OD REDAKCJI

OD REDAKCJI
Od redakcji
Rosn¹ce
Od
redakcji
znaczenie kapita³u ludzkiego jako strategicznego czynnika konkurencyjnoœci
wspó³czesnych organizacji w po³¹czeniu z umiêdzynarodowieniem gospodarki, w tym
rosn¹c¹ mobilnoœci¹ osób na rynkach pracy, stawia nowe wyzwania przed zarz¹dzaniem
zasobami ludzkimi we wszystkich sektorach gospodarki, równie¿ w tych, gdzie teoria
i wypracowane na jej podstawie praktyki zarz¹dzania nie zawsze lub niedostatecznie by³y
doceniane i – co za tym idzie – stosowane. Uwaga ta odnosi siê w du¿ym stopniu do
zarz¹dzania zasobami ludzkimi w sektorze us³ug medycznych, gdzie kapita³ ludzki jest
niew¹tpliwie kluczowym i unikalnym czynnikiem tworzenia i dostarczania wartoœci dla
interesariuszy. Jest to sektor, gdzie zderzaj¹ siê ze sob¹ nowe wyzwania zwi¹zane z restrukturyzacj¹ i budowaniem konkurencyjnoœci dzia³aj¹cych w nim jednostek organizacyjnych z utrwalonymi elementami tradycyjnej kultury organizacyjnej, ukszta³towanej
przez wiele lat w tym œrodowisku. Jednoczeœnie presja zmian na rynkach pracy uzasadnia
podejmowanie dzia³añ doskonal¹cych strategie i metody zarz¹dzania zasobami ludzkimi
w tych organizacjach. S¹ to z regu³y trudne procesy, w których ekonomiczna racjonalnoœæ
zderza siê z potrzebami spo³ecznymi i oczekiwaniami podwy¿szania standardów œwiadczenia us³ug medycznych.
Problematyce zarz¹dzania zasobami ludzkimi w sektorze us³ug medycznych poœwiêcony zosta³ ten numer naszego czasopisma. Zawarte w nim opracowania zawieraj¹ zarówno rozwa¿ania teoretyczne na temat wybranych zagadnieñ sprawowania funkcji personalnej, jak równie¿ wyniki badañ empirycznych.
W pierwszym artykule autorstwa A. Austen, A. Fr¹czkiewicz-Wronki i M. Majowskiej omówione zosta³y czynniki wp³ywaj¹ce na obserwowany w ostatnim czasie odp³yw
personelu medycznego. Nawi¹zuj¹c do wyzwañ, zwi¹zanych z poszukiwaniem optymalnego rozwi¹zania problemu nierównowagi miêdzy rosn¹cymi potrzebami w zakresie
opieki zdrowotnej, koniecznoœci¹ nad¹¿ania za innowacjami w sektorze us³ug zdrowotnych, a ograniczonoœci¹ œrodków, które mog¹ byæ przeznaczone na te cele, autorki wskazuj¹ na istotne znaczenie zarz¹dzania zasobami ludzkimi w procesie doskonalenia jakoœci
us³ug medycznych. Sporo miejsca poœwiêcono diagnozie istniej¹cego stanu w obszarze
funkcji personalnej jednostek ochrony zdrowia, m.in. problematyce wynagrodzeñ, analizuj¹c je w kontekœcie sk³onnoœci personelu medycznego do emigracji.
8
Od redakcji
Kontynuacj¹ rozwa¿añ na temat stanu zarz¹dzania zasobami ludzkimi w ochronie
zdrowia jest kolejny artyku³ autorstwa J. Joñczyk, w którym przedstawione zosta³y wyniki
badañ przeprowadzonych w samodzielnych publicznych zak³adach opieki zdrowotnej,
dzia³aj¹cych w województwie podlaskim. Diagnoza i ocena wybranych aspektów zarz¹dzania zasobami ludzkimi dokonana zosta³a na tle czynników wp³ywaj¹cych na stan
praktyki w tym obszarze. Wniosek wyp³ywaj¹cy z badañ sprowadza siê do stwierdzenia,
¿e mimo podejmowanych dzia³añ maj¹cych na celu doskonalenie praktyki zarz¹dzania
zasobami ludzkimi s¹ one ci¹gle na doœæ niskim poziomie, co utrudnia m.in. pozyskiwanie i zatrzymanie najlepszych specjalistów medycznych.
Problematyka doskonalenia funkcji personalnej jako sposobu rozwijania i wykorzystywania kapita³u ludzkiego zgodnie z potrzebami jednostek sektora us³ug medycznych
jest przedmiotem kolejnego artyku³u. B. Buchelt omawia w nim metodyczne aspekty budowania i wdra¿ania strategii personalnej. Proponuje i analizuje dzia³ania, które nale¿y
podj¹æ w poszczególnych fazach procesu strategicznego zarz¹dzania zasobami ludzkimi,
w szczególnoœci: okreœlenie celów strategicznych, przeprowadzenie analizy strategicznej,
sformu³owanie strategii, jej wdra¿anie, realizacja i kontrola. Zdaniem autorki, posiadanie
strategii personalnej pozwala jednostkom sektora us³ug medycznych tak kszta³towaæ posiadany w dyspozycji kapita³ ludzki, aby ten sta³ siê Ÿród³em budowania i utrzymywania
przewagi konkurencyjnej.
W Forum liderów prezentujemy opracowanie R. Ziai-Guzy na temat badania klimatu organizacyjnego w szpitalu. Autorka przedstawi³a zastosowan¹ metodykê badañ satysfakcji z pracy personelu medycznego, przeprowadzi³a analizê otrzymanych wyników oraz
wskaza³a na kierunki doskonalenia polityki personalnej w obszarze systemu motywowania, wykorzystania modeli kompetencyjnych, czy te¿ polityki szkoleniowej.
W dziale Komunikaty przedstawiamy trzy opracowania. W pierwszym z nich M. Cygañska analizuje wyniki badañ empirycznych na temat zaanga¿owania pracowników
w procesie zmian organizacyjnych w szpitalach, polegaj¹cych na wprowadzeniu bud¿etowania. W kolejnoœci zosta³y omówione kwestie teoretyczne zwi¹zane z podejœciem do
zarz¹dzania zmian¹ w jednostkach ochrony zdrowia, metodyka badañ oraz ich wyniki.
W konkluzji wskazano na czynniki utrudniaj¹ce skuteczne wdra¿anie bud¿etowania
w badanych szpitalach, takie jak: niesprecyzowanie celów postawionych przed bud¿etowaniem przez dyrekcjê lub niepoinformowanie o nich œredniej kadry kierowniczej, brak
mierników oceny stopnia realizacji zadañ bud¿etowych, d¹¿enie do osi¹gniêcia za³o¿onych celów metodami nie akceptowanymi przez pracowników.
Drugie opracowanie autorstwa U. Sanak i B. Buchelt zawiera wyniki badañ empirycznych na temat realizacji funkcji personalnej w samodzielnych publicznych zak³adach
opieki zdrowotnej województwa ma³opolskiego. W zakres badañ wesz³y podstawowe obszary funkcji personalnej, a mianowicie: planowanie zatrudnienia, rekrutacja, ocena pra-
Od redakcji
9
cownicza, wynagradzanie, kszta³towanie warunków i stosunków pracy, rozpatrywane na
poziomie dzia³añ operacyjnych i w wymiarze strategicznym. Podsumowuj¹c otrzymane
wyniki, autorki wskazuj¹ na wzrost œwiadomoœci znaczenia funkcji personalnej w realizacji celów strategicznych badanych szpitali. Œwiadcz¹ o tym próby poprawy rozwi¹zañ systemowych w obszarze zarz¹dzania zasobami ludzkimi w wiêkszoœci badanych jednostek.
S¹ one jednak ci¹gle fragmentaryczne, a przez to nie spe³niaj¹ warunków zintegrowanego
systemu zarz¹dzania zasobami ludzkimi.
W trzecim opracowaniu, którego autorkami s¹ Z. Seku³a i M. Sabat, zaprezentowane
zosta³y wyniki badañ czynników motywacji do pracy wœród œredniego personelu medycznego. W zakres badañ wesz³y m.in. wartoœci zwi¹zane z prac¹, stosowane motywatory,
czynniki p³acowe i rozwój zawodowy. W efekcie przeprowadzonych badañ stwierdzono,
¿e najwa¿niejszymi czynniki wp³ywaj¹cymi na motywacjê pielêgniarek s¹: satysfakcja
z wykonywanej pracy, wynagrodzenie, pewnoœæ zatrudnienia, zadowolenie pacjentów
oraz uznanie ze strony pacjentów.
Lektura zamieszczonych w tym numerze „Zarz¹dzania Zasobami Ludzkimi” tekstów wskazuje, ¿e kwestie personalne w sektorze ochrony zdrowia stanowi¹ przedmiot
badañ empirycznych i studiów teoretycznych. W sektorze tym wystêpuj¹ zarówno specyficzne kwestie personalne, jak i problemy podobne do tych, które nurtuj¹ inne bran¿e,
np. odp³yw specjalistów i zwi¹zany z tym problem ich zatrzymania w organizacji. Zwraca
te¿ uwagê fakt podejmowania dzia³añ maj¹cych na celu doskonalenie stosowanych praktyk, jak równie¿ potwierdza siê wp³yw czynników zewnêtrznych na stan funkcji HR w jednostkach sektora us³ug medycznych. Nale¿y mieæ nadziejê, ¿e przedstawione rozwa¿ania
teoretyczne, jak równie¿ wyniki badañ empirycznych, wnosz¹c wk³ad w poszerzenie wiedzy na temat zarz¹dzania zasobami ludzkimi, stanowiæ bêd¹ zachêtê do podejmowania
dalszych badañ w tej dziedzinie.
prof. dr hab. Aleksy Pocztowski
Redaktor naukowy numeru