Sprawne Państwo – Sprawny Samorząd

MINISTERSTWO ADMINISTRACJI I CYFRYZACJI
Sprawne Państwo
– Sprawny Samorząd
Poprawa warunków
funkcjonowania samorządów
Konferencja prasowa, 9 stycznia 2013 roku
PAŃSTWO OPTIMUM
TO RZĄD I SAMORZĄDY
Państwo Optimum to model państwa skupionego na obywatelu:
 Podejmuje tylko tyle interwencji na poziomie krajowym by wspomagać
rozwiązywanie problemów na niższych szczeblach.
 W tym modelu samorządy mają większą swobodę organizacyjną
– by rozwijać usługi dla obywateli.
 Współpraca pomiędzy JST jest ważnym elementem funkcjonowania
administracji publicznej
 Skuteczność administracji jest mierzona nie tym, ile wydaliśmy, ale
komu pomogliśmy i jakie usługi wykonaliśmy
 Instytucje samorządowe (ok. 65tys.) potrzebują konsekwentnej
informatyzacji
2
SAMORZĄDY
W 2013 jednostek samorządu
terytorialnego (JST) jest 2809
- w tym 2479 gmin (66 miast na
prawach powiatu) i 314 powiatów
 Odpowiadają one za 1/3
wydatków publicznych
 Są najważniejszym publicznym
usługodawcą i inwestorem
 Wydają 182 mld zł rocznie
(w 2011 roku 1/4 to wydatki
majątkowe)
Zwiększenie elastyczności i samodzielności
samorządów – co zrobimy?
 Centra usług wspólnych: JST będą mogły je tworzyć do obsługi
administracyjnej, finansowej i organizacyjnej
 Obsługa księgowa: możliwość powierzenia wyspecjalizowanej
jednostce zadań głównego księgowego
 Pomoc społeczna: możliwości wykonywania zadań ośrodków pomocy
społecznej i powiatowych centrów pomocy rodzinie w ramach
urzędów
 Pomoc społeczna: możliwości łączenia zadań różnych jednostek
organizacyjnych pomocy społecznej w danej JST w jednej jednostce
 Kultura: możliwości organizowania działalności kulturalnej dodatkowo
w formie samorządowej jednostki budżetowej lub samorządowego
zakładu budżetowego
Dlaczego potrzeba więcej elastyczności
i samodzielności?
 Prawo przewiduje obowiązek funkcjonowania wielu
instytucji samorządowych, niezależnie od wielkości danej JST
i jej własnych pomysłów na realizację zadań (np. pomoc społ.
wykonywana w gminie tylko przez ośrodek pomocy społ.)
 Samorządy mają ograniczoną sferę decyzji organizacyjnych
(np. działalność kultur. tylko w formie samodzielnej osoby
prawnej)
 Możliwość dostosowania samorządów do potrzeb
i warunków lokalnych!
Struktury samorządowe
2,8 tys. jednostek samorządu terytorialnego i …
59 tys.
jednostek organizacyjnych: urzędy, szkoły, przedszkola,
żłobki, placówki pomocy społecznej, urzędy pracy i wiele
innych wyspecjalizowanych jednostek
4,7 tys. samorządowych osób prawnych: biblioteki publiczne,
domy i środki kultury, kluby, świetlice, teatry i muzea oraz
inne
1,2 tys.
samorządowych SPZOZów: szpitale, przychodnie
Wiele małych instytucji
czyli np.:
 w 414 gminnych ośrodkach pomocy społecznej pracuje do 5 osób,
a w 963 od 6 do 10 osób
 instytucje kultury muszą działać w formie posiadającej osobowość
prawną, chociaż zasadniczo większość z ich wpływów pochodzi z dotacji
 każda instytucja ma swoje koszty funkcjonowania
(obsługa, administracja, księgowość)
BIAŁA KSIĘGA OBSZARÓW
METROPOLITALNYCH
 Konsultacje w ramach zielonej
księgi metropolitalnej
pokazały, że najlepszą formą
zarządzania jest oddolna
forma współpracy JST, a nie
odgórnie narzucona instytucja
 Powiatowo-gminne związki
komunalne poprawią
współpracę na obszarach
metropolitalnych
Współpraca JST – co zrobimy?
 Wprowadzimy możliwość tworzenia związków powiatowogminnych
 Usprawnimy procedurę podejmowania decyzji przez związki JST
 Uprościmy i skrócimy procedurę tworzenia oraz zmiany statutu
związku międzygminnego (obecnie trwa nawet do pół roku)
 Wsparcie finansowe w nowej perspektywie unijnej dla
związków, które przygotują wspólną strategię i projekty (obszary
metropolitalne)
Współpraca się opłaca!
Dobrowolne łączenia samorządów
– co zrobimy?
 Zmodyfikujemy zachętę finansową do łączenia samorządów
tak, aby była atrakcyjniejsza dla mniejszych gmin i powiatów,
 Uregulujemy sprawy związane z powstawaniem jednostek
w drodze łączenia
 Zwiększymy nieco rady nowoutworzonych jednostek:
do 70% radnych połączonych jednostek
(w gminach do 15 tys. mieszkańców – 21 radnych).
Dlaczego sprzyjamy łączeniom?
 Szereg samorządów gminny i powiatowych to jednostki małe
i słabe finansowo
 W perspektywie czasu narastał będzie problem
z udźwignięciem trudniejszych i droższych zadań starzejącego
się kraju przez najmniejsze jednostki
 Trzeba zwiększyć szanse rozwojowe najmniejszych wspólnot
Im mniejsza gmina,
tym wyższy koszt realizacji zadań
Średnie wydatki per capita w latach 2004-2010
Wielkość gminy
(l. mieszk.)
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
[w zł]
do 5 tys.
1 799 1 951 2 338 2 357
2 662
3 000
3 593
od 5 tys. do 10 tys.
1 666
1 834
2 155
2 229
2 476
2 771
3 271
od 10 tys. do 15 tys.
1 553
1 740
2 005
2 139
2 377
2 667
3 098
od 15 tys. do 20 tys.
1 564
1 767
2 044
2 201
2 460
2 715
3 066
1 548
1 770
2 018
2 160
2 439
2 707
2 953
ponad 20 tys.*
* Bez miast na prawach powiatu
Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych
Ponad 600 gmin poniżej 5 tys. mieszkańców
i do tego ubywa w nich ludności
Źródło: opracowanie MAC na
podstawie danych z Banku Danych
Lokalnych GUS, 2010 r.
Im mniejszy powiat,
tym wyższy koszt realizacji zadań
Średnie wydatki per capita w latach 2004-2010
Wielkość powiatu
(l. mieszk.)
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
[w zł]
do 50 tys.
590
654
730
747
830
972 1 078
od 50 tys. do 100 tys.
514
569
636
647
724
860
978
ponad 100 tys.
448
504
570
598
684
783
876
Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych
67 powiatów ziemskich, które posiadają poniżej
50 tys. mieszkańców
Powiat poniżej 50 tys.
mieszkańców
Powiat pow. 50 tys.
mieszkańców ale
zawierający mniej niż 5
gmin
Źródło: opracowanie MAC na
podstawie danych GUS
Poprawa procedur realizacji zadań
– co zrobimy?
Realizujemy zmiany postulowane przez samorządy zbierane
w ramach akcji „Sprawne Państwo – Sprawny Samorząd”!
 doprecyzujemy i uszczelnimy system oraz odciążymy administracyjnie
organy podatkowe i płatników w odniesieniu do podatków oraz opłat
samorządowych
 uprościmy i doprecyzujemy procedury dotyczące wydawania zezwoleń
na usunięcie drzew lub krzewów
 zrezygnujemy z wskazywania w ustawie szczegółowych wytycznych
dot. stopnia progresywnego narastania opłat za postój, pozostawiając
w tym zakresie swobodę gminom
 inne zmiany, które uproszczą warunki funkcjonowania
Dajemy możliwości, nie nakazujemy
 To, w jaki sposób JST skorzystają z zaproponowanych
rozwiązań, będzie zależało od ich decyzji z zakresu zarządzania,
zdolności do współpracy i innowacyjności
 Zmiany przepisów mogą przynieść samorządom potencjalnie
nawet do 1 mld zł oszczędności – pieniądze te pozostaną do
dyspozycji JST
 Największą racjonalizację wydatków, na poziomie 650 mln zł,
może przynieść wspólna obsługa w gminach i powiatach
To wszystko osiągniemy:
 Przygotowując ustawę o poprawie warunków
świadczenia usług przez jednostki samorządu
terytorialnego
 Założenia do ustawy wysyłamy do konsultacji
społecznych w następnym tygodniu
Dziękujemy za uwagę