Projekt w roku 2015-2016

Projekt PLATONOPOLIS 2044
rok 2015/2016
Idea zintegrowania przedmiotów szkolnych z nauczaniem filozofii jest pomysłem bardzo
atrakcyjnym ale jednocześnie niezwykle trudnym do realizacji. Trudność ta nie polega jedynie na
wyborze treści, które miał by zawierać program edukacji filozoficznej lecz przede wszystkim na samej
formule "filozofii w szkole". Wśród dydaktyków filozofii istnieje spór co do tego jaka formę powinno
mieć nauczanie filozofii: jedni uważają, że zajęcia filozoficzne powinny koncentrować się wyłącznie
na trenowaniu kompetencji myślowych dzieci i że nie powinno się obciążać młodych umysłów
dodatkowymi informacjami, inni przeciwnie, uważają że pierwszy etap edukacyjny to idealny moment
do rozpoczęcia wprowadzania pierwszych elementów wiedzy filozoficznej1.
Projekt Akademii Platońskiej uwzględnia i łączy obydwa te stanowiska. W roku szkolnym 2015/2016
Projekt będzie realizowany w dwóch niezależnych ścieżkach edukacyjnych.
Ścieżka pierwsza - Dociekania filozoficzne z dziećmi i młodzieżą.
Pierwsza z nich to implementacja do Projektu PLATONOPOLIS 2044 programu Philosophy for
children opracowanego przez prof. Matthew Lipmana. W Polsce program ów został dopuszczony pod
nazwą:
FILOZOFICZNE DOCIEKANIA Z DZIEĆMI I MŁODZIEŻĄ
Program dopuszczony do użytku szkolnego
DKW – 4014 -28/99
Dociekania filozoficzne polegają na zainicjowaniu przez prowadzącą/cego zajęcia rozmowy
dialogicznej, podczas której grupa dzieci tworzy tzw. wspólnotę dociekającą, poszukującą odpowiedzi
do sformułowane podczas zajęć pytanie. Podczas prowadzenia filozoficznych dociekań nauczyciel nie
modeluje treści poglądów uczniów i nie sprawdza ich zgodności z własnymi przekonaniami.
Zadaniem nauczyciela prowadzącego dyskusję filozoficzną jest doprowadzać do tego, aby idee,
tworzone i wypowiadane przez uczniów, były coraz staranniej i coraz bardziej wszechstronnie badane
podczas dialogu. Ocenia się więc rozwój umiejętności poznawczych, a także rozwój komunikacji w
1
Do takich wniosków prowadzi m.in. przeprowadzony na teranie Szkoły Inspiracja Projekt PROMETEUSZ,
którego celem było sprawdzenie zdolności dzieci z klas II - VI do zapamiętania, zrozumienia i przyswojenia
podstawowych pojęć z zakresu filozofii greckiej.
1
grupie. Dlatego ocena obejmuje zarówno umiejętność funkcjonowania podczas dyskusji, jak i
umiejętności poznawcze.
Dociekania filozoficzne będą realizowane w Szkole Inspiracja w formie systemowej jako integralny
element edukacji filozoficznej i przedmiotowej, w wymiarze jednej godziny tygodniowo dla każdej
klasy.
Ta ścieżka Projektu zawiera w sobie innowacyjny, prekursorski element polegający na łączeniu
dociekań filozoficznych z wiedzą przedmiotową. Celem takiej formy dociekań, jest umożliwienie
dzieciom dokonania refleksji - dzieci będą mogły zastanowić się nad sensem wiedzy szkolnej, nad jej
związkiem z ich życiem, nad jej miejscem w całościowym obrazie świata jaki pod wpływem
doświadczeń i edukacji kształtuje się w umyśle dziecka.
Jednak należy podkreślić, iż elementy wiedzy przedmiotowej mogą stanowić jedynie punkt wyjścia
dociekań filozoficznych. Istota dociekań polega na tym, że to same dzieci (tzw. wspólnota
dociekająca) decydują o kierunku dialogicznej rozmowy, dlatego dyskusja może potoczyć się w
przestrzeń zupełnie nie związanym z jej punktem wyjścia. Na tym polega trening myślenia - ma ono
zostać wyzwolone z ograniczających je barier.
Ścieżka druga - Program do lekcji etyki z filozofią oraz tworzenie filozoficzno etycznego rdzenia
systemu edukacyjnego.
Plan opracowania nowego systemu edukacyjnego opartego na filozoficzno - etycznym fundamencie
wymaga precyzyjnego określania tego fundamentu. Pierwszym krokiem tworzenia takiego systemu
musi być opracowanie nowego programu do edukacji filozoficznej dla wszystkich poziomów
edukacyjnych. Specyfika tego programu musi polegać na uwzględnieniu dwóch ściśle ze sobą
powiązanych elementów. Pierwszym z nich jest cel finalny Projektu czyli ukształtowanie dojrzałej,
świadomej istoty ludzkiej, wyposażonej zarówno w kompetencje myślowe i społeczne oraz w wiedzę
z różnych dziedzin, czyniącą zeń osobę światłą, obywatelkę/obywatela nowoczesnego,
demokratycznego świata (model absolwenta systemu edukacyjnego Akademii Platońskiej). Drugim
elementem jest uwzględnienie perspektywy wiedzy przedmiotowej. Jeżeli kolejnym krokiem Projektu
będzie proces integrowania nauczania historii czy fizyki z filozoficznym fundamentem, to ów
fundament powinien zawierać w sobie "miejsce na umocowanie" w nim pozostałych programów
edukacyjnych, w przeciwnym razie będzie wymagał późniejszej korekty. Dlatego przewidując
przyszłą integracje filozofii z innymi przedmiotami, należy umieścić w programie filozoficznym
odpowiednie treści (np. jeśli w programie nauczania języka polskiego znajdują sie tematy dotyczące
polskiego romantyzmu, to warto zawczasu uwzględnić w programie filozofii lekcje o paryskich
wykładach Adama Mickiewicza dotyczących jego wizji filozofii mesjanistycznej, stanowiącej typowo
polski nurt w historii filozofii).
Pierwszym krokiem do stworzenia takiego kompleksowego i rozbudowanego multi-programu do
edukacji filozoficznej było opracowanie nowego programu do lekcji etyki z filozofią.
Grupa ekspertów Akademii Platońskiej opracowała nowy autorski program do lekcji etyki z filozofią
dla pierwszego i drugiego etapu edukacyjnego.
2