Podstawy socjologii I

PODSTAWY SOCJOLOGII I (SEMESTR ZIMOWY,
ROK AKADEMICKI 2016/2017)
Program wykładu i warunki zaliczenia
Prowadzący: prof. dr hab. Marek Krajewski
Kontakt: [email protected] (albo [email protected]) pokój 119 w
Instytucie Socjologii.
3.
4.
PROGRAM ZAJĘĆ
WSTĘP-S AMOOPIS YWANIE S OCJ O LOGII
1.
2.
3.
4.
Co to jest socjologia i po co jest socjologia? Socjologia jako nauka o
tym, co „pomiędzy”. Socjologiczna perspektywa oglądania życia
społecznego i jej składowe. Role socjologii i jej współczesne dylematy.
Lektura obowiązkowa: Bruce S., Socjologia, GWP, Sopot, 2012, str.
128-152
Skąd się wzięła socjologia? Intelektualne i społeczne źródła socjologii.
Socjologia nowoczesna i ponowoczesna. Ojcowie socjologii.
Lektura obowiązkowa: Giddens A., Sutton P.W., Socjologia. Kluczowe
pojęcia, PWN, Warszawa, 2014, str. 17-35
Co to znaczy badać społeczeństwo? Po co i jak badamy
społeczeństwo? Potoczne i naukowe badanie społeczeństwa.
Podstawowe źródła informacji o życiu społecznym oraz sposoby ich
wykorzystywania w socjologii. Etyczne ograniczenia badań
społeczeństwa.
Lektura obowiązkowa: Bruce S., Socjologia, GWP, Sopot, 2012, str. 1136
Socjologie. Wielość podziałów w obrębie socjologii. Zmienność
socjologii: ewolucja i zwroty. Socjologia wobec globalizującego się
świata.
Lektura obowiązkowa: Giza A., Socjologia po nowoczesności, czyli
społecznej odpowiedzialności nauk społecznych (w: ) Socjologia
uspołecznienia, Lewicki M., Mandes S., Przybylska A., Sikorska M.,
Trutkowski C. (red)Warszawa, 2015, str. 39-60
WARUNKI ZALICZENIA PODSTAW SOCJOLOGII I:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
C ZŁOWIEK - GŁÓWN Y AK TOR ŻYCIA S POŁEC ZNEGO (?)
1.
2.
3.
Co to jest życie społeczne i czy prowadzą je tylko ludzie? Życie
społeczne- wielość sposobów rozumienia. Życie społeczne zwierząt,
przedmiotów oraz człowieka. Specyfika społecznego życia człowieka.
Lektura obowiązkowa: Marody M, Jednostka po nowoczesności.
Perspektywa socjologiczna, Scholar, Warszawa, 2014, str. 12-36
Co czyni nas ludźmi? Człowiek jako organizm biologiczny. Specyfika
gatunkowa człowieka: kultura jako podstawowe narzędzie
adaptacyjne.
Lektura obowiązkowa: Griswold W., Socjologia kultury. Kultury i
społeczeństwa w zmieniającym się świecie, Wydawnictwo naukowe
PWN, Warszawa, 2013, str. 31-53
Jak stajemy się ludźmi? Uspołecznienie i procesy socjalizacji. Przebieg
socjalizacji oraz jej rodzaje. Dlaczego (zwłaszcza dziś) uczymy się przez
całe życie? Specyfika współczesnych procesów socjalizacji.
Lektura obowiązkowa: Berger P.L., Luckmann T., Internalizacja
rzeczywistości (w;) Socjologia. Lektury, Sztompka P., Kucia M. (red.),
Wydawnictwo Znak, Kraków, 2005, str. 568-580.
J A I IN NI
1.
2.
Działam więc jestem. Działanie jako podstawowa forma zachowania
społecznego. Rodzaje i typy działań. Interakcje jako forma działania
społecznego. Dramaturgiczny wymiar interakcji społecznych. Rola i
dystans do roli. Władz i sprawstwo.
Lektura obowiązkowa: Goffman E., Spotkania. Dwa studia z socjologii
interakcji, Kraków, 2010, str. 67-94 .
Dlaczego działamy w sposób przewidywalny?(I) Naśladownictwo,
kontrakt i przymus. Konformizm i jego źródła. Systemy kontroli
społecznej. Źródła regulacji ludzkich zachowań.
Lektura obowiązkowa: Berger P.L., Zaproszenie do socjologii, (różne
wydania), r. Perspektywa socjologiczna- człowiek w społeczeństwie
Dlaczego działamy w sposób przewidywalny?(II). Instytucje
społeczne- szerokie i wąskie rozumienie instytucji. Instytucjonalizacja.
Religia jako pierwotna instytucja społeczna/ sekularyzacja i fenomen
świeckich religii.
Lektura obowiązkowa: Babbie E., Istota socjologii, Warszawa, 2007,
str. 75-92
Dlaczego czasami działamy w sposób nieprzewidywalny? Zachowania
dewiacyjne i ich źródła. Funkcje dewiacji i dewiantów. Dewiacja jako
źródło zmiany społecznej .
Lektura obowiązkowa: Becker H.S., Jak się zostaje palaczem
marihuany? (w:) tegoż, Outsiderzy. Studia z socjologii dewiacji.,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2009, str. 45-63
7.
8.
9.
10.
Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest uzyskanie zaliczenia z
ćwiczeń do przedmiotu Podstawy socjologii I
Forma egzaminu: (a) egzamin pisemny dotyczący treści wykładów i
lektur obowiązkowych oraz (b) próba wyobraźni socjologicznej.
Egzamin pisemny zawierać będzie pytania dotyczące treści wykładów
oraz lektur obowiązkowych
Zagadnienia do egzaminu oraz lektur będą podawane po zakończeniu
każdego z wykładów.
Komplet zagadnień do egzaminu zostanie przekazany nie później, niż
na dwa tygodnie przez jego pierwszym terminem
Próba wyobraźni socjologicznej polega na:
 wyborze przez studenta(kę) jednego zdarzenia, o którym
pomiędzy październikiem 2016 roku, a styczniem 2017 roku,
informowały stare, albo nowe media. [Zdarzeniem tym może być
wypadek; ważna decyzja polityczna; zachowanie zbiorowe
(protest, akcja charytatywna, akcja w internecie itd.); nowy
fenomen (moda, viral, trend, bohater lub celebryta); ujawniony
problem społeczny, czyjeś zachowanie lub czyn, zmiana czegoś
(zachowań, decyzji, preferencji) itd.];
 dokonaniu krótkiej charakterystyki wybranego zdarzenia [co się
zdarzyło, kto w tym uczestniczył, kiedy zdarzenie miało miejsce,
gdzie itd.];
 dokonaniu próby wyjaśnienia wybranego zdarzenia jako zjawiska
społecznego [oznacza to wskazanie jego przyczyn poprzez
odwołanie się nie tyle do indywidualnych motywacji, co raczej do
cech kontekstu, w którym się ono pojawia; wcześniejszych
zdarzeń, które mogły na nie wpłynąć; specyficznych form
oddziaływania ludzi na siebie; istniejących systemów wartości i
norm; mentalności; przymusu ze strony struktur lub instytucji;
nierówności społecznych; istniejących regulacji prawnych;
obyczajowości; innych zjawisk o lokalnym lub globalnym
charakterze; mechanizmów rządzących interakcjami itd.]
Próba wyobraźni socjologicznej może zostać zrealizowana w jednej z
trzech następujących form
 wypowiedź tekstowa (nie więcej, niż 3, a nie mniej, niż 2 strony
znormalizowanego tekstu; autorski charakter; wszelkie
zapożyczenia z książek, artykułów, sieci internetowej oznaczone
kursywą lub cudzysłowem oraz przypisami)
 wypowiedź audiowizualna (prezentacja, film, sonda uliczna,
fotoesej, utwór muzyczny, mash-up, remix, mikroblog itd.)
stworzona samodzielnie przez autora[kę]). Wszelkie zapożyczenia
z istniejących utworów/tekstów kultury powinny zostać
odnotowane w osobnym dokumencie.
 wypowiedź ustna (student[ka] przygotowuje 10 minutową
wypowiedź oraz prezentuje ją prowadzącemu wykład. Termin
spotkania zostanie ustalony w trakcie zajęć)
Termin dostarczania Próby wyobraźni socjologicznej: 22.01.17
Ocena końcowa składa się z dwu składowych: ocena z egzaminu (70%
oceny) oraz ocena za realizację zadania (30% oceny)
Program zajęć, kolejne zagadnienia do egzaminu, prezentacje
dostępne są na stronie internetowej Instytutu Socjologii UAM w
zakładce: http://goo.gl/2lJLH4
W STUDIOWANIU SOCJOLOGII POMOCNE BĘDĄ CI:
BAZY DANYCH, ZBIORY ELEKTRONICZNYCH
CZASOPISM, EBOOKÓW
PODRĘCZNIKI :






Giddens A., Socjologia, Warszawa, (różne wydania)
Giddens A., Sutton P.W., Socjologia. Kluczowe pojęcia,
Warszawa, 2014
Szacka B., Wprowadzenie do socjologii, Warszawa, 2003 (i
późniejsze wydania)
Sztompka P. Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków, 2002
(i późniejsze wydania)
Współczesne społeczeństwo polskie, Giza A., Sikorska M. (red.),
Warszawa, 2012




WPROWADZENIA




Bruce S., Socjologia/ Szerokie horyzonty, Gdańsk, 2012
Berger P.L., Zaproszenie do socjologii, Warszawa, (różne
wydania)
Bauman Z., Rozmowy o socjologii, Warszawa, 2014
Elias N., Czym jest socjologia?, Warszawa, 2010



http://lib.amu.edu.pl (Biblioteka UAM i wiele linków do baz
czasopism, danych itd.)
https://repozytorium.amu.edu.pl (AMUR: bezpłatne
repozytorium książek, prac doktorskich oraz artykułów
napisanych przez pracowników UAM
https://www.academia.edu (Academia – portal dla naukowców
(ale też studentów, z tysiącami artykułów, również o tematyce
socjologicznej)
http://otworzksiazke.pl (Otwórz książkę: portal z
„uwolnionymi” książkami naukowymi)
https://www.mojapolis.pl (Moja polis: statystyczne dane o
Polsce i Polakach)
http://stat.gov.pl (Główny Urząd Statystyczny: dane, raporty na
temat życia społecznego w Polsce)
http://ec.europa.eu/eurostat (Eurostat- dane, raporty na temat
życia społecznego w Europie)
https://www.socialexplorer.com (Social Explorer: statystyczne
dane na temat świata)
PISMA SOCJOLOGICZNE
ENCYKLOPEDIA I SŁOWNIKI



Słownik społeczny, Kraków, 2005
Encyklopedia socjologii, Tomy 1-4 (+ tom 5- indeksy, tom6suplementy), Warszawa, 1998-2005
Słownik socjologii i nauk społecznych (Oxfordzki), Warszawa,
2006
READERY (A WIĘC ZBIORY NAJWAŻNIEJSZYCH
TEKSTÓW SOCJOLOGICZNYCH)




Socjologia. Lektury, Sztompka P., Kucia M.(red.), Kraków, 2005
Współczesne teorie socjologiczne, Tomy 1 i 2, Jasińska-Kania,
Nijakowski L.M., Szacki J., Ziółkowski M.(red.), Warszawa, 2006
Współczesne teorie socjologiczne. Antologia tekstów. Tom I i II,
Mucha J., Borowik I. (red.), Kraków, 2015
Nowe perspektywy teorii socjologicznej. Wybór tekstów,
Manterys A., Mucha J. (red.), Kraków, 2010




STOWARZYSZENIA I ORGANIZACJE SOCJOLOGICZNE







Biblioteka socjologiczna- seria wydawnictwa PWN (klasyczne
książki socjologiczne)
Współczesne teorie socjologiczne- seria wydawnictwa Zakład
Wydawniczy NOMOS (istotne książki współczesnej socjologii
polskiej i światowej)
Socjologia- seria wydawnictwa PWN ( przede wszystkim
podręczniki z socjologii szczegółowych: socjologia wsi,
socjologia ciała, socjologia rodziny, socjologia przestrzeni i
miasta itd.)
Wykłady z socjologii- seria wydawnicza Wydawnictwa
Naukowego Scholar (książki wprowadzające do socjologii
szczegółowych- socjologia przestrzeni, kultury, problemów
społecznych itd.)
Polskie Towarzystwo Socjologiczne: http://pts.org.pl/
International Sociological Association: http://www.isasociology.org/
European Sociological Association:
http://www.europeansociology.org/
STRONY INSTYTUTU SOCJOLOGII UAM W POZNANIU
KSIĄŻKI SOCJOLOGICZNE, ZWŁASZCZA TE
WYDAWANE W NASTĘPUJĄCYCH SERIACH:

Studia socjologiczne: http://www.studiasocjologiczne.pl
Kultura i społeczeństwo: http://www.kulturaispoleczenstwo.pl
Przegląd socjologiczny: https://goo.gl/IbokxP
Przegląd socjologii jakościowej:
http://www.qualitativesociologyreview.org

Zaglądaj też regularnie na stronę Instytutu Socjologii UAM
(http://socjologia.amu.edu.pl ) tu znajdziesz informacje o
najnowszych publikacjach pracowników Instytutu, spotkaniach
naukowych i konferencjach oraz materiały do zajęć
zamieszczane na podstronach prowadzących je wykładowców.
Nie zapomnij polubić profil Instytutu na Facebooku
(https://www.facebook.com/uamsocjologia )- tu znajdziesz
najbardziej aktualne informacje na temat życia Instytutu,
przeczytasz medialne wypowiedzi jego pracowników, znajdziesz
wiele odpowiedzi na temat studiowania i tego, co się z nim
wiąże.