doc2. podstawa opracowania zmiany studium - BIP
download 
Reklamacja Transkrypt
2. podstawa opracowania zmiany studium - BIP
Załącznik nr 1 Do Uchwały Nr……………… Rady Miejskiej w Rychwale z dnia…………….. STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY I MIASTA RYCHWAŁ - TEKST ZMIANY STUDIUM - TEKST UJEDNOLICONY – - PROJEKT DO WYŁOŻENIA DO PUBLICZNEGO WGLĄDU W DNIACH 2.04.2014 R. – 24.04.2014 R. Niniejszy tekst studium jest wersją ujednoliconą. Pierwotny tekst pozostawiono bez zmian. Nowe zapisy, który wprowadzono do studium wyróżniono pochyłą czcionką i kolorem niebieskim. Zmianę studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy i Miasta Rychwał sporządził, zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2012 poz. 647 z późn. zm.) Burmistrz Gminy i Miasta Rychwał. Zgodnie z uchwałą intencyjną jest ono zmianą studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Rychwał, zatwierdzonego Uchwałą Nr 255/LIV/98 Rady Miejskiej w Rychwale z dnia 27 kwietnia 1998 roku, zmienionego Uchwałą Nr XLI/329/10 Rady Miejskiej w Rychwale z dnia 29 października 2010 roku. Burmistrz Gminy i Miasta Rychwał /-/ Stefan Dziamara Zmianę studium uchwaliła Rada Miejska, zgodnie z art. 12 ust. 1 wyżej wymienionej Uchwałą Nr ustawy o planowaniu …………………. i Rady zagospodarowaniu Miejskiej przestrzennym w Rychwale z dnia ……………………. Opracował zespół projektowy: Studium zatwierdzone Uchwałą Nr 255/LIV/98 Rady Miejskiej w Rychwale z dnia 27 kwietnia 1998 roku: Opracowane przez Wojewódzkie Biuro Planowania Przestrzennego w Koninie w składzie: • główny projektant – mgr inż. arch. Sławomira Lewicka (uprawnienia urbanistyczne nr 53/87); • mgr geografii Elżbieta Kozłowska; • mgr Jolanta Żera – Janiszewska. • mgr inż. Katarzyna Łabuda; 2 • mgr inż. Zenon Sprada; • tech. Tomira Chyb; • Elżbieta Kwaterowska. Pierwsza zmiana studium zatwierdzona Uchwałą Nr XLI/329/10 Rady Miejskiej w Rychwale z dnia 29 października 2010 roku: Opracowane przez zespół w składzie: • główny projektant – mgr inż. arch. Zbigniew Łabuda; • asystent projektanta – mgr inż. arch. Katarzyna Wiśniewska; • projektant prognozy oddziaływania na środowisko – mgr inż. Katarzyna Marszałek – Łabuda. Druga zmiana studium zatwierdzona Uchwałą Nr …………. Rady Miejskiej w Rychwale z dnia ……………………… Opracowane przez zespół w składzie: • główny projektant – mgr Rafał Łucki (członek Północnej Okręgowej Izby Urbanistów z siedzibą w Gdańsku, wpis nr G-271/2010); • asystent projektanta – mgr inż. Paweł Góra; • specjalista ds. ochrony środowiska – mgr Hanna Wichowicz. 3 SPIS TREŚCI I. WPROWADZENIE ............................................................................... 8 1. POTRZEBA OPRACOWANIA ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY I MIASTA RYCHWAŁ .............................................................................................................. 10 2. PODSTAWA OPRACOWANIA ZMIANY STUDIUM ............................................. 12 3. MATERIAŁY WYJŚCIOWE .................................................................................. 12 II. UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA TERENU ................ 15 1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY............................................................. 15 2. STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ........................................................ 16 2.1. Charakterystyka stanu środowiska przyrodniczego ....................................... 16 2.2. Ocena stanu i funkcjonowania środowiska .................................................... 24 2.3. Struktura przyrodniczo – funkcjonalna terenu................................................ 28 2.4. Ocena przydatności terenu dla rożnych form użytkowania i form zagospodarowania ............................................................................................... 29 3. STAN ŚRODOWISKA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ .................................................................................................... 33 4. SFERA SPOŁECZNA – GOSPODARCZA ........................................................... 38 4.1. Zagadnienia demograficzno – ludnościowe oraz sieć osadnicza .................. 38 4.2. Podmioty gospodarcze wg sekcji PKD .......................................................... 42 4.3. Sieć osadnicza .............................................................................................. 43 4.4. Warunki i jakość życia mieszkańców ............................................................. 43 4.5. Wyposażenie w usługi i przemysł .................................................................. 44 4.6. Oświata.......................................................................................................... 45 4.7. Ochrona zdrowia ........................................................................................... 45 4.8. Opieka społeczna .......................................................................................... 46 4.9. Sport .............................................................................................................. 46 4.10. Kultura ......................................................................................................... 46 5. TURYSTYKA ........................................................................................................ 46 6. ROLNICTWO I LEŚNICTWO................................................................................ 47 6.1. Rolnictwo ....................................................................................................... 47 6.2. Leśnictwo ....................................................................................................... 48 7. WYSTĘPOWANIE UDOKUMENTOWANYCH ZŁÓŻ KOPALIN I ORAZ ZASOBÓW WÓD PODZIEMNYCH ORAZ UDOKUEMNTOWANYCH KOMPLEKSÓW PODZIEMNEGO SKŁADOWANIA DWUTLENKU WĘGLA ...................................... 49 8. KOMUNIKACJA .................................................................................................... 50 8.1. Drogi .............................................................................................................. 50 8.2. Trasy rowerowe ............................................................................................. 52 9. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA ..................................................................... 52 9.1. Sieć wodociągowa i kanalizacyjna ................................................................. 52 4 9.2. Gospodarka odpadami komunalnymi ............................................................ 53 9.3. Elektroenergetyka .......................................................................................... 54 9.4. Energetyka gazowa ....................................................................................... 55 9.5. Siłownie wiatrowe .......................................................................................... 55 9.6. Łączność bezprzewodowa ............................................................................. 55 9.7. Telefonia przewodowa ................................................................................... 55 10. STAN PRAWNY GRUNTÓW .............................................................................. 55 11. ZAGROŻENIA BEZPIECZEŃSTWA LUDNOŚCI I MIENIA ................................ 56 12. OBSZARY I OBIEKTY CHRONIONE ................................................................. 57 12.1. Ochrona przyrody ........................................................................................ 57 12.2. Ochrona zabytków ....................................................................................... 57 12.3. Ochrona gruntów rolnych i leśnych .............................................................. 57 12.4. Strefy ochrony sanitarnej cmentarzy czynnych ............................................ 57 12.5. Pasy technologiczne linii elektroenergetycznych ......................................... 58 13. OBSZARY NATURALNYCH ZAGROŻEŃ GEOLOGICZNYCH .......................... 58 14. ZADANIA SŁUŻĄCE REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH ........................................................................................................ 58 15. WYMAGANIA DOTYCZĄCE OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ .............. 59 16. WNIOSKI WYNIKAJĄCE Z OCENY DOTYCHCZASOWEGO ZAGOSPODAROWANIA TERENU .......................................................................... 60 16.1. Progi i preferencje rozwoju przestrzennego ............................................... 60 III. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ............ 62 1. USTALENIA ZMIANY PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO................................................................. 62 2. KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ GMINY ORAZ W PRZEZNACZANIU TERENÓW ................................................................................ 67 2.1. Wiodące funkcje ............................................................................................ 69 2.2. Prognoza demograficzna ............................................................................... 69 2.3. Sieć osadnicza .............................................................................................. 70 2.4. Prognoza warunków i jakości życia mieszkańców ......................................... 71 2.5. Budownictwo ................................................................................................. 71 2.6. Infrastruktura społeczna ................................................................................ 72 2.7. Ochrona środowiska przyrodniczego ............................................................. 72 3. KIERUNKI I WSKAŹNIKI ZAGOSPODAROWANIA TERENU ORAZ UŻYTKOWANIA TERENÓW, W TYM TERENY WYŁĄCZONE Z ZABUDOWY ...... 74 3.1. Parametry układu komunikacji kołowej .......................................................... 74 3.2. Zasady obsługi w zakresie infrastruktury technicznej .................................... 79 3.3. Zasady zagospodarowania terenów lub obiektów podlegających ochronie na podstawie przepisów o ochronie dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej ............................................................................................ 81 3.4. Ustalenia dla terenów i obiektów podlegających ochronie ze względu na wymagania ochrony środowiska i zdrowia ludzi ................................................... 85 5 3.5. Zasady zabudowy i zagospodarowania terenów o różnym sposobie użytkowania.......................................................................................................... 87 3.5.1. Tereny przeznaczone do realizacji celów publicznych .......................... 87 3.5.2. Warunki, zasady i standardy kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenów, w tym zasady podziału na działki budowlane .. 88 3.5.3. Obszary wyłączone z zabudowy ........................................................... 93 3.5.4. Obszary przeznaczone pod zabudowę ................................................. 93 3.5.5. Mieszkalnictwo ...................................................................................... 94 3.5.6. Usługi .................................................................................................... 94 3.5.7. Przemysł i działalność gospodarcza ..................................................... 95 3.5.8. Sport i rekreacja .................................................................................... 95 3.5.9. Podsumowanie ..................................................................................... 96 4. KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LEŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ ..................................................................................................... 96 4.1. Rolnictwo ....................................................................................................... 97 4.2. Leśnictwo ....................................................................................................... 98 5. KIERUNKI ROZWOJU KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ... 98 5.1. Komunikacja drogowa ................................................................................... 98 5.2. Komunikacja kolejowa ................................................................................... 99 5.3. Sieć wodociągowa i kanalizacyjna ................................................................. 99 5.4. Gospodarka odpadami ................................................................................ 101 5.5. Elektroenergetyka ........................................................................................ 102 5.6. Łączność przewodowa ................................................................................ 103 5.7. Telefonia przewodowa ................................................................................. 104 5.8. Energetyka gazowa ..................................................................................... 104 5.9. Energetyka cieplna ...................................................................................... 105 5.10. Energetyka ze źródeł odnawialnych .......................................................... 105 5.10.1. Siłownie wiatrowe ............................................................................. 105 5.10.2. Produkcja energii z innych odnawialnych źródeł............................... 106 5.11. Trasy rowerowe ......................................................................................... 106 6. OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE BĘDĄ INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU LOKALNYM I PONADLOKALNYM ..................... 106 7. OBSZARY, DLA KTÓRYCH OBOWIĄZKOWE JEST SPORZĄDZENIE MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH, W TYM OBSZARY WYMAGAJĄCE SCALEŃ I PODZIAŁÓW NIERUCHOMOŚCI, A TAKŻE OBSZARY ROZMIESZCZENIA OBIEKTÓW HANDLOWYCH O POWIERZCHNI SPRZEDAŻY 400 M2 ORAZ OBSZARY PRZESTRZENI PUBLICZNEJ....................................... 107 8. OBSZARY, DLA KTÓRYCH GMINA ZAMIERZA SPORZĄDZIĆ MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO, W TYM OBSZARY WYMAGAJĄCE ZMIANY PRZEZNACZENIA GRUNTÓW ROLNYCH I LEŚNYCH NA CELE NIEROLNE I NIELEŚNE .............................................................................. 107 6 9. OBSZARY NARAŻONE NA NIEBEZPIECZEŃSTWO POWODZI I OSUWANIA SIĘ MAS ZIEMNYCH .................................................................................................... 108 10. OBSZARY, DLA KTÓRYCH W ZŁOŻU KOPALINY WYZNACZA SIĘ FILAR OCHRONNY........................................................................................................... 109 11. OBSZARY POMNIKÓW ZAGŁADY I ICH STREF OCHRONNYCH ORAZ OBOWIĄZUJĄCE NA NICH OGRANICZENIA PROWADZENIA DZIAŁALNOŚĆI GOSPODARCZEJ, ZGODNIE Z PRZEPISAMI USTAWY Z DNIA 7 MAJA 1999 R. O OCHRONIE BYŁYCH HITLEROWSKICH OBOZÓW ZAGŁADY ........................... 110 12. OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAŁCEŃ, REHABILITACJI I REKULTYWACJI .................................................................................................... 110 13. GRANICE TERENÓW ZAMKNIĘTYCH I ICH STREF OCHRONNYCH ........... 110 14. INNE OBSZARY PROBLEMOWE, W ZALEŻNOŚCI OD UWARUNKOWAŃ I POTRZEB ZAGOSPODAROWANIA WYSTĘPUJĄCYCH W GMINIE ................... 111 15. STREFY POLITYKI PRZESTRZENNEJ I GŁÓWNE KIERUNKI ROZWOJU ... 111 IV. UZASADNIENIE ZAWIERAJĄCE OBJAŚNIENIE PRZYJĘTYCH ROZWIĄZAŃ ORAZ SYNTEZA USTALEŃ ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO.......................................................................... 113 1. AKTUALNA STRUKTURA FUNKCJONALNO – PRZESTRZENNA GMINY ...... 113 2. KIERUNKI ROZWOJU KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ . 117 7 I. WPROWADZENIE Ustawa o planowaniu i zagospodarowania przestrzennym z 2003 r. ustala dla studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego funkcję dokumentu określającego politykę przestrzenną gminy. Zakres opracowania zmiany studium, w generalnym ujęciu, obejmuje: 1. uwarunkowania wynikające z dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu gminy, stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony, stanu środowiska, stanu rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych, wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego, stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej, warunków i jakości życia mieszkańców, w tym ochrony ich zdrowia, zagrożenia bezpieczeństwa ludności i jej mienia, potrzeb i możliwości rozwoju gminy, stanu prawnego gruntów, występowania obszarów i obiektów chronionych, występowania obszarów naturalnych udokumentowanych złóż zagrożeń kopalin, geologicznych, zasobów wód występowania podziemnych oraz udokumentowanych kompleksów podziemnego składowania dwutlenku węgla, występowania terenów górniczych, stanu komunikacji i infrastruktury technicznej, zadań służących realizacji ponadlokalnych celów publicznych, wymagań dotyczących ochrony przeciwpowodziowej; 2. kierunki zmian z strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów, wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenu, w tym tereny wyłączone spod zabudowy, obszary oraz zasady ochrony środowiska, ochrony przyrody, obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego, zabytków oraz dóbr kultury współczesnej, kierunki rozwoju komunikacji i infrastruktury technicznej, obszary na których będą rozmieszczone inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym i lokalnym, obszary dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i dla których gmina ma zamiar sporządzić miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, obszary wymagające zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne, kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, obszary szczególnego zagrożenia powodzią oraz 8 obszary osuwania się mas ziemnych, obiekty lub obszary, dla których w złożu kopaliny wyznacza się filar ochronny, obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych, obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji i rekultywacji, granice terenów zamkniętych oraz ich stref ochronnych, inne obszary problemowe w zależności od potrzeb i uwarunkowań występujących w gminie. Opracowanie zmiany studium obejmuje: 1. podjęcie przez radę miejską uchwały o przystąpieniu do sporządzenia zmiany studium; 2. zawiadomienie zainteresowanych o przystąpieniu do sporządzenia zmiany studium; 3. opracowanie projektu zmiany studium, na który składa się część graficzna oraz część tekstowa; 4. uzgadnianie i opiniowanie projektu zmiany studium z zainteresowanymi jednostkami, w tym z zarządem województwa w zakresie zgodności z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa; 5. wyłożenie projektu studium do publicznego wglądu i dyskusję publiczną do projektu zmiany studium; 6. składanie uwag do projektu zmiany studium; 7. uchwalenie studium przez radę miejską. Podstawowym celem opracowania zmiany studium jest: • określenie długookresowej polityki przestrzennej na obszarze gminy; • sformułowanie kierunków zagospodarowania przestrzennego i zasad polityki przestrzennej gminy, uwzględniając ustalenia strategii rozwoju województwa, zawarte w planie zagospodarowania przestrzennego województwa; • stworzenie podstawy do koordynacji planów miejscowych; • promocja rozwoju gminy. Uwaga: zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, mimo uchwalenia, nie jest przepisem gminnym. 9 1. POTRZEBA OPRACOWANIA ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY I MIASTA RYCHWAŁ Studium uchwalone w 1998 r. opracowane zostało zgodnie z wymogami ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym z 1994 r. W relacji: studium ~ plan miejscowy, ustalenia planu miejscowego miały być spójne ze studium. Nowa ustawa z 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, podniosła rangę studium poprzez ustalenie, że zapis w studium jest wiążący przy sporządzaniu planów miejscowych. W 2010 r. zatwierdzono zmianę studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Rychwał. Zmianę sporządzono dla części obszaru gminy. Z terenu objętego zmianą wówczas wykluczono teren północno – zachodniej części gminy i zachodniej, a więc obszar zalegania węgla brunatnego. Ewentualna sprzeczność planu z jakimkolwiek ustaleniem studium powoduje nieważność planu. Brak studium uniemożliwia uchwalanie planów miejscowych. Wymieniona ustawa z 2003 r. nie obliguje do sporządzania planów miejscowych dla całej gminy. Gospodarka przestrzenna w gminie jest prowadzona w oparciu o miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Rychwał, uchwalony Uchwałą Nr X/60/03 Rady Miejskiej w Rychwale z dnia 09.10.2003 r. Zmiany do tego planu należy opracowywać, w miarę możliwości, dla terenów wyróżnionych z racji proponowanych w zmianie studium funkcji i obszarów rozwojowych. Dla części obszarów w gminie opracowano zmiany planu miejscowego. Obszary, dla których sporządzono zmiany planu miejscowego oznaczono na rysunku zmiany studium. Główny cel zmiany studium Zgodnie z Uchwałą nr XXXVIII/293/13 Rady Miejskiej w Rychwale z dnia 27 sierpnia 2013 roku o przystąpieniu do opracowania zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Rychwał, głównym celem tej zmiany jest uwzględnienie zgłoszonych wniosków i zadań własnych gminy, w tym w szczególności określenie obszaru wykonania zmiany studium, potrzeba aktualizacji treści zawartych w dotychczasowym dokumencie, dostosowanie zapisów do aktualnych przepisów prawa. 10 Ustalenia zmiany Studium winny być rozumiane jako świadome działanie władz gminy Rychwał zmierzające do optymalnego wykorzystania uwarunkowań przestrzennych gminy w celu osiągnięcia wyznaczonych kierunków rozwoju. Generalną zasadą kształtowania i zagospodarowania przestrzeni gminy winny być reguły określające jej zrównoważony rozwój. Pojęcie to określa rozwój przestrzenny, gospodarczy, społeczny i kulturowy, który harmonizuje z uwarunkowaniami przyrodniczymi ograniczając jednocześnie degradację przyrody, nie naruszając możliwości zaspokajania potrzeb przyszłych pokoleń. Obszar wyznaczony do opracowania zmiany studium stanowi obszar w granicach administracyjnych gminy Rychwał. Powierzchnia opracowania zmiany studium wynosi 11 772 ha. Wyznaczone w studium tereny funkcjonalne to: • tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej z dopuszczeniem usług projektowane; • tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z dopuszczeniem usług istniejące/projektowane; • tereny zabudowy zagrodowej z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z usługami; • tereny aktywizacji gospodarczej istniejące/projektowane; • tereny przemysłu i usług projektowane; • tereny usług istniejące/projektowane; • tereny obiektów oświaty; • tereny rolnicze, w tym tereny upraw polowych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy związanej z gospodarką rolną oraz tereny łąk i pastwisk /tereny o najwyższej przydatności rolniczej – gleby klasy III, • tereny lasów/dolesień; • tereny zieleni publicznej; • tereny cmentarzy czynnych i nieczynnych; • teren projektowanego cmentarza; • tereny wód powierzchniowych stojących i płynących; • tereny sportu i rekreacji istniejące/projektowane. 11 2. PODSTAWA OPRACOWANIA ZMIANY STUDIUM • Uchwała Nr XXXVIII/293/13 Rady Miejskiej w Rychwale z dnia 27 sierpnia 2013 roku w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Rychwał; • Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2012, poz. 647 z późn. zm.); • Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2013 poz. 1235), • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. 2004 Nr 118, poz. 1233). 3. MATERIAŁY WYJŚCIOWE • Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rychwał zatwierdzone Uchwałą Nr 225/LIV/98 Rady Miejskiej w Rychwale z dnia 27 kwietnia 1998 r.; • Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Rychwał przyjęta Uchwałą Nr XLI/329/10 Rady Miejskiej w Rychwale z dnia 29 października 2010 r.; • Opracowanie ekofizjograficzne do zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Rychwał, Poznań, lipiec 2006 r.; • Opracowanie ekofizjograficzne do zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Rychwał, Poznań, czerwiec 2010 r.; • Opracowanie ekofizjograficzne do zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Rychwał, Olsztyn, październik 2013 r.; • Prognoza oddziaływania na środowisko do zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Rychwał, Konin, lipiec 2010 r.; 12 • Prognoza oddziaływania na środowisko do zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Rychwał, Olsztyn, listopad 2013 r.; • Uchwała Nr X/60/03 Rady Miejskiej w Rychwale z dnia 9 października 2003 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Rychwał; • Zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Rychwał; • Strategia rozwoju gminy Rychwał, Volter Public Relations, Poznań, 2001 r.; • Program ochrony środowiska dla gminy i miasta Rychwał; • Plan odnowy miejscowości Dąbroszyn na lata 2009 – 2015; • Plan odnowy miejscowości Jaroszewice Grodzieckie na lata 2009 – 2015; • Plan odnowy miejscowości Kuchary Kościelne na lata 2009 – 2015; • Plan odnowy miejscowości Rychwał na lata 2009 – 2015; • Plan odnowy miejscowości Grochowy na lata 2009 – 2015; • Zmiana planu zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego zatwierdzona Uchwałą Nr XLVI/690/10 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 26 kwietnia 2010 r.; • Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego do 2020 roku; • Program ochrony środowiska województwa wielkopolskiego na lata 2012 – 2015; • Plan gospodarki odpadami województwa wielkopolskiego na lata 2012 – 2017; • Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest dla województwa wielkopolskiego; • Materiały będące w zasobach: − Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu Delegatura w Koninie, − Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Poznaniu, − Okręgowego Urzędu Górniczego w Poznaniu, − Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Poznaniu Delegatura w Koninie, − Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Poznaniu, − Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Poznaniu, 13 − Zarządu Dróg Wojewódzkich w Poznaniu, − Zarządu Dróg Powiatowych w Koninie, − Zasoby Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Koninie, − Polskich Sieci Elektroenergetycznych Zachód S.A. z siedzibą w Poznaniu, − Polskiej Grupy Energetycznej S.A. z siedzibą w Poznaniu, − Energii Operator S.A. Oddział w Kaliszu, − Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa z siedzibą w Warszawie, − Operatora Gazociągów Przesyłowych Gaz – System S.A. Oddział w Poznaniu, − Nadleśnictwa Konin, − Nadleśnictwa Grodziec; • Dane z Głównego Urzędu Statystycznego; • Dane z Państwowego Instytutu Geologicznego; • Mapy topograficzne w skali 1: 10000 będące w zasobie Wojewódzkiego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Poznaniu; • Mapa ewidencyjna w skali 1: 5000 będąca w zasobie Urzędu Gminy i Miasta Rychwał; • wnioski zgłoszone do zmiany studium. 14 II. UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA TERENU 1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY - powierzchnia gminy – 11 772 ha, w tym miasto – 970 ha, - liczba ludności (2012 r.) – 8 406 osób, w tym miasto – 2 375 osób - liczba sołectw – 23 /+ m. Rychwał/, - gęstość zaludnienia – 71 osób/km2. Gmina położona jest we wschodniej części województwa wielkopolskiego, w powiecie konińskim. Graniczy z gminami: Stare Miasto, Rzgów, Grodziec, Stawiszyn, Mycielin i Tuliszków. Pod względem gospodarczym jest gminą typowo rolniczą. W równinnym krajobrazie zdecydowanie dominują użytki rolne (~ 80% pow. gminy, w tym grunty orne ~ 79%). Niewielkie powierzchnie leśne (~ 1 800 ha, 15% pow. gminy) występują we wschodniej (sołectwo Wola Rychwalska) oraz w południowej części gminy (sołectwa: Zosinki, Biała Panieńska, Gliny i Lubiny). Wody powierzchniowe reprezentowane są przez lewobrzeżne dopływy Warty, tj. Powę, Strugę Grabienicką, Strugę Zarzewską i Czarną Strugę. Sieć osadniczą tworzą 24 jednostki administracyjne, w tym 23 sołectwa. Siedziba gminy, miasto Rychwał, położone jest w centralnej części, na skrzyżowaniu drogi krajowej z Kalisza do Inowrocławia z drogą wojewódzką Grodziec – Turek. Średnia wielkość sołectwa, mierzona liczbą mieszkańców, wynosi 300 osób. Powyżej średniej (~ 400 – 600 osób) liczą: Jaroszewice Rychwalskie, Jaroszewice Grodzieckie, Dąbroszyn i Grochowy. Zabudowa siedliskowa występuje pasmowo wzdłuż dróg. Miasto Rychwał pełni funkcję faktycznego centrum usługowego. Pozostałe miejscowości pełnią funkcje osiedleńczo – rolne i wyposażone są w podstawowe usługi, tj. sklep, szkoła, strażnica OSP. Gmina położona jest w odległości: 18 km od linii kolejowej (mającej swój przebieg w Koninie), 4 km (mierzona do granic gminy Rychwał) od autostrady (węzeł na autostradzie w Modle Królewskiej, gm. Stare Miasto) oraz od większych ośrodków przemysłowych: Turka – 27 km, Konina – 20 km, Kalisza – 35 km. 15 Głównym źródłem utrzymania mieszkańców jest rolnictwo. Poza rolnictwem, lokalny rynek pracy reprezentowany jest przez drobne i średnie zakłady produkcyjno - usługowe, szkoły i administrację gminną. 2. STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO Ten dział został wykonany z wykorzystaniem opracowania ekofizjograficznego, wykonanego na potrzeby zmiany studium, w 2006 r. zaktualizowanego w 2010 r. oraz opracowania ekofizjograficznego z 2013 r. W opracowaniu zmiany studium uwzględniono również dane z programu ochrony środowiska Gminy Rychwał, programu ochrony środowiska województwa wielkopolskiego na lata 2012 – 2015, planu gospodarki odpadami województwa wielkopolskiego na lata 2012 – 2017, danych z Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Poznaniu, Okręgowego Urzędu Górniczego w Poznaniu, Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Poznaniu Delegatura w Koninie, Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Poznaniu, materiałów będących w zasobach Nadleśnictwa Konin i Grodziec i danych z Państwowego Instytutu Geologicznego. Opracowanie wymienione powyżej obejmują, m.in.: 1. charakterystykę stanu środowiska poprzez opisanie jego poszczególnych komponentów; 2. ocenę stanu i funkcjonowania środowiska; 3. przyrodniczo – funkcjonalną strukturę terenu; 4. ocenę przydatności terenu dla różnych rodzajów użytkowania i form zagospodarowania. Na całość opracowania składa się część tekstowa oraz graficzna. Do niniejszej zmiany studium przyjęto podstawowe wnioski, wynikające z w/w opracowania oraz prognozy oddziaływania na środowisko. 2.1. Charakterystyka stanu środowiska przyrodniczego a) topografia Pod względem fizycznogeograficznego podziału Polski (Kondracki, 2009) obszar gminy Rychwał w całości znajduje się w obrębie mezoregionu Równina 16 Rychwalska, wchodzącego w skład makroregionu Nizina Południowowielkopolska, będącego częścią podprowincji Niziny Środkowopolskie. Równina Rychwalska stanowi obniżenie pomiędzy wysoczyznami Kaliską i Turecką. b) rzeźba terenu Na obszarze gminy rzeźba terenu jest mało urozmaicona. Powstałe podczas zlodowacenia środkowopolskiego formy glacjalne zostały rozmyte przez wody polodowcowe w wyniku, czego doszło do ich znacznego spłaszczenia. Deniwelacje terenu są niewielkie. Najwyżej położony jest wierzchołek wału wydmowego – Zbójnej Góry (131,6 m n. p. m.), położony zaledwie nieco ponad 40 m wyżej, niż najniżej położony punkt, zlokalizowany w korycie Strugi Zarzewskiej w okolicach miejscowości Kuchary Kościelne (90,0 m n. p. m.). Na ukształtowanie terenu gminy wpływały także późniejsze procesy eoliczne, które doprowadziły do powstania licznych tworów wydmowych. Tworzoną przez morenę denną i morenę czołową równinę, na której leży gmina Rychwał, przecinają doliny Czarnej Strugi, Strugi Grabienickiej oraz Powy. Na terenie gminy dominującymi formami rzeźby terenu są: płaskie i faliste wysoczyzny morenowe porozcinane licznymi drobnymi pęknięciami w strefie krawędziowej, wznoszące się na wysokość 109 – 116 m n.p.m. Ponadto, na opisywanym obszarze spotyka się również: wydmy wałowe i paraboliczne, charakteryzujące się dużymi kątami nachylenia zboczy (do 30%), fragmenty terasy wysokiej (100 – 105 m n.p.m.) oraz środkowej (90 – 98 m n. p. m.), zatorfione doliny rzeczne uchodzących do Warty Czarnej Strugi i Powy i rozcinające powierzchnie teras doliny erozyjno – denudacyjne między innymi Strugi Grabienickiej i Strugi Zarzewskiej. c) budowa geologiczna i warunki gruntowe Gmina Rychwał jest położona na zachodnich obrzeżach niecki łódzkiej (synklinorium łódzko-mogileńskiego). Utwory mezozoiczne zalegają na głębokości poniżej 20-75 m pod poziomem powierzchni terenu. Są one zbudowane z wykształconych w górnej kredzie wapieni marglistych, strefowo uszczelnionych margli, wapieni oraz mułowców. Warstwy trzeciorzędowe występują przede wszystkim w zachodniej i północnej części gminy. Ich miąższość sięga zazwyczaj 17 kilkudziesięciu metrów. W pozostałej części gminy utwory czwartorzędowe zalegają bezpośrednio na kredzie. Lodowcowe gliny i piaski gliniaste w południowej części gminy tworzą ciągłą warstwę grubości kilkudziesięciu metrów. Na terenie teras gliny zwałowe zazwyczaj pokryte są przez warstwy piasków i żwirów zgromadzone w wyniku akumulacji wodno-lodowcowej, jednak miejscami bywają również odsłonięte. Z holocenu pochodzą przede wszystkim budujące wydmy piaski eoliczne, materiały naniesione przez cieki wodne oraz torfy, namuły i piaski próchnicze wypełniające liczne obniżenia terenu i doliny. Opisana powyżej budowa geologiczna wpływa na duże lokalne zróżnicowanie warunków budowlanych. Dominuje dość stabilne podłoże gliniaste oraz piaszczystożwirowe. Niekorzystne warunki budowlane panują w miejscach występowania gruntów organicznych: torfów i namułów, gromadzących się w zagłębieniach terenu i podmokłych dolinach. d) gleby Gleby na terenie gminy Rychwał są generalnie niskiej jakości, mino to grunty orne zajmują około 2/3 jej powierzchni. Ogólny wskaźnik przydatności przestrzeni rolniczej dla gminy, wg IUNG w Puławach, wynosi 52,5 pkt. (dla kraju 66,6). Dominują gleby napiaskowe należące do klas V i VI, wchodzące w skład kompleksów 6 i 7. Od Kuchar Kościelnych po Jaroszewice Rychwalskie miejscami występują niewielkie powierzchnie należące do kompleksu 2 – są to gleby najwyższej jakości na terenie gminy. W tym samym pasie znajdują się również gleby kompleksów: żytniego bardzo dobrego- 4, należące do klas IIIa-IVa, wytworzone z piasków gliniastych i glin oraz żytniego dobrego- 5, wytworzone z piasków na glinie. Kompleksy żytni słaby- 6 i żytnio-łubinowy- 7 zajmują duże połacie w północnej części gminy w rejonie Czyżewa, na południu w okolicach Lubin i Białej Panieńskiej oraz w pobliżu miasta Rychwał. Wzdłuż zachodniej granicy gminy udział kompleksu 7 jest wyraźnie mniejszy, duże powierzchnie zajmuje kompleks 6. Dużym udziałem kompleksu 6 charakteryzują się także doliny rzeczne. Na obszarze gminy występują również gleby należące do kompleksów 8 (miejscami w pasie od Kuchar Kościelnych po Jaroszewice Rychwalskie) oraz 9 (w dolinach rzecznych). Ze względu na wysoki poziom wód podziemnych w dolinach rzecznych, położone tam grunty kompleksów 6 i 9 są predysponowane bardziej do użytkowania 18 w postaci łąk i pastwisk, niż jako grunty orne. Rozciągają się one wzdłuż Czarnej Strugi w pobliżu Zosinek i południowej części Jaroszewic Rychwalskich, Strugi Grabienickiej w okolicach Modlibogowic oraz wzdłuż Strugi Zarzewskiej koło Woli Rychwalskiej, Dąbroszyna i Święci. Część z tych gleb uległa przesuszeniu na skutek przeprowadzonych melioracji. Na glebach torfowych, mułowo-torfowych, murszowatych oraz czarnych ziemiach właściwych i zdegradowanych w dolinach cieków wodnych i innych zagłębieniach terenu występują użytki zielone. e) surowce mineralne Wg danych pochodzących z bazy MIDAS Państwowego Instytutu Geologicznego na terenie gminy Rychwał znajdują się trzy udokumentowane złoża kopalin. Najistotniejszym surowcem mineralnym na terenie gminy jest węgiel brunatny, którego złoże Grochowy-Siąszyce o numerze WB16755 o powierzchni 1487 ha zlokalizowane jest w południowej części gminy Rychwał w okolicach miejscowości Grochowy, Siąszyce, Biała Panieńska, Lubiny i Zosinki oraz częściowo na obszarze gmin Tuliszków i Mycielin. Złoże zostało udokumentowane w trzech polach: Wschodnim, Zachodnim i Południowym. Jest to złoże pokładowe złożone z jednego pokładu węgla. Dla pola Wschodniego głębokość spągu wynosi od 72,0 do 32,0 m (średnio 56,4 m). Miąższość złoża osiąga 4,2- 10,2 m (średnio 6,2 m), natomiast grubość nadkładu waha się od 30,0 do 62,9 m (średnio 50,3 m). Stosunek nadkładu do złoża (N/Z) wynosi 8,5. Te same parametry dla pola Zachodniego są następujące: spąg: min. 56,0 m, max. 65,0 m (średnio 61,3 m); miąższość: min. 5,3 m, max. 9,3 m (średnio 6,5 m); nadkład: min. 49,0 m, max. 58,4 m (średnio 54,9 m); N/Z 8,8; natomiast dla pola Południowego spąg: min. 32,0 m, max. 34,2 m (średnio 33,2 m); miąższość: min. 4,5 m, max. 13,2 m (średnio 8,9 m); nadkład: min. 21,0 m, max. 27,5 m (średnio 24,3 m); N/Z 3,9. Proponuje się odkrywkowy sposób eksploatacji. Wydobycie węgla pociągałaby za sobą następujące zagrożenia: deformacja terenu, odwodnienie i burzenie warunków wodnych. Teren nad złożem obecnie stanowią grunty orne, nieużytki oraz las. Kolejnym udokumentowanym złożem węgla brunatnego o powierzchni 161,82 ha, położonym częściowo w północno-zachodniej części gminy Rychwał jest złoże Piaski nr WB 6092. Znajduje się ono również w granicach gmin: Grodziec, Rzgów i Zagórów. Jest to złoże mioceńskie, jednopokładowe. Stosunek N:Z wynosi 7,3. 19 Głębokość spągu osiąga od 9,8 m do 77,5 m (średnio 48,5 m). Miąższość pokładu waha się od 3,0 m do 13,5 m (średnio 6,1 m), natomiast grubość nakładu od 5,2 m do 67,4 m (średnio 42,8 m). Eksploatacja złoża wiązałaby się z zagrożeniem odwodnieniem, zapyleniem i zasiarczeniem. Nad złożem znajdują się obszary gospodarki rolnej, gospodarki rolniczo-leśnej oraz wykorzystywane na potrzeby prowadzenia gospodarki komunalnej. Na terenie gminy znajduje się również obszar prognostyczny występowania węgla brunatnego WB 750 Piaski- pole A, B znajduje się on również częściowo na terytorium gmin Rzgów. Zasoby węgla w polu A szacuje się na 46569 tys. ton, a w polu B na 25296 tys. ton. Miąższość złoża wynosi od 6,2 do 8,4 m, a grubość nakładu od 45,3 do 58,0 m. Celem rozpoznania ewentualnego występowania złóż węgla brunatnego na terenie gminy Rychwał przeprowadzono badania w rejonie miejscowości Grochowy – Siąszyce. Celem prac rozpoznawczych jest uzyskanie informacji odnośnie parametrów geologicznych występowania węgla brunatnego tj. określenie konturu występowania złoża, parametrów jakościowych oraz warunków hydrogeologicznych i geologiczno – inżynierskich. f) wody powierzchniowe i podziemne Gmina Rychwał w całości leży w dorzeczu Warty. Sieć rzeczna jest słabo rozwinięta - główną sieć hydrologiczną tworzą lewobrzeżne dopływy tej rzeki: Powa i Czarna Struga. Część gminy jest odwadniana także przez Strugę Grabienicką oraz Strugę Zarzewską. Powa charakteryzuje się bardzo zróżnicowanymi przepływami wahającymi się od około 0,012 m3/s do 23,6 m3/s. Natomiast Czarną Strugę cechują bardziej wyrównane przepływy (średnio 1,51 m3/s), co jest spowodowane sąsiedztwem terenów podmokłych zapewniających naturalną retencję wody. Sieć hydrologiczna gminy jest rozmieszczona dość nierównomiernie dorzecza wszystkich większych cieków są asymetryczne, np. Powa nie ma prawie lewobrzeżnych dopływów. Obszary pozbawione naturalnych cieków są odwadniane przez rowy melioracyjne, niektóre nadmiernie, co przyczynia się do lokalnego przesuszenia gleby. 20 Na obszarze gminy nie występują większe naturalne zbiorniki wodne. Spotyka się natomiast sztuczne stawy i zbiorniki powstałe w wyniku wydobycia torfu. Wody podziemne na obszarze gminy występują na kilku poziomach. Główny Zbiornik Wód Podziemnych Turek – Konin – Koło (GZWP Nr 151) jest górno kredowym zbiornikiem szczelinowo-porowym, objętym najwyższym reżimem ochrony. Jego użytkowy poziom wodonośny związany ze szczelinowymi marglami i wapieniami zalega na głębokości kilkudziesięciu metrów. Głębokość ta rośnie w kierunku wschodnim. Wydajność potencjalna otworu studziennego dla GZWP Turek-Konin-Koło wynosi 30-70 m3/h i jest uzależniona od stopnia spękania skał. Na terenie gminy trzy ujęcia komunalne: Rychwał, Rozalin, Jaroszewice Rychwalskie, wykorzystują wody trzeciorzędowe, zalegające na głębokości 40-65 m p. p. t. Wydajność studni w Jaroszewicach Rychwalskich i Rozalinie wynosi 72-73 m3/h, natomiast w Rychwale 123 m3/h. Znacznie niższą wydajność mają ujęcia dawnego POM-u w Rychwale i szkół podstawowych w Jaroszewicach Grodzieckich i w Siąszycach korzystające z czwartorzędowych warstw wodonośnych – 6-27,5 m3/h. Wody wykorzystywane przez ujęcia komunalne są dobrze izolowane poprzez warstwy gruntów spoistych. Woda czerpana jest ze znacznych głębokości. W związku z powyższym nie wyznaczono stref ochrony pośredniej ujęć wody. Wody gruntowe zasilane są głównie przez opady atmosferyczne i spływy z wyżej położonych obszarów. Ich charakter i głębokość są uwarunkowane ukształtowaniem powierzchni terenu i budową geologiczną. Piaszczyste podłoże przyczynia się do występowania wody gruntowej w sposób ciągły, przy czym lustro wody ma charakter swobodny lub lekko napięty w dnach dolin. Warstwą napinającą są w tym wypadku nadległe grunty organiczne. W obniżeniach terenu (również w dolinach) woda gruntowa występuje bardzo płytko od 0 do 1 m p. p. t. w gruntach organicznych, próchniczych oraz w zalegających pod nimi piaskach. Pionowe wahania lustra wody są uzależnione od poziomu wody w ciekach. Na niższych poziomach teras zwierciadło wód gruntowych znajduje się na głębokości 1-2,5 m p. p. t. Przebieg hydroizobat oddaje kształt rzeźby ternu. Na zachód i południe od Rychwała rozciągają się tereny zbudowane z gliny zwałowej, charakteryzujące się nieciągłym zwierciadłem wód gruntowych i jego napiętym charakterem. 21 g) obszary i obiekty chronione Jedynymi formami ochrony przyrody występującymi na terenie gminy Rychwał są położony w pobliżu Woli Rychwalskiej użytek ekologiczny – torfowisko, będące miejscem występowania rosiczki okrągłolistnej oraz znajdujący się w miejscowości Rybie pomnik przyrody – sosna zwyczajna w wieku ok. 200 lat, (uznana za pomnik przyrody decyzją nr RLSop-4101/778/67 Wojewody Poznańskiego). W odległości około 3 km od północnej granicy gminy znajduje się Obszar Specjalnej Ochrony Siedlisk PLH300009 Ostoja Nadwarciańska, a w odległości około 4 km od północno-zachodniej granicy Nadwarciański Park Krajobrazowy. Ponadto w odległości około 5 km od północno-zachodniej i zachodniej granicy gminy położony jest Pyzdrski Obszar Chronionego Krajobrazu, natomiast około 5 km od wschodniej granicy Złotogórski Obszar Chronionego Krajobrazu. h) fauna i flora W gminie Rychwał dominującą formą użytkowania terenu są grunty orne, co w połączeniu z niewielką lesistością (około 15%), w dużym stopniu determinuje skład gatunkowy fauny i flory obszaru. Świat zwierzęcy jest typowy dla niżu polskiego. Szata roślinna jest mało urozmaicona. W lasach dominującym gatunkiem jest sosna zwyczajna, stanowiąca ponad 95% drzewostanów. Roślinność potencjalną większości terenów gminy (wzniesionych powierzchni terasowych) stanowią grądy – siedliska grądów charakteryzują się dogodnymi dla rolnictwa warunkami – m.in. dominacją gleb świeżych. Z tego powodu są one najbardziej przekształcone przez człowieka. Zwydmione fragmenty teras (pola eoliczne) zajmują siedliska kontynentalnych borów mieszanych oraz suboceanicznych borów sosnowych. Roślinnością potencjalną dolin rzecznych i pozostałych obniżeń terenowych są łęgi jesionowo-olchowe i olsy. Rzeczywista roślinność jest z reguły mocno przekształcona. Dominują wielko powierzchniowe agrocenozy, często urozmaicone zadrzewieniami śródpolnymi, co korzystnie wpływa na poziom różnorodności biologicznej, stabilizuje lokalny klimat oraz stanowi urozmaicenie krajobrazu. Oprócz śródpolnych zadrzewień wyjątkowo cenne z ekologicznego i krajobrazowego punktu widzenia są parki podworskie (w Rychwale i Dąbroszynie), aleje przydrożne i nadwodne oraz zieleń cmentarna (w Rychwale, Grochowach i Kucharach Kościelnych). Duży wpływ na zwiększenie 22 różnorodności biologicznej mają także przydomowe ogródki i sady. Rolniczy obszar gminy zamieszkują polne sarny, krety, jeże, zające, króliki, różne gatunki gryzoni, kuny, a także bażanty, kuropatwy oraz pospolite gatunki ptaków. Lasy są rozmieszczone głównie na obrzeżach gminy, charakteryzują się dużym rozdrobnieniem i odseparowaniem od siebie – nie tworzą większych kompleksów (poza kompleksem w Woli Rychwalskiej i Glinach), co jest rzecz jasna niekorzystne – utrudnia przemieszczanie się zwierząt i prowadzi do separacji populacji poszczególnych gatunków i przyczynia się do obniżenia bioróżnorodności. Administratorem większości lasów na terenie gminy Rychwał jest nadleśnictwo Grodziec, pełnia one rolę lasów gospodarczych i glebochronnych. Zajmują głownie siedliska borów świeżych, suchych, wilgotnych i miejscami borów mieszanych świeżych. Dominująca sosna tylko gdzie niegdzie uzupełniana jest przez olchy, brzozy i dęby. Tego typu kompleksy leśne są stosunkowo ubogie pod zarówno względem florystycznym jak i faunistycznym. Udział lasów prywatnych jest niewielki, są one zdominowane przez młode sosny i brzozy. Większy udział drzew liściastych cechuje lasy porastające doliny i zagłębienia terenu, występują tam bory wilgotne oraz olsy, co jest przynajmniej częściowo zgodne z panującymi tam warunkami siedliskowymi. W lasach żyją duże zwierzęta kopytne: dziki, jelenie, daniele i sarny oraz mniejsze ssaki: lisy, ryjówki i gryzonie. Podmokłe, częściowo zatorfione doliny rzeczne tworzą odpowiednie warunki dla bytowania łosi, ponadto spotyka się w nich coraz częściej bobry i wydry. Obok wspomnianych wyżej olsów i wilgotnych borów najcenniejszymi z przyrodniczego punktu widzenia zbiorowiskami roślinnymi są łąki, trzcinowiska, torfowiska, niewielkie zbiorniki wodne, śródleśne polany oraz różnego rodzaju murawy napiaskowe. i) klimat Według podziału na dzielnice rolniczo-klimatyczne R. Gumińskiego gmina Rychwał położona jest w dzielnicy Środkowej. Roczna suma opadów w analizowanym obszarze wynosi 500-550 mm i jest jedną z najniższych w kraju. W regionie występuje bardzo duża liczba dni bezchmurnych – średnio 110 dni w roku. 23 Amplitudy temperatur są tutaj niższe niż przeciętna w Polsce. Lato jest długie – trwa około 98 dni i ciepłe – średnia temperatura w lipcu wynosi 18,2ᵒC, natomiast zima jest dość chłodna (średnia temperatura stycznia wynosi -2,8ᵒC), ale trwa zaledwie około 80 dni. Liczba dni z przymrozkami oscyluje pomiędzy 100 a 110. Okres wegetacyjny trwa od 210 do 220 dni. W sumie warunki termiczne są dość korzystne dla rolnictwa. Okolica Rychwała, podobnie jak większość kraju, znajduje się w strefie dominacji wiatrów zachodnich, które stanowią mniej więcej połowę wiatrów wiejących w ciągu roku. Średnia prędkość wiatrów, bez podziału na kierunki, wynosi 4,2 m/s, przy czym prawie 60% wiatrów wiejących w ciągu roku osiąga prędkość 3-7 m/s, stacje IMGW w Kole i w Kaliszu odnotowują stosunkowo dużą ilość cisz (7,3-11,3% dni w roku). Warunki mikroklimatu uzależnione są od ukształtowania terenu: w obniżeniach terenu dochodzi do powstawania zastoisk chłodnego powietrza, są one również słabiej przewietrzane, a doliny rzeczne i tereny przyległe charakteryzują się znacznie częstszymi zamgleniami, niż położone wyżej tereny. Kolejnym czynnikiem kształtującym mikroklimat jest występowanie lasów i mniejszych zadrzewień. Na obszarach leśnych panuje większe zacienienie, prędkość wiatrów jest wyraźnie niższa, panuje większa wilgotność powietrza, również przesychanie gruntów po opadach trwa dłużej, temperatury powietrza są bardziej wyrównane. Na mikroklimat wpływa także stopień urbanizacji terenu, zabudowania stanowią przeszkody wyhamowujące prędkość wiatru, nagrzewając się akumulują ciepło, które potem oddają przez dłuższy czas, co wpływa na podniesienie temperatury na gęsto zabudowanych terenach. Ponadto, duży udział utwardzonych powierzchni przyczynia się do przyspieszonego odpływu wód opadowych. Odsłonięte tereny rolnicze charakteryzują się wysokim nasłonecznieniem, niską wilgotnością powietrza oraz dużymi prędkościami wiatru. 2.2. Ocena stanu i funkcjonowania środowiska Teren gminy jest mało urozmaicony z niewielkim udziałem lasów i użytków zielonych. Zlokalizowanych jest tu niewiele zakładów produkcyjnych, a te które istnieją zaspokajają głównie lokalne potrzeby. Dominującą formą użytkowania terenu 24 jest uprawa roli. I to właśnie z rolnictwem oraz chowem trzody i bydła wiąże się najwięcej zagrożeń dla środowiska. Stosowanie nadmiernego nawożenia gleby może przyczyniać się do eutrofizacji wód powierzchniowych i gruntowych. Żyzne spływy z pól mogą również zaburzać trofię obszarów torfowiskowych, będących miejscem występowania licznych gatunków chronionych np. rosiczki okrągłolistnej, bagna zwyczajnego, czy wełnianki pochwowatej, prowadząc do ich degradacji. Natomiast nadmierna eksploatacja gleby może prowadzić do jej wyjaławiania. Potencjalnym zagrożeniem dla fauny i flory są także środki ochrony roślin. Natomiast chów zwierząt wiąże się z koniecznością odprowadzania i zagospodarowania dużych ilości odchodów zwierzęcych. Niewłaściwie zabezpieczone płyty obornikowe lub zbiorniki stanowią zagrożenie dla wód gruntowych i powierzchniowych, mogą również prowadzić do powstawania zagrożeń sanitarno-epidemiologicznych. Większych obiektów stacjonarnych położonych w obrębie gminy Rychwał, mogących pogorszyć stan środowiska, właściwie nie ma. Na zurbanizowanych terenach Rychwała duży wpływ na warunki higieny atmosfery ma tzw. emisja niska oraz źródła mobilne. Decydujący wpływ na stan higieny atmosfery byłego województwa konińskiego ma jego przemysł energetyczny oraz Huta Aluminium. Świadczą o tym choćby rozkład emisji dwutlenku siarki i wysokie stężenia siarczanów w opadach atmosferycznych. Zanieczyszczone masy powietrza znad Konina nie przemieszczają się jednak zazwyczaj w kierunku gminy Rychwał, a od wpływu elektrowni w Turku chroni ją m.in. zalesiony wał Pagórków Złotogórskich. Mimo to, wszystkie kompleksy leśne na obszarze gminy noszą ślady uszkodzeń wywołanych zanieczyszczeniami przemysłowymi. O stanie powietrza na obszarze gminy decyduje wielkość i przestrzenny rozkład emisji ze wszystkich źródeł (z uwzględnieniem przepływów transgranicznych i przemian fizykochemicznych zachodzących w atmosferze). Analizę stanu środowisku obszaru gminy Rychwał przeprowadzono m. in. w oparciu o Raport o stanie środowiska województwa wielkopolskiego w 2012 roku, opracowany przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu. W województwie wielkopolskim wydzielono 3 strefy, dla których dokonuje się oceny jakości powietrza: aglomerację poznańską, miasto Kalisz oraz strefę wielkopolską obejmującą pozostały obszar województwa. Pod względem zawartości w powietrzu NO2, SO2, CO, benzenu, pyłu zawieszonego PM2,5, arsenu, kadmu, niklu i ołowiu strefie wielkopolskiej przyznano ocenę A, co oznacza, że stężenia zanieczyszczeń 25 na terenie strefy nie przekraczają poziomów dopuszczalnych, poziomów docelowych, ani poziomów celów długoterminowych; natomiast pod względem stężeń ozonu, pyłu zawieszonego PM10 i benzo(a)piranu ocenę C - stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne powiększone o margines tolerancji, w przypadku gdy margines tolerancji nie jest określony – poziomy dopuszczalne, poziomy docelowe, poziomy celów długoterminowych. Najbliższa stacja dokonująca automatycznych pomiarów zanieczyszczeń powietrza znajduje się w Koninie przy ul. Wyszyńskiego, gdzie oceniane jest stężenie: dwutlenku siarki, tlenku azotu, dwutlenku azotu, tlenku węgla, ozonu, tlenków azotu oraz pyłu zawieszonego PM10. Na przestrzeni lat 2005-2013 nie odnotowano przekroczeń norm monitorowanych substancji, jednak w 2012 r. średnie stężenie pyłu zawieszonego przekraczało 75% normy, a stężenie tlenków azotu 50%, podobnie w latach 2009-2011. W 2009 także średnie stężenie pyłu zawieszonego wynosiło powyżej 50% normy. Coraz większym problemem są zanieczyszczenia komunikacyjne. Uciążliwe są zwłaszcza ruchliwe drogi przebiegające przez terytorium gminy: krajowa – nr 25, łącząca Kalisz z Koninem oraz wojewódzka nr 443, Jarocin – Tuliszków. W północnej części gminy odczuwalne jest także sąsiedztwo autostrady A2 odległej o około 4 km od granicy gminy. Stale zwiększający się ruch pojazdów, liczne skrzyżowania i ograniczenia prędkości powodują zatłoczenie istniejącego układu komunikacyjnego, znacznie ograniczając jego przepustowość. W 2010 r. oceniano stan wód Powy w punkcie pomiarowym Powa-Rumin (położonym poza granicami gminy Rychwał, blisko ujścia do Warty). Stan elementów biologicznych oceniono jako dobry, pozostałe parametry: stan fizyczny, zasolenie, zakwaszenie oraz zawartość substancji chemicznych również oceniono dobrze lub bardzo dobrze, za wyjątkiem stężenia azotanów. Stan wód Powy pod tym względem został oceniony jako zły. Wysokie stężenie azotanów jest z dużym prawdopodobieństwem spowodowane spływami nawozów z pól uprawnych oraz nielegalnymi zrzutami ścieków do rzeki. Wszystkie większe cieki przyjmują duże ładunki zanieczyszczeń rolniczych (obszarowych) i ścieków gospodarczo-bytowych. Gmina jest niemal w całości zwodociągowana, tymczasem kanalizacja sanitarna znajduje się dopiero we wstępnej fazie rozwoju. Funkcjonująca oczyszczalnia ścieków „Lemna” ma docelową przepustowość rzędu 650 m3/d, wykraczającą poza obecne potrzeby gminy. 26 Czwartorzędowe struktury wodonośne uległy zanieczyszczeniu lub nie są w stanie zaspokoić bieżących potrzeb mieszkańców, przez co gospodarka wodna musi opierać się o ujęcia wód trzeciorzędowo-kredowych we wschodniej części gminy należących do GZWP. Kolejnym parametrem, którego natężenie wpływa na samopoczucie i zdrowie mieszkańców oraz oddziałuje na zwierzęta jest hałas. Na terenie gminy właściwie nie występują przemysłowe źródła hałasu. Głównym jego źródłem jest układ komunikacyjny. Teren gminy przecinają droga krajowa nr 25 łącząca Kalisz ze Strzelnem oraz droga wojewódzka nr 443 biegnąca z Tuliszkowa do Jarocina. Można przypuszczać, że warunki akustyczne w pobliżu niektórych dróg i ulic (zwłaszcza wzdłuż miejskiego odcinka drogi wojewódzkiej) nie odpowiadają ustalonym normom. Budowa obwodnicy drogowej Rychwała i dotychczasowe działania organizacyjne, pozwoliły jednak na złagodzenie występujących uciążliwości. Przez gminę przebiega linia wysokiego napięcia 110 kV, relacji Konin-Kalisz, omijająca w dużej odległości jednak skupiska istniejącej zabudowy (strefa jej szkodliwego oddziaływania ze względu na wytwarzane pole elektromagnetyczne wynosi 30,0 m). Wiele zagrożeń dla środowiska gminy wiąże się z możliwym rozpoczęciem wydobycia węgla brunatnego. Eksploatacja węgla przyczyniłaby się również do wzrostu ruchu komunikacyjnego oraz być może do powstania wykorzystujących ten surowiec zakładów przemysłowych. W celu poprawy jakości środowiska wskazane jest: • zmniejszenie emisji pyłów i szkodliwych gazów w atmosferze, poprzez zastąpienie węgla do ogrzewania budynków gazem lub paliwami ciekłymi i promowanie energooszczędnego budownictwa; • uregulowanie gospodarki wodno-ściekowej; • zwiększenie lesistości gminy; • usprawnienie funkcjonowania niektórych korytarzy ekologicznych, łączących duże zespoły leśne i tereny rolnicze z doliną Warty; • zwiększanie gęstości zadrzewień, pełniących m.in. rolę bariery biogeochemicznej, (ograniczającej dopływ spływów z pól uprawnych i ścieków z ferm hodowlanych, terenów produkcyjno-magazynowych, usługowych i osadniczych); 27 • działanie na rzecz utrzymania urozmaiconego krajobrazu rolniczego, w tym zwłaszcza zadrzewień śródpolnych; • otoczenie śródpolnych oczek wodnych zadrzewieniami; • objęcie cennych przyrodniczo fragmentów łąk i terenów podmokłych ochroną w postaci użytków ekologicznych; • prowadzenie edukacji proekologiczna rolników. 2.3. Struktura przyrodniczo – funkcjonalna terenu Na podstawie rozpoznania środowiska przyrodniczego wyróżniono poniższe rejony funkcjonalne: A. REJON PÓŁNOCNY (Kuchary Kościelne – Modlibogowice, dorzecza Strugi Zarzewskiej i częściowo Strugi Grabienickiej) - o mało zróżnicowanej rzeźbie, na ogół słabych glebach i przeciętnych walorach przyrodniczo – krajobrazowych. Rejon zajęty przez pola uprawne oraz łąki – predestynowany do użytkowania rolniczego (z możliwością intensyfikacji produkcji w okolicach Kuchar Kościelnych), hodowli produkcji pasz, z lokalnym dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej, względnie zalesienia. B. REJON ROLNICZO – LEŚNY (dorzecza Powy), wyróżniający się dosyć urozmaiconą rzeźbą oraz walorami przyrodniczo – krajobrazowymi, zajęty przez lasy, słabe grunty rolne i łąki – predestynowany do zharmonizowanego rozwoju gospodarki rolnej i leśnej z lokalnym dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej (Wola Rychwalska, Dąbroszyn – Piskorzew), turystyki i rekreacji; C. REJON CENTRALNY (Rychwał – Jaroszewice Grodzieckie – Grochowy), zajmujący wyniesione tereny wysoczyznowe i tarasowe, wyróżniający się zwiększonym udziałem dobrych i średnich gleb kl. IIIa – IVb oraz niewielkim lasów i łąk – stanowiący naturalną bazę żywieniową gminy, predestynowany do intensyfikacji produkcji rolnej z lokalnym dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej, a w bezpośrednim otoczeniu Rychwała również zorganizowanej działalności gospodarczej (głównie usługowej); D. REJON POŁUDNIOWY, LEŚNO – REKREACYJNY (Zosinki – Biała Panieńska – Lubiny - Gliny); wyróżniający się urozmaiconą rzeźbą, zmiennymi warunkami budowlanymi, znacznym rozdrobnieniem typów krajobrazu i siedlisk, a tym samym 28 mozaiką ekosystemów, z dużym udziałem zespołów leśnych i łąkowych – niezwykle ważny dla zachowania równowagi ekologicznej oraz różnorodności biologicznej, predestynowany do rozwoju gospodarki leśnej i ekstensywnego użytkowania rolniczego (uprawy polowe, hodowla bydła i produkcja pasz), z dopuszczeniem turystyki i rekreacji opartej o sieć gospodarstw agroturystycznych. 2.4. Ocena przydatności terenu dla rożnych form użytkowania i form zagospodarowania Teren gminy Rychwał nie stanowi zwartego układu funkcjonalno- przestrzennego. Zajmuje co prawda charakterystyczne, pod względem rzeźby terenu, kotlinowate obniżenie pomiędzy Wysoczyzną Turecką, a Wysoczyzną Kaliską, ale położone w zlewniach kilku równoległych cieków: Czarnej Strugi, Strugi Grabienickiej, Strugi Zarzewskiej i Powy. Elementami środowiska mającymi największy wpływ na możliwości kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej terenu są: • dosyć płytko zalegające udokumentowane zasoby węgla brunatnego; • dobre, zwarte zespoły gleb wysokich klas bonitacyjnych (kl. IIIa-IVa), skupione na terenach położonych pomiędzy Kucharami Borowymi i Dąbroszynem, wokół Rychwała, wokół Kuchar Kościelnych oraz po obu stronach drogi łączącej Siąszyce i Grochowy; • przeciętne gleby dużych połaci gminy, ale przy sprzyjających warunkach klimatu lokalnego, uregulowanych stosunkach wodnych i odpowiedniej kulturze rolnej, przydatne dla upraw polowych oraz chowu trzody chlewnej, bydła i drobiu; • słabe gleby, ograniczające rolniczą przydatność południowej, wschodniej i północnej części gminy (skłaniające do zalesienia); • duże rozdrobnienie siedlisk i typów krajobrazowych południowej części gminy, wyróżniającej się większym udziałem lasów i łąk, predestynujące tę część gminy do rozwoju turystyki i rekreacji m. in. w oparciu o gospodarstwa agroturystyczne. 29 Niska lesistość, małe walory przyrodniczo-krajobrazowe i brak kopalin pospolitych determinują dominację rolnictwa, jako najważniejszej gałęzi gospodarki w gminie. Niewielki udział żyznych gleb, przyczyniają się natomiast do przewagi zbóż w uprawach oraz sprzyjają produkcji zwierzęcej i produkcji pasz. Rozwija się drobiarstwo. Terenem intensyfikacji produkcji rolnej powinna być środkowa część gminy – powierzchnie wysoczyznowe i tarasowe obejmujące głównie grunty Rychwała i wsi: Kuchary Borowe, Jaroszewice, Dąbroszyn, Siąszyce i Grochowy oraz większe, zwarte połacie gleb wysokich klas bonitacyjnych, występujących w pobliżu Kuchar Kościelnych i Bronik. Na terenach rolniczych szczególną uwagę należy zwrócić na ochronę ekosystemów ostojowych obejmujących m.in. drobne zalesienia i zadrzewienia oraz zagłębienia bezodpływowe, wyróżniające dużą się bioróżnorodnością. Przesuszenie terenu, będące następstwem przeprowadzonych melioracji znacznie obniża przydatność wielu terenów dla produkcji rolnej. W połączeniu ze znacznym rozdrobnieniem gospodarstw sprawia to, że wiele obszarów jest zagospodarowanych ekstensywnie. Na wielu terenach zaniechano dalszego użytkowania rolnego, co doprowadziło do przekształcenia ich w mało wartościowe nieużytki. Biorąc pod uwagę niską lesistość gminy, należałoby rozważyć zalesienie ich lub ewentualnie przeznaczyć je pod nową zabudowę mieszkalną lub mieszkalnousługową. Większość połaci gminy (z wyjątkiem wałów wydmowych i den lokalnych obniżeń dolinnych, stanowiących lokalne układy ekologiczne) posiada warunki sprzyjające rozwojowi tego typy zabudowy ze względu na nośne podłoże, wystarczająco głębokie zaleganie wód gruntowych, umożliwiający wykonanie robót fundamentowych bez kontaktu z wodą gruntową. Czynnikami ograniczającymi rozrost poszczególnych miejscowości są najczęściej: sąsiedztwo gleb wysokich klas bonitacyjnych oraz wysoki poziom wód gruntowych spowodowany częstą lokalizacją wsi w pobliżu lub w obrębie naturalnych płytkich zagłębień terenu. W takich wypadkach możliwości rozwoju budownictwa ograniczają się do uzupełnień istniejącej zabudowy. Przebieg autostrady A2 w niewielkiej odległości od granic gminy oraz połączenie z nieodległym węzłem w Modle Królewskiej dzięki drodze krajowej nr 25 oraz przebieg drogi krajowej przez teren gminy stwarzają dogodne warunki dla rozwoju pozarolniczych gałęzi gospodarki, szczególnie na terenach usytuowanych wzdłuż drogi krajowej i drogi wojewódzkiej. Projektując strefy aktywizacji 30 gospodarczej należy brać pod uwagę przede wszystkim niewchodzenie w kolizję z siecią korytarzy ekologicznych na terenie gminy oraz nośność gruntów. W ostatnich latach dało się zauważyć ożywienie w dziedzinie handlu i usług, zwłaszcza w obrębie miasta. Przebieg przez obszar gminy dróg o znaczeniu krajowym i wojewódzkim, korzystny z gospodarczego punktu widzenia, ma jednak negatywny wpływ na poziom hałasu na terenach sąsiednich i stan powietrza atmosferycznego, dlatego w celu ograniczenia tych uciążliwości powinno się uzupełnić pasy zieleni biegnące równolegle do dróg krajowej i wojewódzkiej, tak aby występowały na całych ich odcinkach przebiegających przez gminę. Zwłaszcza istotne jest utworzenie takiego pasa od strony miasta wzdłuż obwodnicy Rychwała. Niezmiernie istotna z punktu widzenia możliwych kierunków rozwoju gminy jest obecność złóż węgla brunatnego. Ich eksploatacja spowodowałaby zupełną diametralną zmianę wiodącej funkcji gospodarczych gminy, ale także spowodowałaby nieodwracalne negatywne zmiany w środowisku. Przeobrażenia związane z wydobyciem kopaliny objęłyby głównie peryferyjną część gminy, położoną w zlewni Strugi Grabienickiej i Strugi Zarzewskiej - najmniej atrakcyjną pod względem przyrodniczo-krajobrazowym, której głównym atutem są występujące fragmentarycznie stosunkowo dobre gleby. Rozpoczęcie eksploatacji złoża Grochowy-Siąszyce, położonego w okolicach miejscowości Grochowy, Siąszyce, Biała Panieńska, Lubiny i Zosinki, byłoby jeszcze bardziej niekorzystne z punktu widzenia środowiska gminy, gdyż znajduje się ono w najbardziej atrakcyjnej pod względem przyrodniczym i krajobrazowym - południowej części gminy, a ponad złożem znajdują się m. in. tereny leśne. Gmina posiada umiarkowane warunki do rozwoju turystyki i rekreacji. Czynnikami niesprzyjającymi są przeciętne walory przyrodniczo-krajobrazowe gminy, wynikające z mało urozmaiconej rzeźby terenu i niedużego udziału powierzchni leśno-łąkowych. Występujące na obszarze gminy, kompleksy leśne odznaczają się z reguły małą lub średnią przydatnością rekreacyjną ze względu na przeciętne walory estetyczne, stosunkowo małą odporność siedlisk na użytkowanie rekreacyjne oraz dość często duże zagrożenie erozyjne i pożarowe. Tereny gminy mogą jednak stanowić bazę wypadową dla turystów chcących odwiedzić zalesione pagórki Złotogórskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, kompleksy leśne Nadleśnictwa Grodziec, wchodzące w skład Pyzdrskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, czy 31 chronioną w ramach Nadwarciańskiego Parku Krajobrazowego i systemie Natura 2000 dolinę Warty. Z pośród terenów gminy przyrodniczo i krajobrazowo wyróżnia się jej wschodni skraj oraz południowa część, decyduje o tym duży udział lasów i obecność licznych, niewielkich ekosystemów ostojowych: przede wszystkim zadrzewień śródpolnych i podmokłych zagłębień terenu, rozdrobnienie siedlisk i typów krajobrazowych. Ta część gminy wydaje się być szczególnie atrakcyjna dla miłośników spędzania czasu na łonie natury i jest predysponowana do rozwoju turystyki m. in. poprzez tworzenie gospodarstw agroturystycznych, korzystne warunki dla ich rozwoju mają: Zosinki, Biała Panieńska, Gliny, Rybie, Wola Rychwalska. Wskazane byłoby również wyznaczenie pieszych i rowerowych szlaków turystycznych. Najcenniejsze pod względem krajobrazowym są pozostałości dawnych ekosystemów w postaci śródleśnych, zarastających zbiorników wodnych oraz zalesione wydmy. Na tym obszarze należałoby przeprowadzić dolesienia umożliwiające scalenie większości istniejących kompleksów leśnych w jeden. Uwarunkowania południowej części gminy sprzyjają również prowadzeniu ekstensywnej gospodarki rolnej, w tym tworzeniu gospodarstw ekologicznych. Rozwojowi turystyki sprzyjałoby na pewno również odrestaurowanie kompleksów podworskich, w tym renowacja przyległych parków. Planując zagospodarowanie terenów gminy należy zwrócić szczególną uwagę na zgodność ekosystemów z uwarunkowaniami siedliskowymi oraz podjęcie działań na rzecz objęcia ochroną prawną miejsc i obiektów cennych przyrodniczo - poprzez wyznaczenie większej liczby użytków ekologicznych i pomników przyrody. Konieczne jest zwrócenie szczególnej uwagi na zachowanie i udrożnienie korytarzy ekologicznych, w przeciwnym razie będzie dochodziło do stopniowej degradacji przyrodniczej: spadku różnorodności biologicznej i zaniku pozostałości ekosystemów ostojowych, często izolowanych w przestrzeni, pozbawionych zasilania puli genowej lokalnych populacji i naturalnych stref buforowych chroniących przed zanieczyszczeniami, a przez to zagrożonych degradacją. Ukształtowaniu systemu powiązań przyrodniczo-ekologicznych sprzyja sieć obniżeń dolinnych, ponadto ułatwia ona cyrkulację powietrza. Jednakże ciągłość szeregu korytarzy ekologicznych opartych o cieki okresowe, drobne zagłębienia bezodpływowe i lokalne skupiska zadrzewień wymaga poprawy. Należy dążyć do wypełniania istniejących w nich luk, tak aby lasy, zabagnienia i użytki zielone tworzyły nieprzerwane ciągi łączących duże zalesienia z krajowym korytarzem ekologicznym 32 rz. Warty, chronionym we wszystkich znaczących sieciach ekologicznych. Miejscami ratują sytuację zalesienia stref wododziałowych. Drobnymi łącznikami ekologicznym są liczne, małe ekosystemy leśne o charakterze ostojowym, pasy zadrzewień śródpolnych i obsadzenia dróg. Ponieważ lesistość terenu jest niewielka, są one szczególnie cenne. Jedynie doliny Czarnej Strugi i Powy stanowią dobrze wykształcone i sprawnie funkcjonujące korytarze ekologiczne. Należałoby także ustabilizować poprzez obsadzenie lasem pola eoliczne położone m.in. przy drodze łączącej Jaroszewice Rychwalskie i Złotkowy, wzdłuż południowej granicy miasta oraz pomiędzy niewielkim zespołem leśnym w rejonie Grabowej, a dużym kompleksem lasów koło Woli Rychwalskiej. Pozostałe wydmy są dość dobrze utrwalone i przy utrzymaniu dotychczasowego stanu zagospodarowania stanowią stabilny element środowiska. Zniszczenie roślinności i podcięcie zboczy mogłoby jednak zapoczątkować proces rozwiewania piasków oraz przemieszczania się wydm. Podsumowując najbardziej zgodnymi z uwarunkowaniami przyrodniczymi kierunkami rozwoju na obszarze gminy są: zwiększenie terenów gospodarki leśnej, intensyfikacja rolnictwa na terenach występowania gleb wysokich klas bonitacyjnych, powstawanie komunikacyjnej nowych firm gminy oraz handlowo-usługowych rozwój turystyki w wzdłuż oparciu głównej o sieci gospodarstwa agroturystyczne i walory przyrodnicze wschodniej i południowej części terytorium gminy. 3. STAN ŚRODOWISKA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ Większość obiektów zabytkowych na terenie gminy pochodzi z XIX wieku. Do najstarszych zaliczono: • miasto Rychwał: układ urbanistyczny z II poł. XIV w. i pocz. XV w., zespół kościoła parafialnego p.w. św. Trójcy z XV w.; • Kuchary Kościelne - zespół kościoła parafialnego p.w. Wszystkich Świętych, z XVIII w. Miasto Rychwał położone jest pomiędzy Kaliszem i Koninem, przy „rzymskim szlaku bursztynowym”. Pierwsza wzmianka o miejskim charakterze osady pochodzi 33 z 1426 r. Na terenie gminy ślady dawnych kultur odkryto we wsi Franki – jest to zespół osadniczy kultury łużyckiej, położony na granicy z Kucharami Kościelnymi oraz we wsi Święcia – pozostałości średniowiecznego kamieniołomu. Wykaz obiektów i zespołów zabytkowych objętych ochroną konserwatorską, które ujęte są w gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków: DĄBROSZYN 1. Kościół fil. p.w. św. Rocha, mur., 1925 – 1926; 2. Zespół dworski: Rej. zab.: 241/Wlkp/A z dn. 1.08.2005: a. dwór, mur., 1 poł. XIX, b. oficyna, ob. szkoła, mur., 1 poł. XIX, odbud. 1990, c. brama, mur., 1 poł. XIX, d. park krajobrazowy, 1 poł. XIX; 3. Zespół folwarczny: a. obora, mur., k. XIX, b. wozownia, ob. dom nr 45, mur., k. XIX, c. ośmiorak, ob. dom nr 36, mur., ok. 1920; GLINY 4. Dom Nr 24, glin. - mur., k. XIX; GRABOWA 5. Dwór, mur., 3 ćw. XIX; 6. Dom Nr 15, mur., pocz. XX w.; GROCHOWY 7. Zespół kościoła par. p.w. św. Doroty Rej. zab.: 347/Wlkp/A z dn. 19.06.2006: 34 a. kościół, mur., 1908 – 1912, b. cmentarz przykościelny, 1 poł. XVI, nieczynny, c. brama i ogrodzenie cmentarza przykościelnego, mur.-żel., pocz. XX; 8. Cmentarz rzymskokatolicki, 1 poł. XIX, Rej. zab.: 515/256, z dn. 13.06.1995: a. pomnik na mogile powstańców styczniowych; 9. Dom nr 41, mur., 1934, KUCHARY BOROWE 10. Zagroda nr 42: a. dom, drewn., ok. 1900, b. stodoła, drewn., ok. 1900. KUCHARY KOŚCIELNE 11. Zespół kościoła par. p.w. Wszystkich Świętych: a. kościół, drewn., 1795, restaur. 1912, Rej. zab.: 138/733, z dn. 12.09.1969, b. dzwonnica, drewn., XVIII/XIX, remont 1978, c. plebania, mur. 1928, d. ogrodzenie z bramą, mur.-żel., XIX/XX; 12. Cmentarz rzymskokatolicki, 1 poł. XIX, Rej. zab.:A-514/255 z dnia 13.06.1995. RYCHWAŁ 13. Układ urbanistyczny, Rej. zab.: 466/207, XIV–XIX (lokacja z dn. 2 poł. XIV lub pocz. 31.12.1991 r., podlega XV), ochronie konserwatorskiej; 35 14. Zespół kościoła par. p.w. Św. Trójcy: a. kościół mur., 1476, przebud. 1574, 1790 – 1800, 1874, Rej. zab.: 139/734, z dn. 12.09.1969, b. dzwonnica, mur., 1914, c. plebania, mur., ok. 1930, d. ogrodzenie, mur.-żel.,XIX/XX, e. organistówka, ul. Kościelna 2, glin.-mur., k. XIX.; 15. Cmentarz par. rzym.-kat., ul. Konińska, 1 poł. XIX, Rej zab.: 513/254, z dn. 13.06.1995; 16. Ogrodzenie z bramą cmentarza rzymskokatolickiego, mur.-żel., 2 poł. XIX w. 17. Cmentarz żydowski, ul. Żurawin; 18. Zespół dworski, ul. Kaliska: a. relikty starego dworu na wyspie, mur., XVII, Rej. zab.: 238/1699, z dn. 4.04.1975, b. oficyna, ob. dom, ul. Kaliska 7, mur., ok. 1912, c. młyn, ul. Kaliska 14, mur., ok. 1915, d. park krajobrazowy, poł. XIX; ul. Konińska 19. Dom nr 6, mur., 1853; 20. Dom nr 7, mur., 2 poł. XIX; 21. Dom Nr 20, mur., pocz. XX; 22. Dom Nr 22, mur., pocz. XX; 23. Dom Nr 32, mur., k. XIX; 24. Dom Nr 40, mur., 2 poł. XIX; 36 25. Dom Nr 75, mur., pocz. XX; ul. Tuliszkowska 26. Dom nr 1, ob. biblioteka, mur., 2 poł. XIX, przebud. 2003; 27. Dom nr 11, mur., 1 ćw. XX; 28. Dom nr 40, mur., 1 ćw. XX; 29. Dom nr 42, mur., 1 ćw. XX; 30. Dom nr 44, mur., 1 ćw. XX; pl. Wolności 31. Dom nr 9, mur., 2 poł. XIX; 32. Dom nr 10, mur., 1 ćw. XX; 33. Dom nr 19, mur., 2 poł. XIX; 34. Wiatrak koźlak, ul. Konińska, drewn., ok. poł. XIX.; SIĄSZYCE 35. Kapliczka, mur., ok. poł. XX; ŚWIĘCIA 36. Kapliczka, mur., ok. poł. XX; WOLA RYCHWALSKA 37. Dom Nr 7, drewn., 2 poł. XIX; 38. Dom Nr 13, 1 ćw. XX; 37 39. Dom nr 23, drewn.-glin., ok. 1920; 40. Dom nr 24, drewn.-glin., pocz. XIX. 4. SFERA SPOŁECZNA – GOSPODARCZA 4.1. Zagadnienia osadnicza demograficzno – ludnościowe oraz sieć a/ Liczba ludności Kształtowanie się liczby ludności w latach 1975 – 2012: Rok 1975 1985 1995 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Liczba ludności w Liczba ludności ogółem (osoby) 7 857 8 146 8 240 8 484 8 470 8 354 8 327 8 371 8 381 8 406 poszczególnych Wsie (osoby) Miasto (osoby) 6 422 6 236 6 075 6 093 6 077 5 996 5 957 5 985 5 988 6 031 1 435 1 910 2 165 2 391 2 393 2 358 2 370 2 386 2 393 2 375 sołectwach (dane Głównego Urzędu Statystystycznego i Urzędu Miasta i Gminy Rychwał): L.p. Wyszczególnienie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Biała Panieńska Czyżew Dąbroszyn Franki Grabowa Gliny Grochowy Jaroszewice Grodzieckie Jaroszewice Rychwalskie Liczba ludności (osoby) 1997 r. 2006 r. 2009 r. 320 297 293 258 263 246 557 578 565 200 198 202 152 154 153 240 252 266 650 637 631 400 385 389 412 413 408 38 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 Kuchary Borowe Kuchary Kościelne Lubiny Modlibogowice Rozalin Rybie Siąszyce Trzecie Siąszyce Wieś Święcia Wardężyn Wola Rychwalska Zosinki Złotkowy m. Rychwał razem wsie miasto Rychwał gmina ogółem 302 188 158 230 262 145 303 318 255 200 136 178 280 2 260 6 144 2 260 8 404 302 183 156 219 258 127 295 314 245 202 141 225 249 2 391 6 093 2 391 8 484 304 181 151 214 258 129 290 305 247 199 134 234 251 2 370 5 957 2 370 8 327 Liczba ludności w poszczególnych grupach wiekowych (2012 r.): - przedprodukcyjnej - 1 764 osoby - 21 %; - produkcyjnej - 5 352 osoby - 63,7 %; - poprodukcyjnej - 1 290 osób - 15,3 %. Wskaźnik obciążenia demograficznego (2012 r.): - ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym - 57,1 os.; - ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym - 73,1 os.; - ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym - 24,1 os. Wskaźniki modułu gminnego (2012 r.): - ludność na 1 km2 (gęstość zaludnienia) – 71 os.; - kobiety na 100 mężczyzn – 103 os.; - małżeństwa na 1000 ludności – 5,9; - urodzenia żywe na 1000 ludności – 11,7 os.; - zgony na 1000 ludności – 8,5 os.; - przyrost naturalny na 1000 ludności – 3,2 os. 39 Przyrost naturalny w latach 1975 - 2012: Wyszczególnienie Przyrost ludności ogółem osoby, w tym: - miasto - wieś 1975 - 1985 + 289 1985 - 1995 + 94 1995 - 2004 + 185 2004 - 2012 - 19 + 475 - 186 + 255 - 161 + 202 - 17 +8 - 27 Ruch naturalny ludności w latach 1975 – 2012: l. urodzeń l. zgonów Przyrost naturalny na 1000 ludności 85 9 76 194 17 177 89 16 73 + 13,4 + 1,0 + 16,2 55 13 42 150 10 140 97 14 83 + 6,5 - 2,1 + 8,8 57 11 46 124 24 100 28 20 76 + 3,4 + 1,8 + 4,0 54 8 46 81 9 72 81 15 66 0 - 2,5 +1 54 14 40 100 26 74 87 23 64 + 1,5 + 1,3 + 1,6 52 10 42 102 23 79 72 20 52 + 2,9 + 1,3 + 4,5 55 10 45 80 24 56 87 22 65 - 0,8 0,8 - 1,5 Wyszczególnienie l. małżeństw 1975 a/ ogółem b/ miasto c/ wsie 1985 a/ ogółem b/ miasto c/ wsie 1995 a/ ogółem b/ miasto c/ wsie 2004 a/ ogółem b/ miasto c/ wsie 2006 a/ ogółem b/ miasto c/ wsie 2008 a/ ogółem b/ miasto c/ wsie 2010 a/ ogółem b/ miasto c/ wsie 40 2012 a/ ogółem b/ miasto c/ wsie 49 19 30 98 22 76 71 16 55 + 3,2 + 2,5 + 3,5 Migracje ludności (a/ ogółem, b/ miasto, c/ wieś): Napływ 1975 a/ b/ c/ 1985 a/ b/ c/ 1995 a/ b/ c/ 2000 a/ b/ c/ 2006 a/ b/ c/ 2008 a/ b/ c/ 2010 a/ b/ c/ 2012 a/ b/ c/ Odpływ Saldo migracji ogółem z miast ze wsi z zagranicy ogółem do miast na wieś za granicę 86 19 67 27 5 22 58 14 44 1 1 161 23 138 80 13 67 80 10 70 1 1 - 75 -4 - 71 116 42 74 46 18 28 70 24 46 - 195 16 179 95 8 87 100 8 92 - - 79 + 26 - 105 86 36 50 32 9 23 53 27 26 1 1 113 22 91 52 8 44 61 14 47 - - 27 + 14 - 41 69 23 46 - - - 87 23 64 - - - - 18 0 - 18 94 26 68 - - - 140 53 87 - - - - 46 - 27 - 19 48 12 36 20 4 16 28 8 20 - 85 24 61 32 5 27 53 19 34 - - 37 - 12 - 25 68 24 44 29 8 21 39 16 23 - 88 32 56 32 6 26 53 23 30 3 3 - - 20 -8 - 12 79 17 62 28 7 21 50 10 40 1 1 102 35 67 38 14 24 64 21 43 - - 23 - 18 -5 b / Rynek pracy (dane Głównego Urzędu Statystycznego za 2012 r.): Wyszczególnienie Pracujący w głównym miejscu pracy Bezrobotni zarejestrowani Udział bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym Ogółem 512 468 8,7 Mężczyźni 172 242 8,5 Kobiety 340 226 9,1 41 Wg danych Głównego Urzędu Statystycznego za 2012 r. liczba podmiotów gospodarki narodowej w rejestrze REGON wynosiła 594, w tym: • sektor publiczny - 23 • sektor prywatny - 571, - osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą – 515, - spółki handlowe – 13, - spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego – 3, - spółdzielnie – 1, - stowarzyszenia i organizacje społeczne – 39. 4.2. Podmioty gospodarcze wg sekcji PKD Niniejszy podrozdział opracowano na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego za 2012 r. wg sekcji PKD 2007. Sekcja A - Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo – 52; Sekcja B - Górnictwo i wydobywanie – 0; Sekcja C - Przetwórstwo przemysłowe – 45; Sekcja D - Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych – 0; Sekcja E - Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją – 1; Sekcja F – Budownictwo – 117; Sekcja G - Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle – 157; Sekcja H - Transport i gospodarka magazynowa – 42; Sekcja I - Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi – 14; Sekcja J - Informacja i komunikacja – 7; Sekcja K - Działalność finansowa i ubezpieczeniowa – 16; Sekcja L - Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości – 2; Sekcja M - Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna – 28; Sekcja N - Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca – 11; 42 Sekcja O - Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne – 13; Sekcja P – Edukacja – 30; Sekcja Q - Opieka zdrowotna i pomoc społeczna – 17; Sekcja R - Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją – 8; Sekcja S i T - Pozostała działalność usługowa oraz Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby – 34; Sekcja U - Organizacje i zespoły eksterytorialne – 0. 4.3. Sieć osadnicza Sieć osadniczą tworzą 23 jednostki administracyjne oraz miasto Rychwał. Spośród wiejskich jednostek osadniczych tylko dwie, tj. Dąbroszyn (565 os.) i Grochowy (631 os.) liczą powyżej 500 osób. Miasto Rychwał, które pełni funkcje faktycznego centrum mieszkaniowego i usługowego gminy, zajmuje centralne położenie z dogodnym połączeniem drogowym. Dąbroszyn i Grochowy wspomagają miasto w zakresie obsługi mieszkańców: Dąbroszyn – w rejonie północnym, Grochowy i Siąszyce – południowym. Pozostałe miejscowości pełnią funkcje osiedleńczo – rolne. Miasto Rychwał położone jest na skrzyżowaniu drogi krajowej GP 25 (ruchu głównego przyspieszonego) z Kalisza do Inowrocławia z drogą wojewódzką nr 443: Jarocin – Gizałki – Rychwał – Tuliszków. Pozostałe miejscowości położone są przy drogach powiatowych i gminnych. Północno – zachodnia część gminy, położona w rejonie drogi Grodziec – Modlibogowice – Stare Miasto, znajduje się na złożu węgla brunatnego „Piaski” – „pole Kuchary Kościelne”. 4.4. Warunki i jakość życia mieszkańców Stan zasobów mieszkaniowych, wg danych Głównego Urzędu Statystycznego za 2004, 2008 i 2010 r.: a = ogółem, b = w tym miasto 43 Rok Liczba pow. Średnia Liczba osób Średnia mieszkań użytkowa pow. w pow. mieszkania użytkowa mieszkaniu użytkowa w m2 mieszkania wm mieszkania 2 na osobę w m2 2004 2008 2010 a/ 2 011 a/ 202,2 tys. a/ 100,8 a/ 4,19 a/ 24,1 b/ 623 b/ 62,0 tys. b/ 3,80 b/ 26,2 a/ 2 053 a/ 208,6 tys. a/ 101,6 a/ 4,064 a/ 25,0 b/ 645 b/ 64,7 tys. b/ - b/ - a/ 2 074 a/ 211,8 tys. a/ 102,1 a/ 4,03 a/ 25,3 b/ 653 b/ 66,0 tys. b/ - b/ - Wyposażenie w Ogółem b/ 99,5 b/ - b/ 101,2 Miasto Wieś instalacje sanitarno - Miasto Wieś w% w% techniczne Wodociąg 1838 609 1229 93,3 0 Ustęp spłukiwany 1579 575 1004 - - Łazienka 1603 570 1033 87,3 0 Centralne ogrzewanie 1310 482 828 - - Na terenie gminy funkcjonują 3 stacje wodociągowe (Rychwał, Jaroszewice Rychwalskie i Rozalin) oraz oczyszczalnia ścieków w Rychwale. W miejscowości Siąszyce znajduje się nieczynna stacja wodociągowa. Zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna koncentruje się w Rychwale, a na terenach wiejskich – zabudowa siedliskowa występuje pasmowo wzdłuż dróg. 4.5. Wyposażenie w usługi i przemysł Sieć usług podstawowych na terenie gminy, z zakresu oświaty, handlu, drobnego rzemiosła i kultury jest zadowalająca. Oprócz administracji gminnej, na terenie gminy funkcjonuje 594 podmiotów gospodarczych, w tym 571 prywatnych. Brak dużych zakładów produkcyjnych. Sektor prywatny zdominowany jest przez zakłady handlowe, ogólno – budowlane i transportowo – magazynowe. 44 4.6. Oświata Na terenie gminy funkcjonują następujące placówki oświatowe: • Zespół Szkół w Rychwale, w skład którego wchodzą: − Szkoła Podstawowa im. Arkadego Fiedlera, − Gimnazjum im. Jana Pawła II, − Filia Szkoły Podstawowej w Siąszycach; • Szkoła Podstawowa im. Kornela Makuszyńskiego w Białej Panieńskiej; • Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Dąbroszynie; • Szkoła Podstawowa im. Powstańców Styczniowych w Grochowach; • Szkoła Podstawowa im. Gen. Władysława Andersa w Jaroszewicach Grodzieckich; • Szkoła Podstawowa im. Marii Dąbrowskiej w Kucharach Kościelnych. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego za 2012 r. informacje dotyczące oświaty przedstawiały się następująco: • współczynnik skolaryzacji brutto (tj. odsetek osób uczących się w stosunku do liczby ludności w określonym przedziale wiekowym) dla szkół podstawowych wyniósł 98,93, zaś dla szkół gimnazjalnych – 112,54%; • uczniowie przypadający na 1 komputer z dostępem do Internetu przeznaczony do użytku uczniów: − szkoły podstawowe – 5,78, − szkoły gimnazjalne – 12,29; • liczba uczniów szkół podstawowych – 557 osób; • liczba uczniów szkół gimnazjalnych – 368 osób. 4.7. Ochrona zdrowia W miejscowości Rychwał przy ul. Konińskiej zlokalizowana jest przychodnia lekarska z poradnią stomatologiczną. Na terenie miasta funkcjonują dwie apteki ogólnodostępne. 45 4.8. Opieka społeczna W Rychwale przy ul. Plac Wolności znajduje się Miejsko – Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. Najczęstsze przyczyny udzielania pomocy społecznej to: bezrobocie, niepełnosprawność, ubóstwo, bezradność w sprawowaniu opieki i wychowaniu, ochrona macierzyństwa, wielodzietność, długotrwała lub ciężka choroba. 4.9. Sport Na terenie gminy i Miasta Rychwał funkcjonują dwa kluby sportowe zrzeszone do rozgrywek ligowych: • Zjednoczeni Rychwał; • Fanclub Dąbroszyn. W wyżej wymienionych klubach działają grupy: seniorska i juniorskie. Przy Szkole Podstawowej im. Jana Pawła II w Rychwale znajduje się kompleks boisk sportowych zbudowanych w ramach programy ,,Moje boisko – Orlik 2012”. 4.10. Kultura Przy ul. Tuliszkowskiej w Rychwale znajduje się Miejsko – Gminna Biblioteka Publiczna. Biblioteka świadczy usługi związane z dostępem do Internetu, usługi drukowania i kserograficzne. 5. TURYSTYKA Gmina Rychwał ma typowo rolniczy charakter. Równinny krajobraz urozmaicony jest przez większe kompleksy leśne w: Woli Rychwalskiej, Zosinkach, Białej Panieńskiej, Gliny i Lubiny, zajmując około 1 800 ha, co stanowi 15 % pow. gminy oraz przez cieki wodne: Strugę Grabienicką, Strugę Zarzewską, Czarną Strugę i Powę. Gminę można uznać za proekologiczną, ponieważ występują tutaj małe i średnie gospodarstwa rolne o produkcji mieszanej, małe cieki wodne oraz duże 46 obszary lasów mieszanych. Brak jest zakładów, które swoją działalnością zatruwałyby lokalne środowisko. Aktualnie funkcjonuje klika gospodarstw agroturystycznych (w miejscowości Grabowa, Grochowy, Modlibogowice). Szczególnie południowa część gminy posiada potencjalne warunki rozwoju agroturystyki, turystyki pieszej, rowerowej i konnej. 6. ROLNICTWO I LEŚNICTWO 6.1. Rolnictwo Rolnictwo jest wiodącą funkcją gospodarczą gminy i podstawowym źródłem utrzymania mieszkańców. Gleby w gminie są słabej jakości, przeważają kl. V i VI. Gleby klasy III i IV ciągną się izolowanymi płatami w rejonie wsi Kuchary Borowe, Wardężyn, Franki, Kuchary Kościelne i Święcia oraz na południu gminy w okolicach Siąszyc III i Grochowych. Znacznie korzystniej, z punktu widzenia użytkowania rolniczego, przedstawia się sytuacja na terenach leżących wzdłuż zachodniej granicy gminy, gdzie udział kompleksu żytnio - łubinowego jest wyraźnie mniejszy. Większe połacie terenu zajmują tu gleby kompleksu żytniego słabego a miejscami, od Kuchar Kościelnych po Jaroszewice Rychwalskie (poprzez Franki, Dąbroszyn i Modlibogowice), dużymi płatami występują gleby kompleksu żytniego dobrego, wytworzone z piasków na glinie lub nawet żytniego bardzo dobrego. Wśród tych ostatnich przeważają gleby kl. IIIa - IVa, wytworzone z glin i piasków gliniastych, zajmują zaledwie 20% powierzchni gruntów ornych. Wysoki poziom wód gruntowych w obrębie dolin rzecznych i rozległych obniżeń terenowych powoduje, że podłożem sporej części gruntów ornych są gleby hydrogeniczne (czarne ziemie właściwe i zdegradowane oraz gleby murszowo - mineralne), głównie piaszczyste, kompleksu żytniego słabego, lub zbożowo - pastewnego słabego, predestynowane raczej do wykorzystania jako łąki i pastwiska. Zajmują one rozległe powierzchnie terenów położonych po obu stronach Czarnej Strugi (w rejonie Zosinek i południowej części Jaroszewic Rychwalskich), Strugi Grabienickiej (Modlibogowice) i Strugi Zarzewskiej (Wola Rychwalska, Dąbroszyn, Święcia). Część z nich, m.in. na skutek prowadzonych w przeszłości prac melioracyjnych (głównie drenarskich) uległa jednak nadmiernemu przesuszeniu. W dnach dolin i niektórych zagłębień przeważają słabe i średnie użytki zielone, wytworzone m.in. na chronionych glebach torfowych, 47 mułowo-torfowych i murszowatych, względnie czarnych ziemiach właściwych lub zdegradowanych. Z uwagi na ich korzystne rozmieszczenie, stosunkowo nieduży udział (nieco ponad 15%) oraz pełnione funkcje przyrodniczo-ekologiczne, tereny te zasługują na szczególną ochronę. W strukturze własnościowej zdecydowanie dominuje sektor prywatny. Do indywidualnych właścicieli należy 10.105 ha, tj. 85,8% ogólnej pow. użytków w gminie. Użytkowanie gruntów rolnych (Dane z Urzędu Gminy i Miasta Rychwał wg stanu na 1.01.2013 r.) - powierzchnia ogólna, ogółem – 11 772 ha, w tym miasto – 970 ha, - użytki rolne – 9 525 ha, w tym miasto – 861 ha, w tym : - grunty orne – 7 487 ha, w tym miasto – 668 ha, - sady – 44 ha, w tym miasto – 9 ha, - łąki i pastwiska – 1 687 ha, w tym miasto – 137 ha, - grunty rolne zabudowane – 212 ha, w tym miasto – 38 ha, - grunty pod stawami – 6 ha, w tym miasto – 1 ha, - grunty pod rowami – 89 ha, w tym miasto – 8 ha. 6.2. Leśnictwo Lesistość gminy wynosi 15 % ogólnej powierzchni. Większe kompleksy leśne występują na obszarach wydmowych, znajdujących się w południowej, południowo – zachodniej oraz w północno - wschodniej części gminy. Przeważającym typem siedliskowym jest bór suchy i bór świeży. W drzewostanie lasów występuje monokultura sosny. Roślinność rzeczywista odznacza się na ogół małym stopniem naturalności. Lasy są na ogół niewielkie i rozmieszczone nierównomiernie. Większe kompleksy, administrowane przez Nadleśnictwo Grodziec, to lasy ochronne i gospodarcze na siedliskach borowych (bór świeży, bór suchy, bór wilgotny i sporadycznie bór mieszany świeży) zdominowane przez drzewostan sosnowy, tylko sporadycznie uzupełniony przez olchy, brzozy i dęby. Tymczasem monokultury sosnowe są bardzo podatne na szkodliwe czynniki biotyczne, abiotyczne 48 i antropogeniczne. Dlatego ich wartość gospodarcza i ekologiczna jest często niska. Nadto, mimo dużej zgodności z warunkami siedliskowymi, kompleksy te są ubogie florystycznie i faunistycznie. Lasy prywatne są z kolei silnie rozdrobnione i zdominowane przez młode drzewostany sosnowe i brzozowe. Większym udziałem drzew liściastych wyróżniają się jedynie obrzeża większych dolin rzecznych i obniżeń terenowych. Rosnące tu lasy (bór wilgotny, ols) odznaczają się całkowitą lub częściową zgodnością drzewostanu z siedliskiem i stanowią w miarę odporne, stabilne ekosystemy. Tylko część kompleksów leśnych na obszarze gminy jest atrakcyjna pod względem turystycznym. Rekreacyjne wykorzystanie lasów winno uwzględniać odporność na penetrację, wrażliwość na zanieczyszczenie, atrakcyjność estetyczną i walory zdrowotne terenu. Na przesuszonych, często zwydmionych obszarach Równiny Rychwalskiej lasy pełnią ważne funkcje glebo- i wodochronne, dlatego ich użytkowanie musi być ograniczone a niektóre fragmenty powinny być wręcz niedostępne dla ruchu turystycznego. 7. WYSTĘPOWANIE UDOKUMENTOWANYCH ZŁÓŻ KOPALIN I ORAZ ZASOBÓW WÓD PODZIEMNYCH ORAZ UDOKUEMNTOWANYCH KOMPLEKSÓW PODZIEMNEGO SKŁADOWANIA DWUTLENKU WĘGLA Podstawowym surowcem mineralnym jest węgiel brunatny, zalegający w złożu „Piaski”, które położone jest na pograniczu gmin: Rzgów, Rychwał, Grodziec i Zagórów. Zatwierdzone zasoby całego złoża (w kat. C1 + B, C2) wynoszą ok. 134 500 tys. ton, w tym zasoby bilansowe ok. 113 mln ton. Poza węglem brunatnym udokumentowano kilka złóż torfów. Są to złoża: „Łagiewniki”, „Dolina rzeki Strugi”, „Lisiec Mały” i „Grabienice.” Z udokumentowanych na terenie gminy złóż żadne nie jest eksploatowane. W istniejących „dzikich” wyrobiskach kruszywa naturalnego, sporadycznie na potrzeby lokalne pobierane są drobnoziarniste piaski wydmowe. Głównym Zbiornikiem Wód Podziemnych jest na obszarze gminy górno – kredowy zbiornik szczelinowo – porowy Turek – Konin – Koło, oznaczony nr 151. 49 Na terenie gminy Rychwał nie występują kompleksy podziemnego składowania dwutlenku węgla. 8. KOMUNIKACJA 8.1. Drogi Sieć drogową gminy stanowią drogi: • krajowa nr 25: Kalisz – Rychwał – Konin – Inowrocław, która łączy gminę z węzłem komunikacyjnym na autostradzie A2 w Modle Królewskiej (gm. Stare Miasto); • wojewódzka nr 443: Jarocin – Gizałki – Rychwał – Tuliszków; • powiatowe; • gminne. Łączna powierzchnia zajęta przez drogi wynosi 256 ha. Wszystkie drogi wymagają modernizacji, polegającej na dostosowaniu ich do aktualnych natężeń ruchu i potrzeb rozwojowych gminy. W zakresie drogi krajowej i wojewódzkiej oraz dróg powiatowych jest to zadanie inwestycyjne o znaczeniu ponadlokalnym. W zakresie dróg i ulic gminnych – jest to inwestycja celu publicznego o znaczeniu lokalnym. Drogi publiczne wymagają rozbudowy, poszerzenia pasów drogowych i przebudowy oraz wykonania nawierzchni, dostosowującej ich parametry do zwiększonego obciążenia ruchem, w tym m.in. zapewnienia możliwości bezpiecznej komunikacji rowerowej, pieszej, przebudowy skrzyżowań, zjazdów publicznych i przejść dla pieszych, uzupełnienia pasami zieleni wysokiej i niskiej. KDK droga krajowa nr 25 Przez gminę Rychwał przebiega droga krajowa nr 25, zaliczana do dróg klasy GP (głównych – ruchu przyspieszonego) administrowana przez GDDKiA Oddział w Poznaniu. Wzdłuż tej drogi obowiązuje ograniczenie lokalizacji zabudowy. • dla obiektów budowlanych z pomieszczeniami przeznaczonymi na stały pobyt ludzi obowiązuje odległość zabudowy od krawędzi jezdni - min. 90 m; 50 • dla obiektów budowlanych nie przeznaczonych na stały pobyt ludzi obowiązuje odległość zabudowy od krawędzi jezdni - min. 25 m; • dopuszcza się wznoszenie budynków oraz lokalizację terenów podlegających ochronie akustycznej w zasięgu ponadnormatywnego oddziaływania drogi (w zakresie hałasu, drgań i wibracji oraz emisji substancji do powietrza) pod warunkiem zastosowania i organizacyjnych skutecznych ograniczających to środków oddziaływanie technicznych do poziomów dopuszczalnych; • obsługa komunikacyjna terenów położonych przy drodze krajowej możliwa jest wyłącznie poprzez układ dróg lokalnych i zbiorczych z zaleceniem włączenia do drogi krajowej na istniejących skrzyżowaniach przy zachowaniu odpowiednich odległości pomiędzy nimi. Trasy infrastruktury technicznej należy projektować poza liniami rozgraniczającymi pasy drogowe drogi krajowej. KDW droga wojewódzka nr 443 Przez gminę Rychwał przebiega droga wojewódzka nr 443, zaliczana do dróg klasy G. W rejonie miasta Rychwała droga ta krzyżuje się z drogą krajową nr 25. Wzdłuż tej drogi obowiązują ograniczenia lokalizacji zabudowy. • budynki przeznaczone na stały pobyt ludzi oraz tereny podlegające ochronie akustycznej należy lokalizować poza zasięgiem ponadnormatywnego oddziaływania, lub w jego zasięgu pod warunkiem zastosowania skutecznych środków technicznych i organizacyjnych, zmniejszających to oddziaływanie; • poza obszarem zabudowanym obowiązuje utrzymanie terenu wolnego od zabudowy o szerokości co najmniej 20,00m, licząc od zewnętrznej krawędzi jezdni. Trasy infrastruktury technicznej należy projektować poza liniami rozgraniczającymi pasy drogowe drogi wojewódzkiej. KDP Drogi powiatowe – przeznaczone dla wszystkich użytkowników dróg, charakteryzujące się tym, że posiadają dwupasową jezdnię dwukierunkową, mają zapewnione połączenia z drogami publicznymi na skrzyżowaniach, dostępność do drogi jest nieograniczona. Najmniejsza odległość obiektu budowlanego od 51 zewnętrznej krawędzi pasa ruchu wynosi 8,00 m na terenie zabudowy i 20 m poza terenem zabudowy, zgodnie z art. 43 Ustawy o drogach publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 260 z późn. zm.). Trasy infrastruktury technicznej należy projektować poza liniami rozgraniczającymi pasy drogowe dróg powiatowych. KDG Drogi gminne oraz drogi zaliczone do dróg gminnych na podstawie uchwał Rady Miejskiej w Rychwale, przeznaczone dla wszystkich użytkowników dróg, charakteryzują się tym, że posiadają dwupasową jezdnię dwukierunkową, mają zapewnione połączenia z drogami publicznymi na skrzyżowaniach, dostępność do drogi jest nieograniczona. Najmniejsza odległość obiektu budowlanego od zewnętrznej krawędzi pasa ruchu wynosi na terenie zabudowy wsi – 6,00 m, a poza terenem zabudowy – 15,00 m, zgodnie z art. 43 Ustawy o drogach publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 260 z późn. zm.). Pozostałe drogi przeznaczone do wszystkich użytkowników dróg. Charakteryzują się tym, że posiadają dwukierunkową jezdnię, mają zapewnione połączenia z drogami publicznymi na skrzyżowaniach, dostępność do drogi jest nieograniczona. Trasy infrastruktury technicznej należy projektować poza liniami rozgraniczającymi pasy drogowe dróg gminnych oraz pozostałych dróg niebędących drogami publicznymi. 8.2. Trasy rowerowe Na terenie gminy istnieją trasy dla rowerzystów. Wzdłuż drogi krajowej, na wysokości zabudowy mieszkaniowej, znajduje się ścieżka dla pieszych i rowerzystów o nawierzchni utwardzonej na odcinku w m. Rychwał od ul. Milewo do ul. Żurawin. Trasa rowerowa przebiega również na odcinku od drogi krajowej nr 25 do Dąbroszyna. Ponadto przez teren gminy przebiega Bursztynowy Szlak Rowerowy. 9. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA 9.1. Sieć wodociągowa i kanalizacyjna a/ zaopatrzenie w wodę: Zwodociągowanie gminy wynosi 93,2% na terenie miasta, 86,4% na terenach wiejskich. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego (stan na 2012 r.) 52 długość sieci wodociągowej wynosi 178,4 km. Liczba przyłączeń do budynków mieszkalnych wynosi 1981, w tym miasto – 556. Ludność korzystająca z sieci wodociągowej – 6955 os., w tym miasto – 2182 os. (Dane Głównego Urzędu Statystycznego za 2011 r.). Istniejąca sieć wodociągowa prowadzona jest od 3-ch stacji wodociągowych, znajdujących się w: Rychwale, Rozalinie i Jaroszewicach Rychwalskich. b/ kanalizacja sanitarna: Aktualnie funkcjonuje oczyszczalnia ścieków w Rychwale. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego (stan na 2012 r.) długość sieci kanalizacyjnej wynosi 18,3 km, a liczba przyłączeń do budynków mieszkalnych wynosi 502. Ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej – 1490 os. (sieć kanalizacyjna znajduje się jedynie na terenie m. Rychwał) – dane Głównego Urzędu Statystycznego za 2011 r. W pozostałych miejscowościach gospodarka ściekami rozwiązywana jest indywidualnie, m.in. poprzez gromadzenie ścieków w szczelnych zbiornikach bezodpływowych i okresowe wywożenie do punku zlewnego przy oczyszczalni ścieków przez koncesjonowanych przewoźników. W poniższej tabeli przedstawiono odsetek ludności korzystającej z podstawowych instalacji sanitarnych. Wyniki opracowano w oparciu o informacje Głównego Urzędu Statystycznego za 2011 rok. Korzystający z instalacji w % Ogółem Miasto Wieś Wodociąg 83,0 91,2 79,7 Kanalizacja 17,8 62,3 0,0 ogółu ludności 9.2. Gospodarka odpadami komunalnymi Ustawa z dnia 1 lipca 2011 roku o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 152 poz. 897) wprowadziła bardzo istotne zmiany w gospodarce odpadami komunalnymi. Największym meritum tej zmiany jest przejęcie przez gminy obowiązku właścicieli nieruchomości w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi. 53 Po zmianie przepisów gmina odpowiedzialna jest za zorganizowanie systemu gospodarowania odpadami, wydawanie decyzji administracyjnych, egzekwowanie opłat. Do głównych obowiązków właścicieli należy wyposażenie nieruchomości w pojemniki do selektywnej zbiórki odpadów oraz utrzymanie ich w odpowiednim stanie sanitarnym i technicznym. Rodzaje pojemników zależą od rodzaju przechowywanych odpadów. Następuję podział na pojemniki służące gromadzeniu odpadów zmieszanych oraz te, w których gromadzone są odpady z selektywnej zbiórki (papier, tektura, tworzywa sztuczne, szkło, opakowania wielomateriałowe, metale gromadzone w odpowiednich workach). Odbiór odpadów odbywa się w sposób cykliczny (raz lub dwa razy w miesiącu). Ponadto na terenie gminy Rychwał znajduję się punkt selektywnej zbiórki odpadów, zlokalizowany przy ul. Żurawin obok oczyszczalni ścieków. 9.3. Elektroenergetyka Na terenie gminy znajdują się następujące obiekty elektroenergetycznej sieci dystrybucyjnej: • linia napowietrzna wysokiego napięcia WN 110kV; • linie napowietrzne i kablowe średniego napięcia SN 15kV; • linie napowietrzne i kablowe niskiego napięcia nn 0,4kV; • stacja transformatorowa WN/SN 110kV/15kV (Główny Punkt Zasilania GPZ Rychwał); • stacje transformatorowe SN/nn 15kV/0,4kV. Urządzenia te wprowadzają określone ograniczenia w zabudowie terenu, dla których obowiązują ograniczenia zagospodarowania i użytkowania. Szerokości pasów technologicznych wzdłuż w/w linii elektroenergetycznej wynoszą: • 110kV – 15m od rzutu poziomego skrajnego przewodu linii; • 15kV – 5m od rzutu poziomego skrajnego przewodu linii; • 0,4kV – 3m od rzutu poziomego skrajnego przewodu linii. Wyżej wymienione ograniczenia obowiązują do czasu istnienia sieci napowietrznych. 54 9.4. Energetyka gazowa Aktualnie tylko we wsi Dąbroszyn znajduje się krótki odcinek sieci gazowej średniego ciśnienia (przebieg oznaczono na rysunku zmiany studium). W przypadku pojawienia się zapotrzebowania na gaz przyłączanie odbiorców do sieci gazowej odbywać się będzie na zasadach zawartych w obowiązującym Prawie Energetycznym (art. 7, ust. 1 Dz. U. 97.54.348 z późn. zmianami) po każdorazowym uzgodnieniu z dostawcą gazu i będzie zależało od szczególnych warunków technicznych i ekonomicznych uzasadniających rozbudowę sieci gazowej średniego ciśnienia. 9.5. Siłownie wiatrowe Aktualnie działa jedna siłownia wiatrowa o małej mocy. Zlokalizowana jest na terenie gruntów wsi Biała Panieńska pomiędzy zabudową a drogą krajową nr 25. Istnieją warunki naturalne do rozwoju tej formy produkcji energii elektrycznej. 9.6. Łączność bezprzewodowa Na terenie gminy są zlokalizowane stacje bazowe telefonii komórkowej. Istnieją uwarunkowania do rozwoju sieci telekomunikacyjnych. Rozwój powinien odbywać się stosowanie do zapotrzebowania na usługi telekomunikacyjne i teleinformatyczne. 9.7. Telefonia przewodowa Na terenie gminy działa telefonia przewodowa. Funkcjonują trzy centrale cyfrowe w miejscowościach: • Rychwał; • Siąszyce; • Modlibogowice. Połączenia stanowią kable światłowodowe. 10. STAN PRAWNY GRUNTÓW 55 Na podstawie danych Urzędu Gminy i Miasta Rychwał stan prawny gruntów w 2013 r. przedstawia się następująco: • Grunty Skarbu Państwa – 1520 ha; • Grunty gmin i związków międzygminnych – 64 ha; • Grunty osób fizycznych – 10167 ha; • Grunty spółdzielni – 4 ha; • Grunty kościołów i związków wyznaniowych – 28 ha; • Wspólnoty gruntowe – 4 ha; • Grunty powiatów – 8 ha; • Grunty pozostałe – 13 ha. 11. ZAGROŻENIA BEZPIECZEŃSTWA LUDNOŚCI I MIENIA Do najważniejszych potencjalnych zagrożeń mających na życie i zdrowie mieszkańców zaliczono: • zagrożenia powietrza atmosferycznego: − emisja zanieczyszczeń z domowych instalacji grzewczych (ogrzewanie oparte o węgiel i drewno), − spalanie energetyczne węgla kamiennego, − emisja od komunikacji samochodowej (emisja tlenku węgla, dwutlenku azotu i węglowodorów), − emisja niska; • zagrożenia hałasem: − przebieg drogi krajowej nr 25 i drogi wojewódzkiej nr 443, − hałas pochodzący od instalacji i urządzeń technologicznych; • oddziaływanie pól elektromagnetycznych: − stacje telefonii komórkowej, − transformatory, − linie elektroenergetyczne wysokiego i średniego napięcia; • chemikalia w środowisku, poważne awarie przemysłowe, klęski żywiołowe: − transport drogowy materiałów niebezpiecznych np. przewóz paliw płynnych cysternami, − transport gazu, 56 − niewłaściwe postępowanie z materiałami niebezpiecznymi, − powodzie, podtopienia, zalania. 12. OBSZARY I OBIEKTY CHRONIONE 12.1. Ochrona przyrody W granicach gminy Rychwał znajdują się następujące obszary chronione (lub ich fragmenty) objęte ochroną na podstawie Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. 2013 poz. 627) • użytek ekologiczny (oznaczony na rysunku zmiany studium); • pomnik przyrody (oznaczony na rysunku zmiany studium). 12.2. Ochrona zabytków Na terenie gminy Rychwał znajdują się obiekty i obszary chronione na podstawie Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003 Nr 162 poz. 1568): • obiekty wpisane do rejestru zabytków (oznaczone na rysunku zmiany studium); • obiekty ujęte w gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków; • strefy ochrony konserwatorskiej (oznaczone na rysunku zmiany studium). 12.3. Ochrona gruntów rolnych i leśnych Kwestie formalno – prawne tej materii regulują przepisy Ustawy z dnia 3 lutego 1995 roku o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. 2013 poz. 1205). Grunty rolne klasy III oznaczono na rysunku zmiany studium. 12.4. Strefy ochrony sanitarnej cmentarzy czynnych Przy lokalizowaniu wszelkiej nowej zabudowy mieszkalnej, zakładów żywienia zbiorowego, bądź zakładów przechowujących żywność oraz studni służących do czerpania wody do celów konsumpcyjnych i potrzeb gospodarczych zachować odległości wokół cmentarzy wynikające z norm prawa powszechnie obowiązującego. Przepisy prawne w tym zakresie reguluje Rozporządzenie Ministra Gospodarki 57 Komunalnej z dnia 25 sierpnia 1959 r. w sprawie określenia jakie tereny pod względem sanitarnym są odpowiednie na cmentarze (Dz. U. Nr 52, poz. 315). 12.5. Pasy technologiczne linii elektroenergetycznych Dla napowietrznych linii elektroenergetycznych wysokiego i średniego napięcia oraz dla ewentualnie projektowanych linii elektroenergetycznych należy wyznaczyć pasy techniczne zgodnie z przepisami odrębnymi. W obszarze pasów technicznych należy uwzględnić następujące wymagania: • nie należy lokalizować budynków mieszkalnych lub innych przeznaczonych na stały pobyt ludzi, w indywidualnych przypadkach odstępstwa od tej zasady może udzielić właściciel linii na określonych przez siebie warunkach; • pod linią nie należy sadzić roślinności wysokiej, zalesienia terenów rolnych w pasie technicznym linii mogą być przeprowadzane w uzgodnieniu z właścicielem linii, który określi maksymalną wysokość sadzonych drzew i krzewów; • teren w pasie technicznym linii nie może być kwalifikowany jako teren przeznaczony pod zabudowę mieszkaniową ani jako teren związany z działalnością gospodarczą (przesyłową) właściciela linii. Ograniczenia w zakresie pasów technicznych obowiązują do czasu istnienia sieci napowietrznych. 13. OBSZARY NATURALNYCH ZAGROŻEŃ GEOLOGICZNYCH Na terenie gminy nie występują osuwiska i obszary naturalnych zagrożeń geoologicznych. 14. ZADANIA SŁUŻĄCE REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH Do zadań służących realizacji ponadlokalnych celów publicznych można zaliczyć: • Budowę obwodnicy miasta Rychwała w ciągu drogi wojewódzkiej nr 443; • Budowę tras rowerowych o znaczeniu ponadlokalnym w ciągu dróg krajowych i wojewódzkich; 58 • Rozpoznawanie, poszukiwanie i ewentualna eksploatacja złóż kopalin o zasięgu ponadlokalnym. 15. WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZECIWPOWODZIOWEJ OCHRONY Przez przedmiotowy obszar przepływają rzeki: Dopływ z Rychwała, Dopływ z Główiewa, Dopływ z Kuchar Borowych, Dopływ z Broników, Czarna Struga, Powa i Dopływ z Grochowów. Dla tych rzek nie sporządzono Studium ochrony przeciwpowodziowej. Dla rzeki Powy (km 0-26) zgodnie z wykazem obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi (zawartych w Raporcie z wykonania wstępnej oceny ryzyka powodziowego) zostaną opracowane mapy zagrożenia i ryzyka powodziowego w II cyklu planistycznym (do dnia 22.12.2019 r.). Brak studium ochrony przeciwpowodziowej oraz map zagrożenia i ryzyka przeciwpowodziowego w chwili obecnej nie jest przeszkodą w ustaleniu na podstawie innych materiałów (np. danych historycznych, informacji od administratora cieku czy operatów przeciwpowodziowych) obszaru zagrożenia wystąpieniem powodzi lub podtopień dla tych cieków. Obszary te nazwano inaczej niż to wynika z przepisów Ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 145 z późn. zm.). Na terenie gminy Rychwał wyznaczono tereny zalewowe. Dopuszcza się używanie nazwy tereny zagrożone zalaniem lub podtopieniami. Na terenach tych przy planowaniu zagospodarowania przestrzennego należy przyjmować takie rozwiązania projektowe zapewniające utrzymanie swobodnego przepływu wód powodziowych oraz zapewniające bezpieczeństwo mieszkańcom i ochronę ich mienia. Po wykonaniu map zagrożenia powodziowego, o których mowa powyżej, zostaną wskazane obszary szczególnego zagrożenia powodzią, na których będą obowiązywać zakazy, o których mowa w przepisach Ustawy Prawo Wodne. Obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi wskazano we wstępnej ocenie ryzyka powodziowego (skala mapy 1: 50 000), której celem nie jest wyznaczenie precyzyjnego zasięgu obszarów zagrożonych powodzią, lecz wstępne ich zidentyfikowanie w celu wskazania odcinków rzek, które stwarzają zagrożenie powodziowe. Dla rzek wskazanych we wstępnej ocenie ryzyka powodziowego 59 zostanie wykonane matematyczne modelowanie hydrauliczne, w wyniku którego wyznaczone zostaną precyzyjne obszary przedstawione na mapach w skali 1:10 000. Wówczas te obszary będą podstawą do prowadzenia polityki przestrzennej na obszarach zagrożenia powodziowego. 16. WNIOSKI WYNIKAJĄCE Z OCENY DOTYCHCZASOWEGO ZAGOSPODAROWANIA TERENU Istniejące zagospodarowanie terenu gminy, z jednej strony nawiązuje do historycznych uwarunkowań związanych z podziałami gruntów i rozwojem osadnictwa, z drugiej zaś – jest wynikiem realizacji ustaleń planów miejscowych. Zabudowa gminy bezpośrednio łączy się z rolnictwem, które jest wiodącą funkcją gospodarczą gminy i odzwierciedla jego indywidualny charakter oraz strukturę władania. Widoczne jest uporządkowanie zabudowy siedliskowej i pasmowa obudowa dróg gminnych oraz powiatowych. Gminę Rychwał można uznać za proekologiczną, ponieważ występują tutaj średniej wielkości gospodarstwa rolne o mieszanym kierunku produkcji, czyste wody powierzchniowe i obszary lasów. Na terenie gminy nie ma zakładów, które by swoją działalnością zatruwały lokalne środowisko. 16.1. Progi i preferencje rozwoju przestrzennego Uwzględniając warunki przyrodnicze oraz istniejące zagospodarowanie terenu wskazuje się poniższe uwarunkowania dalszego rozwoju przestrzennym gminy: a) Progi rozwoju przestrzennego: • północno - zachodnia część gminy, w rejonie drogi: Modlibogowice – Kuchary Kościelne, położona jest w zasięgu złoża węgla brunatnego „Piaski” – Pola Kuchary Kościelne, • droga krajowa nr 25, Kalisz – Rychwał – Inowrocław. Obowiązują ograniczenia w projektowaniu zjazdów na tę drogę. Obsługa komunikacyjna działek położonych przy tej drodze winna się odbywać poprzez drogi równoległe. • droga wojewódzka nr 443 Jarocin – Gizałki – Rychwał – Tuliszków. 60 Obowiązują ograniczenia j.w. • przestrzenny rozwój miasta ograniczają: − od zachodu – droga krajowa nr 25, − od południa – gleby klasy IV, − od wschodu i północy – tereny łąk i pastwisk nieprzydatne do zabudowy, a także linia energetyczna 110kV. b) Preferencje rozwoju: Uwzględniając wcześniej opisane progi ograniczające rozwój przestrzenny gminy, do elementów rozwojowych należy zaliczyć: strefa R - przewidziana do rozwoju gospodarki rolnej i usług oraz budownictwa mieszkaniowego. Dopuszczalna lokalizacja siłowni wiatrowych w obszarze wyznaczonym na rysunku zmiany studium. strefa LR - obszar rozwoju funkcji agroturystyki, rekreacji i gospodarki leśnej, strefa PAG - dotyczy głównie m. Rychwała i jego bezpośredniego sąsiedztwa. Stanowi rozszerzenie już zainwestowanych terenów pod kątem lokalizacji obiektów produkcyjno usługowych, posiadających dobre powiązania funkcjonalne w zakresie dostępu jak i infrastruktury technicznej. Dopuszcza się lokalizację obiektu mieszkaniowego dla właściciela zakładu produkcyjno – usługowego. 61 III. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Funkcjonalno – przestrzenne kierunki rozwoju gminy opracowano na podstawie rozpoznania uwarunkowań stanu istniejącego i możliwości rozwoju. Do opracowania wykorzystano, m.in. informacje zawarte w: „Zmianie planu zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego”, „Strategii rozwoju gminy na lata 2001–2012”, opracowaniu ekofizjograficznym oraz we wnioskach zgłoszonych do projektu zmiany studium. 1. USTALENIA ZMIANY PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO Zmianę Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego zatwierdzono Uchwałą Sejmiku Województwa Wielkopolskiego Nr XLVI/690/10 z dnia 26 kwietnia 2010 r. (dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 155 poz. 2953). Wymieniony plan nie ma rangi prawa miejscowego – jednak jego ustalenia muszą być uwzględnione w studiach uwarunkowań i kierunkach zagospodarowania przestrzennego gmin. Plan województwa zalicza obszar gminy Rychwał do strefy wielofunkcyjnego rozwoju terenów otwartych we wschodnim obszarze problemowym województwa, gdzie polityka przestrzenna zmierza do minimalizacji wpływu odkrywkowej eksploatacji węgla brunatnego na pozostałe funkcje terenu. Tereny zmiany studium znajdują się w Planie województwa w większości w strefie dynamicznego rozwoju społeczno – gospodarczego wzdłuż drogi krajowej nr 25, w której przypisano im najwyższy potencjał rozwoju. Plan województwa wyznacza ogólne zasady zagospodarowania przestrzeni, w tym szczególnie następujące zagadnienia i ustalenia: • ochrona dziedzictwa kulturowego, tożsamości i tradycyjnych elementów środowiska, takich jak: zabytkowe rejony, budynki, dominanty przestrzenne, panoramy, tereny zielone i otwarte, respektowanie zaleceń wynikających z przepisów ochronnych i poszerzenie zakresu ochrony prawnej; • harmonijne rozwijanie przestrzeni publicznych – ulic, placów, uwzględnienie takich elementów jak: skwery, parki, aleje, ogrody, wyznaczenie miejsc pod parkingi; 62 • utrzymanie powierzchni biologicznie czynnych w formie korytarzy zieleni; • zagospodarowanie i retencjonowanie wód opadowych w kierunku umożliwiającym zwiększenie zasilenia wód podziemnych; • optymalizowanie sieci ulic (realizacja nowych ulic, segregacja ruchu); • podnoszenie wymogów architektonicznych, szczególnie w stosunku do obiektów realizowanych w pobliżu terenów o najwyższych walorach kulturowych i przyrodniczych; • zapewnienie sprawnego transportu publicznego oraz wprowadzenie ułatwień w ruchu pieszym i rowerowym; • planistyczne przygotowanie oferty terenów dla inwestorów – dotyczy to zarówno terenów mieszkaniowych, jak i przeznaczonych pod usługi i działalność gospodarczą; • dozbrojenie terenów w infrastrukturę techniczną; • zabezpieczenie terenów pod inwestycje publiczne; • zapobieganie nadmiernemu wydłużaniu zabudowy wzdłuż głównych tras komunikacyjnych; • proponowanie nowych układów urbanistycznych odznaczających się zwartością i różnorodnością funkcji, z poszanowaniem istniejących układów ruralistycznych; • zachowanie ciągłości ochrony systemów otwartych, parków i terenów rekreacyjnych; • wprowadzenie zróżnicowanych form przestrzeni publicznych – alei, miejsc spotkań, skwerów, placów zabaw itp.; • wypracowanie koegzystencji dominujących form zagospodarowania: zabudowy mieszkaniowej i działalności gospodarczej oraz środowiska przyrodniczego; • koncentracja zainwestowania w istniejących jednostkach osadniczych położonych przy drogach lub w ich pobliżu, projektowanie struktur odznaczających się zwartością i rozwijających w harmonijny sposób lokalne układy wiejskie, na bazie istniejących układów komunikacyjnych; • ograniczenie możliwości przekształceń gruntów rolniczych, szczególnie w strefie intensywnej gospodarki rolnej, na cele nierolnicze; 63 • projektowanie dróg serwisowych oraz węzłów komunikacyjnych umożliwiających sprawne włączenie ruchu lokalnego do głównych tras; • ochrona charakterystycznych układów ruralistycznych oraz zespołów sakralnych, pałacowo – parkowych, folwarków, zabytkowych budynków mieszkalnych, gospodarczych, wiatraków, szkół, remiz, kuźni, młynów, gorzelni, kapliczek, krzyży i innych elementów specyficznych dla architektury wiejskiej; • zabezpieczenie terenów o różnych funkcjach, wzbogacających monofunkcyjną zabudowę wiejską – usługowych, produkcyjnych, sportowych, rekreacyjnych, sakralnych; • tworzenie korytarzy urządzeń infrastrukturalnych sieciowych przy już poprzez istniejących prowadzenie nowych magistralach i linii elektroenergetycznych; • ochrona dolin rzek jako regionalnych korytarzy ekologicznych. Badając korelację plan województwa a obszar gminy Rychwał dokonano analizy: • struktury funkcjonalno – przestrzennej; • środowiska przyrodniczego; • wód powierzchniowych i podziemnych; • środowiska kulturowego; • rolnictwa i leśnictwa; • ekologicznego systemu wodno – łąkowego; • rekreacji; • komunikacji. Wyniki analizy przedstawiono poniżej: a / Struktura funkcjonalno – przestrzenna województwa W strukturze funkcjonalno - przestrzennej województwa, określonej na podstawie analizy zróżnicowanych warunków przyrodniczych, gmina Rychwał zaliczona została do „strefy rolno – leśnej z wielofunkcyjnym rozwojem wsi.” W odniesieniu do tej strefy plan województwa ustala: ,,strefa rolno – leśna z wielofunkcyjnym rozwojem wsi obejmuje tereny o warunkach nie sprzyjających intensywnej produkcji rolnej, nie kwalifikujące się do rekreacji 64 o ponadlokalnym znaczeniu, położone na uboczu głównych tras komunikacyjnych tym samym o ograniczonych szansach na rozwój działalności gospodarczej Wymagają one specjalnego potraktowania przez Samorząd Województwa: bez wsparcia z zewnątrz gminy położone w tej strefie nie są w stanie przełamać bariery opóźnienia cywilizacyjnego, gospodarczego i technologicznego. Prócz rolnictwa – obecnie głównej gałęzi gospodarki, konieczne jest wprowadzenie poza rolniczej działalności produkcyjnej i usługowej, zaktywizowanie – różnymi metodami potencjału tkwiącego w ludziach, w istniejącym zainwestowaniu oraz w lokalnych zasobach środowiska przyrodniczego i kulturowego”. b / Środowisko przyrodnicze W wojewódzkim systemie powiązań przyrodniczych, uwzględniających europejskie i krajowe sieci ekologiczne, przedstawione w NATURA 2000, gmina Rychwał jest poza obszarami objętymi różnymi formami ochrony prawnej (parki narodowe, obszary chronionego krajobrazu, itp.). c / Wody powierzchniowe i podziemne Dla województwa wielkopolskiego najważniejsze problemy związane z wodami powierzchniowymi to: niski poziom opadów atmosferycznych, wysoki stopień zanieczyszczenia wód, brak bilansu wodno – gospodarczego województwa oraz brak opracowań dotyczących warunków korzystania z wód dorzecza, niezadowalający stan małej retencji, występowanie powodzi (7 % pow. województwa). Dla ich rozwiązania w planie województwa zaproponowano, m.in.: • zwiększenie retencjonowania wody poprzez budowę zbiorników dolinowych oraz podpiętrzania jezior; • ochronę jakości wód przez realizację oczyszczalni ścieków komunalnych; • objęcie szczególną ochroną zlewni rzek ze względu na ich znaczenie w zasilaniu infiltracyjnym ujęć komunalnych. Najważniejsze problemy związane z wodami podziemnymi sprowadzają się do występowania obszarów deficytowych, głównie w środkowej i południowej części województwa. Gmina Rychwał położona jest w obszarze z ujemnym klimatycznym bilansem wodnym, wymagającym pilnych potrzeb zwiększenia małej retencji. 65 d / Środowisko kulturowe Województwo wielkopolskie posiada obszerny zasób cennych zabytków wpisanych do rejestru i ewidencji, obejmujący historycznie ukształtowane zespoły urbanistyczne, obiekty architektury, stanowiska archeologiczne, a także bogate dziedzictwo kultury niematerialnej (tradycje regionalne, działalność artystyczna). Jednym z zadań w kreatywnym kształtowaniu przestrzeni kulturowej w planie województwa jest wyprowadzenie ruchu tranzytowego poza zabytkowe układy urbanistyczne. Na mapie pt.: „Środowisko kulturowe województwa wielkopolskiego” – gmina Rychwał położona jest poza obszarami kulturotwórczymi regionu. Najbliżej gminy znajduje się rejon Żerkowa (nr 2), do którego można włączyć Kalisz oraz rejon Lądu (nr 10). e / Rolnictwo i leśnictwo Rolnictwo straciło swoją pozycję najsilniejszego działu gospodarki Wielkopolski i nie można spodziewać się, że ją odzyska. Z uwagi na fakt, że rolnictwo stanowi podstawową bazę surowcową dla tradycyjnego w województwie przemysłu rolno - spożywczego, w planie potraktowano je jako istotne dla życia gospodarczego Wielkopolski. W planie wojewódzkim wytypowano obszary o najwyższych wartościach dla gospodarki rolnej, na których rolnictwo będzie odgrywać rolę wiodącą. Dla pozostałych obszarów przewidziany jest wielofunkcyjny rozwój, w którym rolnictwo będzie jednym z działów gospodarki wspieranym przez przemysł, budownictwo lub rekreację. Właśnie do tych obszarów została zaliczona gmina Rychwał. Ponadto niezbędne jest zwiększenie lesistości województwa do wskaźnika 30% (z obecnego 25,4%) przeprowadzone zgodnie z regionalnym planem, który winien nawiązywać do dokumentu „Polityka leśna Państwa”. f / Ekologiczny system wodno – łąkowy Teren dotyczy obszarów dolin rzek Powy, Czarnej Strugi, Strugi Grabienickiej i Zarzewskiej oraz lokalnych obniżeń, które tworzą czytelny system powiązań ekosystemu wodno – łąkowego. Jego znaczenie polega głównie na zachowaniu istniejącej szaty roślinnej i bazy żywieniowej zwierząt i ptaków, poprzez 66 pozostawienie nieuregulowanych cieków wodnych i utrzymaniu naturalnej retencji. Zachowanie funkcji bariery biochemicznej w sąsiedztwie cieków i zbiorników wodnych. Należy zwiększać istniejący potencjał retencyjny ekosystemu poprzez wprowadzanie odpowiednich gatunków drzew i krzewów oraz prowadzenie melioracji odwadniająco – nawadniających. g / Rekreacja W planie województwa wyznaczono rejony o szczególnej korzystnych warunkach dla rozwoju rekreacji, charakteryzujące się walorami przyrodniczo – krajobrazowymi i kulturowymi oraz zainwestowaniem rekreacyjnym (np. Ślesin – Konin – Licheń, Witkowo - Powidz). Na pozostałych terenach zachodzi potrzeba przystosowania do rekreacyjnego wykorzystania zbiorników retencyjnych, ciekawej krajobrazowo przestrzeni rolnej dla agroturystyki, dostosowania dla funkcji wypoczynkowej dworów, pałaców i innych obiektów zabytkowych. W tej grupie znajduje się gmina Rychwał. h / Komunikacja Zasadnicze znaczenie dla obsługi województwa będzie miał transport drogowy. W zakresie dróg krajowych plan przewiduje, m.in.: dostosowanie do klasy drogi głównej ruchu przyspieszonego drogi krajowej nr 25, Kalisz – Rychwał – Inowrocław. Dla sprawnej obsługi transportu plan wojewódzki wprowadza system logistyczny, w ramach którego centrum usług logistycznych przewidziane jest w Poznaniu, a subregionalne terminale w aglomeracji kalisko - ostrowskiej, Lesznie, Kępnie, Koninie i Pile. 2. KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ GMINY ORAZ W PRZEZNACZANIU TERENÓW Kierunki polityki przestrzennej gminy zawarte w zmianie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy są podstawą działalności merytorycznej w odniesieniu do sporządzania planów miejscowych. Dokument określa lokalne zasady zagospodarowania przestrzeni gminy, jednak granice obszarów funkcjonalnych ściśle nie przesądzają o faktycznej zmianie przeznaczenia tych terenów i o ich zainwestowaniu. Dokładne określenie granic oraz 67 funkcji zagospodarowania poszczególnych terenów powinny być określone na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Studium zawiera generalne zasady zagospodarowania przestrzennego gminy oraz wytyczne, którymi należy kierować się w kreowaniu właściwej polityki przestrzennej gminy. Ponadto zawiera nieobowiązkowe postulaty i sugestie, które warto wziąć pod uwagę w kształtowaniu ładu przestrzennego. Ustalenia studium traktuje się jako wytyczne do planu miejscowego, zapewniające przestrzeganie prawidłowego i planowanego rozwoju struktury funkcjonalno – przestrzennej gminy, ochrony interesów publicznych i zwiększenia skuteczności działalności administracji w tej sferze. Zgodnie z aktualnymi uwarunkowaniami w zmianie studium określone zostały tereny rozwojowe dla wiodących funkcji, a więc dla: mieszkalnictwa, działalności gospodarczej, usług i rekreacji. Większość terenów rozwojowych pokrywa się z obszarami przewidywanymi pod wiodące funkcje w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy z 2010 r. oraz dokumentu z 1998 r. Perspektywiczny rozwój gminy, polegający na wzroście jakościowym, będzie miał miejsce przede wszystkim na terenach już zainwestowanych, poprzez modernizację, rozbudowę, a także wprowadzenie niekolizyjnego, uzupełniającego zainwestowania, nawiązującego do otoczenia oraz powiązań komunikacyjnych i uzbrojenia terenu. Głównym celem określenia kierunków zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenu jest zapewnienie wysokiej jakości życia mieszkańców, poprzez rozwój społeczny (np. zapewnienie prawidłowego funkcjonowania usług publicznych), gospodarczy (np. wprowadzanie nowych funkcji, rozwój przedsiębiorczości i wzrost efektywności rolnictwa), rozwój infrastruktury technicznej i komunikacyjnej, przy zachowaniu zasad zrównoważonego rozwoju. Wprowadzono następujące tereny funkcjonalne (rozumiane jako kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz przeznaczaniu terenów): • tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej z dopuszczeniem usług projektowane; • tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z dopuszczeniem usług istniejące/projektowane; • tereny zabudowy zagrodowej z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z usługami; 68 • tereny aktywizacji gospodarczej istniejące/projektowane; • tereny przemysłu i usług projektowane; • tereny usług istniejące/projektowane; • tereny obiektów oświaty; • tereny rolnicze, w tym tereny upraw polowych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy związanej z gospodarką rolną oraz tereny łąk i pastwisk /tereny o najwyższej przydatności rolniczej – gleby klasy III, • tereny lasów/dolesień; • tereny zieleni publicznej; • tereny cmentarzy czynnych i nieczynnych; • teren projektowanego cmentarza; • tereny wód powierzchniowych stojących i płynących; • tereny sportu i rekreacji istniejące/projektowane. 2.1. Wiodące funkcje Istniejący potencjał gospodarczy gminy w postaci zasobów przestrzennych związanych z produkcją rolniczą, w naturalny sposób predysponuje do rozwoju funkcji rolniczych. Podstawowymi elementami strategii rozwoju rolnictwa gminy są m.in.: • wzrost produkcji rolniczej poprzez koncentrację gospodarstw i wzrost jej skali; • zmiana roli wsi i rolnictwa w lokalnej gospodarce, z uwzględnieniem kształtowania się wsi wielofunkcyjnej. Prócz rolnictwa wskazane jest wprowadzenie poza rolniczej działalności produkcyjnej i usługowej w dostosowaniu do istniejącego zainwestowania oraz lokalnych zasobów środowiska przyrodniczego i miejscowych potrzeb. 2.2. Prognoza demograficzna • plan zagospodarowania przestrzennego woj. wielkopolskiego ustalił dla powiatu konińskiego przyrost liczby ludności z 120,4 tys. osób w 1999 r. do 124,4 tys. osób w 2020 r. (przyrost ~ 3%); 69 • liczba ludności gminy Rychwał od 1975 r. wykazuje malejącą tendencję dla obszarów wiejskich (z wyjątkiem okresu 2010 – 2102, gdzie nastąpił wzrost o 46 osób) oraz wzrost dla m. Rychwała (z wyjątkiem okresu 2010 – 2012, gdzie nastąpił spadek o 11 osób), co przedstawiono w poniższej tabeli. Wyszczególnienie 1975 1985 1995 2006 2008 2010 2012 Ogółem (osoby) 7 857 8 146 8 240 8 484 8 354 8 371 8 406 Wsie 6 422 6 236 6 075 6 093 5 996 5 985 6 031 Miasta 1 435 1 910 2 165 2 391 2 358 2 386 2 375 • uwzględniając ustalenia planu województwa i tendencje zmiany liczby ludności gminy przyjmuje się, że w 2020 r. ludność gminy może wynosić ok. 8 500 – 9 000 osób (6000 osób na wsi, 2 500 – 3 000 osób w mieście). Liczba ludności w poszczególnych grupach wiekowych (2012 r.): • przedprodukcyjnej - 1 764 osoby - 21 %; • produkcyjnej - 5 352 osoby - 63,7 %; • poprodukcyjnej - 1 290 osób - 15,3 %. Konsekwencją występujących tendencji w poszczególnych grupach wiekowych będą: • postępujący proces starzenia się mieszkańców; • zmniejszenie się udziału ludności w wieku produkcyjnym w ogólnej liczbie ludności. 2.3. Sieć osadnicza Położenie gminy w strefie rolno – leśnej z wielofunkcyjnym rozwojem wsi oznacza, że prócz rolnictwa, głównej gałęzi gospodarczej, konieczne jest znaczące rozwinięcie pozarolniczej działalności produkcyjnej i usługowej. W układzie sieci osadniczej wiodącą rolę pełnić będzie miasto Rychwał, który pozostanie ośrodkiem usług ponadlokalnych. Dla pozostałych jednostek osadniczych ustala się adaptację funkcji osiedleńczo – rolnych, a na terenach zabudowanych dopuszcza się, jako funkcję 70 uzupełniającą, handel, drobny przemysł, usługi i rzemiosło nieuciążliwe. Istnieje również możliwość przekształcania lub uzupełniania zabudowy siedliskowej, np. do funkcji agroturystyki. 2.4. Prognoza warunków i jakości życia mieszkańców Strategia rozwoju gminy przyjmuje, że „misją gminy jest zapewnienie bezpieczeństwa i dobrobytu mieszkańcom w zgodzie ze zrównoważonym rozwojem środowiska przyrodniczego, w warunkach wzajemnej życzliwości społeczności lokalnej”. Ponadto z raportu o stanie gminy wynika, że istnieje tutaj dobra sieć szkół podstawowych oraz gimnazjum, potrzebny jest natomiast rozwój szkolnictwa średniego i zawodowego, które mogło by przyczynić się do wzrostu poziomu wykształcenia i kwalifikacji, pobudzenia przedsiębiorczych postaw umiejętności mieszkańców oraz szans dla dzieci i młodzieży. 2.5. Budownictwo Obecny stan mieszkalnictwa w gminie zaspokaja potrzeby mieszkańców w zakresie ilościowym. W odniesieniu do istniejącej zabudowy konieczna jest poprawa stanu jakościowego, głównie w zakresie kanalizacji oraz wymiany kotłowni węglowych na rzecz używania paliw niskoemisyjnych. Generalnym założeniem przyjętym w zmianie studium jest ograniczenie rozproszenia budownictwa poprzez intensyfikację wykorzystania terenów mieszkaniowych w ramach istniejącego zainwestowania. Zasady kształtowania nowej zabudowy powinny uwzględniać, m.in.: • ochronę istniejących układów zabudowy wiejskiej oraz zespołów sakralnych i zespołów parkowo – dworskich; • ochronę zabytkowych obiektów oraz innych elementów architektury wiejskiej (np. przydrożnych kapliczek, krzyży, alei drzew, itp.); • zachowanie ciągłości różnorodności form dziedzictwa wiejskiego, szczególnie charakterystycznych detali architektonicznych, takich jak: gzymsy, okapy, formy dachów; • przekształcanie istniejącej zabudowy, najczęściej „ulicówki”, w zwarte układy poprzez zabudowę plombową. 71 Przy sporządzaniu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, dla terenów przeznaczonych w zmianie studium pod zabudowę mieszkaniową, mieszkaniowo - usługową i techniczno - produkcyjną, należy uwzględniać poniższe warunki: • dostęp każdej działki budowlanej do drogi publicznej; • zabezpieczenie miejsc postojowych dla samochodów w granicach działki; • właściwe gromadzenie odpadów na działce; • możliwość podłączenia do sieci infrastruktury technicznej; • ograniczenie oddziaływania prowadzonej działalności gospodarczej do terenu własności działki do której inwestor posiada tytuł prawny, lub granic terenu przeznaczonego na działalność gospodarczą. 2.6. Infrastruktura społeczna Na terenie gminy rozwinięta jest sieć usług we wszystkich najpotrzebniejszych branżach. Działalność produkcyjną i usługową prowadzą 594 podmioty gospodarcze (dane Głównego Urzędu Statystycznego za 2012 r.), w połowie zlokalizowane w Rychwale. W strukturze własnościowej zdecydowanie dominuje sektor prywatny, a spółki cywilne i spółdzielnie prowadzą pojedyncze zakłady usługowe. Mając na względzie dążenie do zwiększenia wyposażenia jednostek osadniczych w usługi publiczne ustala się: • rozwój usług gminnych i ponadgminnych w mieście Rychwale; • rozwój usług podstawowych w pozostałych miejscowościach, celem zapewnienia równomiernego dostępu do usług wszystkim mieszkańcom. 2.7. Ochrona środowiska przyrodniczego Gmina Rychwał obejmuje płaskie powierzchnie wysoczyznowe i terasowe, niewyróżniające się pod względem przyrodniczo – krajobrazowym. Cała gmina położona jest poza zasięgiem obszarów prawnie chronionych, wchodzących w skład krajowej sieci ekologicznej ECONET – PL oraz systemu Natura 2000. Najbliżej gminy znajduje się Złotogórski i Pyzderski Obszar Chronionego Krajobrazu. 72 Aktualnie poważnym mankamentem jest zanieczyszczanie wód zarówno przez rolnictwo jak i ścieki gospodarczo – bytowe. Gmina jest niemal w całości zwodociągowana, a kanalizacja sanitarna znajduje się dopiero we wstępnej fazie budowy tylko na terenie miasta Rychwała. Celem poprawy stanu środowiska i zahamowania niekorzystnych procesów należy, m.in. zwiększyć efektywność prac rekultywacyjnych, zwiększyć gęstość zadrzewień, pełniących rolę bariery biogeochemicznej, ograniczającej dopływ ścieków z pól uprawnych, ferm hodowlanych, terenów mieszkaniowo – usługowych do wód gruntowych. Wskazane jest również usprawnienie funkcjonowania niektórych korytarzy ekologicznych, łączących duże zespoły leśne i rolnicze tereny wysoczyznowe z doliną Warty. Działania wymienione powyżej winny obejmować obligatoryjnie obszar zlewni chronionej rzeki Powy określonej w oparciu o Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego. Nadmiar mas ziemnych powstałych w trakcie realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych ma być zagospodarowany na działce pod warunkiem, że ich zastosowanie nie spowoduje przekroczenia wymaganych standardów jakości gleb i ziemi, o których mowa w przepisach odrębnych, lub będzie wywożony na miejsce wskazane przez gminę. Ponadto w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego i ochrony przyrody ustala się: • ekologizacje rolniczej przestrzeni produkcyjnej; • ekologizację przestrzeni osadniczej; • zachowanie zdrowotności i żywotności lasów; • objęcie ochroną szczególnie cennych zespołów roślinnych np. drzewostanów w założeniach parkowych, szpalerów i alei przydrożnych; • objęcię ochroną terenów podmokłych i bagiennych, lokalnych mokradeł i podmokłości poprzez ustanowienie na nich użytków ekologicznych; • eliminację istniejących źródeł zagrożeń czystości wód powierzchniowych i podziemnych. Wymaga to odprowadzenia większości ścieków komunalnych do systemu kanalizacyjnego i oczyszczalni ścieków, bieżącej konserwacji i oczyszczania brzegów, zapewnienia drożności rowów melioracyjnych, 73 wprowadzania dolesień głównie lasami mieszanymi o bogatym podszycie leśnym pozwalającymi na magazynowanie większej ilości wody, wprowadzania zadrzewień o płytkim i rozległym systemie korzeniowym, co powoduje powstanie barier biogeochemicznych; • pielęgnację istniejących elementów zieleni oraz wprowadzanie nowych rodzimych elementów zieleni zwłaszcza zadrzewień i zakrzewień śródpolnych (pasy i szpalery drzew i krzewów) - spełniających także rolę wiatrochronną; • eliminację istniejących barier ekologicznych (obszarów konfliktowych z punktu widzenia funkcjonowania środowiska) ograniczających swobodną migrację zwierząt np. budowa odpowiedniej szerokości przepustów na ciekach (mostki), drogach; • prowadzenie zabiegów przeciwerozyjnych na gruntach ornych (zapobieganie przed erozja wodną i wietrzną) przede wszystkim przez wprowadzanie zadrzewień śródpolnych; • wprowadzenie zalesień na gruntach ornych klas V i VI oraz nieużytkach, które docelowo powiększać powinny istniejący system ciągów ekologicznych. 3. KIERUNKI I WSKAŹNIKI ZAGOSPODAROWANIA TERENU ORAZ UŻYTKOWANIA TERENÓW, W TYM TERENY WYŁĄCZONE Z ZABUDOWY 3.1. Parametry układu komunikacji kołowej a) KDK droga krajowa nr 25 klasy GP – ruchu głównego przyspieszonego. Przy lokalizowaniu obiektów budowlanych na terenach sąsiadujących z drogą krajową uwzględnić należy strefę uciążliwości drogi dla stałych użytkowników sąsiadujących obszarów, zagrożenie dla upraw, budowli oraz narażenie na degradację stałych komponentów środowiska naturalnego. Dopuszcza się wnoszenie budynków w zasięgu uciążliwości drogi pod warunkiem zastosowania przez środków technicznych zmniejszających uciążliwości do poziomu określonego Ustawie z dnia 28 stycznia 2008 r. Prawo Ochrony Środowiska (t.j. Dz. U. 2013 poz. 1232). Odległości negatywnego oddziaływania związanego z ruchem drogowym od zewnętrznej krawędzi jezdni wynikają z map akustycznych sporządzonych dla dróg krajowych województwa wielkopolskiego w 2011 r. Odległości obiektów budowlanych 74 od zewnętrznej krawędzi jezdni drogi krajowej regulują przepisy Ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 260). Obsługa komunikacyjna terenów położonych przy tej drodze możliwa jest wyłącznie poprzez układ dróg zbiorczych i lokalnych oraz równoległych z zaleceniem włączenia do drogi krajowej na następujących preferowanych skrzyżowaniach: • z drogą powiatową relacji Sporne – Dąbroszyn i drogą gminną na Piskorzew; • z drogą gminną w m. Rychwał – ul. Konińska; • z drogą gminną w m. Rychwał – ul. Grabowska; • z drogą wojewódzką nr 443 Jarocin – Tuliszków (rondo); • z drogą powiatową Gliny – Biała. Dopuszcza się również włączenia do drogi krajowej na pozostałych skrzyżowaniach, które nie zostały wyżej wymienione. Wyklucza się możliwość tworzenia nowych bezpośrednich włączeń do drogi krajowej nr 25. Należy dążyć do likwidacji istniejących zjazdów na drogę krajową poprzez wyznaczenie rezerwy terenu pod układ dróg serwisowych, gminnych doprowadzających ruch do w/w skrzyżowań. Dla prowadzenia infrastruktury technicznej (kanalizacja sanitarna, wodociąg, sieć energetyczna, gazowa, itp.), niezwiązanej z funkcjonowaniem drogi, zarezerwować należy teren poza pasem drogowym drogi krajowej. Obowiązują ,,Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie” zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. (Dz. U. z 1999 r. Nr 43 poz. 430 z późn. zm.) dla klasy GP – drogi głównej ruchu przyśpieszonego. b) KDW droga wojewódzka nr 443 Przeznaczona dla wszystkich użytkowników dróg, charakteryzuje się tym, że posiada dwupasową jezdnię dwukierunkową, ma zapewnione połączenie z drogami publicznymi na skrzyżowaniach, dostępność drogi jest ograniczona. Dla drogi wojewódzkiej należy utrzymać istniejące granice pasa drogowego oraz przyjmować parametry techniczne właściwe dla dróg klasy G – droga główna (Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej, z dnia 02 marca 1999r. 75 w sprawie warunków warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie – Dz. U. Nr 43, poz. 430, z 1999r. z późn. zm.). Zwiększa to wymogi dotyczące zjazdów, poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego i innych parametrów. Budynki przeznaczone na stały pobyt ludzi oraz tereny podlegające ochronie akustycznej należy lokalizować poza zasięgiem uciążliwości drogi (w zakresie emisji hałasu, drgań, wibracji oraz emisji substancji do powietrza), przy czym dopuszcza się wznoszenie budynków w zasięgu tego oddziaływania, pod warunkiem zastosowania skutecznych środków zmniejszających technicznych, uciążliwość do technologicznych poziomów lub organizacyjnych dopuszczalnych określonych w przepisach oraz Polskich Normach. Należy pozostawić poza obszarem zabudowanym teren wolny od zabudowy kubaturowej wzdłuż drogi wojewódzkiej, licząc odległość od zewnętrznej krawędzi jezdni zgodnie z art. 43 Ustawy o drogach publicznych (Dz. U. Nr 19, poz. 115, z 2007 r. z późn. zm.). Odległości obiektów budowlanych od zewnętrznej krawędzi jezdni drogi wojewódzkiej regulują przepisy Ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 260). Dostęp do drogi wojewódzkiej należy zapewnić wewnętrznymi układami komunikacyjnymi połączonymi z tą drogą poprzez drogi niższych kategorii, a w przypadku ich braku bezpośrednio z drogi wojewódzkiej za pomocą istniejących zjazdów. Bezpośrednie połączenie z drogami wojewódzkimi winno uwzględniać bezpieczeństwo ruchu na tej drodze (np. budowę lewoskrętów, zmianę lokalizacji zjazdów przy równoczesnej likwidacji zjazdów istniejących, budowę dróg wewnętrznych). Podziały geodezyjne terenów przyległych do pasa drogowego drogi wojewódzkiej należy dokonywać w taki sposób aby nie generowały nowych bezpośrednich zjazdów na tę drogę. Należy ustalić linie rozgraniczające wzdłuż drogi, poza jej pasem drogowym na prowadzenie infrastruktury technicznej nie związanej z funkcjonowaniem drogi. Dopuszcza się lokalizację infrastruktury technicznej w istniejącym pasie drogowym celem przejścia poprzecznego lub celem wykonania przyłącza do istniejących urządzeń. W obrębie jezdni można projektować lokalizacje przejścia poprzecznego, a w pasie drogowym – przejścia w celu wykonania przyłączy do istniejących urządzeń. 76 Powyższe ustalenia obowiązują również dla proj. obejścia drogi po stronie południowej miasta Rychwał. c) KDP Drogi powiatowe Przeznaczone dla wszystkich użytkowników dróg, charakteryzujące się tym, że posiadają dwupasową jezdnię dwukierunkową, mają zapewnione połączenia z drogami publicznymi na skrzyżowaniach, dostępność do drogi jest nieograniczona. Odległości obiektów budowlanych od zewnętrznej krawędzi jezdni dróg powiatowych regulują przepisy Ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 260). Trasy infrastruktury technicznej należy projektować poza liniami rozgraniczającymi pasy drogowe dróg powiatowych. d) KDG Drogi gminne Przeznaczone dla wszystkich użytkowników dróg, charakteryzują się tym, że posiadają dwupasową jezdnię dwukierunkową, mają zapewnione połączenia z drogami publicznymi na skrzyżowaniach, dostępność do drogi jest nieograniczona. Odległości obiektów budowlanych od zewnętrznej krawędzi jezdni dróg gminnych regulują przepisy Ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 260). e) Pozostałe drogi przeznaczone do wszystkich użytkowników dróg. Charakteryzują się tym, że posiadają dwukierunkową jezdnię, mają zapewnione połączenia z drogami publicznymi na skrzyżowaniach, dostępność do drogi jest nieograniczona. f) Ustala się minimalną szerokość drogi w liniach rozgraniczających • droga krajowa nr 25 - 25 m. • droga wojewódzka - 25 m, • droga powiatowa - 15 m, 77 • droga gminna - 10 m na terenie zabudowanym lub przeznaczonym pod zabudowę, 15 m poza terenem zabudowanym. W wyjątkowych przypadkach, uzasadnionych trudnymi warunkami terenowymi lub istniejącym zainwestowaniem, dopuszcza się przyjęcie mniejszej szerokości drogi, pod warunkiem spełnienia wymagań zawartych w przepisach szczególnych. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, po uzyskaniu zgody właściwego zarządcy drogi, dopuszcza się usytuowanie obiektu budowlanego przy drodze, w odległości mniejszej niż wynika to z przepisów szczególnych. Odległości określone przy różnych kategoriach dróg nie obowiązują w przypadku remontu, nadbudowy, rozbudowy oraz innych prac budowlanych, związanych z obiektami budowlanymi istniejącymi, jeżeli nie powoduje to zmniejszenia odległości od zewnętrznej krawędzi pasa ruchu po uzyskaniu zgody zarządcy drogi. Zaleca się wprowadzanie w planach miejscowych ograniczenia w projektowaniu nowych zjazdów na drogę wojewódzką. Obsługa komunikacyjna działek położonych przy tej drodze powinna się odbywać poprzez drogi równoległe, powiatowe i gminne. Zakaz realizacji, bez zgody zarządcy drogi, w pasie drogowym drogi wojewódzkiej, urządzeń infrastruktury technicznej za wyjątkiem infrastruktury związanej z tą drogą. Dopuszcza się możliwość rozbudowy, przebudowy i remontów dróg publicznych włącznie z poszerzeniem pasów drogowych tych dróg z dostosowaniem do zamierzeń inwestycyjnych. Należy uwzględnić również drogi pożarowe. g) KD-PR ścieżki rowerowe. Najbardziej istotnym elementem ciągu rowerowego na terenie gminy jest budowa odcinka równolegle do drogi krajowej nr 25, od m. Rychwała w stronę północną – do granicy gminy oraz w stronę południową – poprzez Siąszyce, Białą Panieńską, w rejon lasów zbierskich oraz do Dąbroszyna. Przewiduje się również budowę trasy rowerowo – pieszej w rejonie Żurawina, w stronę kompleksu leśnego w północno - wschodniej części gminy. 78 3.2. Zasady obsługi w zakresie infrastruktury technicznej a) zaopatrzenie w wodę Należy zapewnić z rozbudowanej sieci wodociągowej lub ujęć własnych do czasu wybudowania sieci wodociągowej. Należy zapewnić zaopatrzenie w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru. b) odprowadzanie ścieków bytowych i przemysłowych Odprowadzanie poprzez sieci kanalizacji sanitarnej, kolektory grawitacyjne, przepompownie i rurociągi tłoczne do oczyszczalni ścieków. Do czasu budowy kanalizacji sanitarnej dopuszcza się odprowadzanie ścieków do szczelnych, atestowanych zbiorników sanitarnych z zapewnieniem ich wywozu do zlewni ścieków przy oczyszczalni przez koncesjonowanych przewoźników. Dopuszcza się budowę oczyszczalni przydomowych, szczególnie w miejscowościach nie objętych systemem kolektorów sanitarnych. Należy zwrócić uwagę na fakt, że istnieje możliwość wprowadzenia uregulowania prawnego, które będzie ograniczać formę budowy przydomowych oczyszczalni ścieków. Stosowne uregulowania znajdują się w projekcie Rozporządzenia Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w sprawie korzystania z wód regionu Warty. Niniejsze ustalenia określają m.in. ograniczenia w korzystaniu z wód na obszarze regionu wodnego niezbędne dla osiągnięcia ustalonych celów środowiskowych, w szczególności w zakresie ścieków do wód lub do ziemi. Ponadto zakazuje się nielegalnych zrzutów ścieków bytowych, które w połączeniu z dużymi ładunkami zanieczyszczeń pochodzącymi z działalności rolniczej powodują nadmierne zanieczyszczenie cieków wodnych. W tym przypadku w szczególności należy zwrócić uwagę na ochronę rzeki Powy, w tym terenu położonego w zlewni chronionej rzeki Powy. c) wody opadowe i roztopowe Wody opadowe i roztopowe z placów, parkingów, ciągów komunikacyjnych oraz z zanieczyszczonych powierzchni szczelnych innych terenów, przed 79 wprowadzeniem do wód lub do ziemi wymagają oczyszczenia, zgodnie z przepisami odrębnymi. Wody opadowe i roztopowe pochodzące z innych powierzchni mogą być wprowadzane do wód lub do ziemi bez oczyszczania. d) elektroenergetyczna sieć dystrybucyjna Zaopatrzenie w energię elektryczną będzie kontynuowane z istniejących lub uzupełnianych, w miarę potrzeb, sieci elektroenergetycznych (w miarę możliwości kablowych) oraz stacji transformatorowych istniejących lub nowo budowanych z zabezpieczeniem terenu i dostępu do tych urządzeń oraz właściwych odległości zgodnie z obowiązującymi normami i przepisami. Przyłącza infrastruktury technicznej realizowane będą odpowiednio do potrzeb inwestorów, określonych we wniosku o pozwolenie na budowę. Wzdłuż elektroenergetycznych linii napowietrznych wprowadza się zakaz sadzenia drzew wyższych niż 2,5 m w pasie technologicznym tych linii do czasu istnienia sieci. e) Nadmiar mas ziemnych powstałych w trakcie realizacji przedsięwzięć będzie zagospodarowany na działce inwestora pod warunkiem, że ich zastosowanie nie spowoduje przekroczenia wymaganych standardów jakości gleby i ziemi, o których mowa w przepisach odrębnych lub będzie wywożony na miejsce wskazane przez gminę. Przy opracowywaniu zmiany obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Rychwał należy rezerwować miejsce pod stacje transformatorowe 15kV/0,4kV z uwzględnieniem również powiązań przebudowę z istniejącymi sieci liniami elektroenergetycznymi. elektroenergetycznych z Dopuszcza kolidującym się planowanym zagospodarowaniem terenu i układem komunikacyjnym. Sposób i warunki przebudowy sieci elektroenergetycznej określi właściciel sieci. Trasy infrastruktury technicznej należy projektować w liniach rozgraniczających dróg (poza pasami drogowymi). W przypadku wąskich dojazdów do działek może wystąpić konieczność prowadzenia sieci infrastruktury technicznej przez teren sąsiadujący z tymi dojazdami. Parametry techniczne sieci elektroenergetycznej oraz szczegółowe ich rozmieszczenie w liniach rozgraniczających dróg należy określić w specjalistycznych opracowaniach branżowych, przygotowanych do wniosku 80 o pozwolenie na zmeliorowanym, budowę. inwestor W przypadku zobowiązany realizacji jest do inwestycji na przebudowy terenie urządzeń melioracyjnych poza teren inwestycji. W miejscowych planach należy ustalić konieczność zapewnienia dostępu do urządzeń melioracji podstawowych oraz w razie potrzeby ich modernizacji, przebudowy, odbudowy lub regulacji. 3.3. Zasady zagospodarowania terenów lub obiektów podlegających ochronie na podstawie przepisów o ochronie dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej a) Układ urbanistyczny Rychwała W obrębie strefy ochrony konserwatorskiej obowiązuje: • historyczna linia zabudowy; • historyczna parcelacja; • tradycyjna gęstość zabudowy; • zachowanie zabytkowej zabudowy i zieleni; • podporządkowanie nowych obiektów układowi zabytkowemu w zakresie lokalizacji, skali i formy architektonicznej; • prowadzenie badań archeologicznych podczas robót ziemnych w zakresie uzgodnionym decyzją WKZ – Kierownika Delegatury w Koninie. b) Założenie sakralne (Dąbroszyn, Grochowy, Kuchary Kościelne, Rychwał) i rezydencjonalne (Dąbroszyn, Rychwał) Podlegają ochronie w granicach założeń oraz ich najbliższym otoczeniu. Należy uwzględnić znaczenie widoku na zabytek. W obrębie stref ochrony konserwatorskiej obowiązuje: • historyczna parcelacja (zgodnie z zasadą niepodzielności zespołów); • zachowanie zabytkowej zabudowy; • zachowanie zabytkowej zieleni; • podporządkowanie nowych obiektów układowi zabytkowemu w zakresie lokalizacji, skali i formy architektonicznej; 81 • użytkowanie nie kolidujące z historyczną funkcją obiektu; • prowadzenie badań archeologicznych podczas robót ziemnych w zakresie uzgodnionym decyzją WKZ – Kierownika Delegatury w Koninie. c) Archeologia Obszar gminy Rychwał został rozpoznany archeologicznie. Na jej terenie znajdują się zewidencjonowane stanowiska archeologiczne. Najstarsze ślady osadnictwa pochodzą z epoki kamienia – z mezolitu i neolitu, rozwój następuje w epoce brązu i wczesnej epoce żelaza, w czasach kultury przeworskiej i kultury łużyckiej. Intensywne osadnictwo ma miejsce też we wczesnym średniowieczu. Stanowiska archeologiczne grupują się w kilku partiach omawianego obszaru – pomiędzy Siąszycami a Rybie, na zachód od Zosinek, na południe od miejscowości Grochowy, na wschód i północ od Rychwała, na wschód od miejscowości Złotkowy, okolice miejscowości Jaroszewice Grodzieckie i Jaroszewice Rychwalskie, północna część gminy (miejscowości: Wardężyn, Dąbroszyn, Czyżew, Święcia i Kuchary Kościelne). Zasięg stanowisk archeologicznych został wyznaczony na mapach na podstawie badań powierzchniowych. Jednak nie musi on odpowiadać dokładnie zasięgowi występowania pozostałości osadnictwa pradziejowego pod ziemią. Dlatego należy go traktować zawsze orientacyjnie, może bowiem okazać się, że obiekty archeologiczne zalegają także w sąsiedztwie wyznaczonego na podstawie obserwacji powierzchniowej, zasięgu stanowiska. Stąd w przypadku koncentracji stanowisk archeologicznych operuje się pojęciem strefy intensywnego występowania stanowisk archeologicznych. Wszystkie zewidencjonowane stanowiska archeologiczne oraz strefy ich występowania podlegają ochronie konserwatorskiej. Oznacza to konieczność zlecania przez inwestora prac archeologicznych uprawnionemu archeologowi lub jednostce archeologicznej, przed uzyskaniem pozwolenia na budowę lub przed rozpoczęciem prac ziemnych, na które musi uzyskać pozwolenie. W takim przypadku prace ziemne prowadzone są od początku w obecności archeologa i tylko on stwierdza występowanie obiektów archeologicznych oraz podejmuje właściwe działania w celu ich udokumentowania. 82 Dla ochrony archeologicznego dziedzictwa kulturowego, na obszarach występowania stanowisk archeologicznych, w strefie ich ochrony oraz na obszarach objętych ochroną konserwatorską lub w bliskim jej sąsiedztwie, podczas inwestycji związanych z robotami ziemnymi, wymagane jest prowadzenie prac archeologicznych w zakresie uzgodnionym pozwoleniem na badania archeologiczne Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków – Delegatura w Koninie przed uzyskaniem pozwolenia na budowę. Ponadto prowadzenie badań archeologicznych wymagane jest podczas robót ziemnych realizowanych w strefach ochrony konserwatorskiej układu urbanistycznego Rychwała, założeń sakralnych i rezydencjonalnych oraz najbliższym sąsiedztwie obiektów wpisanych do rejestru zabytków. W przypadku podejmowania szerokopłaszczyznowych prac ziemnych, inwestor może przystąpić do inwestycji dopiero po uzyskaniu wytycznych konserwatorskich i określenia przez WKZ niezbędnego zakresu badań archeologicznych. Informacje na temat stanowisk archeologicznych pochodzą z lat 80 i 90 XX w., stąd niezbędna jest weryfikacja posiadanych informacji na temat istniejących zasobów archeologicznych. Aby prawidłowo rozpoznać teren zachodzi konieczność przeprowadzenia rozpoznawczych badań powierzchniowo – sondażowych, przeprowadzonych w uzgodnieniu z WUOZ w Poznaniu – Delegatura w Koninie, które pozwolą ustalić faktyczną ilość stanowisk archeologicznych znajdujących się w kolizji z planowaną inwestycją, rozpoznać ich powierzchnię oraz głębokość zalegania obiektów archeologicznych. Po zatwierdzeniu z powyższych badań, przez tutejszy wymagane jest urząd konserwatorski przeprowadzenie, na sprawozdania wytypowanych stanowiskach archeologicznych, wyprzedzających inwestycję ratowniczych badań wykopaliskowych. Konieczne jest także prowadzenie nadzorów archeologicznych na całym terenie podczas trwania prac ziemnych związanych z odhumusowywaniem terenu. W przypadku odkrycia w trakcie nadzorów nowych stanowisk archeologicznych, które nie zostały ujawnione podczas badań powierzchniowych, konieczne będzie przeprowadzenie na tych stanowiskach ratowniczych badań wykopaliskowych. Dla ochrony archeologicznego dziedzictwa kulturowego ustala się w obrębie szeroko płaszczyznowych zadań inwestycyjnych, obowiązek przeprowadzenia: 83 • rozpoznawczych badań powierzchniowo – sondażowych; • ratowniczych badań wykopaliskowych wyprzedzających inwestycję na wytypowanych stanowiskach archeologicznych; • badań archeologicznych na nowych obiektach archeologicznych; • stałego nadzoru archeologicznego podczas odhumusowania terenu. Obszary występowania stanowisk archeologicznych oznaczono na rysunku zmiany studium. d) Cmentarze Ochrona obowiązuje w granicach cmentarza oraz jego najbliższym otoczeniu. Dla cmentarzy czynnych szerokość zewnętrznej strefy sanitarnej równa jest 50 m dla obszarów zwodociągowanych oraz 150 m dla obszarów niezwodociągowanych. Dla nieczynnych cmentarzy ewangelickich postuluje się przyjęcie zewnętrznej strefy sanitarnej o szerokości 10 m wokół granicy. W granicach cmentarza obowiązuje zachowanie: • historycznej parcelacji; • historycznego rozplanowania; • zabytkowej sztuki sepulkralnej i ogrodzenia; • zabytkowej zieleni. Postuluje się o wyłączenie z zabudowy najbliższego otoczenia cmentarzy. Cmentarze czynne i nieczynne oznaczono na rysunku zmiany studium. e) Pojedyncze obiekty budowlane (użyteczności publicznej, mieszkalne, gospodarcze, przemysłowe i kapliczki) Ochrona obejmuje obiekt wraz z jego najbliższym otoczeniem. Postuluje się zachowanie zabytkowej formy architektonicznej oraz podporządkowanie niezbędnych zmian budynkowi istniejącemu w zakresie skali i formy. Odnośnie dawnego dworu na terenie miasta Rychwała, należy przewidzieć funkcję mieszkaniowo - usługową. 84 f) Wszelkie zmiany planowane w obiektach i na obszarach objętych ochroną konserwatorską oraz ich najbliższym otoczeniu (m.in. prace budowlane, pielęgnacja zieleni, prace ziemne, zmiany sposobu użytkowania, podziały geodezyjne) wymagają: • pozwolenia Kierownika Delegatury Urzędu Ochrony Zabytków w Koninie, działającego z upoważnienia Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu – w odniesieniu do obiektów i obszarów wpisanych do rejestru zabytków; • opinii Kierownika Delegatury Urzędu Ochrony Zabytków w Koninie – w odniesieniu do pozostałych obiektów i obszarów. 3.4. Ustalenia dla terenów i obiektów podlegających ochronie ze względu na wymagania ochrony środowiska i zdrowia ludzi a) Linie elektroenergetyczne Elektroenergetyczna sieć dystrybucyjna: • Kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy muszą uwzględniać dostęp do sieci elektroenergetycznej i możliwość zasilania nowych odbiorców; • Przy opracowywaniu zmian miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego należy rezerwować miejsce pod stacje transformatorowe 15/0,4kV z uwzględnieniem również powiązań z istniejącymi liniami elektroenergetycznymi; • W przypadku niemożności zachowań dopuszczalnych odległości projektowanej zabudowy od istniejących obiektów elektroenergetycznych należy już na etapie opracowania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jednoznacznie rozstrzygnąć kwestię przebudowy sieci elektroenergetycznej; • Dopuszcza się przebudowę sieci elektroenergetycznych kolidujących z planowanym zagospodarowaniem terenu i układem komunikacyjnym. Sposób i warunki przebudowy sieci powinny być uzgadniane z właściwym gestorem sieci. 85 • Wszystkie istniejące urządzenia elektroenergetyczne należy wkomponować w projektowane zagospodarowanie terenu, zachowując bezpieczne odległości zgodnie z obowiązującymi normami i przepisami. Ograniczenia w użytkowaniu terenów wzdłuż linii elektroenergetycznych: • ustala się pas technologiczny wzdłuż 110kV napowietrznych linii elektroenergetycznych o szerokości 15m od rzutu poziomego skrajnego przewodu linii wysokiego napięcia; • ustala się pas technologiczny wzdłuż linii 15kV o szerokości 5m od rzutu poziomego skrajnego przewodu; • ustala się pas technologiczny wzdłuż linii 0,4kV o szerokości 3m od rzutu poziomego skrajnego przewodu; • dla pasów tych obowiązuje zakaz zabudowy i sadzenia drzew wysokich Powyższe ograniczenia obowiązują do czasu istnienia sieci. W pasie technologicznym linii: • ustala się zakaz lokalizacji wszelkich budynków i budowli takich jak maszty oraz zieleń wysoka; • należy uzgadniać warunki lokalizacji wszelkich obiektów z właścicielem linii; • nie należy sadzić roślinności wysokiej pod linią i w odległości po 16,5 m od osi linii w obu kierunkach; • teren w pasie technologicznym linii nie może być kwalifikowany jako teren przeznaczony pod zabudowę mieszkaniową lub zagrodową ani jako teren związany z działalnością gospodarczą (przemysłową); • wszelkie zmiany w kwalifikacji terenu w obrębie pasa technologicznego linii i w jego najbliższym sąsiedztwie powinny być zaopiniowane przez właściciela linii; • zalesienia terenów rolnych w pasie technologicznym linii mogą być przeprowadzone w uzgodnieniu z właścicielem linii, który określi maksymalną wysokość sadzonych drzew i krzewów; • lokalizacja budowli zawierających materiały niebezpieczne pożarowo, stacji paliw i stref zagrożonych wybuchem w bezpośrednim sąsiedztwie pasów technologicznych wymaga uzgodnień z właścicielem linii. 86 Powyższe ograniczenia obowiązują do czasu istnienia sieci. b) Gazociąg wysokiego ciśnienia Lokalizacja obiektów budowlanych względem sieci gazowniczej wysokiego ciśnienia powinna być zgodna z wymaganiami zawartymi w przepisach według, których sieć ta zostanie wybudowana. Standardowa szerokość stref kontrolowanych, których linia środkowa pokrywa się z osią gazociągu, powinna wynosić dla nowo projektowanych gazociągów: • wysokiego ciśnienia (do DN 150 włącznie) - po 3 m z każdej strony od osi gazociągu, • średniego ciśnienia - po 1m z każdej strony od osi gazociągu. Zgodnie ze stanowiskiem Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ System S.A. Oddział w Poznaniu nie zakłada się rozbudowy przesyłowej sieci gazowej wysokiego ciśnienia na obszarze gminy. W przypadku pojawienia się zapotrzebowania z przesyłowej sieci gazowej wysokiego ciśnienia przez potencjalnego klienta warunki odbioru gazu będą uzgadnianie pomiędzy stronami i będą zależały od szczegółowych warunków technicznych i ekonomicznych udowadniających rozbudowę sieci przesyłowej. Równocześnie techniczne warunki rozwoju systemu przesyłowego określane są przez Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ – SYSTEM S.A. w zależności od zgłoszeń zapotrzebowania na gaz przez potencjalnych klientów. Na rysunku zmiany studium oznaczono proponowane trasy rozbudowy gazociągu średniego ciśnienia. Wyznaczono również orientacyjny przebieg gazociągu wysokiego ciśnienia DN 100. Dokładna lokalizacja powinna być określona na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, odpowiednich projektów technicznych i może przebiegać w innym miejscu. 3.5. Zasady zabudowy i zagospodarowania terenów o różnym sposobie użytkowania 3.5.1. Tereny przeznaczone do realizacji celów publicznych 87 Zasady zabudowy i zagospodarowaniu terenów przeznaczonych do realizacji celów publicznych: • zabudowa działki obiektami budowlanymi realizowanymi w zakresie planowanego przeznaczenia terenu odbywać się musi z uwzględnieniem zasad projektowania obiektów oświaty, zdrowia lub sportu i innych oraz warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, • wokół ogrodzenia działki należy zastosować pas zieleni izolacyjnej, • obowiązek zabezpieczenia na działce miejsc parkingowych dla pracowników i interesantów z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych. 3.5.2. Warunki, zasady i standardy kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenów, w tym zasady podziału na działki budowlane a) Zasady zabudowy i zagospodarowania terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z dopuszczeniem usług, mieszkaniowej wielorodzinnej z dopuszczeniem usług i zagrodowej z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej z usługami: • zabudowa działki obiektami budowlanymi realizowanymi w zakresie planowanego przeznaczenia terenu odbywać się musi z uwzględnieniem warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie; • funkcje usługowe mogą być realizowane w obiektach wolnostojących lub innych pomieszczeniach w budynku niemieszkalnym lub mieszkalnym; • gabaryty i charakter nowych obiektów mogą stanowić kontynuację formy architektonicznej i charakteru zabudowy w kontekście miejsca lokalizacji; • w terenach tych dopuszcza się realizację komunikacji, infrastruktury technicznej, wprowadzenie zieleni towarzyszącej, obiektów małej architektury i innych obiektów związanych z podstawową funkcją terenu (np. budynku gospodarcze, garaże itp.) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z dopuszczeniem usług i zagrodowej z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej z usługami: • wysokość budynków mieszkalnych do dwóch kondygnacji nadziemnych plus użytkowe poddasze; 88 • wysokość budynków związanych z produkcją rolną i usługową – jedna kondygnacja nadziemna oraz użytkowe poddasze; • w budynkach mieszkalnych dachy dwuspadowe lub wielospadowe; • co najmniej 30% działki należy pozostawić jako pow. biologicznie czynną; • preferuje się działki budowlane przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową o powierzchni nie mniejszej niż 600 m2, a pod zabudowę mieszkaniowo – usługową nie mniejszej niż 1000 m2; • szerokość działki minimum 22 m; • zapewnienie dostępu do drogi publicznej; • funkcje usługowe mogą być realizowane w obiektach wolnostojących lub pomieszczeniach w budynku mieszkalnym; • dopuszcza się realizację nowych obiektów o funkcji agroturystycznej oraz adaptację istniejącej zabudowy zagrodowej do tego celu; • tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, zagrodowej i usługowej mogą występować łącznie lub rozdzielnie; Istnieje możliwość odstąpienia od wyżej wymienionych parametrów (dotyczy to głównie powierzchni i szerokości działki budowlanej) w przypadku niekorzystnych uwarunkowań do podziału nieruchomości lub innych czynników wpływających hamująco na realizację inwestycji. Ścisłe określenie wskaźników powinno nastąpić na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Funkcje zabudowy mieszkaniowej (jednorodzinnej, wielorodzinnej) i usługowej mogą występować łącznie lub rozdzielnie. Tereny budownictwa mieszkaniowego wielorodzinnego z dopuszczeniem usług - zalecane parametry zabudowy: • wysokość budynków mieszkalnych do czterech kondygnacji nadziemnych plus użytkowe poddasze; • dachy dwuspadowe lub wielospadowe; • co najmniej 30% działki należy pozostawić jako pow. biologicznie czynną; • usługi wbudowane w parterach w miarę potrzeby ich lokalizacji; • zapewnienie dostępu do drogi publicznej; 89 • tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i usługowej mogą występować łącznie lub rozdzielnie; b) Zasady zabudowy i zagospodarowania terenów sportu i rekreacji: • zabudowa działki obiektami budowlanymi realizowanymi w zakresie planowanego przeznaczenia terenu odbywać się musi z uwzględnieniem warunków jakim winny odpowiadać budynki i ich usytuowanie; • możliwość budowy obiektów towarzyszących związanych z funkcjonowaniem obiektów sportu i rekreacji; • możliwość lokalizacji usług; • w terenach tych dopuszcza się realizację komunikacji, infrastruktury technicznej, wprowadzenie zieleni towarzyszącej, obiektów małej architektury i innych obiektów związanych z podstawową funkcją terenu. US – Tereny sportu i rekreacji - zalecane parametry zabudowy: • powierzchnia zabudowy nie więcej niż 30% powierzchni działki; • minimum 60% powierzchni działki należy pozostawić jako powierzchnię biologicznie czynną; • wysokość budynków – dwie kondygnacje plus użytkowe poddasze; • poziom podłogi parteru nie więcej niż 0,5m od poziomu terenu; • w budynkach rekreacyjnych, dachy płaskie, jednospadowe, dwuspadowe lub wielospadowe; • działki budowlane przeznaczone pod zabudowę rekreacyjną powinny mieć powierzchnię nie mniejszą niż 1000 m2; • duże działki mogą podlegać podziałowi pod warunkiem zachowania frontu działki o szerokości minimum 22m i zapewnienia dostępu do drogi publicznej. Istnieje możliwość odstąpienia od wyżej wymienionych parametrów (dotyczy to głównie powierzchni i szerokości działki budowlanej) w przypadku niekorzystnych podziałów nieruchomości lub innych czynników wpływających hamująco na realizację inwestycji. Ścisłe określenie wskaźników powinno nastąpić na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. 90 c) Zasady zabudowy i zagospodarowania terenów usług: • zabudowa działki obiektami budowlanymi realizowanymi w zakresie planowanego przeznaczenia terenu odbywać się musi z uwzględnieniem warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, • obowiązek zabezpieczenia miejsc parkingowych również dla interesantów, z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych; • możliwość zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej dla właściciela obiektu usługowego; • w terenach tych dopuszcza się realizację komunikacji, infrastruktury technicznej, wprowadzenie zieleni towarzyszącej, obiektów małej architektury i innych obiektów związanych z podstawową funkcją terenu (np. budynku gospodarcze, garaże itp.) Tereny usług - zalecane parametry zabudowy: • powierzchnia zabudowy nie więcej niż 60 % powierzchni działki; • minimum 30% pow. działki należy pozostawić jako powierzchnie biologicznie czynną; • wysokość budynków do dwóch kondygnacji nadziemnych; • poziom podłogi parteru nie więcej niż 0,5m od poziomu terenu dla budynków nie podpiwniczonych oraz nie więcej niż 1,5m dla budynków podpiwniczonych, • dachy dwuspadowe lub czterospadowe; • powierzchnia działki powinna być dostosowana do rodzaju prowadzonych usług i wynosić nie mniej niż 1000m2; • duże działki mogą podlegać podziałowi pod warunkiem: − zachowania frontu działki o szerokości minimum 22m, − zapewnienia dostępu do drogi publicznej. Istnieje możliwość odstąpienia od wyżej wymienionych parametrów (dotyczy to głównie powierzchni i szerokości działki budowlanej) w przypadku niekorzystnych uwarunkowań do podziału nieruchomości lub innych czynników wpływających hamująco na realizację inwestycji. Ścisłe określenie wskaźników powinno nastąpić na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. 91 d) Zasady zabudowy i zagospodarowania terenów aktywizacji gospodarczej oraz przemysłu i usług: • zabudowa działki obiektami realizowanymi w zakresie planowanego przeznaczenia terenu odbywać się musi z uwzględnieniem warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie; • obowiązek zabezpieczenia miejsc parkingowych również dla interesantów, z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych; • dopuszcza się lokalizację obiektu mieszkaniowego dla właściciela zakładu przemysłowo – usługowego; • w terenach tych dopuszcza się realizację komunikacji, infrastruktury technicznej, wprowadzenie zieleni towarzyszącej, obiektów małej architektury i innych obiektów związanych z podstawową funkcją terenu (np. budynku gospodarcze, garaże itp.) Tereny aktywizacji gospodarczej oraz tereny przemysłu i usług – zalecane parametry zabudowy: • powierzchnia zabudowy nie więcej niż 50% powierzchni działki; • minimum 30% powierzchni działki należy pozostawić jako powierzchnię biologicznie czynną; • wysokość budynków do 15 m; • powierzchnia działki powinna być dostosowana do rodzaju prowadzonych usług i wynosić nie mniej niż 2000 m2; • duże działki mogą podlegać podziałowi pod warunkiem: − zachowania frontu działki o szerokości minimum 22m, − zapewnienia dostępu do drogi publicznej. Istnieje możliwość odstąpienia od wyżej wymienionych parametrów (dotyczy to głównie powierzchni i szerokości działki budowlanej) w przypadku niekorzystnych podziałów nieruchomości lub innych czynników wpływających hamująco na realizację inwestycji. Ścisłe określenie wskaźników powinno nastąpić na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. 92 3.5.3. Obszary wyłączone z zabudowy • terenów lasów i dolesień za wyjątkiem realizacji inwestycji celu publicznego oraz obiektów związanych z prowadzeniem gospodarki leśnej; • tereny wód powierzchniowych stojących i płynących za wyjątkiem realizacji inwestycji związanych z gospodarką wodną oraz budowy pomostów, przepustów itp. • tereny zieleni publicznej za wyjątkiem obiektów małej architektury oraz obiektów nietrwale związanych z gruntem; • tereny cmentarzy czynnych i nieczynnych oraz teren projektowanego cmentarza za wyjątkiem budowy obiektów małej architektury, w tym obiektów sakralnych w postaci kaplic, kapliczek; • użytek ekologiczny; • tereny zalewowe lub tereny zagrożone zalaniem i podtopieniami za wyjątkiem realizacji inwestycji celu publicznego; • pas technologiczny napowietrznej linii elektroenergetycznej 110 kV (do czasu istnienia sieci); • strefy ochronne od elektrowni wiatrowych. Uwaga: dla terenów oznaczonych na rysunku zmiany studium jako lasy i zadrzewienia obowiązuje faktyczny, zgodny z ewidencją gruntów, sposób użytkowania. Odlesienia terenów możliwe jedynie na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. 3.5.4. Obszary przeznaczone pod zabudowę Istniejące i projektowane obszary przeznaczone pod zabudowę wielofunkcyjną, usługową i produkcyjną, oznaczono na rysunku zmiany studium. Na terenach tych ustala się możliwość budowy nowych obiektów, wymiany starej substancji, modernizacji, przebudowy lub rozbudowy istniejących obiektów oraz możliwość zmian sposobu użytkowania tych obiektów pod warunkiem zachowania przeznaczenia terenów określonych w zmianie studium. Na terenach przeznaczonych na cele budownictwa mieszkaniowego dopuszcza się jako funkcję uzupełniającą usługi, handel i rzemiosło. 93 Wskazane w zmianie studium tereny pod zabudowę stanowią w znacznej części kontynuację istniejącego zainwestowania. Istnieje możliwość przekształcania lub uzupełniania zabudowy siedliskowej o funkcję agroturystyki. W przypadku stwierdzenia możliwości występowania przekroczeń akustycznych standardów jakości środowiska na terenach objętych ochroną akustyczną, należy zaproponować skuteczne środki techniczne, technologiczne i organizacyjne, zmniejszające poziom hałasu do wartości co najmniej dopuszczalnych na granicy terenu objętego ochroną akustyczną. 3.5.5. Mieszkalnictwo Na terenach określonych w zmianie studium pod mieszkalnictwo, przewiduje się przede wszystkim: • zabudowę jednorodzinną z dopuszczeniem usług; • adaptacja zabudowy zagrodowej z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i usług. Dopuszcza się zabudowę zagrodową nie wymagającą zgody na zmianę użytkowania gruntów rolnych, realizowaną z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z odrębnych przepisów; • zabudowę mieszkaniową wielorodzinną o niskiej intensywności zabudowy; • tereny przeznaczone na cele inwestycyjne dla lokalizacji zespołów mieszkaniowych lub pojedynczych obiektów w tym również usług w szeroko pojętym zakresie, jak również usług publicznych. Tereny zabudowy mieszkaniowej wymagają niskiej intensywności zabudowy. Proponuje się formy budynków harmonijnie wkomponować w krajobraz oraz otoczenie, także poprzez wysoki wskaźnik nasycenia terenów zielenią. Proponuje się do ujednolicenia w skali poszczególnych jednostek osiedleńczych wysokości zabudowy, typu oraz kierunki nachylenia dachów, rodzajów i kolorystyki pokrycia dachowego. Na terenach o dominującej funkcji mieszkaniowej nie wyklucza się możliwości wprowadzania usług i działalności gospodarczej. 3.5.6. Usługi Rozwój przestrzenny usług przewiduje się poprzez: 94 • przygotowanie różnorodnej oferty dla usług gminnych i ponadgminnych, mając na uwadze możliwość wykorzystania terenów wolnych, lub nadających się do przekształceń w strefie zainwestowania oraz uwzględniającej nowe tereny rozwojowe, • przekształcanie jakościowe dotychczasowych obiektów i placówek usługowych drogą modernizacji i remontów oraz dopuszczenie działalności usługowej w istniejącej zabudowie mieszkaniowej. 3.5.7. Przemysł i działalność gospodarcza Tereny te wyznaczone zostały dla średniego i małego biznesu. Przy lokalizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko powinny być zachowane procesy podejmowania decyzji administracyjnych z udziałem społeczeństwa. Natomiast na terenach aktywizacji gospodarczej przewiduje się łączenie funkcji gospodarczej z funkcją mieszkaniową pod warunkiem stosowania rozwiązań technicznych zapewniających właściwe warunki akustyczne w budynkach mieszkaniowych. Oddziaływanie związane z prowadzoną działalnością nie może spowodować przekroczenia standardów jakości środowiska, określonych przepisami odrębnymi, poza terenem do którego inwestor posiada tytuł prawny. Tereny przeznaczone na cele działalności gospodarczej wskazano głównie w Rychwale, w części północnej oraz południowo – zachodniej. Tereny te wyznaczone zostały dla średniego i małego biznesu, dla umożliwienia podjęcia działalności różnym inwestorom. Na tych terenach dopuszcza się również lokalizację obiektów handlowych wielkopowierzchniowych. Na terenach działalności gospodarczej przewiduje się łączenie funkcji gospodarczej z funkcją mieszkaniową. 3.5.8. Sport i rekreacja Równinny krajobraz gminy urozmaicony jest przez większe kompleksy leśne w: Woli Rychwalskiej, Zosinkach, Białej Panieńskiej, Gliny i Lubiny oraz przez cieki wodne: Strugę Grabienicką, Strugę Zarzewską, Czarną Strugę i Powę. Gminę można uznać za proekologiczną, ponieważ występują tutaj małe i średnie gospodarstwa rolne o produkcji mieszanej, małe cieki wodne oraz duże 95 obszary lasów mieszanych. Brak jest zakładów, które swoją działalnością zatruwałyby lokalne środowisko. Aktualnie funkcjonuje kilka gospodarstw agroturystycznych. Szczególnie południowa część gminy posiada potencjalne warunki rozwoju agroturystyki, turystyki pieszej, rowerowej i konnej. Istniejące kompleksy leśne utrzymano w dotychczasowym użytkowaniu, z wiodącą funkcją gospodarki leśnej nastawionej na konserwację i odtwarzanie walorów przyrodniczych. Funkcją dodatkową dla tego obszaru jest wypoczynek i rekreacja prowadzone w oparciu o bazę gospodarstw agroturystycznych. Dla części lasów, utrzymuje się wprowadzanie usług związanych ze sportem, wypoczynkiem i rekreacją. Dopuszcza się budowę wież widokowych w uzgodnieniu z zarządcą lasu. Bliskość Konina oraz rozwój gospodarczy terenów w gm. Stare Miasto sprzyja tworzeniu bazy noclegowo-wypoczynkowej dla ludzi biznesu. Turystyka biznesowa stanowi trwały element o regularnej częstotliwości, niezależny od sezonowości, wolnego czasu czy kosztów. Do „słabych stron” rozwoju sportu i rekreacji zalicza się: • małą liczbę gospodarstw agroturystycznych; • mała ilość ścieżek rowerowych; • brak akwenów wodnych i kąpielisk; • brak bazy gastronomicznej i hotelowej oraz urządzonych terenów do rekreacji. 3.5.9. Podsumowanie Strategia rozwoju gminy uwzględnia dotychczasowy rolniczy charakter gospodarki gminy, z ukierunkowaniem na rzecz tworzenia dobrych warunków życia, obejmujących wykorzystanie: • dziedzictwa historycznego; • położenia geograficznego i bogactwa natury; • możliwości gospodarczych wsi i rolnictwa; • zaplecza sportowo-rekreacyjnego i oświatowo-kulturalnego. 4. KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA I LEŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ ROLNICZEJ 96 Na rysunku zmiany studium wskazano tereny dla rozwoju funkcji rolniczej i leśnej. Granice lasów i zadrzewień mają charakter orientacyjny. Każdorazowo, przy zamierzeniach inwestycyjnych, decydować będzie faktyczny, zgodny z ewidencją gruntów, stan użytkowania. Zgodnie z opracowaniem granicy polno – leśnej pokazano grunty przeznaczone do zalesienia. Poza tym do zalesienia można przeznaczać również inne grunty, gdy: • teren do zalesienia jest gruntem kl. VI lub V; • teren do zalesienia jest gruntem położonym na stoku o średnim nachyleniu powyżej 15%; • teren do zalesienia jest gruntem okresowo zalewanym; • teren do zalesienia jest gruntem zdegradowanym w rozumieniu ustawy ochronie gruntów rolnych i leśnych. 4.1. Rolnictwo Kierunki i zasady kształtowania rolnej przestrzeni produkcyjnej: Zgodnie z kierunkami polityki przestrzennej zawartej w planie zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego, na terenach rolniczych, oprócz rolnictwa wskazane jest wprowadzanie pozarolniczej działalności produkcyjnej i usługowej, w dostosowaniu do istniejącego zainwestowania oraz lokalnych zasobów środowiska przyrodniczego. Zmiany w rolnictwie wpływać będą na rolę wsi w lokalnej gospodarce. Wprowadzanie pozarolniczej działalności produkcyjnej i usługowej wpływać będzie na aktywizowanie społeczności wiejskiej i lepsze wykorzystanie istniejącego zainwestowania poprzez modernizację, rozbudowę a także wprowadzanie niekolizyjnego, uzupełniającego zainwestowania w powiązaniu z istniejącym zagospodarowaniem. Na rysunku zmiany studium w terenach rolnych oznaczono tereny predysponowane do rozwoju energetyki wiatrowej. Grunty rolne stanowiące rolniczą przestrzeń produkcyjną o dobrych i bardzo dobrych warunkach glebowych (gleby klas III) - wytypowano obszary preferowane do prowadzenia upraw ekologicznych. Dopuszcza się możliwość zabudowy związanej z gospodarką rolną. Grunty te oznaczono na rysunku zmiany studium. 97 Ekologiczny system wodno – łąkowy Teren dotyczy obszarów dolin rzek Powy, Czarnej Strugi, Strugi Grabienickiej i Zarzewskiej oraz lokalnych obniżeń, które tworzą czytelny system powiązań ekosystemu wodno – łąkowego. Jego znaczenie polega głównie na zachowaniu istniejącej szaty roślinnej i bazy żywieniowej zwierząt i ptaków, poprzez pozostawienie nieuregulowanych cieków wodnych i utrzymaniu naturalnej retencji. Zachowanie funkcji bariery biochemicznej w sąsiedztwie cieków i zbiorników wodnych. Należy zwiększać istniejący potencjał retencyjny ekosystemu poprzez wprowadzanie odpowiednich gatunków drzew i krzewów oraz prowadzenie melioracji odwadniająco – nawadniających. 4.2. Leśnictwo Tereny gospodarki leśnej i dolesień. Udział lasów w ogólnej powierzchni gminy wynosi 15 % (~1800ha). W zakresie gospodarki leśnej i zadrzewieniowej należy dążyć do zwiększenia powierzchni leśnych poprzez zalesianie gruntów mało przydatnych do produkcji rolnej. Dopuszcza się do zalesienia inne grunty spełniające wymogi przepisów szczególnych nie wymagających zgody na zmianę użytkowania. Preferuje się zalesienia terenów położonych w sąsiedztwie istniejących lasów. W sąsiedztwie lasów dolesienia winny stanowić zwarte obszary zwiększające biologiczną pojemność kompleksu leśnego. Na rysunku zmiany studium granice lasów i zadrzewień mają charakter orientacyjny. Każdorazowo decydować będzie faktyczny, zgodny z ewidencją gruntów, stan użytkowania. 5. KIERUNKI ROZWOJU KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 5.1. Komunikacja drogowa Utrzymuje się dotychczasowy układ sieci drogowej z możliwością modernizacji uwzględniającej potrzeby wzrastającego ruchu samochodowego w tym budowę obwodnicy klasy technicznej G (droga główna) po stronie południowej miasta Rychwała w ciągu drogi wojewódzkiej nr 443. Ponadto planowane jest obejście miejscowości Jaroszewice Rychwalskie w ciągu drogi wojewódzkiej nr 443. 98 W odniesieniu do dróg – nowe tereny budowlane należy lokalizować w odległości zgodnej z obowiązującymi przepisami (w tym z prawem ochronie środowiska, prawem budowlanym, rozporządzeniem w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Polskimi Normami), poza zasięgiem ponadnormatywnego oddziaływania dróg jak: hałas, drgania, wibracje, zanieczyszczenia powietrza. W opracowywanych zmianach planu miejscowego gminy należy zapewniać pas terenu, poza granicą pasa drogi, na prowadzenie infrastruktury nie związanej z funkcjonowaniem drogi. W terenach zabudowy należy uwzględnić drogi pożarowe. 5.2. Komunikacja kolejowa Przez teren gminy Rychwał Zgodnie z ustaleniami zmiany planu zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego, projektowana trasa szybkiej kolei klasy TGV/JCE przebiega poza granicami powiatu konińskiego. 5.3. Sieć wodociągowa i kanalizacyjna W – zaopatrzenie w wodę Istniejące ujęcia wody w stopniu zadowalającym pokrywają potrzeby mieszkańców gminy. Zachowuje się istniejące ujęcia wody. W razie potrzeby zakłada się ich modernizację, automatyzację dla dostosowania ich do zmieniających się przepisów i standardów. W zależności od tempa rozwoju przestrzennego gminy, dla zachowania odpowiednich ciśnień w sieci przewiduje się realizację kolejnych odcinków sieci wodociągowej. Dla terenów rozwojowych przewiduje się lokalizację sieci wodociągowych o średnicach wynikających z odpowiednich norm, przepisów i standardów. Ponadto do zadań służących poprawie jakości zaopatrzenia gminy w wodę należy: • zapewnienie wszystkim mieszkańcom wody na cele bytowo-socjalne, o jakości spełniającej wymagane przepisami normy i standardy; 99 • utrzymanie wysokiego stopnia pewności dostawy wody w warunkach normalnych i w sytuacjach awaryjnych i zagrożenia kryzysowego; • poprawa stanu technicznego sieci dla zminimalizowania jej awaryjności, zapobiegania stratom wody i uniknięcia wtórnego zanieczyszczenia; • racjonalizacja gospodarki wodnej; • kontynuacja budowy sieci wodociągowej na terenach nieuzbrojonych, a przeznaczonych w niniejszym studium pod zainwestowanie; • kontynuacja budowy przyłączy do budynków; • zaopatrzenie w wodę do zewnętrznie gaszenia pożaru. K – kanalizacja sanitarna Możliwości istniejącej oczyszczalni ścieków w Rychwale są wykorzystane częściowo ze względu na długość sieci kanalizacyjnej, która wynosi 16,7km. Budowa sieci kanalizacyjnej jest jednym z pilniejszych zadań do realizacji, zgodnie z gminnymi planami inwestycyjnymi. Traktat Akcesyjny przewiduje, iż przepisy prawne Unii Europejskiej w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych będą w Polsce w pełni obowiązywały od dnia 31 grudnia 2015 r. Podstawowym instrumentem wdrożenia postanowień dyrektywy 91/271/EWG jest Krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych. Celem programu, przez realizację ujętych w nim inwestycji, jest ograniczenie zrzutów niedostatecznie oczyszczanych ścieków, a co za tym idzie ochrona środowiska wodnego przed ich niekorzystnymi skutkami. KPOŚK jest dokumentem strategicznym, w którym oszacowano potrzeby i określono działania na rzecz wyposażenia aglomeracji miejskich i wiejskich, o RLM większej od 2000, w systemy kanalizacyjne i oczyszczalnie ścieków komunalnych. Program koordynuje działania gmin i przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych w realizacji infrastruktury sanitacji na ich terenach. Zgodnie z Krajowym programem oczyszczania ścieków komunalnych gminę Rychwał zakwalifikowano do tzw. aglomeracji ściekowej Rychwał o RLM (równoważona liczba mieszkańców – ładunek substancji organicznych biologicznie rozkładalnych wyrażony jako wskaźnik pięciodniowego biochemicznego 100 zapotrzebowania na tlen BZT5 w ilości 60g tlenu na dobę) równej 2360 z biologiczną oczyszczalnią zlokalizowaną w Rychwale. 5.4. Gospodarka odpadami Dnia 1 stycznia 2012 roku weszła w życie zmiana ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw. W wyniku tych zmian powstały nowe Wojewódzkie Plany Gospodarki Odpadami. Zgodnie z Planem Gospodarki Odpadami Województwa Wielkopolskiego na lata 2012 – 2017 gminę Rychwał zakwalifikowano do VIII Regionu Gospodarki Odpadami. W ramach regionu funkcjonować winny wszelkie niezbędne urządzenia i instalacje, w tym istniejące na terenie województwa składowiska odpadów, spełniające i posiadające w zakresie technicznym przepustowość kryteria wystarczającą najlepszej do dostępnej przyjmowania techniki i przetwarzania odpadów. W ramach funkcjonowania regionu istnieją następujące instalacje: • instalacja mechaniczno – biologiczna w Koninie; • sortownia odpadów zmieszanych w Budzewie; • sortownia odpadów selektywnie zbieranych – linia do tworzyw sztucznych w Koninie; • sortownia odpadów selektywnie zebranych – linia do szkła w Koninie; • sortownia odpadów zmieszanych w Kleczewie. W ramach funkcjonowania regionu istnieją następujące kompostownie: • kompostownia odpadów w Koninie; • kompostownia pryzmowa w Nieświastowie; • kompostownia pryzmowa w Kole; • kompostownia pryzmowa w Kleczewie. W ramach funkcjonowania regionu istnieją następujące instalacje do produkcji paliw alternatywnych: • instalacja w Kazimierzu Biskupim. W ramach funkcjonowania regionu istnieją czynne składowiska odpadów inne niż niebezpieczne i obojętne, na których są składowane odpady komunalne: • składowisko odpadów w Zbójnie gm. Kłodawa (przewidziane do zamknięcia do 2013 r,); 101 • składowisko odpadów inne niż niebezpiecznie i obojętne w Psarach gm. Przykona; • Miejski Zakład Gospodarki Odpadami Komunalnymi w Koninie; • Międzygminne składowisko odpadów komunalnych Kownaty gm. Wilczyn; • Gminne składowisko odpadów komunalnych w Zielonce gm. Wierzbinek; • Gminne składowisko odpadów komunalnych Ługi gm. Powidz; • Gminne składowisko odpadów komunalnych Genowefa gm. Kleczew; Według założeń Planu Gospodarki Odpadami w regionie VIII planowane są następujące instalacje: • Budowa Zakładu Termicznego Unieszkodliwiania Odpadów w Koninie oraz rekultywacja 12 składowisk – planowana RIPOK; • Linia do segregacji odpadów selektywnie gromadzonych w Helenowie Pierwszym; • Stacja demontażu pojazdów w gm. Krzymów m. Borowo; • Sortownia odpadów komunalnych z linią do produkcji paliwa alternatywnego wraz z kompostownią w Brzezińskich Holendrach gm. Krzymów; 5.5. Elektroenergetyka Przez teren gminy przebiegają dystrybucyjne linie napowietrzne wysokiego napięcia 110kV, napowietrzne i kablowe średniego napięcia SN 15kV oraz niskiego napięcia nn 04kV, które wprowadzają określone ograniczenia w zabudowie. Należy zachować wymagane przepisami odrębnymi dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych w środowisku dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową i miejsc dostępnych dla ludności. Zaopatrzenie w energię elektryczną będzie kontynuowane z istniejących lub uzupełnianych, w miarę możliwości, sieci elektroenergetycznych (w miarę możliwości kablowych) oraz stacji transformatorowych istniejących bądź nowo budowanych. Na liniach średniego i niskiego napięcia przewiduje się modernizację i remonty zmierzające do likwidacji spadków napięcia i niedoborów energii elektrycznej. Wyżej wymienione ograniczenia obowiązują do czasu istnienia sieci. 102 Niekonwencjonalne źródła energii będą obecne poprzez lokalizację siłowni wiatrowych, dla których w zmianie studium określono preferowane obszary lokalizacji. 5.6. Łączność przewodowa W zakresie telekomunikacji przewiduje się dalszą rozbudowę sieci telekomunikacyjnych, zarówno w formie tradycyjnej, jak i z wykorzystaniem nowych technologii. Postuluje się rozbudowę i modernizację infrastruktury światłowodowej i objęcie całej gminy zintegrowanym systemem telekomunikacyjnym połączonym z systemami sieci wojewódzkiej i krajowej z zachowaniem wymogów ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych. Ustala się rozwój systemów telekomunikacyjnych i teleinformatycznych przewodowych i bezprzewodowych stosownie do wzrostu zapotrzebowania na usługi telekomunikacyjne i teleinformatyczne w gminie i regionie. W zakresie telekomunikacji zakłada się pełną dostępność do łączy telekomunikacyjnych i rozwój sieci teleinformatycznych. Dla zwiększenia dostępności sieci internetowej i rozwoju społeczeństwa informacyjnego, wskazuje się rozwój szerokopasmowego dostępu do Internetu, urządzenie ogólnodostępnych kawiarenek internetowych, rozwój sieci bezprzewodowych – budowę systemu nieodpłatnego dostępu do Internetu – np. za pomocą sieci Hotspotów. Uwaga: w odniesieniu do: • budowy lub modernizacji napowietrznych linii elektroenergetycznych o napięciu 110kV; • budowy siłowni wiatrowych, których łączna wysokość masztu plus połowa średnicy wirnika (łopaty) osiągnie lub przekroczy 50m n.p.t.; • budowy lub modernizacji masztów telefonii komórkowej (lub innych); • których wysokość osiągnie lub przekroczy 50m n.p.t. jako prawdopodobnych przeszkód lotniczych, ich lokalizacja lub miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego obejmujące te obiekty winny być uzgadniane z odpowiednim organem wojskowym – obecnie z Szefostwem Ruchu Lotniczego Sił Zbrojnych RP. 103 5.7. Telefonia przewodowa Na terenie gminy działa telefonia przewodowa. Funkcjonują trzy centrale cyfrowe w miejscowościach: • Rychwał; • Siąszyce; • Modlibogowice. Połączenia stanowią kable światłowodowe. 5.8. Energetyka gazowa Adaptuje się istniejący odcinek sieci gazowej średniego ciśnienia w Dąbroszynie. Dopuszcza się rozbudowę sieci gazowej, w tym średniego ciśnienia, w miarę możliwości i potrzeb. Zaopatrzenie w gaz ziemny ustala się z sieci gazociągów zgodnie z obowiązującym Prawem Energetycznym po każdorazowym uzgodnieniu z operatorem systemu dystrybucyjnego. Zaopatrzenie to będzie zależało od szczegółowych warunków technicznych i ekonomicznych uzasadniających rozbudowę sieci gazowej. Dopuszcza się możliwość prowadzenia gazociągów w pasach drogowych za wyjątkiem drogi krajowej nr 25 oraz drogi wojewódzkiej nr 443. Dopuszcza się możliwość stawiania stacji gazowych i wydzielenia terenu dla potrzeb ich budowy. Należy zachować strefy kontrolowane dla gazociągów i przyłączy gazowych układanych w ziemi lub nad ziemią zgodnie z odpowiednim Rozporządzeniem w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe. Należy zachować odległości podstawowe projektowanych obiektów terenowych od istniejących gazociągów zgodnie z odpowiednim Rozporządzeniem w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe, obowiązującym w dniu wydania pozwolenia na budowę sieci gazowej zgodnie z przepisami prawa budowlanego, na których to występują ograniczenia w zabudowie i zagospodarowaniu. Należy zachować ograniczenie praw własności właścicieli gruntów nad gazociągami tj. w pasie nad gazociągiem (strefie kontrolowanej) – związane 104 z zagwarantowaniem dostępności do gazociągu dla służb eksploatacyjnych Operatora sieci gazowych. Na terenach należących do tzw. strefy kontrolowanej gazociągu ustanowiony jest zakaz wznoszenia budynków, urządzania stałych składów i magazynów, zakaz sadzenia drzew oraz podejmowania działalności mogącej zagrozić trwałości gazociągu podczas jego eksploatacji. Na rysunku zmiany studium wyznaczono orientacyjny przebieg gazociągu wysokiego ciśnienia. Dokładna lokalizacja gazociągu będzie się wyznaczona na etapie sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, odpowiednich projektów technicznych. 5.9. Energetyka cieplna Stopniowa likwidacja kotłowni węglowych na rzecz stosowania w źródłach wytwarzania energii w celach grzewczych paliw charakteryzujących się najniższymi wskaźnikami emisyjnymi oraz wykorzystania alternatywnych źródeł energii. 5.10. Energetyka ze źródeł odnawialnych 5.10.1. Siłownie wiatrowe Na rysunku zmiany studium wskazuje się obszary, na których rozmieszczone będą urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW, a także ich stref ochronnych związanych z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenów (siłownie wiatrowe). Teren wyznaczony pod siłownie wiatrowe jest odzwierciedleniem (przeniesieniem ustaleń) zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Rychwał uchwalonego Uchwałą Nr XLV/325/13 z dnia 30 grudnia 2013 r. Dopuszcza się dla obsługi siłowni wiatrowych rozbudowę i budowę nowych sieci elektroenergetycznych oraz budowę nowych stacji transformatorowych, w tym również Głównego Punktu Zasilania. Lokalizacja siłowni wiatrowych jest możliwa w miejscach korzystnych dla tych inwestycji, w takiej odległości od terenów podlegającej ochronie akustycznej, która zapewni zachowanie standardów ochrony środowiska dla tych terenów. Ustalenia te 105 zawarto i uwzględniono w zmianie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, o którym mowa powyżej. Strefy ochronne od elektrowni wiatrowych związane są z ograniczeniami w zabudowie i zagospodarowania terenu i związane z zakazem lokalizacji zabudowy przeznaczonej na stały pobyt ludzi. 5.10.2. Produkcja energii z innych odnawialnych źródeł Na terenach rolnych dopuszcza się lokalizację urządzeń wytwarzających energię z innych odnawialnych źródeł tj. fotowoltaiki, biogazowi itp. o mocy poniżej 100 kW. 5.11. Trasy rowerowe Planowanie i realizacja sieci dróg rowerowych jest istotnym elementem kompleksowo rozumianego układu komunikacyjnego. Zakłada się rozwój sieci dróg rowerowych skorelowany z programami komunikacyjnymi. Program budowy dróg rowerowych winien uwzględniać każdą społeczną, merytorycznie oraz ekonomicznie uzasadnioną, inicjatywę powiązań łączących elementy atrakcyjne dla ruchu turystycznego. Ponadto przez teren gminy przechodzi Bursztynowy Szlak Rowerowy. 6. OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE BĘDĄ INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU LOKALNYM I PONADLOKALNYM a) Do zadań służących realizacji ponadlokalnych celów publicznych, wynikających ze zmiany studium, zaliczone zostały przedsięwzięcia: z zakresu komunikacji: • rozbudowa i przebudowa dróg (krajowej, wojewódzkiej i powiatowych), dostosowująca parametry tych dróg do zwiększonego obciążenia ruchem, Istotnym elementem rozwoju układu komunikacyjnego w gminie będzie budowa obwodnicy miasta Rychwała, w ciągu drogi wojewódzkiej nr 443, zlokalizowana po stronie południowej miasta. Obwodnica ta spowoduje obniżenie natężenia ruchu, głównie tranzytowego, na terenie miasta oraz nastąpi zmniejszenie oddziaływania tej drogi na otoczenie. Ponadto proponuje 106 się obejście miejscowości Jaroszewice Rychwalskie w ciągu drogi wojewódzkiej nr 443. b) Do zadań służących realizacji lokalnych celów publicznych zaliczono poniższe przedsięwzięcia: • modernizacją i budowa dróg gminnych, ulic miejskich tego wymagających; 7. OBSZARY, DLA KTÓRYCH OBOWIĄZKOWE JEST SPORZĄDZENIE MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH, W TYM OBSZARY WYMAGAJĄCE SCALEŃ I PODZIAŁÓW NIERUCHOMOŚCI, A TAKŻE OBSZARY ROZMIESZCZENIA OBIEKTÓW HANDLOWYCH O POWIERZCHNI SPRZEDAŻY 400 M2 ORAZ OBSZARY PRZESTRZENI PUBLICZNEJ W graniach gminy Rychwał nie wyznaczono obszarów wymagających przeprowadzenia scaleń i podziałów nieruchomości. W granicach gminy Rychwał nie wyznacza się obszarów rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m2. W granicach gminy Rychwał nie wyznacza się obszarów przestrzeni publicznej. Reasumując na terenie gminy Rychwał nie występują obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. 8. OBSZARY, DLA KTÓRYCH GMINA ZAMIERZA SPORZĄDZIĆ MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO, W TYM OBSZARY WYMAGAJĄCE ZMIANY PRZEZNACZENIA GRUNTÓW ROLNYCH I LEŚNYCH NA CELE NIEROLNE I NIELEŚNE Cały obszar gminy i miasta Rychwał jest objęty obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego uchwalonym Uchwałą Nr X/60/03 Rady 107 Miejskiej w Rychwale z dnia 09.10.2003r. Dla części obszarów sporządzono zmiany planu miejscowego. Granice zmian planów oznaczono na rysunku zmiany studium. Samorząd gminy planuje przystąpienie do opracowania zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla następujących terenów: • dla terenów wynikających z wniosków mieszkańców, gdzie wnioskowane przeznaczenie nie jest zgodne z obowiązującymi planami zagospodarowania przestrzennego; • dla terenów lokalizacji siłowni wiatrowych. Dla wymienionych terenów, opracowania zmiany miejscowego planu mogą być wykonane dla całości lub części obszarów. Proponowane tereny do sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oznaczono na rysunku zmiany studium. 9. OBSZARY NARAŻONE NA NIEBEZPIECZEŃSTWO POWODZI I OSUWANIA SIĘ MAS ZIEMNYCH Przez przedmiotowy obszar przepływają rzeki: Dopływ z Rychwała, Dopływ z Główiewa, Dopływ z Kuchar Borowych, Dopływ z Broników, Czarna Struga, Powa i Dopływ z Grochowów. Dla tych rzek nie sporządzono Studium ochrony przeciwpowodziowej. Dla rzeki Powy (km 0-26) zgodnie z wykazem obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi (zawartych w Raporcie z wykonania wstępnej oceny ryzyka powodziowego) zostaną opracowane mapy zagrożenia i ryzyka powodziowego w II cyklu planistycznym (do dnia 22.12.2019 r.). Brak studium ochrony przeciwpowodziowej oraz map zagrożenia i ryzyka przeciwpowodziowego w chwili obecnej nie jest przeszkodą w ustaleniu na podstawie innych materiałów (np. danych historycznych, informacji od administratora cieku czy operatów przeciwpowodziowych) obszaru zagrożenia wystąpieniem powodzi lub podtopień dla tych cieków. Obszary te nazwano inaczej niż to wynika z przepisów Ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 145 z późn. zm.). Na terenie gminy Rychwał wyznaczono tereny zalewowe. Dopuszcza się używanie nazwy tereny zagrożone zalaniem lub podtopieniami. Na terenach tych przy planowaniu zagospodarowania przestrzennego należy przyjmować takie rozwiązania projektowe zapewniające utrzymanie swobodnego 108 przepływu wód powodziowych oraz zapewniające bezpieczeństwo mieszkańcom i ochronę ich mienia. Po wykonaniu map zagrożenia powodziowego, o których mowa powyżej, zostaną wskazane obszary szczególnego zagrożenia powodzią, na których będą obowiązywać zakazy, o których mowa w przepisach Ustawy Prawo Wodne. Obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi wskazano we wstępnej ocenie ryzyka powodziowego (skala mapy 1: 50 000), której celem nie jest wyznaczenie precyzyjnego zasięgu obszarów zagrożonych powodzią, lecz wstępne ich zidentyfikowanie w celu wskazania odcinków rzek, które stwarzają zagrożenie powodziowe. Dla rzek wskazanych we wstępnej ocenie ryzyka powodziowego zostanie wykonane matematyczne modelowanie hydrauliczne, w wyniku którego wyznaczone zostaną precyzyjne obszary przedstawione na mapach w skali 1:10 000. Wówczas te obszary będą podstawą do prowadzenia polityki przestrzennej na obszarach zagrożenia powodziowego. Na terenie gminy nie występują obszary narażone na niebezpieczeństwo osuwania się mas ziemnych. 10. OBSZARY, DLA KTÓRYCH W WYZNACZA SIĘ FILAR OCHRONNY ZŁOŻU KOPALINY Filary ochronne wyznacza się w przypadku wystąpienia na terenach górniczych obiektów budowlanych, dróg, elementów linii elektroenergetycznych (np. słupy elektroenergetyczne). Zadaniem filara jest zabezpieczenie tychże elementów przed negatywnym skutkiem eksploatacji górniczej. W projektach zagospodarowania złoża w odniesieniu do filarów ochronnych określa się takie elementy jak: • zachowanie bezpieczeństwa powszechnego; • wymogi dotyczące ochrony środowiska; • ochrona złoża i obiektów budowlanych przed zagrożeniem wodnym, pożarami i wybuchami. Na terenie gminy Rychwał nie wyznaczono obszarów, dla których w złożu kopaliny wyznacza się filar ochronny. 109 11. OBSZARY POMNIKÓW ZAGŁADY I ICH STREF OCHRONNYCH ORAZ OBOWIĄZUJĄCE NA NICH OGRANICZENIA PROWADZENIA DZIAŁALNOŚĆI GOSPODARCZEJ, ZGODNIE Z PRZEPISAMI USTAWY Z DNIA 7 MAJA 1999 R. O OCHRONIE BYŁYCH HITLEROWSKICH OBOZÓW ZAGŁADY Na terenie gminy Rychwał nie występują obszary pomników zagłady i ich strefy ochronne. 12. OBSZARY WYMAGAJĄCE REHABILITACJI I REKULTYWACJI Na terenie gminy nie występują PRZEKSZTAŁCEŃ, obszary wymagające rekultywacji, przekształceń i rehabilitacji. Opracowany dla gminy „program ochrony środowiska” uwzględnia: • Ocenę wartości potencjału produkcyjnego gleb na terenie gminy i ustalenie możliwości ich użytkowania zgodnie z zasadami trwałego, zrównoważonego rozwoju; • Współpracy ze opracowaniu Starostą Powiatu powiatowego konińskiego programu przy identyfikacji oraz rekultywacji i zalesienia zdegradowanych gleb; • Kontynuowanie działań związanych z utrzymaniem i odbudową parków podworskich. 13. GRANICE TERENÓW OCHRONNYCH ZAMKNIĘTYCH I ICH STREF Przez tereny zamknięte rozumie się tereny o charakterze zastrzeżonym ze względu na obronność i bezpieczeństwo państwa, określone przez właściwych ministrów i kierowników urzędów centralnych. Na terenie gminy nie występują tereny zamknięte. 110 14. INNE OBSZARY PROBLEMOWE, W ZALEŻNOŚCI OD UWARUNKOWAŃ I POTRZEB ZAGOSPODAROWANIA WYSTĘPUJĄCYCH W GMINIE Gmina Rychwał graniczy z gminami: Stare Miasto, Rzgów, Grodziec, Stawiszyn, Mycielin i Tuliszków. • Dla terenów graniczących z gminami Rzgów i Grodziec, głównym tematem koordynacji będzie planowana eksploatacja węgla brunatnego – odkrywka Piaski, w tym przebudowa systemu dróg, infrastruktury technicznej oraz budowa linii elektroenergetycznej wysokiego napięcia 110kV zasilającej tę odkrywkę; • Dla terenów graniczących z pozostałymi gminami, problemem zagospodarowania będzie gospodarka rolna i leśna; • W odniesieniu do istniejącej zabudowy wskazana jest poprawa stanu jakościowego, głównie w zakresie kanalizacji oraz wymiany kotłowni węglowych na rzecz paliw niskoemisyjnych; • Największym problemem na terenie gminy rzutującym na stan środowiska jest nieuporządkowana gospodarka ściekowa, brak kanalizacji sanitarnej poza terenem miasta. Gospodarka „na szambach” powoduje zanieczyszczenie wód powierzchniowych i gruntowych oraz gleb; • Istotne problemy z zakresu ochrony przyrody dotyczą objętych ochroną prawną parków podworskich. Gospodarowanie na tych terenach powinno zmierzać do zahamowania procesów degradacyjnych; • Problemem jest ponadnormatywne oddziaływanie drogi krajowej nr 25. 15. STREFY POLITYKI PRZESTRZENNEJ I GŁÓWNE KIERUNKI ROZWOJU Na terenie gminy wyróżniono trzy strefy funkcjonalne związane z różnymi występującymi tam uwarunkowaniami rozwoju: • R - strefa rozwoju wielofunkcyjnego z dominującą funkcją rolniczą; • LR - strefa leśno – rekreacyjna, przewidziana do rozwoju funkcji agroturystyk i innych form rekreacji dostosowanych do lokalnych uwarunkowań środowiska przyrodniczego; 111 • PAG - strefa działalności gospodarczej, w tym usług, rzemiosł produkcyjnego i drobnego przemysłu. Strefa R – położona centralnie wokół m. Rychwała, ograniczona granicami gmin: Stare Miasto, Tuliszków, Grodziec i od zachodu granicą opracowania zmiany studium. Od strony południowej graniczy ze strefą LR, na wysokości wsi Siąszyce – Grochowy oraz linii kompleksu leśnego. Występują tutaj dobre warunki rozwojowe funkcji rolniczej jak również działalności usługowej i rozwoju budownictwa mieszkaniowego w oparciu o istniejącą sieć osadniczą. Jest to ukształtowana przestrzeń rolnicza przewidziana do utrzymania. Nie przewiduje się znacznego rozwoju przestrzennego wsi. Proponuje się zachowanie istniejących powiązań funkcji produkcji rolnej ze środowiskiem przyrodniczym. Ustala się obowiązek utrzymania i uzupełniania zadrzewień śródpolnych oraz przydrożnych. Dopuszcza się lokalizację siłowni wiatrowych w zakresie wskazanym na rysunku zmiany studium. Strefa LR – obejmuje południową część gminy, ograniczona granicami administracyjnymi z gminami: Mycielin, Stawiszyn i Grodziec; od północy – strefą R. Strefa posiada dobre warunki dla rozwoju funkcji agroturystycznej i rekreacyjnej. Strefa PAG – położona w granicach administracyjnych m. Rychwała, w części północnej i południowo – zachodniej. Tereny wyznaczone dla potrzeb podmiotów gospodarczych związanych z szeroko pojętymi usługami (w tym obiekty handlowe wielkopowierzchniowe) i rzemiosłem (w tym rzemiosłem wytwórczym). Dla terenów działalności gospodarczej gmina zamierza sporządzić miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego z uwagi na konieczność zmiany użytkowania gruntów. Dopuszcza środowisko, zarówno się lokalizację wymagających inwestycji znacząco obligatoryjnie wpływających sporządzenia na raportu oddziaływania na środowisko jak i zaliczonych do inwestycji, dla których może zostać nałożony taki obowiązek. Ustala się możliwość indywidualnych systemów oczyszczania ścieków, realizowanych w ramach inwestycji gospodarczych, zgodnie z przepisami szczególnymi. Dopuszcza się realizację zabudowy mieszkaniowej dla prowadzących działalność gospodarczą. 112 IV. UZASADNIENIE ZAWIERAJĄCE OBJAŚNIENIE PRZYJĘTYCH ROZWIĄZAŃ ORAZ SYNTEZA USTALEŃ ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Realizacja postanowień ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, przedstawiona w niniejszym opracowaniu, obejmuje, m.in.: • charakterystykę dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu oraz stanu środowiska przyrodniczego, rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, stanu środowiska kulturowego, sfery społeczno – gospodarczej, układu komunikacyjnego, struktury użytkowania i stanu prawnego gruntów, złóż kopalin; • określenie kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, w szczególności: zmian w strukturze przestrzennej, zasad ochrony środowiska przyrodniczego, obszarów na których będą rozmieszczone inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym i ponadlokalnym oraz wskaźników dotyczących zagospodarowania i użytkowania terenów, w tym obszarów wyłączonych z zabudowy, kierunków kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, zasad ochrony środowiska kulturowego i zabytków, rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, obszarów wyznaczonych do sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, obszarów wymagających przekształceń, rehabilitacji i rekultywacji, obszarów pomników zagłady, obszarów zagrożenia powodzią oraz innych obszarów problemowych. 1. AKTUALNA STRUKTURA PRZESTRZENNA GMINY FUNKCJONALNO – Aktualną strukturę funkcjonalno-przestrzenną gminy, w ogólnym zarysie, tworzą strefy: • Rejon północny, rolniczy, obejmujący Kuchary Kościelne i Modlibogowice oraz dorzecza Strugi Zarzewskiej i częściowo Strugi Grabienickiej. Rejon ten charakteryzuje się mało urozmaiconą rzeźbą, słabymi glebami i przeciętnymi walorami przyrodniczo – krajobrazowymi. Podstawową funkcją rejonu jest użytkowanie rolnicze, z możliwością intensyfikacji produkcji w okolicach 113 Kuchar Kościelnych, hodowli i produkcji pasz z lokalnym dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej, względnie zalesienia. • Rejon centralny, obejmujący Rychwał – Jaroszewice Grodzieckie – Grochowy. Rejon ten wyróżnia się większym udziałem dobrych i średnich gleb kl. III i IV oraz niewielkim udziałem lasów i łąk. Stanowi on naturalną bazę żywieniową gminy. Podstawową funkcją rejonu jest intensyfikacja produkcji rolnej z lokalnym dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej, a w bezpośrednim otoczeniu Rychwała – również zorganizowanej działalności gospodarczej (głównie usługi). • Rejon południowy, leśno – rekreacyjny, obejmujący Zosinki – Białą Panieńską – Lubiny – Gliny. Rejon ten wyróżnia się urozmaiconą rzeźbą, zmiennymi warunkami budowlanymi, mozaiką ekosystemów, z duży udziałem zespołów leśnych i łąkowych – ważny dla zachowania równowagi ekologicznej oraz różnorodności biologicznej. Podstawową funkcją jest rozwój gospodarki leśnej i ekstensywnego rolnictwa, z dopuszczeniem turystyki i rekreacji oparte o sieć gospodarstw agroturystycznych. Sieć osadniczą gminy tworzą 23 jednostki administracyjne, oraz m. Rychwał. W liczbie wiejskich jednostek osadniczych tylko dwie, tj. Dąbroszyn i Grochowy liczą powyżej 500 mieszkańców. Miasto Rychwał pełni funkcje faktycznego centrum mieszkaniowego i usługowego gminy, zajmuje centralne położenie z dogodnym połączeniem drogowym. Położone jest ono na skrzyżowaniu drogi krajowej GP 25, z Kalisza do Inowrocławia, z drogą wojewódzką nr 443, Jarocin – Gizałki – Rychwał – Tuliszków. Wymienione drogi stanowią istotne ograniczenie w rozwoju przestrzennym miasta. Ośrodkami wspomagającymi miasto w zakresie obsługi mieszkańców są: Dąbroszyn i Grochowy oraz Siąszyce. Pozostałe miejscowości pełnią funkcje osiedleńczo – rolne. Zabudowa mieszkaniowa gminy jest zwodociągowana w ok. 90%. Oczyszczalnia ścieków w Rychwale obsługuje mieszkańców miasta. 114 Sieć usług podstawowych na terenie gminy, z zakresu oświaty, handlu, kultury i rzemiosła jest zadowalająca. Oprócz administracji gminnej, na terenie gminy funkcjonuje podmioty gospodarcze prywatne i publiczne. Wiodącą funkcją gospodarczą gminy jest rolnictwo. Jest ono również podstawowy źródłem utrzymania mieszkańców. Rola wsi i rolnictwa w lokalnej gospodarce zmieniać się będzie w kierunku kształtowania wsi wielofunkcyjnej. Oznacza to, że prócz rolnictwa możliwe będzie wprowadzanie pozarolniczej działalności produkcyjnej i usługowej, w dostosowaniu do istniejącego zainwestowania oraz lokalnych zasobów środowiska przyrodniczego. W ogólnej powierzchni gminy użytki rolne zajmują ok. 79%, a lasy i grunty zadrzewione – ok. 15%. Gleby są słabej jakości. Kompleksy gleb kl. III i IV występują w rejonie wsi: Kuchary Borowe, Wardężyn, Franki, Kuchary Kościelne i Święcia oraz na południu gminy, w okolicach Siąszyce III – Grochowy. Podstawowym surowcem mineralnym jest węgiel brunatny, zalegający w złożu „Piaski”, które położone jest na pograniczu gmin: Rzgów, Rychwał, Grodziec i Zagórów. Poza węglem brunatnym udokumentowano kilka złóż torfów. Są to złoża: „Łagiewniki”, „Dolina rz. Strugi”, „Lisiec Mały” i „Grabienice”. Żadne z udokumentowanych złóż nie jest eksploatowane. Głównym zbiornikiem wód podziemnych jest górno – kredowy zbiornik szczelinowo – porowy Turek – Konin – Koło, oznaczony nr 151. Sieć drogową gminy tworzą drogi: krajowa i wojewódzka oraz drogi powiatowe i gminne. Wszystkie drogi wymagają modernizacji, polegającej na ich dostosowaniu do aktualnych natężeń ruchu i potrzeb rozwojowych gminy w tym budowa obwodnicy klasy technicznej G (droga główna) po stronie południowej miasta Rychwał w ciągu drogi wojewódzkiej nr 443. Uwzględniając aktualne uwarunkowania, w niniejszym opracowaniu określone zostały tereny rozwojowe dla mieszkalnictwa, działalności gospodarczej, usług i rekreacji. Część ustaleń zmiany studium pokrywa się z ustaleniami studium uchwalonego w 1998 r. i 2010 r., pozostałe tereny przewidziane dla rozwoju uwzględniają potrzeby projektowanego użytkowania oraz wymogi lokalizacyjne 115 dotyczące zagospodarowania i funkcjonowania terenów i obiektów. Generalnym założeniem, przyjętym w zmianie studium, jest wzrost wykorzystania terenów zabudowanych w ramach istniejącego zainwestowania. Zasady kształtowania nowej zabudowy powinny uwzględniać, m.in.: • przekształcanie istniejącej zabudowy, najczęściej „ulicówki”, w zwarte układy poprzez zabudowę plombową, • ochronę istniejących układów wiejskich oraz zespołów sakralnych i zespołów parkowo – dworskich, • ochronę zabytkowych obiektów oraz innych elementów architektury wiejskiej (np. przydrożnych kapliczek, krzyży, alei drzew, itp.). Tereny przeznaczone pod zabudowę określono w zmianie studium jak tereny zainwestowane i przewidziane do zainwestowania. Na tych terenach jest możliwość budowy nowych obiektów, wymiany starej substancji, modernizacji, przebudowy lub rozbudowy istniejących obiektów oraz możliwość zmian sposobu użytkowania tych obiektów pod warunkiem zachowania przeznaczenia terenów określonych w zmianie studium. Na terenach przeznaczonych na cele budownictwa mieszkaniowego dopuszcza się, jako funkcję uzupełniającą: handel, usługi i rzemiosło. W odniesieniu do istniejącej, rozproszonej, zabudowy jest możliwość je uzupełniania z dopuszczeniem usług, z wyjątkiem terenów obligatoryjnie wyłączonych z zabudowy. Zasadnicze tereny, przeznaczone na cele działalności gospodarczej, wskazano w Rychwale, w części północnej oraz południowo – zachodniej. Ochrona dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej polegać będzie na zachowaniu zabytków architektury, zwłaszcza ludowej, zaewidencjonowanych stanowisk archeologicznych oraz stref ich występowania. Dla ochrony archeologicznego dziedzictwa kulturowego, na obszarach występowania stanowisk archeologicznych oraz w strefie ich ochrony, podczas inwestycji związanych z robotami ziemnymi, w przypadku natrafienia na ślady osadnictwa, będą prowadzone ratownicze prace archeologiczne. 116 2. KIERUNKI ROZWOJU KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ W tej części opracowania przedstawiono zarówno kierunki zmian jak również wskaźniki dotyczące zagospodarowania i użytkowania terenów oraz wytyczne do planów miejscowych. Komunikacja W tekście zmiany studium przedstawiono zasady lokalizacji obiektów budowlanych oraz zasady obsługi komunikacyjnej terenów położonych w rejonach poszczególnych kategorii dróg. Ponadto podano parametry techniczne, które winny być spełnione na etapie modernizacji czy przebudowy dróg. Sieć wodociągowa i kanalizacyjna Istniejące ujęcia wody w zadowalającym stopniu pokrywają potrzeby mieszkańców. W przyszłości wskazana będzie modernizacja i ewentualna rozbudowa istniejących obiektów. Adaptuje się istniejącą oczyszczalnię ścieków w Rychwale z możliwością modernizacji i ewentualnej rozbudowy. Preferuje się budowę oczyszczalni przydomowych na terenach znajdujących się poza zasięgiem systemu zbiorczego odprowadzenia ścieków. Gospodarka odpadami Dnia 1 stycznia 2012 roku weszła w życie zmiana ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw. W wyniku tych zmian powstały nowe Wojewódzkie Plany Gospodarki Odpadami. Zgodnie z Plan Gospodarki Odpadami Województwa Wielkopolskiego na lata 2012 – 2017 gminę Rychwał zakwalifikowano do VIII Regionu Gospodarki Odpadami. W ramach regionu funkcjonować winny wszelkie niezbędne urządzenia i instalacje, w tym istniejące na terenie województwa składowiska odpadów, spełniające i posiadające w zakresie technicznym przepustowość kryteria wystarczającą do najlepszej dostępnej przyjmowania techniki i przetwarzania odpadów. 117 Elektroenergetyka Zaopatrzenie w energię elektryczną będzie kontynuowane z istniejących lub uzupełnianych sieci elektroenergetycznych. Siłownie wiatrowe Dopuszcza się lokalizację siłowni wiatrowych na terenie gminy. W zmianie studium wskazuje się obszary, na których rozmieszczone będą urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW, a także ich strefy ochronne związane z ograniczeniami w zabudowie i zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu (siłownie wiatrowe). Ponadto na rysunku zmiany studium oznaczono istniejącą elektrownię wiatrową. Obszar rozmieszczenie siłowni wiatrowych jest przeniesieniem ustaleń obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Wyznaczenie poszczególnych lokalizacji siłowni wiatrowych (wraz ze strefami oddziaływania) nastąpi w oparciu o miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z odpowiednią procedurą planistyczną, jak i w oparciu o dokonane wymagane prawem uzgodnienia właściwych organów administracji publicznej. Dopuszcza się dla obsługi siłowni wiatrowych rozbudowę i budowę nowych sieci elektroenergetycznych oraz budowę nowych stacji transformatorowych, w tym również Głównego Punktu Zasilania. Łączność bezprzewodowa W zakresie telekomunikacji przewiduje się dalszą rozbudowę sieci telekomunikacyjnych, zarówno w formie tradycyjnej, jak i z wykorzystaniem nowych technologii. Postuluje się rozbudowę i modernizację infrastruktury światłowodowej i objęcie całej gminy zintegrowanym systemem telekomunikacyjnym połączonym z systemami sieci wojewódzkiej i krajowej z zachowaniem wymogów ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych. Telefonia przewodowa Na terenie gminy działa telefonia przewodowa. Funkcjonują trzy centrale cyfrowe w miejscowościach: • Rychwał; • Siąszyce; 118 • Modlibogowice. Połączenia stanowią kable światłowodowe. Dla określenia kierunków rozwoju przestrzennego gminy wprowadzono umowny podział na „strefy polityki przestrzennej”, w ramach których wskazano niezbędne działania związane z utrzymaniem i wzrostem kondycji obszarów oraz wskazano nowe kierunki rozwoju. 119
