prognoza Nowe Piekuty - internetasse.nazwa.pl
Transkrypt
prognoza Nowe Piekuty - internetasse.nazwa.pl
Prognoza oddziaływania na środowisko dla potrzeb projektu zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty Nowe Piekuty, 2014r. str. 1 1. WPROWADZENIE 1.1. Podstawa prawna opracowania Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne we wszystkich sferach rozwojowych: społecznej, ekonomicznej i ekologicznej – dążą do zapewnienia długookresowego ładu i porządku i pozwalają na kontrolę realizacji inwestycji. Za podstawę swych działań przyjmują strategię zrównoważonego rozwoju – czyli równoległego rozwoju w trzech głównych sektorach: społeczeństwa, gospodarki oraz ekologii. Racjonalna gospodarka pozwala na gwarancję bytu społeczeństwa oraz poszanowanie środowiska naturalnego. Dzięki działalności planistyczno-urbanistycznej możliwe jest kształtowanie ładu przestrzennego poprzez ukształtowanie przestrzeni, w taki sposób aby tworzyła harmonijną całość i uwzględniała w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno - gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno - estetyczne. Jednym z instrumentów dla tworzenia warunków zrównoważonego rozwoju i ładu przestrzennego, a także uwzględniającego wymagania ochrony środowiska są studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin. Przedmiotem niniejszego opracowania jest Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń projektu zmiany Studium kierunków i uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty w granicach administracyjnych, sporządzanego w wykonaniu Uchwały Nr XVII/105/12 Rady Gminy Nowe Piekuty z dnia 29 października 2012 roku w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty. Prognoza jest dokumentem, który nie ustanawia przepisów prawnych, nie jest wiążąca dla obywateli, ani dla samej gminy. Może istotnie wpływać na kształt studium, jak i na jego późniejszą realizację. Na etapie prac nad projektem studium prognoza jest środkiem wczesnego ostrzegania. W trakcie stosowania przepisów studium prognoza może i powinna przyczyniać się do wyboru wariantów korzystnych dla środowiska przyrodniczego. Zestawienie w prognozie potencjalnych zagrożeń oraz przedstawione przewidywane skutki realizacji studium nie są równoznaczne z likwidacją czy wyeliminowaniem wszelkich zagrożeń dla środowiska, jakie mogą w przyszłości powstać w skutek realizacji inwestycji. Na etapie sporządzania prognozy skutków ustaleń oddziaływania na środowisko projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania sygnalizuje się możliwość wystąpienia zagrożeń, zaś likwidacja bądź ich zmniejszenie możliwe jest dopiero na późniejszych etapach, np. na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, czy idąc dalej na etapie uzyskiwania pozwolenia na budowę. Prognoza wykonana została w oparciu o następujące przepisy: – Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013r. poz. 1235, poz.1238, z 2014 r. poz. 587, poz. 850); – Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627, 628, 842, z 2014 r. poz. 805, 850.); – Ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2012 r. poz. 647, 951, 1445, z 2013 r. poz. 21, 405, 1238, 1446, z 2014 r. poz. 379, 768.); – Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku „Prawo ochrony środowiska” (Dz. U. z 2013 r. poz. 1232, 1238, z 2014 r. poz. 40, 47, 457, 822), – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 listopada 2002 r. w sprawie szczegółowych warunków, jakim powinna odpowiadać prognoza oddziaływania na str. 2 – – – – środowisko dotycząca projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. z 2002 r. Nr 197, poz. 1667), oraz Projekt nowelizacji z dnia 17 marca 2008 r. (Dz. U. z 2002 r. Nr 197, poz. 1667); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2001 r. w sprawie określenia rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie (Dz. U 92 z 3.09.2001, poz. 1029); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. Nr 237, poz. 1419); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U. poz. 81); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004r. w sprawie określenia gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną (Dz. U. Nr 168, poz. 1765). 1.2. Cel i zakres opracowania Celem prognozy jest prognostyczna ocena potencjalnego oddziaływania skutków realizacji ustaleń projektu zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, które mogą wyniknąć z realizacji projektowanej funkcji terenu oraz przedstawienie rozwiązań eliminujących lub ograniczających potencjalne negatywne wpływy na środowisko oraz warunki życia mieszkańców. Prognoza pozwala jeszcze na etapie sporządzania projektu zmiany Studium wyeliminować ustalenia sprzeczne z zasadami zrównoważonego rozwoju obszaru oraz jego otoczenia. Prognoza nie jest dokumentem rozstrzygającym o słuszności realizacji zamierzeń budowlanych, zapisanych w projekcie zmiany Studium, a jedynie przedstawia prawdopodobne skutki, jakie niesie za sobą realizacja tych ustaleń na poszczególne komponenty środowiska we wzajemnych powiązaniach. Prognoza zawiera analizę istniejącego stanu środowiska w gminie Nowe Piekuty oraz terenów przyległych. Uwzględnia jego wrażliwość i odporność na degradację, wymogi ochrony przyrody i różnorodności biologicznej oraz dotychczasowego sposobu zagospodarowania i użytkowania terenu, wpływ na środowisko, a także na jakość życia i zdrowia ludzi. Zawiera ocenę dotychczasowych skutków wpływu zagospodarowania przestrzennego na środowisko oraz przewidywanych oddziaływań realizacji projektu zmiany studium na poszczególne elementy środowiska i ich wzajemne powiązania. Wskazuje propozycje rozwiązań mogących wyeliminować lub ograniczyć negatywne wpływy na środowisko. Ocena oddziaływania skutków realizacji projektu zmiany studium zmierza do rozpoznania wpływu na środowisko przyrodnicze zastosowanych ustaleń w projekcie zmiany studium dla poszczególnych jednostek urbanistycznych oraz wydzielenie jednostek, na których mogą wystąpić istotne oddziaływania. Ustalono charakter i wpływ tych oddziaływań na poszczególne składniki środowiska uwzględniając intensywność powodowanych przez nie przekształceń, czas ich trwania i ich zasięg przestrzenny. Dokonano też prognozy prawdopodobnych skutków wpływu projektu zmiany studium na środowisko przyrodnicze. Zgodnie z art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko Dz. U. z 2013 r. poz. 1235, z późn. zm.) prognoza oddziaływania na środowisko: 1) zawiera: a) informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, b) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, str. 3 c) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, d) informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, e) streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym; 2) określa, analizuje i ocenia: a) istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, b) stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, c) istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, d) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu, e) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnio-terminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na: − różnorodność biologiczną, − ludzi, − zwierzęta, − rośliny, − wodę, − powietrze, − powierzchnię ziemi, − krajobraz, − klimat, − zasoby naturalne, − zabytki, − dobra materialne z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy; 3) przedstawia: a) rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, b) biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru – rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. W prognozie oddziaływania na środowisko, o której mowa w art. 51 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, uwzględnia się informacje zawarte w prognozach oddziaływania na środowisko str. 4 sporządzonych dla innych, przyjętych już, dokumentów powiązanych z projektem dokumentu będącego przedmiotem postępowania. 1.3. Metody zastosowane przy sporządzaniu prognozy Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty jest jednym z podstawowych dokumentów niezbędnych w procedurze postępowania strategicznej oceny oddziaływania na środowisko projektu zmiany studium i sporządzana jest zgodnie z art. 51 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Zgodnie z powyższą ustawą organ sporządzający projekt studium / zmiany studium wykonuje prognozę oddziaływania na środowisko, której celem jest ocena na środowisko skutków realizacji zamierzeń przewidzianych w studium/ zmianie studium. Zakres merytoryczny opracowania prognozy określony został w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych warunków, jakim powinna odpowiadać prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Prognoza opracowana została w celu dokonania oceny skutków ewentualnych oddziaływań na środowisko, jakie mogą nastąpić w wyniku realizacji ustaleń zmiany studium. Uwzględnia ona wszystkie najważniejsze komponenty środowiska naturalnego i ich wzajemne powiązania. Wykonanie prognozy poprzedziły prace terenowe, która pozwoliły na dokonanie oceny istniejącego stanu środowiska i jego zagrożeń, w związku z realizacją ustaleń zmiany studium. Oddziaływanie ustaleń projektu zmiany studium na środowisko oceniano za pomocą następujących kryteriów: − charakteru zmian (bardzo korzystne, korzystne, niekorzystne, niepożądane, bez znaczenia), − intensywności przekształceń (nieistotne, nieznaczne, zauważalne, duże, zupełne), − bezpośredniości oddziaływania (bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane), − okresu trwania oddziaływania (stałe, okresowe, epizodyczne, przejściowe), − zasięgu oddziaływania (miejscowe, lokalne, ponadlokalne, regionalne, ponadregionalne), − trwałości przekształceń (nieodwracalne, częściowo odwracalne, odwracalne, możliwe do rewaloryzacji). W prognozie zastosowano następujące metody prognozowania: − indukcyjno-opisową, − analogii środowiskowych, − diagnozy stanu środowiska na podstawie materiału dokumentacyjnego i archiwalnego, − analiz kartograficznych. W niniejszej prognozie zastosowano metodę porównawczą – w stosunku do zagospodarowania terenów w najbliższym sąsiedztwie – będącą jednocześnie metodą prostego prognozowania wynikowego polegającą na analizie ustaleń zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego i ich możliwego wpływu na środowisko przyrodnicze i ludzi. Prognoza składa się z dwóch części: charakteryzującej elementy środowiska przyrodniczego narażone na oddziaływanie wskutek realizacji ustaleń planu oraz z oceny zagrożeń związanych z emisją zanieczyszczeń do atmosfery, hałasem i wibracjami oraz wytwarzaniem ścieków. str. 5 Przy sporządzaniu niniejszej prognozy założono, że stanem odniesienia jest aktualny stan środowiska przyrodniczego oraz, że zmiana sposobu zagospodarowania spowoduje zróżnicowanie ustalonych wpływów na owe środowisko. 1.4. Podstawowe informacje i objaśnienia dotyczące Prognozy Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego określa planowany sposób zagospodarowania i zawiera informacje o lokalizacji obszarów przeznaczonych pod zabudowę i inne funkcje, o przebiegu głównych szlaków komunikacyjnych, o położeniu obiektów infrastruktury technicznej, terenów rekreacyjnych, chronionych, terenów leśnych. Studium stanowi podstawę do opracowania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Przewidywane metody analizy realizacji postanowień studium pod kątem wpływu na środowisko mogą się odnosić do: 1) oddziaływania projektowanego zagospodarowania terenu, 2) przestrzegania ustaleń dotyczących przeznaczenia terenu, ukształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu, ustaleń dotyczących wyposażenia w infrastrukturę techniczną, ochrony i kształtowania środowiska i ładu przestrzennego, ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków. Ocena realizacji przyjętych ustaleń będzie następowała na podstawie oceny zbieżności zapisów studium z wprowadzeniem ustaleń w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Projekt planu miejscowego powinien być wykonany wraz z prognozą oddziaływania na środowisko, uwzględniając zapisy studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. W zakresie oddziaływania projektowanego zagospodarowania terenu na środowisko: w odniesieniu do przedsięwzięć, dla których wydano decyzję o uwarunkowaniach środowiskowych, obowiązywać będzie monitoring środowiska w zakresie i metodach określonych w wydanej decyzji, w odniesieniu do pozostałych terenów może to być monitoring państwowy środowiska, prowadzony przez odpowiednie organy administracji państwowej, powołane do badania stanu środowiska, w przypadku skarg mieszkańców na uciążliwości prowadzonej działalności w oparciu o uchwalony plan, analizę realizacji miejscowego planu i badanie skażenia środowiska powinien przeprowadzić odpowiedni organ administracji samorządowej. W zakresie realizacji przestrzegania ustaleń miejscowego planu powinny być okresowe przeglądy zainwestowania obszaru i realizacji miejscowego planu, wykonywane przez administrację samorządową na potrzeby oceny prowadzonej polityki przestrzennej. 1.5. Podstawowe informacje Organ opracowujący projekt dokumentu, o którym mowa w art. 46 lub 47 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, uzgadnia z właściwymi organami, o których mowa w art. 57 i 58, zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko. Uzgodnienia dokonuje się w terminie 30 dni od dnia otrzymania wniosku o uzgodnienie. 1.6. Objaśnienia dotyczące Prognozy Ilekroć w treści niniejszej Prognozy jest mowa bez bliższego określania o: str. 6 1) „Prognozie” – należy przez to rozumieć Prognozę oddziaływania na środowisko ustaleń Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty; 2) „projekcie Studium” lub „projekcie dokumentu” – należy przez to rozumieć Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty; 3) „zagospodarowaniu przestrzennym” – należy przez to rozumieć stan przestrzeni fizycznej istniejący lub projektowany, będący wynikiem prowadzonej gospodarki przestrzennej; 4) „planowaniu przestrzennym” – należy przez to rozumieć podstawowy instrument gospodarki przestrzennej, którego celem jest ochrona interesów publicznych, minimalizowanie konfliktów pomiędzy podmiotami działającymi w przestrzeni oraz racjonalne wykorzystanie jej i środowiska jako dóbr ograniczonych; 5) „polityce przestrzennej” – należy przez to rozumieć świadome i władcze oddziaływanie instytucji publicznych i organizacji na gospodarkę przestrzenną w sposób spójny z ustalonymi celami społecznymi; 6) „ładzie przestrzennym” − należy przez to rozumieć takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno-estetyczne; 7) „zrównoważonym rozwoju” – należy przez to rozumieć taki rozwój społeczno – gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń; 8) „ochronie środowiska” – należy przez to rozumieć podjęcie lub zaniechanie działań, umożliwiające zachowanie lub przywracanie równowagi przyrodniczej; ochrona ta polega na: – racjonalnym kształtowaniu środowiska i gospodarowaniu zasobami środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, – przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom, – przywracaniu elementów przyrodniczych do stanu właściwego; 9) „zrównoważonym rozwoju” − należy przez to rozumieć rozwój, o którym mowa w art. 3 pkt 50 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. − Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.1); 10) „środowisku” − należy przez to rozumieć środowisko, o którym mowa w art. 3 pkt 39 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. − Prawo ochrony środowiska; 11) „interesie publicznym” − należy przez to rozumieć uogólniony cel dążeń i działań, uwzględniających zobiektywizowane potrzeby ogółu społeczeństwa lub lokalnych społeczności, związanych z zagospodarowaniem przestrzennym; 12) „inwestycji celu publicznego” – należy przez to rozumieć działania o znaczeniu lokalnym (gminnym) i ponadlokalnym (powiatowym, wojewódzkim i krajowym), a także krajowym (obejmującym również inwestycje międzynarodowe i ponadregionalne), bez względu na status podmiotu podejmującego te działania oraz źródła ich finansowania, stanowiące realizację celów, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651, z późn. zm.2); 13) „obszarze przestrzeni publicznej” − należy przez to rozumieć obszar o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców, poprawy jakości ich życia i sprzyjający nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu na jego położenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne, określony w studium; str. 7 14) „ochronie krajobrazu” – należy przez to rozumieć zachowanie cech charakterystycznych danego krajobrazu; 15) „dobrach kultury współczesnej” − należy przez to rozumieć niebędące zabytkami dobra kultury, takie jak pomniki, miejsca pamięci, budynki, ich wnętrza i detale, zespoły budynków, założenia urbanistyczne i krajobrazowe, będące uznanym dorobkiem współcześnie żyjących pokoleń, jeżeli ce-chuje je wysoka wartość artystyczna lub historyczna; 16) „krajobrazie kulturowym” – należy przez to rozumieć przestrzeń historycznie ukształtowaną w wyniku działalności człowieka, zawierającą walory cywilizacji oraz elementy przyrodnicze; 17) „uzbrojeniu terenu” – należy przez to rozumieć drogi, obiekty budowlane, urządzenia i przewody, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami; 18) „dostępie do drogi publicznej” − należy przez to rozumieć bezpośredni do-stęp do tej drogi albo dostęp do niej przez drogę wewnętrzną lub przez ustanowienie odpowiedniej służebności drogowej; 19) „standardach” – należy przez to rozumieć zbiory i zakresy wymagań dotyczących opracowań i dokumentów planistycznych oraz zasady stosowania w nich parametrów dotyczących zagospodarowania przestrzennego; 20) „parametrach i wskaźnikach urbanistycznych” – parametrach i wskaźnikach urbanistycznych” − należy przez to rozumieć parametry i wskaźniki ustanawiane w dokumentach planistycznych, zgodnie z przepisami szczególnymi; 21) „odnawialnych źródłach energii” – należy przez to rozumieć źródło wykorzystujące w procesie przetwarzania energię wiatru promieniowania słonecznego, geotermalną, fal, prądów i pływów morskich, spadku rzek oraz energię pozyskiwaną z biomasy, biogazu wysypiskowego, a także biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków oraz rozkładów składowanych szczątków roślinnych i zwierzęcych; 22) „małych elektrowniach wiatrowych” – należy przez to rozumieć - urządzenia o mocy nieprzekraczającej 100kW i maksymalnej wysokości 30m. 2. UWARUNKOWANIA PLANISTYCZNE TWORZENIA PROJEKTU STUDIUM WRAZ Z JEGO CHARAKTERYSTYKĄ 2.1.Przedmiot prognozy Przedmiotem niniejszej Prognozy są ustalenia projektu zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty. Natomiast podstawą formalną opracowania Studium jest Uchwała Nr XVII/105/12 Rady Gminy Nowe Piekuty z dnia 29 października 2012 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty. Projekt Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty został sporządzony w oparciu o: 1) ustawę z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (teksy jednolity Dz. U. z 2012 roku, poz. 647, ze zmianami); 2) rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 roku w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. Nr 118 z dnia 26 maja 2004 roku, poz. 1233) oraz przepisy odrębne. str. 8 2.2.Sytuacja planistyczna sporządzania prognozy 2.2.1. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Obowiązujące Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego uchwalone zostało uchwałą Nr V/33/2011 Rady Gminy Nowe Piekuty z dnia 19 kwietnia 2011 roku, sporządzone zostało pod rządami poprzedniej ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym z 1994 roku (już nieobowiązującej), regulującej kwestię planowania przestrzennego. Siłą rzeczy nie może więc, spełniać wszystkich wymogów aktualnie obowiązującej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Istotne rozbieżności formalne dotyczą wymagań ustawowych, jednak zasadnicza zmiana roli studium w systemie planowania przestrzennego powoduje, że obowiązujący dokument Studium nie może już dobrze pełnić swoich funkcji wobec aktualnie i w przyszłości sporządzanych planów miejscowych. Studium, tak jak dotychczas, nie jest aktem prawa miejscowego. Istotną zmianą jest wymóg, aby plany miejscowe były zgodne, a nie jak poprzednio spójne z treścią Studium. Obecnie obowiązujące Studium nie porządkuje istotnych dla planowania miejscowego informacji z obecnymi wymaganiami ustawowymi, m.in. poprzez zmienione ustawy, w szczególności: Prawo ochrony środowiska, Prawo wodne, Prawo geologiczne i górnicze, ustawa o ochronie przyrody, ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz nowymi ustawami takimi jak: ustawa z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199 poz. 1227, Nr 227 poz. 1505, ze zm.) i innymi. Obowiązująca od 11 lipca 2003 roku ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym rozszerzyła znacznie zakres rzeczowy tego dokumentu i wzmocniła jego koordynacyjną rolę w procesie planowania przestrzennego. Zaistniała potrzeba dostosowania rozwiązań Studium do ustaleń Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podlaskiego został zatwierdzony Uchwałą Nr IX/80/03 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 27 czerwca 2003 roku w sprawie uchwalenia Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podlaskiego (opublikowany w Dz. Urz. z dnia 13 października 2003 roku Nr 108, poz. 2026). Wójt Gminy Nowe Piekuty dostrzegł potrzebę dostosowania Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego do nowych wymogów ustawowych. W oparciu o uchwałę Nr XVII/105/12 Rady Gminy Nowe Piekuty z dnia 29 października 2012 roku w sprawie przystąpienia do sporządzenia Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty przystąpił do sporządzenia projektu studium. Dostosowanie formalne do obowiązującego obecnie systemu planistycznego wymagało zasadniczych zmian treści i formie zapisów Studium. Biorąc pod uwagę uwarunkowania gospodarcze i rozwojowe ostatnich lat w projekcie Studium przyjęto rozwiązania docelowe, zapewniające stabilność i długą aktualność Studium. W związku z tym należało: – uwzględnić ustalenia wynikające z: krajowej koncepcji zagospodarowania kraju; strategii rozwoju i planu zagospodarowania przestrzennego województwa podlaskiego; – uwzględnić wszystkie aktualne opracowania strategiczne i studialne sporządzone dla gminy Nowe Piekuty oraz powiatu wysokomazowieckiego; – uwzględnić aktualne opracowania dotyczące układów transportowych i infrastruktury technicznej; – uwzględnić obszary zagrożenia powodziowego; – wyznaczyć obszary rozwojowe i przeznaczone do objęcia planami miejscowymi; str. 9 – przeznaczyć na zabudowę mieszkaniową zgodnie z wnioskami złożonymi do Studium tereny nieprzydatne rolniczo; wyznaczyć nowe tereny pod działalność gospodarczą i tereny rekreacyjne, itp. W oparciu o politykę zapisaną w Studium należy przyjąć wieloletni program sporządzania planów miejscowych lub zmian. Biorąc pod uwagę uwarunkowania gospodarcze i rozwojowe ostatnich lat w Studium należy przyjąć rozwiązania docelowe, zapewniające stabilność i długą aktualność Studium. W związku z tym należy uwzględnić uwarunkowania wynikające w szczególności z: 1) dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu; 2) stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony; 3) stanu środowiska, w tym stanu rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego; 4) stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej; 5) warunków i jakości życia mieszkańców, w tym ochrony ich zdrowia; 6) zagrożenia bezpieczeństwa ludności i jej mienia; 7) potrzeb i możliwości rozwoju gminy; 8) stanu prawnego gruntów; 9) występowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrębnych; 10) występowania obszarów naturalnych zagrożeń geologicznych; 11) występowania udokumentowanych złóż kopalin, zasobów wód podziemnych oraz udokumentowanych kompleksów podziemnego składowania dwutlenku węgla; 12) występowania terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odrębnych; 13) stanu systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami; 14) zadań służących realizacji ponadlokalnych celów publicznych; 15) wymagań dotyczących ochrony przeciwpowodziowej. Ponadto w studium określić należy w szczególności: 1) kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów; 2) kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania tere-nów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy; 3) obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk; 4) obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej; 5) kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej; 6) obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym; 7) obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa i ustaleniami programów, o których mowa w art. 48 ust. 1; 8) obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, w tym obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości, a także obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 400m2 oraz obszary przestrzeni publicznej; 9) obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagające zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne; 10) kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej; str. 10 11) obszary szczególnego zagrożenia powodzią oraz obszary osuwania się mas ziemnych; 12) obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złożu kopaliny filar ochronny; 13) obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowiązujące na nich ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. Nr 41, poz. 412, z późn. zm.6)); 14) obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji; 15) granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych; 16) obszary funkcjonalne o znaczeniu lokalnym, w zależności od uwarunkowań i potrzeb zagospodarowania występujących w gminie. Jeżeli na obszarze gminy przewiduje się wyznaczenie obszarów, na których rozmieszczone będą urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW, a także ich stref ochronnych związanych z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu; w studium ustala się ich rozmieszczenie. Zakres przedmiotowy Studium powinien być zgodny z art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz. U. z 2012 roku, poz. 647) i §6 Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 roku w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. Nr 118 z dnia 26 maja 2004 roku, poz. 1233). Opracowanie ma charakter kompleksowy. Projekt Studium obejmuje obszar gminy Nowe Piekuty w jej granicach administracyjnych. Sporządzane Studium, po uchwaleniu przez Radę Gminy Nowe Piekuty zastąpi dotychczas obowiązujące Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty, zatwierdzone uchwałą Nr V/33/2011 Rady Gminy Nowe Piekuty z dnia 19 kwietnia 2011 roku. 2.2.2. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Podstawowym instrumentem ustalającym regulacje prawne oraz standardy zapewniające niekolizyjność funkcji i jakość przestrzeni gminy w poszczególnych strefach są miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Na terenie gminy Nowe Piekuty nie obowiązuje żaden miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. W świetle obowiązujących przepisów prawnych plan miejscowy wprowadza ład przestrzenny tj. zapobiega rozpraszaniu zabudowy, określa gabaryty zabudowy, ułatwia realizację inwestycji celu publicznego, w tym obszarów przestrzeni publicznych stanowiących element krystalizacji układu przestrzennego terenów urbanizacji kształtowanych w formie osi widokowych, dominant, panoram, placów, wnętrz urbanistycznych, ciągów pieszych i rowerowych, terenów zieleni, itp. Obecnie realizacja inwestycji następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. 2.3. Powiązania projektowanego dokumentu z innymi dokumentami 2.4. Dokumenty krajowe Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (KPZK 2030) Podstawę systemu aktów planistycznych państwa stanowi Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (KPZP2030). Koncepcja jest aktem planistycznym o charakterze prognozy, nie ma tym samym waloru aktu prawnego wewnętrznie obowiązującego. str. 11 Koncepcja w zakresie ustalonym przez Radę Ministrów stanowi podstawę do sporządzenia programów służących realizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu krajowym. W zakresie tych ustaleń koncepcja jest aktem wiążącym organy administracji publicznej. Jest aktem prawnym wewnętrznie obowiązującym przesądzającym o kierunkach planowania specjalnego (programy rządowe). Koncepcja wywiera istotny wpływ na planowanie ogólne w terenie poprzez obowiązek uwzględnienia jej ustaleń w planach zagospodarowania przestrzennego województw. Treścią koncepcji są uwarunkowania, cele i kierunki zrównoważonego rozwoju kraju oraz działania niezbędne do jego osiągnięcia. „Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju” stanowi podstawowy dokument o charakterze studialno – planistycznym, przedstawiający wykładnię poglądów na temat polityki przestrzennej państwa. W w/wym. dokumencie znalazły się następujące elementy odnoszące się do obszaru województwa podlaskiego: 1) rozwijanie sieci informatycznych i zapewnienie równego do nich dostępu na całym obszarze Polski przy upowszechnianiu korzystania z internetu w szkolnictwie, administracji publicznej i biznesie, co pozwoli wyrównać szanse mieszkańców całego kraju na włączenie się do tworzenia społeczeństwa informatycznego, a tym samym uzyskanie zdolności do efektywnego funkcjonowania w gospodarce opartej na wiedzy; 2) stymulowanie zwiększenia mobilności studentów (poprzez systemy stypendialne), ułatwiające młodemu pokoleniu wydobycie się z obszarów zapaści gospodarczej i społecznej i uzyskanie wykształcenia, jak również wspieranie właściwych instytucji i organizacji w stwarzaniu materialnych możliwości zwiększenia tej ruchliwości; 3) udzielanie pomocy władzom regionalnym i lokalnym w osiąganiu poprawy stanu technicznego i modernizacji lokalnej infrastruktury drogowej, w celu wsparcia rozwoju małego biznesu, turystki i rekreacji w obszarach peryferyjnych. W zakresie rozwoju systemu osadniczego zapisano dążenie do komasacji osadnictwa na terenach wiejskich, ponieważ rozpraszanie utrudnia racjonalną obsługę siedlisk poprzez sieci infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej. Ponadto obszar województwa podlaskiego wraz z województwem warmińsko – mazurskim, lubelskim i podkarpackim został zakwalifikowany do obszarów problemowych kraju (obszary problemowe – to znaczne części kraju, których rozwój jest w sposób trwały na tyle silnie strukturalnie zakłócony przez czynniki społeczne i gospodarcze, iż regiony te bez pomocy z zewnątrz nie zdołają owych zakłóceń przezwyciężyć), wymagających objęcia szczególnymi instrumentami w ramach przestrzennego zagospodarowania kraju. W celu przyśpieszenia rozwoju obszaru przyjęto podjęcie następujących działań i zastosowanie instrumentów polityki przestrzennego zagospodarowania: 1) stymulowanie rozwoju czterech dużych miast (Białystok, Lublin, Olsztyn i Rzeszów); 2) przyśpieszenie budowy wschodnich odcinków transeuropejskich i krajowych sieci infrastrukturalnych, aby powiązać Polskę wschodnią z Europą; 3) rozwijanie i modernizację regionalnej i lokalnej infrastruktury transportowej; 4) przyśpieszone rozwijanie infrastruktury społeczeństwa informatycznego; 5) oddziaływanie na rozwój przygranicznych regionów: Białorusi, Ukrainy, Litwy i Obwodu Kaliningradzkiego. Polityka ekologiczna państwa w latach 2009 – 2012 z perspektywą do roku 2016 i Polityka ekologiczna państwa - dokument z perspektywą do 2025 roku „Polityka ekologiczna państwa w latach 2009 – 2012 z perspektywą do roku 2016” określa cele i priorytety ekologiczne, które wskazują kierunki działań, w celu zapewnienia właściwej ochrony środowiska naturalnego. Za najważniejsze działania priorytetowe uznano, m.in.: str. 12 − uporządkowanie gospodarki odpadami, w tym zamknięcie istniejących składowisk odpadów, które nie spełniają wymogów europejskich; − wprowadzenie w życie tzw. zielonych zamówień; − wzmocnienie kadry inspekcji ochrony środowiska, która usprawni ochronę środowiska i pozwoli na kontrolę przestrzegania prawa; − wspieranie platform technologicznych i ekoinnowacyjności w ochronie środowiska, − przywrócenie podstawowej roli miejscowym planom zagospodarowania przestrzennego, jako podstawy lokalizacji inwestycji; − opracowanie krajowej strategii ochrony gleb; − ochrona atmosfery w tym: realizacja założeń dyrektywy unijnej CAFE, dotyczącej ograniczenia emisji pyłów; − ochrona wód, w tym redukcja o 75% ładunku azotu i fosforu w oczyszczanych ściekach komunalnych; − modernizacja systemu energetycznego; − ochrona przed hałasem i opracowanie programów ochrony środowiska przed hałasem); − działania związane z nadzorem nad chemikaliami dopuszczonymi na rynek. Zaś wiodącą zasadą polityki ekologicznej zawartą w dokumencie pn. Polityka ekologiczna państwa - dokument z perspektywą do 2025 roku jest zasada zrównoważonego rozwoju, uzupełniona szeregiem zasad pomocniczych i konkretyzujących. Znalazły ona zastosowanie w rozwiniętych demokracjach. Program stanowi realizację następujących zasad polityki ekologicznej państwa w skali gminy: − zasada przezorności; − zasada wysokiego poziomu ochrony środowiska; − Zasada równego dostępu do środowiska przyrodniczego; − zasada regionalizacji; − zasada uspołecznienia; − zasada "zanieczyszczający płaci"; − zasada prewencji; − zasada stosowania najlepszych dostępnych technik (BAT); − zasada subsydiarności; − zasada klauzul; − zasada skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej. Zasady te odzwierciedlają tendencje europejskiej polityki ekologicznej. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2014 „Krajowy plan gospodarki odpadami” jest nadrzędnym dokumentem w zakresie gospodarki odpadami, z którym zgodne powinny być plany gospodarki odpadami, opracowywane na niższych szczeblach administracji samorządowej. Krajowy plan gospodarki odpadami 2014 został przyjęty uchwałą Nr 217 Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2010r. w sprawie "Krajowego planu gospodarki odpadami 2014" (M. P. Nr 101, poz. 1183). Celem dalekosiężnym Krajowy planu gospodarki odpadami 2014 jest osiągnięcie systemu gospodarki odpadami zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju, w którym w pełni realizowane są zasady gospodarki odpadami, a zwłaszcza hierarchia postępowania z odpadami, zapobieganie powstawaniu odpadów, przygotowanie do ponownego użycia, recykling, inne metody odzysku, unieszkodliwianie. Najmniej pożądanym sposobem ich zagospodarowania jest składowanie. Główne cele strategiczne zawarte w „Krajowym planie gospodarki odpadami 2014” to: − uniezależnienie wzrostu ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju; str. 13 − zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska; − zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na składowiska odpadów; − wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów; − utworzenie i uruchomienie bazy danych o produktach, opakowaniach i gospodarce odpadami. „Krajowy plan gospodarki odpadami 2014” zawiera też cele szczegółowe dla poszczególnych grup odpadów. W przypadku odpadów komunalnych są to, m.in.: − objęcie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych wszystkich mieszkańców najpóźniej do 2015 roku; − objęcie systemem zbiorki odpadów komunalnych 100 % mieszkańców najpóźniej do 2015 roku; − objęcie 100% mieszkańców systemem selektywnego zbierania odpadów najpóźniej do 2015 roku; − zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania, aby nie było składowanych: w 2013 roku więcej niż 50%; w 2020 roku więcej niż 35% masy tych odpadów wytworzonych w 1995 roku − zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do poziomu maks. 60% wytworzonych odpadów do końca 2014 roku; − przygotowanie do ponownego wykorzystania i recykling materiałów odpadowych, przynajmniej takich jak papier, metal, tworzywa sztuczne i szkło z gospodarstw domowych i w miarę możliwości odpadów innego pochodzenia podobnych do odpadów z gospodarstw domowych na poziomie minimum 50% ich masy wytworzonej do 2010 roku. Krajowy Program Oczyszczania Kraju z Azbestu (2009 – 2032) Krajowy Program Oczyszczania Kraju z Azbestu (2009 – 2032) wyznacza następujące cele: − usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest; − minimalizację negatywnych skutków zdrowotnych spowodowanych obecnością azbestu na terytorium kraju; − likwidację szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko. Powyższe cele realizowane będą przez następujące działania: − przeprowadzenie do 2012 roku pełnej i rzetelnej inwentaryzacji oraz ustalenie rozmieszczenia terytorialnego azbestu i wyrobów zawierających azbest; − utworzenie i uruchomienie elektronicznego Systemu Informacji Przestrzennej monitoringu procesu usuwania wyrobów zawierających azbest; − podjęcie prac legislacyjnych umożliwiających egzekwowanie obowiązków nałożonych na podmioty fizyczne i prawne oraz zasilanie danymi elektronicznego systemu monitorowania realizacji Programu; − działania edukacyjno-informacyjne; − zadania w zakresie usuwania wyrobów zawierających azbest; − działania w zakresie oceny narażenia i ochrony zdrowia, w tym działalność Ośrodka Referencyjnego Badań i Oceny Ryzyka Zdrowotnego Związanych z Azbestem. Program stwarza następujące możliwości: składowanie odpadów azbestowych na składowiskach podziemnych, wdrażanie nowych technologii umożliwiających unicestwianie włókien azbestu, pozostawianie w ziemi – w dopuszczonych prawem przypadkach – wyrobów azbestowych wycofanych z użytkowania. str. 14 Krajowy Program zwiększania lesistości Krajowy Program zwiększania lesistości jest opracowaniem studialnym, o charakterze strategicznym. Jest instrumentem polityki leśnej, w zakresie kształtowania przestrzeni przyrodniczej kraju. Zawiera ogólne wytyczne sporządzania regionalnych planów przestrzennego zagospodarowania dot. zwiększania lesistości, która jest jednym z ważniejszych elementów polityki leśnej państwa. Konsekwentna realizacja celów tej polityki może zapewnić zwiększenie lesistości kraju do 30% w roku 2020 i 33% po roku 2050. Zwiększenie lesistości kraju wynika z potrzeby większego wykorzystania funkcji lasów w: − retencjonowaniu i łagodzeniu ekstremalnych stanów przepływu wód powierzchniowych i gruntowych; − przeciwdziałaniu degradacji i erozji gleb oraz stepowieniu krajobrazu; − wiązaniu CO2 i gazów przemysłowych z powietrza, wody i gleby oraz neutralizacji ich negatywnego działania; − korzystnej modyfikacji warunków hydrologicznych i topoklimatycznych na terenach rolniczych; − zachowaniu zasobów genowych flory i fauny oraz przywracaniu różnorodności biologicznej i naturalności krajobrazu; − tworzeniu możliwości wypoczynku dla ludności oraz poprawy warunków życia na terenach zurbanizowanych. Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK) Przepisy unijne dotyczące odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych określone zostały, m.in. w dyrektywie Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 roku, dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych. W Traktacie Akcesyjnym przewidziano, że przepisy prawne zawarte w dyrektywie, jak wyżej w Polsce będą w pełni obowiązywały od 31 grudnia 2015r. Do tego czasu wszystkie aglomeracje ≥ 2000 RLM muszą być wyposażone w systemy kanalizacji zbiorczej i oczyszczalnie ścieków o efekcie oczyszczania uzależnionym od wielkości oczyszczalni: − aglomeracje < 2000 RLM wyposażone w dniu wejścia Polski do Unii w systemy kanalizacyjne powinny posiadać do tego terminu oczyszczalnie zapewniające odpowiednie oczyszczanie; − zakłady przemysłu rolno-spożywczego o wielkości > 4000 RLM są zobowiązane do redukcji zanieczyszczeń biodegradowalnych. Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych określa działania, które będą podejmowane do końca okresu przejściowego tj. do końca 2015 roku. Spis przedsięwzięć zaplanowanych do realizacji w zakresie zbierania i oczyszczania ścieków komunalnych w aglomeracjach został sporządzony w celu prawidłowego i uporządkowanego procesu implementacji dyrektywy 91/271/EWG. Jest dokumentem strategicznym, w którym zdefiniowano potrzeby i wskazano działania na rzecz wyposażenia aglomeracji miejskich i wiejskich, o RLM większej od 2 000, w systemy kanalizacyjne i oczyszczalnie ścieków komunalnych. Program pełni funkcję koordynującą działania gmin i przedsiębiorstw wodociągowo kanalizacyjnych w realizacji infrastruktury na ich terenach. 2.5.Dokumenty regionalne Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podlaskiego str. 15 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podlaskiego został zatwierdzony Uchwałą Nr IX/80/03 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 27 czerwca 2003 roku w sprawie uchwalenia Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podlaskiego (opublikowany w Dz. Urz. z dnia 13 października 2003 roku Nr 108, poz. 2026). Cele zagospodarowania przestrzennego województwa podlaskiego Cele zagospodarowania przestrzennego województwa podlaskiego wynikają z uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych jego rozwoju. Cel generalny zagospodarowania przestrzennego województwa to: „Kształtowanie przestrzeni województwa podlaskiego w kierunku wyrównywania dysproporcji w poziomie jego zagospodarowania w stosunku do rozwiniętych regionów kraju, zgodnie z wymogami integracji europejskiej, współpracy transgranicznej i obronności, w sposób generujący wzrost konkurencyjności, efektywności gospodarczej i poprawę warunków cywilizacyjnych życia mieszkańców, z wykorzystaniem walorów przyrodniczych, kulturowych i położenia.” Cele ogólne i szczegółowe zagospodarowania przestrzennego województwa podlaskiego, to: − kształtowanie zrównoważonych struktur przestrzennych, nawiązujących do europejskiego systemu gospodarki przestrzennej, służących integracji europejskiej oraz wzmocnieniu spójności i konkurencyjności województwa; − kształtowanie funkcji metropolitalnych Białegostoku i jego obszaru funkcjonalnego umożliwiających w perspektywie osiągnięcie przez Białystok statusu „europolu”, wykorzystującego wartość „miejsca” dla lokalizacji kapitału i przedsiębiorczości; − kształtowanie elastycznych struktur przestrzennych, tworzących warunki wzrostu, efektywności gospodarowania bez barier i ograniczeń, w tym: restrukturyzacji bazy ekonomicznej województwa, jej dywersyfikacji oraz racjonalnego wykorzystania zasobów przyrodniczych i kulturowych; − kształtowanie struktur przestrzennych osadnictwa, stwarzających warunki rozwoju regionalnej infrastruktury społecznej, zwłaszcza w ośrodkach o znaczeniu krajowym i regionalnym; − kształtowanie struktur przestrzennych tworzących warunki ekorozwoju z aktywną ochroną, wzbogacaniem i racjonalnym wykorzystaniem środowiska przyrodniczego; − kształtowanie struktur przestrzennych umożliwiających ochronę zróżnicowanego etnicznie krajobrazu kulturowego i obiektów zabytkowych przed zniszczeniem, degradacją i dewaloryzacją oraz ich racjonalne wykorzystanie do celów społecznych i gospodarczych, zgodnie z konwencjami i innymi porozumieniami międzynarodowymi. − tworzenie warunków przestrzennych do współpracy transgranicznej z Litwą, Białorusią i województwami sąsiadującymi; − kształtowanie struktur przestrzennych o walorach obronnych. W Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podlaskiego (PZPWP) kierunki zagospodarowania przestrzennego województwa zostały określone dla obszaru całego województwa w zakresie: ochrony zasobów środowiska przyrodniczego, antropogenicznego i kulturowego, rozwoju funkcji gospodarczych, infrastruktury transportowej, energetycznej i telekomunikacyjnej oraz zagadnień obronnych i antykryzysowych oraz dla 4 wyodrębnionych obszarów funkcjonalnych – centralnego, zachodniego, północnego i południowego oraz wyodrębnionych w nich wymagających szczególnej polityki przestrzennej obszarów problemowych. Gmina Nowe Piekuty znalazła się w obszarze zachodnim. Obszar obejmuje powiaty: grodzki – miasto Łomża, grajewski, kolneński, łomżyński, wysokomazowiecki i zambrowski o łącznej powierzchni 5 309km2, co stanowi 26,3% powierzchni województwa podlaskiego. Główną funkcją obszaru jest rolnictwo. Funkcje str. 16 uzupełniające stanowią: przemysł z dominacją przetwórstwa rolno – spożywczego, turystyka i leśnictwo. Wieś Nowe Piekuty została uznana jako wielofunkcyjny gminny ośrodek rozwoju pełniący funkcję usługową na poziomie gminnym w zakresie administracji, ochrony zdrowia i opieki społecznej, oświaty, kultury i sportu oraz funkcje gospodarcze. Rozwój ośrodka w dostosowaniu do funkcji ponadlokalnych wymagać będzie w szczególności: − wzmocnienia bazy materialnej infrastruktury społecznej, − rozbudowy i modernizacji bazy produkcyjno – usługowej, − rozbudowy sieci i urządzeń infrastruktury technicznej, w szczególności rozwiązania gospodarki ściekowej we wsiach: Piątnica, Turośl, Zbójna, Wąsosz, Kobylin Borzymy, Kołaki Kościelne, Kulesze Kościelne, Miastkowo, Przytuły, Szumowo, Nowe Piekuty, modernizacji oczyszczalni ścieków w: Sokołach, Szepietowie, Małym Płocku i Czyżewie Osadzie oraz budowy stacji transformatorowych 110/15kV RPZ w: Piątnicy, Sokołach i Śniadowie wraz z liniami zasilającymi 110kV, − rozbudowy i modernizacji układów komunikacyjnych. Uznano wieś Hodyszewo za wiejską jednostkę osadniczą z funkcjami ponadlokalnymi kultu religijnego. Pełnienie w/w funkcji ponadlokalnych wymagać będzie w szczególności rozwoju infrastruktury technicznej i urządzeń obsługi turystyki i wypoczynku. W odniesieniu do gminy Nowe Piekuty za najważniejsze kierunki ochrony środowiska uznano: − podnoszenie statusu ochronności istniejących i tworzenie nowych obszarów prawnie chronionych - poprzez poddawanie ochronie małych form przyrody, tj. pomników przyrody, użytków ekologicznych, zespołów przyrodniczo – krajobrazowych, stanowisk dokumentacyjnych, korytarzy ekologicznych itp., − ochrona powierzchni ziemi - rekultywacja terenów poeksploatacyjnych i prowadzenie racjonalnej gospodarki zasobami złóż surowców mineralnych oraz ochrony gleb, zwłaszcza w rejonie intensywnej produkcji rolniczej w południowej części obszaru, − ochrona powietrza atmosferycznego w szczególności na obszarach ochrony prawnej, osiedli mieszkaniowych oraz urządzeń użyteczności publicznej, − ochrona i poprawa stanu sanitarnego wód powierzchniowych do zakładanych klas czystości, ochrona lasów i zadrzewień, − ochrona warunków życia i zdrowia ludzi przed hałasem, wibracjami oraz elektromagnetycznym promieniowaniem niejonizującym, − ochrona przed nadzwyczajnymi zagrożeniami środowiska. Zasadnicze kierunki działania w zakresie ochrony środowiska kulturowego to: − kompleksowa ochrona i stworzenie warunków do racjonalnego funkcjonowania obszarów krajobrazu historyczno – kulturowo – przyrodniczego, ochrona i rewaloryzacja zabytkowych zespołów osadniczych tworzących krajobraz kulturowy, − ochrona i utrzymanie dobrego stanu technicznego i form historycznych obiektów zabytkowych i o wartościach zabytkowych oraz stanowisk archeologicznych: miejsc kultu religijnego w Łomży i Hodyszewie, grodzisk i licznych stanowisk archeologicznych. Główne kierunki rozwoju funkcji gospodarczych Przemysł, przedsiębiorczość − racjonalne wykorzystanie istniejącego zainwestowania i terenów produkcyjnych oraz rolnych przydatnych, str. 17 − − − − tworzenie warunków do budowy nowych zakładów przetwórstwa rolno – spożywczego wykorzystujących miejscowe surowce, przede wszystkim w południowej i środkowej części obszaru funkcjonalnego, tworzenie warunków rozwoju zakładów przetwórstwa surowców drzewnych, rozwój przemysłu wydobywczego i materiałów budowlanych w oparciu o udokumentowane zasoby surowców mineralnych, głównie w rejonach północnych obszaru funkcjonalnego, preferowanie rozwoju małych zakładów przyjaznych dla środowiska przyrodniczego, głównie w zakresie rzemiosła artystycznego, wikliniarstwa, ekologicznych pokryć dachowych z trzciny oraz rękodzieła ludowego Kurpiowszczyzny i Podlasia. Rolnictwo Obszar funkcjonalny zachodni charakteryzuje się dobrymi warunkami do rozwoju wysokotowarowego rolnictwa i przemysłu rolno – spożywczego opierającego się na nowoczesnych technologiach i najwyższej w województwie jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej oraz wysokim poziomie intensywności produkcji rolniczej. Głównymi kierunkami rozwoju rolnictwa w obszarze będzie jego intensyfikacja i preferowanie gospodarstw farmerskich o produkcji specjalistycznej – roślinnej i zwierzęcej metodami integrowanymi, ukierunkowanymi, w szczególności na: uprawę buraków cukrowych, hodowlę bydła mlecznego oraz trzody chlewnej, przy racjonalnym wykorzystaniu wartościowych dla rolnictwa gruntów. Kierunkami rozwoju rolnictwa w obszarze zachodnim będą: − w zakresie specjalizacji produkcji rolniczej w rejonie mazowiecko – bielskim, obejmującym gminę: Nowe Piekuty, o wysokiej jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej oraz dużym udziale użytków rolnych, w tym gruntów ornych wysokiej klasy bonitacyjnej dominować powinna uprawa roślin przemysłowych – buraków cukrowych i ziemniaków dla potrzeb przetwórstwa, zaś w produkcji zwierzęcej hodowla bydła mlecznego; − racjonalne zagospodarowanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej oraz poprawa jej jakości, poprzez: tworzenie warunków do rozwoju rolnictwa intensywnego w kierunku systemu integrowanego na terenach o najwyższej jakości gleb, dla rolników tworzących silne, nowoczesne, dynamicznie rozwijające się gospodarstwa, których produkcja będzie przeznaczona dla okolicznych dobrze prosperujących zakładów przetwórczych, na rynek krajowy i rynki światowe (rejon mazowiecko - bielski), dalszy rozwój hodowli bydła mlecznego na terenie całego obszaru zachodniego, dostarczającej najwyższej jakości produktu dla najlepszych w kraju zakładów mleczarskich, − rozwój i unowocześnianie przemysłu rolno – spożywczego, usług rolniczych i instytucji otoczenia rolnictwa poprzez: modernizację i rozbudowę istniejących zakładów przemysłu mleczarskiego, mięsnego i ziemniaczanego, tworzenie warunków do powstania nowych zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego w rejonach nadwyżek surowców, poprawę infrastruktury technicznej obszarów wiejskich tworzącej lepsze warunki działalności gospodarczej związanej z rolnictwem, tworzenie warunków rozwoju instytucji i urządzeń otoczenia rolnictwa zapewniających dogodne warunki zaopatrzenia i zbytu produkcji rolnej oraz obsługi finansowej gospodarstw rolnych, w tym doradztwa, marketingu i promocji Leśnictwo Rozwój leśnictwa odbywać się będzie w oparciu o istniejące kompleksy lasów państwowych oraz rozdrobnione lasy prywatne, sukcesywne powiększanie zasobów leśnych poprzez zalesianie nieużytków i gleb marginalnych. str. 18 Turystyka Turystyka rozwijać się będzie poprzez: uporządkowanie istniejącej bazy turystyczno – wypoczynkowej poprzez: podniesienie standardu jakościowego obiektów i likwidację bazy substandardowej degradującej walory rekreacyjne środowiska przyrodniczego, porządkowanie gospodarki ściekowej i modernizację dróg dojazdowych oraz rozwój turystycznych funkcji obszaru z wykorzystaniem walorów przyrodniczych i kulturowych oraz z uwzględnieniem następujących predyspozycji turystyczno–wypoczynkowych: turystyczne zagospodarowanie szlaków i tworzenie warunków do rozwoju agroturystyki. Kierunki rozwoju komunikacji − prowadzenie polityki poprawy standardów technicznych sieci drogowej, − modernizacja, w tym w szczególności przebudowa i budowa dróg wojewódzkich zmierzająca do polepszenia warunków połączeń z układem głównych dróg krajowym i międzynarodowych, − zapewnienie i usprawnienie powiązań komunikacyjnych między ponadlokalnymi i lokalnymi ośrodkami obsługi poprzez dostosowanie dróg wojewódzkich do parametrów klasy G lub min. Z, a dróg powiatowych do parametrów klasy min. L, − realizacja systemu dalekobieżnych ścieżek rowerowych w obszarach leśnych oraz rozwój stref obsługi ruchu turystycznego wzdłuż dróg tranzytowych na bazie istniejących parkingów i stacji paliw. Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej − w zakresie elektroenergetyki Prowadzenie polityki poprzez dostosowanie systemu elektroenergetycznego do potrzeb wynikających z rozwoju zagospodarowania poprzez: − modernizację stacji 110 /15 kV GPZ - I w Grajewie i w Wysokiem Mazowieckiem, − modernizację linii 110 kV: RPZ - Grajewo II - GPZ Ełk I, GPZ Zambrów - GPZ Wysokie Mazowieckie, GPZ Ostrołęka przez Nowogród - RPZ Łomża II i GPZ Łomża I, − budowę nowych ciągów magistralnych 15 kV od nowych stacji 110/15 kV do powiązania z istniejącą siecią 15 kV, − w zakresie zaopatrzenia w wodę. W zakresie zaopatrzenia w wodę ustalono: budowę nowych urządzeń zaopatrzenia w wodę na terenach wiejskich, rozbudowę systemów sieci wodociągowej na obszarach wiejskich umożliwiającą podłączenie istniejącej i projektowanej zwartej zabudowy (szczególnie w północnej części obszaru), opracowanie i wdrażanie stref ochronnych komunalnych ujęć wody oraz respektowanie ustaleń obowiązujących w strefach. − w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków Prowadzenie polityki zasad rozwoju infrastruktury techniczne a w szczególności uporządkowanie gospodarki ściekowej we wsiach z priorytetem realizacyjnym poprzez budowę przydomowych oczyszczalni ścieków. Budowę urządzeń oczyszczających wody opadowe przed ich odprowadzeniem do wód powierzchniowych na istniejących i projektowanych kanałach deszczowych w miastach i zabudowanych terenach wiejskich (z priorytetem realizacyjnym w obszarach prawnie chronionych, zwłaszcza w strefach ochronnych ujęć wody). str. 19 − w zakresie zaopatrzenia w gaz Prowadzenie polityki w zakresie zaopatrzenia w gaz obejmuje w szczególności poprzez realizację gazociągów wysokiego ciśnienia, w tym: budowę gazociągów podłączeniowych wysokiego ciśnienia w kierunku północnym z wykorzystaniem istniejącego gazociągu wysokiego ciśnienia o średnicy 250 mm zaopatrujących w gaz gminy: Kulesze Kościelne, Kołaki Kościelne, Kobylin Borzymy i Rutki oraz w kierunku południowym do gmin: Szumowo, Nowe Piekuty, Ciechanowiec, Szepietowo i Czyżew Osada. − w zakresie gospodarki odpadami Prowadzenie polityki rozwoju infrastruktury wodociągowej, kanalizacyjnej i gospodarki odpadami stałymi, poprzez: porządkowanie gospodarki odpadami, w tym likwidację istniejących źródeł zagrożeń środowiska oraz w obszarach pozbawionych dostatecznej izolacji poziomów wodonośnych. − potencjalne zadania kierunków rozwoju systemu gazowniczego wysokiego ciśnienia, wynikające z planów rozwoju Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S.A. – krótko i długoterminowych Budowa gazociągów w/c wraz ze stacjami redukcyjno-pomiarowymi pierwszego stopnia L.p. Nazwa zadania Obszar realizacji 28. Odgałęzienie od istn. gazociągu gm. Nowe Piekuty Białystok – Rembelszczyzna do gm. Nowe Piekuty DN 100 Orientacyjny termin Strategia Rozwoju Województwa Podlaskiego do 2020 roku Strategię Rozwoju Województwa Podlaskiego do 2020 roku przyjęto Uchwałą nr 150/2157/2013 Zarządu Województwa Podlaskiego z dnia 19 marca 2013r. Długofalowe planowanie rozwoju regionu jest ustawowym obowiązkiem spoczywającym na samorządzie województwa. Narzędziem realizacji tego obowiązku jest strategia rozwoju województwa, określająca zasady, obszary i kierunki interwencji polityki rozwoju regionu w horyzoncie czasowym niewykraczającym poza okres objęty aktualnie obowiązującą średniookresową strategią rozwoju kraju1. Jednocześnie planowanie strategiczne jest nie tylko obowiązkiem, ale niezbędnym narzędziem w zarządzaniu rozwojem każdego regionu. W Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego do 2020 roku przyjęto następującą wizję, która stanowi próbę zobrazowania stanu regionu w przyszłości i jest formą przekazu, mającą zobrazować aspiracje władz samorządowych: „Województwo podlaskie: zielone, otwarte, dostępne i przedsiębiorcze.” Sformułowana wizja województwa podlaskiego w horyzoncie czasowym do 2030 roku wymagać będzie determinacji i konsekwencji w realizacji wytyczonych trzech wzajemnie powiązanych celów strategicznych: Cel strategiczny 1. Rozwój przedsiębiorczości; Cel strategiczny 2. Powiązania krajowe i międzynarodowe; Cel strategiczny 3. Jakość życia. U podstaw skutecznej realizacji celów strategicznych będą cele horyzontalne, których wątki przenikają cele strategiczne: − Cel horyzontalny: Wysokiej jakości środowisko przyrodnicze podstawą harmonii aktywności człowieka i przyrody; − Cel horyzontalny: Infrastruktura techniczna i teleinformatyczna. str. 20 Przyjęte cele strategiczne zakładają równoległe prowadzenie działań na trzech kierunkach, tak aby zapewnić odpowiednio: − Wzrost przedsiębiorczości i konkurencyjności gospodarki; − Rozwój krajowych i międzynarodowych powiązań społeczno- gospodarczych regionu; − Wzrost jakości życia mieszkańców. Poniższa tabela obrazuje przyjęte w Strategii cele oraz główne kierunki interwencji. Cel strategiczny Cel 1. Konkurencyjna gospodarka Cel operacyjny Rozwój przedsiębiorczości Wzrost innowacyjności podlaskich przedsiębiorstw Rozwój kompetencji do pracy i wsparcie aktywności zawodowej mieszkańców regionu Kapitał społeczny jako katalizator procesów rozwojowych Efektywne korzystanie z zasobów naturalnych Nowoczesna infrastruktura sieciowa Cel 2. Powiązania krajowe i międzynarodowe Aktywność podlaskich przedsiębiorstw na rynku ponadregionalnym Poprawa atrakcyjności inwestycyjnej województwa Główne kierunki interwencji Promowanie postaw przedsiębiorczych Wspieranie powstawania i rozwoju podmiotów gospodarczych Promowanie postaw proinnowacyjnych Wspieranie działalności B+R w przedsiębiorstwach Zapewnienie dostępu do kapitału na działalność inwestycyjną i innowacyjną przedsiębiorstw Wspieranie transferu wiedzy i komercjalizacji wyników B+R Wspieranie innowacji produktowych, procesowych, organizacyjnych i marketingowych Poprawa dostępności do wysokiej jakości kształcenia i szkolenia dostosowanego do potrzeb rynku pracy Aktywizacja zawodowa osób o utrudnionym dostępie do rynku pracy Kształtowanie postaw społecznych i obywatelskich oraz wspieranie dialogu społecznego Efektywne wykorzystanie potencjału kulturowego Sprawna administracja Poprawa skuteczności zarządzania regionalnego i lokalnego Promowanie postaw i działań sprzyjających efektywności wykorzystania zasobów naturalnych Ograniczanie energo - i materiałochłonności Produkcja energii ze źródeł odnawialnych Rozbudowa infrastruktury telekomunikacyjnej Przebudowa systemu energetycznego Wspieranie rozwoju infrastruktury gazowej Promocja gospodarcza regionu Inicjatywy sprzyjające nawiązywaniu kontaktów gospodarczych oraz wspieranie obecności podlaskich przedsiębiorstw na rynkach zewnętrznych Aktywność informacyjno-promocyjna ukierunkowana na inwestorów (aktywne pozyskiwanie inwestorów) Dostępność terenów inwestycyjnych str. 21 Rozwój partnerskiej Wykorzystanie potencjałów rozwojowych obszaru przygranicznego współpracy transgranicznej Tworzenie powiązań formalnych i nieformalnych oraz sieci współpracy Ochrona wspólnego dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego obszaru pogranicza Rozwój partnerskiej Tworzenie powiązań formalnych i nieformalnych współpracy oraz sieci współpracy międzyregionalnej Rozwój specjalizacji ponadregionalnych i współpraca w zakresie wspólnych problemów Rozwój współpracy w sferze innowacji i inwestycji Cel 3. Jakość życia Podniesienie zewnętrznej i wewnętrznej dostępności komunikacyjnej regionu Zmniejszenie negatywnych skutków problemów demograficznych Poprawa społecznej Poprawa zewnętrznej dostępności transportowej regionu Wzmocnienie spójności terytorialnej poprzez wspieranie wewnętrznej dostępności transportowej Efektywny system transportu publicznego Wspieranie rodzin w opiece nad dzieckiem i osobami zależnymi Rozwój nowoczesnych, dobrze adresowanych usług społecznych Wsparcie aktywności zawodowej i społecznej osób starszych, umożliwiające lepsze wykorzystanie ich potencjału spójności Współpraca i rozwój potencjału instytucjonalnego w obszarze pomocy i integracji społecznej Wspieranie osób wykluczonych społecznie, zagrożonych wykluczeniem społecznym, dysfunkcją lub przeżywających trudności Poprawa stanu zdrowia Poprawa efektywności systemu opieki zdrowotnej społeczeństwa oraz w województwie bezpieczeństwa Kształtowanie prozdrowotnego stylu życia publicznego Wzrost efektywności działania podmiotów i służb bezpieczeństwa publicznego i ratownictwa Ochrona środowiska Edukacja ekologiczna i zwiększenie aktywności i racjonalne prośrodowiskowej społeczeństwa gospodarowanie jego Ochrona powietrza, gleb, wody i innych zasobów zasobami Efektywny system gospodarowania odpadami Gospodarka niskoemisyjna (w tym efektywność energetyczna) Ochrona zasobów przyrodniczych i wartości krajobrazowych oraz odtwarzanie i renaturalizacja ekosystemów zdegradowanych. str. 22 Gminy wiejskie, w tym gmina Nowe Piekuty muszą zostać wsparte instrumentami podnoszącymi jakość kapitału ludzkiego, od początkowego okresu przedszkolnego, po działania z zakresu kształcenia ustawicznego. Interwencja w tym zakresie powinna przyczynić się również do wzrostu przedsiębiorczości i umiejętności konkurowania na rynkach pracy. Gminy wiejskie wymagają również poprawy dostępności komunikacyjnej do ośrodków powiatowych, a także działań w zakresie rozwoju infrastruktury technicznej, w tym teleinformatycznej. Dostęp do nowoczesnej infrastruktury będzie wpływał pozytywnie na gminy typowo rolnicze, jak i turystyczne, przy jednoczesnym otwarciu na lokalną przedsiębiorczość. Program ochrony środowiska województwa podlaskiego na lata 2011 – 2014 „Program Ochrony Środowiska Województwa Podlaskiego na lata 2011-2014” został sporządzony przez Zarząd Województwa Podlaskiego i po zaopiniowaniu przez Ministra Środowiska Program został uchwalany Uchwałą Nr XII/121/2011 z dnia 24 października 2011r. Sejmiku Województwa Podlaskiego. Program zawiera analizę uwarunkowań wynikających z polityki ekologicznej państwa oraz pozostałych dokumentów strategicznych krajowych i wojewódzkich oraz ocenę stanu środowiska województwa podlaskiego z uwzględnieniem prognozowanych danych oraz wskaźników ilościowych charakteryzujących poszczególne komponenty środowiska w latach 2011-2014. Program ma na celu dążenie do sukcesywnej poprawy stanu środowiska w województwie. Problemy środowiskowe ujęto w podziale na 10 najważniejszych komponentów środowiska województwa podlaskiego, są to: − zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego (PA); − gospodarka wodna (W); − gospodarka odpadami (GO); − ochrona przyrody i krajobrazu (OP); − ochrona przed hałasem (H); − ochrona przed polami elektromagnetycznymi (PEM); − odnawialne źródła energii (OZE); − poważne awarie przemysłowe (PAP); − kopaliny (SN); − gleby i ich zanieczyszczenie (GL). W programie uwzględniono również zagadnienia dotyczące edukacji ekologicznej, infrastruktury ochrony środowiska, ekologicznych form działalności w rolnictwie oraz współpracy przygranicznej. Osiągnięciu założonych celów mają służyć określone w harmonogramie działania. Cele i kierunki ochrony środowiska do 2018r. Cele określono na podstawie analizy stanu środowiska oraz prognozowanych zmian w oparciu o obowiązujące przepisy oraz nowe wymagania prawne, a także Programy rządowe oraz regionalne w zakresie poszczególnych komponentów. Uwzględniono również główne problemy i ich hierarchię. Przy formułowaniu celów wzięto również pod uwagę specyficzne uwarunkowania województwa podlaskiego, a także bariery i wytyczne określone w Raporcie z realizacji Programu oraz możliwości finansowania działań. Komponenty Cele Działania środowiska Zanieczyszczenie Cel długoterminowy Kontynuacja działań związanych z poprawą powietrza do roku 2018 jakości powietrza str. 23 Wdrażanie i realizacja założeń Programów służących ochronie powietrza Spełnienie wymagań prawnych w zakresie jakości powietrza poprzez ograniczenie emisji ze źródeł powierzchniowych, liniowych i punktowych Gospodarka wodna (W) Cel długoterminowy Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu do roku 2018 wód powierzchniowych oraz ochrona jakości wód podziemnych i racjonalizacja ich wykorzystania Cele Zapewnienie dobrej jakości wody pitnej krótkoterminowe Racjonalizacja gospodarowania zasobami do roku 2014 wód Poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych Zwiększenie retencji w zlewniach oraz zapobieganie suszy i skutkom wezbrań powodziowych Odtworzenie ciągłości ekologicznej i renaturalizacja rzek Gospodarka odpadami Zgodnie z postanowieniami Ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 nr 152 poz. 897) w 2012 roku zostanie opracowany nowy Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Podlaskiego, którym zostaną określone cele i kierunki działań w zakresie gospodarki odpadami Ochrona przyrody i Cel długoterminowy Zachowanie, odtworzenie i zrównoważone krajobrazu (OP) do roku 2018 użytkowanie różnorodności biologicznej na różnych poziomach organizacji: na poziomie wewnątrzgatunkowym (genetycznym), gatunkowym oraz ponadgatunkowym (ekosystemowym) oraz georóżnorodności Cele Pogłębianie i udostępnianie wiedzy krótkoterminowe o zasobach przyrodniczych województwa do roku 2014 Stworzenie prawno-organizacyjnych warunków i narzędzi dla ochrony przyrody Zachowanie lub odtworzenie właściwej struktury i stanu ekosystemów i siedlisk Ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej na obszarach wiejskich Zapobieganie konfliktom ekologicznym na obszarach chronionych Ochrona przed hałasem Cel długoterminowy Zmniejszenie zagrożenia hałasem poprzez (H) do roku 2018 obniżenie jego natężenia do poziomu obowiązujących standardów Cele Rozpoznanie i ocena stopnia narażenia krótkoterminowe do mieszkańców województwa na roku 2014 ponadnormatywny Eliminacja narażenia mieszkańców na hałas atmosferycznego (PA) Cele krótkoterminowe do roku 2014 str. 24 Ochrona przed polami Cel długoterminowy elektromagnetycznymi do roku 2018 (PEM) Cel krótkoterminowy do roku 2014 Odnawialne źródła Cel długoterminowy energii (OZE) do roku 2018 Ochrona przed polami elektromagnetycznymi Utrzymanie poziomów promieniowania elektromagnetycznego poniżej wartości dopuszczalnych Ograniczanie zużycia energii oraz zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii Cel Zwiększenie wykorzystania krótkoterminowy do niekonwencjonalnych źródeł energii roku 2014 Poważne awarie Cel długoterminowy Zapobieganie powstaniu poważnych awarii przemysłowe (PAP) do roku 2018 przemysłowych Cel Monitoring obszarów zagrożonych krótkoterminowy do wystąpieniem poważnych awarii przemysłowych roku 2014 Kopaliny (SN) Cel długoterminowy Zrównoważona gospodarka zasobami do roku 2018 naturalnymi Cel Ograniczenie presji wywieranej na krótkoterminowy do środowisko podczas prowadzenia prac geologicznych i eksploatacji kopalin roku 2014 Gleby i ich Cel długoterminowy zanieczyszczenia (Gl) do roku 2018 Cele krótkoterminowe do roku 2014 Edukacja (EE) Ochrona powierzchni ziemi Zagospodarowanie powierzchni ziemi zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju Wskazanie obszarów zanieczyszczonych i ich rekultywacja ekologiczna Cel długoterminowy Wzrost świadomości ekologicznej do roku 2018 mieszkańców województwa podlaskiego Cele Wzrost świadomości ekologicznej krótkoterminowe mieszkańców w zakresie ochrony do roku 2014 powietrza i właściwej gospodarki odpadami Oszczędność wody oraz jej ochrona jako wynik większej świadomości ekologicznej Mieszkańców Wzrost świadomości ekologicznej w obrębie pozostałych elementów środowiska Program ochrony powietrza dla strefy podlaskiej „Program ochrony powietrza dla strefy podlaskiej” został sporządzony w związku z przekroczeniem poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 oraz pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu w 2011 i 2012 roku. Strefa podlaska została zakwalifikowana do klasy C pod względem ochrony zdrowia mieszkańców. Program ochrony powietrza koncentruje się na istotnych powodach występowania przekroczeń poziomów dopuszczalnych zanieczyszczeń pyłu zawieszonego PM10 oraz pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu. Skupia się na znalezieniu skutecznych i możliwych do zrealizowania działań, których wdrożenie spowoduje obniżenie poziomów tych str. 25 zanieczyszczeń, co najmniej do poziomów dopuszczalnych. Realizacja zadań które znalazły się w Programie ochrony powietrza ma na celu zmniejszenie stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu do poziomów dopuszczalnych i utrzymywania ich na takim poziomie. Programu usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu województwa podlaskiego Celem nadrzędnym długoterminowym Programu usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu województwa podlaskiego jest likwidacja szkodliwego oddziaływania azbestu na zdrowie człowieka i środowisko. Cel jest zgodny z celami zdefiniowanymi w Programie Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032. Osiągnięcie tego celu będzie możliwe w perspektywie długoterminowej (okres do 2032 roku) poprzez usuniecie z terenu województwa stosowanych od wielu lat wyrobów zawierających azbest i ich bezpieczne unieszkodliwienie. Plan gospodarki odpadami województwa podlaskiego na lata 2012 – 2017 W Planie gospodarki odpadami dla województwa podlaskiego przyjęto następujące działania, mające przyczynić się do ograniczenia wytwarzania odpadów: − wydawanie decyzji zezwalających na wytwarzanie odpadów i kontrole tych decyzji, − propagowanie idei czystej produkcji i stosowania technologii zmniejszających materiałochłonność, − wprowadzanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi w układzie ponadlokalnym, w tym budowę zakładów zagospodarowania odpadów (sortownie, kompostownie, obiekty termicznego unieszkodliwiania odpadów, składowiska o funkcji ponadlokalnej; − wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów; − zwiększanie świadomości u wytwórców, premiowanie pozytywnych postaw producentów; − intensyfikacja działań w zakresie zamykania, rekultywacji lub modernizacji nieefektywnych lokalnych składowisk odpadów komunalnych. 2.6. Dokumenty lokalne Program Ochrony Środowiska Powiatu Wysokomazowieckiego do roku 2015 z perspektywą na lata 2016-2019 Projekt Programu Ochrony Środowiska Powiatu Wysokomazowieckiego do roku 2015 z perspektywą na lata 2016-2019, stanowi aktualizację i kontynuację Programu Ochrony Środowiska Powiatu Wysokomazowieckiego na lata 2008-2011. Głównym celem Programu Ochrony Środowiska Powiatu Wysokomazowieckiego do roku 2015 z uwzględnieniem perspektywy na 2016-2019 jest określenie polityki zrównoważonego rozwoju powiatu wysokomazowieckiego, która ma być formą realizacji polityki ekologicznej państwa, województwa, powiatu w skali regionu. Dokument w pełni odzwierciedla tendencje europejskiej polityki ekologicznej, której główne cele to: • zasada zrównoważonego rozwoju, • zasada równego dostępu do środowiska postrzegana w kategoriach: − sprawiedliwości międzypokoleniowej, − sprawiedliwości międzyregionalnej i międzygrupowej, − równoważenia szans między człowiekiem i przyrodą, • zasada przezorności, • zasada uspołecznienia i subsydiarności, str. 26 • zasada prewencji, • zasada „zanieczyszczający płaci”, • zasada skuteczności efektywności ekologicznej i ekonomicznej. Program uwzględnia uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne, w tym ekologiczne, przestrzenne, społeczne i ekonomiczne uwarunkowania rozwoju powiatu. Ponadto określa priorytetowe działania ekologiczne oraz harmonogram zadań ekologicznych. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Nowe Piekuty na lata 2007 – 2015 Kluczowymi dla zagospodarowania przestrzennego Gminy Nowe Piekuty zadania zawarte są Planie Rozwoju Lokalnego Gminy Nowe Piekuty na lata 2007 – 2015. Nadrzędnym (strategicznym) celem rozwoju gminy Nowe Piekuty jest zapewnienie mieszkańcom gminy, pracy i dochodów pozwalających na godziwy, w odczuciu społecznym poziom życia przy zachowaniu równowagi między aktywnością gospodarczą, a ochroną środowiska przyrodniczego i kulturowego. W celu poprawy sytuacji społeczno – gospodarczej w gminie Nowe Piekuty niezbędne jest przeprowadzenie licznych zmian w wielu dziedzinach funkcjonowania gminy. W Planie Rozwoju Lokalnego dla gminy Nowe Piekuty przyjęte zostały zadania mające na celu poprawę sytuacji na terenie gminy ze szczególnym uwzględnieniem następujących zadań: − poprawa stanu środowiska przyrodniczego, − rozwój infrastruktury technicznej podnoszącej poziom życia mieszkańców oraz atrakcyjność gminy, − rozwój infrastruktury społecznej podnoszącej poziom życia mieszkańców oraz atrakcyjność gminy, − poprawa bezpieczeństwa mieszkańców gminy, − tworzenie odpowiednich warunków do powstawania i rozwoju drobnej przedsiębiorczości. Ustalono, że najważniejszymi zadaniami zmierzającymi do poprawy stanu środowiska przyrodniczego będzie: − budowa przyzagrodowych oczyszczalni ścieków na terenie gminy, − termomodernizacja budynku wraz z wymianą instalacji c.o. w Zespole Szkół w Nowych Piekutach, − termomodernizacja budynku wraz z wymianą instalacji c.o. w Zespole Szkół w Jabłoni Kościelnej, − budowa małych zbiorników retencyjnych. Przyjęto następujące zadania służące poprawie stanu infrastruktury technicznej: − modernizacja dróg gminnych: Hodyszewo – Jośki, Hodyszewo – Ferma, we wsi Jabłoń Markowięta, we wsi Jabłoń Jankowce, Krasowo Wólka – Krasowo Częstki, Skłody Borowe – Kostry Noski, we wsi Jabłoń Dąbrowa, Nowe Piekuty – parking przy boisku sportowym, Hodyszewo – parking publiczny, ulica Słoneczna w miejscowości Nowe Piekuty, we wsi Krasowo Częstki, Łopienie Zyski – Panki, we wsi Łopienie Jeże, Ulice Sadowa oraz Dobkowska w miejscowości Jabłoń Kościelna, − modernizacja dróg gminnych o nawierzchni żwirowej, poprzez systematyczne uzupełnianie i renowację nawierzchni, − modernizacja dróg powiatowych, m.in. Jabłoń Kościelna – Jabłoń Spały, Jabłoń Kościelna – Jabłoń Markowięta, Jabłoń Kościelna - Jabłoń Zarzecki, Krasowo Częstki – Krasowo Wólka, Markowo Wólka – Pruszanka Mała, Markowo Wólka – Nowe Piekuty, Jabłoń Piotrowce – Moczydły Jakubowięta, str. 27 − modernizacja chodników przy drodze powiatowej w miejscowościach Jabłoń Kościelna i Jabłoń Jankowce, − modernizacja mostów w miejscowościach Żochy Stare, Krasowo Częstki oraz Kostry Litwa, − modernizacja drogi wojewódzkiej na odcinku Hodyszewo – Kostry Noski, − budowa zbiorników piętrzących i modernizacja Stacji Uzdatniania Wody w Nowych Piekutach oraz Wierzbowiźnie, − wykonanie bezprzewodowej niekomercyjnej sieci internetowej na terenie gminy, − modernizacja oświetlenia ulicznego na terenie gminy. Ustalono następujące zadania służące poprawie stanu infrastruktury społecznej: − modernizacja Ośrodków Zdrowia w miejscowościach: Jabłoń Kościelna, Łopienie Jeże, − remont Domu Nauczyciela w Nowych Piekutach, − modernizacja obiektów szkolnych oraz ich wyposażenie, − budowa stadionu sportowego w miejscowości Jabłoń Kościelna, − modernizacja świetlic wiejskich, − modernizacja remiz strażackich. W zakresie poprawy bezpieczeństwa mieszkańców gminy ustalono: − zakup samochodu wielozadaniowego dla OSP KSRG Nowe Piekuty, − wymiana samochodów i sprzętu w jednostkach OSP na terenie gminy. 3. UWARUNKOWANIA I KULTUROWEGO GMINY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 3.1.Położenie geograficzne Gmina Nowe Piekuty jest gminą wiejską, zlokalizowaną w południowo – zachodniej części województwa podlaskiego, we wschodniej części powiatu Wysokomazowieckiego. Gmina Nowe Piekuty od północy graniczy z gminą Sokoły i Wysokie Mazowieckie, od zachodu – z gminą Szepietowo, od południa z gminą Brańsk (powiat bielski), a od wschodu z gminą Poświętne (powiat białostocki). Miejscowość gminna Nowe Piekuty zlokalizowana jest w południowej części gminy. Gmina Nowe Piekuty zajmuje powierzchnię 10937 ha i jest najmniejszą gminą na obszarze powiatu wysokomazowieckiego. Na jej terenie znajduje się 35 miejscowości wiejskich posiadających status sołectwa. Gmina Nowe Piekuty jest terenem typowo rolniczym. Użytki rolne zajmują tu ponad 78% jej powierzchni, z czego prawie 66% stanowią grunty orne. Dlatego też środowisko przyrodnicze gminy cechuje się znacznym stopniem naturalności, bez wyraźnej ingerencji przemysłu i silnej urbanizacji. Gmina Nowe Piekuty położona jest w obrębie mezoregionu Wysoczyzna Wysokomazowiecka. Rzeźba terenu jest w tym regionie silnie zdenudowana i słabo zróżnicowana. Znaczna część obszaru gminy to płaski teren, z tendencją do opadania w kierunku południowym. W północnej części obszaru gminy Nowe Piekuty, wysokości bezwzględne przekraczają 160m n.p.m. (okolice Jabłoni Kościelnej), a w części południowej sięgają od 130 do 140m n.p.m. str. 28 3.2.Położenie gminy w ponadlokalnych systemach ochrony przyrody i krajobrazu 3.2.1. Położenie gminy w europejskim systemie przyrodniczym Na terenie gminy Nowe Piekuty nie są zlokalizowane obszary włączone do sieci obszarów „Natura 2000”. Najbliższe obszary Sieci Ekologicznej Natura 2000 to: − Dolina Górnej Narwi PLB 200007, − Ostoja w Dolinie Górnej Narwi PLH 200010, − Bagienna Dolina Narwi PLB200001 − Narwiańskie Bagna PLH200002, − Bagno Wizna PLB200005, − Przełomowa Dolina Narwi PLC200003. W związku ze znacznymi odległościami obszarów Natura 2000 od terenów objętych zmianą studium nie prognozuje się wpływu na tereny cenne przyrodniczo. 3.2.2. Położenie gminy w krajowym systemie obszarów chronionych Za krajowy system obszarów chronionych uważa się system tworzony przez parki narodowe, rezerwaty przyrody, krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu. Obszarami i obiektami objętymi ochroną prawną na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody na terenie gminy Nowe Piekuty są: − pomniki przyrody: dąb szypułkowy przy kościele parafialnym w Nowych Piekutach, kasztanowiec – Stokowisko. 3.2.3. Położenie gminy w sieci obszarów chronionych Przez teren gminy przebiega projektowany korytarz ekologiczny Korytarz Uzupełniający KPn-23C Dolina Górnej Narwi – Dolina Rzeki Nurzec o znaczeniu europejskim. Korytarze ekologiczne są niezbędne dla funkcjonowania środowiska przyrodniczego. Potrzebne dla prawnego i efektywnego gospodarowania zasobami przestrzeni. Ważne są dla zachowania biosfery, warunków ekologicznych oraz warunków życia człowieka. Korytarze ekologiczne mają znaczenie nie tylko przyrodnicze, ale także społeczne i ekonomiczne. Pełnią wiele różnych funkcji. 3.2.4. Położenie w regionalnym systemie ochrony wód W celu zapewnienia odpowiedniej jakości wody ujmowanej do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczonej do spożycia oraz zaopatrzenia zakładów wymagających wysokiej jakości wody mogą być ustanowione strefy ochronne ujęć wody. Na terenie gminy Nowe Piekuty funkcjonują dwa ujęcia wody. Ujęcia wody 1) ujęcie wody „Nowe Piekuty” - posiada ustanowioną strefę ochronną ujęcia wodnego bezpośrednią o promieniu 10m wokół każdej studni, 2) ujęcie wody „Wierzbowizna” – posiada ustanowioną strefę ochronną - bezpośrednią o promieniu 8-10m wokół każdej studni. Ujęcia te posiadają wyznaczone i ogrodzone strefy ochrony bezpośredniej ujęć wód, w których obszarze obowiązują zakazy, nakazy i ograniczenia w zakresie użytkowania gruntów oraz korzystania z wody zgodnie z przepisami Prawa wodnego. str. 29 Gmina Nowe Piekuty nie jest położona w regionalnym systemie ochrony wód. Obszary zagrożenia powodzią Ochronę przed powodzią prowadzi się z uwzględnieniem map zagrożenia powodziowego, map ryzyka powodziowego oraz planów zarządzania ryzykiem powodziowym. Mapy zagrożenia powodziowego oraz mapy ryzyka powodziowego podlegają przeglądowi co 6 lat oraz w razie potrzeby aktualizacji. Mapy zagrożenia powodziowego oraz mapy ryzyka powodziowego sporządza Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej. Poprzez „obszary szczególnego zagrożenia powodzią” – rozumie się: − obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie i wynosi raz na 100 lat, − obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest wysokie i wynosi raz na 10 lat, − obszary, między linią brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem, w który wbudowano trasę wału przeciwpowodziowego, a także wyspy i przymuliska, o których mowa w art. 18, stanowiące działki ewidencyjne, − pas techniczny w rozumieniu art. 36 ustawy z dnia 21 marca 1991r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej. Natomiast „obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi” to określone we wstępnej ocenie ryzyka powodziowego obszary, na których istnieje znaczące ryzyko powodzi lub jest prawdopodobne wystąpienie znaczącego ryzyka powodzi; Na terenie gminy Nowe Piekuty obszary takie nie występują. 3.3.Główne cechy środowiska i zasoby środowiska 3.3.1. Budowa geologiczna i warunki inżyniersko – geologiczne Pod względem geograficznym gmina Nowe Piekuty położona jest w obszarze Wysoczyzny Wysokomazowieckiej (wg J. Kondrackiego), w obrębie dorzecza rzeki Bug i rzeki Narew. Do dorzecza Narwi należy stosunkowo niewielka, północna część gminy. Pozostała część gminy (ok. 90 % obszaru) znajduje się w dorzeczu rzeki Bug. Słabo urozmaicona rzeźba terenu, brak dużych deniwelacji terenu, brak dużych obszarów leśnych i powierzchni wodnych. Gmina Nowe Piekuty pod względem geomorfologicznym położona w obrębie polodowcowej wysoczyzny o charakterze moreny dennej rozciętej od wschodu współczesną doliną rzeki Tłoczewka. W podłożu zalegają plejstoceńskie utwory wodnolodowcowe, głównie średniozagęszczone i zagęszczone piaski zmiennej granulacji, drobne, średnie i grube, często z domieszką lub przewarstwieniami żwirów o znacznej miąższości. Miąższość utworów czwartorzędowych miejscami przekracza 200m. Wśród utworów czwartorzędowych dominują gliny zwałowe oraz piaski i żwiry moren czołowych. Gliny zwałowe wykazują zróżnicowany skład mechaniczny (od glin lekkich do ciężkich). 3.3.2. Rzeźba terenu Gmina Nowe Piekuty wg J. Kondrackiego obejmuje obszar Makroregionu Niziny Północnopodlaskiej w mezoregionie Wysoczyzny Wysoko-Mazowieckiej. Dominuje tu rzeźba płaskorówninna, miejscami tylko niskofalista. Sprzyja ona tworzeniu się gleb opadowoglejowych. str. 30 3.3.3. Surowce mineralne i torfy Surowce mineralne Gmina Nowe Piekuty jest uboga w surowce mineralne. Na terenie gminy Nowe Piekuty występuje udokumentowane złoże żwiru i piasku o nazwie „Nowe Rzepki” z ustanowionym obszarem górniczym o powierzchni 16 010m2 i terenem górniczym „Nowe Rzepki” o powierzchni 20m2, zatwierdzone dokumentacją C1 Nr: RA. 7510-8/09/10 z dnia 20.02.2010 roku. Torfy Na terenie gminy Nowe Piekuty nie występują udokumentowane złożą torfów. 3.3.4. Gleby Gmina Nowe Piekuty jest gminą o charakterze rolniczym. W ogólnej powierzchni gminy użytki rolne zajmują ponad 78%, z czego niemal 66% stanowią grunty orne. Analizowany obszar posiada gleby o bardzo korzystnych właściwościach agrotechnicznych, zwłaszcza w północnej i środkowej części gminy. Ogólny wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej gminy jest wyższy od wskaźnika dla powiatu wysokomazowieckiego (67,0) i wynosi 67,8. Na obszarze gminy dominują gleby IV klasy bonitacyjnej, zajmując ponad 60% powierzchni gruntów ornych. Użytki zielone, to głównie gleby IV klasy bonitacyjnej (ok. 50%) i V klasy bonitacyjnej (38%). Na analizowanym terenie najwięcej gruntów ornych stanowią gleby kompleksu 2 (35,1%) i 4 (20,5%). Użytki zielone na terenie gminy to gleby kompleksu 2z (84,7%) i 3z (15,3%). Powierzchnia gleb marginalnych na analizowanym obszarze jest stosunkowo niewielka, w porównaniu do powiatu wysokomazowieckiego (6,4%) i wynosi 5% powierzchni użytków rolnych. Pokrywa glebowa jest bardzo zróżnicowana pod względem typologicznym. Dominują gleby brunatne właściwe wytworzone z glin, o właściwym uwilgotnieniu, należące do klasy III i kompleksu pszennego dobrego. Najwyższą jakość i przydatność rolniczą mają czarne ziemie wytworzone z glin, należące najczęściej do IIIa i II klasy bonitacyjnej oraz do kompleksu 2 pszennego dobrego. Obszarem o największej intensywności produkcji rolnej jest północna część gminy. Grunty orne charakteryzują się wysoką wartością użytkowo-rolniczą, o czym świadczy udział gleb III i IV klasy bonitacyjnej wynoszący ponad 70% ogólnej powierzchni gruntów ornych. Zgodnie z ustawą o ochronie gruntów gleby te podlegają szczególnej ochronie prawnej przed zmianą użytkowania na cele nierolnicze i nieleśne. Potencjalne możliwości produkcyjne gleb obrazuje klasyfikacja bonitacyjna. Procentowy udział poszczególnych klas bonitacyjnych w powierzchni gruntów ornych i użytków zielonych gminy Nowe Piekuty przedstawia się następująco: grunty orne % udział IIIa IIIb IVa IVb V VI – 1,1 15,1 31,5 27,6 19,9 4,8 użytki zielone % udział III 3,5 IV 45,7 V 41,3 VI 9,5 Formy użytkowania terenu – tabela poniżej str. 31 Pozostałe grunty i nieużytki w ha Powierzchnia użytków rolnych w ha grunty sady łąki pastwiska orne Lasy i grunty leśne w ha Powierzchnia ogółem w ha Wyszczególnienie Gm. Nowe Piekuty 10 970 6320 15 1390 995 1754 463 Powiat 128 891 69426 241 16457 9787 23918 9020 Wysokomazowiecki Województwo 2 018 720 775724 5404 254562 167521 609719 205690 Podlaskie Źródło: Opracowano na podstawie danych Banku Danych Lokalnych, GUS Udział poszczególnych kompleksów przydatności rolniczej w skali całej gminy przedstawia się następująco: 2 4 5 6 7 8 2z 3z pszenny dobry żytni bardzo dobry żytni dobry żytni słaby żytni bardzo słaby zbożowo-pastewny mocny użytki zielone średnie użytki zielone słabe 35,1 % 20,5 % 7,8 % 13,5 % 3,9 % 3,5 % 84,7 % 15,3 % O zakwalifikowaniu gleby do określonego kompleksu decyduje szereg czynników, a głównie: skład granulometryczny, budowa profilu glebowego, warunki wodne, rzeźba terenu, warunki klimatycznego i stopień kultury. Kompleksy przydatności charakteryzują więc typ siedliska rolniczej przestrzeni produkcyjnej; każdy z nich jest odpowiedni do uprawy określonych gatunków roślin. Gleby gminy określają jako podstawowy kierunek produkcji – uprawę zbóż głównie pszenicy oraz buraka cukrowego. Gmina Nowe Piekuty posiada gleby o korzystnych właściwościach agrotechnicznych w skali powiatu i całego województwa podlaskiego. Wartość jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej stanowi: 67,8%. Średnia dla województwa wynosi zaledwie 55,0. Cecha charakterystyczną podlaskiego rolnictwa jest czynnik ekologiczny wynikający z czystości środowiska naturalnego oraz niskiego poziomu zużycia chemicznych środków służących do ochrony i nawożenia roślin uprawnych. Ilość nawozów sztucznych ogółem w NPK w kg na 1 ha użytków rolnych wynosi 93,3 podczas gdy w kraju 117,9. Wyniki badań gleb przeprowadzonych przez Okręgową Stację Chemiczno – Rolniczą w Białymstoku pokazują, że zakwaszenie gleb w województwie podlaskim jest dość powszechne. Średnio wynosi ono 68%. Na tym tle wyróżnia się powiat wysokomazowiecki, w którym to średnie zakwaszenie wynosi 59% i jest najniższe tuż za powiatem sejneńskim (19%) i augustowskim (58%). Podstawowym zabiegiem agrotechnicznym powodującym zmniejszenie zakwaszenia jest wapnowanie. Gleby powiatu wymagają intensywnego i systematycznego wapnowania (co ok. 4 lata). W wyniku przeprowadzonych badań zawartości ołowiu, kadmu, cynku, miedzi, arsenu i rtęci w glebach użytkowanych rolniczo, stwierdzono że w ponad 85,7% badanych gleb występuje str. 32 naturalna zawartość metali ciężkich, co wskazuje że na zdecydowanej powierzchni użytków rolnych można prowadzić produkcję roślinną bez żadnych ograniczeń. 3.3.5. Zasoby wodne Wody powierzchniowe Na terenie gminy Nowe Piekuty występuje dobrze rozwinięta sieć rzek i strumieni. Główną rzeką jest tu rzeczka Tłoczewka i jej lewy dopływ Dzierza, które biorą swój początek w rejonie wsi Jabłoń Kościelna – Tłoczewka, a Dzierza ma swój początek we wsi Jabłoń Dąbrowa. Również z obrębu wsi Jabłoń Kościelna wypływa rzeka Ślina. Wzniesienie w obrębie wsi Jabłoń Kościelna jest działem wodnym pomiędzy dorzeczem rzek Bug i Narew. Rzeka Ślina zbiera wody do rzeki Narew, a rzeka Tłoczewka odprowadza wody do Bugu. Rzeka Ślina – lewostronny dopływ Narwi o długości całkowitej 37,9km i zlewni 359,7km2. W północnej części gminy zlokalizowany jest jej obszar źródłowy o pow. 8km2 i górny bieg o dł. 2,5km. Rzeka Liza – lewy dopływ Narwi o dł. całkowitej 19km i zlewni 134,3km2. Zlewnia obszaru źródłowego rzeki o pow. 13km2 położona jest na wschodnim krańcu gminy Nowe Piekuty, a główny jej bieg, na terenie sąsiedniej gminy Poświętne. Obszar źródłowy rzeki Lizy na terenie rozpatrywanej gminy jest w większości pokryty lasem. W południowej części gminy przepływa rzeczka Markówka. Rzeki Tłoczewka i Markówka są dopływami rzeki Mień. Płyną one naturalnymi korytami tworzącymi liczne zakola i obramowanymi malowniczymi zadrzewieniami, złożonymi z olszy i domieszką wierzb. Rzeka Mień – główną rzeką obszaru gminy jest rzeka Mień uchodząca do Nurca. Mień płynie wzdłuż południowo-zachodniej granicy gminy. Całkowita długość rzeki wynosi 21km, w tym na obszarze gminy – 7km. Rzeki Tłoczewka i Dzierza – są dopływami rzeki Mień ich długość to Tłoczewka – 14km i Dzierza – 9km. Według danych Urzędu Gminy w Nowych Piekutach z 2003 r. wody powierzchniowe zajmują w gminie powierzchnię 33ha, w tym: − wody stojące – 2,0ha, − wody płynące – 18ha, − rowy i kanały melioracyjne – 13ha. Wody podziemne Zasoby wód podziemnych stanowią główne źródło zasilania gminy w wodę. Ujmowana woda podziemna, cechuje się podwyższoną zawartością żelaza, które jest usuwane w procesie uzdatniania wody. Wody podziemne odznaczają się stosunkowo wysoką jakością. Na obszarze gminy nie były prowadzone badania jakości wód podziemnych w ramach monitoringu regionalnego. Nie można zatem ocenić jakości wód podziemnych na terenie gminy. Gmina Nowe Piekuty jest zwodociągowana w 100%. Długość sieci wodociągowej wynosi 65,7km. Na terenie gminy są dwa komunalne ujęcia wody: w Nowych Piekutach i Wierzbowiźnie. Ujęcia i stacje uzdatniania wody w Nowych Piekutach Źródłem zasilania w wodę jest tu zespół dwóch studni wierconych o głębokości 86,0 i 83,0m. Obie studnie są eksploatowane z wydajnością około 30m3/h. Wydajność eksploatacyjna pojedynczej studni została ustalona na poziomie 72m3/h przy depresji 14m str. 33 i 60m3/h przy depresji 16,2m. Zasoby ujęcia zostały zatwierdzone w kategorii „B” dla ujęcia dwutorowego, eksploatowanego zespołowo w wysokości 120m3/ha. Każda ze studni, pracując pojedynczo z połową wydajności eksploatacyjnej w pełni pokrywa zapotrzebowanie na wodę. Woda ujmowana w Nowych Piekutach cechuje się podwyższoną zawartością żelaza i mętności, które jest usuwane w procesie uzdatniania wody. Ujęcie wody podziemnej dla potrzeb wiejskiego wodociągu grupowego oraz stacja uzdatniania wody w Wierzbowiźnie Ujęcie wody jest zlokalizowane na działce stacji wodnej w odległości 750m od wsi Tłoczewo. Źródłem zasilania w wodę są dwie studnie głębinowe o głębokości 66,5 i 69m. Pobór wody podziemnej nie przekracza 150m3/dobę. Stacja pracuje w jednostopniowym układzie pompowania wody. Zasoby ujęcia zostały zatwierdzone w kategorii „B” w wysokości 74m3/h przy depresji 10,8m. Studnie pracując jednocześnie, mają na celu pokrycie maksymalnego zapotrzebowania na wodę. W praktyce studnie są eksploatowane pojedynczo. Ujmowana woda wykazuje ponadnormatywne stężenie związków żelaza, które są usuwane w znajdującej się tu stacji uzdatniania wody. Rowy i kanały melioracyjne Najbardziej zanieczyszczonym ciekiem przepływającym przez obszar gminy jest rzeka Mień stanowiąca odbiornik ścieków z zakładów usługowych z Szepietowa. Pozostałe cieki z uwagi na brak źródeł zanieczyszczeń posiadają wody stosunkowo czyste. Wszystkie cieki winny posiadać co najmniej II klasę czystości (Mień, Tłoczewka, Ślina, Dzierza). W celu ochrony wód - niezbędne jest uregulowanie gospodarki ściekowej. Na obszarze gminy Nowe Piekuty nie prowadzono badań jakości wód podziemnych w ramach monitoringu regionalnego. O jakości wód można wnioskować na podstawie lokalnych badań ujęć wód podziemnych. Niestety wykonywane są one z reguły po urządzeniach uzdatniających wodę. Nie mogą więc stanowić podstawy do wyciągania wniosków i tworzenia uogólnień. 3.3.6. Klimat Warunki klimatyczne gminy Nowe Piekuty są charakterystyczne dla obszaru północnowschodniej Polski. W podziale klimatycznym gmina zaliczana jest do regionu mazurskiego. Panuje tu klimat umiarkowany przejściowy z wyraźnym wpływem czynników kontynentalnych, cechujących się surowością warunków. Wynika to z kresowego położenia Niziny Podlaskiej w stosunku do innych regionów Polski, oraz południkowego ukształtowania powierzchni umożliwiającego swobodną wędrówkę kontynentalnych mas powietrza znad północno wschodniej Europy i centralnej Rosji. W rezultacie występuje tu mała bezwładność termodynamiczna, nieco niższa średnia temperatura roczna (6,9ºC) oraz duża amplituda jej zmian na przestrzeni zimy i lata (22ºC). Okres wegetacyjny jest związany z temperaturami dobowymi i wynosi 200-210 dni. Jest krótszy średnio o 1-2 tygodnie w stosunku do sąsiedniego Mazowsza i Wyżyny Lubelskiej. Zimy są zazwyczaj mroźne i relatywnie długie. Niekorzystne dla roślin są wiosenne przymrozki pojawiające się niekiedy nawet w I połowie maja. Okres występowania temperatur ujemnych jest dość długi i trwa w ciągu roku średnio od 130-140 dni. Bardzo ważnym elementem klimatycznym jest suma i rozłożenie opadów. Na podstawie danych lokalnej stacji agrometeorologicznej w Szepietowie średnio w ciągu roku obserwuje się od 560-570mm opadów meteorologicznych, skupionych głównie w okresie od kwietnia do września (60%). Jest to str. 34 zjawisko korzystne w aspekcie agrotechnicznym, gdyż zaspokaja potrzeby roślin w okresie wegetacji. Okres nasilenia opadów przypada zazwyczaj na lipiec. Najbardziej korzystną cechą klimatyczną obszaru gminy jest dość duże nasłonecznienie. Współczynnik zachmurzenia wynosi (6,4º pokrycia nieba) i jest nieznacznie niższy od współczynnika dla Polski (6,6º pokrycia nieba). Najczęściej zachmurzenia dominują w listopadzie i grudniu. 3.3.7. Szata roślinna Występująca na analizowanym obszarze szata roślinna związana jest ściśle z panującymi warunkami siedliskowymi, oraz z klimatem, panującym w tym regionie. Obszar gminy Nowe Piekuty charakteryzuje się bardzo dobrymi warunkami siedliskowymi, o czym może świadczyć fakt, iż dawniej teren ten porośnięty był lasami dębowymi, dowodem na to są stare dęby w Nowych Piekutach. W chwili obecnej drzewostan w lasach buduje głównie sztucznie nasadzona sosna. Wzdłuż rzek, oraz na terenach podmokłych, występują lasy olsowe oraz łęgi. Szata roślinna analizowanego terenu nie odróżnia się specyfiką od pozostałych regionów nizinnych Polski. Gatunki roślin występujących w regionie przedstawia się następująco: − drzewa: brzoza, czeremcha zwyczajna, dąb szypułkowy, topola biała, grab pospolity, grusza polna, jesion wyniosły, jarząb pospolity, kasztanowiec, klon zwyczajny, lipa drobnolistna, modrzew europejski, olsza szara, robinia biała, świerk pospolity, sosna pospolita, topola osika, topola czarna, wierzba biała, wierzba iwa, wiąz szypułkowy, wiśnia wonna; − krzewy: bez czarny, bukszpan wieczniezielony, dereń biały, forsycja, jałowiec babiński, jaśminowiec wonny, karawana syberyjska, kalina koralowa, kruszyna pospolita, leszczyna pospolita, lilak pospolity, porzeczka czerwona, porzeczka czarna, róża psia, róża fałdzistolistna, róża odmiany ogrodowe, śnieguliczka biała, trzmielina pospolita, wierzba szara; − byliny ozdobne: barwinek, irys syberyjski, konwalia, liliowiec, orlik, piwonia, rozchodniki, wilczomlecz, starzec. 3.3.8. Lasy Lesistość gminy wynosi 16,2%. Stan lasów na terenie gminy Nowe Piekuty jest dobry. Według badań monitoringowych z lat 1998-2001 opracowanych przez Instytut Badań Leśnictwa, lasy tego obszaru nie są znacząco narażone na zanieczyszczenia powietrza. Dobry stan zdrowotny lasów, przejawia się niskim stopniem defoliacji (opadaniem liści), oraz małymi odbarwieniami aparatu asymilacyjnego. Gospodarka zasobami leśnymi to przede wszystkim pozyskanie drewna. W roku 2002 pozyskanie drewna (grubizny) z lasów nie stanowiących własności Skarbu Państwa w gminie Nowe Piekuty kształtowało się powyżej średniej powiatu wysokomazowieckiego (9,8m3/100ha powierzchni lasów) i wynosiło 27,9m3/100ha powierzchni lasów. Wpływ na wielkość zasobów leśno-drzewnych mają przede wszystkim odnowienia i zalesienia. W roku 2002 nie wykonano w gminie odnowień, natomiast 3,9ha gruntów nieleśnych zostało zalesione. Na terenie gminy wykonano Projekt Uproszczonego Planu Urządzenia Lasu na lata 01.01.2012r. do 31.12.2021r. str. 35 3.3.9. Świat zwierząt Na obszarze gminy Nowe Piekuty występuje wiele gatunków zwierząt, których siedliskiem są lasy, pola, łąki, tereny podmokłe (szuwary), oraz gospodarstwa domowe. Najliczniej występujące gatunki zwierząt: − ssaki: lis, bóbr europejski, wydra, łasica, wiewiórka pospolita, jenot, jeż wschodni, kret, ryjówka aksamitna, ryjówka malutka, sarna, zając szarak, mysz polna, mysz domowa, mysz leśna, szczur wędrowny, piżmak, nornica ruda, kuna domowa, tchórz, nietoperz mroczek późny, jeż wschodnioeuropejski, dzik. − ptaki: bocian biały, kania mała, myszołów włochaty, sokół wędrowny, kukułka, płomykówka, puchacz, sowa uszata, kraska, skowronek borowy, jaskółka dymówka, jaskółka oknówka, pliszka, strzyżyk, słowik szary, cierniówka, muchołówka szara, szpak, wróbel, zięba, szczygieł, czyż, gil, kuropatwa, sierpówka (synogarlica turecka), grzywacz (gołąb dziki), czajka, krzyżówka (kaczka dzika), jastrząb gołębiarz, dzięcioł trójpalczasty, dzięcioł zielony, dzięcioł czarny, kruk, wrona, gawron, kawka, sroka, szpak, sikora bogatka, słowik rdzawy, mysikrólik, pliszka siwa, skowronek polny, dzwoniec, wróbel mazurek, − płazy i gady: żaba trawna, żaba wodna, żaba śmieszka, kumak nizinny, grzebiuszka ziemna, ropucha szara, ropucha zielona, rzekotka drzewna, traszka zwyczajna, jaszczurka zwinka, zaskroniec zwyczajny. 3.3.10. Zasoby energii odnawialnej Zgodnie z definicją zawartą w ustawie z dnia 24 lipca 2002 r. Prawo energetyczne (art. 3 pkt. 20), za odnawialne źródło energii uważa się źródło wykorzystujące w procesie przetwarzania energię wiatru, promieniowania słonecznego, geotermalną, fal, prądów i pływów morskich, spadku rzek oraz energię pozyskiwaną z biomasy, biogazu wysypiskowego, a także biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu składowanych szczątków roślinnych i zwierzęcych. Obecnie na terenie gminy Nowe Piekuty jest teoretycznie do pozyskania energia wód, słońca i wiatru, ciepło ziemi oraz energia z biomasy. W miejscowości Krasowo Cząstki na działkach nr: 594/1 i 598, wskazuje się lokalizację biogazowni rolniczej wraz z urządzeniami do skojarzonej produkcji energii elektrycznej i cieplnej o mocy 1,2MW. Na pozostałym terenie gminy Nowe Piekuty poza biogazownią w obrębie geodezyjnym Krasowo Częstki i farmy fotowoltaicznej w obrębie geodezyjnym Stokowisko nie przewiduje się obszarów, na których rozmieszczone będą urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW, a także ich stref ochronnych związanych z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu, w studium nie ustala się ich rozmieszczenia. 3.4. Walory przyrodniczo – krajobrazowe Położenie administracyjne gminy Gmina Nowe Piekuty położona jest w południowo-zachodniej części województwa podlaskiego, na wschodzie powiatu wysokomazowieckiego. Graniczy: z gminami powiatu wysokomazowieckiego: Wysokie Mazowieckie, Szepietowo i Sokoły, z gminą powiatu białostockiego: Poświętne oraz z gminą powiatu bielskiego: Brańsk. Obejmuje obszar o powierzchni 109,7 km2, co stanowi 0,54% powierzchni województwa podlaskiego oraz 8,51% powiatu wysokomazowieckiego. str. 36 Gmina Nowe Piekuty znajduje się w jednostce strukturalnej Międzyrzecze Łomżyńskie i Wysoczyzna Wysokomazowiecka. Północna część należy do rejonu intensywnej produkcji rolnej. Rzeźba terenu gminy jest mało urozmaicona, uboga w większe kompleksy leśne oraz duże powierzchnie wodne. Tereny gminy położone są w dorzeczu Bugu i Narwi. Przepływają przez nie również wody lokalnych rzeczek: Tłoczewki, Śliny i Dzierży. Położenie geograficzne gminy Gmina Nowe Piekuty, położona w obrębie mezoregionu Wysoczyzna Wysokomazowiecka, charakteryzuje się słabo zróżnicowaną rzeźbą terenu. Znaczna część obszaru gminy to prawie płaski teren, z tendencją do opadania w kierunku południowym. W północnej części obszaru gminy Nowe Piekuty, wysokości bezwzględne przekraczają 160 m n.p.m. (okolice Jabłoni Kościelnej), a w części południowej sięgają od 130 do 140 m n.p.m. Na terenie gminy Nowe Piekuty występuje dobrze rozwinięta sieć rzek i strumieni. Główną rzeką jest Tłoczewka – 9 km (bierze swój początek w rejonie wsi Jabłoń Kościelna) i jej lewy dopływ Dzierża – 14 km (bierze swój początek w rejonie Jabłoń Dąbrowa). We wsi Jabłoń Kościelna wypływa rzeka Ślina. Wzniesienie w obrębie wsi Jabłoń Kościelna jest działem wodnym pomiędzy dorzeczem rzek Bug i Narew. Rzeka Ślina zbiera wody do rzeki Narew, a rzeka Tłoczewka odprowadza wody do Bugu. W południowej części gminy przepływa rzeczka Markówka. Rzeki Tłoczewka, Dzierża i Markówka są dopływami rzeki Mień. Płyną one naturalnymi korytami tworzącymi liczne zakola i obramowanymi malowniczymi zadrzewieniami, złożonymi z olszy i domieszką wierzb. Główną rzeką obszaru gminy jest rzeka Mień uchodząca do Nurca. Mień płynie wzdłuż południowo-zachodniej granicy gminy. Całkowita długość rzeki wynosi 21 km, w tym na obszarze gminy – 7 km. Na wody powierzchniowe gminy składają się: wody stojące, wody płynące oraz rowy i kanały melioracyjne, zajmujące ogółem w gminie powierzchnię ok. 33ha. Ujmowana woda podziemna, stanowiąca główne źródło zasilania gminy w wodę, cechuje się podwyższoną zawartością żelaza, które jest usuwane w procesie uzdatniania wody. Wody podziemne odznaczają się stosunkowo wysoką jakością. Na terenie gminy zlokalizowanych jest 5 studni głębinowych. Lasy zajmują tylko 16,2% całej powierzchni gminy. Większość gruntów leśnych w obrębie gminy stanowi własność prywatną. Stan lasów na terenie gminy Nowe Piekuty jest dobry – nie są znacząco narażone na zanieczyszczenia powietrza. W drzewostanie dominują sztucznie nasadzone sosny, a wzdłuż rzek lasy olsowe oraz łęgi. Gospodarka zasobami leśnymi to przede wszystkim pozyskanie drewna. Wpływ na wielkość zasobów leśnodrzewnych mają przede wszystkim odnowienia i zalesienia. Powiązania komunikacyjne gminy Powiązania Gminy Nowe Piekuty z ośrodkami powiatowymi i gminnymi zapewniają: droga wojewódzka oraz powiatowe i gminne. Głównym szlakiem komunikacyjnym droga wojewódzka nr 659: Topczewo - Zalesie Kiewłaki - Hodyszewo - Koboski - Nowe Piekuty - Kostry Noski - Dąbrówka Kościelna, mająca powiazania z drogami powiatowymi i gminnymi. Uwarunkowania przyrodnicze i kulturowe Gmina Nowa Piekuty ma charakter typowo rolniczy. Świadczy o tym struktura użytkowania terenu, z dominującym udziałem użytków rolnych – ok. 80%, z czego 60% stanowią grunty orne. Na gruntach rolnych przeważają gleby IV klasy bonitacyjnej, które zajmują ponad 60% powierzchni gruntów ornych. Użytki zielone to w ok. 50% klasa IV i ok. 35% V klasa bonitacyjna. str. 37 Na terenie gminy Nowe Piekuty nie występują obszary szczególnego zagrożenia powodzią oraz obszary obejmujące tereny narażone na zalanie. Na terenie gminy Nowe Piekuty znajduje się dwanaście obiektów zabytkowych objętych ochroną prawną wynikającą z ujęcia ich w rejestrze zabytków województwa podlaskiego, prowadzonym przez Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Na terenie gminy Nowe Piekuty odkryte dotychczas stanowiska archeologiczne pochodzą z różnych epok, począwszy od epoki kamienia po późne średniowiecze i okres nowożytny. Grupują się one wokół współcześnie istniejących wsi, ze względu na korzystne warunki fizjograficzne. Stanowiska archeologiczne z numerem stanowiska na obszarze, zostały wskazane na rysunku Studium. Poza zabytkami wpisanymi do rejestru zabytków, gminna ewidencja zabytków obejmuje zabytki budownictwa drewnianego (siedemnaście obiektów), murowanego (osiem obiektów), kapliczki i krzyże przydrożne (szesnaście obiektów), mogiły i cmentarze (sześć obiektów oraz jeden park w dawnym zespole dworskim. Na terenie gminy nie ma obszarów o szczególnych walorach przyrodniczych prawnie chronionych. 3.5. Główne cechy funkcjonowania środowiska Ogólny stan środowiska gminy Nowe Piekuty jest oceniony jako dobry. Wszystkie omówione elementy środowiska są cennym bogactwem i mogą być podstawą rozwoju gminy. Generalnie o wartościach zdrowotnych środowiska w gminie Nowe Piekuty decydują: − właściwości bioklimatyczne (insolacja, wilgotność powietrza, przewietrzanie, produkcja tlenu, zawartość ozonu, jonizacja powietrza, stężenie i charakter aerozoli), − właściwości filtracyjno-detoksykacyjne (hamowanie wiatru, tłumienie fal akustycznych, zdolność oczyszczania mas powietrznych z pyłów, oddziaływanie detoksykacyjnomikrobiologiczne). Walory przyrodnicze i krajobrazowe gminy Nowe Piekuty nie odgrywają znaczącej roli w systemie środowiska w skali kraju, województwa i powiatu. Niewystarczający jest zakres tzw. ochrony drobnoprzestrzennej. Pomimo faktu, że na terenie gminy Nowe Piekuty znajduje się co najmniej kilkanaście obiektów przyrody ożywionej i nieożywionej, które zasługują na miano osobliwości przyrody, dotychczas ustanowiono tylko 2 pomniki przyrody. Nie ustanowiono również ani jednego użytku ekologicznego bądź zespołu przyrodniczokrajobrazowego, a więc takich form ochrony, które zabezpieczają ekosystemy lub ich zespoły (tzn. fizjocenozy) przed niekorzystnymi – z punktu widzenia ich walorów przekształceniami. 3.6. Uwarunkowania ochronne Na terenie gminy Nowe Piekuty obowiązują ograniczenia w zagospodarowaniu i użytkowaniu terenów związane, m.in. z ochroną przyrody, terenów i obiektów o wartościach kulturowych, surowców mineralnych, ujęć wody, gruntów leśnych i rolnych, cmentarzy, terenów budowlanych. 3.6.1. Obszary i obiekty chronione na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody – ochrona prawna Obszary i obiekty ochrony prawnej na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody - istniejąca ochrona prawna str. 38 Pomniki przyrody Na terenie gminy Nowe Piekuty znajdują się obecnie dwa pomniki przyrody. Pomnikami przyrody są to pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupienia o szczególnej wartości naukowej, kulturowej, historyczno – pamiątkowej i krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, np. sędziwe i okazałych rozmiarów drzewa i krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, głazy narzutowe. Największą liczbę pomników przyrody stanowią pojedyncze drzewa, wiekowe, potężnych rozmiarów o pięknym pokroju. Liczba drzew objętych ochroną zmienia się w każdym roku – część z nich ulega zniszczeniu przez wichury lub obumiera, ale również za pomniki uznawane są nowe obiekty. Rozmieszczenie drzew pomnikowych w gminie Nowe Piekuty przedstawia tabela. Tabela Pomniki przyrody na terenie gminy Nowe Piekuty Obwód pnia Wysokość Nazwa na wys. 1,3m [cm] [m] Kasztanowiec 280 27 zwyczajny Dąb szypułkowy 296 25 Miejscowość Stokowisko przy kościele parafialnym w Nowych Piekutach Źródło: Dane Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku. W celu ochrony pomników przyrody ustalono: − zakaz pozyskiwania, niszczenia lub uszkadzania obiektów poddanych ochronie oraz dokonywania istotnych zmian obiektów; − zapewnienie właściwych dla gatunków drzew warunków siedliskowych, ułatwiających pobieranie wody i substancji mineralnych; − ochrona podłoża wokół systemu korzeniowego poprzez zakaz zmiany stosunków wodnych i lokalizacji obiektów i urządzeń (poza ogrodzeniem ochronnym w odległości mniejszej niż 20 m); − zakaz umieszczania na obiektach tablic, napisów i innych znaków nie związanych z ochroną obiektu; − konserwacja i leczenie, podporządkowanie zabiegów pielęgnacyjnych celom ochronnym. Obszary i obiekty ochrony prawnej na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody – projektowana ochrona prawna Obszary Chronionego Krajobrazu Gmina Nowe Piekuty położona jest poza obszarami chronionego krajobrazu. Pomniki przyrody Wskazuje się do objęcia ochroną w formie pomnika przyrody następujących drzew: 1) dąb - w miejscowości Jośki, 2) dąb - w miejscowości Jabłoń Jankowce, 3) dąb - w miejscowości Krasowo Siódmaki W stosunku do pomników przyrody z przepisów Ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. 2013r., poz. 627 z późn. zmianami) wprowadza się następujące zakazy: - niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obiektu lub obszaru, str. 39 - - - wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwsztormowym lub przeciwpowodziowym albo budową, odbudową, utrzymywaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych, uszkadzania i zanieczyszczania gleby, dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody albo racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej wodnej lub rybackiej, likwidowania, zasypywania i przekształcania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych, wylewania gnojowicy, z wyjątkiem nawożenia użytkowanych gruntów rolnych, zmiany sposobu użytkowania ziemi, wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów i bursztynu, umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia nor, lęgowisk zwierzęcych oraz tarlisk i złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynności związanych z racjonalną gospodarką rolną, leśną, rybacką i łowiecką, zbioru, niszczenia, uszkadzania roślin i grzybów na obszarach użytków ekologicznych, utworzonych w celu ochrony stanowisk, siedlisk lub ostoi roślin i grzybów chronionych, Projektowana ochrona planistyczna Do czasu ustanowienia ochrony prawnej korytarz ekologiczny KPn-23c Dolina Górnej Narwi - Doliny Rzeki Nurzec oraz projektowane pomniki przyrody proponuje się objęciem ochroną planistyczną. Korytarz ekologiczny KPn-23c Dolina Górnej Narwi - Doliny Rzeki Nurzec Fragment północnej części gminy zlokalizowany jest w korytarzu ekologicznym KPn-23c Dolina Górnej Narwi - Doliny Rzeki Nurzec. W związku z tym w studium ustalono obszar korytarza ekologicznego pod nazwą „Korytarz Uzupełniający KPn-23C Dolina Górnej Narwi – Dolina Rzeki Nurzec”. Korytarze ekologiczne są niezbędne dla funkcjonowania środowiska przyrodniczego. Potrzebne dla prawnego i efektywnego gospodarowania zasobami przestrzeni. Ważne są dla zachowania biosfery, warunków ekologicznych oraz warunków życia człowieka. Korytarze ekologiczne mają znaczenie nie tylko przyrodnicze, ale także społeczne i ekonomiczne. Pełnią wiele różnych funkcji. Są, m.in.: − przestrzenią życia i migracji gatunków; − podstawą dla zachowania bioróżnorodności biologicznej; − elementem osłony przeciwerozyjnej gruntów, ochrony przeciwpowodziowej i retencji; − elementem ograniczający rozprzestrzenianie zanieczyszczeń, eliminujący związki chemiczne i organiczne, bezpieczeństwa w organizacji warunków ruchu drogowego; − walorami krajobrazowymi podnoszącymi atrakcyjność wizualną przestrzeni; − elementem organizacyjnym przestrzeni życia człowieka. W odniesieniu do korytarza ustalono zapewnienie łączności pomiędzy głównymi w kraju obszarami chronionymi i ostojami przyrody oraz zapewnienie warunków do migracji dużych ssaków. Warunkiem istnienia korytarza ekologicznego jest jego nieprzerwanie trwałą, nieprzekraczalną barierą infrastrukturalną. Zachowanie drożności przestrzennych powiązań ekologicznych wymagać będzie wykluczenia inwestowania kubaturowego w strefie korytarza. Wskazuje się wykorzystanie wszystkich możliwości dolesień, głównie na słabych glebach, z wykluczeniem łąk. str. 40 Korytarze ekologiczne o znaczeniu europejskim wraz z lokalnymi korytarzami ekologicznymi objęto ochroną i ustalono: − zakaz składowania odpadów komunalnych, przemysłowych i energetycznych, lokalizacji wylewisk, gnojowicy i nieczystości oraz grzebowisk zwierząt; − zakaz tworzenia nasypów ziemnych usytuowanych poprzecznie do osi korytarzy bez uwzględnienia zabudowy przejść i przepustów dla zwierząt i niezwiązanych z realizacją inwestycji celu publicznego, − zakaz budowy pełnych ogrodzeń na szlakach migracji zwierząt, − zakaz eksploatacji surowców mineralnych, − nakaz likwidacji obiektów destrukcyjnych, − nakaz poszerzenia (lub wykonywania) przepustów przecinających korytarze w istniejących (lub projektowanych) nasypach drogowych i kolejowych, − nakaz budowy przejść i przepustów dla zwierząt dla nowych inwestycji liniowych przechodzących przez korytarze ekologiczne, − zaleca się kształtowanie i wzmacnianie pasmowych struktur przyrodniczych (łąk, zadrzewień), restytucję użytków zielonych kosztem gruntów ornych oraz prowadzenie dróg po estakadach. 3.6.2. Obszary i obiekty chronione na podstawie przepisów Prawo geologiczne i górnicze Na podstawie przepisów ustawy Prawo geologiczne i górnicze, a także przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska ochronie podlegają złoża kopalin. Złoża kopalin podlegają ochronie polegającej na racjonalnym gospodarowaniu ich zasobami oraz kompleksowym wykorzystaniu kopalin, w tym kopalin towarzyszących. Eksploatacja kopalin powinna być prowadzona w sposób zapewniający ochronę zasobów złoża, powierzchni ziemi, wód powierzchniowych i podziemnych. Złoża kopalin podlegają ochronie polegającej na racjonalnym, gospodarczo uzasadnionym gospodarowaniu ich zasobami przy zapewnieniu racjonalnego wydobycia i wykorzystania kopalin oraz przy maksymalnym ograniczeniu szkody w środowisku (art. 125 i 126 ustawy Prawo Ochrony Środowiska z dnia 27 kwietnia 2001r. Dz. U. z 2013r. poz. 1232). W/w ustawa zobowiązuje prowadzącego eksploatację złóż kopalin do podejmowania środków niezbędnych do ochrony zasobów złoża, jak również do ochrony powierzchni ziemi oraz wód powierzchniowych i podziemnych oraz do sukcesywnego prowadzenia rekultywacji terenów poeksploatacyjnych. Na terenie gminy Nowe Piekuty występuje udokumentowane złoże żwiru i piasku o nazwie „ Nowe Rzepki” z ustanowionym obszarem górniczym o powierzchni 16 010m2 i terenem górniczym „Nowe Rzepki” o powierzchni 20m2, zatwierdzone dokumentacją C1 Nr: RA. 7510-8/09/10 z dnia 20.02.2010r. Zasady i warunki podejmowania, wykonywania oraz zakończenia działalności w zakresie: prac geologicznych, wydobycia kopalin ze złóż, podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji, podziemnego składowania odpadów reguluje ustawa Prawo geologiczne i górnicze. Ustawa określa również wymagania w zakresie ochrony złóż kopalin, wód podziemnych oraz innych elementów środowiska w związku z wykonywaniem działalności j.w. Złoża kopalin podlegają ochronie polegającej na racjonalnym gospodarowaniu ich zasobami oraz kompleksowym wykorzystaniu kopalin, w tym kopalin towarzyszących. Eksploatacja kopalin powinna być prowadzona w sposób zapewniający ochronę zasobów złoża, powierzchni ziemi, wód powierzchniowych i podziemnych. str. 41 W Studium wskazano istniejące i projektowane tereny wydobycia kopalin. Gospodarowanie na terenach górniczych winno odbywać się zgodnie z obowiązującymi przepisami, a w szczególności w/wym. ustawy Prawo geologiczne i górnicze oraz warunkami ustalonymi w wydanych koncesjach. Sposób zagospodarowania terenów górniczych powinien być dostosowany do potrzeb prowadzonej działalności i nie powinien powodować zagrożenia bezpieczeństwa na terenach sąsiednich. W granicach wyznaczonych obszarów górniczych priorytetem jest możliwość prowadzenia eksploatacji kopalin, a następnie rekultywacja i rewaloryzacja terenu. Na terenach górniczych dopuszcza się lokalizację obiektów budowlanych związanych z eksploatacją i przetwarzaniem kopalin, przy czym obiekty te po zakończeniu eksploatacji powinny zostać usunięte. W Studium ustala się, że teren po wyeksploatowaniu piasku w obrębie geodezyjnym Krasowo Cząstki, przeznaczony będzie pod budowę biogazowni. Zakłada się, iż przeznaczenie terenu na cele zabudowy terenów w granicach potencjalnego obszaru eksploatacji może nastąpić w przypadku niepodjęcia eksploatacji. Ustala się docelową rekultywację obszarów górniczych (rekultywacja to nadanie lub przywrócenie gruntom zdegradowanym lub zdewastowanym wartości użytkowych lub przyrodniczych poprzez właściwe ukształtowanie rzeźby terenu, poprawienie właściwości fizycznych lub chemicznych, uregulowanie stosunków wodnych, odtworzenie gleb, umocnienia skarp oraz odbudowę lub zbudowanie dróg) poprzez poddanie procesom przekształceń, polegających na rekultywacji w kierunku wodnym, leśnym i rolnym oraz wykorzystanie części lub całych terenów na cele sportowe i rekreacyjne. Dopuszcza się prowadzenie badań rozpoznawczych i ustanowienie obszarów i terenów górniczych na obszarach nie wskazanych w Studium, zlokalizowanych na glebach o niskiej przydatności rolniczej, z wyłączeniem terenów wyznaczonych korytarzy ekologicznych oraz terenów łąk i pastwisk. Wprowadza się zakaz podejmowania eksploatacji tych złóż, których wydobywanie prowadziłoby do drastycznych zakłóceń w funkcjonowaniu środowisk i dewastacji krajobrazu, w szczególności złóż torfów, oraz złóż kruszyw pod lasami o funkcji glebochronnej. Prawidłowe gospodarowanie zasobami surowcowymi powinno polegać również na minimalizowaniu szkód w środowisku, jakie nieuchronnie wywołuje ta forma działalności gospodarczej. Dla terenów przeznaczonych pod powierzchniową eksploatację surowców, w oparciu o projekty zagospodarowania złóż i decyzji koncesyjnych konieczne jest: − przyjęcie warunków zachowania bezpieczeństwa powszechnego; − spełnienie wymogów dotyczących ochrony środowiska; − określenie uwarunkowań zagospodarowania terenów górniczych oraz ograniczenia w ich użytkowaniu; − wyznaczenie pasów ochronnych dla terenów sąsiednich nieobjętych eksploatacją oraz opis warunków i zasad ochrony sąsiednich gruntów rolnych i leśnych; − określenie zasad prowadzenia gospodarki odpadami poeksploatacyjnymi, realizacja rekultywacji terenu po wyeksploatowaniu kruszyw w oparciu o ustalony kierunek i opracowany projekt rekultywacji. W granicach gminy Nowe Piekuty obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złożu kopaliny filar ochronny mogą być wyznaczone w złożach, o ile wymagać będą tego przepisy prawa geologicznego i górniczego z tytułu warunków eksploatacji w/w złóż. Projektowane obszary Na terenie gminy Nowe Piekuty ustala się następujące lokalizacje udokumentowanych złóż str. 42 kruszywa naturalnego: 1) „Nowe Rzepki” - Kopalina – żwiry i piaski, działce nr 1/56 (oznaczona na rysunku Studium symbolem PG1) w obrębie Nowe Rzepki z ustanowionym obszarem górniczym o powierzchni 16 010m2 i terenem górniczym „Nowe Rzepki” o powierzchni 20m2, zatwierdzona dokumentacją C1 Nr: RA.7510-8/09/10 z dnia 20.02.2010r. Na terenie gminy Nowe Piekuty planuje się udokumentować następujące tereny perspektywicznego występowania złóż: 1) „Nowe Rzepki” na działkach nr: 1/31, 1/29, 1/28, 18/10, 18/9, 18/7, 23, 28/8, 28/7, 27/2, 27/1 (teren oznaczony symbolem PG2), 2) Jabłoń Dąbrowa” na działkach nr: 126/1, 126/2, 125/3, 125/2, 125/1, 124/1 (po wydobyciu żwiru – zbiornik wodny (teren oznaczony symbolem PG3). 3) „Krasowo Częstki” na działce nr 68 (teren oznaczony symbolem PG4), 4) „Krasowo Częstki” – na działce nr 511/1 (teren oznaczony symbolem PG5). Na terenie Gminy Nowe Piekuty nie występują udokumentowane złoża wód podziemnych. Erozja Charakter ukształtowania powierzchni sprzyja rozwojowi erozji wodnej powierzchniowej. W pewnym stopniu ogranicza ją duży udział gleb wykształconych z glin – odpornych na procesy zmywu powierzchniowego i zadarnienie zboczy. Na terenie powiatu wysokomazowieckiego dominująca jest erozja słaba i średnia (stanowi ona odpowiednio 17,5% i 9,8%), a na niewielkiej powierzchni erozja silna. Obok erozji wodnej występuje także erozja wietrzna. Większe nasilenie erozji wietrznej następuje późną jesienią i na przedwiośniu oraz w bezśnieżne okresy zimy. Skutki działania erozji wietrznej obserwuj się na glebach położonych na szczytach i stokach pagórków i wzniesień. Następuje tam wywiewanie masy gleby i odsłanianie węzłów krzewienia zbóż, co powoduje zmniejszenie odporności zbóż na wymarzanie. W województwie podlaskim do którego należy powiat 42,6% powierzchni ogólnej gruntów narażonych jest na erozję wietrzną, tym 32,3% w stopniu słabym, 8,8% w stopniu średnim i 1,4% w stopniu silnym. 3.6.3. Obszary i obiekty chronione na podstawie przepisów Prawo wodne Zgodnie z ustawą Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001r. w celu zapewnienia odpowiedniej jakości wody ujmowanej do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia oraz zaopatrzenia zakładów wymagających wody wysokiej jakości, a także ze względu na ochronę zasobów wodnych, mogą być ustanawiane: 1)strefy ochronne ujęć wody; 2) obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych. Według ustawy strefę ochronną ujęcia wody, zwaną dalej „strefą ochronną”, stanowi obszar, na którym obowiązują zakazy, nakazy i ograniczenia w zakresie użytkowania gruntów oraz korzystania z wody. Strefę ochronną dzieli się na teren ochrony: 1) bezpośredniej; 2) pośredniej Teren ochrony bezpośredniej ujęcia wód podziemnych obejmuje grunty, na których jest usytuowane ujęcie wody, oraz otaczający je pas gruntu o szerokości, licząc od zarysu budowli i urządzeń, służących do poboru wody: przy studniach wierconych 8-10 m; przy studniach kopanych 10-15 m; przy studniach zbiorczych poziomych systemów drenażowych od 10 do 15 m, przy ujęciu naturalnego wypływu wód podziemnych od 15 do 20 m. str. 43 Na terenie ochrony bezpośredniej zabronione jest użytkowanie gruntów do celów nie związanych z eksploatacją ujęcia. Strefę bezpośrednią i pośrednią ustala się na podstawie dokumentacji hydrologicznej. Zakres możliwych do wprowadzenia zakazów na terenie strefy ochronnej jest bardzo szeroki i obejmuje tak ważne dla zagospodarowania przestrzennego elementy jak: budowa osiedli mieszkaniowych, lokalizacja wysypisk odpadów, urządzanie parkingów i obozowisk i wiele innych. Ujęcie wody podziemnej dla potrzeb wiejskiego wodociągu grupowego w Wierzbowiźnie służy do zbiorowego zaopatrzenia w wodę pitną i gospodarczą. Strefy ochronne tego ujęcia zostały ustanowione w oparciu o „Projekt stref ochronnych ujęcia wód podziemnych dla potrzeb wiejskiego wodociągu grupowego w Wierzbowiźnie” gmina Nowe Piekuty, województwo łomżyńskie”, opracowany w 1997 roku przez uprawnionego geologa - mgr Elżbietę Machelską. Teren strefy ochrony bezpośredniej dla ujęcia w Wierzbowiźnie został ustalony jako pas gruntu wokół każdej studni o promieniu 8-10m. Obydwie studnie znajdują się w obrębie ogrodzonej stacji wodociągowej podlegającej w całości ochronie. Zatem wykonanie niezależnego ogrodzenia stref nie jest uzasadnione. Studnie eksploatowane od wielu lat mają prawidłowo wykonane n.p.t., szczelnie przykryte i zamknięte obudowy. W bezpośrednim sąsiedztwie ujęcia, w trakcie jego pracy przesączanie pionowe przez utwory nadkładu odbywa się w czasie 40,3 roku. Jest to okres wielokrotnie dłuższy od wymaganego dla ochrony przed skażeniem bakteriami chorobotwórczymi czasu 30 dni, w związku z tym dla w/w ujęcia nie ma konieczności zakładania wewnętrznego terenu ochrony pośredniej. Dla ujęcia wód podziemnych w Nowych Piekutach w 1996r. sporządzono „Projekt stref ochronnych”, który wnioskuje o ustanowienie stref bezpośredniej ochrony sanitarnej o promieniu 10m wokół każdej ze studni. Obie studnie mają prawidłowo wykonaną, szczelną, przykrytą i zamkniętą na kłódkę obudowę, zlokalizowane są w obrębie stacji wodociągowej, a cały teren jest ogrodzony, zamknięty i w całości podlega ochronie. W związku z powyższym stwierdzono, że wykonanie niezależnego ogrodzenia dla terenu ochrony bezpośredniej studzien jest nieuzasadnione. Dla w/w ujęcia nie zachodzi potrzeba zachowania wewnętrznego terenu ochrony pośredniej tzw. ochrony biologicznej, co wynika z budowy geologicznej obszaru wykluczającej możliwość skażenia drobnoustrojami chorobotwórczymi (przy filtracji pionowej droga migracji bakterii wynikająca z ich przeżywalności wynosi od 0,5 do 4m, zaś miąższość utworów słaboprzepuszczalnych wielokrotnie przekracza tę wielkość. Wody opadowe z ewentualnymi zanieczyszczeniami przesiąkają do eksploatowanej warstwy w bezpośrednim sąsiedztwie ujęcia w czasie 77 lat. Jest to czas dłuższy od wymaganego dla ochrony wód okresu 25 lat wymiany wody w warstwie. Zatem dla ujęcia nie stwierdzono konieczności zakładania zewnętrznego terenu ochrony pośredniej tzw. ochrony chemicznej. Analiza budowy geologicznej wykazała, że użytkowa warstwa wodonośna ma ciągłą, kilkudziesięciometrowej miąższości pokrywę osadów słabo przepuszczalnych (nie tylko w obrębie obszaru spływu wody do obu ujęć, ale na większym analizowanym terenie) dobrze izolującą ją przed zanieczyszczeniami z powierzchni. Na terenie gminy Nowe Piekuty nie występują obszary szczególnego zagrożenia powodzią oraz obszary obejmujące tereny narażone na zalanie. str. 44 3.6.4. Obszary chronione na podstawie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych oraz ustawy o lasach Na podstawie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne można przeznaczać przede wszystkim grunty oznaczone w ewidencji gruntów jako nieużytki, a w razie ich braku - inne grunty o najniższej przydatności produkcyjnej. Przy budowie, rozbudowie lub modernizacji obiektów związanych z działalnością przemysłową, a także innych obiektów budowlanych należy stosować takie rozwiązania, które ograniczają skutki ujemnego oddziaływania na grunty. Przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze, wymagającego zgody na zmianę przeznaczenia, dokonuje się w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, sporządzonym w trybie określonym w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Zgodnie z ustawą z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2013 r. poz.1205 z późn. zm.) ochrona gruntów rolnych i leśnych polega na: Ochrona gruntów rolnych polega na: 1) ograniczaniu przeznaczania ich na cele nierolnicze lub nieleśne; 2) zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntów rolnych oraz szkodom w produkcji rolniczej, powstającym wskutek działalności nierolniczej i ruchów masowych ziemi; 3) rekultywacji i zagospodarowaniu gruntów na cele rolnicze; 4) zachowaniu torfowisk i oczek wodnych jako naturalnych zbiorników wodnych; 5) ograniczaniu zmian naturalnego ukształtowania powierzchni ziemi. Ochrona gruntów leśnych polega na: 1) ograniczaniu przeznaczania ich na cele nieleśne lub nierolnicze; 2) zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntów leśnych oraz szkodom w drzewostanach i produkcji leśnej, powstającym wskutek działalności nieleśnej i ruchów masowych ziemi; 3) przywracaniu wartości użytkowej gruntom, które utraciły charakter gruntów leśnych wskutek działalności nieleśnej; 4) poprawianiu ich wartości użytkowej oraz zapobieganiu obniżania ich produkcyjności; 5) ograniczaniu zmian naturalnego ukształtowania powierzchni ziemi. Należy podkreślić, że do gruntów rolnych i leśnych zalicza się: − określone w ewidencji gruntów jako użytki rolne, pod stawami rybnymi i innymi zbiornikami wodnymi, służącymi wyłącznie dla potrzeb rolnictwa, pod wchodzącymi w skład gospodarstw rolnych budynkami mieszkalnymi oraz innymi budynkami i urządzeniami służącymi wyłącznie produkcji rolniczej oraz przetwórstwu rolnospożywczemu, pod budynkami i urządzeniami służącymi bezpośrednio do produkcji rolniczej uznanej za dział specjalny, stosownie do przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych i podatku dochodowym od osób prawnych, parków wiejskich oraz pod zadrzewieniami i zakrzewieniami śródpolnymi, w tym również pod pasami przeciwwietrznymi i urządzeniami przeciwerozyjnymi, pracowniczych ogrodów działkowych i ogrodów botanicznych, pod urządzeniami: melioracji wodnych, przeciwpowodziowych i przeciwpożarowych, zaopatrzenia rolnictwa w wodę, kanalizacji oraz utylizacji ścieków i odpadów dla potrzeb rolnictwa i mieszkańców wsi, zrekultywowane dla potrzeb rolnictwa, torfowisk i oczek wodnych, pod drogami dojazdowymi do gruntów rolnych, określone jako lasy w przepisach o lasach, zrekultywowane dla potrzeb gospodarki leśnej; grunty pod drogami dojazdowymi do gruntów leśnych. str. 45 Przeznaczenie gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne dokonuje się w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Przeznaczenie na cele nierolnicze i nieleśne: − gruntów rolnych stanowiących użytki rolne klas I–III – wymaga uzyskania zgody ministra właściwego do spraw rozwoju wsi; − gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa – wymaga uzyskania zgody Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa) lub upoważnionej przez niego osoby, − pozostałych gruntów leśnych – wymaga uzyskania zgody marszałka województwa wyrażanej po uzyskaniu opinii izby rolniczej. Wyłączenie z produkcji użytków rolnych wytworzonych z gleb pochodzenia mineralnego i organicznego, zaliczonych do klas I, II, III, IIIa, IIIb, oraz użytków rolnych klas IV, IVa, IVb, V i VI wytworzonych z gleb pochodzenia organicznego, oraz gruntów leśnych, przeznaczonych na cele nierolnicze i nieleśne – może nastąpić po wydaniu decyzji zezwalających na takie wyłączenie. Wyrażenie zgody następuje na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Do wniosku dotyczącego gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa wójt (burmistrz, prezydent miasta) dołącza opinię dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych, a w odniesieniu do gruntów parków narodowych – opinię dyrektora parku. W gminie Nowe Piekuty rolnicza przestrzeń produkcyjna – użytki rolne stanowią około 80% ogólnej powierzchni gminy (przy udziale 74% wysokomazowieckiego obszaru wiejskiego). Na jednego mieszkańca przypada 2,01ha użytków rolnych, wobec zaledwie 0,48ha w kraju. Należy tu nadmienić, że ilość użytków rolnych na jednego mieszkańca w Polsce (0,48) jest wielkością zbliżoną do Francji i Danii, ale czterokrotnie większa niż w Niemczech, Holandii czy Belgii. W gruntach ornych dominuje IV klasa bonitacyjna – ponad 60%. Na jakość rolniczej przestrzeni produkcyjnej składają się warunki glebowe, agroklimat lokalny, rzeźba terenu i warunki gruntowo – wodne. Wg Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa wskaźnik jakości i przydatności rolniczej gleb dla gruntów ornych gminy Nowe Piekuty wynosi 47,8 pkt wobec 41,5 pkt. dla województwa b. łomżyńskiego i dla użytków zielonych 37,0 pkt. wobec – 32,6 pkt. w województwie. Bonitacja rzeźby terenu dla potrzeb rolnictwa jest korzystna, gdyż w 5punktowej skali została oceniona na 4,1. Warunki gruntowo-wodne w podobnej skali oceniono na 3,8 pkt. dla województwa 2,9. Mniej korzystne są warunki agroklimatyczne, które oceniono na 6,8 pkt. wobec 8,0 w województwie. Ogólny wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej dla gminy Nowe Piekuty wynosi 67,8 pkt. wobec 57,3 dla b.woj. łomżyńskiego i 66,6 pkt. dla kraju i stawia gminę na 5miejscu w powiecie wysokomazowieckim. Tereny leśne zajmują tylko 16,2 % powierzchni gminy. Stanowią mało istotny czynnik aktywizacji gospodarczej tego obszaru. Obok zasilania budżetu gminy Lasy Państwowe dają zatrudnienie niewielkiej grupie jej mieszkańców. Całkowita powierzchnia gruntów leśnych w Gminie Nowe Piekuty wynosi 1560,9 ha. Lasy państwowe administrowane są przez Nadleśnictwo Rudka. Nadleśnictwo posiada „Plan urządzania lasu”. Plan ten na terenie gminy Nowe Piekuty wyodrębnia 2 drzewa będące pomnikami przyrody. Poza nimi na terenie lasów państwowych gminy Nowe Piekuty nie występują ani rezerwaty przyrody, ani lasy ochronne, ani inne obiekty objęte ochroną. Lesistość gminy (16,2%) jest wyraźnie niższa od średniej krajowej wynoszącej 27,9% i średniej europejskiej - 32%. str. 46 3.6.5. Obszary i obiekty chronione na podstawie przepisów ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami – istniejąca ochrona prawna Obiekty dóbr kultury podlegle ochronie prawnej ujęte w rejestrze zabytków nieruchomych województwa podlaskiego Na terenie gminy Nowe Piekuty znajduje się dwanaście obiektów zabytkowych objętych ochroną prawną wynikającą z ujęcia ich w rejestrze zabytków województwa podlaskiego, prowadzonym przez Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Są to: L.p. Miejscowość Obiekt 1. Hodyszewo, ul. ppłk. st. Platonoffa 40 kościół murowany, 1931r. rzymskokatolicki, parafialny p.w. Wniebowzięcia NMP 2. Hodyszewo (Krynica) Jabłoń Kościelna, ul. Kolejowa 5 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. kaplica drewniana ze źródełkiem kościół murowany, rzymskokatolicki, parafialny p.w. św. św. Piotra i Pawła Jabłoń Kościelna, cmentarz rzymskokatolicki, ul. Cmentarna parafialny Datowanie 1884; 1932r. 1868r. Nr rejestru zabytków A-392 z 6.06.1989r. 1931- A-82 z 5.07.1989r. A-63 z 28.04.1980r. 2.połowa XIX A-308 w. z 16.06.1987r. (wpis obejmuje ogrodzenie z bramą oraz sześć nagrobków) A-251 Jabłoń Kościelna cmentarz wojenny żołnierzy 1915 – 1918r. z 25.02.1987r. niemieckich z czasów I wojny światowej Jabłoń Kościelna cmentarz wojenny żołnierzy 1915 – 1918r. A-252 (na gruntach wsi rosyjskich z czasów I wojny z 25.02.1987r. Jabłoń-Jankowce) światowej Jabłoń-Śliwowo cmentarz wojenny z czasów 1915 – 1918r. A-253 I wojny światowej z 27.02.1987r. Krasowo-Częstki cmentarz ludności cywilnej 1943 r. A-452 z czasów II wojny z 30.12.1991r. światowej Krasowo Wielkie cmentarz wojenny z czasów 1915 – 1918r. A-250 I wojny światowej z 25.02.1987r. Łopienie-Ruś cmentarz wojenny z czasów 1915 – 1918r. A-538 I wojny światowej z 20.12.1995r. Nowe Piekuty, cmentarz rzymskokatolicki, 2. połowa XIX A-323 ul. Główna parafialny w. z 8.09.1987r. Stokowisko cmentarz wojenny żołnierzy 1915 – 1918r. A-537 niemieckich z czasów I z 5.12.1995r. wojny światowej str. 47 Stanowiska archeologiczne Na terenie gminy Nowe Piekuty odkryte dotychczas stanowiska archeologiczne pochodzą z różnych epok, począwszy od epoki kamienia po późne średniowiecze i okres nowożytny. Grupują się one wokół współcześnie istniejących wsi, ze względu na korzystne warunki fizjograficzne. Stanowiska archeologiczne z numerem stanowiska na obszarze, zostały wskazane na rysunku Studium. Z obszaru gminy Nowe Piekuty brak stanowisk archeologicznych ujętych w rejestrze zabytków archeologicznych województwa podlaskiego. MIEJSCOWOŚC Jabłoń - Śliwowo NUMER NUMERW STANOWISK RODZAJ OBSZAR REJESTRZE A STANOWISKA CHRONOLOGIA AZP ZABYTKÓ NA W OBSZARZE wczesne ślady średniowiecze 42-82 4 osadnictwa okres nowożytny wczesne średniowiecze okres nowożytny epoka kamienia - okres nowożytny wczesne średniowiecze okres nowożytny Jabłoń - Śliwowo 42-82 5 ślady osadnictwa Jabłoń Kościelna 42-82 6 ślady osadnictwa Jabłoń Zarzeckie 42-82 7 ślady osadnictwa Jabłoń Zarzeckie 42-82 8 ślady osadnictwa, osada 44-82 1 ślad osadnictwa 44-82 2 ślady osadnictwa Krasowo Częstki 44-82 3 ślad osadnictwa, mezolit - epoka obozowisko/osada żelaza - Krasowo Czestki 44-82 4 ślad osadnictwa - Kostry - Noski 44-82 5 Kostry - Noski 44-82 6 Skłody Borowe 44-82 7 44-82 9 44-82 10 Krasowo Częstki Krasowo Czestki Krasowo Czestki Krasowo Częstki mezolit - okres nowożytny mezolit - epoka żelaza mezolit - epoka żelaza pradzieje mezolit - epoka żelaza późne ślad osadnictwa, średniowiecze osada okres nowożytny mezolit - epoka obozowisko/osada żelaza ślady mezolit - epoka osadnictwa brązu obozowisko/osada ślad osadnictwa OWR - - - - str. 48 MIEJSCOWOŚC Krasowo Czestki Krasowo Czestki Krasowo Częstki NUMER NUMERW STANOWISK RODZAJ OBSZAR REJESTRZE A STANOWISKA CHRONOLOGIA AZP ZABYTKÓ NA W OBSZARZE mezolit - epoka 44-82 11 ślad osadnictwa żelaza 44-82 12 44-82 13 Żochy Nowe 44-82 14 Rzepki Nowe 44-82 15 Rzepki Nowe 44-82 16 Żochy Stare 44-82 17 Żochy Stare 44-82 18 Rzepki Nowe 44-82 19 Rzepki Nowe 44-82 20 Rzepki Nowe 44-82 21 Rzepki Nowe 44-82 22 Markowo Wólka ślad osadnictwa mezolit - epoka żelaza mezolit - epoka obozowisko/osada żelaza wczesna epoka ślad osadnictwa, żelaza - okres osada nowożytny ślad osadnictwa epoka kamienia ślady mezolit - okres osadnictwa, nowożytny osady obozowisko/osada, epoka kamienia - okres ślady osadnictwa, osady nowożytny ślady mezolit - okres osadnictwa nowożytny obozowisko/ osada, mezolitślad średniowiecze osadnictwa ślady epoka kamienia osadnictwa, - okres osada nowożytny wczesne ślad osadnictwa, średniowiecze osada okres nowożytny ślady wczesna epoka osadnictwa, żelaza - okres osada nowożytny ślady mezolit - epoka osadnictwa brązu ślad osadnictwa 44-82 23 44-82 24 44-82 25 ślad osadnictwa 44-82 26 ślad osadnictwa Krasowo - Wólka 43-82 1 Kostry - Litwa 43-82 2 Jabłoń Piotrowce 43-82 3 Markowo Wólka Markowo Wólka Markowo Wólka epoka kamienia epoka kamienia neolit - wczesna epoka brązu wczesne cmentarzysko średniowiecze ślad osadnictwa epoka kamienia późny paleolit ślady osadnictwa, wczesne obozowisko osada średniowiecze - - - - - - str. 49 NUMER NUMERW STANOWISK RODZAJ OBSZAR REJESTRZE MIEJSCOWOŚC A STANOWISKA CHRONOLOGIA AZP ZABYTKÓ NA W OBSZARZE epoka kamienia Wierzbowizna 43-82 4 ślady osadnictwa - epoka żelaza ślady osadnictwa epoka kamienia Wierzbowizna 43-82 5 osada okres nowożytny Wierzbowizna 43-82 6 43-82 7 43-82 8 43-82 9 ślad osadnictwa Krasowo Częstki 43-82 10 ślad osadnictwa Krasowo Częstki 43-82 11 ślad osadnictwa, osada Jabłoń Piotrowce Jabłoń Piotrowce Jabłoń Piotrowce osada ślad osadnictwa, osada ślady osadnictwa Krasowo - Wólka 43-82 12 ślad osadnictwa, osada Krasowo - Wólka 43-82 13 ślad osadnictwa Krasowo - Wólka 43-82 14 ślad osadnictwa 15 ślad osadnictwa Krasowo Częstki 43-82 Krasowo Częstki 43-82 16 ślad osadnictwa, osada 43-82 17 ślad osadnictwa 43-82 18 ślad osadnictwa 43-82 19 kopiec- kurhan 43-82 20 ślad osadnictwa 21 ślad osadnictwa, osada Krasowo Częstki Krasowo Częstki Łopienie - Ruś Łopienie - Jeże Łopienie - Jeże 43-82 późne średniowiecze okres nowożytny mezolit - okres nowożytny epoka kamienia - epoka żelaza mezolit - epoka żelaza mezolitwczesna epoka brązu mezolit - okres nowożytny epoka kamienia - wczesne średniowiecze późne średniowiecze okres nowożytny mezolit - epoka żelaza wczesne średniowiecze okres nowożytny wczesne średniowiecze okres nowożytny mezolit - epoka żelaza mezolit - epoka żelaza ? wczesne średniowiecze epoka kamienia - okres nowożytny - - - - - - -- str. 50 NUMER NUMERW STANOWISK RODZAJ OBSZAR REJESTRZE MIEJSCOWOŚC A STANOWISKA CHRONOLOGIA AZP ZABYTKÓ NA W OBSZARZE późne Łopienie - Jeże 43-82 22 osada średniowiecze okres nowożytny Koboski 43-82 23 ślad osadnictwa epoka kamienia Koboski 43-82 24 osada okres nowożytny mezolit - epoka Koboski 43-82 25 ślad osadnictwa żelaza Koboski 43-82 26 ślad osadnictwa epoka kamienia mezolit - epoka Koboski 43-82 27 ślad osadnictwa żelaza Piekuty - Urbany 43-82 28 ślad osadnictwa, osada Krasowo Wielkie 43-82 29 osady Krasowo Wielkie 43-82 30 osada Hodyszewo 43-83 34 ślady osadnictwa Hodyszewo 43-83 35 ślady osadnictwa Hodyszewo 43-83 36 ślad osadnictwa, osada epoka kamienia - okres nowożytny wczesne średniowiecze okres nowożytny późne średniowiecze okres nowożytny wczesne średniowiecze okres nowożytny wczesna epoka brązu - okres nowożytny pradzieje - okres nowożytny - - - - - - Zabytki nieruchome znajdujące się w gminnej ewidencji zabytków (GEZ) Poza zabytkami wpisanymi do rejestru zabytków, gminna ewidencja zabytków obejmuje zabytki budownictwa drewnianego (siedemnaście obiektów), murowanego (osiem obiektów), kapliczki i krzyże przydrożne (szesnaście obiektów), mogiły i cmentarze (sześć obiektów oraz jeden park w dawnym zespole dworskim. Wykaz zabytków nieruchomych (obiektów i obszarów): L.p. Miejscowość Obiekt 1. 2. 3. 4. Hodyszewo, ul. ppłk. st. Platonoffa 40 Hodyszewo Hodyszewo, ul. ppłk. st. Platonoffa 2 Hodyszewo, Datowanie cmentarz przykościelny w 1942r. zespole kościoła parafialnego krzyż przydrożny 1905 r. dom drewniany koniec XIX w. dom drewniany początek XX w. Nr rejestru zabytków str. 51 11. ul. ppłk. st. Platonoffa 3 Hodyszewo, ul. ppłk. st. Platonoffa 7 Hodyszewo, ul. ppłk. st. Platonoffa 8 Hodyszewo, ul. ppłk. st. Platonoffa 12 Hodyszewo, ul. ppłk. st. Platonoffa 15 Hodyszewo, ul. ppłk. st. Platonoffa 16 Hodyszewo, ul. ppłk. st. Platonoffa 42 Hodyszewo 12. Hodyszewo 13. Jabłoń-Dobki 14. 15. Jabłoń-Dobki Jabłoń-Jankowce 28 16. Jabłoń-Jankowce 17. Jabłoń Kościelna, ul. Kolejowa 5 Jabłoń Kościelna, ul. Kolejowa 5 5. 6. 7. 8. 9. 10. 18. 19. 22. 23. Jabłoń Kościelna, ul. Kolejowa 5 Jabłoń Kościelna, ul. Kolejowa Jabłoń Kościelna, ul. Kolejowa Jabłoń Piotrowce Jabłoń-Śliwowo 24. 25. 26. Jabłoń-Śliwowo Krasowo-Częstki Krasowo-Częstki 27. 28. Krasowo Częstki Krasowo Wielkie 40 20. 21. dom drewniany początek XX w. - dom drewniany początek XX w. - dom drewniany początek XX w. - dom drewniany dom drewniany lata 20-30-te XX w. początek XX w. - dom drewniany początek XX w. - cmentarz rzymskokatolicki, dawny cmentarz rzymskokatolicki, parafialny mogiła zbiorowa ludności cywilnej z czasów II wojny światowej krzyż przydrożny młyn murowany, motorowy, ob. nie użytkowany dróżniczówka kolejowa, murowana cmentarz przykościelny w zespole kościoła parafialnego ogrodzenie z bramą w zespole kościoła parafialnego, murowane plebania murowana w zespole kościoła parafialnego krzyż przydrożny połowa XIX w. - koniec XIX w. - 1944 r. - 1896 r. lata 30-te XX w. - początek XX w. - XV w. - koniec XIX w. - 1932r. - 1896r. - krzyż przydrożny 1909r. - krzyż żeliwny, przydrożny kapliczka murowana, przydrożna krzyż przydrożny krzyż przydrożny krzyż przydrożny 1888r. około 1918r. - 1895r. 1897r. podstawa kamienna – koniec XIX – początek XX w., krzyż metalowy – 2. połowa XX w. krzyż przydrożny 1895r. młyn murowany, motorowy, lata 30-te XX w. - str. 52 29. Łopienie-Jeże 30 30. 31. 32. Łopienie-Ruś Markowo-Wólka Nowe Piekuty, ul. Główna 1 33. 42. 43. Nowe Piekuty, ul. Główna 1 Nowe Piekuty, ul. Główna 1 Nowe Piekuty, ul. Główna 2/2A Nowe Piekuty, ul. Główna 18 Nowe Piekuty, ul. Główna 24 Nowe Piekuty, ul. Główna Nowe Piekuty, ul. Główna Piekuty-Koboski 2 Piekuty-Koboski, przy domu nr 2 Piekuty-Koboski 7 Piekuty-Koboski 15 44. 45. Piekuty-Urbany 9 Piekuty-Urbany 46. Skłody Borowe 47. Skłody Borowe 48. 49. Stokowisko 4 Stokowisko 4 50. Stokowisko 4 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. ob. budynek handlowy dom drewniany lata 20-30-te XX w. krzyż przydrożny 1893r. krzyż przydrożny 1892r. kościół murowany, 1937r. rzymskokatolicki, parafialny p.w. św. Kazimierza cmentarz przykościelny XIX w. plebania murowana w zespole kościoła parafialnego budynek drewniany, ob. mieszkalny dom drewniany lata 30-te XX w. dom drewniany początek XX w. - lata 20-30-te XX w. początek XX w. - kapliczka murowana, 1848r. przydrożna krzyż przydrożny 1892r. - dom drewniany krzyż przydrożny - dom drewniany dom drewniany początek XX w. 1902r. 2. połowa XIX w. lata 20-30-te XX w. dom drewniany 1930r. krzyż przydrożny koniec XIX – początek XX w. cmentarz wojenny żołnierzy 1915-1918r. niemieckich z czasów I wojny światowej miejsce upamiętnienia - 1944r., pomnik pomnik 2004r. dwór drewniany początek XX w. spichlerz murowany 1905r. w zespole dworskim pozostałości parku w zespole koniec XIX w. dworskim - - - Ochrona zabytków i opieka nad zabytkami winna polegać na: - zachowaniu wartościowych zasobów dziedzictwa kulturowego materialnego i niematerialnego, - konserwacji zabytkowej substancji, - wyeksponowaniu obszarów i obiektów o szczególnych wartościach zabytkowych, - zahamowaniu procesów degradacji zabytków, przeciwdziałaniu negatywnym zmianom funkcjonalno-przestrzennym na obszarach zabytkowych. str. 53 Zasada zawarta w art. 6 ustawy z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568) - stanowi że zabytki podlegają opiece i ochronie, bez względu na stan zachowania oraz zasady określone w tezach do krajowego programu ochrony zabytków: 1) zasada primum non nocere, 2) zasada maksymalnego poszanowania oryginalnej substancji zabytku i wszystkich jego wartości (materialnych i niematerialnych), 3) zasada minimalnej niezbędnej ingerencji (powstrzymywania się od działań niekoniecznych), 4) zasada, zgodnie z którą usuwać należy to (i tylko to), co na oryginał działa niszcząco, 5) zasada czytelności i odróżnialności ingerencji, 6) zasada odwracalności metod i materiałów, 7) zasada wykonywania wszelkich prac zgodnie z najlepszą wiedzą i na najwyższym poziomie. Ustalenia dotyczące ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków, stanowią wytyczne określania tych zasad w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Ochrona dziedzictwa kulturowego materialnego i niematerialnego, rozumiana jako ochrona historycznej tożsamości w kształtowaniu przyszłości gminy Nowe Piekuty, winna należeć do głównych celów polityki zagospodarowania przestrzennego. Gminny program opieki nad zabytkami Zgodnie z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami należy opracować program opieki nad zabytkami i uwzględnić ustalenia tego programu w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Gmina Nowe Piekuty posiada Gminny Programu Opieki Nad Zabytkami. 3.6.6. Obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowiązujące na nich ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. Nr 41, poz. 412 oraz z 2002r. Nr 113, poz. 984 i Nr 153, poz. 1271) W gminie Nowe Piekuty występują następujące obszary i obiekty objęte powyższą ustawą: 1) Krasowo Częstki - Cmentarz położony na północnym skraju wsi, bezpośrednio po zachodniej stronie drogi wiejskiej. Rozmieszczony na planie prostokąta o powierzchni ok. 1,2 ha. Otoczony współczesnym ogrodzeniem z metalowych prętów z bramą od wschodu. Na osi bramy aleja o przebiegu wschód – zachód prowadząca do kaplicy położonej w zachodniej części cmentarza. Na cmentarzu, w dwóch mogiłach położonych po północnej i południowej stronie alei, pochowanych zostało 69 mężczyzn oraz 189 kobiet i dzieci, mieszkańców wsi Krasowo-Częstki rozstrzelanych przez hitlerowców podczas pacyfikacji wsi 17.VII,1943 r. W zachodniej części cmentarza, w sąsiedztwie kaplicy znajduje się obelisk z piaskowca z inskrypcją: „Tu stała stodoła / w której Niemcy / dn. 17 lipca 1943 r. w bestialski sposób / wymordowali 258 osób”. Starodrzew: nasadzenie tuj i świerków wzdłuż granic cmentarz, szpaler świerkowy wzdłuż alei i nasadzenie welonowe dębów wzdłuż południowego skraju szpaleru świerkowego. 2) Jabłoń – Dobki - Mogiła położona w centrum wsi. Rozmieszczona na planie prostokąta o powierzchni ok. 0,009 ha. Otoczona współczesnym ogrodzeniem z metalowych prętów z furtką od zachodu. W centralnej części umieszczony lastrykowy pomnik z tablicą komemoratywną: „Tu spoczywa 91 osób zamordowanych / przez hitlerowców z następujących rodzin / Białych / Pruszyńskich / Gołaszewskich / Jabłońskich / str. 54 Jankowskich / Szepietowskich / Śliwowskich / Jabłońskich / Jabłońskich / Grzeszczuk / Jabłoński / Kaczyńskich / Jabłońskich / Jabłońskich / Jabłońskich / Porowskich / Jabłońskich / Jabłońskich / Szymborska / Raciborski”. Wokół pomnika rozmieszczone dodatkowe tablice z nazwiskami ofiar. Skraje mogiły obsadzone tujami. Bezpośrednio na południe od mogiły, przy drodze znajduje się nowa, murowana kapliczka upamiętniająca ludność cywilną pochowaną w mogile. 3) Jabłoń Kościelna - W przedsionku kościoła parafialnego w Jabłoni Kościelnej zostało umieszczone epitafium, a w 1994r. na 50 rocznicę w miejscu budynku gdzie zginęła większość ofiar mordu wybudowano kapliczkę na której umieszczono epitafium: „W tym miejscu 8 marca 1944 roku zginęli męczeńską śmiercią mieszkańcy wsi Jabłoń – Dobki. Ludzie ludziom zgotowali ten los.” W 2004r. Gmina Nowe Piekuty ufundowała tablicę z nazwiskami poległych. Do dziś istnieją jednak trudności z ustaleniem dokładnej liczby . 4) Skłody Borowe- Pomnik ustawiony w centrum wsi. Na obelisku w formie ciosu granitowego umieszczony ażurowy, żelazny krzyż i dwie tablice komemoratywne: 1/ „Pamięci / zamordowanym / przez hitlerowców / z 11 na 12.08.1944 roku / Synom Tej Ziemi / w 60 Rocznicę / Rodacy / Skłody Borowe / 11.08.2004 r.”; 2/ „Brzozowski Paweł lat 30 / Gąsowski Antoni lat 21 / Gąsowski Stanisław lat 65 / Jankowski Henryk lat 14 / Jankowski Stanisław lat 25 / Kobosko Władysław lat 77 / Konopko Leokadia lat 56 / Krasowski Ignacy lat 47 / Krasowski Stanisław lat 19 / Krasowski Władysław lat 34 / Krasowski Kazimierz lat 19 / Laskowski Tadeusz lat 17 / Lewicki Wacław lat 60 / Olędzki Kazimierz lat 18 / Perkowski Franciszek lat 75 / Skłodowski Antoni lat 35 / Sosieński Wacław lat 36 / Średnicki Tomasz lat 66 / Szymborski Władysław lat 45 / Wyczołek Michał lat 54 / Zalewski Antoni lat 35”. Pomnik otacza ogrodzenie kowalskiej roboty. 5) Nowe Piekuty - W Nowych Piekutach w 1976r. obok kościoła wybudowano grotę z kamienia łupanego, przy której umieszczona została tablica poświęcona pamięci Sybirakom z napisem „W Hołdzie Sybirakom wywiezionym w latach 1940 – 1941 Gmina Piekuty” W 1995r. postawiono również w pobliżu kościoła pomnik ku czci żołnierzy AK i WiN. Pomnik w Nowych Piekutach poświęcony Kpt. Kazimierzowi Kamieńskiemu „Huzarowi” i Żołnierzom Armii Krajowej. Jest on wyrazem hołdu i pamięci społeczeństwa Gminy Nowe Piekuty dla jednego z ostatnich dowódców oddziałów walczących przeciwko komunistom, nie tylko na Białostocczyźnie, ale i w całej Polsce. 3.7. Zagrożenia i degradacja środowiska Podstawowym zagrożeniem wód podziemnych są zanieczyszczenia przenikające z powierzchni ziemi, do której dostają się w wyniku zanieczyszczeń gruntu, przenikania wód powierzchniowych lub opadowych, zawierających zanieczyszczenia znajdujące się w powietrzu. Zagrożenia antropogeniczne wynikają w szczególności z: chemizacji rolnictwa, stosowania nawozów naturalnych niezgodnie z Kodeksem Dobrej Praktyki Rolniczej, zanieczyszczeń atmosfery (opad pyłów i gazów imitowanych do atmosfery, kwaśne deszcze), związanych między innymi z dużym natężeniem ruchu komunikacyjnego, nieszczelnych zbiorników (np.: ściekowych (szamba), paliwowych) oraz nieodpowiednio zabezpieczonych podłoży składowisk odpadów czy wylewisk. Wody podziemne ze względu na zagrożenie powyższymi zanieczyszczeniami, a także z uwagi na brak możliwości szybkiego odnawiania, wymagają stałej kontroli jakości poprzez prowadzenie systemu ich monitoringu. Głównymi źródłami zanieczyszczeń powietrza na terenie Gmina Nowe Piekuty są: str. 55 − źródła komunalno – bytowe, takie jak: kotłownie lokalne, indywidualne paleniska domowe, emitory z obiektów użyteczności publicznej - mają one znaczący wpływ na lokalny stan zanieczyszczenia powietrza, gdyż są głównym powodem tzw. niskiej emisji; emitują najczęściej zanieczyszczenia pyłowe i gazowe; − źródła transportowe, w których emisja zanieczyszczeń następuje na niskiej wysokości, tworząc niską emisję. Główne zanieczyszczenia to: węglowodory, tlenki azotu, tlenek węgla, pyły, związki ołowiu, tlenki siarki; − pylenie wtórne z odsłoniętej powierzchni terenu; − zanieczyszczenia allochtoniczne, napływające spoza terenu gminy, zgodnie z dominującym kierunkiem wiatru. Jednym z największych źródeł zanieczyszczenia powietrza na terenie Gminy Nowe Piekuty jest emisja pochodząca ze źródeł o wysokości nieprzekraczającej kilkunastu metrów wysokości, tzw. „niska emisja”. Zjawisko to występuje na terenach zwartej zabudowy, charakteryzującej się brakiem możliwości przewietrzania. Elementem składowym „niskiej emisji” są zanieczyszczenia emitowane podczas ogrzewania budynków mieszkalnych. Pomimo iż budownictwo jednorodzinne wykorzystuje głównie ekologiczne nośniki ciepła (drewno, pellet), to jednak na terenie gminy występują jeszcze tradycyjne kotłownie na paliwa stałe (węgiel, miał węglowy, koks). Niewątpliwym problemem jest nagminne spalanie w domowych piecach paliw niskiej jakości, a także odpadów, w tym tworzyw sztucznych, gumy i tekstyliów. W związku z tym do atmosfery przedostają się duże ilości sadzy, węglowodorów aromatycznych, merkaptanów i innych szkodliwych dla zdrowia ludzi związków chemicznych. To niekorzystne zjawisko nasila się szczególnie w okresie grzewczym, co może powodować wyraźne okresowe pogorszenie stanu sanitarnego powietrza na terenach zasiedlonych i w ich bezpośrednim sąsiedztwie. Ta sytuacja jest szczególnie uciążliwa także dla mieszkańców terenów o słabych warunkach przewietrzania. Następnym źródłem zanieczyszczeń powietrza na terenie gminy Nowe Piekuty jest ruch samochodowy. Największe zanieczyszczenie powietrza substancjami pochodzącymi ze spalania paliw w silnikach pojazdów ustalono przy trasach komunikacyjnych o dużym natężeniu ruchu, biegnących przez obszary o zwartej zabudowie. Przyczyną nadmiernej emisji zanieczyszczeń ze środków transportowych jest ich zły stan techniczny, nieodpowiednia eksploatacja, przestoje w ruchu spowodowane złą organizacją ruchu, a także zbyt mała przepustowość dróg lokalnych. Na tych obszarach Gminy, gdzie występuje ruch samochodowy na poziomie lokalnym, problem związany z zanieczyszczeniami komunikacyjnymi ma znaczenie marginalne. Należy zauważyć, że na terenie Gminy nie zidentyfikowano większych przemysłowych źródeł emisji, które byłyby uciążliwe dla lokalnego społeczeństwa. Funkcjonujące zaś zakłady usługowo - handlowe, wykorzystują lokalne, rozproszone źródła ciepła (węgiel, olej opałowy), które nie wywierają znaczącego negatywnego wpływu na powietrze atmosferyczne. Monitoring powietrza na terenie Gminy Nowe Piekuty prowadzi Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku. Kompleksowe pomiary prowadzone przez tą instytucję obejmują obszary wszystkich powiatów na terenie województwa. W związku z powyższym, aby scharakteryzować stan aktualny w zakresie jakości powietrza atmosferycznego na terenie Gminy Nowe Piekuty odniesiono się do „Oceny poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacji stref województwa podlaskiego w 2010 roku” opracowanego na podstawie Art. 89 Ustawy Prawo ochrony środowiska przez WIOŚ w układzie stref. str. 56 Przekroczenie poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 w strefie podlaskiej odnotowano jedynie w mieście Łomża. Zatem na terenie gminy Nowe Piekuty wszystkie odnotowane stężenia zanieczyszczeń nie przekraczały wartości dopuszczalnych, co świadczy o dobrym stanie środowiska naturalnego niniejszej jednostki samorządu terytorialnego. Aby utrzymać taki stan środowiska naturalnego, konieczne jest wdrażanie na terenie gminy Nowe Piekuty oraz na obszarze całego województwa podlaskiego nowych rozwiązań mających na celu racjonalizację wykorzystania energii oraz promowanie wykorzystania źródeł odnawialnych. 3.8. Jakość środowiska przyrodniczego i odporność na degradację oraz jego zdolność do regeneracji Na jakość środowiska i jego stan sanitarny składa się, m. in.: stan czystości wód powierzchniowych, wód podziemnych, powietrza atmosferycznego, gleb oraz hałas w środowisku. Naturalna odporność środowiska określa progowe możliwości eksploatacji, w wyniku której nie dochodzi do: − nieodwracalnych zmian, t.j. degradacji środowiska; − nie zostają jeszcze uruchomione procesy prowadzące do utraty walorów przyrodniczych i użytkowych przez środowisko; − deregulacji w jego funkcjonowaniu, tzn. załamania równowagi przyrodniczej. O ogólnej odporności na degradację decyduje hydrosfera, pedosfera i biosfera, w szczególności szata roślinna. Ślady degradacji gleb są najtrwalsze, a w przypadku erozji najbardziej widoczne w krajobrazie. Decydującym wpływem na stan równowagi środowiska jest odporność wód podziemnych, a kolejno odporność gleb i szaty roślinnej lasów. Na terenie gminy Nowe Piekuty w chwili obecnej występują jedynie 3 drzewa objęte prawną ochroną środowiska przyrodniczego. Wg Kondrackiego gmina Nowe Piekuty położona jest w jednostce strukturalnej „Wysoczyzna Mazowiecka”. Według Mapy Geologicznej Polski ark. Łomża w skali 1:200 000 rejon gminy Nowe Piekuty leży na glinach zwałowych stadiału mazowiecko-podlaskiego zlodowacenia środkowopolskiego. Jak wynika z mapy czwartorzęd ma tu miąższość około 120m. Prawie cały rozpoznano wierceniem na terenie cegielni w Szepietowie (odl. 7 km na zachód od gminy). W profilu utworów czwartorzędowych główną masę stanowią utwory glacjalne (gliny) oraz zastoiskowe iły i pyły. Głównym piętrem wodonośnym jest piętro czwartorzędowe, zaś podstawowy użytkowy poziom wodonośny tworzą piaski różnej granulacji i żwiry zalegające na głębokości średnio 60m. Według Mapy Hydrologicznej Polski wzdłuż linii Gołasze Puszcza – Jabłoń Kościelna – Brzozowo Stare (w odl. 4 km od Wierzbowizny) przebiega wododział oddzielający zlewnie Bugu i Narwi. Jak wykazuje analiza materiałów archiwalnych z wododziałem powierzchniowym pokrywa się wododział wód podziemnych. Gmina Nowe Piekuty jest bardzo uboga w wody powierzchniowe, które zajmują 33ha, w tym wody stojące – 2ha, wody płynące – 18ha i rowy – 13ha. Funkcja rolna jest obecnie podstawową dziedziną gospodarczą gminy. Wynika to z dominacji gleb średniej i dobrej jakości, jednolitym, płaskim ukształtowaniem terenu oraz tradycji. W gminie Nowe Piekuty rolnicza przestrzeń produkcyjna – użytki rolne stanowią około 80% ogólnej powierzchni gminy (przy udziale 74% wysokomazowieckiego obszaru wiejskiego). Na jednego mieszkańca przypada 2,01ha użytków rolnych, wobec zaledwie 0,48ha w kraju. Należy tu nadmienić, że ilość użytków rolnych na jednego mieszkańca w Polsce (0,48) jest str. 57 wielkością zbliżoną do Francji i Danii, ale czterokrotnie większa niż w Niemczech, Holandii czy Belgii. W gruntach ornych dominuje IV klasa bonitacyjna – ponad 60%. Na jakość rolniczej przestrzeni produkcyjnej składają się warunki glebowe, agroklimat lokalny, rzeźba terenu i warunki gruntowo – wodne. Wg Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa wskaźnik jakości i przydatności rolniczej gleb dla gruntów ornych gminy Nowe Piekuty wynosi 47,8 pkt wobec 41,5 pkt. dla województwa b. łomżyńskiego i dla użytków zielonych 37,0 pkt. wobec – 32,6 pkt. w województwie. Bonitacja rzeźby terenu dla potrzeb rolnictwa jest korzystna, gdyż w 5punktowej skali została oceniona na 4,1. Warunki gruntowo-wodne w podobnej skali oceniono na 3,8 pkt. dla województwa 2,9. Mniej korzystne są warunki agroklimatyczne, które oceniono na 6,8 pkt. wobec 8,0 w województwie. Ogólny wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej dla gminy Nowe Piekuty wynosi 67,8 pkt. wobec 57,3 dla b.woj. łomżyńskiego i 66,6 pkt. dla kraju i stawia gminę na 5 miejscu w powiecie wysokomazowieckim. Środowisko wodne Podstawowym zagrożeniem dla jakości wód jest dopływ do nich różnego rodzaju zanieczyszczeń, z różnych źródeł, w tym: - ze źródeł punktowych - zanieczyszczenia wprowadzane bezpośrednio do odbiorników, a więc do cieków i wód stojących, ze ściekami przemysłowymi, bytowo-gospodarczymi; podstawowe znaczenie ma tu ilość i jakość ścieków wprowadzanych do wód, - ze źródeł rozproszonych - zanieczyszczenia wprowadzane przede wszystkim przez mieszkańców terenów nie skanalizowanych i nie posiadających oczyszczalni; ilość zanieczyszczeń wzrasta przy istnieniu w jednostkach osadniczych wodociągów bez jednoczesnego wybudowania kanalizacji i oczyszczalni ścieków; zanieczyszczenia te stanowią potencjalne zagrożenie również dla jakości wód podziemnych (nieszczelne szamba), - ze źródeł przestrzennych (obszarowych) - zanieczyszczenia przedostające się do wód ze zlewni, w wyniku procesów infiltracji, spływu powierzchniowego, erozji wodnej i wietrznej; wielkość dopływu zanieczyszczeń z takich źródeł uzależniona jest przede wszystkim od ukształtowania terenu i sposobu zagospodarowania zlewni, intensywności nawożenia użytków rolnych, rodzaju utworów powierzchniowych budujących zlewnię, a także warunków meteorologicznych, - ze źródeł liniowych - zanieczyszczenia występujące w otoczeniu dróg i torowisk, przedostające się do wód przede wszystkim ze ściekami deszczowymi, wodami roztopowymi; zawsze istnieje potencjalne zagrożenie dopływem zanieczyszczeń powstałych w przypadku awarii środków transportu przewożących różnego rodzaju substancje chemiczne, paliwa; wpływ tego rodzaju zanieczyszczeń jest tym większy im bliżej cieku przebiega droga, a rzeźba terenu umożliwia migrację zanieczyszczeń. Ochrona wód powierzchniowych Ochrona wód powierzchniowych przed zanieczyszczeniem jest jednym z podstawowych problemów. Działania ochronne powinny zapobiegać ich degradacji poprzez zmniejszenie dopływu zanieczyszczeń punktowych i rozproszonych. Dopływy punktowe, dotyczące głównie ścieków bytowych i przemysłowych należy eliminować przez budowę zaprojektowanej oczyszczalni ścieków, a tereny nie objęte zbiorczym systemem kanalizacji, winny posiadać przystosowane do warunków gruntowowodnych oczyszczalnie lokalne pojedyncze lub wspólne dla kilku gospodarstw. str. 58 Dopływy rozproszone z pól powinno się zminimalizować głównie przez tworzenie wokół rzek stref antyeutrofogennych zagospodarowywanych trwałą zielenią z jak największym udziałem zieleni wysokiej. Również duże znaczenie ma obudowa biologiczna rowów, tereny rolne dolin powinny być w jak największym stopniu użytkowane jako łąki i pastwiska. Nieużytków bagiennych nie należy odwadniać i zagospodarowywać. Mają one duże znaczenie w zachowaniu równowagi przyrodniczej, winny być objęte ochroną jako użytki ekologiczne. Głównymi źródłami zagrożeń wód powierzchniowych są: − ścieki bytowe; − zanieczyszczone chemicznie wody opadowe spływające z pól uprawnych oraz do cieków epizodycznych. Gmina Nowe Piekuty jest bardzo uboga w wody powierzchniowe, które zajmują 33ha, w tym wody stojące – 2ha, wody płynące – 18ha i rowy – 13ha. Można jednoznacznie stwierdzić, że ścieki bytowe w mniejszym stopniu zagrażają środowisku tam gdzie funkcjonuje już kanalizacja sanitarna oparta na przydomowych oczyszczalniach. Nie przewiduje się znaczącego oddziaływania ustaleń projektu zmiany Studium na warunki występowania wód podziemnych. Wpływ na pogorszenie ich czystości może wynikać z nieprawidłowej eksploatacji urządzeń, co jest jednak poza zakresem możliwym do skorygowania w zapisach projektu zmiany Studium. W wyniku realizacji ustaleń projektu zmiany Studium stan wód podziemnych, w tym wód gruntowych ulegnie poprawie. Wynika to z realizacji budowy parkingów oraz sprawnego systemu odprowadzania wód powierzchniowych zanieczyszczonych substancjami ropopochodnymi z ich wstępnym podczyszczanie, co ograniczy przenikani substancji ropopochodnych do środowiska wodno – gruntowego. Wody podziemne Zagrożenie jakości wód podziemnych powodowane jest przez: • niewłaściwą gospodarkę ściekową na terenie gminy, • migrację do podłoża zanieczyszczeń związanych z komunikacją drogową oraz rolniczym użytkowaniem gruntów, Spośród w/w zagrożeń na szczególną uwagę zasługuje nieuporządkowana gospodarka ściekowa na terenie gminy. Ze względu na brak rozwiązanej gospodarki ściekowej, ścieki trafiają do zbiorników, które w większości jedynie w swoim założeniu miały być szczelne. Migrujące do podłoża zanieczyszczenia stanowić mogą podstawową przyczynę skażenia wód podziemnych. Ochrona gleb Ochrona szczególnie wartościowych gleb klas I – III i gleb pochodzenia organicznego przed przeznaczaniem na cele inne niż rolne jest usankcjonowana prawnie. Gleby najsłabsze, zwłaszcza V i VI klasy bonitacyjnej, proponuje się zalesić. Nieużytki antropogeniczne nie spełniające już funkcji gospodarczych, jak wyrobiska po eksploatacji piasku, należy zrekultywować. Ochrona powietrza atmosferycznego Na terenie gminy Nowe Piekuty nie ma punktów pomiarowych imisji zanieczyszczeń w atmosferze. Główne źródła emisji zanieczyszczeń do powietrza to kotłownie węglowe, a także paleniska domowe. Na terenie gminy Nowe Piekuty nie występuje emisja specyficznych zanieczyszczeń, charakterystycznych dla procesów technologicznych. Istniejące kotłownie, pracujące podczas sezonu grzewczego stosują jako paliwo głównie różne gatunki węgla, str. 59 a także mieszankę węglowo-koksową. W ostatnich latach powstają kotłownie olejowe i na gaz propan – butan. Innym źródłem zanieczyszczenia powietrza są pojazdy mechaniczne i maszyny rolnicze. Różne rodzaje zanieczyszczeń pochodzą z różnych procesów i źródeł: • spalanie paliw - SO2, NOx, CO (nisko sprawne kotły, paleniska indywidualne), • silniki pojazdów - NOx, CO, • hodowla zwierząt - CH4, NH4. Wyniki badań imisji zanieczyszczeń w atmosferze prowadzonych dla innych miast na terenie województwa przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska oraz Wojewódzką Stację Sanitarno - Epidemiologiczną wykazują z reguły podwyższone stężenia dwutlenku siarki i pyłu w okresie zimowym - sezon grzewczy. Hałas Głównymi źródłami hałasu w środowisku jest: hałas przemysłowy i hałas komunikacyjny (drogowy i kolejowy). Dopuszczalne poziomu hałasu określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826) oraz Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 października 2012r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu (Dz. U. 2012, poz. 1109). Pogorszenie jakości klimatu akustycznego oraz wzrost liczby osób narażonych na negatywne oddziaływanie komunikacji wiąże się głównie z wzrastającym wskaźnikiem presji motoryzacji, zwiększającą się gęstością sieci drogowej oraz wzrastającym natężeniem ruchu. Podstawowym źródłem hałasu na obszarze gminy Nowe Piekuty jest komunikacja. Gmina dotychczas nie była objęta monitoringiem hałasu prowadzonym przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, nie posiada opracowanej mapy akustycznej. Z roku na rok coraz większa emisja hałasu komunikacyjnego do środowiska jest przyczyną pogarszania się komfortu życia mieszkańców, ponieważ zwiększa się liczba samochodów poruszających się po drogach gminy. Hałas przemysłowy nie stanowi dużej uciążliwości. Istniejące lokalnie i okresowo niewielkie zakłady rzemieślnicze nie powodują dużej uciążliwości. Na terenie gminy Nowe Piekuty nie większych zakładów usługowych i produkcyjnych co sprawia, że nie ma problemu hałasu o poziomie ponadnormatywnym. W ostatnich latach prowadzone przez WIOŚ pomiary w tym zakresie nie wykazywały pogorszenia klimatu akustycznego na sąsiednich posesjach. Hałas kolejowy Zdecydowanie mniejszą uciążliwość wywołuje hałas kolejowy. Hałas kolejowy jest najłatwiej tolerowanym hałasem komunikacyjnym. Najbardziej odczuwalny jest wzdłuż linii kolejowych oraz w pobliżu stacji kolejowych, szczególnie w porze nocnej. Uciążliwość ta w dużej mierze zależy od częstotliwości przejazdów pociągów, ich prędkości, stanu torowiska oraz jego usytuowania (nasyp, wykop). Zmniejszenie niekorzystnego wpływu hałasu kolejowego na klimat akustyczny można uzyskać dzięki: − poprawie stanu technicznego taboru kolejowego, − modernizacji torowiska (szlifowanie szyn, mechaniczne podbijanie torów i rozjazdów, wymiana rozjazdów), − zastosowaniu pasów zieleni oraz ekranów akustycznych wzdłuż linii kolejowych − tworzeniu obszarów ograniczonego użytkowania. str. 60 Dodatkowo należy zwrócić uwagą na fakt, że efekty poprawy klimatu akustycznego nie są niezmienne w czasie, aby ich nie utracić niezbędne jest utrzymywanie torowiska w dobrym stanie (np. dzięki szlifowaniu torów). Punktowe źródła zanieczyszczeń Zanieczyszczenia przestrzenne (obszarowe) tego rodzaju są najtrudniejsze do oszacowania i ograniczenia. Najmniejszy dopływ zanieczyszczeń obszarowych następuje z terenów leśnych. Zanieczyszczenia obszarowe to przede wszystkim związki biogenne - azot i fosfor pochodzące z nawozów sztucznych i naturalnych, gnojowicy. Z tego źródła do wód trafia więcej azotu, ponieważ fosfor jest lepiej wiązany przez kompleks sorpcyjny gleb. Spośród dróg kołowych przebiegających przez teren gminy, potencjalnym źródłem zanieczyszczeń liniowych jest przede wszystkim droga Brańsk – Nowe Piekuty – Sokoły. Zagrożenie ze strony szlaków kolejowych może stworzyć linia kolejowa Białystok Warszawa. Ochrona przed oddziaływaniem pola elektromagnetycznego Promieniowanie elektromagnetyczne (PEM), w tym promieniowanie niejonizujące zaliczane jest obecnie do podstawowych rodzajów zanieczyszczeń środowiska naturalnego. Promieniowanie elektromagnetyczne, to emisja energii elektromagnetycznej w postaci pól elektromagnetycznych, wywoływana zmianami ładunków elektrycznych w układach materialnych. Promieniowanie niejonizujące obejmuje pola elektromagnetyczne w zakresie 0300 GHz. Powyżej 300 GHZ następuje jonizacja atomów oraz cząstek (promieniowanie X oraz gamma) – promieniowanie jonizujące. Do głównych źródeł promieniowania niejonizującego zaliczamy w głównej mierze: − elektroenergetyczne linie napowietrzne wysokiego napięcia, − stacje radiowe i telewizyjne, − łączność radiowa, radiotelefony i telefonia komórkowa, − stacja radiolokacyjna i radionawigacyjna. Źródłem pół elektromagnetycznych są przeważnie urządzenia i linie energetyczne. Dystrybucją energii elektrycznej na terenie gminy zajmuje się Zakład Energetyki w Białymstoku S.A. Rejon Energetyki Bielsk Podlaski. Na terenie powiatu realizowana jest budowa 24,3 km napowietrznej linii elektroenergetycznej o napięciu znamionowym 400 kV, łączącej docelowo stację elektroenergetyczną 400/110 kV Narew (zlokalizowaną na terenie gminy Turośń Kościelna, powiat białostocki, województwo podlaskie) i stację Ostrołęka – obecnie 220/110 kV, przejściowo 400/220/110 kV, docelowo 400/110 kV (zlokalizowaną w Ostrołęce, województwo mazowieckie). Budowa linii 400 kV Narew-Ostrołęka realizowana jest w ramach programu inwestycyjnego Polska-Litwa, przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. przy współfinansowaniu przez Unię Europejską. Przebieg linii w obrębie powiatu wysokomazowieckiego planowany jest przez teren gmin: Kobylin-Borzymy (8,6 km), Sokoły (14 km) i Wysokie Mazowieckie (1,7 km). Przewiduje się, że inwestycja oddana będzie do użytkowania do roku 2015, a jej realizacja przyczyni się do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego m.in. województwa podlaskiego, a w tym także powiatu wysokomazowieckiego. Przedsięwzięcie to jest jednym z elementów Polityki Energetycznej Polski do 2030 roku. Funkcjonowanie linii wysokich napięć wiąże się z emisją pól elektromagnetycznych i stanowi jedno z głównych źródeł pól elektromagnetycznych w środowisku. Uznaje się jednak, że nawet długotrwałe przebywanie w obszarze działania pól o wartościach nie przekraczających wartości dopuszczalnych jest całkowicie bezpieczne dla zdrowia i życia ludzi. Wbrew krążącym w społeczeństwie opiniom, prowadzone dotychczas badania epidemiologiczne nie str. 61 potwierdzają związku pomiędzy oddziaływaniem linii przesyłowych a zapadaniem na choroby nowotworowe. W celu ograniczenia wpływu emisji pól elektromagnetycznych na jakość życia mieszkańców sąsiadujących z planowaną linią Narew-Ostrołęka, ustalono, że zabudowa mieszkaniowa nie będzie możliwa w pasie terenu o szerokości nie więcej niż 35 m od osi linii w obie strony. Ponadto na terenie gminy zlokalizowane są inne źródła promieniowania, takie jak liczne urządzenia radiokomunikacyjne, radiolokacyjne i radionawigacyjne, a wśród nich stacje bazowe telefonii komórkowej i telefony komórkowe oraz urządzenia elektryczne w zakładach pracy i gospodarstwach domowych. Źródłem promieniowania jest każde urządzenie (instalacja), w którym następuje przepływ prądu. W roku 2011 w okresie od 18 kwietnia do 14 grudnia Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku (Delegatura w Łomży) przeprowadził badania w 45 punktach pomiarowych na terenie całego województwa. Na terenie powiatu wysokomazowieckiego wytypowano do badań dwa punkty: 1 w Wysokiem Mazowieckiem przy ul. Ludowej (przy Miejskim Ośrodku Kultury) oraz 1 w Kuleszach Kościelnych (centrum miejscowości). Na podstawie pomiarów nie stwierdzano przekroczeń dopuszczalnych poziomów pół elektromagnetycznych. Promieniowanie elektromagnetyczne powstaje w wyniku działania zespołów i urządzeń elektrycznych w zakładach pracy, domach, urządzeń infrastruktury technicznej, m.in. energetycznych, telekomunikacyjnych, radionawigacyjnych, radiolokacyjnych oraz stacji nadawczych, itp. Na terenie gminy Nowe Piekuty głównym źródłem szkodliwego dla człowieka promieniowania niejonizującego są: − linia 400 kV Miłosna – Narew, − linia 110 kV Wysokie Mazowieckie – Łapy, − stacje transformatorowe 15/0,4 kV, − linie 15 kV, − linie niskiego napięcia. Minimalne zagrożenie stwarzają także linie niskiego napięcia (nn). Celem zabezpieczenia środowiska człowieka przed oddziaływaniem promieniowania niezbędne jest utrzymanie tzw. stref technicznych wolnych od zabudowy oraz wysokiej roślinności. W pasie technologicznym linii obowiązuje zakaz realizacji budynków mieszkalnych oraz obiektów budowlanych przeznaczonych na stały pobyt ludzi. Warunki lokalizacji pozostałych obiektów budowlanych nieprzeznaczonych na stały pobyt ludzi muszą uwzględniać wymogi określone w przepisach odrębnych oraz normach dotyczących projektowanych linii elektroenergetycznych. Lokalizacja obiektów budowlanych zawierających materiały niebezpieczne pożarowo, stacji paliw i stref zagrożonych wybuchem w pobliżu linii elektroenergetycznej powinna uwzględniać wymogi określone w przepisach odrębnych oraz normach dotyczących projektowania linii elektroenergetycznych. Zakazuje się tworzenia hałd, nasypów oraz sadzenia roślinności wysokiej pod linia i w odległości 6,5m dla linii 400kV od rzutu poziomego skrajnego przewodu fazowego (w świetle koron). Dopuszcza się wykonanie napraw oraz prac remontowych i konserwacyjnych na istniejącej linii. Dopuszcza się budowę elektroenergetycznej linii wielotorowej, wielonapięciowej po trasie istniejącej linii elektroenergetycznej. Obecnie istniejąca linia elektroenergetyczna o napięciu 400kV zostanie w takim przypadku poddana rozbiórce przed realizacją nowej linii. Dopuszcza się także odbudowę, rozbudowę, przebudowę i nadbudowę istniejącej linii oraz str. 62 linii, która w przyszłości zostanie ewentualnie wybudowana na jej miejscu. Realizacja tych inwestycji po trasie istniejącej linii nie wyłącza możliwości rozmieszczania słupów oraz podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z linii w innych niż dotychczasowe miejscach. Teren w pasie technologicznym linii nie może być kwalifikowany jako teren przeznaczony pod zabudowę mieszkaniową, ani jako teren związany z działalnością gospodarczą (przesyłową) właściciela linii. 3.9. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska Szczególnym rodzajem zagrożeń występujących w środowisku są tzw. „nadzwyczajne zagrożenia” charakteryzujące się nagłym przebiegiem. Wśród tego typu zagrożeń wymienić można zarówno klęski o charakterze naturalnym: powodzie, huragany, trzęsienia ziemi, jak również katastrofy i wypadki związane z technologiami i wytworami ludzkimi, zwane poważnymi awariami (np. uwalnianie się niebezpiecznych substancji chemicznych, wybuchy, pożary). Zdarzenia związane z poważnymi awariami cechuje niepowtarzalność, losowość, wieloprzyczynowość i różnorodność bezpośrednich skutków. Ich skutkiem jest zagrożenie zdrowia i życia ludzi, degradacja środowiska i poważne straty gospodarcze. W związku z tym, że katastrofom nie można całkowicie zapobiec, istotne znaczenie ma przewidywanie ich skutków, opracowanie wcześniej właściwych planów ratowniczych, procedur postępowania, zapewnienie sił i środków, przygotowanie systemów powiadamiania. Zagrożenia powodziowe na terenie gminy Nowe Piekuty nie występują. Zagrożenia pożarowe związane jest z gospodarką rolną i leśną. Z analiz sytuacji pożarowych dla powiatu wysokomazowieckiego wynika, że najczęściej pożary powstają w rolnictwie indywidualnym – ok. 35% wszystkich pożarów, w obiektach mieszkalnych – ok. 13% oraz lasach – ok. 12%. Duże zagrożenie pożarowe stwarzają również zakłady pracy, które magazynują i użytkują znaczne ilości materiałów palnych, bądź materiałów, które w procesie spalania wydzielają substancje trujące. Toksyczne środki przemysłowe są to substancje chemiczne, których właściwości fizyko – chemiczne stwarzają zagrożenie dla środowiska, roślin i zwierząt. Występować mogą w postaci: gazów, cieczy i ciał stałych. TSP stwarzają zagrożenie związane z możliwością wywołania wybuchu, pożaru, zatrucia oraz napromieniowania. Na terenie gminy Nowe Piekuty zakłady takie nie występują. Największe niebezpieczeństwo związane jest z przewozem substancji niebezpiecznych drogami krajowymi i wojewódzkimi. Na podstawie Informacji o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego, WIOŚ del. Łomża w roku 2011 nie odnotowano zdarzeń związanych z transportem materiałów niebezpiecznych. Do źródeł zagrożenia na terenie powiatu wysokomazowieckiego należy zaliczyć gazociągi tranzytowe oraz gazowe sieci i instalacje. Wg informacji WIOŚ w Białymstoku del. Łomża w ostatnich latach na terenie powiatu wysokomazowieckiego nie odnotowano występowania awarii będących przyczyną nadzwyczajnego zagrożenia środowiska. Rodzaj czynnika wywołującego zagrożenie ze strony gwałtownych zjawisk atmosferycznych, w dużej mierze zależy od pory roku. Gwałtowne i obfite opady deszczu oraz gradu stanowią zagrożenie szczególnie w porze letniej. Opady deszczu mogą wówczas powodować wezbrania cieków wodnych, a w wyniku tego podtopienia i powodzie. Natomiast gwałtowne opady gradu niosą za sobą przede wszystkim zniszczenia upraw polowych. W okresie zimowym zagrożenie stwarzają gwałtowne opady śniegu, co może spowodować głównie utrudnienia komunikacyjne, a także zniszczenia roślin uprawnych i lasów. str. 63 Poza opadami atmosferycznymi zagrożenie stwarzają również towarzyszące im wiatry i burze. Silne wiatry mogą stać się przyczyną znacznych zniszczeń drzewostanów na terenach leśnych. Ponadto na skutek wystąpienia gwałtownych burz i wiatrów może dojść do uszkodzenia linii energetycznych, napowietrzanych linii telekomunikacyjnych, uszkodzeń budynków oraz utrudnień w ruchu komunikacyjnym wywołanych m.in. możliwością zalegania na drogach połamanych konarów drzew, a w skrajnych wypadkach także całych drzew wywróconych przez wiatr. Susza jest zjawiskiem meteorologicznym, charakteryzującym się brakiem lub ostrym niedoborem opadów atmosferycznym, wysoką temperaturą i niską wilgotnością powietrza. Jest ona skutkiem dysproporcji między ilością opadów, a zużyciem wody przez rośliny. Zakłócenie bilansu wodnego danego obszaru spowodowane jest okresem bezopadowym (30, 50 i 60 dni) który powstaje na skutek niesprzyjających cyrkulacji atmosferycznych. Czynnikiem decydującym o warunkach wodnych obszaru są również właściwości fizyczne gleb. Ważny jest zatem prawidłowy sposób prowadzenia gospodarki rolnej w powiecie zgodny z kodeksem dobrej praktyki rolniczej oraz ciągła edukacja rolników w zakresie nowych technologii i sposobów prowadzenia gospodarki rolnej zgodnych z zachowaniem właściwych bilansów wodnych. W perspektywie zmian klimatu i pogłębiania ujemnych bilansów wodnych w sezonie wegetacyjnym, adaptacja do tych warunków wymaga zwiększenia ilości wody retencjonowanej w krajobrazie. Istotnym w tym zakresie, szczególnie na użytkach zielonych będzie retencjonowanie wody na terenach już zmeliorowanych, poprzez odbudowę i modernizację istniejących już systemów melioracyjnych z szerszym ich przystosowaniem do nawodnień. Realizacja nowych inwestycji melioracyjnych winna wykorzystywać obszary gdzie występują sprzyjające warunki retencjonowania wody w krajobrazie. Budowa nowych zbiorników retencyjnych winna uwzględniać w pierwszej kolejności możliwość wykorzystania retencjonowanej wody do celów nawodnień. 3.10. Zagospodarowanie terenów Głównymi ośrodkami koncentracji urządzeń obsługi ludności są: zespoły wsi Nowe Piekuty – Krasowo Wielkie, Jabłoń Kościelna – Jabłoń Jankowce oraz wieś Hodyszewo. W mniejszym zakresie lub pojedyncze urządzenia usługowe znajdują się w innych miejscowościach. Rozmieszczenie ośrodków usługowych i urządzeń uznaje się za prawidłowe w kontekście rozdrobnienia sieci osadniczej i alokacji przestrzennej ludności. Urządzenia obsługi mieszkańców zlokalizowane na terenie gminy w odniesieniu do administracji, edukacji, ochrony zdrowia oraz handlu mają zasięg lokalny. Usługi związane z kultem religijnym w Hodyszewie mają zasięg ponadlokalny. W dziedzinie usług publicznych obejmujących szkolnictwo gimnazjalne oraz ochronę zdrowia dostępność usług dla mieszkańców jest korzystna lokalizacja istniejącego ośrodka zdrowia we wsi gminnej Nowe Piekuty. Sytuacja w zakresie placówek upowszechniania kultury poza bibliotekami publicznymi ogranicza się tylko do świetlic wiejskich. Sieć tych urządzeń jest stosunkowo gęsta. Brak placówek o znaczeniu ogólno-gminnym (Gminnego Ośrodka Kultury). Planuje się utworzenie Gminnego Ośrodka Kultury oraz Gminną Bibliotekę w 2015r. Wyposażenie gminy w urządzenia sportowo-rekreacyjne ogranicza się w zasadzie do sal gimnastycznych przy 2 szkołach oraz boisk (dwa orliki). Wyposażenie w usługi o charakterze komercyjnym w obecnej sytuacji gospodarczej regulowane jest przez gospodarkę rynkową. Tym samym działające obiekty handlowe zaspokajają podstawowe potrzeby mieszkańców gminy. str. 64 Sytuacja mieszkaniowa ludności gminy Nowe Piekuty zasadniczo nie odbiega od przeciętnej na terenach wiejskich powiatu wysokomazowieckiego. Według danych Urzędu Gminy około 5% istniejących zasobów mieszkaniowych wymaga wymiany ze względu na zły stan techniczny. Ruch budowlany na terenie gminy był niewielki i dotyczył głównie wymiany istniejących zasobów mieszkaniowych. Nowe budownictwo mieszkaniowe realizowane w niedużym zakresie koncentrowało się głównie w Nowych Piekutach. Najcenniejsze budynki z punktu widzenia walorów architektonicznych i historycznych należałoby objąć ochroną konserwatorską. Obecnie gminę zamieszkuje około 4,2 tys. osób. Pod względem liczby mieszkańców gmina Nowe Piekuty należy do grupy gmin małych. Powierzchnia gminy zajmuje 109 km2 i pod względem powierzchni należy do grupy gmin małych. Wskaźnik gęstości zaludnienia kształtuje się na poziomie 38 osób/1 km2 i zasadniczo nie odbiega od średniego wskaźnika dla obszaru wiejskiego powiatu wysokomazowieckiego wynoszącego 37 osób/1km2. W stosunku do średniego wskaźnika dla obszaru woj. podlaskiego wynoszącego 59 osób/1km2 jest znacznie wyższy. Gmina Nowe Piekuty jest obszarem o charakterze typowo rolniczym. Większość mieszkańców gminy (93,3%) zajmuje się rolnictwem. Około 5% mieszkańców gminy pracuje w sektorze administracji, edukacji i zdrowia, a pozostali mieszkańcy – w sektorze handlu (1,2%) i transportu (0,8%). Sieć osadnicza na terenie gminy jest rozdrobniona. W strukturze miejscowości przeważają małe wsie liczące do 100 mieszkańców (ponad 37%). Średnia wielkość miejscowości wynosi 115 osób. Największą miejscowością jest wieś Jabłoń-Kościelna, w której zamieszkuje około 11% ogółu mieszkańców gminy (440 osób). Drugą pod względem wielkości miejscowością jest wieś Nowe Piekuty – ośrodek gminny, w którym zamieszkuje około 6% ogółu mieszkańców gminy. W dużych wsiach liczących powyżej 200 mieszkańców w 2008 roku zamieszkiwało około 14% ludności. Do tych miejscowości poza wyżej wymienionymi należały: Jabłoń – Jankowce (235 osób); Krasowo Wielkie (218 osób); Krasowo Częstki (203 osoby). Najważniejszym ogniwem sieci osadniczej tego obszaru jest wieś gminna Nowe Piekuty – siedziba władz gminnych i ośrodek koncentracji usług poziomu II obsługujących ludność całej gminy oraz usług poziomu I dla mieszkańców miejscowości położonych w środkowej i południowej części gminy. Ze względu na stopień wyposażenia w urządzenia usługowe i położenie wyróżniają się: - zespół wsi Jabłoń Kościelna – Jabłoń Jankowce – ośrodek usług poziomu I z rozszerzonym programem usługowym dla mieszkańców miejscowości położonych w północnej części gminy - wieś Hodyszewo - ośrodek „kultu maryjnego na Podlasiu” oraz ośrodek usług poziomu I z rozszerzonym programem usługowym dla mieszkańców miejscowości położonych w południowo-wschodniej części gminy i pielgrzymów przybywających do Sanktuarium Matki Boskiej Hodyszewskiej. Poprawa warunków mieszkaniowych nastąpiła głównie w wyniku wymiany istniejących zasobów mieszkaniowych i częściowo w wyniku realizacji nowego budownictwa. Nowe budownictwo mieszkaniowe realizowane było głównie w ośrodku gminnym. Zabudowa jednorodzinna występuje we wsiach Nowe Piekuty, Jabłoń Kościelna i JabłońJankowce, a wielorodzinna wyłącznie w ośrodku gminnym. Według danych Urzędu Statystycznego w Białymstoku na koniec 1999 roku w zasobach mieszkaniowych stanowiących własność gminy znajdowało się 30 mieszkań (2,8% ogółu str. 65 zasobów mieszkaniowych gminy) o 104 izbach i powierzchni użytkowej 1.719m2. Przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkaniowa wynosiła 57,3m2 Według oceny Urzędu Gminy minimalne potrzeby mieszkaniowe wynoszą 102 mieszkania, w tym: - 20 mieszkań dla rodzin nie posiadających własnego mieszkania, - 52 mieszkania – z tytułu wymiany zasobów mieszkaniowych z powodu złego stanu technicznego (łącznie z gospodarstwami rolnymi), - 30 mieszkań w budownictwie jednorodzinnym. Rezerwy terenów pod budownictwo mieszkaniowe występują we wsiach: Nowe Piekuty, Krasowo Wielkie, Jabłoń- Dobki. Zachodzi potrzeba wyznaczenia nowych terenów pod budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne we wsiach: Jabłoń Kościelna i Jabłoń- Jankowce. Połączenia kanalizacyjne prowadzące do budynków mieszkalnych Połączenia wodociągowe Prowadzące do budynków mieszkalnych Sieć kanalizacyjna[km] Sieć wodociągowa rozdzielcza [km] Infrastruktura wodociągowa i kanalizacyjna na terenie powiatu Gminy Nowe Piekuty Jednostka Zużycie wody z wodociągu terytorialna w gospodarstwach domowych [dam3] Na 1 mieszkańca [m3] Nowe Piekuty 66,1 0 846 0 270,8 65,8 Powiat 1 023,2 97,3 13 595 3 379 3022,1 50,7 wysokomazowiecki Dane: GUS w Białymstoku – „Województwo Podlaskie 2012 - podregiony, powiaty, gminy Istotne uwarunkowania na terenie gminy stwarza nierozwiązana gospodarka ściekowa oraz brak sieci gazowej. Na terenie gminy Nowe Piekuty funkcjonuje oczyszczalnia ścieków przy obiektach szkoły podstawowej, gimnazjum i domu nauczyciela mechaniczno - biologiczna typu POLI 1 A.E.100. Odbiornikiem ścieków jest rów melioracyjny d. rzeki Tłoczewki d. Mianki d. Nurca d. Bugu. Na terenach charakteryzujących się zabudową rozproszoną, rozwiązaniem alternatywnym dla komunalnych oczyszczalni ścieków, są oczyszczalnie przydomowe. W gminie Nowe Piekuty RLM obsługiwana przez przydomowe oczyszczalnie w ilości 286. Na terenach nieskanalizowanych gospodarka ściekowa oparta jest na osadnikach gnilnych bezodpływowych. Nieszczelność lub niewłaściwy sposób pozbywania się zawartości szamb może spowodować degradację środowiska. Na terenie powiatu wysokomazowieckiego zlokalizowanych było 7 gminnych składowisk odpadów komunalnych z czego wszystkie dostały decyzje na zamknięcie i rekultywacje (6 z nich już zrekultywowano). Wg Planu Gospodarki Odpadami Województwa Podlaskiego na lata 2012-2017 powiat został przyporządkowany do Regionu Zachodniego – obszaru wydzielonego w Czerwonym Borze. str. 66 3.11. Potencjalne zmiany istniejącego stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektowanego W sytuacji gdy postanowienia zmiany studium nie zostaną zrealizowane nie należy spodziewać się istotnych zmian stanu środowiska. Założenia projektu zmiany studium mają na celu generalną poprawę stanu środowiska i pozytywny wpływ na zdrowie człowieka. W związku z małą ilością złóż kopalin naturalnych na terenie Gminy Nowe Piekuty i z dużym zapotrzebowaniem na kruszywo naturalne, wynikającym z dużym ruchem budowlanym i potrzebą modernizacji dróg, złoża powinny być chronione przed innymi inwestycjami. Na terenie gminy wyznaczono tereny w kierunku rozwoju pod planowane żwirownie(wydobycie kruszywa naturalnego). Tereny przeznaczone pod funkcje mieszkaniową jednorodzinną, zagrodową, usługową, wyznaczają kierunki rozwoju wsi. Mniejsza intensywność zabudowy to mniejszy ładunek zanieczyszczeń dostarczanych do środowiska. Oznacza to także zachowanie powierzchni biologicznie czynnych, większą zdolność pochłaniania zanieczyszczeń i retencjonowania wód opadowych w glebie. Również poziom zanieczyszczenia środowiska spalinami samochodowymi i hałasem będzie znacznie mniejszy niż po realizacji inwestycji. Wśród roślin towarzyszących zabudowie, roślin synantropijnych, często występują gatunki roślin inwazyjnych, które zaczynają wypierać rodzime gatunki flory, przystosowując się do własnych wymagań warunków siedliskowych. Proces ten będzie się nasilał na terenach pozostawionych bez ingerencji człowieka, tj. nieużytkach, poboczach dróg i rowów melioracyjnych. 4. OCENA PRZYDATNOŚCI ŚRODOWISKA DLA RÓŻNYCH RODZAJÓW UŻYKOWANIA I FORM ZAGOSPODAROWANIA Oceny przydatności środowiska dla różnych przejawów aktywności gospodarczej i form zagospodarowania dokonano pod kątem możliwości rozwoju i ograniczeń, jakie dla rozwoju społeczno-gospodarczego gminy stwarzają czynniki środowiskowe i w części zmodyfikowane przez człowieka. Możliwości rozwoju budownictwa O rozwoju budownictwa, w tym zabudowy mieszkaniowej i przemysłowej decydują przede wszystkim właściwości podłoża budowlanego: warunki gruntowo-wodne i rzeźba terenu oraz warunki topoklimatyczne: klimat lokalny. W zakresie funkcji mieszkaniowej przewiduje się: - dopełnienie terenów zwartej zabudowy miejscowości oraz udostępnienie nowych terenów pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną zwłaszcza w miejscowościach: Nowe Piekuty, Jabłoni Kościelnej i Hodyszewie, - dopełnienie oraz udostępnienie nowych terenów pod rozwój usług obsługi rolnictwa i rzemiosła nieuciążliwego, - wyposażenie terenów mieszkaniowych w podstawowe usługi obsługi ludności, - doprowadzenie sieci wodociągowej do nowej zabudowy i budowę przydomowych oczyszczalni ścieków, str. 67 Możliwości rozwoju rolnictwa Na warunki przyrodnicze produkcji rolnej składają się: − jakość gleby wyrażona klasą bonitacyjną; − przydatność rolnicza gleby wyrażona kompleksem glebowo-rolniczym,; − rzeźba terenu; − warunki wodne i klimatyczne. Funkcja rolna będzie nadal podstawową dziedziną gospodarczą gminy. Wynika to z dominacji gleb średniej i dobrej jakości, jednolitym, płaskim ukształtowaniem terenu oraz tradycji. Czynnikiem o istotnym znaczeniu dla rolnictwa, ograniczającym jego rozwój, jest zakwaszenie gleb, spowodowane charakterem skał glebotwórczych i zanieczyszczeniem atmosfery. Produkcja rolna w gospodarstwach indywidualnych ma charakter wielokierunkowy, wyspecjalizowany w chowie bydła mlecznego i opasowego oraz trzody chlewnej. Główną rolę odgrywają producenci mleka. Dobre warunki do hodowli krów mlecznych sprawiły, że regionalni hodowcy produkują mleko o najwyższej jakości i znajdują się w czołówce dostawców mleka do OSM „Mlekovita” w Wysokim Mazowieckim – do największej mleczarni w kraju i zarazem jednej najnowocześniejszej w Europie, która codziennie przetwarza 1,2 mln l. mleka. W planach znajduje się rozbudowa możliwości do 1,5 mln l. dziennie. Od roku 1998 przedsiębiorstwo dysponuje międzynarodowym certyfikatem jakości zgodnym z PN ISO 9002 co potwierdza ekologiczne pochodzenie surowca dając szansę ekspansji na rynki europejskie. Możliwości rozwoju leśnictwa O rozwoju leśnictwa decyduje zasobność siedlisk i areał gleb o małej przydatności dla rolnictwa (w klasach bonitacyjnych VI i VIz), dla których najwłaściwsze w aspekcie produktywności jest leśne użytkowanie. Rozwój leśnictwa odbywać się będzie w oparciu o istniejące kompleksy lasów państwowych oraz rozdrobnione lasy prywatne, sukcesywne powiększanie zasobów leśnych poprzez zalesianie nieużytków i gleb marginalnych. Możliwości rozwoju rekreacji Wysoka jakość rolniczej przestrzeni produkcyjnej, niska lesistość, brak zbiorników wodnych, mało urozmaicony krajobraz – nie sprzyja rozwojowi funkcji turystycznej. Turystyka rozwijać się będzie poprzez: uporządkowanie istniejącej bazy turystyczno – wypoczynkowej poprzez: podniesienie standardu jakościowego obiektów i likwidację bazy substandardowej degradującej walory rekreacyjne środowiska przyrodniczego, porządkowanie gospodarki ściekowej i modernizację dróg dojazdowych oraz rozwój turystycznych funkcji obszaru z wykorzystaniem walorów przyrodniczych i kulturowych oraz z uwzględnieniem następujących predyspozycji turystyczno–wypoczynkowych: turystyczne zagospodarowanie szlaków i tworzenie warunków do rozwoju agroturystyki. Możliwości rozwoju przemysłu przedsiębiorczości − racjonalne wykorzystanie istniejącego zainwestowania i terenów produkcyjnych oraz rolnych przydatnych, − tworzenie warunków do budowy nowych zakładów przetwórstwa rolno – spożywczego wykorzystujących miejscowe surowce, przede wszystkim w południowej i środkowej części obszaru funkcjonalnego, − tworzenie warunków rozwoju zakładów przetwórstwa surowców drzewnych, str. 68 − rozwój przemysłu wydobywczego i materiałów budowlanych w oparciu o udokumentowane zasoby surowców mineralnych, głównie w rejonach północnych obszaru funkcjonalnego, − preferowanie rozwoju małych zakładów przyjaznych dla środowiska przyrodniczego, głównie w zakresie rzemiosła artystycznego, wikliniarstwa, ekologicznych pokryć dachowych z trzciny oraz rękodzieła ludowego Kurpiowszczyzny i Podlasia. W zakresie rozwoju funkcji przemysłowej wskazuje się: - przeznaczenie nowych terenów pod przemysł rolno-spożywczy, - preferuje się rozwój nieuciążliwej działalności produkcyjnej opartej o przetwórstwo surowców lokalnych (produkty rolne, drewno, surowce mineralne), - dopuszczenie w ustaleniach nowych planów miejscowych sporządzanych dla terenów skupionej zabudowy (głównie większych jednostek osadniczych) wprowadzenia nieuciążliwych małych i średnich zakładów produkcyjnych bazujących na surowcach lokalnych, - preferowanie intensywnego rozwoju na obszarach położonych wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 659 Topczewo – Hodyszewo – Nowe Piekuty – Dąbrówka Kościelna, stanowiących miejsca zmniejszonego ryzyka inwestowania podmiotów gospodarczych działających w warunkach gospodarki rynkowej, z uwzględnieniem ustaleń dotyczących Komunikacji. - racjonalne wykorzystanie nie zagospodarowanego majątku trwałego i terenów budowlanych z przeznaczeniem na cele nieuciążliwej produkcji i magazynowo-składowe, - preferowanie rozwoju drobnej wytwórczości na terenach wiejskich w celu przełamania ich monofunkcyjności i stworzenia miejsc pracy poza rolnictwem. - produkcja energii ze źródeł odnawialnych, poprzez budowę biogazowni w obrębie wsi Krasowo Częstki, farm ogniw fotowoltaicznych w obrębie wsi Stokowisko, budowę małych indywidualnych elektrowni wiatrowych o wysokości do 30m i o mocy nieprzekraczającej 100kW energii elektrycznej oraz lokalizację innych urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii o mocy nieprzekraczającej 100kW na terenach predysponowanych do lokalizacji tych urządzeń. - wytwarzanie ciepła ze źródeł odnawialnych takich jak słońce i biogaz. 5. PROBLEMY ŚRODOWISKA ORAZ CELE JEGO OCHRONY W ASPEKCIE PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU Zgodnie z przepisami ustawy Prawo ochrony środowiska przez ochronę środowiska należy rozumieć podjęcie lub zaniechanie działań, umożliwiające zachowanie lub przywracanie równowagi przyrodniczej. Ochrona środowiska polega, w szczególności na: − racjonalnym kształtowaniu środowiska i gospodarowaniu zasobami środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju (takiego rozwoju społeczno-gospodarczego, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń); − przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom, tj. przeciwdziałaniu emisjom, które mogą być szkodliwe dla zdrowia ludzi lub stanu środowiska, mogą powodować szkody w dobrach materialnych, mogą pogarszać walory estetyczne środowiska lub mogą kolidować z innymi, uzasadnionymi sposobami korzystania ze środowiska; − przywracaniu elementów przyrodniczych do stanu właściwego. str. 69 5.1.Problemy ochrony środowiska, a w szczególności dotyczące obszarów chronionych Głównym problemem ochrony środowiska jest ochrona krajobrazu oraz dziko występującej roślinności i drobnej zwierzyny. Eksploatacja udokumentowanego złoża doprowadzi do zamiany dotychczasowego ukształtowania powierzchni terenu w wyniku prowadzenia prac wydobywczych. W miejscu prowadzenia wydobywania piasku i żwiru ulegnie zniszczeniu roślinność i siedliska gryzoni występująca na analizowanym obszarze. W czasie prowadzenia prac wydobywczych kruszywa naturalnego nastąpi wzrost poziomu hałasu oraz niewielkie pogorszenie stanu sanitarnego powietrza atmosferycznego w wyniku prac maszyn wydobywających (ładowarki hydraulicznej, koparki hydraulicznej) oraz ruchu samochodów ciężarowych. Również podczas wprowadzania nowej zabudowy zostanie naruszony profil gleby, oraz zniszczona roślinność w miejscu posadowienia budynku oraz może wystąpić nieznaczny wzrost poziomu hałasu i zanieczyszczenia w wyniku różnego rodzaju prac budowlanych. Budowa farm fotowoltaicznych w fazie realizacji będzie oddziaływać negatywnie na środowisko. Odziaływanie te będzie miało charakter krótkotrwały a ich skutki będą miały charakter przemijający. Uciążliwość fazy realizacji farm fotowoltaicznych będzie związana z zapyleniem terenu w trakcie prowadzenia prac ziemnych, emisja różnego rodzaju gazów i pyłów w wyniku pracy maszyn i urządzeń budowlanych. Emisja hałasu ze środków transportu i maszyn budowlanych oraz wytworzenie znacznej ilości odpadów budowlanych. Realizacja prac budowlanych w zgodzie z zasadami dobrej praktyki budowlanej, połączona z ochroną lokalnej szaty roślinnej, w szczególności drzew i krzewów, powinna skutecznie ograniczyć negatywny wpływ na środowisko, w tym na warunki życia mieszkańców. Budowa biogazowni w czasie realizacji inwestycji może wiązać się z zwiększony hałasem oraz pylenie w wyniku roznoszenia przez wiatr materiałów sypkich. Uciążliwość będzie miała charakter krótkotrwały. Natomiast w czasie eksploatacji biogazowni mogą wystąpić wyziewy nie przyjemnych odorów. W związku z tym wyznaczono strefę ograniczonego użytkowania. Przez teren opracowania przebiega napowietrzna linia elektroenergetyczna 400kV. Linia elektroenergetyczna wytwarza promieniowanie niejonizujące, które wpływa negatywnie na organizmy żywe. W związku z uciążliwością linii na środowisko wyznaczono strefę ograniczanego użytkowania w pobliżu przebiegu linii elektroenergetycznej. Istotne uwarunkowania na terenie gminy stwarza nierozwiązana gospodarka ściekowa oraz brak sieci gazowej. Obszary rozwoju zabudowy objęte są priorytetem wyposażenia w infrastrukturę techniczną stanowiącego zobowiązanie publiczno – prawne gminy z tytułu przepisów Ustawy o samorządzie gminnym. Warunkiem inwestowania na w/w obszarach jest budowa przydomowych oczyszczalni ścieków lub innych rozwiązań gospodarki ściekowej zgodnie z przepisami ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminie. W Studium wskazuje się podejmowanie działań na rzecz poprawy stanu sanitarnego wód i powierzchni ziemi poprzez rozwój kanalizacji sanitarnej, gazyfikację, modernizację lokalnych kotłowni i stosowanie odnawialnych źródeł energii, zwłaszcza z wykorzystaniem biomasy, likwidację dzikich wysypisk, stosowanie pasów zieleni izolacyjnej przy drogach obciążonych dużym ruchem samochodowym, ograniczenie zasięgu rolniczych zanieczyszczeń obszarowych, ochronę otulin biologicznych cieków, zwłaszcza tych, które są pozbawione naturalnego buforu biologicznego, zachowanie w dolinach mokradeł pozostających w związkach hydrodynamicznych z rzekami. str. 70 5.2.Cele ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu Krajowym dokumentem określającym cele ochrony środowiska jest Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009–2012, z perspektywą do roku 2016 (PEP). Działania zawarte w tym dokumencie w zakresie ochrony środowiska w Polsce wpisują się w priorytety w skali Unii Europejskiej, tj. pkt. 6. Cele - Wspólnotowego programu działań w zakresie środowiska naturalnego. Zgodnie z PEP głównymi celami współczesnej polityki ekologicznej w Unii Europejskiej jest: − ochrona, zachowanie i podtrzymanie jakości środowiska; − ochrona zdrowia ludzi; − ostrożne i racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych; − podejmowanie działań zmierzających do rozwiązania regionalnych i światowych problemów związanych ze środowiskiem, przystosowanie do zmian klimatu, ochrona różnorodności biologicznej. W zakresie poprawy jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego jako cel średniookresowy do 2016r. wskazano dążenie do spełnienia przez Polskę zobowiązań wynikających z Traktatu Akcesyjnego oraz dyrektyw unijnych, tj.: − Dyrektywy 2001/80/WE z 23 października 2001 r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych źródeł spalania paliw (Dyrektywa LCP); − Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (Dyrektywa CAFE). Polska stosownie do zapisów Traktatu Akcesyjnego i Dyrektywy 2001/81/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2001 r. w sprawie krajowych poziomów emisji dla niektórych rodzajów zanieczyszczenia powietrza (Dyrektywie pułapowej) zobowiązała się do znacznej redukcji emisji SO2, NOx, NH3 i lotnych związków organicznych, do znacznej redukcji emisji SO2 i NOx z kotłów o mocy powyżej 50 MW. Zadania związane z ochroną atmosfery, a właściwie z przeciwdziałaniem zmianom klimatu, wynikają dla z przyjętej przez Radę Europejską w 2007 r. decyzji o edukacji emisji dwutlenku węgla z terenu UE o 20% do roku 2020 i są trudne do zrealizowania. Nadrzędnym celem w zakresie ochrony zasobów wodnych określonych w PEP, jest utrzymanie lub osiągnięcie dobrego stanu wszystkich wód, w tym również zachowanie i przywracanie ciągłości ekologicznej cieków. Cele środowiskowe dla części wód zostały oparte w szczególności na wartościach granicznych poszczególnych wskaźników fizyko-chemicznych, biologicznych i hydromorfologicznych, określających stan ekologiczny wód powierzchniowych oraz wskaźników chemicznych świadczących o stanie chemicznym wody, odpowiadających warunkom osiągnięcia przez te wody dobrego stanu, z uwzględnieniem kategorii wód, wg rozporządzenia w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych. Wg definicji umieszczonej w RDW „dobry stan wód podziemnych” oznacza stan osiągnięty przez część wód podziemnych, jeżeli zarówno jej stan ilościowy, jak i chemiczny jest określony, jako co najmniej „dobry”. W związku z powyższym ustalono dla wód podziemnych następujące główne cele środowiskowe, polegające na: − zapobieganiu dopływowi lub ograniczenia dopływu zanieczyszczeń do wód podziemnych; − zapobieganiu pogarszaniu się stanu wszystkich części wód podziemnych (z zastrzeżeniami wymienionymi w RDW); − zapewnieniu równowagi pomiędzy poborem a zasilaniem wód podziemnych; str. 71 − wdrożeniu działań niezbędnych dla odwrócenia znaczącego i utrzymującego się rosnącego trendu stężenia każdego zanieczyszczenia powstałego w skutek działalności człowieka. Dla spełnienia wymogu niepogarszania stanu części wód, dla części wód będących w co najmniej dobrym stanie chemicznym i ilościowym, celem środowiskowym jest utrzymanie tego stanu. W Programie uwzględniono dodatkowe wymagania związane z koniecznością wdrożenia dyrektywy 2008/50/we z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza dla Europy (tzw. dyrektywy CAFE), która m. in. wprowadza kontrolę stopnia narażenia człowieka na działanie pyłu PM 2,5 zawartego w powietrzu, a pochodzącego m. in. ze źródeł bytowo-komunalnych oraz różnego rodzaju zakładów przemysłowych. 6. SPÓJNOŚĆ PROJEKTU STUDIUM Z POLITYKĄ OCHRONY ŚRODOWISKA NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM I KRAJOWYM 6.1.Spójność projektu Studium z polityką międzynarodowym i Unii Europejskiej ochrony środowiska na szczeblu Polityka zawarta w projekcie zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty jest spójna z polityką na szczeblu międzynarodowym i Unii Europejskiej, wynikającą m. in z następujących aktów i dokumentów: − Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu; − Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt – Konwencja Bońska; − Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk Konwencja Berneńska; − Europejska Konwencja o ochronie dziedzictwa archeologicznego; − Europejska Konwencja Krajobrazowa; − Konwencja o Różnorodności Biologicznej; − 6. Program Działań na rzecz środowiska. Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu Celem nadrzędnym Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu jest doprowadzenie do ustabilizowania koncentracji gazów cieplarnianych w atmosferze na poziomie, który zapobiegałby niebezpiecznej antropogenicznej ingerencji w system klimatyczny. Natomiast celem Protokołu z Kioto do Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu jest zobowiązanie do redukcji antropogenicznej emisji gazów cieplarnianych wymienionych w Załączniku A do Protokołu wyrażonej w równoważniku dwutlenku węgla w okresie rozliczeniowym (2008 -2012) dla wszystkich stron Konwencji. Zakłada się, że cele te w projekcie zmiany Studium realizowane są poprzez określenie obszarów oraz kierunków i zasad rozwoju w obszarze gminy Nowe Piekuty inwestycji z zakresu energetyki odnawialnej. Konwencja Bońska Natomiast celem Konwencji Bońskiej jest ochrona gatunków wędrownych zwierząt lub jej geograficznie wyodrębnionych części, gdy znaczna liczba osobników tego gatunku podejmuje w sposób cykliczny wędrówkę i przekracza jedną lub kilka granic państwowych) na całym obszarze ich występowania. str. 72 Dużym zagrożeniem dla zwierząt wędrujących jest utrata siedlisk niezbędnych do przeżycia na różnych etapach ich wędrówki oraz bezpośrednia ich eksterminacja. Istotne są ustalenia Konwencji dotyczące: − ochrony, o ile to jest możliwe i właściwe, odtworzenie tych siedlisk gatunku, które są ważne dla zapobieżenia groźby jego zagłady; − zapobiegania, usuwania, kompensowania lub minimalizowania, w zależności od potrzeb, niekorzystnego oddziaływania lub przeszkód poważnie utrudniających bądź uniemożliwiających wędrówkę gatunków. W nawiązaniu do celów i ustaleń Konwencji oraz Porozumienia można stwierdzić, że projekt Studium nie stwarza zagrożeń dla wypełnienia jej postanowień, gdyż zachowana jest drożność korytarzy ekologicznych, przebiegających przez obszar gminy. Projekt Studium nie ingeruje również w obszary mogące stanowić naturalne siedliska. Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk (Konwencja Berneńska) Celem Konwencji o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk (Konwencja Berneńska) jest zachowanie europejskich gatunków dzikich zwierząt i roślin oraz ich naturalnych siedlisk, zwłaszcza gatunków endemicznych, zagrożonych i ginących, których ochrona wymaga współdziałania kilku państw, co w projekcie zmiany Studium realizowane jest m. in. poprzez: − utrzymanie istniejącej ochrony prawnej obszarów i obiektów o wysokich wartościach przyrodniczych i nie wprowadzanie nowych funkcji w obszarach objętych ochroną na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody; − zachowanie drożności korytarzy ekologicznych; − zachowanie w dolinach rzek lasów łęgowych, olsów i innych naturalnych formacji przyrodniczych, jako ostoi rzadkich gatunków roślin i zwierząt oraz regulatorów wilgotności siedlisk i mikroklimatu; − zachowanie w stanie nienaruszonym śródleśnych nieużytków, tj. bagien, torfowisk, leśnych łąk wraz z ich florą i fauną, w celu ochrony różnorodności przyrodniczej i dalsze traktowanie ich jako użytki ekologiczne. Cele Konwencji nie będą, w wyniku realizacji projektu zmiany Studium zagrożone, ponieważ projektowany dokument nie przewiduje żadnych zmian w granicach obszarów objętych ochroną prawną, a realizacja inwestycji jest zależna od sporządzonych raportów oddziaływania na środowisko oraz przeprowadzonych procesów uzyskiwania decyzji środowiskowych, zgodnie z ustalonymi w przepisach procedurami. W projekcie zmiany Studium proponuje się nowe obszary do objęcia ochroną prawną. Konwencja o ochronie dziedzictwa archeologicznego Celem Konwencji o ochronie dziedzictwa archeologicznego jest ochrona dziedzictwa archeologicznego, obejmującego struktury, konstrukcje, zespoły budowlane, eksploatowane tereny, przedmioty, zabytki innego rodzaju, jak też ich otoczenie znajdujące się na ziemi lub pod wodą, jako źródła zbiorowej pamięci europejskiej i jako instrumentu dla badań historycznych i naukowych, co respektowane jest w dokumencie projektu zmiany Studium poprzez oznaczenie stanowisk archeologicznych i ich ochronę zgodnie z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Europejska Konwencja Krajobrazowa Głównym celem Europejska Konwencji Krajobrazowej jest współdziałanie państw na rzecz propagowania ochrony, zarządzania i planowania krajobrazu, rozumianego jako „obszar, postrzegany przez mieszkańców , którego charakter jest wynikiem działań i interakcji str. 73 czynników naturalnych i (lub) ludzkich”. Odnosi się do obszarów naturalnych, wiejskich, miejskich i podmiejskich, obejmuje lądy wody śródlądowe i obszary morskie. Jak zapisano w preambule, krajobraz i różnorodność krajobrazów europejskich stanowią podstawowy składnik naturalnego i kulturalnego dziedzictwa Europy oraz ważny element jakości życia ludzi „we wszystkich miejscach”. Cele Konwencji w projektowanym dokumencie są wypełniane m. in. poprzez: − wykluczenie z zainwestowania terenów w granicach obszarów chronionych, dolin rzecznych, korytarzy ekologicznych i systemu przyrodniczego gminy; − wskazanie zasad powodujących ograniczenie negatywnego wpływu inwestycji na otaczający krajobraz oraz negatywne podejście ze strony społeczeństwa. Konwencja o różnorodności biologicznej jest ochrona różnorodności biologicznej Celami Konwencji o różnorodności biologicznej jest ochrona różnorodności biologicznej, zrównoważone użytkowanie jej elementów oraz uczciwy i sprawiedliwy podział korzyści wynikających z wykorzystywania zasobów genetycznych, co w projekcie dokumentu realizowane jest m. in. przez następujące zapisy: − zachowanie drożności korytarzy ekologicznych i eliminowanie barier utrudniających migrację fauny i flory; − zachowanie leśnego użytkowania obszarów leśnych oraz ochrona zasobów leśnych; − zachowanie możliwie maksymalnej powierzchni biologicznie czynnej przy realizacji inwestycji z energetyki odnawialnej i kontynuacja dotychczasowego sposobu użytkowania terenów niezajętych pod inwestycje. Ponadto zasady zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej, określone w Konwencji, znalazły swe odbicie zarówno w Konstytucji RP, jak i w Polityce Ekologicznej Państwa, politykach i strategiach sektorowych oraz w licznych ustawach, jak choćby: ustawa o ochronie przyrody, ustawa o lasach, ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych, ustawa Prawo wodne, ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. W związku z powyższym, a także w świetle faktu, że ustalenia projektu zmiany Studium powinny być zgodne z obowiązującymi przepisami, można stwierdzić, że projekt zmiany Studium nie stanowi przeszkody w wypełnianiu celów i postanowień Konwencji. 6. Program Działań na rzecz środowiska (6. PD) Zadania polityki ekologicznej Unii Europejskiej w pierwszych latach XXI w. wyznacza 6. Program Działań na rzecz środowiska (6. PD), przyjęty w 2001 r. Koncentruje się on na czterech obszarach priorytetowych: − zmiany klimatyczne – celem działań jest zmniejszenie efektu cieplarnianego do poziomu, który nie będzie powodował nienaturalnych odchyleń w klimacie Ziemi; dąży się do wdrożenia wymagań Protokołu z Kioto, a zatem do doprowadzenia, w latach 2008-2012 do corocznej redukcji emisji sześciu gazów cieplarnianych o 8% w stosunku do roku bazowego (poziom emisji z 1990r.); w dłuższej perspektywie, do 2020 r., konieczna jest dalsza redukcja emisji o 20-40 %; − ochrona przyrody i bioróżnorodności – działania mają na celu ochronę i odtwarzanie struktury i funkcjonowania naturalnych ekosystemów i powstrzymanie utraty bioróżnorodności zarówno na terenie UE, jak i na całej Ziemi; − środowisko naturalne i zdrowie – podstawowym celem jest osiągnięcie takiej jakości środowiska, aby poziomy zanieczyszczenia (w tym promieniowanie i hałas) nie wywierały zagrożenia dla zdrowia ludzi; − zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych i gospodarka odpadami – działania mają na celu zapewnienie, że konsumpcja odnawialnych i nieodnawialnych zasobów naturalnych nie przekroczy określonych limitów (pojemności środowiska). str. 74 Wyniki analizy ustaleń projektu zmiany Studium oraz przytoczone powyżej argumenty wskazują na spójność projektowanego dokumentu z celami ochrony środowiska na szczeblu międzynarodowym i pozwalają stwierdzić, że kierunki polityki przestrzennej i zasady zagospodarowania przestrzennego zapisane w projekcie zmiany Studium wpisują się i są spójne z celami i zadaniami określonymi w 6. PD. 6.2. Spójność projektu Studium z polityką ochrony środowiska na poziomie krajowym Podstawowym dokumentem krajowym w zakresie ochrony środowiska jest „Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016” (2008r). Planowane działania w obszarze ochrony środowiska w Polsce wpisują się w priorytety w skali Unii Europejskiej i cele wspólnotowego programu działań w zakresie środowiska naturalnego. Zgodnie z ostatnim przeglądem wspólnotowej polityki ochrony środowiska do najważniejszych wyzwań należy zaliczyć: − działania na rzecz zapewnienia realizacji zasady zrównoważonego rozwoju; − przystosowanie do zmian klimatu; − ochrona różnorodności biologicznej. Polityka Ekologiczna mówi o konieczności uwzględnienia zasad ochrony środowiska i ochrony przyrody w planach zagospodarowania przestrzennego. Dużo uwagi poświęcono ochronie zasobów naturalnych, jakie kraj nasz posiada. Wielką wartością jest różnorodność biologiczna przyrody, która powinna być chroniona. Ochrona przed erozją przez zakrzewianie śródpolne i wzdłuż cieków wodnych oraz stosowanie dobrych praktyk rolnych jest priorytetem w zakresie ochrony powierzchni ziemi. Jednym z najważniejszych celów jest racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi. W zakresie ochrony wód przed zanieczyszczeniem najważniejszym celem jest wyposażone miejscowości w nowoczesne, wysokosprawne oczyszczalnie ścieków, współpracujące z szeroko rozbudowanymi sieciami kanalizacyjnymi. Duże znaczenie dla stanu zdrowia społeczeństwa, a także dla stanu środowiska przyrodniczego, ma ochrona powietrza przed zanieczyszczeniem, a także konieczność reformy systemu zbierania i odzysku odpadów. Głównym celem strategicznym jest doprowadzenie do sytuacji, w której projekty dokumentów strategicznych wszystkich sektorów gospodarki będą, zgodnie z obowiązującym w tym zakresie prawem, poddawane procedurze oceny oddziaływania na środowisko i wyniki tej oceny będą uwzględniane w ostatecznych wersjach tych dokumentów. Do planu powinno przyjąć się podstawowe założenie, jakim jest zrównoważony rozwój, oparty na polityce ekorozwoju, zakładając rozwijanie i promowanie funkcji zgodnych z predyspozycjami środowiska, kształtowanie racjonalnej struktury funkcjonalno - przestrzennej. Trwały rozwój społeczno - gospodarczy osiągnięty będzie poprzez rozważne korzystanie z walorów środowiska naturalnego. Cele zagospodarowania przestrzennego, przy założeniu zrównoważonego rozwoju, poprzez oszczędne dysponowanie rezerwami z myślą o pokoleniach następnych, muszą koncentrować się przede wszystkim na kierunkach zagospodarowania terenów już znajdujących się w części zurbanizowanej wsi. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego powinien uwzględniać cele ochrony środowiska ustanowione na poziomie międzynarodowym i krajowym. Ważnym elementem ochrony środowiska na szczeblu międzynarodowym jest tzw. „Pakiet klimatyczny”, który przyjęła Unia Europejska w 2008r. Zgodnie z tym pakietem emisja dwutlenku węgla do roku 2020 ma zmniejszyć się o 20% w stosunku do 1990r. Zadaniem pakietu klimatycznego jest zwiększenie uzyskiwania energii z odnawialnych źródeł. str. 75 Wprowadzenie na terenie gminy systemów ogniw fotowoltaicznych oraz biogazowni realizuje te cele. Projekt Studium uzależnia możliwość realizacji poszczególnych inwestycji od właściwie wykonanych raportów oddziaływania na środowisko tych inwestycji oraz wyników przeprowadzonego zgodnie z procedurami procesu uzyskiwania decyzji środowiskowych. Ponadto sama procedura tworzenia dokumentu planistycznego, jakim jest studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy wpisuje się w realizację dwóch spośród kierunków działań systemowych przyjętych w PEP, jakimi są: udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska oraz ekologizacja planowania przestrzennego. W efekcie analizy spójności ustaleń projektu Studium z celami polityki ochrony środowiska określonych w w/w dokumencie można stwierdzić, że cele ochrony środowiska oraz proponowane w projekcie zmiany Studium są zgodne i wpisują się w krajową politykę ochrony środowiska. 7. OBSZAR POZOSTAJĄCY W ZASIĘGU ODDZIAŁYWANIA, WYNIKAJĄCEGO Z REALIZACJI PROJEKTU STUDIUM Faktyczne oddziaływanie realizacji zamierzeń inwestycyjnych zaproponowanych w projekcie Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty na jakość środowiska i jego funkcjonowanie, wynika z przeznaczenia terenu oraz zależeć będzie od wrażliwości na antropopresję otoczenia przyrodniczego, przy uwzględnieniu istniejących i przewidywanych powiązań ekologicznych w otoczeniu danego terenu. Oddziaływania te będą miały zasięg lokalny oraz ponadlokalny. Za zasięg lokalny przyjęto spodziewany wpływ skutków realizacji ustaleń projektu zmiany Studium w obrębie granic administracyjnych gminy – jest to przestrzenna jednostka przyrodnicza składająca z komponentów przyrodniczych i zmian spowodowanych działalnością człowieka. Charakteryzuje się uformowaną osnową geologiczną, geomorfologiczną, hydrologiczną i klimatyczną. Za oddziaływania ponadlokalne uznano takie, które są odczuwane poza granicami administracyjnymi gminy Nowe Piekuty. Stan środowiska przyrodniczego gminy Nowe Piekuty określa się jako dobry. Dotychczasowe zagospodarowanie poszczególnych miejscowości w znacznym stopniu wpłynęło na jego przekształcenie, lecz nie wyrządziło znaczących szkód. Przyjęto następujące zasady i kierunki zagospodarowania przestrzennego: 1) ochrona gleb o najwyższej przydatności rolniczej przed przeznaczaniem na cele nierolnicze, 2) ochrona wód powierzchniowych, w tym rzeki Śliny i Tłoczewki przed zanieczyszczeniami, 3) ochrona wód podziemnych przed zanieczyszczeniami poprzez rozwiązanie gospodarki wodno-ściekowej, w tym budowa scentralizowanych systemów kanalizacji sanitarnej, 4) zachowanie i ochrona istniejącej zieleni, w tym: zadrzewień, zieleni parkowej i cmentarnej, 5) zwiększenie lesistości obszaru poprzez zalesienie gruntów marginalnych dla potrzeb produkcji rolnej, 6) kształtowanie systemu lokalnych powiązań przyrodniczych w oparciu o sieć dolin rzecznych (dolina Tłoczewki), dolinek bocznych, obniżeń terenowych i obszarów leśnych, 7) ochrona i utrzymanie dobrego stanu technicznego i form historycznych obiektów zabytkowych o wartościach kulturowych, str. 76 8) tworzenie warunków do rozwoju nowoczesnych systemów infrastruktury technicznej oraz komunikacji; 9) ochrona i poprawa infrastruktury pielgrzymkowej miejsc kultu religijnego w Hodyszewie, 10) tworzenie warunków do wielofunkcyjnego rozwoju wsi wspierających powstawanie nowych miejsc pracy poza rolnictwem, 11) worzenie warunków dla rozwoju agroturystyki, 12) zachowanie odpowiednich stref ochronnych od linii napowietrznej WN 400 kV Miłosna – Narew. Ponadto ustalono: − zagospodarowanie terenów powinno następować, w jak najwyższych standardach architektonicznych, z poszanowaniem podstawowych zasad ładu przestrzennego i zrównoważonego rozwoju, a w szczególności ochrony krajobrazu oraz ochrony środowiska; − nowe funkcje oraz zmiany funkcji terenów określone w projekcie zamiany Studium nie mogą powodować przekroczeń standardów jakości środowiska; − inwestycje mogą być lokalizowane pod warunkiem, że planowane przedsięwzięcie nie będzie sprzeczne z ustaleniami przyjętymi dla danej strefy lub formy ochrony prawnej lub planistycznej na danym obszarze oraz nie będzie powodować uciążliwości na położonych w sąsiedztwie terenach zabudowy mieszkaniowej, − lokalizację urządzeń i sieci infrastruktury technicznej dopuszczono w miejscach wyznaczonych na rysunku studium oraz nie wyznaczonych rysunkiem studium na wszystkich terenach pod warunkiem, że nie naruszy to podstawowej funkcji terenu oraz warunków krajobrazu naturalnego i ustaleń obszarów ochrony prawnej i planistycznej. Dotychczasowy rozwój przestrzenny gminy nie doprowadził do znacznego przekształcenia krajobrazu, degradacji powierzchni ziemi. Likwidacji uległy ekosystemy, zlikwidowana została biologiczna warstwa gleb pod budynkami, przekształceniu uległy warunki wodne oraz krajobraz. Rozwój zabudowy następował w dłuższym czasie, co pozwoliło na zachowanie równowagi w środowisku i mniejszym stopniu wpłynęło na klimat i morfologię. W przypadku braku realizacji ustaleń projektu zmiany Studium w gminie Nowe Piekuty zostanie ograniczona możliwość dalszego rozwoju gospodarczego, aktywizacji terenów poeksploatacyjnych oraz mogą zostać zahamowane działania prowadzące do utrzymania ładu przestrzennego i zrównoważonego rozwoju zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami prawnymi. Występuje duże zapotrzebowanie na tereny zabudowy jednorodzinnej i zagrodowej. Gmina Nowe Piekuty położona jest poza Obszarem Chronionego Krajobrazu oraz poza Obszarami Specjalnej Ochrony Ptaków i Siedlisk „Natura 2000”. Najbliższe obszary Natura 2000 to: − OSO Dolina Górnej Narwi PLB 200007 ok. 8,5km od granicy gminy; − OZW Ostoja w Dolinie Górnej Narwi PLH 200010 ok. 8,5km od granicy gminy; − OSO Bagienna Dolina Narwi PLB 200001 ok. 13,5km od granicy gminy; − OZW Narwiańskie Bagna PLH 200002 ok. 13,5km od granicy gminy; − OSO Bagno Wizna PLB 200005 ok. 23km od granicy gminy; − OSO Przełomowa Dolina Narwi PLC 200003 ok. 9km od granicy gmin. W zakresie ochrony środowiska na szczeblu międzynarodowym są dyrektywy: − Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa(Dyrektywa Ptasia); − Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dyrektywa Siedliskowa). str. 77 8. PROGNOZA WPŁYWU PROJEKTU STUDIUM NA FUNKCJONOWANIE I JAKOŚĆ ŚRODOWISKA Podstawą w planowaniu rozwoju społeczno – gospodarczego winna być strategia ukierunkowana na unikanie powodowania szkód w środowisku, a nie strategia nastawiona na likwidację skutków degradacji środowiska. Mając na uwadze zasadę zrównoważonego rozwoju – uznając za priorytet zachowanie wartości środowiska przyrodniczego, a jednocześnie racjonalne inwestowanie dla potrzeb lokalnej społeczności – w celu ograniczenia prognozowanych oddziaływań na środowisko wynikających z przedmiotowego projektu zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, zachodzi potrzeba uwzględnienia rozwiązań eliminujących lub ograniczających te oddziaływania, a w szczególności: − wszelkie prace przy zabytku oraz działalność inwestycyjna na jego terenie winne być uzgodnienie z WKZ. − sukcesywne prowadzenie rekultywacji terenów poeksploatacyjnych oraz przywracanie właściwego stanu innych elementów środowiska; − zmniejszenie hałasu na terenach osiedleńczych, poprzez poprawę stanu nawierzchni dróg oraz stosowanie zieleni izolacyjnej; − zmiana czynnika grzewczego z węgla na drzewo, gaz, prąd, olej opałowy lekki; − wszystkie przedsięwzięcia gospodarcze wpływające na stan zasobów i stosunków wodnych należy poprzedzić kompleksową ekspertyzą wyjaśniającą skutki tych przedsięwzięć dla środowiska; − zachowanie istniejącego zadrzewienia i zakrzewienia śródpolnego oraz propagowania nowych nasadzeń na poboczach dróg, brzegach cieków wodnych, na terenach wokół budynków publicznych, przemysłowych i mieszkalnych. 8.1.Czynniki, które będą oddziaływać na środowisko w wyniku zagospodarowania terenów zgodnie z ich przeznaczeniem W wyniku zagospodarowania terenów zgodnie z założeniami projektu zmiany Studium, na funkcjonowanie i jakość środowiska będą oddziaływać następujące czynniki: − hałas: mechaniczny, hałas będący efektem pracujących silników spalinowych agregatów prądotwórczych, hałas związany z ruchem drogowym generowanym przez środki transportowe; − pole elektromagnetyczne, − zabudowa kubaturowa; − infrastruktura techniczna: linie elektroenergetyczne, − zanieczyszczenia emitowane do atmosfery (uciążliwości zapachowe), − odpady – składowanie i wywożenie, − odpady eksploatacyjne silników oraz innych urządzeń i instalacji. 8.2.Prognoza oddziaływania realizacji projektu studium na poszczególne elementy środowiska, z uwzględnieniem zależności pomiędzy tymi elementami i między oddziaływaniami na te elementy str. 78 8.2.1. Zmiany w obrębie poszczególnych elementów środowiska różnorodność biologiczna ludzie zwierzęta rośliny woda powietrze powierzchnia ziemi krajobraz klimat zasoby naturalne zabytki dobra materialne ▼ ▲ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▲ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ negatywne pozytywne chwilowe stałe skumulowane krótkoterminow e średniotermino we długoterminowe wtórne pośrednie bezpośrednie Środowisko przyrodnicze gminy Nowe Piekuty podlega ustawicznym przemianom w wyniku procesów naturalnych oraz działalności gospodarczej człowieka. Zmiany spowodowane przez procesy naturalne nie zależą od człowieka, ale mogą być przez niego przyśpieszane lub korygowane. Proces antropogenicznych zmian w środowisku jest nieunikniony. Najczęściej związany jest z eksploatacją zasobów naturalnych niezbędnych koniecznych dla człowieka oraz przysposabianiem środowiska do jego potrzeb. Bywa też uruchamiany na skutek zaniechania bądź osłabienia antropopresji, w szczególności dotyczy produkcji roślinnej. Przynosi korzyści i straty. Zmiany w środowisku dotyczą ubytku zasobów naturalnych w wyniku ich marnotrawstwa, obniżenia ich jakości i dewastacji ekologicznej. Prognozowane w projekcie Studium zmiany w funkcjonowaniu środowiska dotyczą stanu, jaki zaistnieje w wyniku wprowadzenia i realizacji rozwiązań planistycznych projektu Studium. Zależności między elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy. ELEMENTY ŚRODOWISKA TYP ODDZIAŁYWANIA ▼ ▼ ▲ ▲ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▲ ▲ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▲ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▲ ▼ ▼ ▼ ▲ ▼ minimalny charakter ▲ maksymalny charakter 8.3.Zmiany w obrębie poszczególnych elementów środowiska Główną funkcją gminy Nowe Piekuty jest funkcja rolna, uzupełniona funkcją mieszkaniową. Produkcja i przemysł mają marginalne znaczenie w strukturze funkcjonalnej obszaru. Na strukturę funkcjonalno-przestrzenną gminy składają się główne ośrodki aktywności gospodarczej i osadniczej w gminie oraz pozostałe jednostki osadnicze, oznaczone na rysunku zmiany Studium granicami zwartej zabudowy, stanowiące elementy (ogniwa) obszaru aktywności gospodarczej w strukturze zagospodarowania przestrzennego. Określenie w/w obszarów delimitowała analiza uwarunkowań oraz istniejącego zainwestowania str. 79 poszczególnych jednostek między innymi w zakresie procesów gospodarczych i społecznych, walorów środowiska kulturowego i przyrodniczego oraz dostępności komunikacyjnej. W granicach zwartej zabudowy wsi, oznaczonych graficznie na rysunku projektu zmiany Studium, dopuszcza się lokalizację nowej zabudowy jednorodzinnej, pensjonatowej, rekreacji indywidualnej i zagrodowej oraz obiektów usługowych. Ewentualna uciążliwość wynikająca z prowadzonej działalności nie może wykraczać poza granice własnej działki. Poza granicami zwartej zabudowy wsi, będzie powstawała zabudowa zagrodowa i inna, w tym związana z działalnością rolną i produkcyjną, zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. W związku z niewielkim wzrostem liczby ludności gminy Nowe Piekuty, przyjmuje się że nowa zabudowa będzie realizowana w podobnych wskaźnikach i parametrach zabudowy poprzez uzupełnienia i intensyfikację istniejących zespołów osadniczych (w tym zabudowę terenów przyległych). Te zasady nie będą dotyczyły zabudowy siedliskowej i zagrodowej, determinowaniem poszczególnych obszarów produkcji rolnej. 8.4. Prognoza wpływu realizacji projektu studium na jakość środowiska O jakości środowiska decyduje wielkość i skala zagrożeń naturalnych, jak również antropogenicznych. Zagrożenia naturalne są efektem zmian klimatycznych i hydrologicznych z powodu małej odporności środowiska przyrodniczego, w szczególności hydrosfery i pedosfery oraz zagospodarowania przestrzennego na ekstremalne zjawiska naturalne. Zagrożenia antropogeniczne wynikają z działalności człowieka i niewystarczającego stopnia zabezpieczenia środowiska przed antropopresją. Gmina Nowe Piekuty posiada obowiązujące Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego obejmujące obszar w granicach administracyjnych. Niniejszy projekt zmiany Studium ma w zasadzie charakter porządkujący. Jego zmiana dotyczy z konieczności uwzględnienia zadań wynikających z planów wyższego rzędu, zmiany przepisów prawnych i z zapotrzebowania społecznego na nowe tereny inwestycyjne. Podobnie, jak w obowiązującym Studium obszar gminy ma pełnić funkcję: rolniczą. Uzupełnieniem powyższych funkcji może stać się wielokierunkowa działalność gospodarcza, w tym działalność przemysłowa nieuciążliwa dla środowiska na wyznaczonych w projekcie zmiany Studium terenach. Funkcji podstawowej towarzyszyć będą: funkcja mieszkaniowa, obsługi w zakresie rozwoju usług wielofunkcyjnych, usług publicznych, infrastruktury społecznej, komunikacji i infrastruktury technicznej oraz funkcja ochronna i ekologiczna. Szczegółowe rozlokowanie poszczególnych funkcji, uwzględniające uwarunkowania przyrodnicze, w tym chłonność turystyczną terenu i stan ochrony prawnej, nastąpi na etapie sporządzania planów miejscowych dla poszczególnych obszarów. Zmiany wprowadzone w niniejszym projekcie zmiany Studium dotyczą powiększenia terenów przeznaczonych na wymienione wyżej funkcje. W żadnym przypadku nie kolidują z obszarami prawnie chronionymi. Projekt zmiany Studium dopuszcza wprowadzenie nowej zabudowy w obrębie terenów rolnych i co również bardzo ważne ustala, za obowiązującym Studium, obowiązek przestrzegania zasad ochrony przyrody ustalonych w przepisach odrębnych. Ustalenia projektu zmiany Studium obejmują m.in. ochronę terenów otwartych oraz podkreślają wagę uwarunkowań przyrodniczych w rozlokowaniu terenów zabudowy. W wyniku realizacji ustaleń zmiany Studium nie przewiduje się wprowadzenia obiektów budowlanych na skarpach, zboczach i krawędziach. Zachowane zostaną zatem najbardziej cenne pod względem ukształtowania terenu formy geomorfologiczne. W związku str. 80 z planowanym zagospodarowaniem może nastąpić lokalna zmiana struktury gleb oraz mogą wystąpić nieduże zmiany niwelety terenu. Przewidywane przekształcenia będą bardzo nieduże. Proponowane w projekcie zmiany Studium kierunki rozwoju powszechnie uznawane są za nieszkodliwe dla środowiska i nie wpłyną negatywnie na jakość środowiska. 8.5.Prognoza oddziaływania realizacji projektu studium na warunki aerosanitarne Stosownie do art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 27.04.2001 r. Prawo ochrony środowiska i Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w 2009 roku dokonano rocznej oceny jakości powietrza. W zakresie ochrony zdrowia ludności analiza wykazała poziom stężeń substancji zanieczyszczających powietrze nie przekraczający wartości dopuszczalnej (z uwzględnieniem dozwolonych częstości przekroczeń określonych w RMS w sprawie dopuszczalnych poziomów) – klasa A. W zakresie ochrony roślin wykazała poziom stężeń substancji zanieczyszczających powietrze, również nie przekraczający wartości dopuszczalnych (identyczny, jak wyżej – klasa A. Utrzymanie tendencji zmierzającej do stałej poprawy stanu higieny atmosfery w obszarze gminy Nowe Piekuty jest uzależnione przede wszystkim, od unowocześniania lokalnych kotłowni oraz stosowania odnawialnych źródeł energii, w szczególności z wykorzystaniem biomasy. Projekt zmiany Studium wskazuje rozwiązania prowadzące do niepogarszania warunków aerosanitarnych. Pozytywny, znaczący wpływ na warunki aerosanitarne w gminie miałaby gazyfikacja, która eliminowałaby tzw. niską emisję zanieczyszczeń powietrza. Rozprzestrzenianiu się toksycznych składników spalin emitowanych przez pojazdy samochodowe przeciwdziałać będzie zieleni izolacyjnej kształtowana pasmowo. 8.6.Prognoza oddziaływania realizacji projektu studium na warunki hydrosanitarne i stan sanitarny gleb Dla ochrony wód podziemnych decydująca byłaby poprawa gospodarowania odpadami, w tym zwłaszcza sukcesywna likwidacja dzikich wysypisk. Podniesienie użyteczności wód dla potrzeb gospodarki komunalnej wymaga tzw. prostego uzdatniania tych wód. Najważniejszym zadaniem w zakresie gospodarki wodnej jest ochrona zasobów wód, stanowiących źródło zaopatrzenia ludności i rozwoju gospodarki gminy, polegająca na zabezpieczeniu perspektywicznego bilansu potrzeb oraz odnawialności zasobów wód podziemnych. Ochrona wód polegać będzie na przestrzeganiu ścisłych rygorów w gospodarowaniu wodą. Zadaniem nadrzędnym jest zapewnienie wszystkim odbiorcom stałego dostępu do dobrej jakości wody pitnej poprzez nowoczesne uzdatnianie wody, modernizację ujęć i pompowni podziemnych oraz eliminację rur azbestowo cementowych. Dla ochrony ilościowej i jakościowej zasobów wód podziemnych należy ograniczyć pobór tych wód tylko na cele gospodarki komunalnej oraz egzekwować ograniczenia obowiązujące w strefach ochronnych ujęć. Istniejące na terenie gminy Nowe Piekuty studnie mają ustalone strefy ochrony wokół studni. Na obszarach położonych w obrębie strefy sanitarnej pośredniej dopuszcza się jedynie ograniczone użytkowanie terenów ze szczególnym zakazem wprowadzania do ziemi i wód str. 81 podziemnych ścieków, składowania i przechowywania odpadów stanowiących zagrożenie dla wód podziemnych, stosowania nawozów sztucznych oraz prowadzenia robót mogących mieć wpływ na zmianę istniejących warunków hydrogeologicznych (studnie, głębokie wykopy). Zakłada się sukcesywną rozbudowę sieci wodociągowej prowadzącą do objęcia nią wszystkich terenów zabudowy w gminie. Projekt zmiany Studium uwzględnia ustalenia obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego i nie wprowadza istotnych zmian w zakresie gospodarki wodnej. Wprowadzane w projekcie zmiany Studium funkcje zagospodarowania terenu nie ingerują w istniejące i projektowane ujęcia wód podziemnych i ich strefy ochronne ochrony bezpośredniej. Prawidłowo zrealizowana i zgodnie z przepisami Prawa budowlanego infrastruktura kanalizacyjna odprowadzająca ścieki sanitarno-bytowe oraz ścieki z utwardzonych placów utwardzonych jest wystarczająca dla zapewnienia ochrony przed zanieczyszczeniem gleb oraz wód powierzchniowych i podziemnych, a także zapewni niepogarszanie stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych. 8.7.Prognoza oddziaływania realizacji projektu studium na klimat akustyczny Istniejące i projektowane inwestycje z zakresu budownictwa mieszkaniowego i usługowego nie będą stanowić źródła emisji hałasu i nie będą wpływać na zmianę klimatu akustycznego. Na etapie budowy mogą wystąpić zwiększone poziomy hałasu, związane z ruchem pojazdów wykorzystywanych na etapie do transportu materiałów i budowy. Będzie to jednak oddziaływanie okresowe i krótkotrwałe, nie będzie też, w znaczący sposób oddziaływać na środowisko. Poziom tła akustycznego ulegnie podwyższeniu zarówno w okolicy dróg, po których będą poruszać się pojazdy wykorzystywane do transportu materiałów budowlanych. Zastosowanie pasów zieleni izolacyjnej spowoduje, iż klimat akustyczny na sąsiednich terenach pozostaje niezakłócony. Oddziaływanie na klimat akustycznych będzie okresowe i krótkotrwałe, nie stanowiąc zagrożenia dla klimatu akustycznego gminy. W związku z powyższym można stwierdzić, że przyjęte rozwiązania dla terenów zabudowy mieszkaniowej i zagrodowej pozwalają, na obecnym etapie, ograniczyć do niezbędnego minimum uciążliwości hałasowe, a ich oddziaływanie nie będzie miało znacząco negatywnego wpływu na klimat akustyczny tych terenów. 8.8.Prognoza oddziaływania infrastruktury technicznej Dopuszczalne wartości parametrów fizycznych pól elektromagnetycznych określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów. W pasie technologicznym linii obowiązuje zakaz realizacji budynków mieszkalnych oraz obiektów budowlanych przeznaczonych na stały pobyt ludzi. Warunki lokalizacji pozostałych obiektów budowlanych nieprzeznaczonych na stały pobyt ludzi muszą uwzględniać wymogi określone w przepisach odrębnych oraz normach dotyczących projektowanych linii elektroenergetycznych. Określenie wpływu na klimat elektromagnetyczny środowiska będzie możliwy do określenia na etapie planistycznym – na etapie planu miejscowego oraz uzyskiwania decyzji środowiskowej i pozwolenia na budowę. str. 82 Gospodarka wodociągowa Gmina Nowe Piekuty jest zwodociągowana w 100%. Posiada dwa komunalne ujęcia wody: w Nowych Piekutach i Wierzbowiźnie. Gmina Nowe Piekuty jest zwodociągowana w 100%. Posiada dwa komunalne ujęcia wody: w Nowych Piekutach i Wierzbowiźnie. Stacja ujęcia i uzdatniania wody w Nowych Piekutach została zaprojektowana i wykonana w latach80-tych. Źródłem zasilania w wodę jest zespół dwóch współpracujących studni wierconych o głębokości 86,0m i 83,0m. Studnie te zlokalizowane na stacji wodociągowej w Nowych Piekutach w odległości 70m od siebie pracują przemiennie tworząc zespół: podstawowa – awaryjna. Podstawą eksploatacji stacji wodociągowej jest pozwolenie wodnoprawne NR RR.6341.36.2013 z dnia 03.10.2013r., zgodnie z którym pobór wody nie może przekroczyć Q = 516 m³/dobę. Dotychczasowe zużycie, zgodnie z prowadzonym rejestrem sprzedaży wody prowadzonym przez konserwatora stacji wodociągowej, nie przekracza tej wielkości. Obydwie studnie eksploatowane są z wydajnościamiokoło 50m3/h. W roku 2008 Stacja Uzdatniania Wody w Nowych Piekutach została poddana kompleksowej modernizacji. W ramach modernizacji między innymi wykonano: 1. Renowację studni głębinowych oraz wymieniono pompy głębinowe w studniach. Obecnie zamontowane pompy posiadają moc ok. 9 kW czyli o połowę mniejszą niż poprzednie. 2. Wymieniono rurociągi tłoczne pomiędzy stacją a studniami. 3. Zainstalowano wieżę napowietrzającą. 4. Zamontowano nowoczesne filtry uzdatniające wodę. Filtry oraz rurociągi w SUW wykonane są ze stali kwasoodpornej. W filtrach zastosowano nowoczesne złoża filtracyjne. 5. Zautomatyzowano pracę SUW. Pracą SUW oraz płukaniem filtrów w chwili obecnej steruje komputer. 6. Zamontowano zestaw stałego ciśnienia, którego zadaniem jest podawanie wody na sieć oraz zapewnienie stałego ciśnienia wody na sieci. Na zestaw składają się cztery pompy o mocy 5,5 kW każda. 7. Wybudowano dwa zbiorniki piętrzące o pojemności 100 m³ każdy. 8. Zamontowano nowy agregat prądotwórczy, współpracujący automatycznie z urządzeniami SUW. Wydajność eksploatacyjna pojedynczej studni została ustalona na wysokości 72m3/h przy depresji Se=14m i 60m3/h przy depresji Se=16,2m. Zasoby ujęcia zostały zatwierdzone w kat.”B” dla ujęcia dwuotworowego, eksploatowanego zespołowo w wysokości Qe=120m3/ha (w tym: SW-1,46, Q1=60,0m3/h przy S1=19,7; S2, Q2=60,0m3/h przy S2=19,1m) – Nr decyzji – OŚ.IV-8530/5/83 z dnia 1983.02.21. Każda ze studni pracując pojedynczo z połową ustalonej wydajności eksploatacyjnej pokrywa w pełni zapotrzebowanie. Ujęcie wody podziemnej dla potrzeb wiejskiego wodociągu grupowego w Wierzbowiźnie zlokalizowanejest na działce stacji wodnej w odległości 750 m od wsi Tłoczewo. Są tam trzy studnie głębinowe i budynek stacji uzdatniania wody. Teren stacji jest zagrodzony i zamknięty. Ujęcie służy do zbiorowego zaopatrzenia w wodę pitną i gospodarczą. Ujęcie wody dla potrzeb wodociągu eksploatowane jest na podstawie pozwolenia wodnoprawnego z dnia 19.11.2007r. nr RA. 6223-14/07. Zgodnie z tym pozwoleniem pobór wód podziemnych nie może przekroczyć 73 m3/h i 610 m3/dobę. Jak wynika z prowadzonego na stacji rejestru, rzeczywisty pobór wody nie przekracza 300m3/dobę. str. 83 Stacja pracuje w jednostopniowym układzie pompowania wody. Bazą są trzy studnie: S1 wykonana w 1978r. ma głębokość 66,5m., zafiltrowano w niej warstwę wodonośną w przelocie 57 – 64,5m, Q=30m3/h i s=6,3m; S2 – wykonana w 1986r. do głębokości 69m ujmuje warstwę w przelocie 40 – 46m i 57 – 65m, Q=44,0m3/h, s=8,5m, S3- wykonana w 2010r. o głębokości 70,0m. Ujęcie posiada zatwierdzone w kategorii „B” zasoby w wysokości: Q=74 m3/h przy s=10,80 m (suma wydajności) (decyzja wojewody łomżyńskiego Nr OŚ.4423/6/86 z dn. 31.12.1986 r.). Studnie zlokalizowane są w odległości 30 m. Pracując jednocześnie mają za zadanie pokryć żądane max. potrzeby wodne. Praktycznie eksploatowane są pojedynczo. W roku 2010 stacji uzdatniania wody w miejscowości Wierzbowizna została poddana kompleksowej modernizacji. Zakres inwestycji obejmował między innymi wymianę wszystkich urządzeń technologicznych, wykonanie wieży napowietrzającej wodę, przebudowę budynku stacji oraz budowę dwóch zbiorników piętrzących o pojemności 100 m³ każdy, wykonanie studni s-3. Koszt inwestycji wyniósł łącznie 2.000.650,85 zł. Inwestycja była współfinansowana z funduszy Unii Europejskiej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich w wysokości 75% kosztów kwalifikowanych inwestycji. Gmina otrzymała dotację w wysokości 1.342.082,00 zł. Jakość wód charakteryzują wyniki analiz prób wody surowej pobranych ze studni na ujęciu w Wierzbowiżnie. W porównaniu do analiz prób pobranych z innych studni w tym rejonie nie stwierdza się istotnych różnic Są to wody typowe dla formacji głębszych poziomów czwartorzędu. Zawierają ponadnormatywne ilości związków żelaza (1,7-3,2 mg/l Fe). Pozostałe składniki występują w ilościach dopuszczalnych dla wód pitnych. Do picia i celów gospodarczych nadają się po odżelazieniu. Na stacji wodnej w Wierzbowiźnie podlegają procesowi uzdatniania. W zakresie gospodarki wodociągowej należy dążyć do: - zapewnienia ciągłej dostawy wody w wymaganej ilości i jakości odpowiadającej obowiązującym normom, - utrzymania urządzeń wodociągowych w należytym stanie technicznym, - dostosowania istniejących urządzeń wodociągowych do wymogów przeciwpożarowych. - systematycznej kontroli stanu technicznego urządzeń wchodzących w skład systemów zaopatrzenia w wodę (np. przewody przesyłowe, sieć rozdzielcza) oraz ilości dostarczanej wody do sieci w celu ograniczenia strat wody, - sukcesywnej rozbudowy sieci wodociągowej, - utrzymania jako awaryjnych ujęć wody w studniach kopanych, - ujęcia wody winny posiadać aktualne pozwolenia wodnoprawne na pobór wód podziemnych zgodnie z ustawą z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z późn. zmianami) - połączyć wodociągi w taki sposób aby obie stacje były w stanie zasilić całą gminę. Gospodarka ściekowa Na terenie gminy Nowe Piekuty nie ma komunalnej oczyszczalni ścieków. Na terenie gminy istnieje 320 przydomowych oczyszczalni ścieków, planowana jest budowa następnych. Docelowo na terenie gminy Nowe Piekuty będzie około 600 przydomowych oczyszczalni ścieków. Dopuszcza się również możliwość budowy gminnej sieci kanalizacji sanitarnej oraz oczyszczalni ścieków w granicach administracyjnych gminy, jeżeli wyniknie to z analizy ekonomicznej. Zamierzenia w zakresie poprawy oczyszczania ścieków winny być konsekwentnie realizowane, gdyż tylko wówczas poprawione zostaną warunki sanitarne wsi. Ma to szczególne znaczenie na terenie, które nie bez racji uznane są za „Zielone Płuca Polski”. str. 84 Gospodarka odpadami i usuwanie azbestu i wyrobów zawierających azbest Rozwiązanie gospodarki odpadami należy realizować we współpracy z innymi gminami lub powiatami. W zakresie gospodarki odpadami i usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest określa się następujące zasady i kierunki działań: – kontynuacja przyjętej segregacji odpadów i wywozu padłych zwierząt do zbiornicy, – dostarczanie odpadów wielkogabarytowych i budowlanych przez ich wytwórców do wyznaczonego gminnego punktu, a po ich demontażu przekazywanie firmom specjalistycznym; – kierowanie odpadów niebiodegradowalnych i nie stanowiących potencjalnego surowca produkcyjnego bezpośrednio na składowisko odpadów, – likwidacja dzikich wysypisk wyrobów zawierających azbest; – aktualizacja informacji na temat stanu, ilości i lokalizacji wyrobów oraz odpadów zawierających azbest; – pozyskiwanie funduszy zewnętrznych na dofinansowanie usuwania wyrobów zawierających azbest; – monitorowanie i ocena stanu realizacji Programu usuwania wyrobów zawierających azbest; – prowadzenie inwentaryzacji wyrobów zawierających azbest. System gromadzenia, usuwania i unieszkodliwiania odpadów stałych powinien gwarantować ochronę środowiska, maksymalne wykorzystanie wtórne składników użytkowych i spełniać wymogi przepisów prawnych tj. Ustawy z dnia 14 grudnia 2012r. o odpadach (Dz.U. z 2013r., poz. 21, z późn. zm.), Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2013r. poz. 1232 z późn. zm.) oraz przepisów wykonawczych do tych ustaw i przepisów Unii Europejskiej, oraz być zgodny z „Planem Gospodarki Odpadami Województwa Podlaskiego na lata 2012-2017, uchwalonym uchwałą Nr XX/233/12 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 21 czerwca 2012r. Od 1 lipca 2013 roku obowiązuje w gminie Nowe Piekuty nowy system odbioru odpadów komunalnych. Zasadniczą zmianą w nowym systemie zarządzania odpadami jest to, że gmina odpowiada za zbiórkę śmieci, ze wszystkich nieruchomości zamieszkałych. Na terenie gminy Nowe Piekuty istnieje system segregacji odpadów komunalnych i zorganizowany wywóz na składowisko odpadów w Wysokiem Mazowieckiem. Gmina Nowe Piekuty włączona została w zbiorowy system usuwania padłych zwierząt do wybudowanej „zbiornicy padłych zwierząt” na terenie gminy Wysokie Mazowieckie we wsi Brzóski Falki. Zgodnie z Regulaminem utrzymania czystości i porządku na terenie gminy właściciele nieruchomości mają obowiązek ustawić pojemniki do zbierania odpadów komunalnych w miejscu wyodrębnionym, dostępnym dla osób korzystających z pojemnika oraz przedsiębiorcy odbierającego odpady. W obecnej chwili na terenie gminy nie ma funkcjonujących obiektów dla utylizacji czy unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Na terenie gminy Nowe Piekuty nie planuje się działań inwestycyjnych, np. budowy składowiska odpadów azbestowych, dlatego też nie wyznacza się terenów pod jego budowę. Elektroenergetyka W obrębie Gminy Nowe Piekuty nie znajduje się żadna stacja 110/15 kV (GPZ). Teren Gminy Nowe Piekuty zasilany jest liniami SN-15 kV Ruś i Dzikowiny, wyprowadzonymi ze stacji 110/15 kV Wysokie Mazowieckie. Energia elektryczna rozprowadzana jest systemami sieci średniego (15 kV) i niskiego (0,4 kV) napięcia za pomocą napowietrznych i kablowych linii elektroenergetycznych. str. 85 Zakłada się doprowadzenie energii elektrycznej (linii niskiego napięcia) do wszystkich budynków istniejących i projektowanych ujętych na terenach budowlanych oraz do istniejących budynków mieszkalnych i gospodarczych, stanowiących tzw. zabudowę rozproszoną. W projekcie zmiany Studium wskazuje się tereny pod następujące urządzenia elektroenergetyczne: 1) Istniejące: a) linia 400kV Miłosna – Narew, linia największego napięcia (NN) - docelowo Stanisławów –Narew, b) linia 110kV Wysokie Mazowieckie – Łapy, c) stacje transformatorowe 15/0,4kV, d) linie 15kV, e) linie niskiego napięcia 2) Inwestycje planowane do realizacji na terenie Gminy Nowe Piekuty w zakresie rozbudowy systemu energetycznego - Plany rozwojowe przedsiębiorstwa energetycznego na terenie gminy Nowe Piekuty, m.in.: − budowa linii napowietrznej nn – 0,2 km, przyłączy wraz z układami pomiarowymi: kablowych – 2 szt., napowietrznych – 4 szt. − budowa linii napowietrznej nn – 1,1 km, przyłączy wraz z układami pomiarowymi: kablowych – 7 szt., napowietrznych – 4 szt. − budowa linii napowietrznej nn – 1,1 km, przyłączy wraz z układami pomiarowymi: kablowych – 7 szt., napowietrznych – 4 szt − budowa linii napowietrznej nn – 1,1 km, przyłączy wraz z układami pomiarowymi: kablowych – 7 szt., napowietrznych – 4 szt. Ustalono następujące wytyczne w zakresie użytkowania terenu w pobliżu i w pasie technologicznym linii elektroenergetycznej 400kV: − W pasie technologicznym linii obowiązuje zakaz realizacji budynków mieszkalnych oraz obiektów budowlanych przeznaczonych na stały pobyt ludzi. Warunki lokalizacji pozostałych obiektów budowlanych nieprzeznaczonych na stały pobyt ludzi muszą uwzględniać wymogi określone w przepisach odrębnych oraz normach dotyczących projektowanych linii elektroenergetycznych. − Lokalizacja obiektów budowlanych zawierających materiały niebezpieczne pożarowo, stacji paliw i stref zagrożonych wybuchem w pobliżu linii elektroenergetycznej powinna uwzględniać wymogi określone w przepisach odrębnych oraz normach dotyczących projektowania linii elektroenergetycznych. − Zakazuje się tworzenia hałd, nasypów oraz sadzenia roślinności wysokiej pod linią i w odległości 6,5m dla linii 400kV od rzutu poziomego skrajnego przewodu fazowego (w świetle koron). − Dopuszcza się wykonanie napraw oraz prac remontowych i konserwacyjnych na istniejącej linii. − Dopuszcza się budowę elektroenergetycznej linii wielotorowej, wielonapięciowej po trasie istniejącej linii elektroenergetycznej. Obecnie istniejąca linia elektroenergetyczna o napięciu 400kV zostanie w takim przypadku poddana rozbiórce przed realizacją nowej linii. Dopuszcza się także odbudowę, rozbudowę, przebudowę i nadbudowę istniejącej linii oraz linii, która w przyszłości zostanie ewentualnie wybudowana na jej miejscu. Realizacja tych inwestycji po trasie istniejącej linii nie wyłącza możliwości rozmieszczania słupów oraz podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z linii w innych niż dotychczasowe miejscach. − Teren w pasie technologicznym linii nie może być kwalifikowany jako teren przeznaczony pod zabudowę mieszkaniową, ani jako teren związany z działalnością gospodarczą (przesyłową) właściciela linii. str. 86 − Urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii m.in. małych elektrowni wiatrowych względem linii elektroenergetycznych najwyższych napięć NN tj. 220 i 400 kV należy lokalizować tak, aby odległość każdej turbiny wiatrowej od linii elektroenergetycznej NN, określana jako odległość najbardziej skrajnego elementu turbiny wiatrowej (krańców łopat turbiny) od trasy osi linii, nie była mniejsza niż trzykrotna średnica koła (3xd) zataczanego przez łopaty turbiny wiatrowej. Ostateczna ilość projektowanych stacji transf. 15/0,4kV, linii 15kV i niskiego napięcia wyniknie z potrzeb realizacji inwestycji. W związku z planowanymi lokalizacjami systemów ogniw fotowoltaicznych i małych elektrowni wiatrowych, rezerwuje się teren pod urządzenia elektroenergetyczne umożliwiające odbiór energii elektrycznej z przewidywanych źródeł wytwórczych. Możliwości przyłączenia źródeł będą mogły być rozpatrzone przez PGE Dystrybucja S.A., po złożeniu wniosków o przyłączenie źródła do sieci dystrybucyjnej, a w przypadku mocy powyżej 2 MW na podstawie opracowywanych w tych przypadkach ekspertyz wpływu przyłączenia na system elektroenergetyczny. Ze względu na charakter małych elektrowni wiatrowych, przy ich lokalizacji należy zachować wymagane odległości od istniejących i planowanych linii 110kV, 15kV i nn: − w przypadku linii o napięciu 110kV wymagana odległość posadowienia małej elektrowni wiatrowej od skrajnego przewodu linii powinna być większa niż „3d”, gdzie „d” jest średnicą koła zataczanego przez łopaty siłowni wiatrowej, dopuszcza się przy budowie nowej napowietrznej linii 110 kV odległość mniejszą niż „3d”, ale nie mniejszą niż „d” od projektowanych turbin wiatrowych, po zastosowaniu odpowiednich rozwiązań technicznych przy budowie linii napowietrznej”, − wzdłuż trasy linii 15kV należy wyznaczyć pas techniczny o szerokości 25m (przy dwutorowej 30m), w którym w dowolnym stanie pracy siłowni wiatrowej nie może znaleźć się jakikolwiek element małej elektrowni wiatrowej (w szczególności łopaty elektrowni), przy czym oś symetrii pasa technicznego powinny wyznaczać słupy linii 15kV., − wzdłuż linii niskiego napięcia odległości opisane wyżej powinny wynosić 20 i 25m. Gazownictwo Przez północną część gminy przebiega gazociąg wysokiego ciśnienia. Teren gminy w chwili obecnej nie posiada sieci gazowej średniego ciśnienia. Gmina Nowe Piekuty ma możliwość zaopatrzenia w gaz przewodowy. W chwili obecnej mieszkańcy gminy korzystają z gazu butlowego propan – butan. Obecnie na terenie gminy Nowe Piekuty prowadzona jest rozbudowa sieci dystrybucyjnej średniego ciśnienia, zasilanej z gazociągów wysokiego ciśnienia poprzez stacje wysokiego ciśnienia (stacje redukcyjno-pomiarowe I stopnia) zgodnie z pismem z dnia 24.07.2014r. znak: OW/ODK/R/MG/36 Polska Spółka Gazownictwa sp. z o.o. Oddział w Warszawie. Od istniejącego gazociągu wysokiego ciśnienia, przebiegającego przez północną część gminy Nowe Piekuty, ustalą się strefę bezpieczeństwa 30 m (po 15 m po obu stronach osi gazociągu wysokiego ciśnienia), w której jest zakaz wznoszenia budynków, urządzania stałych składów i magazynów oraz podejmowania wszelkich działań mogących zagrozić trwałości gazociągu w czasie eksploatacji. Tereny znajdujące się w strefie bezpieczeństwa istniejącego gazociągu nie powinny podlegać przekształceniu na grunty budowlane. Powinny pozostać gruntami rolnymi. Dla gazociągu wysokiego ciśnienia wykonano obliczenia określające procentowe zredukowanie naprężeń w ściance gazociągów, których wielkości pozwoliły zachować podstawowe zmniejszone odległości zabudowy o następujących wartościach: a) 15,0 m dla budynków mieszkalnych, str. 87 b) c) d) e) 15,0 m dla budynków wolnostojących niemieszkalnych, 15,0 m dla budynków użyteczności publicznej, 15,0 m dla parkingów samochodowych (od granicy terenu), 15,0 m dla przewodów kanalizacyjnych, kanalizacji kablowej, wodociągów, kabli elektroenergetycznych i telekomunikacyjnych mających bezpośrednie połączenie z pomieszczeniami dla ludzi i zwierząt (od skrajni rury, kabla, kanału lub studni) f) 5,0m dla przewodów kanalizacyjnych, kanalizacji kablowej, wodociągów, kabli elektroenergetycznych i telekomunikacyjnych nie mających bezpośredniego połączenia z pomieszczeniami dla ludzi i zwierząt (od skrajni rury, kabla, kanału lub studni), Pas terenu o szerokości 4m wzdłuż gazociągu wysokiego ciśnienia (po 2m na każdą stronę od osi gazociągu) pozostawić wolny od roślinności wysokiej (drzewa, wysokie krzewy itp.) Roboty ziemne w pasie eksploatacyjnym gazociągu wysokiego ciśnienia o szerokości 6m (po 3m na każda stronę od jego osi) należy uzgodnić z Zakładem Gazowniczym. Należy przewidzieć miejsca w pasie drogowym – w chodniku lub pasie zieleni – na lokalizację sieci gazowej średniego ciśnienia z perspektywą rozwoju gazyfikacji tego obszaru. Należy zapewnić dla każdej z działek budowlanych możliwość przyłączenia do sieci gazowej średniego ciśnienia. W przyszłych pracach planistycznych w przypadku budowy ulic należy rozważyć (tam gdzie to jest możliwe i konieczne) umieszczenie sieci gazowej średniego ciśnienia w tzw. kanałach technologicznych. W liniach rozgraniczających dróg publicznych i niepublicznych stanowiących dostęp z terenów z zabudową mieszkaniową do dróg publicznych, należy rezerwować trasy dla sieci gazowej. Linia ogrodzeń powinna przebiegać min. 0,5m od gazociągu średniego ciśnienia. Dla urządzeń liniowych uzbrojenia przebiegającego przez tereny działek ustala się konieczność zapewnienia dostępu w celu wykonywania bieżących konserwacji i napraw, Dla budownictwa jednorodzinnego i zagrodowego szafki gazowe winny być lokalizowane w linii ogrodzeń /otwierane na zewnątrz ogrodzenia/ w pozostałych przypadkach w miejscu uzgodnionym z zarządzającym siecią gazową. Ciepłownictwo Na terenie Gminy Nowe Piekuty funkcjonuje szereg indywidualnych źródeł ciepła – kotłowni lokalnych nadal zasilanych głównie węglem, emitujących znaczne ilości zanieczyszczeń pyłowych i gazowych do atmosfery. Pozytywnym jest fakt, że stopniowo dokonuje się wymiana instalacji grzewczych z tradycyjnych węglowych na bardziej ekologiczne – kotły opalane Ekogroszkiem o wyższej wartości energetycznej niż węgiel i niskiej zawartości siarki oraz kotły opalane drewnem i pelletem. Należy dążyć do zaopatrzenia w ciepło poprzez: − wprowadzenie mechanizmów służących oszczędzaniu ciepła np. poprzez: stopniową poprawę charakterystyki cieplnej budynków, pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych, wykorzystanie do celów grzewczych proekologicznych źródeł energii(gaz, olej opałowy, drewno, biomasa itp.), − kontrole i restrykcje w stosunku do emitorów ponadnormatywnych zanieczyszczeń powietrza, − stosowanie różnego typu preferencji przy zmianie tradycyjnego ogrzewania węglowego na proekologiczne. W gospodarce cieplnej gminy należy eliminować nisko sprane instalacje na paliwa węglowe. Należy to łączyć z wymianą, techniczną istniejących źródeł ciepła w celu ograniczenia emisji zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego i obniżki kosztów eksploatacji źródeł ciepła. str. 88 Gazyfikacja gminy sprzyjać będzie również ograniczeniu wykorzystywania surowców kopalnych. Telekomunikacja i sieci szerokopasmowe Zachowuje się istniejące sieci telekomunikacyjne, w miarę potrzeb ustala się budowę lub przebudowę w celu dostosowania do projektowanego zagospodarowania przestrzennego terenów. Linie telekomunikacyjne należy planować jako podziemne z rozprowadzeniem w terenach przeznaczonych pod ciągi komunikacyjne. Dopuszcza się lokalizację sieci i urządzeń infrastruktury telekomunikacyjnej na terenach przeznaczonych pod zabudowę. Ustalano rozbudowę systemów telefonii komórkowej wg zapotrzebowania na ten rodzaj usług z zachowaniem przepisów szczególnych w tym zakresie. Na terenie gminy planowana jest budowa ”Szerokopasmowej Sieci Polski Wschodniej Województwa Podlaskiego, obszar Wysokie Mazowieckie.” Projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej, współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (w 85%), środków krajowych budżetu państwa (w 10%) i budżetu województwa (w 5%).Oś priorytetowa II Infrastruktura Społeczeństwa Informacyjnego. Działanie II.1. Sieć szerokopasmowa Polski Wschodniej Okres realizacji: 2008r. - 2015r. Przedmiotem projektu jest budowa ponadregionalnej sieci szerokopasmowej, składającej się z pięciu regionalnych sieci szkieletowych obejmujących województwa: podkarpackie, podlaskie, lubelskie, świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie. Sieć szerokopasmowa Polski Wschodniej to inwestycja o wartości 300 mln euro, której celem jest zwiększenie dostępu do Internetu instytucji publicznych, przedsiębiorstw i mieszkańców obszarów peryferyjnych zagrożonych „wykluczeniem cyfrowym”. Odnawialne źródła energii (w tym: ogniwa fotowoltaiczne i inne) W myśl przepisów ustawy Prawo energetyczne za odnawialne źródło energii uważa się źródło wykorzystujące w procesie przetwarzania energię wiatru promieniowania słonecznego, geotermalną, fal, prądów i pływów morskich, spadku rzek oraz energię pozyskiwaną z biomasy, biogazu wysypiskowego, a także biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków oraz rozkładów składowanych szczątków roślinnych i zwierzęcych. Na terenie gminy Nowe Piekuty w Krasowie Cząstki na działkach nr: 594/1 i 598, wskazuje się lokalizację biogazowni rolniczej wraz z urządzeniami do skojarzonej produkcji energii elektrycznej i cieplnej o mocy 1,2MW – teren oznaczony graficznie i symbolem P2 na rysunku projektu zmiany Studium. W projekcie zmiany Studium rezerwuje się teren na ewentualną jej rozbudowę ze strefą ochronną związaną z ograniczeniem zabudowy oraz zagospodarowania i użytkowania terenu. Dopuszcza się lokalizację nieuciążliwych dla środowiska i otoczenia biogazowni na innych terenach predysponowanych do przyjęcia tej funkcji. Ze względu na duży potencjał rolniczy istnieje możliwość wykorzystania biomasy w celach energetycznych, a także realizację inwestycji związanych z energią słoneczną. Pozyskiwania energii elektrycznej ze światła słonecznego odbywa się za pomocą paneli fotowoltaicznych. Panele zamieniają światło słoneczne w prąd elektryczny, który może być wykorzystany do zasilania budynku na którym zainstalowane są panele, lub który można sprzedać zakładowi energetycznemu. Możliwe jest także wykorzystanie energii dla własnych potrzeb z jednoczesnym odsprzedaniem nadwyżek energii do sieci energetycznej. Przewiduje się lokalizację nowoczesnych systemów fotowoltaicznych wraz ze strefami ochronnymi związanymi z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu terenu w miejscowości Stokowisko – teren oznaczony symbolem P1 na rysunku Studium. Wykaz inwestycji planowanych do realizacji na terenie Gminy Nowe Piekuty: str. 89 − − − − budowa biogazowni - 2015-2027; termomodernizacja budynków szkolnych i budynku Urzędu Gminy - 2015-2027; budowa małych farm wiatrowych o mocy do 100kW i wysokości 30 m - 2015-2027; wymiana instalacji c.o. w szkołach, Domu Nauczyciela i Ośrodkach Zdrowia z węglowych na ekologiczne - 2015-2027 Na pozostałym obszarze gminy Nowe Piekuty poza biogazownią w obrębie Krasowo Częstki i farmy fotowoltaicznej w obrębie Stokowisko nie przewiduje się obszarów, na których rozmieszczone będą urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW, a także ich stref ochronnych związanych z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu, w studium nie ustala się ich rozmieszczenia. 8.9.Ryzyko wystąpienia poważnej awarii Proponowane zagospodarowanie terenu gminy Nowe Piekuty nie stwarza zagrożenia wystąpienia poważnej awarii przemysłowej w rozumieniu art. 248 ustawy Prawo ochrony środowiska. Na terenie gminy nie występują zakłady o zwiększonym ryzyku lub o dużym ryzyku wystąpienia awarii przemysłowej. O zakwalifikowaniu inwestycji do zakładów o zwiększonym ryzyku lub o dużym ryzyku wystąpienia awarii przemysłowej decyduje Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. Przy skali inwestycji, jaką dopuszcza projekt zmiany Studium, ilość substancji łatwopalnych osiąga wartości poniżej wyznaczonych progów dla zakładów zwiększonego i dużego ryzyka. Ostateczne jednak zakwalifikowanie realizowanych inwestycji zaproponowanych w studium na obszarze gminy do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej możliwe będzie w sytuacji znanych parametrów planowanej inwestycji na etapie uzyskiwania decyzji środowiskowej. Kwalifikacja może powodować, wymagana będzie konieczność spełnienia przez prowadzącego zakład – zgodnie z art. 249 – 271 b ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska – określonych warunków, tj. rygorów, nakazów, zabezpieczeń i środków zapobiegawczych oraz środków ochronnych. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska przyrodniczego związane są z wykorzystywaniem, składowaniem oraz transportem substancji niebezpiecznych. Skażenia związane są z awariami w zakładach produkcyjnych oraz z wypadkami komunikacyjnymi, mającymi charakter losowy w tym sensie, że mogą one wystąpić bez względu na stosowane zabezpieczenia. Przeciwdziałanie im zmierza zatem do ograniczenia ich prawdopodobieństwa, a także rozmiaru oraz czasu trwania negatywnych skutków. Zagrożenia ze strony przemysłu stwarzane są przez zakłady stosujące w procesach technologicznych i składujące niebezpieczne substancje chemiczne (NSCh). Na terenie gminy Nowe Piekuty nie ma zakładów, w których znajdowałyby się substancje, których rodzaje, kategorie i ilości mogą stanowić zagrożenie wystąpienia poważnej awarii. Największe zagrożenie skażeniem środowiska, związane z transportem samochodowym, występuje wzdłuż szlaków komunikacyjnych o największej frekwencji przewozów materiałów niebezpiecznych. Ocenia się, że w przypadku katastrofy komunikacyjnej, prowadzącej do uwolnienia niebezpiecznych substancji chemicznych i przeniknięcia ich do środowiska, może nastąpić masowe zagrożenie dla zdrowia ludzi oraz długotrwała lub tymczasowa degradacja walorów środowiska przyrodniczego. Zasięg strefy zagrożeń tego rodzaju mieści się w szerokim str. 90 przedziale od kilkunastu metrów do kilku kilometrów w zależności od rodzaju substancji, jej ilości, warunków terenowych i meteorologicznych, szybkości przeciwdziałania przez wyspecjalizowane służby oraz od ich technicznego wyposażenia. Bardzo istotnym elementem zapobiegania zagrożeniom zdrowia ludzi jest wyprowadzenie ruchu tranzytowego z miejscowości, oznakowanie tras przewozów drogowych materiałów niebezpiecznych oraz stworzenie odpowiednich parkingów dla pojazdów przewożących tego typu substancje. W projekcie zmiany Studium zapewniono dostateczną ilość miejsc parkingowych. 8.10. Ocena projektu studium w aspekcie wpływu na zdrowie ludzi Nie prognozuje się wpływu na zdrowie ludzi z tytułu wdrożenia dokumentu planistycznego, jakim jest projekt zmiany Studium. Ustalenia projektu zmiany Studium wpłyną pozytywnie na estetykę i wartości kulturowe (ochrona i wyeksponowanie zabytków), przyczynią się do poprawy estetyki obszaru i jakości przestrzeni publicznej. Powstaną nowe miejsca zamieszkania, pracy i wypoczynku. Regulacja gospodarki ściekowej oraz odpadowej zaproponowanej w projekcie zmiany Studium zapobiega przedostawaniu się zanieczyszczeń do gleb i wód, w tym głębiej położonych wód podziemnych, z których czerpią ujęcia gminne oraz indywidualne gospodarstwa. Docelowy nakaz zaopatrzenia w wodę z instalacji gminnej w obrębie zwartej zabudowy gwarantuje zaopatrzenie ludności w wodę dobrej jakości. Realizacja ustaleń zawartych w projekcie zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego spowoduje tylko pewne zmiany poszczególnych komponentów środowiska przyrodniczego. W celu minimalizacji i ograniczenia negatywnych oddziaływań, winny być przewidziane stosowne rozwiązania techniczne, technologiczne i organizacyjne. Rozwiązania te powinny równoważyć negatywne oddziaływania o korzyści ekonomiczne. W związku z realizacją ustaleń zawartych w projekcie zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego prognozuje się następujące zmiany w środowisku przyrodniczym: − nastąpi zmiana sposobu użytkowania gruntów, z rolniczego na cele nierolnicze, w miejscach wskazanych pod zainwestowanie, − na terenach objętych zmianami studium ulegnie zniszczeniu i przemieszczeniu warstwa gleby wraz z wykształconą biocenozą, − nastąpi zmiana charakteru krajobrazu poprzez eksploatację złóż kruszywa naturalnego. Projektowane zapisy zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowanie przestrzennego gminy Nowe Piekuty nie spowodują ujawnienia się negatywnych oddziaływań na ludzi. W wyniku pracy biogazowni powstaje energia elektryczna i cieplna poprzez spalania biogazu. Biogaz powstaje w wyniku fermentacji substratów pochodzenia rolniczego. Poprzez spalanie biogazu następuje emisja zanieczyszczeń głównie dwutlenku azotu, dwutlenku siarki tlenku węgla, węglowodorów. Emisja tych związków jest znacznie niższa ze spalania biogazu niż np. ze spalania węgla kamiennego. Uciążliwość może stanowić emisja odoru. Wystąpienie nieprzyjemnych odorów możliwe jest podczas przewozu oraz rozładunku surowca. Obecnie standardy budowy biogazowni narzucają ograniczenie tego zjawiska. Wpływ budowy biogazowni na zdrowie i jakość życia ludzi winien być zbadany na etapie sporządzenia raportu dla planowanej inwestycji. Obecnie na etapie sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko zmiany studium nie prognozuje się znacznych negatywnych oddziaływań na zdrowie i jakość życia ludzi. str. 91 W pobliżu planowanej eksploatacji kruszywa naturalnego nie są zlokalizowane zabudowania. Zmiana krajobrazu oraz zwiększony hałas poprzez budowę nowych budynków, montaż paneli fotowoltaicznych, budowa biogazowni, możliwość wystąpienia nieprzyjemnych odorów, będzie to oddziaływanie na środowisko długotrwałe, stałe. Wpływ ustaleń projektu Studium na zdrowie ludzi z tytułu wdrożenia przedmiotowego dokumentu planistycznego W związku z realizacją ustaleń projektu zmiany Studium powstaną nowe miejsca pracy w usługach i rzemiośle. Oznacza to poprawę sytuacji materialnej. W związku z widoczną presją inwestycyjną, szczególnie w miejscowości Nowe Piekuty planowany rozwój funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej i wielorodzinnej małogabarytowej oraz usług i rzemiosła można uznać za odpowiedź na potrzeby społeczeństwa. Rozwój i intensyfikacja zagospodarowania są nieuniknione, w projekcie zmiany Studium, a następnie w miejscowym planie zagospodarowania poprzez odpowiednie zasady kształtowania zabudowy zadbano o wysoką jakość nowych obiektów i przestrzeni. Projekt zmiany Studium zabezpiecza ochronę i wyeksponowanie walorów kulturowych, co powinno mieć pozytywny wpływ na jakość przestrzeni publicznej i urodę krajobrazu, a co za tym idzie możliwości rekreacji i poprawy kontaktów społecznych. Dodać należy, że ustalenia projektu zmiany Studium przyczynią się do uporządkowanego rozwoju funkcji mieszkalnych i usługowych. Nastąpi wzrost zatrudnienia – stały w nowych obiektach usługowych, okresowy w trakcie realizacji poszczególnych inwestycji. Wdrożenie ustaleń projektu zmiany Studium do nowych miejscowych planów ułatwi i skróci proces inwestycyjny. Ustalenia projektu zmiany Studium zapobiegają realizacji na terenie gminy urządzeń i obiektów stanowiących źródło ponadnormatywnych zanieczyszczeń powietrza, hałasu i drgań (dopuszczono mało uciążliwe dla środowiska funkcje terenu) i nie planuje się nowych obszarów zabudowy narażonych na takie oddziaływania. Warunki życia ludzi powinny ulec poprawie w związku z realizacją projektu zmiany Studium. Realizacja nowych terenów osiedleńczych oraz utworzenia nowych miejsc pracy na terenach dobrej lokalizacji przestrzennej, dobrych warunkach gruntowo – wodnych oraz klimatycznych wpłynie pozytywnie na jakość warunków zamieszkiwania. Tereny przeznaczone pod działalność gospodarczą mogą wpłynąć pozytywnie na lokalny rynek pracy, a dzięki dobremu połączeniu komunikacyjnemu pozwoli na otwarcie rynku pracy dla okolicznych miejscowości. Zatem nie przewiduje się negatywnego oddziaływania rozwiązań zaproponowanych w projekcie zmiany Studium na ludzi na terenie gminy Nowe Piekuty i w jej sąsiedztwie. Należy przewidywać, iż rozwój różnych form zabudowy będzie miał pozytywny wpływ na zdrowie ludzi tu przebywających, jednocześnie nie przyczyni się do pogorszenia warunków życia mieszkańców gminy. 8.11. Szanse ochrony bioróżnorodności w świetle ustaleń projektu studium Zgodnie z ustawą z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody pod pojęciem bioróżnorodności biologicznej rozumie się: „zróżnicowania żywych organizmów występujących w ekosystemach, w obrębie gatunku i między gatunkami oraz zróżnicowanie ekosystemów”. Opierając się także na innych funkcjonujących w dostępnej literaturze definicjach (nieco szerzej traktujących poziom ponadgatunkowy) przyjmuje się, że różnorodność biologiczna oznacza „zmienność wewnątrzgatunkową (bogactwo puli genowej) wszystkich żyjących str. 92 populacji, międzygatunkową (skład gatunków) oraz ponadgatunkową (różnorodność ekosystemów i krajobrazów)”. Celem ochrony przyrody w Polsce w zakresie różnorodności biologicznej jest m.in. utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów, zachowanie różnorodności biologicznej, zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt i grzybów, wraz z ich siedliskami, przez ich utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony. Do głównych negatywnych czynników, które wpływają na różnorodność biologiczną zaliczamy: zanieczyszczenie środowiska, zmiany stosunków wodnych w tym niewłaściwą zabudowę hydrotechniczną i melioracje, rozwój infrastruktury przemysłowej, transportowej i turystycznej oraz urbanizację terenów wiejskich, zmiany sposobu użytkowania gruntów, nadmierne wykorzystanie zasobów przyrodniczych oraz globalne ocieplanie się klimatu. Do zmian ilościowych i jakościowych flory i fauny przyczyniają się szczególnie działania człowieka, w tym rozwój gminy Nowe Piekuty. Nie wyklucza się pozytywnych form oddziaływania ludzi na zwierzęta np. przez rezerwowanie miejsca dla zieleni towarzyszącej zabudowie, stanowiącej bazę pokarmową ptaków. Działalność inwestycyjna oznacza często niszczenie roślinności, przecinanie barierami naturalnych tras migracji zwierząt. Szczególne znaczenie ma realizacja inwestycji w obszarach dotychczas niezabudowanych. Wówczas dojść może do osłabienia funkcjonowania środowiska, w tym ograniczenia siedlisk występowania zwierząt. Dotyczy to zwłaszcza ptaków i gryzoni. Na niektórych terenach roślinność rozwija się spontanicznie, co tworzy obraz zaniedbania. Często porośnięte działki są miejscem gniazdowania ptaków lub służy jako baza pokarmowa. Projekt zmiany Studium nie narusza obszarów ważnych dla zachowania różnorodności biologicznej, rozumianej, jako zróżnicowanie żywych organizmów występujących w ekosystemach, w obrębie gatunku i między gatunkami oraz zróżnicowanie ekosystemów, w rejonie gminy. W projekcie zmiany Studium wskazano tereny z ograniczeniami zabudowy. Projekt zmiany Studium ustala, aby zasięgi stref ochronnych od planowanych inwestycji były określone i uszczegółowione na etapie zmiany mpzp w oparciu o monitoringi i analizy wykonywane w związku z procedurami środowiskowymi. Przekształcenie gruntów rolnych związane z realizacją inwestycji może wiązać się z utratą lęgowisk lub żerowisk ptaków, jednak dominacja użytków rolnych stwarza dużą dostępność tego typu siedlisk. Zatem utrata ich niewielkiej części nie powinna wywołać znaczących konsekwencji dla stabilności populacji ptaków krajobrazu rolniczego. Wdrożenie ustaleń projektu zmiany Studium może oznaczać niekorzystne zmiany, włącznie z lokalną degradacją flory. Jako zieleń towarzysząca zabudowie wprowadzane są gatunki nie zawsze zgodne z siedliskiem. Do niszczenia szaty roślinnej dojdzie już w fazie realizacji inwestycji. Prowadzone roboty budowlane na poszczególnych działkach mogą być przyczyną degradacji flory, w tym drzew, również na terenach do nich przyległych. Uszkadzane mogą zostać systemy korzeniowe, kora. Niejednokrotnie może dojść do wycinki ze względu na trudności związane z realizacją robót. Z uwagi na fakt, iż takie zmiany będą miały charakter punktowy i dotyczą niewielkich przestrzeni, nie prognozuje się radykalnych przekształceń fauny i flory. Planuje się odpowiednie urządzanie zieleni, m.in. poprzez lokalne zwiększenie bioróżnorodności i bazy pokarmowej. Nasiona i owoce wielu krzewów sadzonych w przydomowych ogrodach będą doskonałym pożywieniem dla ptaków, gryzoni i owadów. Szansą na niwelację negatywnych skutków wdrożenia ustaleń związanych z nową zabudową, jest wyznaczenie w projekcie zmiany Studium „minimalnego wskaźnika powierzchni biologicznie czynnej". W wyniku wdrożenia ustaleń projektu zmiany Studium do miejscowego planu oraz na etapie realizacji inwestycji może zmniejszyć się nieznacznie udział zieleni wysokiej. Mogą też str. 93 zniknąć nieuporządkowane tereny zieleni, tzw. dzikie enklawy stanowiące miejsca gniazdowania i kryjówek. Może też dojść do bezpośredniego niszczenia pokrywy roślinnej w trakcie realizacji poszczególnych inwestycji. Zmiany te jednak będą miały charakter punktowy i zasięg lokalny. Pozostaną praktycznie bez istotnego wpływu na ekosystemy sąsiednie. Na skutek urządzania zieleni towarzyszącej zabudowie na każdej działce budowlanej możliwy będzie wzrost bioróżnorodności. Mogą powstać nowe bazy pokarmowe dla ptaków na skutek wprowadzania różnych gatunków roślin. Nie prognozuje się istotnych zmian bioróżnorodności, zakłada się zwiększenie bioróżnorodności na skutek nasadzeń zieleni przy budynkach na każdej zagospodarowanej działce. Projektowane zapisy zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty nie doprowadzą do ograniczenia bioróżnorodności. Usunięcie bioróżnorodności na terenie powierzchniowej eksploatacji kruszywa naturalnego oraz w miejscach powstania nowej zabudowy, będzie to oddziaływanie bezpośrednie, długoterminowe. 8.12. Ocena projektu studium w aspekcie prawidłowości gospodarowania zasobami przyrody Zasoby naturalne to elementy środowiska geograficznego, które są uznawane przez człowieka za użyteczne w warunkach: społecznych, ekonomicznych i technicznych, czasie i miejscu. Zalicza się do nich, m.in. wody, roślinność naturalną, gleby, formy terenu, klimat, świat zwierzęcy, minerały, źródła energii, krajobraz, przestrzeń i jej położenie geograficzne. Powstały one w procesach przyrodniczych. Projekt zmiany niniejszego Studium nie narusza zgodnych z zasadami zrównoważonego rozwoju reguł w gospodarowaniu zasobami przyrody. Zgodnie z przepisami „równoważony rozwój” oznacza rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń. W przypadku zasobów niewyczerpywalnych, ale zmienialnych, takich jak: woda i powietrze, projekt zmiany Studium zapewnia ich odnawialność. Jest to bardzo istotne w przypadku takiego zasobu jak woda. Wprowadzane w projekcie zmiany Studium inwestycje nie stanowią inwestycji wodochłonnych. Ustalenia w zakresie ochrony wód i rozwoju gospodarki wodnościekowej zawarte w projekcie zmiany Studium w wystarczający sposób zabezpieczają jej zasoby przed degradacją ilościową i jakościową. Projekt zmiany Studium przyczyni się do poprawy jakości powietrza, gdyż instalacje służące ochronie środowiska zapewnia jego ochronę. W przypadku zasobów wyczerpywalnych i nieodnawialnych, takich jak: zasoby surowców mineralnych, projekt zmiany Studium zapewnia również ich ochronę. Ustalenia w zakresie ochrony surowców mineralnych zabezpieczają ich zasoby przed zagospodarowaniem, które w przyszłości mogłoby utrudnić lub uniemożliwić podjęcie ich eksploatacji. Ustalono zakaz zabudowy na terenach udokumentowanych złóż kruszywa. W przypadku zasobów wyczerpywalnych, ale dość łatwo odnawialnych, takich jak: zasoby przyrody ożywionej, to projekt zmiany Studium w sposób maksymalny ogranicza oddziaływanie inwestycji na szatę roślinną i świat zwierzęcy. Umożliwia odnawianie tych zasobów. Pod planowane inwestycje przeznaczane są tereny rolne, które są najmniej cenne przyrodniczo. str. 94 W przypadku zasobów wyczerpywalnych, ale trudno odnawialnych, np. gleb to projekt Studium ogranicza do minimum przeznaczanie gruntów na cele nierolnicze zgodnie z przepisami ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Projekt zmiany Studium nakazuje, aby przy podejmowaniu decyzji o lokalizacji inwestycji kierować się zasadą oszczędności terenu, tzn. przeznaczać na cele budowlane tereny o jak najmniejszej powierzchni, umożliwiając realizację i funkcjonowanie planowanej inwestycji oraz zachowanie dotychczasowej funkcji terenu pozwalającej na jego rolnicze wykorzystanie. Fauna i flora Zgodnie z art. 127 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony środowiska „Ochrona zwierząt oraz roślin polega na: 1. zachowaniu cennych ekosystemów, różnorodności biologicznej i utrzymaniu równowagi przyrodniczej, 2. tworzeniu warunków prawidłowego rozwoju i optymalnego spełnienia przez zwierzęta i roślinność funkcji biologicznej w środowisku, 3. zapobieganiu lub ograniczaniu negatywnych oddziaływań na środowisko, które mogłyby niekorzystnie wpłynąć na zasoby oraz stan zwierząt i roślin, 4. zapobieganiu zagrożeniom naturalnych kompleksów i tworów przyrody.” Stan fauny i flory jest na danym terenie wyrazem funkcjonowania środowiska przyrodniczego. Przewiduje się, iż zmianie ulegnie powierzchnia biologicznie czynna terenów nie zainwestowanych i przeznaczonych pod zabudowę. Usuniecie fauny glebowej, roboty górnicze wykonywane podczas eksploatacji złoża oraz posadowienia nowych budynków, wiatraków i montaż paneli słonecznych doprowadzą do likwidacji pierwotnie istniejących zespołów roślinnych, będzie to oddziaływanie długoterminowe, bezpośrednie, stałe. Woda Zgodnie z art. 97 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony środowiska „ochrona wód polega na zapewnieniu ich jak najlepszej jakości, w tym utrzymaniu ilości wody na poziomie zapewniającym ochronę równowagi biologicznej, w szczególności przez: 1. utrzymanie jakości wód powyżej albo co najmniej na poziomie wymaganym w przepisach, 2. doprowadzenie jakości wód co najmniej do wymaganego przepisami poziomu, gdy nie jest on osiągnięty”. Zgodnie z art. 98 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony środowiska „wody podziemne i obszary ich zasilania podlegają ochronie polegającej w szczególności na: 1. zmniejszeniu ryzyka zanieczyszczenia tych wód poprzez ograniczenie oddziaływania na obszary ich zasilania, 2. utrzymaniu równowagi zasobów tych wód.” Najpoważniejszym źródłem potencjalnych skażeń mogą być pojazdy mechaniczne. Podobnie jak w przypadku powierzchni terenu i gleby oraz wód powierzchniowych, tak i w przypadku wód podziemnych istotnym zagrożeniem mogą być substancje ropopochodne w wyniku zaistnienia nieprzewidywalnych awarii. W zależności od głębokości eksploatacji surowca oraz sposobu jego wydobywania istnieje możliwość zarówno zakłócenia układu funkcjonowania wód wgłębnych jak i ich chemicznego zanieczyszczenia, będzie to oddziaływanie długoterminowe, bezpośrednie. str. 95 Powietrze Zgodnie z art. 85 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony środowiska „Ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak najlepszej jego jakości, w szczególności poprzez: 1. utrzymywanie poziomów substancji w powietrzu poniżej dopuszczalnych dla nich poziomów co najmniej na tych poziomach, 2. zmniejszenie poziomów substancji w powietrzu co najmniej do dopuszczalnych gdy nie są one dotrzymane.” Podstawową przyczyną zanieczyszczenia powietrza jest emisja różnych substancji powstających w procesach spalania paliw. Największą rolę w zanieczyszczeniu powietrza odgrywają: dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, tlenek i dwutlenek węgla, pyły i węglowodory oraz tzw. pylenie wtórne powodowane przez wiatry, unoszące pył z powierzchni ziemi w okresach suchych. Na poziomie lokalnym, czyli na poziomie tworzenia nowego ładu przestrzennego przedmiotowego terenu, realizacja ochrony powietrza polega na ograniczeniu powstania nowych zanieczyszczeń, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, przy uwzględnieniu lokalnych walorów i wrażliwości środowiska. Art. 72, ust. 1 Ustawy – Prawo ochrony środowiska, tworzy obowiązek uwzględniania potrzeb w zakresie ochrony powietrza w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Nie przewiduje się przekroczenia wartości zawartych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 roku w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2012, poz. 1031). W wyniku ruchu pojazdów, emisji spalin z samochodów i sprzętu wydobywczego, budowa i użytkowanie nowych budynków, montaż farm fotowoltaicznych oraz możliwość wystąpienia nieprzyjemnych zapachów z pracy biogazowni nastąpi lokalne nie wielkie zanieczyszczenie powietrza, będzie to oddziaływanie bezpośrednie, długoterminowe. Zmiany w poszczególnych elementach środowiska, funkcjonowaniu środowiska i jego jakości rzutują na zdrowie ludzi. Istotne znacznie ma wielkość emisji hałasu i zanieczyszczeń do środowiska, jaka może być skutkiem realizacji projektowanego dokumentu, jak również relacje przestrzenne terenów o różnych funkcjach, zwłaszcza terenów osiedleńczych do potencjalnych ognisk zanieczyszczeń i źródeł hałasu. Mając na uwadze pierwszy aspekt zmiany Studium, należy stwierdzić, że skala spodziewanych emisji zanieczyszczeń nie będzie zagrażać zdrowiu ludzi, zarówno okresowo przebywających na terenie inwestycji, jak i tym bardziej zamieszkujących pobliskie osiedla. Oznacza to, że dopuszczalne normy zanieczyszczeń nie będą przekraczane. Uciążliwości hałasowe, związane z fazą realizacji (zabudową i zagospodarowaniem nowych terenów czy stworzeniem niezbędnej do ich funkcjonowania infrastruktury) będą miały charakter bezpośredni, ale jedynie chwilowy lub krótkoterminowy i lokalny. Pojawiające się uciążliwości akustyczne, których źródłem będzie planowana zabudowa będą występowały w obszarze samej inwestycji i nie będą zakłócać klimatu akustycznego terenów sąsiednich. Uciążliwości hałasowe z ruchu drogowego związanego z transportem materiałów budowlanych będą chwilowe, w związku z czym można je uznać za akceptowalne. W projekcie nie przewiduje się usług uciążliwych dla całego obszaru. Ustalono ograniczenie uciążliwości akustycznych pochodzących ze źródeł hałasu o natężeniu ponadnormatywnym, poprzez zabezpieczenia techniczne lub zmianę technologii i urządzeń oraz hałas i wibracje przekraczające dopuszczalne poziomy nie mogą sięgać poza obręb działki, na której są wytwarzane. Dlatego nie prognozuje się wzrostu oddziaływania hałasu pochodzącego str. 96 z terenów dróg lub innych, na skutek wdrożenia zapisów projektu zmiany Studium. Warunki akustyczne powinny wręcz ulec poprawie. Ustalenia projektu zmiany Studium nie generują powstania nowych obszarów, gdzie na stałe przebywają ludzie, narażonych na niedotrzymanie norm promieniowania elektromagnetycznego w środowisku. Projekt zmiany Studium nie generuje powstania obszarów zagrożonych poważnymi awariami. Warunki życia nie powinny ulec pogorszeniu, chociaż mogą być odczuwalne pewne zmiany krajobrazu lub zwiększenie natężenia ruchu komunikacyjnego. Powierzchnia ziemi Gleba jest bardzo istotnym elementem środowiska przyrodniczego, pełni szereg kluczowych funkcji środowiskowych, społecznych i ekonomicznych istotnych dla życia. Z gleby rolnictwo i leśnictwo czerpie wodę i składniki pokarmowe. Gleba jest jednocześnie najważniejszym elementem rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Aby gleba mogła spełniać swoje funkcje konieczne jest utrzymanie jej w dobrym stanie. W Ustawie z dnia 3 lutego 1995 roku o ochronie gruntów rolnych i leśnych określono zasady ochrony gleb, m. in. ograniczanie przeznaczenia ich na cele nierolnicze i nieleśne, zapobieganie procesom degradacji i dewastacji oraz rekultywację gruntów. Zgodnie z art. 126.2. Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony środowiska „podejmując eksploatację złoża kopaliny lub prowadzący tę eksploatację jest obowiązany przedsiębrać środki niezbędne do ochrony zasobów złoża, jak również do ochrony powierzchni ziemi oraz wód powierzchniowych i podziemnych, sukcesywnie prowadzić rekultywację terenów poeksploatacyjnych oraz przywracać do właściwego stanu inne elementy przyrodnicze. Projektowane ustalenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego przyczynią się do przekształcenia gruntów. Eksploatacja złóż oraz powstanie nowej zabudowy doprowadzi do zmiany dotychczasowego ukształtowania powierzchni terenów w miejscach inwestycji. Prowadzenie eksploatacji złoża kruszywa naturalnego oraz posadowienie nowej zabudowy, farm fotowoltaicznych spowoduje trwałe przekształcenie terenu, pierwotna rzeźba ulegnie całkowitemu przekształceniu, będzie to oddziaływanie bezpośrednie, długoterminowe, stałe, negatywne. Klimat Klimat określony jest w literaturze jako stan atmosfery, wyrażony w wartościach średnich poszczególnych elementów meteorologicznych na okres wieloletni. W skali lokalnej na warunki klimatyczne decydujący wpływ ma: rzeźba terenu, pokrycie i użytkowanie terenu, obecność zbiorników wodnych, terenów podmokłych i zabagnionych. Klimat jest elementem środowiska, który sam w sobie nie stanowi zagrożeń dla środowiska przyrodniczego, za wyjątkiem niektórych zjawisk określanych jako katastrofy. Planowane ustalenia przedmiotowego projektu zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty nie spowodują zmian mikroklimatu na terenie gminy oraz terenów gmin sąsiednich. Zasoby naturalne Surowce, które człowiek czerpie ze środowiska przyrodniczego dla swoich potrzeb, nazywamy zasobami naturalnymi Ziemi, których głównym źródłem są: litosfera, hydrosfera, biosfera i atmosfera. str. 97 Ze względu na warunki powstawania surowce naturalne dzielimy na nieorganiczne: powietrze atmosferyczne, surowce mineralne, gleby i wody (z mineralnymi), oraz organiczne: rośliny i zwierzęta lądowe, wód śródlądowych i morskich. Na terenie Gminy Nowe Piekuty występują zasoby kruszywa naturalnego, które będą eksploatowane z udokumentowanego złoża oraz tereny perspektywicznego przeznaczenia pod żwirownie. Eksploatacja złóż wpłynie bezpośrednio na stan środowiska, będzie to działanie długotrwałe, stałe do chwili wyczerpania się zasobów kruszywa naturalnego. Planowane ustalenia przedmiotowego projektu zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty nie wpłynie negatywnie na zasoby naturalne tych terenów. 8.13. Ocena projektu studium w aspekcie przewidywanych zmian w krajobrazie Przewidywane w projekcie zmiany Studium zmiany krajobrazu gminy Nowe Piekuty należy rozpatrywać w aspekcie relacji planowanego zainwestowania do terenów już zainwestowanych i terenów otwartych oraz skali planowanego przyszłego zainwestowania. Pierwszy z aspektów odnosi się do oceny tendencji w rozwoju przestrzennym gminy w zakresie zabudowy, tzn. przeanalizowania, czy rozwój ten prowadzi do rozproszenia zabudowy w terenach otwartych i czy jest przejawem dążności do jej koncentracji. Aspekt ten jest bardzo istotny i ma związek z gospodarowaniem przestrzenią krajobrazową. W długoterminowej prognozie ustalenia projektu zmiany Studium prowadzą do koncentracji zabudowy (zainwestowania) z dużą korzyścią dla otwartości krajobrazu. Ustalenia projektu projektowane zmiany Studium przyczynią się do poprawy jakości przestrzeni i ładu przestrzennego gminy Nowe Piekuty. Natomiast w odniesieniu do drugiego aspektu oceny projektu Studium pod względem zmian w krajobrazie, który sprowadza się do oceny stopnia harmonizacji z otoczeniem nowych obiektów w krajobrazie, to stwierdzić należy, że obiekty w zależności od ostatecznych form kubaturowych, stanowić będą trwały i znaczący akcent architektoniczny. Obiekty te niejednokrotnie widoczne będą ze znacznej odległości, co też niewątpliwie może być bezpośrednią, negatywną ingerencją w krajobraz. Teren gminy Nowe Piekuty nie jest zaliczany do obszarów o wysokich walorach krajobrazowych. Projektowany dokument wprowadza elementy harmonizujące planowaną zabudowę z otaczającym krajobrazem, poprzez wprowadzenie, m.in. nasadzeń zieleni wokół tych inwestycji, harmonizowanie zabudowy. Projekt zmiany Studium ustala standardy zabudowy i zasady zagospodarowania terenów, które zostaną wprowadzone do planów miejscowych, a następnie do Projektów budowlanych. Zasada zachowania ładu przestrzennego będzie spełniona. Realizacja inwestycji na terenie wskazanym zmianą studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty wpłynie lokalnie na walory krajobrazowe terenu. Eksploatacja złóż kruszywa naturalnego wpłynie na zmianę ukształtowania terenu, powstanie nowej zabudowy, paneli fotowoltaicznych wpłynie na walory krajobrazowe terenów przeznaczonych pod inwestycje. Przeznaczenie gruntów rolnych pod powierzchniową eksploatacje kruszywa naturalnego, powstanie nowej zabudowy, farmy fotowoltaicznej, będzie to oddziaływanie bezpośrednie, długoterminowe. str. 98 8.14. Ocena projektu studium w aspekcie wpływu na zabytki i dobra kultury Zabytki Według otrzymanego pisma od wojewódzkiego konserwatora zabytków na terenie gminy zlokalizowane są stanowiska archeologiczne oraz obiekty zabytkowe. Wydobywanie kruszywa naturalnego w strefie konserwatorskiej należy uzgodnić z organem ochrony zabytków zakres robót budowlanych oraz ewentualnych wymogów prowadzenia robót ziemnych pod nadzorem archeologiczno – konserwatorskim lub przeprowadzenia archeologicznych badań ratunkowych przed przystąpieniem do inwestycji na zasadach określonych w przepisach odrębnych. Na obszarze gminy występują budynki zabytkowe oraz zabytkowe cmentarze z okresu I i II wojny światowej. Zapisy projektu zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego nie wpłyną negatywnie na istniejące zabytki w gminie. Prowadzona eksploatacja kruszywa naturalnego na terenach stanowisk archeologicznych będzie oddziaływaniem długoterminowym, bezpośrednim. Dobra materialne W związku ze zmianą studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego nie prognozuje się negatywnego wpływu na dobra materialne terenów objętych zmianą oraz sąsiednich. Ustalenia projektu zmiany Studium zapewniają ochronę zabytków i zasobów dziedzictwa kulturowego, zlokalizowanych na terenie gminy Nowe Piekuty. Zapisy projektu zmiany Studium są zgodne z obowiązującymi przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Jednym z obowiązków nałożonych na gminę jest „uwzględnienie zadań ochronnych w planowaniu przestrzennym oraz przy kształtowaniu środowiska”. Realizacji tego zadania ma służyć gminna ewidencja zabytków, o której jest mowa w przepisach ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Zgodnie z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami Wójt Gminy powinien opracować program opieki nad zabytkami i uwzględnić ustalenia tego programu w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Gmina Nowe Piekuty nie sporządziła gminnego programu opieki nad zabytkami. 9. PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU STUDIUM 9.1. Przewidywane znaczące oddziaływania na środowisko Na terenie wskazanym opracowaniem zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r. i późn. zm. (Dz. U. Nr 213 poz. 1397) w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, przewiduje się przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko: − §3 ust. 1 w pkt. 40 „wydobywanie kopalin ze złoża metodą odkrywkową inne niż wymienione w §2 ust.1 pkt. 27 lit. a, a) bez względu na powierzchnię obszaru górniczego: - na terenie gruntów leśnych lub odległości nie większej niż 100m od nich, b) z obszaru górniczego o powierzchni większej niż 2ha lub o wydobyciu większym niż 20000m3 na rok, inne niż wymienione w lit. a.” Tereny przeznaczone do wydobycia metodą odkrywkową złóż kruszywa naturalnego zlokalizowane są w znacznych odległościach od terenów zabudowanych, część obszarów tuż str. 99 przy terenach leśnych. Są to tereny porośnięte niską roślinnością trawiastą, użytkowane rolniczo. − §3 ust. 1 pkt 53 zabudowa mieszkaniowa wraz z towarzyszącą jej infrastrukturą b) Nieobjęta ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo miejscowego planu odbudowy, o powierzchni zabudowy nie mniejszej niż - 2ha na obszarach innych niż wymienione w tiret pierwszej. Tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną zlokalizowane w zwartej zabudowie wsi, porośnięte niską roślinnością trawiastą oraz część stanowią grunty orne. − §3 ust. 1 pkt 45 instalacje do produkcji paliw z produktów roślinnych, z wyłączeniem instalacji do wytworzenia biogazu rolniczego w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – prawo energetyczne (Dz.U. z 2006r. Nr 89, poz. 625, z późn. zm.) o zainstalowanej mocy elektrycznej nie większej niż 0,5MW lub wytwarzających ekwiwalentną ilość biogazu rolniczego wykorzystywanego do innych celów niż produkcja energii elektrycznej. Planowana biogazownia o mocy 1,2MW, na terenie użytkowanym rolniczo tuż przy wieży telefonii komórkowej. − §3 ust. 1 pkt 52 zabudowa przemysłowa, w tym zabudowa systemami fotowoltaicznymi, lub magazynowa, wraz z towarzyszącą jej infrastrukturą, o powierzchni zabudowy nie mniejszej niż: b)1ha na obszarach innych niż wymienione w lit. a. Obszar przeznaczony pod panele fotowoltaiczne wynosi ok. 2ha. Teren użytkowany rolniczo, porośnięty niską roślinnością trawiastą. − §3 ust. 1 pkt 6 instalacje wykorzystujące do wytworzenia energii elektrycznej energię wiatru inne niż wymienione w §2 ust. 1 pkt 5: b)o całkowitej wysokości nie niższej niż 30m. Na terenie gminy przewiduje się pojedyncze „elektrownie wiatrowe” do wysokości 30m, dlatego nie przewiduje się potencjalnych i znaczących oddziaływań na środowisko przyrodnicze. Zmiana Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty dopuszcza możliwość budowę przydomowych elektrowni wiatrowych przy zabudowie na własne potrzeby gospodarstwa. 9.2.Definicje i kryteria oddziaływań W zależności od przeznaczenia terenu, jego zagospodarowanie może generować pozytywne korzystne, jak i negatywne – niekorzystne oddziaływania na środowisko. Istotne jest przewidywanie negatywnych – niekorzystnych oddziaływań, ze względu na fakt, że najczęściej powstają one w wyniku zmian w zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu. Aby im zapobiegać, bądź je minimalizować, istnieje konieczność identyfikacji tego rodzaju oddziaływań. W obowiązującym obecnie prawie brak jest definicji „negatywnych oddziaływań na środowisko”. Zatem dla potrzeb projektu zmiany Studium przyjęto, że jakkolwiek prowadzą one do pogorszenia stanu środowiska, bądź zmiany charakterystyki jego konstytutywnych cech, to spodziewana skala zmian nie uprawdopodabnia naruszenia określonych prawem standardów jakości środowiska. Również „termin znaczące oddziaływania na środowisko” nie jest zdefiniowany w obowiązujących ustawach i rozporządzeniach. Zatem przyjęto, że o znaczącym oddziaływaniu na środowisko można mówić w sytuacji dużego prawdopodobieństwa naruszenia standardów jakości środowiska, bądź degradacji str. 100 z nieodwracalną (włącznie) szczególnie cennych walorów przyrodniczych lub krajobrazu. Znaczące oddziaływania prowadzą też do deregulacji środowiska, przejawiającej się okresowym lub trwałym zakłóceniem procesów naturalnych, np. − hydrologicznych jak: podtopienia, przesuszenia; − glebotwórczych: jałowienie gleby; − rzeźbotwórczych: aktywizacja erozji; − ekologicznych: fragmentacja środowiska),itp. Gradację negatywnych oddziaływań uzupełniono o: oddziaływania słabe - pomijalne i oddziaływania umiarkowane. W analizie oddziaływań znaczenie mają tylko oddziaływania umiarkowane – dlatego, że trwające w dłuższym okresie czasu mogą przeradzać się (w skutkach) w oddziaływania znaczące oraz oddziaływania znaczące – dlatego, że nie ograniczane już we wczesnej fazie funkcjonowania nowego zagospodarowania terenu mogą prowadzić do nieodwracalnych negatywnych zmian w środowisku, względnie do zmian odwracalnych, ale bardzo dużym kosztem. Oddziaływania umiarkowane wymagają działań minimalizujących negatywne skutki, a oddziaływania znaczące – działań mitygujących (realnie do poziomu umiarkowanego), bądź rozwiązań alternatywnych. Spośród rodzajów oddziaływań najwięcej trudności w ich identyfikacji nastręczają oddziaływania skumulowane, rozumiane jako te, które wynikają z złącznego działania skutków realizacji analizowanego przedsięwzięcia (planu, programu, strategii itp.), a także skutków spowodowanych przez inne działania, obecnie występujące, dokonane w przeszłości, bądź przewidywane. Trudności te wynikają głównie z braku danych dotyczących możliwych przyszłych działań (oddziaływań), ale również niewystarczających informacji o zrealizowanych (i będących źródłem oddziaływań) przedsięwzięć. Wspomniane trudności są szczególnie trudne do przezwyciężenia w przypadku prognozy oddziaływań takiego dokumentu, jak studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, sporządzonego na dużym poziomie ogólności. 9.3. Prognoza oddziaływań W projekcie zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty wyznacza się na terenach dotychczas niezainwestowanych nowe funkcje o różnym przeznaczeniu. Przekształcenie części terenów otwartych w tereny zainwestowane będzie następować etapami poprzez realizację ustaleń zawartych w kolejno sporządzanych miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego dla poszczególnych terenów. Miejscowe plany nie mogą być sprzeczne ze Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty. Zadaniem projektu studium, w kontekście niniejszej prognozy, jest wyznaczanie ogólnych zasad i kierunków zagospodarowania terenów gminy z uwzględnieniem wzajemnego powiązania funkcji względem siebie oraz wprowadzenie zapisów minimalizujących potencjalne konflikty przestrzenne oraz możliwe negatywne oddziaływania na środowisko przyrodnicze. Celem prognozy jest zbadanie oraz wstępna ocena skutków ustaleń zapisów zawartych w projekcie zmiany studium pod kątem wpływu na środowisko. Zakłada się, że dotychczasowe oddziaływanie na środowisko i krajobraz zostaną utrzymane na zróżnicowanym, ale ogólnie zadowalającym poziomie. Ze wzrostem urbanizacji nieunikniony będzie wzrost presji na środowisko przyrodnicze i krajobraz gminy jak również na tereny położone w bezpośrednim sąsiedztwie. Nowe zainwestowanie nieznacznie będzie negatywnie oddziaływać na środowisko przyrodnicze, będzie również generować pozytywne zjawiska np. zwiększenie zasobów str. 101 mieszkalnych, zwiększenie ilości miejsc pracy, podniesienie komfortu obsługi komunikacyjnej, miejsc koncentracji np. usługowo - mieszkaniowych, przez co poprawią się warunki życia ludności lokalnej. Ograniczenie negatywnych oddziaływań można osiągnąć poprzez zastosowanie różnych metod bezpośrednich lub pośrednich ochrony, wprowadzanie działań minimalizujących represję na środowisko lub wdrażanie kompensacji przyrodniczej. W zagospodarowaniu przestrzennym ważna jest świadomość pojawiania się nieuniknionych presji, w związku z powstającymi inwestycjami oraz odpowiedzialność za ich wprowadzanie do środowiska, wraz z wdrażaniem odpowiednich środków ochrony. Ze względu na formę zmiany studium oraz rozległy teren opracowania, dotychczasowe zagospodarowanie trudno jest określić wielkość i charakter oddziaływań jakie powstaną w związku z realizacją planowanych inwestycji. 9.4. Przewidywane oddziaływania na obszary Natura 2000 Na terenie gminy nie ma obszarów o szczególnych walorach przyrodniczych prawnie chronionych. Najbliżej położone Obszary Natura 2000 to: − Specjalne Obszary Ochrony Ostoja w Dolinie Górnej Narwi (PLH200010), oddalona o ok. 12 km od miejscowości Nowe Piekuty; − Obszary Specjalnej Ochrony Dolina Górnej Narwi (PLC200002), oddalona o ok. 12 km od miejscowości Nowe Piekuty; − Obszary Specjalnej Ochrony Bagienna Dolina Narwi (PLB200001), oddalona o ok. 17 km od miejscowości Nowe Piekuty. Zakłada się, że dotychczasowe i planowane zagospodarowanie terenu nie będzie negatywnie oddziaływać na obszary Natura 2000 położone w sąsiedztwie gminy Nowe Piekuty. 9.5. Definicje Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko narzuca obowiązek analizy oddziaływań na obszary Natura 2000 dokumentów związanych z planowaniem przestrzennym. Zgodnie z Dyrektywą Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1995 r. wykonanie prac budowlanych lub innych instalacji lub systemów oraz inne ingerencje w otoczenie naturalne i krajobraz, wiąże się włącznie z wydobywaniem surowców mineralnych. W odniesieniu do obszarów Natura 2000 pojęcie znaczącego negatywnego oddziaływania, jest zdefiniowane w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko jako oddziaływanie na cele ochrony obszaru Natura 2000, w tym w szczególności działania mogące: pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla ochrony których został wyznaczony obszar Natura 2000 lub wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000 lub pogorszyć integralność obszaru Natura 2000 lub jego powiązania z innymi obszarami. 9.6. Prognoza oddziaływań Jednym z najważniejszych celów ochrony przyrody stojących przed krajami Unii Europejskiej jest ochrona różnorodności biologicznej, poprzez zachowanie naturalnych str. 102 siedlisk oraz dzikich gatunków flory i fauny. W celu osiągnięcia tego celu utworzono spójną Europejską Sieć Ekologiczną, tzw. Natura 2000. Dotyczy ona zrównoważonego gospodarowania zasobami przyrodniczymi oraz ich stałym monitoringiem. Podstawę prawną ochrony europejskiej flory i fauny stanowią: − Dyrektywa Rady 79/409/EEC z 1979 roku w sprawie ochrony dzikich ptaków - dyrektywa ptasia; − Dyrektywa Rady 92/43/EEC z 1992 roku w sprawie ochrony naturalnych siedlisk i dzikiej flory i fauny – dyrektywa siedliskowa. Mając na względzie zakres projektu zmiany Studium oraz stan ochrony i integralności obszarów Natura 2000, można stwierdzić, że wykonanie projektu zmiany Studium nie będzie generować negatywnych oddziaływania na obszary Natura 2000, położone poza terenem gminy Nowe Piekuty. Warunki ograniczenia użytkowania terenów oraz sposobu ich zagospodarowania wynikają z objęcia szczególną ochroną, wynikającą bądź z przepisów ogólnie obowiązujących lub powinny być określone w trybie odpowiednich procedur. Nie przewiduje się negatywnego znaczącego oddziaływania zmiany Studium na faunę obszaru Natura 2000. Ustalenia projektu zmiany Studium w zakresie gabarytów budynków ich form architektonicznych oraz proporcji zagospodarowania poszczególnych działek, zapewnią zachowanie względnego ładu przestrzennego. 10. OCENA ROZWIĄZAŃ FUNKCJONALNO W ASPEKTACH ŚRODOWISKOWYCH – PRZESTRZENNYCH 10.1. Ocena zgodności projektu studium z uwarunkowaniami ekofizjograficznym Ustalenia projektu zmiany Studium uwzględniają podstawowe uwarunkowania ekofizjograficzne, w tym przydatność terenów dla zagospodarowania przestrzennego. Dopuszczają one lokalizację inwestycji w terenach najbardziej przydatnych pod budownictwo. 10.2. Ocena ustaleń projektu studium w aspekcie zgodności z przepisami prawa z zakresu ochrony środowiska Ustalenia projektu zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty nie są sprzeczne z przepisami ogólnymi skodyfikowanymi w prawodawstwie ekologicznym. Uwzględniają one podstawowe zasady ochrony środowiska polegające, w szczególności na racjonalnym kształtowaniu środowiska i gospodarowaniu zasobami środowiska, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju oraz przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom. na obszarach chronionych na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody. 10.3. Ocena projektu studium w aspekcie jego wpływu na obszary objęte ochroną prawną na podstawie ustawy o ochronie przyrody Ochrona przyrody, w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody, polega na zachowaniu, równoważonym użytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów i składników przyrody. str. 103 Projekt zmiany Studium wyklucza z lokalizacji inwestycji obszary objęte ochroną prawną oraz planowane do objęcia ochroną prawną na podstawie przepisów ustawy, które zlokalizowane są w granicach gminy Nowe Piekuty. Projektowany dokument nie będzie stanowił zagrożenia dla obszarów objętych ochroną prawną oraz dla celów ochrony przyrody. 10.4. Ocena projektu studium w aspekcie jego wpływu na obszary objęte ochroną prawną na podstawie ustawy Prawo wodne Ochrona przyrody, w rozumieniu ustawy Prawo wodne, polega na zachowaniu, równoważonym użytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów i składników przyrody. Projekt zmiany Studium wyklucza z lokalizacji inwestycji obszary objęte ochroną prawną oraz planowanych do objęcia ochroną prawną na podstawie przepisów ustawy, które zlokalizowane są w granicach gminy Nowe Piekuty. Projektowany dokument nie będzie stanowił zagrożenia dla obszarów objętych ochroną prawną oraz dla celów ochrony wód. 11. PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTU STUDIUM 11.1. Działania mające na celu zapobieganie negatywnym oddziaływaniom Jako narzędzia oraz działania zapobiegające powstawaniu negatywnych oddziaływań na środowisko i sąsiednie obszary Natura 2000 (położone poza terenem gminy Nowe Piekuty) projekt zmiany przedmiotowego Studium wskazuje Raporty oddziaływania na środowisko oraz procedurę uzyskiwania decyzji środowiskowej, od wyników których uzależniona jest możliwość realizacji poszczególnych przedsięwzięć. Istotne są również zapisy projektu wykluczające ewentualne uciążliwości nowych funkcji poza granicami terenu wyznaczonego na ten cel. Zapisy te obejmują, m. in. takie ustalenia jak: − zagospodarowanie terenów powinno następować, w jak najwyższych standardach architektonicznych, z poszanowaniem podstawowych zasad ładu przestrzennego i zrównoważonego rozwoju, a w szczególności ochrony krajobrazu oraz ochrony środowiska; − nowe funkcje oraz zmiany funkcji terenów określone w projekcie zmiany Studium nie mogą powodować przekroczeń standardów jakości środowiska; − inwestycje mogą być lokalizowane pod warunkiem, że planowane przedsięwzięcie nie będzie sprzeczne z ustaleniami przyjętymi dla danej strefy lub formy ochrony prawnej lub planistycznej na danym obszarze oraz nie będzie powodować uciążliwości na położonych w sąsiedztwie terenach zabudowy mieszkaniowej, − lokalizację urządzeń i sieci infrastruktury technicznej dopuszczono w miejscach wyznaczonych na rysunku zmiany studium oraz nie wyznaczonych rysunkiem zmiany studium na wszystkich terenach pod warunkiem, że nie naruszy to podstawowej funkcji terenu oraz warunków krajobrazu naturalnego i ustaleń obszarów ochrony prawnej i planistycznej. Utrzymanie dobrej jakości powietrza można uzyskać przez ograniczenie stosowania szkodliwych dla środowiska technologii, zmniejszenie oddziaływania obszarów niskiej emisji (paleniska domowe, osiedlowe kotłownie), stworzenie warunków rozwoju dla gazyfikacji całej gminy (budowy sieci gazowej wysokiego ciśnienia i stacji redukcyjnych, doprowadzenie sieci do miejscowości o zwartej zabudowie), likwidację lub modernizację kotłowni str. 104 tradycyjnych (zmiana nośnika energii z węgla, np. na gaz lub paliwa ekologiczne), poprawę nawierzchni dróg, budowę obejść drogowych miejscowości obciążonych ruchem samochodowym, a przede wszystkim poprzez zwiększenie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych. Zgodnie z art. 10 ust. 2a ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy dla urządzenia wytwarzającego energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100kW, obowiązkowo ustala się obszary ich rozmieszczenia wraz ze strefami ochronnymi związanymi z ograniczeniami w zabudowie, zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu oraz występowaniem znaczącego oddziaływania tych urządzeń na środowisko. Zgodnie z przepisem art. 3 ustawy Prawo Energetyczne „odnawialne źródło energii” to źródło wykorzystujące w procesie przetwarzania energię wiatru, promieniowania słonecznego, energię geotermalną, fal, prądów i pływów morskich, spadku rzek oraz energię pozyskiwaną z biomasy, biogazu wysypiskowego, a także biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu szczątek roślinnych i zwierzęcych. Rozwój bardziej przyjaznych środowisku alternatywnych źródeł energii jest jednym z najbardziej skutecznych sposobów zapobiegania degradacji środowiska. Wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii pozwala uniknąć lub zmniejszyć emisję zanieczyszczeń atmosfery, zużycie wody, zanieczyszczenia cieplne, odpady, hałas oraz ujemne skutki wynikające z przemysłowego zagospodarowania terenu. Jednocześnie w obiektach nowo wznoszonych należy stosować nowoczesne rozwiązania techniczne o wysokiej sprawności użytkowej tj.: − nowoczesne rozwiązania źródeł ciepła opartych o kotły grzewcze o wysokiej sprawności opalanych paliwem ciekłym lub gazowym, − instalacje grzewcze wyposażone w urządzenia regulacyjne pozwalające na oszczędną ich eksploatację, − instalacje grzewcze i ciepłej wody użytkowej wyposażone w urządzenia pomiarowe, umożliwiające indywidualne rozliczanie, co skłania użytkowników do działań zmierzających do oszczędzania energii, − właściwą izolację termiczną instalacji, co zminimalizuje niepożądane straty ciepła, − budynki o przegrodach charakteryzujących się małym współczynnikiem przenikania ciepła, co najmniej nie przekraczającym obowiązujących normatywów. Wykaz inwestycji planowanych do realizacji na terenie Gminy Nowe Piekuty − budowa biogazowni - 2015-2027; − termomodernizacja budynków szkolnych i budynku Urzędu Gminy - 2015-2027; − wymiana instalacji c.o. w szkołach, Domu Nauczyciela i Ośrodkach Zdrowia i innych obiektach użyteczności publicznej z węglowych na ekologiczne - 2015-2027. W chwili obecnej na terenie gminy nie funkcjonują farmy wiatrowe. Mała elektrownia wiatrowa to elektrownia wiatrowa o niewielkiej mocy mająca zastosowanie w zasilaniu dedykowanych odbiorników małej mocy. Często Małe Elektrownie Wiatrowe (MEW) zwane są Przydomowymi Elektrowniami Wiatrowymi. Określenie czy dana elektrownia zalicza się do grupy małych zależy od wielkości jej łopat. Jeżeli średnica wirnika nie przekracza 2 m to przyjmuje się, że są to małe elektrownie wiatrowe. Małe elektrownie wiatrowe wykorzystywane są najczęściej do zasilania budynków mieszkalnych, rolnych oraz letniskowych. W zależności od zużycia energii oraz dostępnych lokalnie zasobów wiatru. Precyzyjną definicję małej elektrowni wiatrowej określa norma IEC 61400-02. W praktyce dla gospodarstw rolnych oraz mniejszych zakładów przemysłowych potrzebne mogą być elektrownie wiatrowe o mocy między10 kW i 60 kW. str. 105 Na terenie Gminy Nowe Piekuty należy wziąć pod uwagę rozwój małych turbin wiatrowych (MTW), wykorzystywanych na potrzeby własne właściciela, m.in. do oświetlenia domów, pomieszczeń gospodarczych, ogrzewania. MTW mają liczne zalety, do których zaliczyć można: − odporność na silne wiatry, cyklony, nawałnice; − łatwiejszą instalację w porównaniu z dużymi turbinami; − brak linii przesyłowych, co powoduje, że nie występują straty przesyłu i koszty eksploatacyjne, inwestycyjne oraz konserwacyjne z tym związane; − potencjalnie małe oddziaływanie na środowisko; − brak wywierania istotnego wpływu na krajobraz, gdyż można je wkomponować w otocznie, a nawet traktować jako elementy dekoracyjne. Zaletą wykorzystania energii słonecznej jest brak jej negatywnego oddziaływania na środowisko. W Gminie Nowe Piekuty energia słoneczna powinna stanowić jedno z głównych alternatywnych źródeł energii. Szczególnie latem może być wykorzystywana do podgrzewania wody użytkowej, suszenia płodów rolnych, w tym np. biomasy wykorzystywanej do spalania. Preferowanym kierunkiem rozwoju energetyki słonecznej jest instalowanie indywidualnych kolektorów na domach mieszkalnych i budynkach użyteczności publicznej w Gminie. Energia słoneczna na terenie Gminy może być również wykorzystywana jako energia elektryczna przetworzona poprzez ogniwa fotowoltaiczne. Ogniwa fotowoltaiczne podobnie jak termiczne kolektory słoneczne, są obecnie najczystszymi urządzeniami do produkcji energii. W przypadku kolektorów jest to energia cieplna, natomiast w przypadku ogniw energia elektryczna. Gmina Nowe Piekuty położona jest poza obszarami występowania złóż wód geotermalnych. W związku z czym gmina Nowe Piekuty nie posiada możliwości technicznych wykorzystania na potrzeby cieplne niniejszego źródła energii odnawialnej. Gmina dysponuje dużym potencjałem biogazu, który zostanie wykorzystany w projektowanej obecnie biogazowni, wg wykonanych obliczeń wynosi on 5 320 042,6 m3/rok. Tak duża wielkość wynika z dużego pogłowia zwierząt i dużego areału użytków rolnych. W tym miejscu warto podkreślić, że rozwój biogazowni jest jednym z celów wyznaczonych w dokumencie „Polityka energetyczna Polski do 2030”. Głównym założeniem „Kierunków rozwoju biogazowni rolniczych w Polsce w latach 2010-2020” jest budowa do 2020r. biogazowni wykorzystujących biomasę pochodzenia rolniczego w każdej gminie, która posiada warunki do uruchomienia takiego przedsięwzięcia. Biogazownia jest pewnym i stabilnym źródłem energii cieplnej i elektrycznej oraz charakteryzuje się znikomym oddziaływaniem na środowisko przyrodnicze. Ponadto biogazownia może pełnić rolę lokalnego, ekologicznego źródła prądu i ciepła, które w znacznym stopniu może uniezależnić odbiorców od stale rosnących cen nośników energii. Jej produktami będą energia cieplna i elektryczna na potrzeby własne technologiczne biogazowni oraz do ogrzewania pobliskich domostw lub podmiotów gospodarczych. Budowa lokalnej biogazowni oprócz możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii na potrzeby energetyczne gminy, pozwoli również na długofalową aktywizację lokalnego sektora rolniczego. Powstanie biogazowni wpłynie na wzrost zagospodarowania nieużytków, bądź na wykorzystanie nadwyżek produkcji rolnej. Dzięki temu, że dostawy substratów są kontraktowane długoterminowo, jest to bezpieczna i perspektywiczna forma współpracy dla rolników, która zapewnia stałe, gwarantowane dochody. Szacuje się, że około 70% kosztów operacyjnych biogazowni w ciągu roku stanowi zakup substratów, co przy instalacji o mocy 1 MW przekłada się na kwotę w przedziale od 1 mln od 1,5 mln złotych. str. 106 Lokalni dostawcy będą mieli zapewnioną możliwość znacznego zwiększenia swoich przychodów. Ilość sztuk bydła na terenie gminy – 13 593, co pozwala oszacować potencjał produkcji biogazu na poziomie 5 089 762,92 m3/rok. Na terenie Gminy Nowe Piekuty nie funkcjonują obecnie przedsiębiorstwa ciepłownicze, brak również planów i prognoz dotyczących powstania takich przedsiębiorstw w przyszłości. Ze względu na rolniczy charakter obszaru gminy oraz znaczne rozproszenie zabudowy, stosunkowo niewielkie zapotrzebowanie na ciepło, realizacja przedsięwzięcia związanego z uruchomieniem przedsiębiorstwa ciepłowniczego obsługującego mieszkańców gminy, byłoby bardzo kosztowne i najprawdopodobniej ekonomicznie nieuzasadniona. W obrębie Gminy Nowe Piekuty nie znajduje się żadna stacja 110/15 kV (GPZ). Teren Gminy Nowe Piekuty zasilany jest liniami SN-15 kV Ruś i Dzikowiny, wyprowadzonymi ze stacji 110/15 kV Wysokie Mazowieckie. Energia elektryczna rozprowadzana jest systemami sieci średniego (15 kV) i niskiego (0,4 kV) napięcia za pomocą napowietrznych i kablowych linii elektroenergetycznych. Na terenie gminy Nowe Piekuty do pozyskania jest energia wód, słońca, wiatru, ciepła ziemi oraz energia z biomasy. Na terenie gminy do produkcji energii można wykorzystywać biomasę, w postaci drewna pochodzącego z lasów państwowych i prywatnych oraz ze słomy zbóż, ale w umiarkowanych ilościach. Jednym z istotnych komponentów zrównoważonego rozwoju przynoszących efekty ekologiczno – energetyczne jest racjonalne wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych. Odnawialne źródła energii tj.: energia wiatru, biomasa, energia wodna, energia geotermalna, energia promieniowania słonecznego, itp. mogą stanowić istotny udział w bilansie energetycznym gminy. W „strategii rozwoju energetyki odnawialnej” przyjętej przez Rząd Polski udział energii odnawialnej w zużyciu energii pierwotnej stanowi 2,5%. Na pozostałym obszarze gminy Nowe Piekuty poza biogazownią w obrębie Krasowo Częstki i farmą fotowoltaiczną w obrębie Stokowisko nie wyznacza się obszarów, na których rozmieszczone będą urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW, a także ich stref ochronnych związanych z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu, w przypadku zaistnienia takiej konieczności należy dokonać zmiany Studium. Budowa elektrowni wiatrowych o mniejszej mocy winna być realizowana w oparciu o miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego i wymagać będzie zmiany ustaleń Studium. Przed podjęciem prac nad zmianą lub planem należy przeanalizować przede wszystkim: − położenie w obszarach o korzystnych zasobach energetycznych wiatru; − możliwość realizacji inwestycji tylko z zastosowaniem nowych technologii i najnowocześniejszych rozwiązań technicznych i z zachowaniem zaostrzonej strefy bezpieczeństwa od zabudowy mieszkaniowej; − dostępność do terenów o najniższych ograniczeniach prawnych, − wpływ inwestycji na chronione grunty rolne; − dostępność do sieci elektroenergetycznej. Ze względu na mały stopień stosowania alternatywnych źródeł energii odnawialnej na terenie gminy Nowe Piekuty należy promować rozwój wszystkich rodzajów w stopniu właściwym do zasobów i warunków lokalnych. W projekcie zmiany Studium wskazano, m. in.: – rozwój małej energetyki i wodnej – z wykorzystaniem przede wszystkim istniejących i projektowanych zbiorników wodnych; – rozwój pomp ciepła – na potrzeby grzewcze budownictwa jednorodzinnego, do ogrzewania dużych obiektów, do klimatyzacji i chłodzenia oraz w rolnictwie; str. 107 – rozwój energetyki wykorzystującej biomasę – wykorzystanie masy pochodzącej z rolnictwa; – rozwój energetyki słonecznej – wykorzystanie energii słonecznej w sezonie letnim do podgrzewania wody użytkowej oraz w suszarnictwie i systemach grzewczych; – budowa biogazowni; – promocja ogniw fotowoltaicznych (PV). Zaproponowano następujące kierunki rozwoju: – wykorzystanie istniejących odpadów przemysłu drzewnego i leśnego; – wymiana kotłów starszego typu na nowoczesne kotły spalające drewno z jego zgazowaniem; – rozwój nowych kierunków w rolnictwie – uprawa roślin energetycznych; zwiększenie powierzchni upraw roślin rzepakowych; – zagospodarowanie gruntów odłogowanych i ugorów na produkcję, tzw. zielonej energii; – zagospodarowanie na cele energetyczne nadwyżek rzepaku, słomy zbóż, kukurydzy; – budowa kotłowni opalanych słomą; – rozwój lokalnych agrorafinerii; – wspieranie rozwoju elektrowni biogazowych; – pozyskiwanie biogazu z fermentacji osadów z oczyszczalni, w których przewiduje to technologia obiektu; – pozyskiwanie biogazu wysypiskowego oraz inne. Stosowanie biomasy w celach energetycznych jest najbardziej rozpowszechnioną metodą produkcji czystej energii, zaś metodą pozyskiwania dużych ilości biomasy jest uprawa roślin energetycznych na gruntach rolniczych. Zasoby energetyczne biomasy stanowi m.n. rzepak, kukurydza oraz szybko rosnące drzewa, krzewy i trawy. Surowiec energetyczny uzyskany z wierzby ma tę właściwość, że jest niewyczerpywalny i samo odtwarzającym się źródłem. Cechami charakterystycznymi sadzonek wierzby jest łatwe ukorzenianie się, odporność na zmienne warunki klimatyczne, umiejętność szybkiej regeneracji po zbiorze, odporność na choroby i szkodniki i wysokie plony biomasy o dobrej jakości. Innym surowcem energetycznym wykorzystywanym w celach energetycznych jest słoma, która posiada następujące właściwości: wilgotność, gęstość, wartość opałowa, stopień rozdrobnienia, temperatura zapłonu, temperatura spalania. Wartość opałowa słomy jest zależna od wilgotności i rodzaju zboża. Słoma, w porównaniu do paliw konwencjonalnych (np. węgiel, koks) charakteryzuje się niższą wartością opałową, niższą gęstością i większym udziałem lotnych składników spalania. Zaletą słomy jako surowca energetycznego – w porównaniu z węglem - jest znaczne ograniczenie emisji CO2 do atmosfery, przy czym wydzielanie CO2 podczas spalania słomy nie przekracza ilości pobranej przez zboże podczas jego wzrostu. Spalaniu słomy towarzyszy także znaczne ograniczenie emisji związków siarki, których jest mniej niż np. podczas spalania oleju opałowego. Ponadto w projekcie zmiany Studium wskazano teren lokalizacji lądowiska helikoptera w miejscowości Kostry – Noski na terenie byłej szkoły. Miejsce to będzie wykorzystywane okresowo. Jego lokalizacja i użytkowanie nie będzie miało negatywnego wpływu na środowisko. Rolnicza i leśna przestrzeń produkcyjna Ochrona i poprawa jakości rolniczej w szczególności: przestrzeni produkcyjnej wymagać będzie str. 108 − kontynuacji regulacji stosunków wodnych na użytkach zielonych i gruntach ornych, przeznaczonych w projekcie zmiany studium do celów produkcji rolniczej, wymagających tych zabiegów, ochrony systemów drenażowych i melioracyjnych przed zniszczeniem lub dewastacją w trakcie ewentualnych działań inwestycyjnych, − ochrony kompleksów wartościowych gruntów przed przeznaczeniem na cele nierolnicze, − ekologizację produkcji rolniczej, zwłaszcza poprzez zwiększenie udziału nawożenia organicznego, − eliminacji zanieczyszczeń gleby, wody i powietrza, − przechowywanie nawozów naturalnych i ich stosowanie zgodnie z: wymogami „Zwykłej Dobrej Praktyki Rolniczej”, ustawą z dnia 10 lipca 2007r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. z 2007r. Nr 147, poz. 1033) i rozporządzeniem Ministra i Rozwoju Wsi z dnia 18 czerwca 2008r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o nawozach i nawożeniu (Dz. U. z 2008r.119.765), − dokonywanie zalesień gruntów marginalnych dla produkcji rolniczej, Poprawa struktury własnościowej obszarów rolnych następować będzie poprzez: − scalanie i wymiana gruntów, − tworzenie warunków do zwiększania zatrudnienia pozarolniczego w gminie. Podnoszenie poziomu technologii produkcji rolniczej i warunków zamieszkiwania poprzez: − poprawę warunków życia ludności poprzez rozbudowę infrastruktury technicznej; − utrzymanie istniejących urządzeń obsługi ludności i podnoszenie ich standardu w celu podniesienia jakości świadczonych usług w zakresie edukacji, ochrony zdrowia, kultury, sportu, bezpieczeństwa przeciwpożarowego, − tworzenie warunków do powstawania nowych usług. Przestrzegać zakazów i nakazów zawartych w planie uproszczonego urządzania lasu na okres od 01.01.2012r. do 31.12.2021r. Preferować zalesienie lub zadrzewienie wszystkich terenów nieprzydatnych dla rolnictwa, zwłaszcza gruntów rolnych gleb pochodzenia mineralnego o słabej przydatności rolniczej (VI lub V klasa bonitacyjna), położonych na stoku o nachyleniu powyżej 15%, okresowo zalewanych lub zdegradowanych w rozumieniu ustawy z dnia 3 lutego 1995r. z późn. zm. o ochronie gruntów rolnych /Dz. U. z 25 kwietnia 2013r. poz. 503/. Grunty o słabej przydatności rolniczej zlokalizowane są głównie w obrębie terenów następujących wsi: Jośki, Markowo Wólka, Krasowo Częstki, Nowe Rzepki, Nowe Żochy. Zasady przeznaczania gruntów rolnych do zalesienia reguluje ustawa z dnia 8 czerwca 2001r. o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia /Dz.U. Nr 73, poz. 764, zm. 14 lutego 2003r./. Należy dążyć do: - zachowania trwałości lasów poprzez dbałość o ich stan zdrowotny, - kształtowania struktury gatunkowej i przestrzennej lasu zgodnie z warunkami siedliskowymi, w kierunku powiększania różnorodności biologicznej i zwiększania odporności lasu na czynniki destrukcyjne, - ograniczania stosowania zrębów zupełnych do najsłabszych siedlisk leśnych oraz prowadzenia ścinki drzew, zrywki i wywozu drewna w sposób zapewniający w maksymalnym stopniu ochronę gleby i roślinności leśnej, - stosowania indywidualnych sposobów zagospodarowania i ochrony poszczególnych drzewostanów, - ochrony zasobów wodnych w lasach. 11.2. Działania mające na celu ograniczenie negatywnych oddziaływań Najbardziej istotnymi oddziaływaniami, jakie mogą powstać na skutek realizacji poszczególnych inwestycji zaproponowanych w projekcie zmiany Studium i które będą str. 109 występować, mimo zastosowania działań zapobiegawczych, będzie: wpływ na krajobraz, wpływ na ornito-i hałas i ruch samochodowy. Ze względu na zakres planowanych inwestycji nie stwierdza się ich negatywnego wpływu na stan i utrzymanie przyrody na obszarze objętym projektem zmiany studium i w jego otoczeniu. W celu obniżenia wpływu inwestycji, zaleca się: − minimalizację uciążliwości robót budowlanych poprzez stosowanie odpowiednich nowoczesnych technologii; − eliminację urządzeń uciążliwych dla otoczenia (np. emitujących ponadnormatywny hałas, spaliny, itp.); − kontrolę oddziaływania inwestycji na środowiska poprzez m.in. przestrzeganie wszelkich norm dotyczących jej funkcjonowania i dbałość o jej dobry stan techniczny i urządzeń jej towarzyszących; − dbałość o systematyczne porządkowanie terenów i wywóz odpadów; − rygorystyczne przestrzeganie usuwania i utylizacji odpadów; − kontrolę stanu technicznego infrastruktury terenu; − dbałość o rozwój szaty roślinnej poprzez pielęgnację istniejących roślin oraz wprowadzanie nowych; − zmiana przeznaczenia terenów rolnych i leśnych na inne cele musi być zgodna z rzeczywistym potencjałem danego gruntu i wynikać z potrzeby zagospodarowania przestrzennego; − stosowanie proekologicznych rozwiązań w kwestii ogrzewania obiektów oraz oczyszczania ścieków; − promocję w kontekście polityki funkcji rekreacyjnej terenów objętych projektem zmiany studium, w celu poprawy jakości życia ludzkiego i zdrowia oraz inne. Ponadto w projekcie zmiany Studium wskazuje się podejmowanie działań na rzecz poprawy stanu sanitarnego wód i powierzchni ziemi poprzez rozwój systemów kanalizacji sanitarnej, budowę przydomowych oczyszczalni ścieków, gazyfikację, modernizację lokalnych kotłowni i stosowanie odnawialnych źródeł energii, zwłaszcza z wykorzystaniem biomasy, likwidację dzikich wysypisk, stosowanie pasów zieleni izolacyjnej przy drogach obciążonych dużym ruchem samochodowym, ograniczenie zasięgu rolniczych zanieczyszczeń obszarowych, ochronę otulin biologicznych cieków, zwłaszcza tych, które są pozbawione naturalnego buforu biologicznego, zachowanie w dolinach mokradeł pozostających w związkach hydrodynamicznych z rzeką. Przeciwdziałanie zagrożeniom ekosystemów leśnych ze strony rekreacji powinno polegać na budowie bazy turystycznej, a w szczególności realizacji: ścieżek dydaktycznych, rowerowych i konnych, schronów turystycznych, parkingów leśnych i miejsc biwakowania, które ochronią najcenniejsze fragmenty ekosystemów przed niepożądaną penetracją. 11.3.Możliwości kompensacji przyrodniczej Poprzez „kompensację przyrodniczą” należy rozumieć zespół działań obejmujących, w szczególności roboty budowlane, roboty ziemne, rekultywację gruntu, zalesienia, zadrzewianie lub tworzenie skupień roślinności prowadzących do przywrócenia równowagi przyrodniczej lub tworzenie skupień roślinności prowadzących do przywrócenia równowagi przyrodniczej na danym terenie, wyrównania szkód dokonanych w środowisku przez realizacji przedsięwzięć i zachowanie walorów krajobrazowych. Stosownie do art. 75 ust. 3 ustawy Prawo ochrony środowiska kompensacja przyrodnicza jest głównym narzędziem działań, których celem jest naprawianie wyrządzonych szkód str. 110 w środowisku i które podejmuje się wtedy, gdy ochrona elementów przyrodniczych nie jest możliwa. Projektowane rozwiązania w projekcie zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty nie spowodują szkód w środowisku, o których jest mowa w ustawie z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie, tj. jako negatywnej, mierzalnej zmiany stanu lub funkcji elementów przyrodniczych, ocenionej w stosunku do stanu początkowego, która została spowodowana bezpośrednio lub pośrednio przez działalność prowadzoną przez podmiot korzystający ze środowiska: − w gatunkach chronionych lub chronionych siedliskach przyrodniczych (znaczący negatywny wpływ na osiągnięcie lub utrzymanie właściwego stanu ochrony tych gatunków lub siedlisk przyrodniczych); − w wodach (znaczący negatywny wpływ na stan ekologiczny, chemiczny lub ilościowy wód); − w powierzchni ziemi (zanieczyszczenie gleby lub ziemi), w tym w szczególności zanieczyszczenie mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzi. W związku z realizacją projektowanego dokumentu oraz w odniesieniu do powyższego stanu prawnego i faktycznego nie zajdą okoliczności wymagające zastosowania działań kompensacyjnych, o których mowa wyżej. 12. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko wskazuje, że zakres Prognozy oddziaływania na środowisko powinien przedstawiać rozwiązania alternatywne do rozwiązań przyjętych w projekcie zmiany Studium, a w szczególności w odniesieniu do obszarów Natura 2000. W przypadku projektu zmiany Studium lokalizacja projektowanych funkcji, wynika z uwzględnienia aktualnego stanu prawnego, tzn. miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – nieobowiązującego, obowiązującego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty, Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podlaskiego raz konkretnych propozycji samorządu gminnego, inwestorów i właścicieli nieruchomości, którzy złożyli wnioski o przeznaczenie nieruchomości pod wskazane zainwestowanie lub zagospodarowanie terenu. Dlatego też przedstawienie alternatywnych rozwiązań lokalizacyjnych obszarów przewidzianych do przyszłego zainwestowania jest często utrudnione. Przy rozmieszczaniu nowych obszarów uwzględniono istniejące obszary zainwestowania urbanistycznego i uwarunkowań ekofizjograficznych oraz ochrony prawnej. Wpływ na konkretne lokalizacje mają również ograniczenia wynikające m. in. z uwarunkowań przyrodniczych – istniejące i projektowane formy ochrony prawnej, czy też elementy systemu przyrodniczego: tereny lasów, wód i gruntów, ekologicznego – korytarz ekologiczny. Uwzględniając powyższe uwarunkowania faktyczne i prawne, wyznaczone obszary nowego zainwestowania zlokalizowane są na terenach o najmniejszej kolizyjności, najczęściej stanowią przedłużenie istniejących już ciągów zabudowy. Na analizowanym terenie nie proponuje się alternatywnych rozwiązań. Wynika to z faktu, że założenia przyjęte w projekcie zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty są zgodne z obowiązującymi przepisami prawnymi str. 111 i w pełni wyczerpują możliwości techniczne i zaspokoją potrzeby wynikające z charakteru danej inwestycji. Podstawowym instrumentem ustalającym regulacje prawne oraz standardy zapewniające niekolizyjność funkcji i jakość przestrzeni gminy w poszczególnych strefach są miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Gmina Nowe Piekuty nie jest objęta obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. W projekcie zmiany Studium wskazano tereny dla których gmina zamierza sporządzić miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, obejmujące określone w rozdziale 2 kierunki zagospodarowania terenu jako główne kategorie, oznaczone na rysunku Studium: − obszar wskazany pod zabudowę mieszkalną jednorodzinną, usługową i zabudowę zagrodową, przylegający do wsi Jabłoń Jankowce, oznaczony na rysunku Studium symbolem MN/U, − obszar wskazany pod zabudowę mieszkaniowo-usługową we wsi Nowe Piekuty przy drodze wojewódzkiej nr 659 i gminnej, oznaczony, oznaczony na rysunku Studium symbolem MN/U, − obszar wskazany pod zabudowę mieszkalno-usługową we wsi Nowe Piekuty, przy drodze powiatowej nr P2062B, oznaczony na rysunku Studium symbolem MN/U, − obszar wskazany pod zabudowę produkcyjną ze strefą ochronną związaną z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu – ogniwa fotowoltaiczne (system ogniw) we wsi Stokowisko, położony za terenem szkolnym, oznaczony symbolem P2 na rysunku Studium, − obszar ewentualnej rozbudowy biogazowni w Krasowo Częstki, ze strefą ochronną z ograniczeniem w zabudowie i zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu, oznaczony na rysunku Studium symbolem P2. − obszar wskazany pod zabudowę mieszkalną jednorodzinną, usługową i zabudowę zagrodową w miejscowości Hodyszewo. − obszar projektowanej farmy elektrowni wiatrowej oznaczony symbolem P3 z wyznaczoną graficznie strefą z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu odległości 1,5km od istniejącej zabudowy. Stosownie do przepisów art. 9 ust. 4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym za wiążące organy gminy ustalenia studium dotyczące obszarów, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego (w tym obszarów do objęcia zmianą przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne), w związku z determinacją, o której mowa w punkcie 9.1., uważa się następujące postępowanie: − Obszary uzupełnień zabudowy mieszkaniowej i usługowej przylegające do zwartej zabudowy miejscowości oraz przekształcenia zwartej zabudowy na cele funkcji mieszkaniowej i usługowej oraz działalności gospodarczych rolniczych i nierolniczych stanowią tereny: (obszar MN/U) obszar, jeśli do ustalenia warunków zabudowy wnioskowanych inwestycji na tych terenach nie można zastosować trybu decyzji o warunkach zabudowy na podstawie przepisów art. 61 ust.1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym), − Działalność gospodarcza rolnicza oraz zalesienia stanowią tereny, dla których w lokalizacji inwestycji mają zastosowanie w trybie decyzji o warunkach zabudowy przepisy art. 61 ust.1 wraz z art. 61 ust.4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Dla przeznaczenia na w/w terenach gruntów rolnych na cele zalesień również ma zastosowanie tryb decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w rozumieniu przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w związku z przepisami o lasach. W granicach w/w terenów gmina nie zamierza sporządzić miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. str. 112 − Oznaczone na rysunku zmiany Studium, obszary „złóż surowców mineralnych nie objętych koncesją” stanowią tereny, dla których gmina może sporządzić miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego w związku z przepisami prawa geologicznego i górniczego. W planach miejscowych należy zapewnić możliwości rozwoju sieci oraz ich eksploatację. Sieci powinny być prowadzone w miarę możliwości na terenach ogólnodostępnych, a w przypadku takich możliwości dopuszcza się prowadzenie na terenach prywatnych działek. Politykę przestrzenną realizować przede wszystkim w oparciu o miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Plany sporządzać dla wybranych fragmentów zgodnie z potrzebami. Prognoza oddziaływania na środowisko sporządzana była równolegle z opracowywanym projektem zmiany Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Nowe Piekuty. Zespoły autorskie przygotowujące oba te dokumenty ściśle ze sobą współpracowały przy wyborze konkretnych rozwiązań projektowych. Zastosowanie takiej metody dla opracowania pozwoliło na przyjęcie rozwiązań przestrzennych, które w dużym stopniu pozwoliły na uniknięcie znaczących kolizji i konfliktów przestrzennych, doprowadzając do wyboru najbardziej pożądanych i optymalnych kierunków działań. Z tych względów przygotowanie oddzielnej propozycji planistycznych rozwiązań alternatywnych uznano za zbędne i nie wnoszące nic nowego do projektu zmiany studium. Dla zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego wykonywanego w skali całej gminy trudno zdefiniować trudności w jego przygotowaniu, które miałyby wynikać z niedostatków techniki lub braków współczesnej wiedzy. Będzie to możliwe dopiero dla opracowań szczegółowych wykonanych w innej skali, dotyczących zwłaszcza lokalizacji poszczególnych przedsięwzięć. Eksploatacja wszelkich inwestycji, jest ściśle związana z wdrażaniem nowoczesnych z punktu widzenia współczesnej wiedzy oraz bezpiecznych dla środowiska i zdrowia ludzi rozwiązań technologicznych. Jak nowoczesne i bezpieczne dla środowiska są to rozwiązania technologiczne rozstrzygną dopiero „raporty” wykonywane na poziomie realizacji inwestycji. Prognoza jest opracowaniem opartym głównie na bazie posiadanych materiałów zgromadzonych do zmiany „Studium”. 13. WSKAZANIE TRUDNOŚCI PRZY OPRACOWANIU PROGNOZY WYNIKAJĄCYCH Z CHARAKTERU DOKUMENTU Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jest dokumentem otwartym i co nie pozwala na konkretyzację działań i przedsięwzięć w ramach podstawowego i dopuszczalnego przeznaczenia terenu. Jest to uzasadnione praktyką, ponieważ w studium nie zawsze można przewidzieć charakter inwestycji, z drugiej jednak strony brak szczegółowych informacji jest – dla prognoz – najbardziej odczuwalny, ponieważ nie sposób określić oddziaływania. Dla oceny skutków wpływu na środowisko działalności wynikającej z funkcji terenu wiedza ta może zrekompensować choć w części niedobór informacji o charakterze tej działalności. Duże znaczenie ma wiedza o wrażliwości na antropopresję i uwarunkowaniach ochronnych obszarów, dla których ustalana jest funkcja, jak również obszarów otaczających, które oddziaływaniom nowej funkcji mogą podlegać. Problemem przy sporządzaniu niniejszej Prognozy był brak publikowanych kompleksowych opracowań faunistycznych dla terenu gminy i terenów położonych w jej sąsiedztwie. Prognozy oddziaływania na środowisko są na ogół wykonywane na potrzeby ogólne gospodarki przestrzennej gminy. Wykonanie szczegółowej inwentaryzacji przyrodniczej, czy też wykonanie monitoringu ornitologicznego lub chiropterologicznego dla terenu całej gminy str. 113 byłoby w wielu przypadkach nieuzasadnionym i nadmiernym obciążeniem finansowym gminy. W opracowaniu Prognozy wykorzystano archiwalne materiały kartograficzne, planistyczne, inwentaryzacyjne i studialne, a także literaturę przedmiotu. W ocenie wpływu projektowanych zmian posłużono się, w szczególności: − Opracowaniem ekofizjograficznym podstawowym dla gminy Nowe Piekuty sporządzonym w 2014 roku; − Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty – uchwała …….. Rady Gminy Nowe Piekuty z dnia ……. roku; 14. METODY REALIZACJI DOKUMENTU POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO Zgodnie z przepisem art. 25 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska, wpływ przedmiotowego projektu zmiany Studium przyrodnicze, w zakresie: − jakości poszczególnych elementów przyrodniczych; − dotrzymaniu standardów jakości środowiska; − występujących zmian jakości elementów przyrodniczych i przyczynach tych zmian kontrolowany będzie poprzez monitoring, polegający na ocenie aktualności studium i planów miejscowych. Wójt Gminy Nowe Piekuty dokona analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy, oceni postępy w realizacji kierunków i pozwoli na kontrolę wpływu istniejących już inwestycji na środowisko przyrodnicze i krajobraz kulturowy i wyniki tych analiz przekaże radzie gminy. 15. TRANSGRANICZNE ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO Na terenie gminy Nowe Piekuty nie są zlokalizowane obszary włączone do sieci obszarów „Natura 2000”. Najbliższe obszary Sieci Ekologicznej Natura 2000 to: − Dolina Górnej Narwi PLB 200007, − Ostoja w Dolinie Górnej Narwi PLH 200010, − Bagienna Dolina Narwi PLB200001 − Narwiańskie Bagna PLH200002, − Bagno Wizna PLB200005, − Przełomowa Dolina Narwi PLC200003. W związku ze znacznymi odległościami obszarów Natura 2000 od terenów objętych zmianą studium nie prognozuje się wpływu na tereny cenne przyrodniczo. Wpływ zmiany studium na obszary Natura 2000 wymaga analizy w kierunku zachowania spójności przedmiotowych obszarów. W związku z tym kluczowe jest tu znaczenie danego obszaru dla całej sieci Natura 2000. Realizacja omawianego dokumentu planistycznego, co jest związane w ingerencje środowiska przyrodniczego nie powinno wpłynąć negatywnie na spójność sieci „Natura 2000”. Niewielkie zmiany w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz położenie tych obszarów, nie wpłyną negatywnie na populację zwierząt (w tym ptaków i nietoperzy). Nie przewiduje się możliwości wystąpienia transgranicznych oddziaływań na środowisko, ze względu na znaczną odległość granic państwa od terenu gminy objętej zmianą studium. Wszechstronna analiza ustaleń projektu zmiany Studium nie wykazała dalekosiężnych, wykraczających poza granice Polski oddziaływań na środowisko, w związku z tym nie zachodzi konieczność przeprowadzenia transgranicznej oceny oddziaływania na środowisko projektowanego dokumentu. str. 114 Teren objęty projektem zmiany studium nie sąsiaduje bezpośrednio z obszarem innego państwa. Także w kwestii migracji wód podziemnych nie przewiduje się zmiany oddziaływania transgranicznego. 16. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM Zmiany w zagospodarowaniu przestrzeni odbywają się kosztem środowiska. Powstające dokumenty planistyczne, tj. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz plany zagospodarowania przestrzennego muszą spełniać wymagania dotyczące ochrony środowiska, a z drugiej zaś strony realizować potrzeby społeczno gospodarcze gminy. Stąd też wynika konieczność wdrażania koncepcji zrównoważonego rozwoju, trwale wpisanej w politykę planistyczną i gospodarczą państwa. Zachowanie przedmiotowej zasady stanowi gwarancję ochrony wybitnych walorów i cennych zasobów przyrodniczych, tworzących struktury o zasięgu ponadkrajowym, krajowym i regionalnym. Zagwarantowanie dobrego stanu środowiska i jego bezkolizyjnego funkcjonowania powinno być dominującym kierunkiem w opracowywanych programach, strategiach, planach i innych dokumentach sporządzanych na wszystkich szczeblach struktur administracyjnych, w tym międzynarodowych. Analizowany obszar obejmuje gminę Nowe Piekuty zlokalizowana w powiecie Wysokomazowieckim, województwo Podlaskie. Gmina położona poza Obszarami Chronionego Krajobrazu oraz poza obszarami specjalnej ochrony ptaków i siedlisk Natura 2000. Projekt zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty ma na celu wskazanie kierunków rozwoju. Wyznaczenie terenów pod odnawialne źródła energii, wskazanie stref w ograniczeniu w zabudowie, wyznaczanie terenów do opracowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz obszarów pod perspektywistyczne wydobycie kruszywa naturalnego. Tereny które wyznaczają kierunki rozwoju gminy obecnie są niezainwestowane. W czasie eksploatacji złóż kruszywa naturalnego, posadowienia nowej zabudowy, paneli słonecznych oraz małych wiatraków przy zabudowie do 30m użytkowanych na własne potrzeby, nastąpi zmiana ukształtowania powierzchni terenu, a co za tym idzie wpłynie na zmianę walorów krajobrazowych tego obszaru. Na terenie gminy zlokalizowane są stanowiska archeologiczne. W strefie ochrony konserwatorskiej zgodnie z ustawą o ochronie i opiece nad zabytkami należy uzgodnić z organem ochrony zabytków zakres robót budowlanych oraz ewentualny wymóg prowadzenia robót ziemnych pod nadzorem archeologiczno-konserwatorskim lub przeprowadzenia badań ratunkowych przed przystąpieniem do inwestycji. Najpoważniejszym źródłem potencjalnych skażeń mogą być pojazdy mechaniczne. Zagrożeniem mogą być substancje ropopochodne w przypadku zaistnienia nieprzewidzianych awarii, substancje te mogą być zagrożeniem dla powierzchni terenu, gleby oraz wód powierzchniowych i podziemnych. Planowane ustalenia przedmiotowego projektu zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty nie spowoduje zmian mikroklimatu dla terenu gminy i gmin sąsiednich. Zmiana przeznaczenia terenów objętych w zmianie studium nie wpłynie negatywnie na dobra materialne osób trzecich. Realizacja projektowanego dokumentu na terenie objętym na cele powierzchniowej eksploatacji kruszywa, przyniesie korzyści rynkowi lokalnemu, gdyż na tym rynku występuje deficyt tego surowca, a potrzeby rynku są znaczne i wynikają z potrzeby budowy nowych dróg i modernizacji istniejących oraz zapotrzebowania na budownictwo mieszkaniowe. str. 115 Na podstawie analizy uwarunkowań stanu istniejącego i zasad funkcjonowania środowiska oraz obecnego stanu zagospodarowania terenu gminy Nowe Piekuty obejmującego zmianę studium można sformułować dwa wnioski. Obecny stan zagospodarowania terenu nie wpływa negatywnie na funkcjonowanie podstawowych elementów środowiska przyrodniczego obszaru. W przypadku rozwoju wielofunkcyjnych terenów osiedleńczych, usługowo - produkcyjnych na terenie gminy Nowe Piekuty należy przede wszystkim: 1) zachować istniejące zespoły zadrzewień oraz prowadzić ich pielęgnację oraz ewentualną rewitalizację i uzupełnianie nasadzeń, dążyć do wypełniania powierzchni niezabudowanych powierzchniami biologicznie czynnymi, nasadzeniami drzew i krzewów, stosowania zieleni izolacyjnej; 2) dopuścić do rozwoju wielofunkcyjnych terenów osiedleńczych po opracowaniu systemów infrastruktury technicznej, m.in. poprzez: − prowadzenie gospodarki wodno – ściekowej w celu niedopuszczenia do pogorszenia jakości gleb oraz wód podziemnych i powierzchniowych; − budowę systemu kanalizacji deszczowej; − prowadzenie gospodarki odpadami oraz niedopuszczenie do powstawania nielegalnych miejsc składowania odpadów; − budowę systemów ciepłowniczych opartych na instalacjach grzewczych zasilanych „paliwami ekologicznymi”; − ograniczenie negatywnego oddziaływania hałasu oraz zanieczyszczeń komunikacyjnych poprzez właściwe kształtowanie linii zabudowy i rozwiązań komunikacyjnych dla nowopowstających budynków mieszkalnych i usługowych. Po dokonanej analizie warunków fizjograficznych, walorów przyrodniczych oraz stanu sanitarnego środowiska można stwierdzić, że teren gminy Nowe Piekuty w dużej części charakteryzuje się dość istotnymi przeobrażeniem warunków naturalnych, nie powodującymi jednak trwałych uszkodzeń środowiska. Realizacja ustaleń projektu zmiany Studium przyczyni się do dalszych zmian antropogenicznych, prowadzących do uzupełniania zabudowy wśród istniejących przeznaczonych na funkcję osiedleńczą terenów. Przeobrażenia te mają na celu poprawę warunków zamieszkania, prowadzenia działalności gospodarczej i funkcjonalności terenu, jednak ich negatywny wpływ na środowisko może być w zauważalny. Najbardziej negatywny wpływ na stan środowiska będą wywierać tereny emitujące do środowiska ścieki, odpady, emitujące hałas i inne uciążliwości. Ważne jest usprawnienie systemów infrastruktury technicznej oraz wprowadzanie zieleni wśród zabudowy na terenach nieutwardzonych i wzdłuż terenów komunikacji. W przypadku uwzględnienia postulatów prognozy nie przewiduje się powstawania istotnych oddziaływań na środowisko, a wszystkie oddziaływania i przekształcenia będą miały charakter zmian niezbędnych w procesie rozwoju przestrzennego gminy. Reasumując stwierdzić należy, że warunki ekofizjograficzne gminy Nowe Piekuty są korzystne dla rozwoju rolnictwa, osadnictwa, leśnictwa i turystyki. Jakość środowiska, z wyjątkiem wód powierzchniowych, nie wywołuje konieczności stosowania szeroko rozumianych działań naprawczych. Realizacja przedsięwzięć służących poprawie stanu czystości rzek, jest uzależniona od sanitacji. Ze względu na postępującą degradację gleb marginalnych, odłogujących i ugorujących w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego tereny te przeznaczać pod zalesienia. Niezbędne jest też kształtowanie pasów zieleni ochronnej w formie: zadarnień, zakrzaczeń oraz w strefach dolin rzecznych. Ograniczenie, bądź szczególne warunki w zagospodarowaniu odniesione do konkretnych uwarunkowań w gminie, wynikają przede wszystkim z przepisów prawnych. str. 116 Wskazuje się, aby do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego wprowadzić zakaz zabudowy w obrębie otulin biologicznych rzek. Konieczne są ustalenia planistyczne które skutecznie hamowałyby proces rozpraszania zabudowy. Ważne jest ukierunkowanie dalszego rozwoju gminy Nowe Piekuty, w taki sposób, aby sprzyjał on harmonizacji zagospodarowania ze środowiskiem. Ograniczenia w zainwestowaniu należy traktować jako ochronę interesu publicznego, polegającego na zapewnieniu wszystkim użytkownikom przestrzeni warunków do życia w trwale zrównoważonym i o wysokich walorach estetycznych środowisku. Tereny wskazane w projekcie zmiany studium pod inwestycje, stanowią obszary o średnich walorach krajobrazowych, charakteryzujące się słabą różnorodnością siedlisk przyrodniczych. Przedsięwzięcia jak zostało wykazane w powyższym opracowaniu nie wpłyną negatywnie na jakikolwiek aspekt środowiska przyrodniczego i ludzi w sposób istotny. Wskazane oddziaływania na środowisko długotrwałe, stałe jest oddziaływaniem lokalnym. Realizacja projektowanego dokumentu, dotyczącego powierzchniowej eksploatacji kruszywa, na terenach udokumentowanych i perspektywicznego występowania kruszywa naturalnego, przyniesie korzyści na rynku lokalnym. Obecnie występuje duże zapotrzebowanie na surowce naturalne. Zapotrzebowanie na ten surowiec, wynika z potrzeby budowy nowych dróg i modernizacji istniejących oraz prężnie rozwijający się rynek budownictwa mieszkaniowego. Eksploatacja kruszywa w znaczny sposób przyczyni się do poprawy jakości warunków zamieszkania wielu rodzin na wsi. Wyznaczenie nowych terenów pod zabudowę mieszkalną jednorodzinną, zagrodową oraz usługową daje właścicielom gruntów możliwość inwestycji. W fazie użytkowania montaż farmy fotowoltaicznej oraz małych przydomowych elektrowni wiatrowych do 30m wysokości wiąże się z uzyskaniem energii elektrycznej z odnawialnych źródeł. Farmy fotowoltaiczne oraz wiatraki nie emitują gazów i pyłów aby uzyskać energie elektryczną w przeciwieństwie do kopalnych źródeł energii np. węgiel kamienny. 17. BIBIOGRAFIA 1) Ocena aktualności miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego Gminy Nowe Piekuty, Łomża, maj 1992r. – Wojewódzkie Biuro Planowania Przestrzennego w Łomży, Pomocniczy Zespół Projektowo – Inwestycyjny Gospodarstwo Pomocnicze WBPP. 2) Program Ochrony Środowiska Powiatu Wysokomazowieckiego o roku 2015 z perspektywą 2016-2019 - Uchwała Nr XXVII/197/2013 Rady Powiatu Wysokomazowieckiego z dnia 29 października 2013 roku, 3) Uproszczony Plan Urządzenia Lasu na lata 01.01.2012r. do 31.12.2021r., 4) Strategia rozwoju województwa podlaskiego – Zarząd Województwa Podlaskiego, 2000r. 5) Mapa topograficzna obejmująca obszar gminy Nowe Piekuty w skali 1 : 10 000, 6) Centralny Urząd Planowania BPReg. W Białymstoku – „Strategiczne problemy rozwoju i zagospodarowania przestrzennego Makroregionu Północno-Wschodniego” – Białystok 1996 r., 7) Rada Programowo-Naukowa Porozumienia ZPP-Założenia polityki regionalnej Obszaru Funkcjonalnego „Zielone Płuca Polski” – czerwiec 1991 r., 8) Projekt stref ochronnych ujęcia wód podziemnych dla potrzeb wodociągu wiejskiego w Nowych Piekutach, Białystok, marzec 1996r., 9) Projekt stref ochronnych ujęcia wód podziemnych dla potrzeb wiejskiego wodociągu grupowego w Wierzbowiźnie, Białystok, październik 1997r., 10) Ekspertyza fizjograficzna do planu zagospodarowania przestrzennego gminy Nowe Piekuty, sporządzona w 1980 r. przez Geoprojekt Warszawa., str. 117 11) Założenia rewaloryzacji województwa łomżyńskiego – gmina Nowe Piekuty (Pracownia Konserwacji Zabytków, Warszawa 1988 r.), 12) Mapy ewidencyjne wsi w skali 1:5000, 13) Podstawowe dane o województwie podlaskim, Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego, Białystok, 14) Rocznik Statystyczny Województwa Podlaskiego, Urząd Statystyczny w Białymstoku, Białystok, 15) Informacje uzyskane z Urzędu Marszałkowskiego w Białymstoku, 16) Informacje Urzędu Gminy Nowe Piekuty w zakresie ludności, usług publicznych, podmiotów działalności gospodarczej, wydanych decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, 17) Strategia Powiatu Wysokomazowieckiego – 2001r. str. 118 Spis treści 1. WPROWADZENIE str. 2 1.1. Podstawa prawna opracowania str. 2 1.2. Cel i zakres opracowania str. 3 1.3. Metody zastosowane przy sporządzaniu prognozy str. 5 1.4. Podstawowe informacje i objaśnienia dotyczące Prognozy str. 6 1.5. Podstawowe informacje str. 6 1.6. Objaśnienia dotyczące Prognozy str. 6 2. UWARUNKOWANIA PLANISTYCZNE TWORZENIA PROJEKTU STUDIUM str. 8 WRAZ Z JEGO CHARAKTERYSTYKĄ 2.1. Przedmiot prognozy str. 8 2.2. Sytuacja planistyczna sporządzania prognozy str. 9 2.2.1. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy str. 9 2.2.2. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy str. 11 2.3. Powiązania projektowanego dokumentu z innymi dokumentami str. 11 2.4. Dokumenty krajowe str. 11 2.5. Dokumenty regionalne str. 15 2.6. Dokumenty lokalne str. 26 3. UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO I KULTUROWEGO GMINY str. 28 3.1. Położenie geograficzne str. 28 3.2. Położenie gminy w ponadlokalnych systemach ochrony przyrody i krajobrazu str. 29 3.2.1. Położenie gminy w europejskim systemie przyrodniczym str. 29 str. 29 3.2.2. Położenie gminy w krajowym systemie obszarów chronionych 3.2.3. Położenie gminy w sieci obszarów chronionych str. 29 3.2.4. Położenie w regionalnym systemie ochrony wód str. 29 3.3. Główne cechy środowiska i zasoby środowiska str. 30 3.3.1. Budowa geologiczna i warunki inżyniersko – geologiczne str. 30 str. 30 3.3.2. Rzeźba terenu 3.3.3. Surowce mineralne i torfy str. 31 3.3.4. Gleby str. 31 3.3.5. Zasoby wodne str. 33 3.3.6. Klimat str. 34 3.3.7. Szata roślinna str. 35 3.3.8. Lasy str. 35 3.3.9. Świat zwierząt str. 36 3.3.10. Zasoby energii odnawialnej str. 36 3.4. Walory przyrodniczo – krajobrazowe str. 36 3.5. Główne cechy funkcjonowania środowiska str. 38 3.6. Uwarunkowania ochronne str. 38 3.6.1. Obszary i obiekty chronione na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody str. 38 3.6.2. Obszary i obiekty chronione na podstawie przepisów Prawo geologiczne i górnicze str. 41 3.6.3. Obszary i obiekty chronione na podstawie przepisów Prawo wodne str. 43 3.6.4. Obszary chronione na podstawie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych oraz ustawy o lasach str. 45 str. 119 3.6.5. Projektowane obszary i obiekty do objęcia ochroną na podstawie przepisów ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami str. 47 3.6.6. Obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowiązujące na nich ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. Nr 41, poz. 412 oraz z 2002r. Nr 113, poz. 984 i Nr 153, poz. 1271) str. 54 3.7. Zagrożenia i degradacja środowiska str. 55 3.8. Jakość środowiska przyrodniczego i odporność na degradację oraz jego zdolność do regeneracji str. 57 3.9. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska str. 63 3.10. Zagospodarowanie terenów str. 64 3.11. Potencjalne zmiany istniejącego stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektowanego str. 67 4. OCENA PRZYDATNOŚCI ŚRODOWISKA DLA RÓŻNYCH RODZAJÓW UŻYKOWANIA I FORM ZAGOSPODAROWANIA str. 67 5. PROBLEMY ŚRODOWISKA ORAZ CELE JEGO OCHRONY W ASPEKCIE PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU str. 69 5.1. Problemy ochrony środowiska, a w szczególności dotyczące obszarów chronionych str. 70 5.2. Cele ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu str. 71 6. SPÓJNOŚĆ PROJEKTU STUDIUM Z POLITYKĄ OCHRONY ŚRODOWISKA NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM I KRAJOWYM str. 72 6.1. Spójność projektu Studium z polityką ochrony środowiska na szczeblu międzynarodowym i Unii Europejskiej str. 72 6.2. Spójność projektu Studium z polityką ochrony środowiska na poziomie krajowym str. 75 7. OBSZAR POZOSTAJĄCY W ZASIĘGU ODDZIAŁYWANIA, WYNIKAJĄCEGO Z REALIZACJI PROJEKTU STUDIUM str. 76 8. PROGNOZA WPŁYWU PROJEKTU STUDIUM NA FUNKCJONOWANIE str. 78 I JAKOŚĆ ŚRODOWISKA 8.1. Czynniki, które będą oddziaływać na środowisko w wyniku zagospodarowania terenów zgodnie z ich przeznaczeniem str. 78 8.2. Prognoza oddziaływania realizacji projektu studium na poszczególne elementy środowiska, z uwzględnieniem zależności pomiędzy tymi elementami i między oddziaływaniami na te elementy str. 78 8.2.1. Zmiany w obrębie poszczególnych elementów środowiska str. 79 8.3. Zmiany w funkcjonowaniu środowiska str. 79 8.4. Prognoza wpływu realizacji projektu studium na jakość środowiska str. 80 8.5. Prognoza oddziaływania realizacji projektu studium na warunki aerosanitarne str. 81 8.6. Prognoza oddziaływania realizacji projektu studium na warunki hydrosanitarne i stan sanitarny gleb str. 81 8.7. Prognoza oddziaływania realizacji projektu studium na klimat akustyczny str. 82 8.8. Prognoza oddziaływania infrastruktury elektroenergetycznej str. 82 8.9. Ryzyko wystąpienia poważnej awarii str. 90 8.10. Ocena projektu studium w aspekcie wpływu na zdrowie ludzi str. 91 8.11. Szanse ochrony bioróżnorodności w świetle ustaleń projektu studium str. 120 str. 92 8.12. Ocena projektu studium w aspekcie prawidłowości gospodarowania zasobami przyrody str. 94 8.13. Ocena projektu studium w aspekcie przewidywanych zmian w krajobrazie str. 98 8.14. Ocena projektu studium w aspekcie wpływu na zabytki i dobra kultury str. 98 9. PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU STUDIUM str. 99 9.1. Przewidywane znaczące oddziaływania na środowisko str. 99 9.2. Definicje i kryteria oddziaływań str. 100 9.3. Prognoza oddziaływań str. 101 9.4. Przewidywane oddziaływania na obszary Natura 2000 str. 102 9.5. Definicje str. 102 9.6. Prognoza oddziaływań str. 102 10. OCENA ROZWIĄZAŃ FUNKCJONALNO – PRZESTRZENNYCH W ASPEKTACH ŚRODOWISKOWYCH str. 103 10.1. Ocena zgodności projektu studium z uwarunkowaniami ekofizjograficznymi str. 103 10.2. Ocena ustaleń projektu studium w aspekcie zgodności z przepisami prawa z zakresu ochrony środowiska str. 103 10.3. Ocena projektu studium w aspekcie jego wpływu na obszary objęte ochroną str. 103 prawną na podstawie ustawy o ochronie przyrody 10.4. Ocena projektu studium w aspekcie jego wpływu na obszary objęte ochroną prawną na podstawie ustawy Prawo wodne str. 104 11. PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTU STUDIUM str. 104 11.1. Działania mające na celu zapobieganie negatywnym oddziaływaniom str. 104 11.2. Działania mające na celu ograniczenie negatywnych oddziaływań str. 109 11.3. Możliwości kompensacji przyrodniczej str. 110 12. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE str. 111 13. WSKAZANIE TRUDNOŚCI PRZY OPRACOWANIU PROGNOZY str. 113 WYNIKAJĄCYCH Z CHARAKTERU DOKUMENTU 14. METODY REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU str. 114 15. TRANSGRANICZNE ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO str. 114 16. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM str. 115 17. BIBIOGRAFIA str. 117 str. 121