nowe regulacje prawne, nowe rozwiązania a jakość kształcenia
Transkrypt
nowe regulacje prawne, nowe rozwiązania a jakość kształcenia
Studia doktoranckie – nowe regulacje prawne, nowe rozwiązania a jakość kształcenia - PRZYKŁAD UAM SEMINARIUM BOLOŃSKIE dla prorektorów ds. kształcenia „Uczelnie wobec zmiany systemu kształcenia” Warszawa-Miedzeszyn, 26-27 czerwca 2012 r. Maria Ziółek Ekspertka Bolońska Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu Charakterystyka studiów doktoranckich na UAM w Poznaniu Liczba wydziałów: 16, kształcących w obszarach nauk humanistycznych, przyrodniczych, społecznych i ścisłych Liczba studiów doktoranckich: 16 Liczba doktorantów: ok. 1400 (w tym ok. 1100 stacjonarni i 300 niestacjonarni) 4 x I miejsce w konkursie na Najbardziej Podoktorancką Uczelnię PRODOK (2008, 2009, 2010, 2011) Maria Ziółek 2 Fragmenty z Ustawy PSW z dnia 27 lipca 2005 po nowelizacji z dnia 18 marca 2011 Art. 195 ust. 6 i 7 6. Studia doktoranckie w uczelni są tworzone przez rektora na wniosek rady jednostki organizacyjnej, a w jednostkach naukowych przez dyrektora jednostki na wniosek rady naukowej jednostki naukowej. 7. Nadzór merytoryczny nad studiami doktoranckimi sprawuje rada jednostki organizacyjnej uczelni albo rada naukowa jednostki naukowej prowadzącej te studia. PYTANIA: Jakie regulacje powinny być opracowane na poziomie uczelni? W jakim zakresie jednostka działa autonomicznie? WAŻNE szczególnie w wieloobszarowych uczelniach Maria Ziółek 3 Uchwały senatu UAM dotyczące studiów doktoranckich Uchwała rekrutacyjna Uchwała dot. regulaminu studiów doktoranckich Uchwała w sprawie wytycznych dla rad podstawowych jednostek organizacyjnych dotyczących kształcenia na studiach doktoranckich Maria Ziółek 4 Studia doktoranckie UAM w Poznaniu Punkty ECTS PROGRAM KSZTAŁCENIA (efekty kształcenia) Samodzielne badania naukowe – skutkują m.in. Prezentacjami na konferencjach Pisaniem publikacji, projektów badawczych Uczestnictwem w projektach badawczych Program studiów (zajęcia dydaktyczne zorganizowane) Napisaniem pracy doktorskiej Zajęcia obowiązkowe Zajęcia fakultatywne Praktyki zawodowe 5 Uchwała senatu UAM - propozycja zatwierdzona przez stosowne komisje Uchwała nr …………../2011/2012 Senatu Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu z dnia 30.04. 2012 r. w sprawie wytycznych dla rad podstawowych jednostek organizacyjnych dotyczących kształcenia na studiach doktoranckich. I. POSTANOWIENIA OGÓLNE II. ORGANIZACJA I REALIZACJA PROCESU KSZTAŁCENIA III. POSTANOWIENIA PRZEJŚCIOWE I KOŃCOWE Maria Ziółek 6 Uchwała Senatu UAM w sprawie wytycznych dla rad podstawowych jednostek organizacyjnych dotyczących kształcenia na studiach doktoranckich – 30.04.2012 II. ORGANIZACJA I REALIZACJA PROCESU KSZTAŁCENIA §4 1. Program kształcenia na studiach doktoranckich dla określonej dziedziny nauki / dyscypliny naukowej obejmuje: 1) prowadzenie samodzielnych badań naukowych; 2) realizację zorganizowanego programu studiów. 2. Efektem prowadzenia samodzielnych badań naukowych są w szczególności: 1) publikacje naukowe; 2) przygotowanie projektów badawczych; 3) uczestnictwo w projektach badawczych; 4) udział w konferencjach naukowych; 5) praca doktorska. Maria Ziółek 7 Uchwała Senatu UAM - program studiów 3. Zorganizowany program studiów obejmuje: 1) zajęcia obowiązkowe; 2) zajęcia fakultatywne; 3) praktyki zawodowe. 4. Zajęcia obowiązkowe obejmują w szczególności seminaria doktoranckie. Opracowanie zasad prowadzenia seminariów należy do jednostki prowadzącej studia doktoranckie. Maria Ziółek 8 Uchwała Senatu UAM program studiów – zajęcia fakultatywne 5. Zajęcia fakultatywne obejmują: a) zajęcia rozwijające umiejętności dydaktyczne (w trakcie których doktorant zdobywa kwalifikacje w zakresie nowoczesnych metod i technik prowadzenia zajęć dydaktycznych), które mogą być realizowane w jednostce prowadzącej studia doktoranckie lub na poziomie ogólnouniwersyteckim ; b) wykłady do wyboru z dziedziny, w której prowadzone są badania naukowe oraz z dziedzin pokrewnych; c) wykłady do wyboru z dziedziny innej niż ta, w której prowadzone są badania naukowe (np. przygotowujące do egzaminu doktorskiego z dyscypliny dodatkowej). 9 Uchwała Senatu UAM program studiów – praktyki zawodowe; ECTS 6. Praktyki zawodowe w postaci prowadzenia lub uczestnictwa w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w wymiarze 10 – 90 godzin rocznie, przy czym na stacjonarnych studiach doktoranckich w wymiarze 60 – 90 godzin. 7. Punktacja ECTS obejmuje zorganizowane zajęcia obowiązkowe, fakultatywne i praktyki zawodowe. Łączny wymiar zajęć objętych programem całego toku studiów odpowiada od 45 do 60 punktom ECTS, w tym od 20 do 30 punktom ECTS w ramach zajęć fakultatywnych rozwijających umiejętności dydaktyczne lub zawodowe. Maria Ziółek 10 Załącznik nr 2. WZÓR - Ramy dla punktacji ECTS w skali 4 lat studiów doktoranckich: Rodzaj zajęć Liczba punktów ECTS Zajęcia obowiązkowe seminaria Zajęcia fakultatywne zajęcia rozwijające umiejętności dydaktyczne wykłady do wyboru z dziedziny, w której prowadzone są badania naukowe z dziedzin pokrewnych wykłady do wyboru z dziedziny innej niż ta, w której prowadzone są badania naukowe Praktyki zawodowe SUMA: Maria Ziółek … 10 - 15 ……. ……. Suma powinna zmieścić się w granicach 20 – 30 ECTS ……. 45 - 60 11 Załącznik nr 1. WZÓR - Efekty kształcenia na studiach doktoranckich: Nr efektu W_01 W_02 ….. U_01 U_02 ….. K_01 K_02 ……. Efekty kształcenia Po uzyskaniu stopnia doktora doktorant: Sposoby działań prowadzących do uzyskania efektów kształcenia WIEDZA ……………….. …………. ……………….. …………. ……………….. …………. UMIEJĘTNOŚCI ……………….. …………. ……………….. …………. ……………….. …………. KOMPETENCJE SPOŁECZNE ……………….. …………. ……………….. …………. ……………….. …………. Metody sprawdzania czy efekty kształcenia są osiągnięte ………………. ………………. ………………. ………………. ………………. ………………. ………………. ………………. ………………. 12 Efekty kształcenia na studiach doktoranckich Ustalono, że przedstawione efekty kształcenia są przykładem, a jednostki prowadzące studia doktoranckie same definiują efekty kształcenia w kategoriach wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych tak, aby były zgodne z zapisami w rozporządzeniu ministra w sprawie kształcenia na SD … z dnia 1 września 2011. Można oczywiście wykorzystać przykładowy opis. Niezależnie od zdefiniowanych efektów kształcenia konieczne jest wypełnienie kolumn dotyczących sposobów działań prowadzących do uzyskania przez doktoranta zapisanych efektów kształcenia i metod oceniania uzyskanych efektów kształcenia. Maria Ziółek 13 Nr efektu W-01 W_02 W_03 Efekty kształcenia Po uzyskaniu stopnia doktora doktorant: Sposoby działań prowadzących do uzyskania efektów kształcenia* WIEDZA wykazuje wiedzę ogólną na najbardziej (E) Wykłady fakultatywne zaawansowanym światowym poziomie z (E) Seminaria (jednostki i dziedziny, w której prowadzone są badania grupy badawczej) naukowe oraz na styku różnych dziedzin Samodzielne gromadzenie pokrewnych, a także szczegółową wiedzy ogólnej i specjalistyczną wiedzę w specjalistycznej dyscyplinie/specjalizacji, w której wykonywana jest praca doktorska; wykazuje znajomość najnowszych teorii, metod badawczych, zasad i pojęć z dziedziny, w której prowadzone są badania naukowe oraz szczegółową specjalistyczną wiedzę umożliwiającą tworzenie nowych teorii, metodologii badań i pojęć przez niezależne badania w dyscyplinie/specjalizacji, w której wykonywana jest praca doktorska lub na styku różnych dyscyplin / specjalizacji; wykazuje rozumienie najbardziej złożonych zależności w dziedzinie, w której prowadzone są badania naukowe, a także w pokrewnych dziedzinach z uwzględnieniem interakcji pomiędzy dziedzinami; Metody sprawdzania uzyskanych efektów kształcenia Egzamin Ocena roczna kierownika SD (sem. jednostki) i promotora (sem. gr. bad.) na podstawie prezentacji wyników badań i dyskusji podczas seminarium Egzamin doktorski (E) Wykłady fakultatywne (E) Seminaria grupy badawczej Samodzielne gromadzenie wiedzy ogólnej i specjalistycznej Egzamin Ocena roczna przez promotora na podstawie prezentacji wyników badań i dyskusji podczas seminarium Egzamin doktorski (E) Seminaria grupy badawczej Dyskusje z promotorem Pisanie publikacji/książki Pisanie pracy doktorskiej Ocena roczna promotora (j.w,) Egzamin doktorski Recenzja pracy doktorskiej 14 U_01 U_02 U_03 U_04 UMIEJĘTNOŚCI posiada zdolność diagnozowania zjawisk na (E) Seminaria w grupie najbardziej zaawansowanym poziomie w oparciu o badawczej wiedzę z różnych źródeł; Badania naukowe Pisanie publikacji Pisanie pracy doktorskiej Ocena roczna promotora na podstawie prezentacji wyników badań i dyskusji podczas seminarium; ocena postępu w badaniach naukowych Przyjęcie publikacji do druku Egzamin doktorski Recenzje pracy doktorskiej ma umiejętność poszerzania / rozwijania oryginalnych i kreatywnych rozwiązań nowych i złożonych problemów naukowych i/lub praktycznych, właściwych dla dziedziny, w której prowadzone są badania naukowe, ich krytycznej analizy, syntezy i oceny oraz formułowania sądów na ich temat; ma umiejętność twórczego rozwiązywania złożonych i nietypowych problemów w zmiennych i nieprzewidywalnych warunkach oraz tworzenia nowej wiedzy; (E) Seminaria w grupie badawczej Badania naukowe - raporty Pisanie publikacji Dyskusje na konferencjach Ocena roczna promotora (j.w.) Samoocena Badania naukowe - raporty Dyskusje z promotorem Pisanie publikacji Pisanie pracy doktorskiej Ocena roczna promotora (j.w.) Recenzje pracy doktorskiej potrafi projektować i wykonywać złożone zadania naukowe i/lub praktyczne w nieprzewidywalnych warunkach; Badania naukowe - raporty Udział w projektach badawczych Praca doktorska Ocena roczna promotora (j.w.) Opinia kierownika projektu Recenzje pracy doktorskiej 15 U_05 potrafi praktycznie wykorzystać i udoskonalić metody badawcze oraz uzyskiwać dane właściwe dla dziedziny, w której prowadzone są badania naukowe, na poziomie zaawansowanym lub specjalistycznym; potrafi napisać publikację naukową przyjętą do druku w recenzowanym czasopiśmie lub w formie książki w języku ojczystym i/lub obcym; Badania naukowe – raporty, publikacje Praca doktorska Ocena roczna promotora (j.w.) Recenzje pracy doktorskiej Pisanie publikacji / książki Praca przyjęta do druku U_07 potrafi stosować nowoczesne metody i techniki prowadzenia zajęć dydaktycznych lub inne zawodowe; (E) Praktyka zawodowa Ocena kierującego praktyką dot. wymienionych efektów kształcenia U_08 potrafi samodzielnie planować swój rozwój; Planowanie badań naukowych, wybór zajęć fakultatywnych, pisanie projektów badawczych Ocena roczna promotora trafności planów i skuteczności pisania projektów badawczych U_06 16 KOMPETENCJE SPOŁECZNE K_01 wykazuje krytyczne zrozumienie Czynny udział w wkładu wyników własnej działalności konferencjach badawczej i/lub twórczej w rozwój Seminaria studiowanej dziedziny / dyscypliny; Ocena roczna promotora (j.w.) K_02 posiada umiejętność pracy w zespołach badawczych i wykazuje odpowiedzialność za skutki działań własnych i zespołowych; ma świadomość obowiązku twórczego poszukiwania odpowiedzi na wyzwania współczesności i kształtowania wzorców postaw wobec nowych zjawisk i problemów. Udział w projektach badawczych Ocena kierownika projektu Seminaria Konsultacje z promotorem Ocena promotora K_03 Znaczek (E) oznacza przypisywanie punktów ECTS wskazanym zajęciom 17 Pytania, na które nie znamy odpowiedzi Czy prawidłowo interpretujemy intencje ustawodawcy w zakresie zajęć obowiązkowych, fakultatywnych i praktyk zawodowych oraz punktacji ECTS? Czy praktyki zawodowe inne niż dydaktyczne są „dopuszczalne”? Czy uczestnicy SD niestacjonarnych są zobowiązani odbywać praktyki dydaktyczne? Co oznacza cały program studiów? skoro: zgodnie z rozporządzeniem ministra z dnia 1 września 2011 § 4.1. łączny wymiar zajęć objętych programem całego toku studiów odpowiada od 45 do 60 punktom ECTS, oraz SD mają stwarzać warunki do: 4) realizacji programu studiów, obejmującego zajęcia obowiązkowe, fakultatywne i praktyki zawodowe a zgodnie z ustawą: więcej niż połowa programu stacjonarnych studiów doktoranckich wymaga obecności uczestników tych studiów w prowadzącej je jednostce organizacyjnej i jest realizowana w formie zajęć dydaktycznych i pracy naukowej Maria Ziółek 18 Dziękuję za uwagę Maria Ziółek 19