docMapa Kultury
download 
Reklamacja Transkrypt
Mapa Kultury
Pobrano z portalu Mapa Kultury 16.12.2010 Condom Kaiser. Historia życia Juliusa Fromma ____________________________ autor: Waldemar Duczmal Mało kto wie, że z Konina pochodził Julius Fromm, wynalazca lateksowej prezerwatywy, człowiek, który przyczynił się do rewolucji seksualnej już na początku XX wieku i na zawsze zmienił seksualne nawyki ludzi – Condom Kaiser. Julius urodził się 4 marca 1883 roku w żydowskiej rodzinie Barucha i Sary Rifki Fromm. Miał szóstkę młodszego rodzeństwa. Niestety nie udało mi się zdobyć biografii Fromma Fromms: How Julius Fromm’s Condom Empire Fell To The Nazis autorstwa Götza Aly i Michaela Sontheimera i dlatego mało wiem o jego dzieciństwie w Koninie. Postaram się to wkrótce nadrobić. Cała rodzina Frommów z powodów ekonomicznych w 1893 roku wyemigrowała do Niemiec. Utrzymywała się tam z ręcznego skręcania papierosów. W 1898 roku zmarli ojciec Juliusa i jego najstarszy brat. Piętnastoletni chłopak musiał zająć się całą rodziną. Ożenił się w 1906 roku. Zmusiła go do tego ciąża narzeczonej. Być może to doświadczenie wpłynęło na jego zainteresowania biznesowe. Potem urodziło mu sie jeszcze dwóch synów. Po skończeniu wieczorowych kursów chemii w 1914 roku otworzył zakład Fromm Act Gummiwerke Company Ltd – produkcja i sprzedaż perfum i wyrobów gumowych dla firm. Fromm wzbogacił się dzięki zmianom w obyczajach seksualnych strona 1 / 4 Pobrano z portalu Mapa Kultury Europy i coraz bardziej liberalnemu podejściu do tych spraw w Niemczech. Wynalazł i opatentował pierwszą lateksową prezerwatywę bez szwu. Dotychczasowe prezerwatywy były wykonywane z jelit zwierzęcych, pęcherzy ryb i grubych gum. Fromm zaproponował nowoczesny produkt, który momentalnie stał się ogromnie popularny. Naraził się tym przy okazji katolickim biskupom w Niemczech protestującym przeciwko wszystkim środkom zapobiegającym ciąży. Po wiekach prowizorycznej antykoncepcji prezerwatywy Fromma sprzedawały się , mimo zakazu reklamy, jak ciepłe bułeczki. (Dopiero w latach 30. mógł reklamować swój wyrób hasłem Die Konkurrenz platzt – Konkurencja pęka). Zapotrzebowanie na tanie środki planowania rodziny było wtedy spore. Paczka Fromm Act kosztowała 72 reichspfennigów. Dzięki temu wynalazkowi miliony Niemców poznały sposób na ochronę przed chorobami wenerycznymi, a także na regulację urodzeń. Po początkowym sukcesie produktu zaradny wynalazca nie spoczął na laurach, tylko poszedł za ciosem i zaczął dodatkowo produkować prezerwatywy w różnych kolorach. Jego biografowie skwitowali to w ten sposób: „Jako dziecko ubogich imigrantów przyniósł we właściwym czasie, we właściwym miejscu odpowiedni produkt na rynek”. Podczas I wojny światowej Fromm został głównym dostawcą dla armii niemieckiej jedynej broni przeciw kile – czyli właśnie strona 2 / 4 Pobrano z portalu Mapa Kultury prezerwatyw. Mimo klęski Niemiec w 1918 roku Fromm awansował do wiodących producentów kondomów w Europie. Jego Fromm Act była już wtedy synonimem popularnych gumek. Strzałem w dziesiątkę okazał się pomysł ich sprzedawania przez sieć automatów. W 1922 roku Fromm otworzył pierwszą dużą fabrykę. Zatrudniał w niej aż 500 pracowników. W 1926 roku firma Fromma posiadała przedstawicielstwa na całym świecie – od Antwerpii przez Reykjavik aż po Auckland. Cały czas bezskutecznie próbował uzyskać niemieckie obywatelstwo. W formularzu na początku wieku napisał m.in.: „Chcę się poświęcić mojej drugiej ojczyźnie, dla mnie powrót do Rosji będzie gorszy niż śmierć”. Po dojściu faszystów do władzy w Niemczech Fromm łudził się, że hitlerowskie Niemcy szybko przeminą. Mylił się. Już w 1934 roku do Paryża uciekł jego najstarszy syn Max, aktor teatralny. On sam próbował jeszcze ratować firmę. W stołówce fabryki nakazał powiesić flagę ze swastyką i portret Adolfa Hitlera. Dwóch swoich dyrektorów poprosił o przystąpienie do NSDAP. Na niewiele się to zdało. W 1938 roku naziści zmusili go do sprzedania, w ramach tzw. arianizacji, przedsiębiorstwa, wartego wówczas 3 mln marek niemieckich (dziś to ok. 30 mln euro), matce chrzestnej Hermana Goeringa, Elizabeth von Epenstein. Zapłacono mu za wszystko śmieszną sumę 116 000 marek. Na nic się zdały biznesowe kontakty Juliusa. strona 3 / 4 Pobrano z portalu Mapa Kultury Fromm wraz z resztą rodziny uciekł do Londynu. Nie udało się to jego młodszemu rodzeństwu – brat i dwie siostry zginęli w Oświęcimiu. Po wojnie, w 1949 roku, fabryki, które zostały po stronie Niemiec wschodnich znacjonalizowano. Fromm tego nie doczekał. Zmarł na serce 12 maja 1945 roku. Rodzina Fromma nigdy nie odzyskała majątku. Najpierw jej żądania odrzucała Rosja, pod której okupacją znalazły się te tereny, a potem sądy odrzuciły pozwy, powołując się na akt sprzedania firmy rodzinie Goeringa, a nie zabranie jej przez nazistów. Mam nadzieję, że przybliżyłem wszystkim dzieje żydowskiego przedsiębiorcy urodzonego w Koninie i liczę, że być może w jakiś sposób jego kontrowersyjna, a zarazem tragiczna postać zostanie wykorzystana choć trochę w promocji miasta. Nie zamierzam mu stawiać pomników (aż strach pomyśleć, jaki musiałby mieć kształt) ani nazywać jego imieniem ulic, ale może spróbujmy odnaleźć miejsce, w którym się urodził.... Zdjęcie główne pochodzi ze strony: http://www.spiegel.de/panorama/zeitgeschichte/0,1518,468235,00.html PS Dziękuję mojej żonie za pomoc w tłumaczeniu z języka niemieckiego. strona 4 / 4
