Analiza finansowa ekonomicznej kondycji na przykładzie

Analiza finansowa ekonomicznej kondycji na przykładzie przedsiębiorstwa z
branży paliwowej
Financial analysis of the economic health of the example of companies in the
petroleum industry
K.Ladra
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
Streszczenie: Celem pracy jest ocena kondycji finansowej na przykładzie przedsiębiorstwa z
branży paliwowej. Analiza jest przeprowadzona na podstawie modelu J. Zieltowa,
przedstawionego w pracy „A Financial Health Index for Achieving Financial Sustainability”.
Model ten pozwala na obliczenie wskaźników ogólnych, o natychmiastowym terminie,
krótkoterminowych oraz średnioterminowych, które następnie pozwalają na obliczenie
wskaźnika kondycji finansowej. Badany okres to lata 2007-2012.
Słowa kluczowe: analiza finansowa, J. Zietlow, Financial Health Index.
Abstract: The aim of this study is to evaluate the financial condition of the company as an
example of the fuel industry. The analysis is carried out on the basis of the model of J.
Zieltowa presented in the work "A Financial Health Index for Achieving Financial
Sustainability". This model allows the calculation of indicators of general immediate term,
short-term and medium-term, which then allows the calculation of the index's financial
condition. The test period is 2007-2012.
Keywords: financial analysis, J. Zietlow, Financial Health Index.
JEL Clasiffication: G23, G21, G20
Recenzent 1: Małgorzata Bąk
http://figshare.com/articles/Refleksje_na_temat_pracy_Analiza_finansowa_ekonomicznej_kondycji_na
_przyk_adzie_przedsi_biorstwa_z_bran_y_paliwowej_autorstwa_K_Ladra/888344
Recenzent 2: Iwona Łuciów
http://figshare.com/articles/Recenzja_pracy_pt_Analiza_finansowa_ekonomicznej_kondycji_
na_przyk_adzie_przedsi_biorstwa_z_bran_y_paliwowej_autorstwa_K_Ladra/888369
WSTĘP
Wykorzystanie sprawozdań finansowych jako źródeł informacji nie może ograniczać
się wyłącznie do odczytania zawartych w nich wielkości, stanowiących agregaty danych. 1
Wskaźniki finansowe umożliwiają ocenę kondycji przedsiębiorstwa, ustalenie jednolitych
celów w spółkach zarządzających wieloma przedsiębiorstwami, stwarzają szanse porównań,
umożliwiają badanie trendów i progresji w ciągu kilku lat. J. Zietlow przedstawia najnowszą
metodę analizy - Financial Health Index. Metoda ta składa się z obliczenia kolejno pięciu
wskaźników: General Index, Immediate-Term Index, Short-Term Index, Medium-Term Index
oraz wskaźnika Financial Health Index, który wyliczamy przez przemnożenie wyżej
wymienionych przez odpowiednie wagi.
Do analizy wykorzystałam przedsiębiorstwo z branży paliwowej, a dokładnie wytwarzające
produkty rafinacji ropy naftowej. Jest ono dominującym producentem i dystrybutorem
produktów naftowych i petrochemicznych w Polsce. Zajmuje się przerobem ropy naftowej na
takie produkty jak: benzyny bezołowiowe, olej napędowy, olej opałowy, paliwo lotnicze,
tworzywa sztuczne i wyroby petrochemiczne. Firma posiada największą w Europie Centralnej
sieć stacji paliw zlokalizowanych w Polsce, Niemczech, Czechach i na Litwie.
1
Polityka Bilansowa i Analiza Finansowa, Nowoczesne instrumenty zarządzania firmą wydanie II, Wyd.
Ekspert Wydawnictwo i Doradztwo, pod red. Kazimierza Sawickiego, Wrocław 2002
I.
GENERAL
Tabela nr 1
Logarytm naturalny wieku
Logarytm naturalny rozmiaru
Wskaźnik niestabilności
aktywów
General Subscore
2007
7,60
24,88
2008
7,60
25,10
2009
7,61
24,94
2010
7,61
25,15
2011
7,61
25,40
2012
7,61
25,51
20,50
17,72
17,21
17,79
18,98
17,74
23,44
17,81
20,88
17,89
21,33
17,93
Źródła: Zietlow J. (2012) A Financial Health Index for Achieving Financial Sustainability, sprawozdania finansowe wybranych
przedsiębiorstw dostępne w Monitorze Polski B.
Logarytm naturalny wieku obliczony jest na podstawie danej jaką są lata prowadzonej
działalności; wzrasta zawsze ze wzrostem kolejnego roku funkcjonowania na rynku. Wiek
funkcjonowania w przedsiębiorstwie znajduje się mniej więcej na tym samym poziomie w
każdym z analizowanych lat, co oznacza stabilność finansów.
Drugi wskaźnik, czyli logarytm naturalny rozmiaru jest również wskaźnikiem elastyczności
oraz stabilności. Im większa jego wartość, tym lepiej. Zauważamy, że analizowana firma ma
bardzo stabilną politykę finansową.
Indeks niestabilności aktywów jest kolejną miarą finansowej elastyczności przedsiębiorstwa.
W krajach wysoko rozwiniętych większość upadających firm stanowią jednostki przynoszące
zyski, ale mające problemy z zachowaniem stabilności finansowej.2 Wartości otrzymane nie
są zróżnicowane.
Trzy pierwsze opisane wskaźniki składają się na General Subscore, co pozwala ocenić, że
przedsiębiorstwo zmierza w dobrym kierunku. Zauważalny jest minimalny wzrost i wysokie
wartości wskaźnika, a im wyższa jego wartość tym lepsza kondycja finansowa.
2
Analiza Finansowa w Zarządzaniu współczesnym przedsiębiorstwem, pod red. Mariana Walczaka, Difin,
Vademecum Rachunkowości
II IMMEDIATE-TERM
Tabela nr 2.
Współczynnik dostatecznej
rezerwy gotówkowej
Zmodyfikowany wskaźnik
gotówki
Docelowa płynność Lambda
Skorygowany wskaźnik
płynności
Immediate-Term Subscore
2007
2008
2009
2010
2011
2012
0,77
0,77
0,79
0,79
0,80
0,77
-0,48
4,65
-0,53
4,54
-0,50
4,08
-0,47
6,19
-0,45
3,30
-0,42
2,06
4,84
1,38
4,09
0,19
68,98
32,72
61,79
31,25
13,95
5,14
43,45
19,19
Źródła: Zietlow J. (2012) A Financial Health Index for Achieving Financial Sustainability, sprawozdania finansowe wybranych
przedsiębiorstw dostępne w Monitorze Polski B.
Współczynnik dostatecznej rezerwy gotówkowej wskazuje, w jakim stopniu gotówka jest w
stanie pokryć koszty organizacji. Im wyższa wartość tego wskaźnika tym lepiej, jednak zbyt
wysoka jego wartość może wskazywać na zamrażanie gotówki. Jest on uzależniony w
znacznym stopniu od profilu działalności i wysokości ponoszonych kosztów. Współczynnik
w analizowanym przedsiębiorstwie wykazuje stabilność i niezmienność rezerwy gotówkowej.
W roku 2012 zauważalny jest minimalny spadek. Zarząd powinien zwrócić uwagę na
wysokość rezerwy, by firma w kolejnych latach nie odnotowywała spadków.
Zmodyfikowany wskaźnik gotówki pokazuje jaką część całości aktywów stanowi gotówka po
odjęciu od niej zobowiązań. Analizowana firma posiada widocznie duże zobowiązania. Im
wyższa wartość wskaźnika tym lepiej; przedsiębiorstwo powinno dążyć do zwiększenia ilości
gotówki lub zmniejszenia ilości zobowiązań.
Wskaźnik docelowej płynności Lambda określa zdolność do regulowania krótkoterminowych
zobowiązań. Obliczane wskaźniki płynności powinny umożliwić sformułowanie opinii o
stopniu wypłacalności przedsiębiorstwa, o jego zdolności do terminowego regulowania
bieżących zobowiązań. 3 Zobowiązania krótkoterminowe, zwane też bieżącymi, to forma
finansowania krótkookresowego, która pozwala na uproszczenie i ułatwienie rozliczeń
pieniężnych między podmiotami gospodarczymi. Występuje jako finansowanie uzupełniające
na każdym etapie procesu realizacji wszelkich inwestycji. 4 Najbardziej pożądana jest jak
najmniejsza wartość tego wskaźnika. Wzrost tej wartości niepożądanie nastąpił w roku 2010,
3
Lech Bednarski „Analiza Finansowa w Przedsiębiorstwie” wyd. IV zmienione, Polskie Wydawnictwo
Ekonomiczne, Warszawa 1999
4
Aneta Michalak, „Finansowanie Inwestycji w Teorii i Praktyce”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
2007
jednak w kolejnych latach liczba wskaźnika jest coraz niższa, co jest pozytywnym
zjawiskiem.
Skorygowana bieżąca płynność finansowa jest skutkiem uwzględnienia w aktywach
obrotowych korekt, które pozwalają wartość tych aktywów wyrazić według wartości
rynkowej na moment bilansowy.5 Wskaźnik ten pozwala na ocenę płynności, wypłacalności
w stosunku do otrzymywanych stałych płatności. Jego wartości w analizowanym
przedsiębiorstwie są niestabilne. W najlepszej kondycji finansowej firma była w roku 2009.
W 2012 roku, w porównaniu do roku poprzedniego, wartość wskaźnika wzrasta, co jest
pozytywnym zjawiskiem.
Immediate-Term Subscore przedstawia kondycję finansową przedsiębiorstwa w stosunku do
nieoczekiwanych wpływów i wypływów środków pieniężnych; inaczej jest to wskaźnik
płynności bieżącej. Wysnuć można takie same wnioski jak przy wskaźniku skorygowanej
bieżącej płynności finansowej - w najlepszej kondycji finansowej firma była w roku 2009,
natomiast po spadku w 2011 roku zauważalna jest poprawa w roku 2012. Wskaźnik ma
tendencję wzrostową.
III SHORT TERM
Tabela nr 3.
Wskaźnik przepływów
pieniężnych z działalności
operacyjnej
Wskaźnik aktywów
Administracyjny współczynnik
wydatków
Short-Term Subscore
2007
2008
2009
2010
2011
2012
0,16
0,42
0,17
0,38
0,36
0,40
0,38
0,41
0,04
0,51
0,20
0,49
0,03
3,12
0,02
2,77
0,02
3,07
0,02
2,97
0,01
3,53
0,01
3,50
Źródła: Zietlow J. (2012) A Financial Health Index for Achieving Financial Sustainability, sprawozdania finansowe wybranych
przedsiębiorstw dostępne w Monitorze Polski B.
5
Analiza Finansowa Przedsiębiorstwa- ujęcie sytuacyjne, red. Mirosław Hamrol, Poznań 2004
Przedsiębiorstwo nastawione na rozwój powinno być zainteresowane maksymalizowaniem
nadwyżki finansowej i prawidłowym jej wykorzystaniem. Pozycja przedsiębiorstwa na rynku
ma wpływ na poziom bieżących wpływów z działalności operacyjnej. 6
Wskaźnik
przepływów
pieniężnych
z
działalności
operacyjnej
obrazuje
zdolność
przedsiębiorstwa do pokrycia zobowiązań krótkoterminowych z przepływów pieniężnych z
działalności operacyjnej. Wartości tego wskaźnika w badanym przedsiębiorstwie są
zróżnicowane - do 2010 roku wzrastały, 2011 rok przyniósł duży spadek, natomiast w 2012
znów wzrósł, co jest atutem firmy.
Wskaźnik aktywów bieżących mierzy jaki procent aktywów ogółem stanowią aktywa bieżące.
W analizowanym przedsiębiorstwie jest to niespełna 50%, co jest niską wartością. Im większa
wartość wskaźnika tym lepsza kondycja finansowa organizacji (J.Zietlow).
Przedsiębiorstwo powinno dążyć do optymalnego poziomu administracyjnego współczynnika
wydatków.
Im
administracyjny
współczynnik
wydatków
mniejszy
tym
wydatki
administracyjne są niższe. W badanej firmie jest on bardzo niski i posiada tendencję
spadkową.
Analizowane powyżej wskaźniki należące do kategorii krótkoterminowej, z uwagi na to, że
wykraczają poza zdolność przedsiębiorstwa do zaspokajania najbliższych i pilnych potrzeb
finansowych,
mogą
być
pomocne
dla
zarządu
podczas
podejmowania
decyzji
uwzględniających dalszą perspektywę czasową (J. Zieltow). Na ich podstawie został
oszacowany Short-Term Subscore. Wartości tego wskaźnika są zróżnicowane, nie
zanotowano dużych spadków jak i zarówno dużych wzrostów. Jednak im wskaźnik wyższy
tym lepiej, więc firma powinna zatroszczyć się o dostateczny przepływ środków pieniężnych
na pokrycie krótkoterminowych zobowiązań, płynną strukturę aktywów czy też finansową
elastyczność.
6
„Analiza Finansowa w Procesie Decyzyjnym Współczesnego Przedsiębiorstwa, pod red. Gabrieli Łukasik,
Katowice 2009
IV MEDIUM-TERM
Tabela nr 4.
Zmiana aktywów netto (tys.)
Wskaźnik wniesionego wkładu
Współczynnik
samofinansowania
Wskaźnik zadłużenia
finansowego
Wskaźnik koszów
pozyskiwania funduszy
Medium-Term Subscore
2007
2008
2009
2010
2011
2012
1036804,00 -2087720,00 1175564,00 2532742,00 2558730,00 1508150,00
0,95
1,04
0,98
0,96
0,97
0,98
1,01
1,46
1,33
1,28
1,30
1,33
0,029
0,015
0,021
0,026
0,023
0,021
0,95
8,53
0,99
-22,04
0,98
10,45
0,96
23,98
0,97
24,26
0,98
13,79
Źródła: Zietlow J. (2012) A Financial Health Index for Achieving Financial Sustainability, sprawozdania finansowe wybranych
przedsiębiorstw dostępne w Monitorze Polski B.
Zmiana wartości aktywów netto powinna być stała i rosnąca. W badanych przedsiębiorstwie
zauważamy spadek w roku 2008, w następnych latach wzrost, jednak zmiana ta jest
zróżnicowana.
Lepszą kondycję finansową (według Zietlowa) posiada organizacja mająca niższe wartości
wskaźnika wniesionego wkładu. W firmie zauważamy, ze od 2009 roku nie ulegają one dużej
zmianie, jednak przedsiębiorstwo powinno dążyć do jak najniższych wartości i spowodować
spadek wskaźnika w kolejnych latach.
Im większa wartość współczynnika samofinansowania, tym organizacje są bardziej zdolne do
samodzielnego finansowania np. sprzętu, rozbudowy zakładu. Wysoka wartość wskaźnika
oznacza większą ilość zapasu finansowego. Wskaźnik zaangażowania majątku wyraża stopień
efektywności wykorzystania zaangażowanych w działalność zasobów majątkowych lub też
całości kapitałów ulokowanych w majątku trwałym i obrotowym przedsiębiorstwa. 7 W
analizowanej firmie wartości te są niewiele większe od 1, więc nie posiada ona dużego zapasu
finansowego.
Wskaźnik zadłużenia finansowego obrazuje zawartość zobowiązań finansowych, będących
zobowiązaniami jednostki do wydania aktywów finansowych albo do wymiany instrumentu
finansowego z inną jednostką, na niekorzystnych warunkach (UoR Art. 3 ust. 1 pkt 27) w
zobowiązaniach ogółem łącznie z aktywami netto. Im niższa wartość wskaźnika tym lepiej,
7
Lech Bednarski „Analiza Finansowa w Przedsiębiorstwie” Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
1994
gdyż oznacza to mniejsze zadłużenie instytucji. W danym przedsiębiorstwie z branży
paliwowej współczynnik jest bardzo niski.
Firma powinna dążyć również do jak najmniejszej wartości wskaźnika kosztów pozyskiwania
funduszy. Niestety w analizowanym przedsiębiorstwie wartość jest stabilna. Powinno zwrócić
się większą uwagę na ponoszone koszty podczas pozyskiwania funduszy.
Medium-Term Subscore odzwierciedla w dużym stopniu wymagania finansowe wynikające z
nakładów inwestycyjnych. W podanym przykładzie zauważalna jest niestabilność wartości
tego wskaźnika – w 2008 roku zmalał, od 2010 roku wzrastał, po czym w 2012 roku znów
zmalał. Wyniki świadczą o dużych zmianach tego składnika pomiaru kondycji finansowej.
FINANCIAL HEALTH INDEX
Indeks kondycji finansowej (FHI, oznaczona φ) oblicza się przez zastosowanie odpowiednich
wag do: General Subscore, Immediate-Term Subscore, Short-Term Subscore, Medium-Term
Subscore.
Tabela nr 5.
Financial Health Index
2007
49,65
2008
-17,25
2009
178,71
2010
199,68
2011
97,56
2012
132,74
Źródła: Zietlow J. (2012) A Financial Health Index for Achieving Financial Sustainability, sprawozdania finansowe wybranych
przedsiębiorstw dostępne w Monitorze Polski B.
W przedsiębiorstwie z branży paliwowej zauważamy zróżnicowanie indeksu kondycji
finansowej. W 2008 roku zauważalny jest duży spadek, w kolejnych dwóch latach widoczna
jest poprawa, w 2011 spadek, w 2012 roku znów wzrost. Zarząd powinien dążyć do
utrzymania takiego wyniku, nie pozwalać na spadek, monitorując wartość wskaźników.
Śledząc wyniki cząstkowe zauważamy, że przedsiębiorstwo w większości ocenianych
kategorii prezentuje się dobrze, szczególnie na dzień dzisiejszy, czyli ostatnio analizowany
rok 2012.
ZAKOŃCZENIE
Należy zaznaczyć, że wskaźniki finansowe – mimo wielu zalet – nie są miernikami
doskonałymi.
Charakteryzują
się
licznymi
ułomnościami,
które
niejednokrotnie
uniemożliwiają ich prawidłową interpretację. Pozyskiwanie danych porównawczych jest
trudne i czasochłonne. Problemy z ich zebraniem i przetworzeniem wynikają m.in. ze
stosowania odmiennej polityki rachunkowości, niekompletności sprawozdań finansowych.
Dane są ponadto zniekształcone przez inflację i czynniki związane z sezonowością zjawisk.8
Niemniej jednak dostarczają niezbędnych informacji zarówno dla zarządzających jak i dla
osób chcących podjąć współpracę z danym przedsiębiorstwem.
Model Zietlowa pozwala na ocenę kondycji badanego przedsiębiorstwa z branży paliwowej.
Każdy ze wskaźników niesie informacje na temat konkretnych obszarów, informuje co należy
poprawić. Natomiast o kondycji finansowej w szerszym pojęciu mówią: General Subscore,
Immediate-Term Subscore, Short-Term Subscore, Medium-Term Subscore oraz główny
Financial Health Index.
Jako, że ten model powstał stosunkowo niedawno, ciężko ocenić jakie prawidłowe wartości
powinien mieć każdy ze wskaźników. Zietlow w swojej pracy podejmuje temat głównie
instytucji non-profit.
Model Zietlowa jako nowa metoda analizy finansowej z pewnością ma szansę na
rozpowszechnienie i stosowanie jej wśród osób analizujących finanse przedsiębiorstwa.
8
Analiza Finansowa w Zarządzaniu współczesnym przedsiębiorstwem, pod red. Mariana Walczaka, Difin,
Vademecum Rachunkowości
Bibliografia:
1) Analiza finansowa w teorii i w praktyce; G. Gołębiowski, A. Tłaczała; wyd. Difin;
Warszawa 2009,
2) Sprawozdania finansowe dostępne w Monitorze B oraz na stronach internetowych,
3) Materiały dydaktyczne dr Grzegorza Michalskiego, dr Dariusza Porębskiego,
pracowników naukowych Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu,
4) Zietlow J. (2012) A Financial Health Index for Achieving Financial Sustainability.
Dostępne na SSRN: http://ssrn.com/abstract=2049022 (ostatni dostęp: 28 grudnia
2013),
5) http://figshare.com/articles/Analiza_finansowa_ekonomicznej_kondycji_na_przyk_ad
zie_polskich_instytucji_/865676,
6) http://figshare.com/articles/Analiza_finansowa_ekonomicznej_kondycji_na_przyk_ad
zie_polskich_instytucji/865643,
7) Polityka Bilansowa i Analiza Finansowa, Nowoczesne instrumenty zarządzania firmą
wydanie II, Wyd. Ekspert Wydawnictwo i Doradztwo, pod red. Kazimierza
Sawickiego, Wrocław 2002,
8) Analiza Finansowa w Zarządzaniu współczesnym przedsiębiorstwem, pod red.
Mariana Walczaka, Difin, Vademecum Rachunkowości,
9) Art. 3 ust. 1 pkt 27 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t. jedn. Dz.U.
z 2009r., Nr 152, poz. 1223 z późn. zm.)
10) Analiza Finansowa w Przedsiębiorstwie Lech Bednarski wyd. IV zmienione, Polskie
Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1999,
11) Finansowanie Inwestycji w Teorii i Praktyce, Aneta Michalak,
Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 2007,
12) Analiza Finansowa Przedsiębiorstwa- ujęcie sytuacyjne, red. Mirosław Hamrol,
Poznań 2004,
13) Analiza Finansowa w Procesie Decyzyjnym Współczesnego Przedsiębiorstwa, pod
red. Gabrielii Łukasik, Katowice 2009,
14) Lech Bednarski „Analiza Finansowa w Przedsiębiorstwie” Państwowe Wydawnictwo
Ekonomiczne, Warszawa 1994
15) http://finanse.wnp.pl/akcje/PKN.html
16) http://figshare.com/articles/Analiza_finansowa_ekonomicznej_kondycji_na_przyk_adzie_pol
skich_instytucji/875387