docROZDZIAŁ 10 W SPRAWIE PRZEMIAN W SZKOLNICTWIE
download 
Reklamacja Transkrypt
ROZDZIAŁ 10 W SPRAWIE PRZEMIAN W SZKOLNICTWIE
Wacław Jarmołowicz Dawid Piątek ROZDZIAŁ 10 W SPRAWIE PRZEMIAN W SZKOLNICTWIE WYŻSZYM I KSZTAŁCENIA EKONOMISTÓW Wprowadzenie Celem opracowania jest ogólna charakterystyka przemian – w tym przede wszystkim ilościowych – w kształceniu ekonomistów na poziomie studiów wyższych. Autorzy opracowania analizują i oceniają zarazem zmiany, jakie dokonywały się – równolegle do zmian ustrojowych1 – w procesie akademickiego kształcenia ekonomistów. W szczególności chodzi tu o przemiany jakościowe (nowe uczelnie, kierunki, formy), jak też ilościowe zachodzące w szkolnictwie wyższym (państwowym i prywatnym). Wyższe szkolnictwo ekonomiczne w Polsce Polskie szkolnictwo wyższe, w tym ekonomiczne, doświadczyło zmian – po roku 1989 – bardzo wielu i to znacznych. Związane to było z transformacją gospodarczą i przywróceniem kategoriom ekonomicznym właściwego miejsca w procesie gospodarowania. Przemiany gospodarcze spowodowały wzrost popytu na absolwentów studiów ekonomicznych a w ślad za tym gwałtowny wzrost zainteresowania tego typu studiami2. Jednocześnie przełamany został monopol uczelni publicznych, które zmuszone zostały do konkurowania z dynamicznie się rozwijającymi prywatnymi szkołami wyższymi. Ilustracją tych zmian są m.in. dane zamieszczone w tabeli 1 oraz na wykresach 1-3, a dotyczące liczby studentów szkół wyższych w ogóle, w tym ekonomicznych (tabela 1 i wykres 1), jak również i nowych absolwentów tych szkół, w tym i ekonomicznych (tabela 1 i wykres 2). Na wykresie 3 przedstawiono ponadto podstawowe informacje dotyczące także dynamiki wzrostu liczby studentów i absolwentów szkół wyższych, a w tym i ekonomicznych. Tabela 1. Liczba studentów i absolwentów szkół wyższych i wyższych szkół ekonomicznych w latach 1990-2006 (w tys.) Wyszczególnienie Studenci (ogółem) Studenci wyższych szkół ekonomicznych Absolwenci (ogółem) Absolwenci wyższych 1 1990/1991 403,8 24,0 1991/1992 428,2 28,5 56,1 3,0 59,0 3,1 Rok akademicki 1992/1993 1993/1994 495,7 584,0 37,9 53,1 61,4 3,7 64,2 4,3 1994/1995 682,2 70,0 1995/1996 794,6 97,3 70,3 5,2 89,0 8,6 J. Solarz zwraca uwagę, że rozwój rynku edukacji, w tym na poziomie wyższym można uznać za sukces transformacji ustrojowej. J. Solarz, Model edukacji ekonomicznej w Polsce, referat nadesłany na VIII Kongres Ekonomistów Polskich, 29-30.11.07, Warszawa, s. 2. 2 Jak zauważa J. Szambelańczyk po 1989 roku w Polsce miał miejsce >>„złoty wiek” zainteresowania społecznego<< kształceniem ekonomistów. J. Szambelańczyk, Dylematy kształcenia ekonomistów w Polsce w warunkach urynkowienia szkół wyższych, integracji europejskiej i globalizacji, referat nadesłany na VIII Kongres Ekonomistów Polskich, 29-30.11.07, Warszawa, s. 3. 104 Wacław Jarmołowicz, Dawid Piątek szkół ekonomicznych Studenci (ogółem) Studenci wyższych szkół ekonomicznych Absolwenci (ogółem) Absolwenci wyższych szkół ekonomicznych Studenci (ogółem) Studenci wyższych szkół ekonomicznych Absolwenci (ogółem) Absolwenci wyższych szkół ekonomicznych 1996/1997 927,5 137,7 1997/1998 1091,8 201,5 1998/1999 1274,0 273,3 1999/2000 1431,9 332,1 2000/2001 1584,8 369,5 2001/2002 1718,7 386,6 115,9 13,5 146,3 20,0 174,8 30,3 214,6 44,1 260,3 65,9 303,1 82,6 2002/2003 1800,5 389,5 2003/2004 1858,7 382,3 2004/2005 1926,1 387,9 2005/2006 1953,8 407,8 2006/2007 1941,4 406,2 342,1 93,6 364,8 99,3 384,0 100,2 391,5 94,9 394,0 88,0 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Roczników Statystycznych z lat 19912006, Małego Rocznika Statystycznego Polski 2007, GUS, Warszawa. Wykres 1. Liczba studentów wyższych szkół ekonomicznych i pozostałych szkół wyższych w latach 1990-2006 2500000 2000000 1500000 1000000 Studenci wyższych szkół ekonomicznych 500000 Pozostali studenci 19 90 /1 99 1 19 92 /1 99 3 19 94 /1 99 5 19 96 /1 99 7 19 98 /1 99 9 20 00 /2 00 1 20 02 /2 00 3 20 04 /2 00 5 20 06 /2 00 7 0 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Roczników Statystycznych z lat 19912006, Małego Rocznika Statystycznego Polski 2007, GUS, Warszawa. W sprawie przemian w szkolnictwie wyższym i kształcenia ekonomistów 105 Wykres 2. Liczba absolwentów wyższych szkół ekonomicznych i pozostałych szkół wyższych w latach 1990-2006 450000 400000 350000 300000 Absolwenci wyższych szkół ekonomicznych 250000 200000 150000 100000 Pozostali absolwenci 50000 20 06 20 04 20 02 20 00 19 98 19 96 19 94 19 92 19 90 0 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Roczników Statystycznych z lat 19912006, Małego Rocznika Statystycznego Polski 2007, GUS, Warszawa. Wykres 3. Stopa wzrostu liczby studentów i absolwentów szkół wyższych i wyższych szkół ekonomicznych w latach 1990-2006 70,0% 60,0% 50,0% Studenci 40,0% Absolwenci 30,0% 20,0% Studenci wyższych szkół ekonomicznych 10,0% Absolwenci wyższych szkół ekonomicznych 0,0% -10,0% 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 -20,0% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Roczników Statystycznych z lat 19912006, Małego Rocznika Statystycznego Polski 2007, GUS, Warszawa. Jak wynika z prezentowanych danych, po roku 1990 nastąpił gwałtowny wzrost liczby studentów w ogóle, a szkół ekonomicznych w szczególności (pamiętać przy tym należy i o tym, że dynamicznie rozwijały się nie tylko studia w uczelniach ekonomicznych, ale także na wydziałach nauk ekonomicznych zlokalizowanych na takich m.in. uniwersytetach jak: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet Gdański, Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Szczeciński i Uniwersytet Warszawski). Dane powyższe świadczą także o wzroście prestiżu studiów ekonomicznych, które stały się studiami pierwszego wyboru dla wielu absolwentów szkół średnich, również tych 106 Wacław Jarmołowicz, Dawid Piątek najlepszych (Ratajczak, 2007, s. 4)3. Przykładowo zatem w roku 1990 na wszystkich uczelniach w kraju studiowało około 404 tysięcy studentów, podczas gdy w roku 2006 tylko na uczelniach ekonomicznych było ponad 406 tysięcy studentów. Tak więc liczba studentów w analizowanym okresie wzrosła prawie pięciokrotnie. Na uczelniach ekonomicznych zaś, wzrost ten był jeszcze większy - prawie siedemnastokrotny! Co więcej, i biorąc z kolei pod uwagę liczbę absolwentów, można tu zauważyć, że dynamika zmian była wręcz niezwykła (wzrosty odpowiednio o około 600% i 2800%). Jednakże, od roku 2003 nastąpiło już pewne spowolnienie wzrostu liczby studentów i absolwentów a w roku 2006 wystąpił nawet nieznaczny spadek. Dodać przy tym należy, że znacząco wzrósł udział studentów kształcących się, zwłaszcza w systemie niestacjonarnym, a o czym świadczy m. in. to, że w roku 2006 ich udział wynosił około 50% w relacji do ogólnej liczby studentów, a w szkołach ekonomicznych – aż 75%. Równocześnie następował szybki rozwój szkół prywatnych, w których kształciło się ponad 30% ogółu studentów. Sektor prywatny zdominował też kształcenie na kierunkach ekonomicznych. Jak wynika z danych GUS aż 82% studentów uczelni ekonomicznych, kształci się obecnie w szkołach prywatnych (Szkoły wyższe i ich finanse w 2006 r.). Przez większość analizowanego okresu, liczba studentów i absolwentów uczelni ekonomicznych rosła przy tym szybciej – i jak już wskazywano – niż pozostałych. W roku 1990 studenci i absolwenci uczelni ekonomicznych stanowili odpowiednio 5,9% i 5,3% ogółu, a w roku 2006 aż 20,9% i 22,3% (szczytowe udziały to 23,3% w 2000 roku dla studentów i 27,4% w 2002 roku dla absolwentów). Dynamicznie zwiększała się również całkowita liczba szkół wyższych o profilu ekonomicznym (Wykres 4). Wykres 4. Liczba wyższych szkół ekonomicznych w latach 1990-2006 100 93 94 94 94 93 94 93 93 95 95 90 80 71 70 60 51 50 39 40 26 30 20 10 14 5 9 0 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Roczników Statystycznych z lat 19912006, Małego Rocznika Statystycznego Polski 2007, GUS, Warszawa. 3 Na temat niskiego prestiżu studiów ekonomicznych przed rokiem 90 por. np. J. Szambelańczyk, op.cit., s. 5; M. Ratajczak, Wyższe szkolnictwo ekonomiczne w Polsce w dobie przemian, referat nadesłany na VIII Kongres Ekonomistów Polskich, 29-30.11.07, Warszawa, s. 2. 107 W sprawie przemian w szkolnictwie wyższym i kształcenia ekonomistów Ten dynamiczny wzrost – a dotyczący liczby szkół wyższych o charakterze ekonomicznym – dotyczył jednak wyłącznie prywatnych uczelni ekonomicznych, gdyż liczba szkół państwowych nie zwiększyła się. Było to więc – i pozostaje – pięć uczelni państwowych, a mianowicie takich jak: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu, Akademia Ekonomiczna w Katowicach. Dodajmy tu zarazem, że także w tych szkołach miał miejsce znaczny przyrost liczby studentów, oraz że wraz ze wzrostem liczby studentów, wzrastała również liczebność kadry naukowo-dydaktycznej uczelni. Podstawowe przy tym dane dotyczące liczebności i struktury tej kadry prezentują zawarte są w tabeli 2-3 i na wykresie 5. Tabela 2. Pracownicy naukowo-dydaktyczni w szkołach wyższych w latach 1990-2006 Wyszczególnienie Ogółem Profesorowie Docenci Adiunkci Asystenci Pozostali Ogółem Profesorowie Docenci Adiunkci Asystenci Pozostali Ogółem Profesorowie Docenci Adiunkci Asystenci Pozostali 1990/1991 64454 5597 5766 22755 17220 13116 1996/1997 70372 12574 611 24142 18752 14293 2002/2003 88513 19474 288 31620 18572 18565 1991/1992 63176 7569 3003 22907 17640 12057 1997/1998 73041 13621 673 24978 18702 15067 2003/2004 91530 20549 251 32921 18464 19325 Rok akademicki 1992/1993 1993/1994 63076 65261 8914 10155 1927 1058 23209 23189 17273 18012 11753 12847 1998/1999 1999/2000 74098 77821 14226 15530 696 596 25886 27696 18133 18138 15157 15861 2004/2005 2005/2006 96301 9936 21779 22845 256 232 35090 36854 18782 18354 20394 21078 1994/1995 1995/1996 67066 66973 10945 11503 826 625 23587 23537 18476 18073 13232 13208 2000/2001 2001/2002 79947 85979 16365 18426 547 449 29023 30519 17741 18591 16271 17994 2006/2007 96747 22055 454 38505 15128 20275 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Roczników Statystycznych z lat 19912006, Małego Rocznika Statystycznego Polski 2007, GUS, Warszawa. Tabela 3. Pracownicy naukowo-dydaktyczni w wyższych szkołach ekonomicznych w latach 1990-2006 Wyszczególnienie Ogółem Profesorowie Docenci Adiunkci Asystenci Pozostali Ogółem Profesorowie Docenci Adiunkci Asystenci Pozostali 1990/1991 2478 172 257 925 474 650 1996/1997 4481 1135 49 1096 927 1274 1991/1992 2437 254 130 927 566 560 1997/1998 5881 1493 137 1445 1254 1482 Rok akademicki 1992/1993 1993/1994 2593 2977 363 504 96 58 935 929 530 632 669 854 1998/1999 1999/2000 6613 7741 1831 2239 142 160 1616 1970 1330 1634 1694 1738 1994/1995 3218 681 39 914 693 891 2000/2001 8158 2519 138 2099 1708 1694 1995/1996 3696 841 43 987 825 1000 2001/2002 9541 2991 123 2493 1885 2049 108 Wacław Jarmołowicz, Dawid Piątek 2002/2003 9458 3070 118 2597 1846 1827 Ogółem Profesorowie Docenci Adiunkci Asystenci Pozostali 2003/2004 9842 3219 114 2842 1889 1778 2004/2005 10430 3356 145 3239 1876 1814 2005/2006 10884 3590 140 3395 1897 1862 2006/2007 10493 3426 115 3497 1575 1834 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Roczników Statystycznych z lat 19912006, Małego Rocznika Statystycznego Polski 2007, GUS, Warszawa. Wykres 5. Struktura kadry naukowo-dydaktycznej szkół wyższych ekonomicznych w 1990 i 2006 roku 100% 90% 80% 70% Profesorowie 60% Docenci 50% Adiunkci 40% Asystenci 30% Pozostali 20% 10% 0% ogółem 1990 wyższe szkoły ogółem 2006 wyższe szkoły ekonomiczne ekonomiczne 1990 2006 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Roczników Statystycznych z lat 19912006, Małego Rocznika Statystycznego Polski 2007, GUS, Warszawa. Jak też wynika z przedstawionych danych, w latach 1990-2006 znacząco wzrosła liczebność kadry nauko-dydaktycznej uczelni wyższych. Ogólna liczba nauczycieli akademickich wzrosła o 50%, a przy tym w największym stopniu zwiększyła się liczba profesorów (o 300%) Na uczelniach ekonomicznych zaś wzrost ten był jeszcze większy, gdyż liczebność kadry naukowej wzrosła czterokrotnie, a liczba profesorów dwudziestokrotnie. Zmieniła się zarazem sama struktura zatrudnionych pracowników naukowo-dydaktycznych. W roku 1990 bowiem zarówno w szkołach ekonomicznych jak i w uczelniach ogółem udział poszczególnych grup zatrudnionych w ogólnej strukturze był podobny. Przeważali tu zatem adiunkci (ponad 35%). Asystenci stanowili natomiast ponad 20% pracowników, a profesorowie i docenci koło 20% kadry. W roku 2006 (w porównaniu do 1990) znacznie większy był już jednak udział profesorów (22,8% w uczelniach ogółem i aż 32,7% w wyższych szkołach ekonomicznych). Udział adiunktów natomiast był podobny, podczas gdy zmniejszył się udział asystentów i docentów. Ogólniej można by tu też zauważyć, że rozwój kadry naukowo-dydaktycznej nie nadążał – mimo wszystko – za wzrostem liczby studentów. W roku 1990 jeden profesor przypadał bowiem na 72 studentów, a jeden pracownik na 6, podczas gdy w 2006 roku jeden profesor miał „pod opieką” 88 studentów, natomiast na jednego pracownika naukowo- 109 W sprawie przemian w szkolnictwie wyższym i kształcenia ekonomistów dydaktycznego przypadało 20 studentów. Sytuacja w tym względzie poprawiła się nieznacznie na uczelniach ekonomicznych chociaż i tak była trudniejsza niż w szkołach wyższych ogółem. Na jednego profesora przypadało bowiem 140 studentów w 1990 roku i 118 w 2006 roku, a na jednego pracownika odpowiednio 10 i 39. Dane dotyczące z kolei kadry państwowych wyższych szkół ekonomicznych i w ujęciu ich struktury, prezentuje tabela 4. Tabela 4. Pracownicy naukowo-dydaktyczni w państwowych wyższych szkołach ekonomicznych w 2006 r. Wyszczególnienie SGH Warszawa AE Poznań AE Kraków AE Katowice AE Wrocław Profesorowie 105 52 58 42 66 Doktorzy habilitowani 109 78 59 46 77 Doktorzy 248 256 266 229 379 Źródło: opracowanie własne. Wyraźnie lepiej na tle pozostałych uczelni przedstawia się sytuacja kadrowa Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Liczba pracowników z tytułem profesora jest tu dwukrotnie większa niż średnia na pozostałych uczelniach, najwięcej jest również doktorów habilitowanych. „Zaplecze intelektualne” SGH oraz najwyższa w kraju jakość kształcenia sprawiają, że uczelnia ta zajmuje pierwsze miejsce w rankingach szkół ekonomicznych (tabela 5-6). Tabela 5. Miejsca państwowych wyższych szkół ekonomicznych w rankingu „Wprost” (kategoria: państwowe wyższe szkoły ekonomiczne) SGH Warszawa AE Poznań AE Kraków AE Katowice AE Wrocław 2002 1 2 3 4 5 2003 1 2 3 4 5 2004 1 3 2 4 5 2005 1 2 3 4 5 2006 1 3 2 5 4 2007 1 2 3 4 5 Źródło: opracowanie własne. Tabela 6. Miejsca państwowych wyższych szkół ekonomicznych w rankingu „Rzeczpospolitej” i „Perspektyw” (kategoria: uczelnie akademickie) SGH Warszawa AE Poznań AE Kraków AE Katowice AE Wrocław 2002 5 18 31 36 38 2003 5 15 40 36 21 2004 5 10 31 38 19 2005 4 11 25 32 24 2006 4 13 39 42 34 2007 3 11 29 34 37 Źródło: opracowanie własne. Podsumowanie Odnosząc się ogólniej do zaprezentowanych wyżej danych, a obrazujących podstawowe kierunki zmian w wyższym szkolnictwie w ogóle, a ekonomicznym w szczególności, i zwłaszcza okresu transformacji ustrojowej, wypada zauważyć najpierw, iż w analizowanym 110 Wacław Jarmołowicz, Dawid Piątek okresie dążność do ukończenia studiów wyższych stała się powszechna. Dążność ta uzyskała zarazem możliwość realizacji poprzez rozwój systemu szkolnictwa oraz dostępność (w tym i finansową) w istniejących warunkach przyjęć i realizacji studiów, jakkolwiek i znacznie zróżnicowanych (w tym i pod względem indywidualnych i społecznych kosztów kształcenia). Studia wyższe nie stanowią już obszaru dostępnego jedynie dla społecznej elity Świadczy o tym m. in. niezwykle dynamiczny wzrost liczby studentów i absolwentów. Oznaczać to może również, że w świadomości znacznej części społeczeństwa, przekonanie o potrzebie ich posiadania zyskało na znaczeniu oraz, że samo wykształcenie jako wartość w gospodarce rynkowej zajmuje w hierarchii innych jedno z najwyższych miejsc, a w tym i wskutek „docenienia” tej wartości jako elementu przewagi konkurencyjnej na rynku pracy. Transformacja gospodarcza sprawiła też, że pojawiło się zapotrzebowanie na nowe rodzaje umiejętności i wiedzy, pozwalające podjąć pracę w dynamicznie rozwijającym się sektorze przedsiębiorstw, banków i firm ubezpieczeniowych. Spowodowało to z kolei, znaczący wzrost popularności studiów ekonomicznych. W odpowiedzi na zapotrzebowanie rynkowe powstała też duża liczba prywatnych szkół wyższych. Niestety daje się zauważyć poważne niedostatki wśród kadry naukowo-dydaktycznej4. Wzrost liczby pracowników był bowiem znacznie wolniejszym niż liczby studentów, co w zaistniałej – i obserwowanej sytuacji dotyczącej zmian ilościowych i jakościowych zachodzących w szkolnictwie wyższym, i zwłaszcza ekonomicznym – sprawia, że można także i należy zadać pytanie o to, na ile był to „okres złotej ery” a na ile – w ślad za rozwojem zwłaszcza ilościowym – kosztem była niska jakość kształcenia, i zwłaszcza w szkolnictwie prywatnym. Nie podejmując się tu bliżej rozważań w tym zakresie, podkreślmy jednak, że – mimo wszystko – rozwój szkolnictwa wyższego, w tym i ekonomicznego, z pewnością przyczynił się do podniesienia wskaźnika skolaryzacji i udziału osób z wyższym wykształceniem w polskim społeczeństwie (wskaźnik skolaryzacji dla osób w wieku 18-24 wynosi ponad 50%, a udział osób z wykształceniem wyższym wynosi ponad 14%) jak również przygotował przynajmniej najbardziej niezbędne kadry dla rozwoju społeczno-gospodarczego. BIBLIOGRAFIA: 1. Mały Rocznik Statystyczny Polski 2007, GUS, Warszawa 2007. 2. Nauka polska. Autodiagnoza polskiego środowiska naukowego, Collegium Civitas, 2007, http://www.ks.collegium.edu.pl/download/NAUKAPOLSKA-raport.pdf (stan na dzień 03.04.2008). 3. Ratajczak M. (2007), Wyższe szkolnictwo ekonomiczne w Polsce w dobie przemian, referat nadesłany na VIII Kongres Ekonomistów Polskich, 29-30.11.07, Warszawa. 4. Rocznik Statystyczny 1991, GUS, Warszawa 1991. 5. Rocznik Statystyczny 1992, GUS, Warszawa 1992. 6. Rocznik Statystyczny 1993, GUS, Warszawa 1993. 7. Rocznik Statystyczny 1994, GUS, Warszawa 1994. 8. Rocznik Statystyczny 1995, GUS, Warszawa 1995. 9. Rocznik Statystyczny 1996, GUS, Warszawa 1996. 10. Rocznik Statystyczny 1997, GUS, Warszawa 1997. 11. Rocznik Statystyczny 1998, GUS, Warszawa 1998. 12. Rocznik Statystyczny 1999, GUS, Warszawa 1999. 13. Rocznik Statystyczny 2000, GUS, Warszawa 2000. 14. Rocznik Statystyczny 2001, GUS, Warszawa 2001. 4 Na temat innych problemów w szkolnictwie wyższym i nauce polskiej szerzej: Nauka polska. Autodiagnoza polskiego środowiska naukowego, Collegium Civitas, 2007, http://www.ks.collegium.edu.pl/download/ NAUKAPOLSKA-raport.pdf (stan na dzień 03.04.2008). W sprawie przemian w szkolnictwie wyższym i kształcenia ekonomistów 111 15. Rocznik Statystyczny 2002, GUS, Warszawa 2002. 16. Rocznik Statystyczny 2003, GUS, Warszawa 2003. 17. Rocznik Statystyczny 2004, GUS, Warszawa 2004. 18. Rocznik Statystyczny 2005, GUS, Warszawa 2005. 19. Rocznik Statystyczny 2006, GUS, Warszawa 2006. 20. Solarz J. (2007), Model edukacji ekonomicznej w Polsce, referat nadesłany na VIII Kongres Ekonomistów Polskich, 29-30.11.07, Warszawa. 21. Szambelańczyk J. (2007), Dylematy kształcenia ekonomistów w Polsce w warunkach urynkowienia szkół wyższych, integracji europejskiej i globalizacji, referat nadesłany na VIII Kongres Ekonomistów Polskich, 29-30.11.07, Warszawa. 22. Szkoły wyższe i ich finanse w 2006 r., Informacje i opracowania statystyczne, GUS, Warszawa 2007.
