są
przybliżone, natomiast najbardziej charakterystyczne dla 2004 roku ze względu na
największą liczbę osób zarejestrowanych w PUP w Choszcznie.
Zgodnie z wykształceniem, osoby po gimnazjum i poniżej stanowiły
najliczniejszą grupę zarejestrowanych bezrobotnych – 39,8%. Osoby, które
ukończyły uczelnię wyższą stanowiły najmniej liczną grupę- 2,2 %.
Według odbytego stażu pracy, osoby bez stażu należą do największej grupy
bezrobotnych - 37,9% ogółu w 2004 roku, 39,9% w 2005 roku oraz 38,1% w 2006
roku. Najmniej było zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy osób, które
posiadały najdłuższy staż pracy - 30 lat i więcej.
Biorąc pod uwagę kryterium, jakim jest czas pozostawania bez pracy,
najwięcej występowało osób, które nie pracowały powyżej 24 miesięcy. Jest to
typowa oznaka występowania na terenie Gminy Choszczno
długotrwałego
bezrobocia.
Tabela Nr 6: Bezrobotni według gmin w roku 2004, 2005 i 2006.
Gmina
Choszczno
Bierzwnik
Drawno
Krzęcin
Pełczyce
Recz
Ogółem
Liczba
bezrobotnych
Ogółem
2168
653
673
556
1246
863
6159
Powyższe
Rok 2004
Rok 2005
Rok 2006
W tym z prawem Liczba
W tym z prawem Liczba
W tym z prawem
do zasiłku
bezrobotnych
do zasiłku
bezrobotnych
do zasiłku
kobiety
1103
335
352
250
614
460
3114
ogółem
405
148
99
59
153
114
978
zestawienie
kobiety
181
51
37
16
47
43
375
Ogółem
2056
656
633
525
1136
825
5831
wskazuje,
kobiety
1048
353
350
244
600
451
3046
że
Ogółem
376
153
108
69
160
112
978
liczba
kobiety
153
58
31
25
58
41
366
osób
Ogółem
1683
519
521
394
842
678
4637
kobiety
963
299
304
201
471
403
2641
bezrobotnych
Ogółem
337
118
99
48
138
102
842
w
poszczególnych gminach w ciągu trzech lat stopniowo maleje. Najwięcej osób
spośród zarejestrowanych w PUP mieszka w Gminie Choszczno- 2168 w 2004 roku,
natomiast najmniej bezrobotnych zameldowanych jest na terenie Gminy Krzęcin –
556 osób w 2004 roku.
Brak zatrudnienia negatywnie wpływa nie tylko na ekonomiczną kondycję
rodzin, ale także na pozamaterialne kwestie życia rodzinnego. Przymusowe
26
kobiety
153
39
24
18
50
35
319
pozostawanie bez pracy oraz niemożność znalezienia ponownego zatrudnienia
powoli i systematycznie pozbawiają człowieka poczucia własnej wartości. Stres i
utrata stabilizacji powodują często niemożność podejmowania racjonalnych a
niekiedy jakichkolwiek decyzji.
Pojawiają się apatia i zniechęcenie. Okres bezrobocia oznacza radykalną
zmianę rozkładu czasu w ciągu dnia. W zmianie trybu życia ujawnia się tradycyjny
podział obowiązków na kobiece i męskie.
Bezrobotni mężczyźni często sięgają po używki, głównie w celu rozładowania
stresu.
Osoby o
niewielkich
szansach na
rynku
pracy
(brak
kwalifikacji,
zaawansowany wiek) dostrzegają raczej nadmiar wolnego czasu i rodzące się
przygnębienie, a rozczarowanie lub stres leczą alkoholem lub nikotyną. Bardziej
aktywnie i twórczo starają się wykorzystać czas ci bezrobotni, którzy dostają szansę
poprawy swojej pozycji na rynku pracy (młodzi, posiadający poszukiwany zawód lub
gotowi do przekwalifikowania się).
Złe warunki materialne są jednym z głównych czynników wywołujących stany
depresyjne związane z poczuciem braku stabilności bezpieczeństwa socjalnego.
Niskiej
kondycji
psychosomatycznej
towarzyszy
w
szczególności
wzrost
zapadalności na niektóre choroby zakaźne, choroby społeczne –nerwice, choroby
psychiczne oraz znaczny wzrost zachorowalności na czynną gruźlicę płuc i
tradycyjnie już uznawane za chorobę będącą wynikiem biedy i niedożywienia.
Przemiany jakie zaczęły zachodzić w gospodarce, w związku z jej
przekształceniem w gospodarkę rynkową, spowodowały pogorszenie sytuacji
materialnej i ekonomicznej w istniejących zakładach pracy. Konsekwencją był wzrost
liczby osób bezrobotnych, co widoczne jest w stopie bezrobocia, która na konie c
grudnia 2004 r. wynosiła 36,8 a na koniec grudnia 2005 r. 35,6%, podczas gdy stopa
bezrobocia w kraju wynosiła odpowiednio 19,1% i 17,6%. Szczególna grupa
wymagająca większej troski to populacja osób niepełnosprawnych.
W Powiatowym Urzędzie Pracy w Choszcznie na koniec lat 2004, 2005 i 2006
było zarejestrowanych odpowiednio 88 osób(w tym 48 kobiet), 86 osób(w tym 44
kobiety), 51 osób(w tym 28 kobiet).
Dominują osoby posiadające status osoby bezrobotnej. Są to osoby o
ustalonym stopniu niepełnosprawności, lecz nie posiadające świadczeń rentowych
czy zasiłków wyrównawczych.
Tylko 20 osób, w tym 6 kobiet zarejestrowanych na 31.12.2004r. posiada ło
uprawnienia do świadczeń pieniężnych, natomiast w analogicznym okresie 2005r.
było zarejestrowanych 16 osób, w tym 4 kobiety.
27
Tabela Nr 7: Osoby niepełnosprawne według wieku, wykształcenia i stażu
(stan na dzień 31.12.2006r.)
Rok 2004
Rok 2005
Rok 2006
Udział Liczba Liczba
Udział Liczba Liczba
Udział Liczba
kobiet niepełnosprawnych w %
kobiet niepełno w %
niepełnosprawny w %
kobiet
sprawny
ch
ogółem
ch
ogółem
ogółem
15
17,0
8
13
15,1
9
6
11,76
0
Wyszczególnienie Liczba
18-24
Wiek
25-29
10
11,3
4
6
7,0
1
2
3,92
1
30-34
10
11,3
5
7
8,1
5
4
7,84
3
35-39
13
14,8
6
12
14
6
9
17,65
6
40-44
7
7,9
5
10
11,6
3
2
3,92
1
45-49
10
11,3
7
12
14,0
8
7
13,73
7
50-54
19
21,6
11
19
22,0
9
17
33,34
8
55-59
3
3,4
2
7
8,1
3
4
7,84
2
60 i więcej
1
1,4
--
--
--
--
0
0
0
Wyższe
1
1,4
--
2
2,3
1
0
0
0
20
22,7
11
14
16,3
7
17
33,33
8
3
3,4
2
3
3,5
2
1
1,96
1
32
36,6
14
30
34,9
11
17
33,33
7
--
--
--
--
--
--
1
1,96
0
32
36,6
28
34
39,5
23
15
29,42
12
41
46,6
24
35
40,7
23
17
33,33
9
18
20,5
11
24
27,9
10
5
9,80
3
17
19,3
13
18
20,9
16
18
35,29
12
4
4,5
--
1
1,2
--
1
1,96
0
Policealne
średnie
zawodowe
i
Wykształcenie
Średnie
ogólnokształcące
Zasadnicze
zawodowe
Gimnazjalne
Podstawowe i
podstawowe
nieukończone
Osoby niepełnosprawne bez stażu
pracy
Pozostające bez
pracy 12-24 m-ce
Pozostające bez
pracy pow. 24 m-cy
Osoby
zarejestrowane w
okresie do12 m-cy
po ukończeniu
szkoły
28
Tabela Nr 8: Osoby niepełnosprawne według stopnia i rodzaju niepełnosprawności
(stan na dzień 31.12.2006r.).
Rok 2004
75
85,2
Liczba
niepełnospra
wnych
ogółem (86)
70
13
14,8
Znaczny
--
Upośledzenie
umysłowe
Choroby
psychiczne
Zaburzenia
głosu, mowy i
słuchu
Choroby wzroku
Wyszczególnienie
Stopień
Lekki
niepełnosprawno
ści
Umiarkowany
Rodzaj
niepełnosprawn
ości
Rok 2005
Liczba
Udział
niepełnosprawnych w %
ogółem (88)
Rok 2006
Udział
w%
Liczba
Udział
niepełnosprawnych w %
ogółem (51)
81,4
29
56,9
14
16,3
18
35,3
--
2
2,3
4
7,8
--
--
2
2,3
0
0
6
6,8
9
10,5
6
11,8
2
2,3
1
1,2
0
0
17
19,3
11
12,8
6
11,8
Upośledzenia
narządu ruchu
39
44,3
30
34,9
25
49,0
Epilepsja
3
3,4
7
8,1
4
7,8
Choroby układu
oddechowego i
układu krążenia
Choroby układu
pokarmowego
Choroby układu
moczowopłciowego
Choroby
neurologiczne
9
10,2
10
11,6
1
1,96
1
1,1
2
2,3
0
0
--
--
2
2,3
2
3,92
4
4,6
1
1,2
0
0
7
8,0
11
12,8
7
13,73
Inne
Zgodnie
z
przedstawioną
tabelą
najwięcej
osób
bezrobotnych
zarejestrowanych w PUP w Choszcznie posiada lekki stopień niepełnosprawności. W
ciągu trzech lat nastąpił spadek liczby bezrobotnych zarejestrowanych w PUP. W
2004 roku niepełnosprawni z lekkim stopniem niepełnosprawności stanowili 85,2%
ogółu niepełnosprawnych zarejestrowanych, a w 2006 roku- 56,9%. Dominowały
upośledzenia narządu ruchu, które zgłaszało 49% niepełnosprawnych w 2006r.
29
Tabela Nr 9: Programy PUP w Choszcznie realizowane w latach 2004, 2005 i 2006.
Nazwa programu
Liczba osób
aktywizowanych
ROK 2004
1. Sektorowy Program Operacyjny Rozwój zasobów Ludzkich
„Aktywna polityka rynku pracy” Działanie 1.2, zatytuowany „Fabilusstart ku przyszłości”.
2. Projekt z pozyskanych dodatkowych środków Funduszu Pracy
będących w dyspozycji Zarządu Województwa pn. „Stwórzmy
szansę...”
3. Program stażowy „Rolnicze wsparcie”
4. Projekt „Zielone Miejsca Pracy’ jako element programu „Pierwsza
Praca”
5. „Junior- program aktywacji zawodowej absolwentów
niepełnosprawnych”
6. Program Aktywizacji Obszarów Wiejskich
7. „Program wspierania ponownego zatrudnienia zwalnianych
pracowników przemysłu stoczniowego na lata 2002 – 2004”
8. Krajowy Program PHARE 2002- Aktywne Formy Zapobiegania
Bezrobociu „Promocja zatrudnienia wśród młodzieży” wdrożono
projekt pn. „Adept”
136
41
12
17
3
30
27
50
ROK 2005
1. Program Urzędu Marszałkowskiego Województwa
Zachodniopomorskiego pn. „Przeciwdziałanie marginalizacji
społecznej” – projekt – Wiem, potrafię, szukam.
2. Program aktywizacji zawodowej skazanych w Oddziale
Zewnętrznym Aresztu Śledczego w Choszcznie.
3. Pierwsza Praca – Pierwszy Biznes
4. „Potencjał młodych” projekt realizowany z „rezerwy” ministra
„Zimowy staż”
5. Program realizowany z „rezerwy” ministra „Moja firma moją szansą”
46
48
20
94
ROK 2006
1. Program realizowany w ramach sektorowego programu
operacyjnego rozwój zasobów ludzkich, współfinansowany ze
środków EFS pn. „Start w dorosłość”
2. Program realizowany w ramach sektorowego programu
operacyjnego rozwój zasobów ludzkich, współfinansowany ze
środków EFS pn. „Uwierz w siebie”
3. „Partnerstwo i współpraca szansą na lokalny rozwój”
129
4. Program „Zostań skutecznym przedsiębiorcą”
20
151
20
5. „Przeciw wykluczeniu – program reintegracji społecznej i
zawodowej”
28
6. Twoja szansa na pracę”
45
7. „Pomoc dla zagrożonej żywiołem wsi”
55
30
W 2004 roku zrealizowano 8 programów, które objęły 316 osób. W 2005 roku
zrealizowano 7 programów, w których aktywizowano 669 osób 11. Natomiast w 2006
roku PUP zrealizował 7 programów, w których uczestniczyło 448 osób.
Formy pomocy kierowane przez Powiatowy Urząd Pracy w Choszcznie do
osób bezrobotnych jak i do podmiotów działających na rynku pracy określa ustawa z
dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Przeciwdziałanie skutkom bezrobocia, jego zmniejszanie jest podstawą
działania Powiatowego Urzędu Pracy w Choszcznie. Urząd organizuje prace
interwencyjne, prace społeczno- użyteczne, organizuje staże i przygotowania
zawodowe, aktywizuje inwalidów, przyznaje osobom bezrobotnym jednorazowe
środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej, udziela wsparcia pracodawcom w
ramach wyposażenia – doposażenia stanowiska pracy, prowadzi szkolenia i
przekwalifikowania bezrobotnych. Osoby bezrobotne korzystają również z porad
zawodowych, zajęć Klubu Pracy i pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy. Na
bieżąco prowadzona i uzupełniana jest baza danych o pracodawcach i podmiotach
gospodarczych współpracujących z PUP w Choszcznie.
PUP współpracuje z Samorządem Powiatowym, Samorządami Gminnymi,
Ośrodkami Pomocy Społecznej, Instytutem Organizacji Przedsiębiorstw i Technik
Informacyjnych „Inbit” w Szczecinie, Stowarzyszeniem Ludzi Bezrobotnych w
Drawnie, Stowarzyszeniem Wspierania Małej Przedsiębiorczości w Dobiegniewie,
Gminnymi Centrami Informacji.
NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ
Opracowując
strategię
rozwiązywania
problemów
społecznych
należy
pamiętać o osobach niepełnosprawnych, które niejednokrotnie żyją w izolacji od
społeczeństwa borykając się z trudnościami życia codziennego. We współczesnym
świecie niepełnosprawność człowieka uważana jest za szczególnie istotny problem
społeczny. Znaczenie tego problemu wynika z rozmiarów i powszechno ści
występowania niepełnosprawności w populacji, a także w konsekwencji, jakie
wywołuje w sensie indywidualnym i społecznym.
11
Opracowanie L. Waszczuk, Powiatowy Urząd Pracy.
31
Pisząc o osobach niepełnosprawnych, mamy na myśli osoby posiadające
stopień niepełnosprawności orzeczony przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o
Niepełnosprawności, Komisję przy KRUS, ZUS12. Niepełnosprawnymi są osoby,
których stan fizyczny, psychiczny i umysłowy powoduje trwałe lub okresowe
utrudnienia, ograniczenia bądź uniemożliwia pełnienie ról i zadań społecznych, pod
warunkiem, że w stosunku do nich wydano jedno z trzech poni żej wymienionych
orzeczeń organów orzekających:
1. Zakwalifikowaniu do jednego z trzech stopni niepełnosprawności;
2. Całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy;
3. Niepełnosprawności przed ukończeniem 16 roku;
Celem składania wniosków o ustalenie niepełnosprawności jest między
innymi:
•
zdobycie odpowiedniego zatrudnienia,
•
szkolenie, w tym specjalistyczne,
•
konieczność zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze oraz
pomoce techniczne ułatwiające funkcjonowanie danej osoby,
•
uzyskanie zasiłku stałego,
•
pielęgnacyjnego,
•
uczestnictwo w terapii zajęciowej,
•
korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia samodzielnej egzystencji,
•
korzystanie z usług socjalnych,
•
korzystanie z karty parkingowej.
Obecnie niepełnosprawność jest również rozumiana jako wynik barier
społecznych, ekonomicznych oraz fizycznych, jakie osoba napotyka w środowisku
zamieszkania. W związku z tym mechanizm polityki społecznej powinien wspierać
wszelkie
działania
na
rzecz
równouprawnienia
osób
niepełnosprawnych,
przeciwdziałać ich dyskryminacji a także tworzyć mechanizmy dające równe szanse
życiowe.
Dlatego władze samorządowe próbują w miarę możliwości wspierać osoby
niepełnosprawne realizując zarówno zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej jak i
społecznej poprzez swoje jednostki organizacyjne:
32
1. Powiat poprzez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Choszcznie zajmuje
się:
-
udzielaniem oraz umarzaniem pożyczek dla osób niepełnosprawnych na
rozpoczęcie działalności gospodarczej lub rolniczej,
-
dokonywaniem zwrotu kosztów poniesionych w związku z przystosowaniem
nowo tworzonych lub istniejących stanowisk pracy,
-
dofinansowaniem w zakresie:
▪
uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach
rehabilitacyjnych,
▪
zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki
pomocnicze,
▪ sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepe łnosprawnych,
▪ likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych w
związku z
indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych,
▪ kosztów działania Warsztatów Terapii Zajęciowej w Piaseczniku.
Powiatowy Urząd Pracy zajmuje się:
-
finansowaniem kosztów szkolenia i przekwalifikowania zawodowego osób
niepełnosprawnych,
-
zwrot
wydatków
na
instrumenty
i
usługi
rynku
pracy
na
rzecz
niepełnosprawnych poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu.
12
Źródło: Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie
w Choszcznie.
33
Tabela Nr 10: Liczba wydanych orzeczeń w latach 2003 – 2006
ROK
Ogólna liczba orzeczeń
(dorośli i dzieci)
2002
703
2003
605
2004
579
2005
738
2006
767
Razem
3392
Wykres 1.
800
750
700
Liczba wydanych
orzeczeń
650
600
550
500
Rok
2002
Rok
2003
Rok
2004
Rok
2005
Rok
2006
Z wykresu wynika, że Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w latach
2002-2006
orzekł
stopień
niepełnosprawności
3392
mieszkańcom
Powiatu
Choszczeńskiego. Wyraźnie widać, że ilość wydanych orzeczeń a tym samym osób
niepełnosprawnych spadła w trzech pierwszych latach, natomiast w drugiej połowie
2004 r. zaczęła rosnąć.
34
Tabela Nr 11: Niepełnosprawni według wieku, poziomu wykształcenia, płci i stopnia
niepełnosprawności, których orzeczono w latach 2003-2006.
Lata
Stopień
Płeć
Wykształcenie
Wiek
Wyszczególnienie
Razem
2003
2004
2005
2006
Do 25
116
71
104
82
373
Do 40
94
59
76
80
309
Do 60
216
245
294
349
1104
Powyżej 61
89
88
148
166
491
Mniej niż podstawowe
31
18
24
18
91
Podstawowe
230
219
297
314
1060
Zasadnicze
135
108
131
165
539
Średnie
107
104
142
150
503
Wyższe
12
14
28
30
84
Kobieta
266
264
345
387
1262
Mężczyzna
249
199
277
290
1015
Znaczny
62
78
148
169
457
Umiarkowany
238
215
319
351
1123
Lekki
215
170
155
157
697
2060
1852
2488
2708
9108
Razem
Analizując powyższą tabelę, należy zauważyć, że w latach 2003 – 2006
największą grupę osób niepełnosprawnych stanowiły kobiety do 60 roku życia, z
wykształceniem podstawowym o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
natomiast mniej liczną grupę niepełnosprawnych stanowili mężczyźni do 40 lat z
przewagą wykształcenia wyższego ze znacznym stopniem niepełnosprawności.
35
Tabela Nr 12: Legitymacje wydane przez Zespół
Niepełnosprawności w Choszcznie w latach 2003 – 2006.
LP
Liczba wydanych legitymacji
ds.
Orzekania
2003
2004
2005
2006
1
Legitymacje wydane osobom przed 16 rokiem
życia na podstawie ważnych orzeczeń o
niepełnosprawności
46
40
33
42
2
Legitymacje wydane osobom po 16 roku życia
na podstawie ważnych orzeczeń o
niepełnosprawności
120
112
134
171
3
Legitymacje wydane na podstawie orzeczeń
wydanych przez organy rentowe (KIZ, ZUS,
KRUS, MON, MSWiA)
149
138
119
90
4
Ogółem
315
290
286
303
o
Z powyższej tabeli wynika, że liczba wydanych legitymacji w latach 2003 –
2005 wyraźnie spadała. W pierwszych dwóch latach o 25 legitymacji a z 2004 na
2005r. o 4 legitymacje. Natomiast w 2006 roku ponownie wzrosła liczba wydanych
legitymacji o 17.
Tabela Nr 13: Pomoc udzielona przez Ośrodki Pomocy Społecznej w powiecie
Choszczeńskim w 2005 roku z uwagi na niepełnosprawność.
Ośrodki Pomocy Społecznej
Liczba rodzin
Choszczno
399
Drawno
205
Recz
72
Krzęcin
56
Pełczyce
380
Bierzwnik
77
Najwięcej osób niepełnosprawnych, w liczbie 399 uzyskało pomoc od MiejskoGminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Choszcznie, a następnie 380 osób od
Miejsko –Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Pełczycach. W Krzęcinie
natomiast najmniej, bo 56 niepełnosprawnych zgłosiło się po pomoc.
36
Tabela Nr 14: Pomoc udzielona przez Ośrodki Pomocy Społecznej w Powiecie
Choszczeńskim w 2005 roku z uwagi na długotrwałą chorobę.
Ośrodki Pomocy Społecznej
Liczba rodzin
Choszczno
240
Drawno
83
Recz
74
Krzęcin
30
Pełczyce
81
Bierzwnik
103
Ze względu na długotrwałą chorobę najwięcej z całego powiatu, bo 240 osoby
niepełnosprawne
uzyskały
pomoc
w Miejsko
–Gminnym Ośrodku
Pomocy
Społecznej w Choszcznie, a najmniej osób odnotowano w Gminie Krzęcin.
ALKOHOLIZM, NARKOMANIA I INNE UZALEŻNIENIA
Od tysięcy lat ludzie szukają w alkoholu ukojenia, pociechy, radości, pomocy
w radzeniu sobie z lękami, samotnością. Iluzje te budowane i podtrzymywane w
formie mitów, niejednokrotnie wynikają z ludzkiej nieumiejętności radzenia sobie z
rzeczywistością, a także z braku wiedzy na temat podstępnego działania alkoholu13.
Zespół uzależnienia alkoholowego ma charakter postępujący i jeżeli nie
przerwie się odpowiednio wcześnie jego ewolucji, prowadzi do ostatecznej i
nieodwracalnej degradacji biologicznej, psychologicznej i spo łecznej pijącego.
Przez uzależnienie od alkoholu rozumiemy:
-
utratę kontroli nad piciem, czyli niemożność przerwania raz rozpoczętego picia w
dowolnym, z góry obranym momencie 14,
-
niemożność utrzymania się w abstynencji przez dłuższy czas, stwarzającą
konieczność poszukiwania alkoholu.
13
14
„Remedium” Nr 10, październik 2000r.
„Problemy Alkoholizmu” Nr 4, 1998 r.
37
Komisja Światowej Organizacji Zdrowia zaproponowała następujące definicje
alkoholizmu:
„Wszelki sposób picia napojów alkoholowych, który wykracza poza miarę
tradycyjnego, zwyczajowego spożycia albo poza ramy obyczajowego, przyjętego w
całej społeczności picia towarzyskiego bez względu na czynniki etiologiczne, które
do takiego zachowania prowadzą i niezależnie od zakresu, w jakim te czynniki
etiologiczne zależą od dziedziczności, konstytucji oraz od nabytych wpływów
fizjopatologicznych i metabolicznych” 15.
Do powstania choroby alkoholowej dochodzi w wyniku interakcji pewnych
czynników, które mogą wywierać wpływ zarówno predysponujący jak i chroniący:
-
dostępność napojów alkoholowych, więc łatwość nabycia, cena, brak ograniczeń,
-
czynniki socjo- kulturowe, reklama zachęcająca do picia, obyczaje w danej
grupie, postawy wobec picia alkoholu i wobec osób upijających się, obyczaje grup
rówieśniczych,
-
czynniki biologiczne
Zjawisku alkoholizmu towarzyszą: zaburzenia komunikacji członków rodziny,
bieda, bezrobocie, problemy wychowawcze i zdrowotne, inne uzale żnienia, konflikty
z prawem, przemoc fizyczna, emocjonalna.
Nadużywanie alkoholu ma wpływ na wszystkie sfery życia, na rodzinę, na
dzieci. Powoduje destrukcję rodziny, niewydolność wychowawczą, rozkład życia
małżeńskiego. U dzieci z rodzin alkoholowych prowadzi do zaburzeń rozwoju
dziecka, objawiających się: agresją, nadpobudliwością, konfliktowością, unikaniem
bliskich kontaktów z dorosłymi, rówieśnikami oraz problemami szkolnymi tj. trudności
w podporządkowaniu się normom społecznym, nieumiejętność radzenia sobie z
problemami, ze stresem.
38
Tabela Nr 15: Alkoholizm jako powód przyznania pomocy społecznej
w roku 2005 i 200616.
Rok 2006
Gmina
Liczba
ogółem
Bierzwnik
Choszczno
-
Liczba
rodzin
na wsi
-
Rok 2005
Liczba osób
w rodzinach
Liczba
ogółem
-
3
Liczba
rodzin
na wsi
4
Liczba osób
w rodzinach
x
111
33
244
40
22
106
Drawno
3
x
8
12
6
31
Krzęcin
54
54
103
38
38
117
Pełczyce
58
42
246
71
47
299
Recz
2
-
2
17
10
68
228
129
603
181
127
621
Razem
W 2006 roku Gmina Choszczno wyróżniała się największą liczbą osób z
problemem alkoholowym, którym Ośrodek Pomocy udzielił pomocy - 111 osób.
W ciągu roku 2005 liczba ta wzrosła o 71 osób.
W Miejsko -Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Choszcznie działa Punkt
Konsultacyjno- Interwencyjny ds. Uzależnień, w którym sprawami uzależnień zajmuje
się konsultant ds. uzależnień. W punkcie udzielane są informacje i porady dla osób
uzależnionych od alkoholu i narkotyków, dla osób współuzależnionych i ofiar
przemocy w rodzinie oraz wszystkich zainteresowanych tymi problemami.
Pracownik socjalny udziela wsparcia psychicznego i informuje o możliwych
środkach zaradczych (poradnie, oddziały odwykowe, ośrodki terapii uzależnień,
grupy samopomocy) oraz pomaga w wypełnianiu druków urzędowych, sądowych
itp.17
15
Op. cit.
Źródło: Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej.
17
Źródło: Punkt Konsultacyjno- Interwencyjny ds. Uzależnień.
39
16
Tabela 16: Liczba osób zgłaszająca się z określonym problemem do Punktu
Konsultacyjno- Interwencyjnego ds. Uzależnień.
Rok 2004
Rok 2005
1. Osoby uzależnione od alkoholu
14
33
2. Osoby dotknięte alkoholizmem jednego z
członków z rodziny
3. Osoby będące dorosłymi dziećmi alkoholika
8
39
2
3
4. Osoby uzależnione od alkoholu i narkotyków
1
1
5. Dzieci z rodzin z problemem alkoholowym
1
-
6. Osoby będące ofiarami przemocy w rodzinie,
w tym:
8
23
(7 kobiet i 1 mężczyzna)
(kobiety)
a. ofiary przemocy psychicznej
2
1
b. ofiary przemocy psychicznej i fizycznej
5
22
c. ofiary przemocy seksualnej
1
-
7. Samotne matki szukające wsparcia
1
-
8. Studenci,
uczniowie
i
inne
osoby
zainteresowane tematyką uzależnień i
przemocy w rodzinie
9. Osoby potrzebujące porady prawnej, np.
pomoc w napisaniu pozwu o rozwód
6
14
-
12
49
148
OSOBY ZGŁASZAJĄCE SIĘ W
OKREŚLONYM CELU
OGÓŁEM
Osoby odwiedzające Punkt Konsultacyjno – Interwencyjny często składały
więcej niż jedną wizytę. W roku 2004 były to 62 wizyty, a w roku 2005 – 269 wizyty.
Konsultant uczestniczył także w interwencjach domowych z pracownikiem socjalnym
lub funkcjonariuszem policji 30 razy. W tym odbył interwencje z powodu
zaniedbywania dzieci przez ich rodziców - 5 zgłoszeń i 2 razy w sprawie stosowania
przemocy fizycznej i psychicznej wobec dzieci przez ich rodziców.
Dane pochodzące z Punktu Konsultacyjno - Interwencyjnego obrazują, że
liczba osób tam kierujących się, znacznie wzrosła z 41 do 127 osób. Przeważają
osoby dotknięte alkoholizmem jednego z członków rodziny, w roku 2005 - 39 osób, a
następnie osoby uzależnione od alkoholu – w liczbie 33.
40
Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Choszcznie.
Tabela 17: Leczenie odwykowe stacjonarne w Powiecie Choszczeńskim.
Lata
1.
2.
2004 rok
2005 rok
Sprawy przekazane
Sprawy o leczenie odwykowe do Sądu
rozpatrzone
Rejonowego,
Wydziału
Rodzinnego i
Nieletnich
57, w tym
Zgłoszenia do
leczenia
dobrowolne
3 sprawy kontynuacją z 2003r.
6 spraw kontynuacją z 2004r.
26
1
61
37
2
19
1
81, w tym
3.
2006 rok
16 spraw będących
kontynuacją z lat poprzednich
W 2004 roku rozpatrzonych zostało 57 spraw o leczenie odwykowe, z czego
9 było kontynuacją prac komisji z lat poprzednich (3 sprawy z 2003 r., 6 spraw z
2004 r.)18. W 26 przypadkach akta sprawy po rozpatrzeniu przez GKRPA w
Choszcznie przekazane zostały do Sądu Rejonowego w Choszcznie, Wydziału
Rodzinnego i Nieletnich. Jedna osoba wyraziła zgodę na dobrowolne podjęcie
leczenia odwykowego w placówce stacjonarnej.
Analogicznie w 2005 r. zostało rozpatrzonych 61 spraw o leczenie odwykowe.
W 37 przypadkach akta sprawy po rozpatrzeniu przez komisj ę przekazane zostały do
Sądu Rejonowego. Dwie osoby dobrowolnie wyrazi ły chęć odbycia terapii w
placówce stacjonarnej.
W 2006 roku łącznie liczba rozpatrzonych spraw o leczenie odwykowe
wynosiła 81, w tym 16 spraw pochodzi z lat poprzednich. 19 osób przekazano do
sądu, a 1 osoba podjęła leczenie dobrowolnie.
W stosunku do wszystkich osób zgłoszonych o objęcie leczeniem odwykowym
przeprowadzone zostały przez pracowników socjalnych Miejsko – Gminnego
Ośrodka Pomocy Społecznej w Choszcznie wywiady środowiskowe, a w stosunku do
osób kierowanych do sądu, komisja wystąpiła do biegłych psychiatry i psychologa o
wydanie opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania dalszego
sposobu leczenia.
18
Źródło: Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Choszcznie.
41
Osoby kierowane na leczenie odwykowe do Gminnej Komisji Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych zgłaszane najczęściej były przez Kierownika Miejsko –
Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, Komendanta Powiatowego Policji w
Choszcznie oraz osoby bliskie.
Od 7 lutego 2005r. do końca roku 2007 działała w Choszcznie przy ul.
Dąbrowszczaków
40,
Przychodnia
Terapii
Uzależnienia
od
Alkoholu
i
Współuzależnienia, będąca filią Niepublicznego Specjalistycznego Zakładu Opieki
Zdrowotnej Przychodni Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia w
Stargardzie Szczecińskim. Placówka utworzona została dzięki zaangażowaniu gmin
naszego
powiatu:
Choszczna,
Bierzwnika,
Drawna,
Krzęcina
świadczy
i
profesjonalną pomoc terapeutyczną.
W miarę potrzeby refundowano osobom zainteresowanym koszty pobytu w
Wojewódzkim Ośrodku Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Wspóluzależnienia w
Stanominie
oraz
Zachodniopomorskiego
na
Oddziale
Szpitala
Terapii
Uzależnienia
Specjalistycznego
w
od
Gryficach
Alkoholu
na
terapii
podtrzymującej. Sesjami terapeutycznymi objęte były osoby, które ukończyły
leczenie stacjonarne.
Refundowano również koszty podróży do Stargardu Szczecińskiego do
Niepublicznego
Specjalistycznego
Zakładu
Opieki
Zdrowotnej
osobie
współuzależnionej, biorącej udział w zajęciach rozwojowej grupy młodzieżowej.
W Choszcznie od szeregu lat działa Grupa Anonimowych Alkoholików „Arka”.
PRZEMOC
Specjaliści określają przemoc domową jako:
„działanie lub zaniechanie dokonywane w ramach rodziny przez jednego z jej
członków przeciwko pozostałym19;
z wykorzystaniem istniejącej lub stworzonej przez okoliczności przewagi sił lub
władzy;
godzące w ich prawa lub dobra osobiste, a w szczególności w ich życie lub
zdrowie(fizyczne lub psychiczne);
powodujące u nich szkody lub cierpienie".
19
Red. A. Zdunek: „Przewodnik do realizacji ustawy o przeciwdzia łaniu przemocy w rodzinie”, Wyd. Instytut
Psychologii Zdrowia PTP, 2005r. w: J. Mellibruda: „Charakterystyka zjawiska przemocy w rodzinie”, s. 9.
42
Przemoc domową charakteryzuje demonstracja i wykorzystanie si ły lub
władzy, w sposób krzywdzący dla innych członków rodziny. Zjawisko przemocy
rozpatrujemy z perspektywy prawnej, moralnej, psychologicznej i spo łecznej.
Prawo określa przemoc w rodzinie jako przestępstwo różnej kategorii. „Artykuł
207 kodeksu karnego dotyczy znęcania się fizycznego lub moralnego nad członkiem
rodziny i przewiduje karę pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 5 lat”.
Moralne spojrzenie zwraca uwagę na krzywdę słabszego i zło moralne jakim
jest przemoc. Sprawca powinien podlegać wyrzutom własnego sumienia i potępieniu
ze strony społeczeństwa. Zadaniem moralności jest powstrzymywanie sprawców i
motywowanie świadków do reagowania.
Aspekt psychologiczny dotyczy cierpienia i bezradności ofiary, odsłania
mechanizmy kierujące przemocą oraz złożone procesy interakcji między sprawcą i
ofiarą. Zrozumienie psychologiczne ma szczególne znaczenie dla pomocy ofiarom
przemocy.
Perspektywa społeczna ukazuje czynniki tkwiące w postawach i obyczajach,
które
mogą
sprzyjać
przemocy
lub
ją
usprawiedliwiać.
Jest
istotna
dla
przeciwdziałania zjawisku przemocy, angażowania się sił społecznych oraz wpływu
na stan spraw społecznych.
Przemoc może występować w formie fizycznej, seksualnej, psychicznej i
ekonomicznej.
Skutkami przemocy u ofiar i ich dzieci są poważne problemy fizyczne i
emocjonalne, m.in. „(...) depresja, niezdolno ść do działania, trudności z zasypianiem,
budzenie
się
w nocy,
koszmary
senne,
kłopoty
z
koncentracja,
uczucie
przygnębienia, smutku, obojętność, brak zainteresowań, utrata apetytu lub
nadmierne objadanie się, nadmierna męczliwość, zwiększone spożycie alkoholu lub
środków uspokajających, nagłe przypomnienie sobie przemocy doznanej w
dzieciństwie lub w wieku dorosłym, usilne unikanie wszystkiego, co mogłoby
wzbudzić bolesne wspomnienia, częste bóle głowy, bóle brzucha lub żołądka, bóle w
krzyżu lub w stawach, chroniczne infekcje dróg moczowych, bolesne lub
krwawienia z dróg rodnych, bolesne stosunki seksualne20.
Czynnikami, które mogą nasilać przemoc są:
▪ nadużywanie alkoholu i branie narkotyków – przemoc jest gwałtowniejsza,
▪ stres – stresory mogą wpływać na nasilenie i na częstotliwość przemocy,
20
Op. cit. S. Kluczyńska, s. 23.
43
▪ czynniki sytuacyjne – m.in. obecność małych dzieci, nastolatków, ciąża, urlopy,
związane są z wysokim poziomem negatywnych emocji i frustracji sprawcy.
Tabela Nr 18 : Procedura Niebieskiej Karty w latach 2004 -200621.
Procedura Niebieskiej Karty
Przemoc
Ilość sporządzonych
Niebieskich Kart
Ilość wszczętych
postępowań
Ilość umorzonych
postępowań
Niebieskiej Karty
7
Rok 2004
92
26
Rok 2005
83
24
8
Rok 2006
59
24
5
Liczba interwencji przeprowadzonych przez Komendę Powiatową Policji w
ramach sporządzonych Niebieskich Kart w ciągu trzech lat zmniejszyła się. Liczba
wszczętych postępowań przeważała o 2 w 2004 roku w porównaniu z 2005 i 2006
rokiem. Najwięcej Niebieskich Kart umorzono w 2005 roku- 8, a najmniej- 5 w roku
2006.
W zakresie Niebieskiej Karty KPP współpracuje z Miejsko- Gminnym
Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, Sądem
Rodzinnym i Nieletnich w Choszcznie, kuratorami sądowymi oraz Gminną Komisją
Rozwiązywania
Problemów
Alkoholowych.
Sprawcy
przemocy
domowej
zatrzymywani są przez policję w przypadku stwarzania zagrożenia dla życia i zdrowia
ludzkiego. W ramach realizowanych procedur stosuje si ę dwa sposoby odizolowania:
-
zatrzymanie celem wytrzeźwienia, gdy sprawca jest pod wpływem alkoholu i trwa
do czasu jego wytrzeźwienia i ustąpienia zagrożeń,
-
zatrzymanie procesowe w przypadku realnego i nie ustępującego (ciągłego)
stanu
zagrożenia
osób
pokrzywdzonych,
celem
wykonania
czynności
zmierzających do zastosowania innych środków prawnych zapewniających
bezpieczeństwo osób pokrzywdzonych, jakimi jest dozór lub zastosowanie
aresztu.
W ramach stosowanych procedur w roku 2004 zatrzymano łącznie 33 osoby,
a w roku 2005 zatrzymano łącznie 35 osób.
21
Źródło: Komenda Powiatowa Policji w Choszcznie.
44
Od 2005 roku przy PCPR w Choszcznie działa Punkt Interwencyjno –
Mediacyjny, w którym specjalista d.s. rodziny – mediator, prawnik, psycholog i
pedagog, w ramach swoich usług udzielają porad oraz wsparcia dzieciom i rodzinie.
Służą radą i pomocą w sytuacji problemów wychowawczych z dziećmi i młodzieżą,
takich jak: radzenie sobie ze stresem, wagary, trudności w nauce, niechęć do
szkoły,
agresywnie zachowanie, kryzysy rodzinne i osobiste, a także pomoc w
rozwiązywaniu konfliktów małżeńskich, rodzinnych, koleżeńskich.
Łącznie w 2006 roku udzielono pomocy ok. 101 osobom, gdzie ujęto liczbę
osób, a nie wizyt. Psycholog – 32 osoby, pedagog 26, prawnik- 27, mediator – 35.
Tabela Nr 19: Dane dot. interwencji kryzysowej
Wyszczególnienie
Liczba osób którym
udzielono pomocy
Liczba osób w rodzinach
interwencja kryzysowa
ogółem
101
317
udzielona dzieciom
39
136
59
171
3
10
współmałżonkowie lub
partnerzy w związkach
nieformalnych
inne osoby w rodzinie
„Interwencja kryzysowa stanowi zespół działań podejmowanych na rzecz osób
i rodzin, w tym dotkniętych przemocą, w celu zapobiegania lub pogłębiania się
występujących dysfunkcji”22. W ramach interwencji udzielane jest poradnictwo
specjalistyczne oraz całodobowe schronienie. Wśród osób, którym udzielono pomocy
w 2006 roku w Punkcie Interwencyjno- Mediacyjnym przeważali partnerzy lub
współmałżonkowie w liczbie 59 osób. W następnej kolejności były dzieci-39.
Statystyki dotyczące przemocy domowej, nie oddają całej prawdy o tym
problemie. Bardzo często ofiarami przemocy w rodzinie są dzieci, jednak z reguły
one same nie potrafią prosić o pomoc.
Przemocy fizycznej i psychicznej bardzo często towarzyszy uzależnienie od
alkoholu. Alkoholizm jednego z członków rodziny powoduje zaburzenia w
komunikacji członków rodziny, biedę, bezrobocie, problemy wychowawcze i
zdrowotne, inne uzależnienia czy konflikty z prawem.
22
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, Rozdział 1, art.47, pkt 1.
45
RODZINY ZASTĘPCZE
Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie jako jednostki organizacyjne powiatu
wykonują zadania pomocy społecznej- między innymi dotyczące organizowania
opieki w rodzinach zastępczych. Ustawa z dnia 12 marca 2004r. o pomocy
społecznej określa, że rodzina zastępcza zapewnia opiekę i wychowanie dziecku,
które zostało pozbawione całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej lub jest
niedostosowane społecznie.
Rodzicielstwo
zastępcze
jest
formą
czasowej opieki
nad
dzieckiem.
Utworzenie jej może nastąpić w przypadkach, gdy dobro dziecka jest zagrożone, a
inne środki pomocy dziecku i jego rodzinie są nieskuteczne. Sytuację dziecka
pogarszają występujące w rodzinie zjawiska patologiczne. Złe funkcjonowanie
rodziny może spowodować porzucenie dziecka lub brak właściwej opieki.
Przyczynami takiej sytuacji mogą być następujące problemy:
niewydolność wychowawcza,
niezaradność życiowa,
trudności sprawiane przez dziecko,
trudne warunki materialne,
patologia społeczna rodziny, tj. alkoholizm, prostytucja, narkoma nia,
zaniedbywanie dziecka,
inwalidztwo lub choroba rodziców,
rozłąka, wyjazd za granicę,
konflikty lub rozpad małżeństwa.
Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej może nastąpić w trybie:
▪ administracyjnym, jeżeli sprawa jest pilna, odbywa się za zgodą rodziców, na
podstawie umowy powierzenia zawartej pomiędzy rodziną zastępczą a
starostą. Starosta powiadamia sąd,
▪
sądowym- podstawą umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej jest
orzeczenie wydane przez sąd.
Sąd może umieścić dziecko:
-w
trybie
natychmiastowym
poprzez
postanowienie
o
tymczasowym
umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej na czas trwania postępowania
sądowego,
46
-na mocy postanowienia kończącego postępowanie o ograniczenie lub
pozbawienie władzy rodzicielskiej.
W dniu wydania orzeczenia sądu dziecko zostaje umieszczone w
rodzinie zastępczej. Od tego dnia podejmuje obowiązek opieki nad nim i jego
wychowania oraz od tego dnia przysługuje rodzinie pomoc pieniężna.
Rodzina zastępcza po otrzymaniu prawomocnego postanowienia sądu
powinna skontaktować się z powiatowym centrum pomocy rodzinie znajdującym się
na terenie miejsca zamieszkania. Pracownik socjalny centrum przeprowadza wywiad
rodzinny środowiskowy w miejscu zamieszkania. Na podstawie wywiadu starosta
wydaje decyzje o przyznaniu pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów
utrzymania dziecka.
Pełnienie funkcji rodziny zastępczej można powierzyć małżonkom lub osobie
nie pozostającej w związku małżeńskim, jeżeli osoby te spełniają następujące
warunki:
-dają rękojmę należytego wykonywania zadań rodziny zastępczej,
-mają stałe miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
-korzystają z pełni praw cywilnych i obywatelskich,
-nie są lub nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, nie są ograniczone we władzy
rodzicielskiej ani też władza rodzicielska nie została zawieszona,
-wywiązują się z obowiązku łożenia na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby,
gdy ciąży na nich taki obowiązek z mocy prawa lub orzeczenia sądu,
-nie cierpią na chorobę uniemożliwiającą właściwą opiekę nad dzieckiem, co zostało
stwierdzone zaświadczeniem lekarskim,
-mają odpowiednie warunki mieszkaniowe oraz stałe źródło utrzymania,
-uzyskały pozytywną opinię ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na
miejsce zamieszkania
Sąd rodzinny właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka
ustanawia rodzinę zastępczą na pisemny wniosek rodziny.
Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej odbywa się na podstawie
następujących dokumentów:
1. Prawomocne Postanowienie Sądu.
2. Wniosek o przyznanie świadczeń na częściowe pokrycie kosztów utrzymania
dziecka w rodzinie zastępczej.
3. Wniosek o przyznanie jednorazowego świadczenia związanego z przyjęciem
dziecka do rodziny zastępczej.
47
4. Dokumenty dotyczące dziecka:
-odpis aktu urodzenia,
-dokument potwierdzający zameldowanie,
-dokumenty wynikające z indywidualnej sytuacji dziecka umieszczonego w
rodzinie
zastępczej,
np.
zaświadczenie
lekarskie,
orzeczenie
o
niepełnosprawności, decyzja ZUS o przyznaniu renty rodzinnej, zasiłku
pielęgnacyjnego, wyrok w sprawie alimentów itp.
-informacje o dochodach, decyzje ZUS o przyznaniu renty rodzinnej, zasi łku
pielęgnacyjnego, otrzymywanych alimentach, dochodzie uzyskiwanym z
majątku dziecka,
-akt zgonu rodzica w przypadku sierot lub pó łsierot.
5. Dokumenty dotyczące rodziców zastępczych
-dokumenty dotyczące sytuacji dochodowej (zaświadczenia z pracy, decyzje
ZUS, itp.),
-oświadczenia o numerze konta, na które będą przekazywane świadczenia
pieniężne.
6. Wywiad środowiskowy i aktualizacje wywiadu.
7. Decyzje dotyczące przyznanych świadczeń.
8. Zaświadczenie o udziale w szkoleniu rodzin zastępczych.
Osoba lub rodzina zgłasza gotowość do pełnienia funkcji rodziny zastępczej w
następujący sposób:
1. Podanie kandydatów.
2. Formularz zgłoszeniowy.
3. Oświadczenie o pełnieniu władzy rodzicielskiej.
4. Opinia z zakładu pracy.
5. Opinia Ośrodka Pomocy Społecznej.
6. Opinia psychologiczna.
7. Zaświadczenie o stanie zdrowia.
8. Dokumenty dotyczące sytuacji dochodowej.
9. Akt małżeństwa.
10. Wywiad środowiskowy.
11. Udział w szkoleniu prowadzonym przez Powiatowe Centrum
Pomocy Rodzinie.
Rodzina zastępcza
w wypełnianiu
swoich funkcji kieruje się
dobrem przyjętego dziecka i poszanowaniem jego praw.
48
„Rodzina zastępcza zapewnia dziecku warunki rozwoju i wychowania
odpowiednie do jego stanu zdrowia i poziomu rozwoju, w tym 23:
1) odpowiednie warunki bytowe;
2) możliwość rozwoju fizycznego, psychicznego i społecznego;
3) możliwość zaspokojenia indywidualnych potrzeb dziecka;
4) możliwość właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań;
5) odpowiednie warunki do wypoczynku i organizacji czasu wolnego”.
Rodzina zastępcza w ramach współpracy z centrum pomocy rodzinie udziela
informacji o :
□ stanie zdrowia dziecka
□ postępach w nauce
□ trudnościach wychowawczych
□ trudności w sprawowaniu osobistej opieki nad dzieckiem
□ przerwie w sprawowaniu osobistej opieki nad dzieckiem, je żeli przerwa trwa dłużej
niż jeden miesiąc oraz o osobie lub instytucji, która w tym czasie sprawuje opiek ę
nad dzieckiem.
Opiekunowie przyjmując dziecko do rodziny zastępczej mają prawo do:
-wsparcia ze strony centrum w rozwiązywaniu problemów związanych z opieką nad
przyjętym do rodziny dzieckiem- poradnictwo rodzinne, poradnictwo specjalistyczne prawnika, psychologów, pedagogów,
-
reprezentowania
dziecka
w
dochodzeniu
świadczeń
przeznaczonych
na
zaspokojenie potrzeb związanych z jego utrzymaniem (alimentów, renty rodzinnej,
zasiłku pielęgnacyjnego),
- kontaktu z dzieckiem przed umieszczeniem go w rodzinie,
- uzyskania informacji m.i.n. o przyjmowanym dziecku, jego sytuacji rodzinnej,
specyficznych potrzebach, informacji na temat przebytych chorób dziecka, czy matka
dziecka piła alkohol w okresie ciąży, czy dziecko ma komplet badań medycznych,
- pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka.
Istnieją następujące typy rodzin zastępczych: spokrewnione z dzieckiem,
niespokrewnione z dzieckiem,
zawodowe niespokrewnione z dzieckiem, w tym
wielodzietne, specjalistyczne oraz o charakterze pogotowia rodzinnego 24.
W rodzinie zastępczej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem wielodzietnej
umieszczanych jest od 3 do 6 dzieci w tym samym czasie, a w szczególnych
przypadkach liczba dzieci może się zwiększyć.
23
24
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej art. 5.
Op. cit. art. 74 pkt 1.
49
Do
rodziny
zastępczej
zawodowej
niespokrewnionej
z
dzieckiem
specjalistycznej trafiają dzieci wymagające specjalnej opieki i pielęgnacji –
niedostosowane społecznie, z różnymi dysfunkcjami, problemami zdrowotnymi.
Tabela Nr 20 : Liczba rodzin zastępczych na terenie Powiatu Choszczno w latach
2004 -200625. Dane podane narastająco.
ROK
OPIEKA ZASTĘPCZA
2004
2005
2006
1. Liczba rodzin zastępczych
w tym niespokrewnione
69
70
69
2. Liczba dzieci w rodzinach zastępczych w tym
niespokrewnione
107
105
99
3. Usamodzielnienia wychowanków (wypłacone)
10
2
3
4. Kontynuacja nauki
42
41
37
W roku 2004 funkcjonowało 69 rodzin zastępczych, w tym niespokrewnione, w
2005 roku zaś– 70 rodzin a w 2006 roku 69 rodzin. W roku 2004 w rodzinach
zastępczych, w tym niespokrewnionych przebywało najwięcej dzieci- 107 dzieci, w
2005 roku - 105 dzieci, a w 2006 roku 99 dzieci.
Tabela Nr 21: Usamodzielnienia wychowanków z rodzin zastępczych
Usamodzielnianie wychowanków:
Pomoc
Pomoc na
Pomoc
kontynuowanie
rzeczowa pieniężna
nauki
2004 r.
Z rodzin zastępczych
Z placówek
2005 r.
Z rodzin zastępczych
Z placówek
2006 r.
Z rodzin zastępczych
Z placówek
25
121
-
10
-
42
2
10
2
2
-
41
5
4
1
3
-
37
7
Źródło: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Choszcznie.
50
Usamodzielniając się największa liczba wychowanków z rodzin zastępczych w
latach 2004- 2006 uzyskała pomoc rzeczową -138 wychowanków. Najwięcej
programów usamodzielnienia zrealizowano w 2004, bo 121.
podjęła decyzję o kontynuacji nauki. W 2004 roku była to najliczniejsza grupa
– 42 wychowanków, w 2006 roku najmniej, bo 37 wychowanków.
Usamodzielnienie wychowanków
Proces usamodzielnienia jest realizowany w momencie wyjścia wychowanków
z opieki zastępczej. Uczestniczą w nim pracownicy socjalni Powiatowego Centrum
Pomocy Rodzinie, pracownicy placówek opiekuńczo- wychowawczych, opiekunowie
z rodzin zastępczych oraz wychowanek będący podmiotem procesu. Ma na celu
integrację wychowanków ze środowiskiem i przygotowanie do samodzielnego życia.
Osoba usamodzielniana może zdecydować o pozostaniu w rodzinie
zastępczej do czasu ukończenia szkoły, w której rozpoczęła naukę przed
osiągnięciem pełnoletniości lub opuścić rodzinę zastępczą.
Tabela Nr 22: Liczba rodzin zastępczych i dzieci w rodzinach zastępczych
według stanu na dzień 31 grudzień danego roku.
Liczba rodzin Liczba dzieci
31.12.2004r.
63
90
31.12.2005r.
61
84
31.12.2006r.
55
78
Zebrane dane według stanu na koniec roku oraz dane podane narastająco w
ciągu całego roku, pozwalają na stwierdzenie, że liczba rodzin zastępczych oraz
liczba dzieci w nich przebywająca utrzymują się na podobnym poziomie. Istnieje
rotacja dzieci przebywających w rodzinach zastępczych, część usamodzielnia się,
kontynuuje naukę, część jest w nowo utworzonej rodzinie. Wiąże się to z rotacją
również samych rodzin zastępczych – w ciągu roku 2004 i 2006 istniało ich 68, a w
2005 o jedną więcej. Rodziny rozwiązują się np. wskutek usamodzielnień
wychowanków, powstają również nowe rodziny.
51
W rodzinie zawodowej niespokrewnionej o charakterze pogotowia rodzinnego
umieszcza się nie więcej niż 3 dzieci na okres do 12 miesięcy26. Wyjątkowo pobyt
może być przedłużony na okres do 3 miesięcy. Rodzina ta ma obowiązek przyjąć
dziecko do lat 10 doprowadzone przez policję.
Gdy istnieje zagrożenie dobra dziecka, w szczególności zagrożenie zdrowia
lub życia dziecka, zostało porzucone lub gdy nie jest możliwe ustalenie tożsamości
rodziców lub miejsce ich pobytu, wówczas dziecko doprowadzone przez policj ę może
nastąpić bez zgody rodziców27.
Tabela Nr 23: Rotacja dzieci w pogotowiu rodzinnym w latach 2004 - 200628.
Liczba dzieci
przebywających w ciągu
roku w rodzinie
zastępczej o charakterze
pogotowia rodzinnego
Liczba dzieci, które opuściły rodzinę zastępczą
Ogółem
Rodzina
naturalna
Adopcje
Rodzina
zastępcza
Inna
Rok 2004
9
6
--
--
--
6
Rok 2005
11
7
1
--
6
--
Rok 2006
4
2
1
--
--
1
W roku 2004 w pogotowiu rodzinnym przebywało 9 dzieci, w roku 2005 - 11
dzieci, natomiast w 2006 roku 5 dzieci. Łącznie w 2004 roku pogotowie opuściło 6
dzieci, 7 w 2005 roku oraz 2 w 2006 roku.
W rodzinie zawodowej o charakterze pogotowia opiekuńczego
według stanu na koniec roku 2004 (31.12.2004) przebywała 3 dzieci,
na dzień 31.12.2005r. - 4 dzieci
na dzień 31.12.2006r. – 2 dzieci.
26
„Ustawa z dnia ...”art. 74 pkt 4.
Op. cit. art. 74 pkt 6.
28
Źródło: PCPR w Choszcznie.
27
52
ROZDZIAŁ III
OPRACOWANIE STRATEGII DLA POWIATU
3.1. ANALIZA SWOT
MOCNE STRONY
1.
Liczba instytucji i organizacji
działających w obszarach polityki
społecznej i wspierających społeczność
lokalną w rozwiązywaniu istniejących
problemów.
2. Wykwalifikowana, doświadczona,
zaangażowana kadra.
3. Szkolenia, doskonalenie zawodowe
pracowników socjalnych.
SŁABE STRONY
Niedostateczna współpraca między
instytucjami działającymi w zakresie pomocy
społecznej.
Słaba integracja partnerów samorządowych
w systemie pomocy społecznej.
Brak współpracy samorządów lokalnych z
organizacjami pozarządowymi.
4. Likwidacja barier architektonicznych,
Liczba osób bezrobotnych.
technicznych oraz w komunikowaniu się.
5. Oddział rehabilitacyjny dla osób
niepełnosprawnych.
Brak ofert pracy.
6. Warsztaty Terapii Zajęciowej.
Wzrost liczby osób korzystających z pomocy
społecznej.
7. Środowiskowe Domy Samopomocy.
Ograniczona liczba mieszkań socjalnych.
8. Dobrze działające obiekty sportowe.
9. Szeroka oferta szkół średnich dla
młodzieży.
Brak burs i noclegowni.
Utrudniony dostęp osób niepełnosprawnych
do budynku PCPR oraz do Zespołu
Orzekania o Niepełnosprawności ze względu
na nieprzystosowanie architektoniczne i
techniczne obiektów.
Niewystarczające wsparcie rodzin
10. Istnienie wyższej uczelni w Choszcznie –
naturalnych.
filia Uniwersytetu Szczecińskiego.
11.
12.
Niedostateczna liczba rodzin zastępczych
pełniących funkcję pogotowia rodzinnego.
Niedostateczna liczba Domów Pomocy
Społecznej
53
SZANSE
ZAGROŻENIA
1. Integracja z Unią Europejską i możliwość Ograniczone fundusze na realizację zadań z
pozyskiwania funduszy ze środków EFS. ustawy o pomocy społecznej.
2. Posiadanie opracowanej Strategii
zatwierdzonej przez organa samorządu
terytorialnego umożliwi sprawniejsze
działania w zakresie rozwiązywania
problemów społecznych.
3.
Niewielkie zainteresowanie mieszkańców
powiatu rozwojem lokalnych form pomocy.
Ścisła współpraca ośrodków, instytucji
Brak instytucji i kadry zajmującej się
realizujących zadania z ustawy o
profilaktyką uzależnień i innych
pomocy społecznej, Poradni
niekorzystnych zjawisk (patologii).
Psychologiczno – Pedagogicznej, sądu,
policji, kościoła, organizacji
pozarządowych.
Lokalna koalicja sprawne
funkcjonowanie w zakresie pomocy oraz
wymianę informacji, doświadczeń.
4. Wzmocnienie i wykorzystanie inicjatywy
społecznej powiatu m.in. przez
dostarczanie szeroko rozumianej
informacji.
Rozwój patologii w społeczeństwie.
Obniżenie wieku inicjacji spożywania
alkoholu, zażywania narkotyków,
przestępczości, inicjacji seksualnej, itp.
5. Aktywność własna społeczności lokalnej Wysoki stopień bezrobocia będący przyczyną
- zachowania prospołeczne.
niezrealizowania podstawowych potrzeb
rodziny oraz liczne dysfunkcje.
6.
Szkolenia i podnoszenie kwalifikacji
Odpływ wykwalifikowanej siły roboczej.
przez pracowników pomocy społecznej.
7.
8.
9.
10.
11.
Działania profilaktyczne samorządu.
Objęcie dużej liczby dzieci z rodzin
dysfunkcyjnych i zastępczych oraz
rodzin dysfunkcyjnych dodatkowymi
zajęciami w świetlicach środowiskowych,
socjoterapeutycznych.
Niewielka liczba miejsc pracy dla osób
niepełnosprawnych.
Fundusze z PFRON.
Możliwość organizowania miejsc pracy
dla niepełnosprawnych.
Wykorzystanie lokalnych mediów.
54
3.2. CELE STRATEGICZNE I OPERACYJNE
SKUTECZNA POMOC MIESZKAŃCOM POWIATU CHOSZCZEŃSKIEGO
OBSZARY STRATEGICZNE:
I
BEZROBOCIE
II NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ
III ALKOHOLIZM
IV PRZEMOC
V RODZINY NIEWYDOLNE WYCHOWAWCZO
Wszechstronna pomoc
osobom i rodzinom
dotkniętym problemem
niepełnosprawności
Aktywizacja zawodowa
oraz łagodzenie skutków
bezrobocia wśród ludzi
młodych i długotrwale
bezrobotnych
Profilaktyka i
przeciwdziałanie
alkoholizmowi
ZBUDOWANIE
POWIATOWEGO
SYSTEMU POMOCY
SPOŁECZNEJ
Wielokierunkowa,
kompleksowa pomoc
osobom uzależnionym i ich
rodzinom
Zwiększenie
dostępności i
skuteczności pomocy
dla rodzin, w których
stosowana jest
przemoc
Przeciwdziałanie
przemocy w rodzinie
Stworzenie skutecznego
systemu wsparcia
rodziny
Pomoc rodzinom i osobom
zagrożonym dysfunkcjami
55
BEZROBOCIE
CEL STRATEGICZNY:
Aktywizacja zawodowa oraz łagodzenie skutków bezrobocia wśród ludzi młodych i
długotrwale bezrobotnych.
CELE OPERACYJNE
1.
Rozwinięcie współpracy z
PUP w zakresie pracy
socjalnej na rzecz
bezrobotnych
ubiegających się o pomoc
DZIAŁANIE
A. Możliwości podejmowania prac na rzecz miasta i
społeczności przez osoby ubiegające się o pomoc finansową
z OPS.
B. Aktualizowanie danych o zapotrzebowaniu na
wykonywanie „prac dorywczych”.
C. Stworzenie efektywnego systemu informacji o systemie
edukacji i prognoz popytu na siłę roboczą, rozwijanie
poradnictwa zawodowego.
D. Współpraca z PUP punktem informacyjnym w zakresie
szkoleń, kursów dla bezrobotnych, możliwościach
przekwalifikowania i rozszerzania posiadanych kwalifikacji.
2.
Organizowanie
programów PUP
przygotowania
zawodowego dla
bezrobotnych i
absolwentów szkół
E. Koordynacja działań i wymiana informacji instytucji i
organizacji zajmujących się problematyką rynku pracy tj.
PUP, Urząd Miasta i Gminy, stowarzyszenia zajmujące się
tą tematyką.
A. Rozwijanie systemu szkoleń i przekwalifikowań dla osób
bezrobotnych zgodnie z potrzebami rynku pracy .
B. Stworzenie możliwości zarobkowania poprzez
organizowanie prac publicznych, umów absolwenckich,
stażów, prac interwencyjnych.
C. Promowanie i propagowanie wolontariatu, szczególnie
wśród młodzieży i absolwentów szkół, jako formy łączącej
zdobytą wiedzę z przyszłą pracą zawodową.
D. Indywidualizacja działań wobec klientów (w formie
Indywidualnych Planów Działań), sprzyjanie ujawnianiu
uzdolnień i zainteresowań, ocenianie zdolności do pracy.
E. Pomoc w dostosowaniu profilu kształcenia zawodowego
do wymogów lokalnego rynku pracy.
F. Zachęcanie do uczestnictwa w Klubie Pracy działającym
przy PUP.
56
G. Tworzenie grup wsparcia dla osób dotkniętych
długotrwałym bezrobociem.
H. Prowadzenie stałej współpracy ze szkołami
ponadgimnazjalnymi w zakresie informacji zawodowej.
A. Zakładanie własnej działalności gospodarczej.
3. Podejmowanie działań
zmierzających do
minimalizowania
bezrobocia
B. Aktywizacja istniejących zasobów na rynku pracy do
zatrudnienia bezrobotnych, poprzez stosowanie dla
pracodawców ulg i preferencji.
A. Monitoring i zwalczanie problemów w rodzinie będących
bezpośrednią przyczyną utraty pracy.
4. Rozwój systemu pomocy
społecznej dla osób
bezrobotnych
B. Pomoc rzeczowa, finansowa.
C. System dożywiania dzieci z rodzin ubogich i wsparcia
finansowego w dalszej edukacji.
NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ
CEL STRATEGICZNY:
Wszechstronna pomoc osobom i rodzinom dotkniętym problemem
niepełnosprawności
CELE OPERACYJNE
1. Sporządzenie diagnozy
środowiska osób
niepełnosprawnych w celu
udzielenia wsparcia
DZIAŁANIE
A. Wczesna diagnoza i terapia osób z upośledzeniem
umysłowym i psychoruchowym oraz opieka
psychologiczna, pedagogiczna i medyczna.
B. Doradzanie i poradnictwo w rozwiązywaniu
indywidualnych problemów.
C. Rehabilitacja, edukacja i wychowanie.
2. Działania usprawniające i
podwyższające jakość usług
dla osób niepełnosprawnych
A. Likwidacja barier architektonicznych w miejscu
zamieszkania, w obiektach użyteczności publicznej, w
placówkach.
B. Przystosowanie budynków szkolnych do potrzeb osób
niepełnosprawnych, w celu ułatwienia dostępu do
edukacji.
57
C. Ułatwienie dostępu niepełnosprawnym do opieki
medycznej, kultury, sportu, edukacji, poprzez:
-
-
3. Pokonywanie barier w
komunikowaniu się osób
niepełnosprawnych w
środowisku
opracowanie sposobu przygotowania i wspierania
nauczycieli do kształcenia dzieci
niepełnosprawnych,
tworzenie klas integracyjnych w szkołach
powszechnych,
pomoc w podnoszeniu poziomu wykształcenia
osobom niepełnosprawnym,
przystosowanie budynków szkolnych do potrzeb
osób niepełnosprawnych.
organizowanie dojazdu do szpitali, przychodni i
oddziałów rehabilitacyjnych dla osób
niepełnosprawnych.
A. Edukacja osób niepełnosprawnych ich rodzin i
opiekunów.
B. Organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży
niepełnosprawnej.
C. Świetlice, ośrodki terapii zajęciowej, zespół aktywności
społecznej.
D. Rozwijanie aktywności sportowej i turystycznej:
-
organizowanie obozów, zawodów sportowych,
czynne włączenie osób niepełnosprawnych w życie
społeczne miasta,
propagowanie osiągnięć i wytworów działalności
osób niepełnosprawnych.
58
A. Stworzenie systemu edukacji włączającej dzieci i
młodzież niepełnosprawną.
B. Posiadanie przez szkoły zawodowe oferty nauki w
klasach specjalnych dla osób o specjalnych potrzebach
edukacyjnych.
Stworzenie równych szans
edukacyjnych dla dzieci i
młodzieży ze specjalnymi
4. potrzebami edukacyjnymi.
C. Przygotowanie programu przekształcenia szkół
specjalnych w ośrodki wysoce specjalistyczne dla osób ze
znacznym stopniem niepełnosprawności i
niepełnosprawnościami sprzężonymi.
D. Przygotowanie szkół ponadgimnazjalnych i średnich
do edukacji młodzieży ze specjalnymi potrzebami
edukacyjnymi - zagwarantowanie ciągłości kształcenia
integracyjnego.
E. Zapewnienie środków gwarantujących bezpłatny dowóz
/ dojazd do publicznych i niepublicznych placówek
edukacyjnych dzieci i młodzieży niepełnosprawnej.
59
A. Stworzenie miejskiego programu wczesnego
wspomagania dzieci w rozwoju, przy współpracy wydziału
edukacji i służby zdrowia.
B. Opracowanie programów zajmujących się profilaktyką
niepełnosprawności.
C. Organizowanie akcji informacyjnych w placówkach
oświatowych i szkołach na temat przyczyn i skutków
powstawania niepełnosprawności w wyniku nierozwagi,
wypadków, itp.
Stworzenie systemu opieki
medycznej nad osobami
niepełnosprawnymi
zapewniającego
5. wielospecjalistyczną diagnozę
oraz kompleksowe leczenie.
D. Poszerzenie sieci wypożyczalni sprzętu
rehabilitacyjnego i zapewnienie środków na obniżenie
kosztów korzystania z niej.
E. Upowszechnienie informacji w ośrodkach zdrowia o
działaniach medycznych (podmiotów publicznych i
niepublicznych) prowadzonych na rzecz osób
niepełnosprawnych.
F. Opracowanie programu likwidacji barier
architektonicznych w obiektach służby zdrowia.
G. Stworzenie systemu uzupełniania rehabilitacji
medycznej wsparciem psychologiczno-terapeutycznym w
obszarach tego wymagających.
H. Powołanie sieci specjalistycznej rehabilitacji ruchowej
dla dzieci oraz ośrodka koordynacyjno- badawczoszkoleniowego.
I. Rozwój opieki gminnej i ponadgminnej, placówek
publicznych i niepublicznych oraz opieki całodobowej dla
osób starych i niepełnosprawnych
J. Zwiększenie liczby domów pomocy społecznej oraz
opracowanie sprawnego systemu kierowania do nich osób
potrzebujących opieki
60
A. Zaplanowanie, w oparciu o sporządzoną diagnozę,
sieci dzielnicowych ośrodków dziennej aktywności dla
osób niepełnosprawnych pozostających poza
zatrudnieniem.
B. Stworzenie centrum dziennej aktywności dla osób
niepełnosprawnych powyżej 25 roku życia o dużym
zapotrzebowaniu na opiekę z usługą przewozu.
C. Istnienie zintegrowanego systemu pomocy
środowiskowej dla osób z zaburzeniami psychicznymi.
Umożliwienie osobom
niepełnosprawnym pełnego
6. udziału w życiu społecznym
D. Pobudzanie osób niepełnosprawnych do aktywności i
samopomocy.
E. Tworzenie grup wsparcia dla rodzin osób o g łębokiej i
wielorakiej
niepełnosprawności.
F. Włączenie funkcji asystenta osobistego osoby
niepełnosprawnej jako stałego elementu systemu
wsparcia.
G. Opracowanie zasad organizacji i działania wolontariatu
na rzecz osób niepełnosprawnych.
H. Zapewnienie w wydziałach Starostwa tłumaczy języka
migowego oraz likwidowanie barier komunikacyjnych dla
innych rodzajów niepełnosprawności.
61
A. Utworzenie kompleksowej informacji dla osób
niepełnosprawnych:
upowszechnianie aktualizowanej informacji w zakresie
pomocy psychologicznej i prawnej oraz form świadczeń
dostępnych osobom niepełnosprawnym i ich rodzinom.
Stworzenie sprawnego
7. systemu pomocy rodzinom
osób niepełnosprawnych
B. Wprowadzenie do systemu wspierania rodzin usługi
„czas wolny dla rodziny” - krótkoterminowa opieka nad
osobą niepełnosprawną w domu.
C. Stworzenie oferty wsparcia rodzin z osobami
niepełnosprawnymi w środowiskach lokalnych.
D. Opracowanie programu wspierania osób
niepełnosprawnych intelektualnie oraz osób z
zaburzeniami psychicznymi chcących założyć rodzinę.
E. Opracowanie programów edukacyjno-rozwojowych dla
osób niepełnosprawnych i ich rodzin.
A. Szkolenia umożliwiające zdobywanie kwalifikacji i
przekwalifikowanie się osobom niepełnosprawnym.
B. Zaplanowanie działań mających na celu zmianę postaw
pracodawców wobec zatrudniania niepełnosprawnych.
C. Wzmocnienie pośrednictwa pracy dla osób
niepełnosprawnych, zatrudnienie zgodnie z
zainteresowaniami i możliwościami osób.
8. Stworzenie efektywnego
systemu zapewniającego
zatrudnienie osób
niepełnosprawnych
E. Zbudowanie systemu zapewniającego wsparcie w
miejscu pracy osobom z niepełnosprawnością
intelektualną oraz osobom z zaburzeniami psychicznymi
przez trenera pracy.
F. Wspieranie firm tworzących miejsca pracy
przystosowane dla osób niepełnosprawnych.
G. Wspieranie osób niepełnosprawnych, w tym osób
zaburzonych psychicznie poprzez funkcjonowanie
Warsztatów Terapii Zajęciowej, Zakładów Aktywizacji
Zawodowej, Firm Społecznych, Zakładów Pracy
Chronionej, miejsc pracy chronionej na otwartym rynku
pracy.
H. Popularyzowanie dorobku i rozwój pracy podejmowanej
przez osoby niepełnosprawne oraz wspieranie
pracodawców, tworzących takie miejsca pracy.
62
ALKOHOLIZM, NARKOMANIA I INNE UZALEŻNIENIA
CELE STRATEGICZNE:
CEL I: Profilaktyka i przeciwdziałanie uzależnieniom
CEL II : Wielokierunkowa, kompleksowa pomoc osobom uzale żnionym i ich rodzinom
CELE OPERACYJNE
1.
DZIAŁANIE
A. Propagowanie abstynencji, zdrowego stylu życia,
Kreowanie i propagowanie wolnego od alkoholu, narkotyków, nikotyny szczególnie
trzeźwego modelu życia. wśród dzieci, młodzieży.
B. Zwiększenie aktywności młodzieży w podejmowaniu
działań profilaktycznych.
C. Organizacja wolnego czasu dzieci, młodzieży.
D. Tworzenie specyficznego klimatu w szkole poprzez
czynne uczestnictwo,
▫ polegającego na eliminowaniu mody na alkohol,
narkotyki, papierosy,
▫ wywieranie oddolnej presji na osoby spożywające
alkohol, narkotyki motywując do przyjmowania pomocy.
E. Działania profilaktyczne skierowane do ogółu dzieci i
młodzieży a także z grup ryzyka, poprzez: angażowanie w
programy artystyczne, muzyczne, sportowe, wycieczki,
obozy, rekreację i wypoczynek.
2.
Podnoszenie kompetencji
profesjonalistów
F. Współpraca policji ze szkołą:
– spotkania policjanta z pedagogiem, dyrektorem
szkoły, nauczycielami na temat zagrożeń
przestępczością, demoralizacją;
– spotkania młodzieży szkolnej z policjantem.
Zakres: nowoczesne metody rozwiązywania problemów
uzależnień w obszarach:
▫ Ochrona zdrowia
▫ Edukacja
▫ Pomoc społeczna
▫ Wymiar Sprawiedliwości
▫ Społeczności lokalne
▫ Środowiska samopomocowe.
63
3.
Edukacja rodziców i
nauczycieli
A. Programy informacyjne i edukacyjne na temat etapów
rozwoju dziecka (potrzeby, trudności, zaburzenia,
rozwiązywanie problemów), wiedza o zagrożeniach,
przyczynach i patologii.
B. Szkolenia związane ze zjawiskiem uzależnień dla
rodziców, nauczycieli podnoszące kompetencje
wychowawcze. Zakres:
4.
5.
- Dbałość o rozwój umiejętności radzenia sobie z
wymaganiami, jakie stawia życie- umiejętności radzenia
sobie w sytuacjach trudnych.
- Nauka reagowania na problem, udzielanie wsparcia i
pomocy.
A. Traktowanie młodzieży nie w kategoriach zła ani
Zmiany postaw dyrekcji
szkół w odniesieniu do
choroby.
osób mających kontakt z
alkoholem,narkotykami iin. B. Nastawienie na pomoc a nie na usuwanie ze szkoły.
Kształtowanie postaw i
rozwijanie umiejętności
dzieci i młodzieży poprzez
zajęcia warsztatowe i
treningi
A. Kształtowanie umiejętności interpersonalnych,
samoświadomości, samooceny, samodyscypliny.
B. Rozwijanie umiejętności empatycznych, współpracy w
grupie, komunikowania się, rozwiązywania konfliktów,
radzenia sobie ze stresem i asertywności.
C. Wzbogacanie świadomości młodego człowieka o to,
jakie wartości pomagają w podejmowaniu zdrowych
decyzji.
D. Rozwijanie dojrzałej odpowiedzialności za siebie i
innych.
E. Uzdrawianie i rozwijanie środowisk rodzinnych.
6.
7.
8.
Wspieranie powstawania i
działalności instytucji,
stowarzyszeń służących
zapobieganiu i
rozwiązywaniu problemów
uzależnień
Wspieranie powstawania i
działalności grup
samopomocowych oraz
osób fizycznych
ukierunkowanych na
zapobieganie lub
zmniejszanie szkód
związanych z alkoholem,
narkotykami, nikotyną
Zminimalizowanie
zjawiska sprzedaży
alkoholu i papierosów
osobom nieletnim i
nietrzeźwym
Współtworzenie i udział w realizacji programu profilaktyki i
rozwiązywania problemów alkoholowych przy szerokiej
współpracy z terenowymi organami społecznymi i
samorządu mieszkańców.
Współdziałanie z kuratorami, policją, urzędami i
instytucjami pomocnymi osobom i rodzinom z problemami
alkoholowymi.
A. Programy dla sprzedawców w zakresie
odpowiedzialności prawnej i etycznej związanej z handlem
alkoholem.
B. Monitorowanie zjawiska sprzedaży alkoholu osobom
64
nieletnim i nietrzeźwym.
9.
Edukacja środowiska
medycznego
10. Celowość działań
profilaktycznych
Edukacja poprzez:
A. Szkolenia w zakresie uzależnień i szkód zdrowotnych
związanych ze spożywaniem alkoholu, narkotyków,
nikotyny oraz metod wczesnej diagnozy i szybkiej
interwencji wobec osób zagrożonych uzależnieniem i
uzależnionych.
B. Specjalistyczną prasę, portale internetowe, publikacje
specjalistyczne.
Prowadzenie badań sprawdzających skuteczność
poszczególnych strategii profilaktycznych.
CEL II: Wielokierunkowa, kompleksowa pomoc osobom uzale żnionym i ich rodzinom
CELE OPERACYJNE
1.
Zmniejszenie rozmiarów
populacji osób pijących
szkodliwie i ryzykownie
DZIAŁANIE
A. Zapobieganie nietrzeźwości w miejscu pracy.
B. Pomoc specjalistyczna.
A. Uruchomienie i upowszechnianie pozalekcyjnych zajęć
Ochrona dzieci i młodzieży sportowych.
2.
przed spożywaniem
alkoholu, narkotyków i
B. Zapewnienie opieki instruktorów wf- u, posiadających
nikotyny
kompetencje w profilaktyce, a także w interwencjach w
sytuacjach problemowych.
3.
Objęcie opieką rodzin
niewydolnych
wychowawczo z
problemem alkoholowym i
osób doznających szkód z
powodu nadużywania
alkoholu oraz osób
uzależnionych
C. Szybka diagnoza problemu i interwencja.
A. Praca socjalna mobilizująca osoby uzależnione i
współuzależnione do podjęcia leczenia.
B. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej,
rehabilitacyjnej, psychospołecznej, prawnej, socjalnej.
C. Stworzenie warunków lokalowych do prowadzenia zajęć
terapeutycznych.
D. Pomoc materialna i finansowa rodzinom
współuzależnionym.
4.
Informowanie o
Przygotowanie materiałów informacyjnych w postaci ulotek,
zapobieganiu, o metodach plakatów w miejscach ogólnie dostępnych, tj. przychodnie,
leczenia szkód
poradnie, szkoły, komisariaty policji, sklepy itp.
zdrowotnych i społecznych
A. Opracowanie programów umożliwiających zdobywanie
65
Opracowanie programów
6.
zapewniających pomoc w
znalezieniu pracy
absolwentom programów
terapeutycznych dla osób
uzależnionych
kwalifikacji zawodowych absolwentom programów
terapeutycznych.
B. Opracowanie programów umożliwiających zdobywanie
kwalifikacji zawodowych absolwentom programów
terapeutycznych.
C. Opracowanie zasad umożliwiających absolwentom
programów terapeutycznych wdrożenie w pracę zawodową
na zasadach wolontariatu, staży zawodowych i nieodpłatnej
nauki zawodu.
D. Opracowanie programów ułatwiających znalezienie i
podjęcie pracy przez absolwentów programów
terapeutycznych dla osób uzależnionych.
A. Opracowanie programów przygotowujących absolwentów
programów terapeutycznych do powrotu do życia
rodzinnego.
Zorganizowanie pomocy
7. absolwentom programów
terapeutycznych dla
uzależnionych w powrocie B. Opracowanie programów przygotowujących rodziny
do powrotu jej członków po zakończeniu programu
do życia rodzinnego.
terapeutycznego.
C. Realizacja programów terapeutycznych dla osób z
syndromem DDA (dorosłe dziecko alkoholika).
D. Zwiększenie dostępu do pomocy terapeutycznej i
rehabilitacyjnej osobom uzależnionym.
Celowość działań
Stały monitoring danych, badanie przebiegu działań.
8.
PRZEMOC
CELE STRATEGICZNE
CEL I : Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie
CEL II : Zwiększenie dostępności i skuteczności pomocy dla rodzin, w których
stosowana jest przemoc
66
CELE OPERACYJNE
1.
DZIAŁANIE
A. Szeroka i konkretna informacja o zachowaniach
uważanych za „przemocowe” i formach pomocy.
Zwiększenie świadomości
B. Zwiększanie społecznego zaangażowania w
i wiedzy na temat
przeciwdziałanie przemocy.
przemocy
C. Promowanie świadomego i dobrego rodzicielstwa.
D. Wzbudzanie zainteresowania rodziców zwiększaniem
kompetencji wychowawczych.
E. Rozwijanie konstruktywnych umiejętności i postaw
rodzicielskich poprzez: przekazy medialne, publikacje,
plakaty, ulotki, informatory, inicjatywy lokalne.
A. Programy dla dzieci:
- przełamanie mitów na temat przemocy,
Dostarczanie informacji na
2.
- przekazanie wiedzy o tym, że możliwe jest uzyskanie
temat możliwości
skutecznej pomocy,
uzyskania pomocy
- ćwiczenie umiejętności odmawiania dorosłym,
- uświadomienie , że są osoby dorosłe, którym można
zaufać,
- przekazanie informacji na temat jak rozpozna ć
zagrożenie.
B. Zamieszczanie systematycznie w prasie lokalnej oraz w
miejscach ogólnie dostępnych – przychodnie, poradnie,
szkoły, sklepy, urzędy, komisariaty, itp. informacji, gdzie
można uzyskać pomoc.
C. Materiały powinny zawierać informacje o rodzajach
świadczonej pomocy, dokładne adresy, telefony, godziny
przyjęć placówek .
D. Programy ochrony przed przemocą w rodzinie.
Zmiana postaw
3.
mieszkańców wobec
przemocy
Dostarczanie wiedzy o zjawisku krzywdzenia i sposobach
radzenia sobie z tym problemem poprzez :
▫ przygotowanie materiałów informacyjnych na temat
przemocy w rodzinie,
▫ systematyczne umieszczanie ulotek, plakatów, broszur w
miejscach publicznych, ogłoszeń w prasie lokalnej,
▫ audycje radiowe, programy TV,
▫ pokazanie pozytywnych przykładów wyjścia z sytuacji
przemocy
▫ obalanie mitów i stereotypów .
67
A. Wyrażanie zdecydowanej dezaprobaty wobec agresji w
relacjach interpersonalnych w rodzinie i poszukiwanie
Kształtowanie postaw i
4.
rozwijanie umiejętności od różnych form restrykcji,
np. ogłaszanie nazwisk osób stosujących przemoc w prasie
najmłodszych lat
lokalnej.
B. Powszechne, pogłębione, wieloletnie przygotowanie
dzieci i młodzieży do odpowiedzialności i do życia w
rodzinie.
C. Promocja stylu życia wolnego od agresji.
D. Stała edukacja na temat opanowywania stresu i lęku,
wyrażania emocji, porozumiewania się z innymi.
E. Zajęcia dodatkowe dla młodzieży, które aktywizują,
rozwijają, np. zajęcia sportowe, teatralne, plastyczne,
muzyczne.
F. Organizowanie aktywnych form spędzania czasuwycieczki, obozy i inne, które pokazują, że człowiek może
wyrwać się z kręgu przemocy i agresji i żyć inaczej, może
cieszyć się i życiem i bawić.
CEL II : Zwiększenie dostępności i skuteczności pomocy dla rodzin, w których
stosowana jest przemoc
CELE OPERACYJNE
1.
Wzrost liczby osób
przeszkolonych i
przygotowanych do
pomagania rodzinie z
problemem przemocy
DZIAŁANIE
A. Szkolenia pracowników stykających się z problemem
przemocy m.in. w zakresie działań prawnych w celu
podnoszenia kwalifikacji.
B. Szkolenia policji, służby zdrowia, instytucji edukacyjnych
- opierające się na ćwiczeniu i usprawnianiu umiejętności
rozpoznawania przemocy i reagowania na ni ą.
C. Organizowanie szkoleń, narad, konferencji z udziałem
autorytetów, osób zaangażowanych w problematykę, osób
ważnych dla środowiska lokalnego, radnych.
Tworzenie niezbędnych
2.
placówek
A. Utworzenie Interdyscyplinarnego Zespołu ds.
Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, kompetentnego w
diagnozie, socjoterapii, terapii rodzin, którego zadaniem
byłoby m.in.
▫ stworzenie stale aktualizowanej bazy danych o miejscach
pomocy,
▫ istnienie bazy informacji o lokalach socjalnych i
miejscach czasowego schronienia dla ofiar przemocy,
68
▫ monitorowanie sposobu ich funkcjonowania,
▫ planowanie działań usprawniających ich skuteczność.
B. Współpraca z przedstawicielami poszczególnych służb i
instytucji, która ułatwiałaby przepływ informacji, pomagałaby
w określeniu potrzeb rodziny oraz w przygotowaniu spójnego
planu pomocy:
- współpraca osób i instytucji pomagających(samorządów,
opieki społecznej, sąsiedzkiej, parafialnej, itp.),
C. Stworzenie warunków lokalowych do przeprowadzania
rozmów, szczególnie z dziećmi, zabranymi z sytuacji
przemocy oraz gdy istnieje podejrzenie o wykorzystanie
seksualne.
D. Stworzenie tymczasowych pomieszczeń lokalowych dla
ofiar przemocy.
3.
Utworzenie lokalnej
koalicji
A. Motywowanie społeczności lokalnych i instytucji do
podejmowania działań na rzecz osób krzywdzonych.
B. Wymiana informacji, doświadczeń pomiędzy
środowiskami lokalnymi i placówkami.
C. Organizowanie konferencji, narad, seminariów.
D. Zorientowanie w działaniach ogólnopolskich.
4.
Szeroki i sprawnie
funkcjonujący system
pomocy ofiarom
przemocy, sprawcom
A. Zmiana postaw i zachowań osób, które doświadczyły lub
stosowały przemoc poprzez:
- programy edukacyjne, motywujące do ukończenia szkół,
kursów zawodowych,
- programy rozwijające funkcjonowanie społeczne, które
wzmacniają więzi społeczne poprzez rozwijanie u dzieci i
młodzieży umiejętności społecznych, pomoc w radzeniu
sobie ze złością, rozwiązywaniem konfliktów, wzmacnianie
wartości moralnych,
- programy terapeutyczne - poradnictwo dla osób
dotkniętych przemocą, podatnych na autoagresję, tworzenie
grup wsparcia,
- programy naprawcze - prowadzenie zajęć grupowych dla
osób cierpiących na choroby psychiczne, uczące
kontrolowania złości i odpowiedzialności za własne czyny,
- grupy wsparcia, praca grupowa z ofiarami przemocy
wewnątrzrodzinnej,
- grupy samopomocowe dla sprawców, ofiar, osób
zagrożonych przemocą, np. samotne matki.
69
B. Naprawa związków interpersonalnych:
- treningi dla rodziców - wzmacniają więzi emocjonalne
łączące dzieci z rodzicami, kontrolowanie zachowań w
stosunku do dzieci, stosowanie konsekwencji jako metod y
wychowawczej,
- programy mentorskie – opiekę nad dzieckiem podejmuje
osoba spoza rodziny, stanowiąca model właściwych postaw i
zachowań dla podopiecznego,
- terapia rodzin – ma poprawić komunikację i interakcje w
rodzinie, udzielić pomocy w rozwiązywaniu problemów,
- interwencje, wizyty domowe – skierowane do rodzin
wymagających wsparcia i poradnictwa w procesie
wychowania dzieci. Udzielanie porad, informowanie o
źródłach przemocy,
- trening umiejętności interpersonalnych - w grupach,
kobiety i mężczyźni pod opieką trenera, rozmawiają o
przemocy, o problemach w kontaktach z innymi lud źmi.
C. Otworzenie w środowisku lokalnym hostelu dla osób,
które mogłyby zostać zabrane doraźnie z sytuacji
przemocowej, a następnie skierowane do współpracy z
zespołem pomocowym diagnozującym i resocjalizującym.
5. Opracowanie programów i
podjęcie działań
mających na celu pomoc
ofiarom przemocy w
znalezieniu się na rynku
pracy
A. Pomoc ofiarom przemocy w podejmowaniu działalności
gospodarczej.
B. Pomoc psychologiczna i prawna ułatwiająca ofiarom
mobbingu powrót do pracy i umacnianie ich w pe łnieniu
czynności zawodowych.
C. Opracowanie programów ułatwiających osobom, które
przez wiele lat były ofiarami przemocy domowej, zdobycie
kwalifikacji zawodowych
i znajdowanie pracy.
D. Opracowanie programu szkoleń dla kadry menedżerskiej
o problemie mobbingu i jego konsekwencjach dla firmy.
70
NIEWYDOLNOŚĆ RODZIN
CELE STRATEGICZNE:
CEL I : Pomoc rodzinom i osobom zagrożonym dysfunkcjami
CEL II: Stworzenie skutecznego systemu wsparcia rodziny
CELE OPERACYJNE
DZIAŁANIE
A. Opracowanie programów profilaktycznych
przeciwdziałających niekorzystnym zjawiskom w
rodzinach.
Rozwój usług
profilaktyczno –
1. wspierających
skierowanych do rodzin
dysfunkcyjnych
B. Udostępnienie osobom i rodzinom bezpłatnego
poradnictwa specjalistycznego:
psycholog, pedagog, pracownik socjalny, prawnik.
C. Opracowanie programu diagnostyczno –
interwencyjnego skierowanego do rodzin o wspólnej
problematyce, najbardziej zagrożonych wykluczeniem
społecznym.
D. Skoordynowanie pomocy materialnej i poradniczej.
E. Aktywizacja i integracja społeczności lokalnych na
rzecz wzmacniania i pomocy rodzinom.
A. Utworzenie Ośrodka Wspierania Rodziny.
B. Zapewnienie pomocy rodzinie i dzieciom.
C. Wspieranie rodziny w sprawowaniu jej
podstawowych funkcji.
Pomoc rodzinie w celu
2. zapobiegania jej
dysfunkcjom
D. Współpraca pracowników socjalnych ze szkołami
(pedagogami), MGOPS, policją, sądem, GKRPA itd.
w rozwiązywaniu problemów wychowawczych.
E. Systemowa pomoc rodzinom niepełnym,
wielodzietnym, najuboższym:
finansowa, rzeczowa, specjalistyczna.
F. Prowadzenie świetlic środowiskowych i
socjoterapeutycznych dla dzieci z rodzin
niedostosowanych społecznie.
71
A. Stworzenie systemu współpracy i komunikacji
pomiędzy organizacjami i instytucjami świadczącymi
pomoc dziecku i rodzinie.
B. Istnienie placówek oraz dostępność różnorodnych
form pomocy i opieki dla dzieci zaniedbywanych
społecznie.
Ograniczenie zjawiska
3. niedożywienia
najuboższych rodzin
C. Rozwijanie systemu zapobiegania problemom
niedożywienia.
D. Powołanie banku żywności.
E. Zapewnienie bezpłatnych posiłków dla
potrzebujących.
F. Promowanie inicjatyw społecznych rozwiązujących
problemy osób i rodzin niedożywionych.
A. Promowanie zdrowego modelu rodziny:
pogadanki w szkołach,
organizacja spotkań rodzinnych.
Organizowanie form
edukacji rodziców z
4. wykorzystaniem
istniejącego systemu
szkolnego
B. Organizowanie medialnych akcji edukacyjnych na
temat roli rodziców w wychowaniu dziecka.
C. Istnienie oferty doskonalenia zawodowego dla
nauczycieli oraz trenerów w zakresie edukacji
rodziców.
D. Organizowanie grup wsparcia dla rodziców, którzy
nie radzą sobie z problemami wynikającymi z
uzależnienia ich dzieci.
E. Programy działań na rzecz rodzin wymagających
wsparcia w pełnieniu funkcji wychowawczej
72
CEL II: Stworzenie skutecznego systemu wsparcia rodziny
CELE OPERACYJNE
Programy dla rodzin i
1. dzieci zagrożonych
demoralizacją,
uzależnieniami,
przestępczością
DZIAŁANIE
A. Specjalistyczne poradnictwo dla rodzin naturalnych
i zastępczych.
B. Konkretna współpraca PCPR i OPS - Opracowanie
programów mających na celu przywrócenie rodzinom
naturalnym funkcji wychowawczej, społecznej i
ekonomicznej.
C. Praca specjalistyczna z rodziną naturalną w jej
środowisku w celu stworzenia optymalnych warunków
do powrotu dziecka.
C. Zapewnienie opieki do czasu powrotu dziecka do
rodziny, umieszczenia go w rodzinie adopcyjnej, bądź
jego usamodzielnienia.
D. Zapewnienie opieki i wychowania dzieciom
pozbawionym opieki rodzicielskiej w warunkach
zbliżonych do domu rodzinnego.
Zmodernizowanie
istniejącego systemu
2. pomocy dziecku i
rodzinie.
A. Zorganizowanie systemu wsparcia i szkolenia
ustawicznego rodziców zastępczych i osób
prowadzących rodzinne pogotowia opiekuńcze.
B. Istnienie różnorodnych form opieki zastępczej
zapewniających kompleksową pomoc realizowaną w
oparciu o środowisko dziecka, jego rodzinę i
przyjaciół.
C. Zapewnienie warunków do organizowania
rodzinnych form opieki zastępczej.
D. Tworzenie grup wsparcia dla rodzin zastępczych
zawodowych i niezawodowych.
Zapewnienie miejsc
A. Istnienie różnorodnych form mieszkań dostępnych
zamieszkania
dla wychowanków placówek opiekuńczo usamodzielniającym się wychowawczych (mieszkania chronione, mieszkania
wychowankom placówek socjalne i komunalne).
3. opiekuńczo –
B. Opracowanie systemu premiowania właścicieli
wychowawczych i
zasobów mieszkaniowych przeznaczających w nich
rodzinnych form opieki
miejsca dla wychowanków placówek opiekuńczo –
zastępczej.
wychowawczych.
73
ZAKOŃCZENIE
Opracowana Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu
Choszczeńskiego na lata 2008-2015 jest dokumentem bazowym przy konstruowaniu
programów operacyjnych i projektów okre ślających sposób oraz metody realizacji
zamierzonych przedsięwzięć. Wyznaczone cele strategiczne i operacyjne będzie
można osiągnąć przez realizację programów. Programy te charakteryzują się
ogólnymi zarysami działań, a ich uszczegółowienie następuje na poziomie
taktycznym i operacyjnym w fazie wdrażania. Na realizację zadań będą pozyskiwane
środki z różnych źródeł, np: z budżetów miast, gmin, powiatu, z budżetu Wojewody,
Marszałka, z PEFRON, z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu
Operacyjnego Kapitał Ludzki, z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru
Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego, z Funduszy dla
Organizacji Pozarządowych ( FOP ) i z innych możliwych źródeł.
Strategia jest zadaniem, dla którego skuteczności konieczna jest współpraca
wielu instytucji zajmujących się w swojej działalności sprawami ogólnie pojętej
polityki społecznej.
Zasadniczymi celami projektowanych zmian powinna być przebudowa systemu
w taki sposób, aby zapewnić:
- osobom i rodzinom wsparcia w przezwyciężeniu trudnej sytuacji jakiej nie są w
stanie pokonać wykorzystując własne środki, możliwości i uprawnienia
- umożliwienie osobom i rodzinom bytowanie w warunkach odpowiadających
godności człowieka
- dochód na poziomie interwencji socjalnej osobom nie posiadającym dochodu lub o
niskich dochodach , będących niepełnosprawnymi oraz w wieku poprodukcyjnym
- dochód do wysokości poziomu interwencji socjalnej osobom i rodzinom nie
posiadającym własnych źródeł utrzymania lub o niskich dochodach, które wymagają
okresowego wsparcia
- profesjonalna pomoc rodzinom dotkniętym skutkami patologii społecznej, w tym
przemocą domowa
- doprowadzenie w miarę możliwości osób i rodzin otrzymujących pomoc społeczną
do życiowego usamodzielnienia
- integrację społeczną ze środowiskiem osoby wykluczonej społecznie
- utworzenie sieci usług socjalnych adekwatnych do potrzeb
Złożoność działań, jakie należy podjąć dla poprawy warunków wyrównywania
szans osób będących często w trudnej sytuacji życiowej i uzyskania w tym zakresie
74
wymiernych efektów, wymaga zaangażowania samorządu terytorialnego, wielu
instytucji i organizacji pozarządowych. Zakłada się, że w ramach Strategii mogą
powstawać szczegółowe projekty tworzone w gminach i powiecie, a także w
organizacjach pozarządowych. Programy te mogą także stanowić podstawę do
aplikowania o środki z funduszy strukturalnych.
Szeroka współpraca wszystkich zainteresowanych podmiotów będzie lepiej
sprzyjała
pełnej
realizacji
Strategii,
dla
poprawy
życia
osób
potrzebujących i pokrzywdzonych przez los, często nie z własnej winy.
75
najbardziej