Liga Biologiczna, Runda III. Zadania z dnia 8 grudnia 2015

Liga Biologiczna, Runda III. Zadania z dnia 8 grudnia 2015
Zapraszam do udziału w kolejnej rundzie Ligi Biologicznej – Halina Pytlak
1. Niełatwo jest mówić o różach. Od czego zacząć i na czym skończyć? Temat jest obszerny, a według Rainera
Marii Rilkego wręcz nie do wyczerpania. Rzymianin Aemilius Macer na wiele lat przed naszą erą powiedział:
„Zaiste słusznie uznano różę za kwiat kwiatów, żaden bowiem nie pachnie słodziej, żaden nie ma
szlachetniejszego kształtu”. Kwiaty róż uchodzą za symbol piękna, wyraz miłości, czci i radości. W niektórych
krajach istnieją związki, stowarzyszenia i koła poświęcające swą działalność królowej kwiatów. Na całym
świecie organizowane są wystawy róż. Corocznie na rynku pojawiają się nowe odmiany. Już w 1840 r. podczas
wystawy pod Poczdamem pokazano 140 odmian róż.
Na podstawie dostępnych źródeł przedstaw dzieje róży, która na naszej planecie istnieje przeszło 20 milionów
lat. Proszę podać, skąd pochodzi ten kwiat (w Grecji przypisywano stworzenie róży Afrodycie, bogini miłości),
jaką rolę odegrał w życiu niektórych narodów (np. w XIV w. między dwoma rodami toczyła się wojna dwóch
róż: ród mający w herbie białą różę walczył z rodem pieczętującym się różą czerwoną), od kiedy hoduje się róże
(na świecie, w Polsce, w naszym regionie) i dla których artystów był inspiracją?
2. Ewolucja koniowatych w dużym stopniu zależała od środowiska. Najstarszymi znanymi przedstawicielami tej
grupy żyjącymi około 50-40 milionów lat temu (eocen) były Eohippus zamieszkujący Amerykę Północną oraz
Hyracotherium występujący w Europie. Budowa konia współczesnego jest wszystkim znana, więc tym bardziej
trudno sobie wyobrazić, że wymieni przodkowie osiągali wzrost około 30 cm, ich przednie kończyny były
czteropalczaste, a tylne – trójpalczaste. Budowa kończyn oraz zębów dowodzi, iż zwierzęta te żyły w lasach i
odżywiały się liśćmi drzew.
Na podstawie dostępnych źródeł przedstaw dalszy rozwój koniowatych, zachodzący stopniowo pod wpływem
stepowienia krajobrazu.
Dodatkowych ciekawych informacji na temat konia współczesnego możesz udzielić się na podstawie artykułu
„Sekretne życie koni”, zamieszczonego w Świecie Nauki Grudzień 2015.
3. Kto i za jakie odkrycia został uhonorowany Nagrodą Nobla w dziedzinie medycyny lub fizjologii w 2015 r.?
4. Odkrycia grup krwi dokonał Karl Landsteiner w 1901 roku. Był profesorem uniwersytetu w Wiedniu, lekarzempatologiem i immunologiem. Odkrył, że istnieją trzy grupy krwi: A, B i 0, za co otrzymał w 1930 r. Nagrodę
Nobla. Istnienie czwartej grupy krwi AB w układzie AB0 stwierdzili Alfredo Decastello i Adrian Sturli. W tym
samym czasie badania nad grupami krwi prowadził polski uczony Ludwik Hirszfeld.
Na podstawie dostępnych źródeł podaj uwarunkowania okresu historycznego, w którym żył Ludwik Hirszfeld,
przedstaw jego wkład w rozwój medycyny. Dokonaj własnej oceny znaczenia wiedzy dotyczącej grup krwi w
krwiolecznictwie oraz znaczenia honorowego krwiodawstwa dla ratowania życia ludzi.
5. Jeszcze niedawno sądzono, że oceaniczne głębiny są pozbawione życia. Na dnie jednak funkcjonują niesamowite
oazy, pełne żywych istot. Skupiają się one wokół kominów hydrotermalnych.
Na podstawie artykułu pt. „Niezwykły świat głębin” Radosława Żbikowskiego („Wiedza i Życie”, grudzień
2015) przedstaw niezwykły świat głębin.