PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO

Transkrypt

dr Stanisław Wołoszyn
B i e g ł y Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa
C z ł o n e k Klubu Polskie Forum ISO 14000 – INEM Polska
E k s p e r t Polskiej Izby Ekologii w dziedzinie: postępowanie w sprawie
ocen oddziaływania na środowisko - certyfikat Nr 50
PL-66-414 Gorzów Wlkp. ul. Andersa 5/8 tel./fax: +48 (0) 95 7240670, tel. 7 299 604,
tel. kom. 0601 77 84 31, e-mail: [email protected]
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
skutków realizacji Programu Ochrony Środowiska
z Planem Gospodarki Odpadami i Programem
Usuwania Azbestu i Wyrobów Zawierających Azbest
dla miasta Gorzowa Wlkp. na lata 2008 – 2011
z perspektywą na lata 2012 - 2015
Inwestor:
Miasto Gorzów Wlkp.
ul. Sikorskiego 14
66-400 Gorzów Wlkp
Wykonał:
Dr Stanisław Wołoszyn
Gorzów Wlkp. grudzień 2008 r.
.
Prognoza oddziaływania na środowisko POŚ z PGO I PUA dla Gorzowa Wlkp
Spis Treści
1. Podstawa prawna i cel prognozy............................................................................................... 4
2. Informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z
innymi dokumentami ..................................................................................................................... 5
2.1. Główne cele projektowanego dokumentu........................................................................... 5
2.1.1. Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego ........................................ 6
2.1.1.1. Zarządzanie zasobami wodnymi .................................................................................. 6
2.1.1.2. Ochrona przed powodzią ............................................................................................. 6
2.1.1.3. Gospodarowanie odpadami.......................................................................................... 7
2.1.1.4. Ochrona powietrza ....................................................................................................... 8
2.1.1.5. Ochrona przed hałasem ............................................................................................. 11
2.1.1.6. Pola elektromagnetyczne ........................................................................................... 11
2.1.1.7. Awarie przemysłowe .................................................................................................. 11
2.1.2. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne uŜytkowanie zasobów przyrody ....... 12
2.1.2.1. Przyroda i krajobraz ................................................................................................... 12
2.1.2.2. Ochrona lasów ........................................................................................................... 13
2.1.2.3. Ochrona gleb ............................................................................................................. 13
2.1.3. ZrównowaŜone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii ........................... 14
2.1.3.1. Wodochłonność i energochłonność gospodarki.......................................................... 14
2.1.3.2. Wykorzystanie energii odnawialnej............................................................................. 15
2.1.4. Zagadnienia systemowe................................................................................................ 15
2.1.4.1. System transportowy.................................................................................................. 15
2.1.4.2. Sektor komunalny ...................................................................................................... 16
2.1.4.3. Energetyka zawodowa i przemysłowa ........................................................................ 16
2.1.5. Edukacja ekologiczna ................................................................................................... 16
3. Metody zastosowane przy sporządzaniu prognozy ................................................................ 17
4. Powiązania projektu POŚ z PGO i PUA z innymi dokumentami.............................................. 18
5. Ocena spójności projektu aktualizacji POŚ z PGO i PUA z dokumentami międzynarodowymi i
krajowymi w zakresie ochrony środowiska.................................................................................. 18
6. Aktualny stan środowiska na terenie miasta Gorzowa Wlkp.................................................... 20
6.1. Informacje ogólne............................................................................................................. 21
6.2. Powietrze atmosferyczne ................................................................................................. 23
6.3. Hałas................................................................................................................................ 25
6.4. Zasoby wodne.................................................................................................................. 28
6.4.1. Wody powierzchniowe................................................................................................... 28
6.4.2. Wody podziemne .......................................................................................................... 33
6.4.3. Gospodarka wodno-ściekowa ....................................................................................... 34
6.5. Zasoby przyrody .............................................................................................................. 38
6.6. Powierzchnia ziemi .......................................................................................................... 41
6.7. PowaŜne awarie............................................................................................................... 42
7. Problemy ochrony środowiska na terenie miasta istotne z punktu widzenia projektu POŚ i PGO
z PUA ......................................................................................................................................... 43
8. Identyfikacja i ocena potencjalnych oddziaływań na środowisko zadań ujętych w projekcie POŚ i
PGO z PUA ................................................................................................................................ 45
8.1. Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego......................................... 45
8.1.1. Zarządzanie zasobami wodnymi ................................................................................... 45
8.1.2. Gospodarowanie odpadami .......................................................................................... 47
8.1.3. Ochrona gleb ................................................................................................................ 47
8.1.4. Ochrona powietrza ........................................................................................................ 48
8.1.5. Ochrona przed hałasem ................................................................................................ 51
2
.
8.1.6. Awarie przemysłowe ..................................................................................................... 52
8.2. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne uŜytkowanie zasobów przyrody .......... 52
8.3. ZrównowaŜone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii .............................. 53
8.4. Edukacja ekologiczna ...................................................................................................... 53
9. Oddziaływania transgraniczne związane z realizacją projektu POŚWŁ.............................. 54
10. Propozycje rozwiązań słuŜących ograniczaniu, zapobieganiu negatywnym oddziaływaniom na
środowisko w związku z realizacją projektu ................................................................................ 54
11. Analiza rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zaproponowanych w projekcie POŚ z PGO i
PUA ............................................................................................................................................ 55
12. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektu POŚ z PGO i PUA
................................................................................................................................................... 55
13. Metody analizy realizacji postanowień projektu POŚ z PGO i PUA...................................... 56
12. Wnioski końcowe .................................................................................................................. 56
3
.
1. Podstawa prawna i cel prognozy
Podstawą prawną sporządzenia niniejszej prognozy oddziaływania na środowisko projektu
Programu Ochrony Środowiska z Planem Gospodarki Odpadami i Programem Usuwania Azbestu i
Wyrobów Zawierających Azbest dla miasta Gorzowa Wlkp. na lata 2008-2011 z perspektywą na
lata 2012-2015 jest art. 46 i art. 50 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz.U. Nr 199 poz. 1227), które nakładają na organy administracji
opracowujące projekty polityk, strategii, planów lub programów oraz ich zmian, obowiązek
przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji tych
dokumentów.
Zakres niniejszej Prognozy wynika z art. 51 cytowanej wyŜej ustawy oraz uzgodnień dotyczących
zakresu i szczegółowości informacji, jakie powinny być zawarte w Prognozie, dokonanych przez
Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gorzowie Wlkp. w postanowieniu z dnia 10
grudnia 2008 roku znak RDOŚ-08-WOOŚ I-7040-001/08/dt i piśmie Państwowego Wojewódzkiego
Inspektora Sanitarnego w Gorzowie Wlkp. w piśmie z dnia 22 grudnia 2008 roku znak NS-NZ-776129/08. Zgodnie z powyŜszym Prognoza oddziaływania na środowisko projektu aktualizacji
Programu Ochrony Środowiska z Planem Gospodarki Odpadami i Programem usuwania azbestu
dla miasta Gorzowa Wlkp. na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015 powinna:
1) zawierać:
a) informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego
powiązaniach z innymi dokumentami,
b) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy,
c) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień
projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania,
d) informacje o moŜliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko,
e) streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym;
2) określać, analizować i oceniać:
a) istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji
projektowanego dokumentu,
b) stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem,
c) istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego
dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie
ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody,
d) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i
krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te
cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu,
e) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie,
wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i
chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000
oraz integralność tego obszaru, a takŜe na środowisko, a w szczególności na:
– róŜnorodność biologiczną,
– ludzi,
– zwierzęta,
– rośliny,
– wodę,
– powietrze,
– powierzchnię ziemi,
– krajobraz,
– klimat,
– zasoby naturalne,
– zabytki,
– dobra materialne
– z uwzględnieniem zaleŜności między tymi elementami środowiska i między
oddziaływaniami na te elementy;
4
.
3) Przedstawiać:
a) rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą
negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji
projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura
2000 oraz integralność tego obszaru,
b) biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony
obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru - rozwiązania alternatywne do
rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz
opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku
rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z
niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy.
Celem niniejszej Prognozy jest ocena potencjalnych skutków środowiskowych wdraŜania zapisów
aktualizacji POŚ z PGO i PUA.
2. Informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego
powiązaniach z innymi dokumentami
Projekt Programu Ochrony Środowiska z Planem Gospodarki Odpadami i projektem
Programu Usuwania Azbestu i Wyrobów Zawierających Azbest dla miasta Gorzowa Wlkp. na lata
2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015 obejmuje:
Aktualizację dotychczasowego Planu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wlkp. wraz
z Planem Gospodarki Odpadami na lata 2004-2011 w zakresie obecnego stanu
środowiska, celów i priorytetów oraz zadań inwestycyjnych ustalonych dla ich realizacji.
Program Usuwania Azbestu i Wyrobów Zawierających Azbest stanowiący rozwinięcie Planu
Gospodarki Odpadami.
2.1. Główne cele projektowanego dokumentu
Zgodnie z art. 14 ust. ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U. z
2008 Nr 25 poz. 150 z póŜ. zm.) programy ochrony środowiska określają w szczególności:
• cele ekologiczne,
• priorytety ekologiczne,
• poziomy celów długoterminowych,
• rodzaj i harmonogram działań proekologicznych,
• środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki
finansowe.
Jako nadrzędny cel Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wlkp. na lata 2008-2011 z
perspektywą na lata 2012-2015 przyjęto:
„Gorzów Wielkopolski nowoczesnym miastem europejskim, w którym postęp społecznogospodarczy przebiega w myśl koncepcji zrównowaŜonego rozwoju, a dbałość o ochronę
środowiska i zasobów przyrody dla obecnych i przyszłych pokoleń na stałe wpisana jest w
wytyczne działań zmierzających do umocnienia jego pozycji jako wiodącego ośrodka
województwa lubuskiego.”
Przyjęto równieŜ cele podstawowe wyznaczone do 2015 roku, współgrające z priorytetami
wojewódzkimi:
5
.
−
poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego, w tym: jakości wód, jakości
powietrza, klimatu akustycznego, pól elektromagnetycznych, ochrony przed klęskami
Ŝywiołowymi (powodzie i susze), powaŜnymi awariami, gospodarki odpadami;
− ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego uŜytkowania zasobów przyrody:
krajobrazu, lasów, gleb;
− zrównowaŜone wykorzystanie materiałów, wody i energii: wodochłonności i energochłonności
gospodarki, wykorzystania energii odnawialnej;
− zadania systemowe: integracji zadań ekologicznych z politykami sektorowymi, systemem
transportowym, mieszkalnictwem, edukacją ekologiczną.
W ramach celów podstawowych określono cele szczegółowe, kierunki działań i działania
inwestycyjne i pozainwestycyjne.
2.1.1. Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego
2.1.1.1. Zarządzanie zasobami wodnymi
Cele i kierunki działań do 2015 roku
Wytyczony cel to:
Zaopatrzenie wszystkich mieszkańców miasta w stosowną do potrzeb ilość, jak najlepszej
jakości wody do picia, przy jednoczesnej dbałości o ochronę i poprawę jakości zasobów
wód powierzchniowych i podziemnych, system przeciwpowodziowy i zapobieganie
negatywnemu zjawisku suszy.
Kierunki działań:
WdraŜanie Wieloletniego planu rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i
kanalizacyjnych PWiK Sp. z o.o. w Gorzowie Wielkopolskim na lata 2003-2010”;
Weryfikacja ujęć wody i likwidacja ujęć nieeksploatowanych;
Budowa osadników i separatorów na wylotach kanalizacji deszczowej;
Zapewnienie odpowiedniej jakości odprowadzanych ścieków z miejskiej oczyszczalni
ścieków komunalnych;
Wspieranie i egzekwowanie programów racjonalnej gospodarki wodno-ściekowej w
zakładach przemysłowych.
Przedsięwzięcia w zakresie gospodarki wodno-ściekowej przewidziane do realizacji w latach 20082011 z uwzględnieniem lat 2012-2015
Budowa brakujących elementów sieci kanalizacji sanitarnej dzielnicy Zawarcie (ul. Skautów,
ul. Sulęcińska, ul. Świetlana)
Budowa elementów kanalizacji deszczowej rejonu Zawarcia (rejon ul. Św. Jerzego oraz ul.
Wał OkręŜny
Budowa urządzeń podczyszczających wody opadowe na wylotach miejskiej kanalizacji
deszczowej (ul.Szmaragdowa)
Budowa urządzeń podczyszczających wody opadowe na wylotach miejskiej kanalizacji
deszczowej (istniejące wyloty kanalizacji deszczowej na terenie miasta)
Likwidacja zbiorników bezodpływowych
Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej na obszarze Związku Celowego Gmin MG-6
2.1.1.2. Ochrona przed powodzią
Kierunki działań:
Ujęcie w planach zagospodarowania przestrzennego terenów zalewowych;
6
.
Naprawa, budowa i modernizację urządzeń melioracji wodnych oraz urządzeń ochrony
przeciwpowodziowej, poprawa stabilności obwałowań na odcinkach wysokiego ryzyka;
Zwiększenie zdolności retencyjnej zlewni poprzez małą retencję zbiornikową, zalesienia,
właściwe
zabiegi agrotechniczne i melioracyjne;
Kontrola stanu technicznego istniejących wałów.
Przedsięwzięcia z zakresu ochrony przed powodzią przewidziane do realizacji w latach 2008-2011
z uwzględnieniem lat 2012-2015
Przebudowa lewostronnego wału rzeki Warty na odcinku 5,0 km ( w km 48,5-54,5)
Przebudowa prawostronnego wału rzeki Warty w km 39,7-46,0 w tym 2 km na terenie
miasta Gorzów Wlkp.
Przebudowa prawostronnego wału rzeki Warty w odcinku 1,55 km w km wału 54+51256+062, całość na terenie miasta
Przebudowa prawostronnego wału rzeki Warty na odcinku 3,963 km w km wału 56+06260+025, na terenie miasta
Ochrona przeciwpowodziowa dzielnicy Zawarcie
2.1.1.3. Gospodarowanie odpadami
Wytyczony cel to:
Dojście do systemu gospodarki odpadami zgodnego z zasadą zrównowaŜonego rozwoju, w
którym w pełni realizowane są zasady gospodarki odpadami, a w szczególności zasada
postępowania z odpadami mająca na celu minimalizację ilości wytwarzanych i składowanych
odpadów oraz wdroŜenie nowoczesnych systemów ich odzysku i unieszkodliwiania.
PoniŜej przedstawiono cele szczegółowe dla poszczególnych grup odpadów (tj. odpadów
komunalnych, odpadów niebezpiecznych w tym zawierających azbest).
Odpady komunalne
objęcie umowami na odbieranie odpadów komunalnych 100% mieszkańców Gorzowa
Wlkp.;
objęcie selektywną zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców Gorzowa Wlkp. i uzyskanie
wymaganych poziomów selektywnej zbiórki odpadów;
skierowanie w roku 2011 na składowiska do 45% (wagowo) całkowitej ilości odpadów
komunalnych ulegających biodegradacji;
unieszkodliwianie przez składowanie w roku 2011 do 52% wytwarzanych odpadów.
Odpady niebezpieczne
wydzielenie odpadów niebezpiecznych z sektora komunalnego i osiągnięcie poziomu 45%
zbiórki selektywnej w roku 2011.
bezpieczne dla zdrowia ludzi usunięcie wyrobów zawierających azbest i zdeponowanie ich
na wyznaczonych składowiskach, w sposób eliminujący ich negatywne oddziaływanie.
Kierunki działań:
intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej właściwe postępowanie z odpadami oraz
prowadzenie skutecznej kampanii informacyjno-edukacyjnej w tym zakresie.
wypracowanie i monitorowanie rzeczywistych wskaźników wytwarzania i morfologii
odpadów celem zdiagnozowania potrzeb w zakresie gospodarowania odpadami,
7
.
wspieranie wdraŜania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie technologii odzysku
i
unieszkodliwiania odpadów, w tym technologii pozwalających na odzyskiwanie energii
zawartej w odpadach w procesach termicznego i biochemicznego ich przekształcania,
wzmocnienie kontroli podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania,
transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
mobilizowanie właścicieli budynków do usunięcia wyrobów zawierających azbest poprzez
system pomocy edukacyjnej i finansowej,
Mobilizowanie właścicieli obiektów przemysłowych do usunięcia wyrobów zawierających
azbest.
Oczyszczenie terenów miejskich i innych terenów publicznych z odpadów azbestowych.
Przedsięwzięcia w zakresie gospodarki odpadami przewidziane do realizacji w latach 2008-2011 z
uwzględnieniem lat 2012-2015
Rekultywacja wysypiska przy ul. Śląskiej
Organizacja zbiórki przeterminowanych leków (przedsięwzięcie obejmuje zorganizowanie
zbiórki przeterminowanych leków przynoszonych przez mieszkańców do aptek – ich odbiór
– przekazanie leków do unieszkodliwiania podmiotom posiadającym stosowne zezwolenie
wymagane na podstawie przepisów ustawy o odpadach).
Rozbudowa i modernizacja Zakładu Utylizacji Odpadów w Gorzowie Wielkopolskim
zlokalizowanego przy ul. Małyszyńskiej 180.
Organizacja punktów zbiórki zuŜytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego od
mieszkańców miasta Gorzowa Wielkopolskiego i jednostek handlowych.
2.1.1.4. Ochrona powietrza
Cel i kierunki działań do 2015 roku
Wytyczony cel to:
Poprawa jakości powietrza, przede wszystkim w zakresie substancji o
stęŜeniach ponadnormatywnych.
Kierunki działań:
Monitoring jakości powietrza zgodnie z wymaganiami ustawowymi (WIOŚ, wojewoda);
Określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych (WIOŚ);
Eliminacja ruchu drogowego o charakterze tranzytowym z centrum miasta;
Ograniczenie ruchu docelowego do centrum miasta;
Tworzenie warunków do zwiększenia udziału komunikacji zbiorowej w przewozach
pasaŜerskich;
Budowa nowych tras rowerowych i modernizacja istniejących, w tym wyłączenie tras
rowerowych poza pasy dróg samochodowych, budowa parkingów dla rowerów, itp.;
Zwiększenie płynności i przepustowości sieci drogowej;
Przyłączenie do sieci c.o. nowych odbiorców, wszędzie tam gdzie istnieją moŜliwości
przyłączenia
i rezerwy mocy w miejskich systemach ciepłowniczych;
Kontynuacja
modernizacji zbiorczych i indywidualnych systemów grzewczych:
wprowadzanie
kotłów nowej generacji, zmiana nośnika energii jakim jest węgiel na
bardziej ekologiczny (gaz, olej opałowy, energia elektryczna, alternatywne źródła energii:
energia wodna, z biomasy, słoneczna, pompy ciepła);
Dostosowanie budynków uŜyteczności publicznej i budynków mieszkalnych do
obowiązujących
norm cieplnych;
Preferowanie w budownictwie materiałów o odpowiedniej izolacji cieplnej;
8
.
Preferowanie lokalizacji zakładów prowadzących energooszczędną produkcję i emitujących
małą ilość zanieczyszczeń;
Kontrole zakładów pod kątem zgodności z wydawanymi decyzjami;
Instalowanie urządzeń do redukcji zanieczyszczeń oraz poprawa sprawności obecnie
funkcjonujących urządzeń.
Edukacja ekologiczna;
Akcje „zazieleniania miasta”;
Aktywne korzystanie władz miejskich i wojewódzkich z systemu monitoringu powietrza,
stworzenie systemu informacyjnego dla mieszkańców poprzez internet oraz tablice
świetlne, stworzenie systemu prognoz i alarmów dotyczących zanieczyszczeń powietrza;
Przeznaczanie wolnych placów pod zieleń miejską;
Wprowadzenie w planach zagospodarowania przestrzennego zapisów o preferowaniu
podłączenia do miejskiej sieci ciepłowniczej nowych inwestycji;
Wprowadzenie zakazu ogrzewania węglowego dla jednostek działalności gospodarczej
(mowa o zastosowaniu niskosprawnych kotłów);
Wypracowania i wdroŜenie polityki finansowej miasta, wspieranej przez województwo,
preferującej proekologiczne sposoby ogrzewania lokali i dofinansowującej chętnych do
zmiany ogrzewania węglowego na proekologiczne, a tam gdzie nie jest moŜliwe
podłączenie do m.s.c.;
Pomoc w rozbudowywaniu i modernizowaniu miejskiej sieci ciepłowniczej poprzez
wspieranie inwestycji mających na celu pozyskanie nowych odbiorców;
Likwidacja osiedlowych kotłowni węglowych i podłączenie obiektów do m.s.c. Lub wymiana
kotłów na ogrzewane paliwem gazowym;
Stopniowa renowacja, rewitalizacja substancji mieszkaniowej połączona ze zmianą
sposobu ogrzewania lub tylko zmiana sposobu ogrzewania – działanie priorytetowe z
punktu widzenia ograniczania zanieczyszczeń powietrza;
Konieczne stosowanie termomodernizacji, która powoduje zmniejszenie emisji poprzez
zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło dla obiektów-szczególnie obiektów komunalnych ,
szkół, przedszkoli, szpitali oraz starej zabudowy mieszkaniowej;
Uwzględnienie w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
zmian w dotychczasowym zagospodarowaniu polegających na eliminacji terenów
przemysłowych w centrach miast, wyznaczenie stref przemysłowych na obrzeŜach z
uwzględnieniem czynników środowiskowych np. kierunków napływu mas powietrza;
Utrzymanie czystości dróg i ich otoczenia (zwiększenie częstotliwości sprzątania ulic na
mokro w obszarze z przekroczeniami stęŜeń w porach bezdeszczowych oraz po okresie
zimowym, stosowanie właściwego sprzętu nie powodującego dodatkowego pylenia);
Rozwój systemu transportu publicznego (budowa nowych połączeń tramwajowych i
autobusowych);
Poprawa jakości transportu
zbiorowego poprzez punktualność, gęstość, korelację
połączeń tramwajów i autobusów;
Wymiana taboru transportu zbiorowego na niskoemisyjny;
Wykorzystanie w ruchu transportu publicznego paliwa alternatywnego CNG (spręŜony gaz
ziemny);
Budowa parkingów (wielopoziomiowych, podziemnych) i właściwa lokalizacja (m.in. przy
budynkach uŜyteczności publicznej);
Zmiany techniczne: naprawa dróg, likwidacja dróg o nawierzchni nieutwardzonej, tworzenie
nowych ciągów pieszych-”deptaków” z zielenią;
Prowadzenie robót drogowych zgodnie z procedurami (stosowanie zabezpieczeń przed
nadmiernym pyleniem);
Budowa ścieŜek rowerowych.
Przedsięwzięcia w zakresie ochrony powietrza przewidziane do realizacji w latach 2008-2011 z
Modernizacja ulicy Ogińskiego - Przebudowa chodników i jezdni, wykonanie oświetlenia
9
.
Termomodernizacja obiektów oświatowych - Wykonanie dociepleń ścian i stropodachów,
wymiana pokryć dachowych (Budynki oświatowe SP-4, SP-10, ZS-6, G-9, SP-17, ZSO-16,
ZS-13)
Budowa ulicy Rejtana - Wykonanie nawierzchni drogowej z chodnikami oraz kanalizacji
deszczowej
Budowa ulic: Władysława IV, Batorego, Saskiej i Taczaka
Uzbrojenie kompleksowe dzielnicy Zawarcie w Gorzowie Wlkp. - III etap - przebudowa
drogi powiatowej -ul. StraŜacka
Budowa ul. Prądzyńskiego wraz z pełną infrastrukturą towarzyszącą
Przebudowa skrzyŜowania ul. Walczaka-Piłsudskiego
Uzbrojenie kompleksowe dzielnicy Zawarcie w Gorzowie Wlkp.-etap II przebudowa ul.
Kwiatowej
Przebudowa ul. Kostrzyńskiej
Przebudowa ul. Fredry na odcinku od ul. Wyczółkowskiego do ul. Słowiańskiej w Gorzowie
Wlkp.- droga powiatowa nr 2512 F
Jednostka "B" os. Górczyn – dokończenie budowy ul. Obrońców
Przebudowa ul. Wyszyńskiego z budową rond i niezbędnej infrastruktury
Termomodernizacja (Dąbrowskiego 14, Kos. Gdyńskich 32,35, Borowskiego 36, Mieszka I
53, Westerplatte 6, Roosvelta 16, Śląska 13, Kobylogórska 25, Walczaka 43 A-C, Wodna
10, al. 11 Listopada 141, Sikorskiego 80, Słoneczna 57,84,86, Matejki 19
Termomodernizacja budynków mieszkalnych (Kosynierów Gdyńskich 26,65,69,
Borowskiego 32a, Wał OkręŜny 17, Spokojna 67-68, Armii Polskiej 31, Góra Powstańców
4)
Eliminacja „niskiej emisji” (Kosynierów Gdyńskich 65, K.Wielkiego 46, Wyszyńskiego 103,
105, Grobla 4a,5,13,26,26a, Prosta 1a,1b, Koniawska 14,56a,49b, Przemysłowa
23,28,30,31,34,35,35a,37,45, Wał OkręŜny 12,17, Spokojna 67-68, Waryńskiego
6,13,26,27, Wawrzyniaka 66,68,72,78, Wąska 6, Wiatraczna 2, Zielona 41,42,Łokietka 8,
ŁuŜycka 32,34, Wodna 5,6, Armii Polskiej 24, Podmiejska 6, Warszawska 59, Sikorskiego
40A
Rozbudowa węzła c.o.o moduł c.w.u. (likwidacja niskiej emisji) ul. Gwiaździsta 22 - ADM Nr
5
Rozbudowa dwóch sztuk modułów c.w.u. w budynkach mieszkalnych ul. Gwiaździsta 18 i
20 – ADM Nr 5
Budowa przyłączy cieplnych do budynków i montaŜ dwóch węzłów cieplnych po 160 kW
(ul. Kosynierów Gdyńskich 30-32 i 33-35)
Budowa przyłączy cieplnych do budynków i montaŜ węzłów cieplnych (ul. Kosynierów
Gdyńskich 65 i 69)
Budowa bloku gazowego szczytowego zasilanego gazem zaazotowanym ze złóŜ lokalnych
w EC Gorzów S.A.
Budowa bezodpadowego odsiarczania magnezowego w EC II dla kotłów spalających
węgiel i biomasę w EC Gorzów S.A.
Modernizacja układu zraszania chłodni kominowej nr 1 w EC Gorzów S.A.
Wymiana elektrofiltru kotła OP-140 nr K102 w EC Gorzów S.A.
Ocieplenie ścian budynków naleŜących do miasta i wspólnot mieszkaniowych
Likwidacja kotłowni gazowej z podłączeniem do węzła kompaktowego PECu
Likwidacja term gazowych i wykonanie wewnętrznej instalacji c.w.u. z cyrkulacją
Włączenie do miejskiej sieci centralnego ogrzewania wybranych budynków komunalnych i
wspólnotowych
Termomodernizacja budynków miasta i wspólnot mieszkaniowych
Budowa sieci ciepłowniczej, przyłączy oraz węzłów (likwidacja niskiej emisji)
10
.
2.1.1.5. Ochrona przed hałasem
Cel i kierunki działań do 2015
Wyznaczony cel to:
Zmniejszenie bądź wyeliminowanie uciąŜliwości akustycznych związanych przede
wszystkim z ruchem komunikacyjnym
Kierunki działań:
Opracowanie mapy akustycznej i programu ochrony przed hałasem;
Zwiększenie płynności i przepustowości sieci drogowej.
Budowa ekranów akustycznych przy nowych trasach komunikacyjnych i odcinkach
istniejących
tras o nadmiernym ruchu;
Wprowadzanie
do
miejscowych
planów
zagospodarowania
przestrzennego
zróŜnicowanych terenów o róŜnych funkcjach lub róŜnych zasadach zagospodarowania
(tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkalną, na cele rekreacyjno-wypoczynkowe,
itp.);
Ograniczenie ruchu docelowego do centrum;
Tworzenie warunków do zwiększenia udziału komunikacji zbiorowej w przewozach
pasaŜerskich;
Wsparcie budowy infrastruktury rowerowej.
Prowadzenie kontroli emisji hałasu do środowiska z obiektów działalności gospodarczej.
Przedsięwzięcia w zakresie ochrony przed hałasem przewidziane do realizacji w latach 2008-2011
z uwzględnieniem lat 2012-2015
Ekrany akustyczne przy głównych trasach komunikacyjnych
Opracowanie mapy akustycznej
2.1.1.6. Pola elektromagnetyczne
Wyznaczony cel to:
Monitoring pól elektromagnetycznych w środowisku
Kierunki działań:
Prowadzenie badań pól elektromagnetycznych;
Uwzględnienie
w planach zagospodarowania
elektromagnetycznych.
przestrzennego
zagadnienia
pól
2.1.1.7. Awarie przemysłowe
Wyznaczony cel to:
Zapobieganie powaŜnym awariom oraz eliminacja i minimalizacja
skutków w razie ich wystąpienia.
Kierunki działań:
11
.
Aktualizacja listy obiektów mogących być przyczyną powaŜnej awarii oraz
wyegzekwowanie od nich sporządzania raportów bezpieczeństwa, zakładowych planów
zarządzania ryzykiem oraz planów operacyjno – ratowniczych, prewencyjnych programów
zapobiegania awariom;
Minimalizacja skutków sytuacji awaryjnych;
Prowadzenie akcji informacyjno – edukacyjnej dla ogółu społeczeństwa dotyczącej zasad
postępowania w razie wystąpienia powaŜnej awarii w celu ukształtowania właściwych
postaw i zachowań;
Sporządzenie zewnętrznych planów operacyjno-ratownicze dla terenów otaczających
zakłady o duŜym ryzyku wystąpienia awarii (Wojewódzki Komendant PSP);
Wykreowanie właściwych zachowań społeczeństwa w sytuacji wystąpienia zagroŜeń
środowiska powstałych w wyniku awarii przemysłowych oraz transportu materiałów
niebezpiecznych.
2.1.2. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne uŜytkowanie zasobów
przyrody
2.1.2.1. Przyroda i krajobraz
Wyznaczony cel to:
1)
Ochrona, racjonalne uŜytkowanie oraz rozwój obszarów i obiektów cennych
przyrodniczo.
2)
Ochrona walorów krajobrazu rekreacyjnego.
3)
Podnoszenie świadomości społeczeństwa w zakresie ochrony i racjonalnego
korzystania z walorów przyrody.
Kierunki działań:
a) Ochrona i rozwój systemu obszarów chronionych.
Ochrona terenów przyrodniczo cennych przed niewłaściwym zainwestowaniem.
Ochrona istniejącej zieleni urządzonej.
Utrzymanie istniejących korytarzy ekologicznych.
UŜytkowanie zasobów zieleni w sposób zgodny z zasadami ochrony przyrody,
bioróŜnorodności i krajobrazu
b) Ochrona flory i fauny.
Zachowanie istniejących zbiorników wodnych.
c) Ochrona i utrzymanie krajobrazu rekreacyjnego.
Rozwój szlaków turystycznych i ścieŜek dydaktycznych na terenach interesujących
przyrodniczo.
Ochrona istniejącej zieleni urządzonej.
d) Wzrost świadomości społecznej w zakresie form ochrony przyrody.
Uwzględnienie wartości środowiska przyrodniczego w polityce przestrzennej i kierunkach
rozwoju miasta.
Ochrona terenów przyrodniczo cennych przed niewłaściwym zainwestowaniem.
Rozwój szlaków i ścieŜek przyrodniczych.
Przedsięwzięcia z zakresu przyrody i krajobrazu przewidziane do realizacji w latach 2004-2007 z
Rozbudowa Parku Słowiańskiego
Budowa terenów rekreacyjnych wzdłuŜ rzeki Kłodawki
Rewitalizacja parku przy Szpitalu Psychiatrycznym
12
.
Rewitalizacja skweru przy murze zabytkowym i przy ulicy Jagiełły
Budowa Parku Górczyńskiego
Budowa Parku 750-lecia Miasta (przy ul. Czartoryskiego i Dekerta)
2.1.2.2. Ochrona lasów
Wyznaczony cel to:
Zachowanie i ochrona ekosystemów leśnych
Kierunki działań:
Ochrona oraz odtworzenie bioróŜnorodności biologicznej w zasobach leśnych;
DąŜenie do odtworzenia biocenoz leśnych zgodnych z siedliskiem;
Zwiększenie biologicznej odporności lasów i zachowanie zdolności samoregulujących
ekosystemów leśnych;
Zachowanie puli genowej dziko Ŝyjących gatunków roślin i zwierząt;
Kształtowanie oparte na wzorach naturalnych, wielofunkcyjnych zbiorowisk leśnych,
wzbogacenia struktury biologicznej zbiorowisk zuboŜonych oraz tworzenie zbiorowisk
zastępczych na terenach zdegradowanych;
Ochronę lasów przed poŜarami;
Ochronę lasów przed szkodliwymi grzybami, owadami;
Pielęgnację drzewostanów w aspekcie utrzymania lasu zdrowego i zróŜnicowanego
gatunkowo;
Kompleksową ochronę drzewostanów przed czynnikami szkodliwymi i pośrednimi skutkami
obecności człowieka w lesie;
Ochronę polan śródleśnych przed sukcesją leśną;
Unikanie zalesiania terenów przyrodniczo cennych jak podmokłe łąki i pastwiska, łąki i
pastwiska z rzadkimi zespołami roślinnymi lub licznymi gatunkami chronionymi roślin lub
teŜ łąki cenne jako miejsca lęgowe ptaków;
Wykorzystanie akcji zalesień do budowy lub wzmocnienia istniejących korytarzy
ekologicznych;
Skoncentrowanie zalesienia na porzuconych gruntach ornych;
Przedsięwzięcia z zakresu ochrona lasu przewidziane do realizacji w latach 2004-2007 z
Zabiegi pielęgnacyjne w lasach
2.1.2.3. Ochrona gleb
Wyznaczony cel to:
Racjonalne wykorzystanie gleb i ich ochrona
Kierunki działań:
Wzrost świadomości społeczeństwa, głównie osób uprawiających ziemię; w zakresie zasad
jej ochrony;
Uwzględnienie ochrony gleb dobrej jakości w planowaniu przestrzennym;
13
.
Zagospodarowanie gleb w sposób adekwatny do ich klasy bonitacyjnej i zanieczyszczenia;
Zmniejszenie degradacji chemicznej i fizycznej gleby oraz gruntów;
Racjonalne zagospodarowanie gleb o słabej jakości;
Ochrona gleb przed negatywnym wpływem transportu i infrastruktury transportowej;
Monitoring gleb przy trasach komunikacji samochodowej;
Właściwe utrzymanie i odbudowa urządzeń melioracyjnych;
Zwiększenie świadomości społecznej odnośnie ochrony powierzchni ziemi i gleb;
Kontrola przestrzegania pozwoleń wodno – prawnych.
Przedsięwzięcia w sektorze ochrona gleb przewidziane do realizacji w latach 2004-2007 z
Konserwacja rowów melioracyjnych
Cmentarz dla zwierząt
2.1.3. ZrównowaŜone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii
2.1.3.1. Wodochłonność i energochłonność gospodarki
Wyznaczony cel to:
Racjonalizacja zuŜycia wody i energii
Kierunki działań:
Wprowadzenie energooszczędnych technologii i urządzeń w przemyśle, energetyce i
gospodarce komunalnej;
Zmniejszenie strat energii, zwłaszcza cieplnej, w systemach przesyłowych oraz obiektach
mieszkalnych, usługowych i przemysłowych;
Stosowanie indywidualnych liczników ciepła w budynkach komunalnych;
Poprawa parametrów energetycznych budynków, szczególnie nowo wybudowanych;
Racjonalizacja zuŜycia i oszczędzania energii przez społeczeństwo gminy;
Wymiana i renowacja wyeksploatowanych instalacji;
Zmniejszenie, a docelowo eliminacja wykorzystania wód podziemnych do celów
przemysłowych zmniejszenie zapotrzebowania na wodę w przemyśle i rolnictwie, z
wyjątkiem przemysłu spoŜywczego i farmaceutycznego;
Redukcja zuŜycia wody w instalacjach energetycznych i przemysłowych (wyeliminowanie
nieuzasadnionego zuŜycia wód podziemnych);
Modernizacja sieci wodociągowej w celu zmniejszenia strat wody w systemach
przesyłowych;
Wspierania działań mających na celu zmniejszenie zuŜycia wody w gospodarstwach
domowych;
Przeprowadzenie akcji edukacyjnej propagującej optymalizację zuŜycia wody i energii
przez indywidualnych uŜytkowników.
Przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w latach 2004-2007 z uwzględnieniem lat 2012-2015
Przedsięwzięcia te pokrywaja się z przedsięwzięciami realizoanymi w ramach ochrony wód i
ochrony powietrza.
14
.
2.1.3.2. Wykorzystanie energii odnawialnej
Wyznaczony cel to:
DąŜenie do wykorzystywania energii odnawialnej
kierunki działań:
Inwentaryzacja potencjału energii odnawialnej na terenie Miasta Gorzowa Wielkopolskiego;
Działalność edukacyjno- informacyjną w zakresie wykorzystania energii ze źródeł
odnawialnych;
Wykorzystanie energii słonecznej do oświetlania ulic i znaków drogowych;
Edukacja mieszkańców w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii;
Wsparcie projektów w zakresie budowy urządzeń i instalacji do produkcji energii
wytwarzanej w oparciu o źródła odnawialne;
Określenie
potencjału technicznego i ekonomicznego energii odnawialnej i
niekonwencjonalnej;
Promowanie oraz popularyzacja najlepszych praktyk w dziedzinie wykorzystania energii ze
źródeł odnawialnych, w tym rozwiązań technologicznych, administracyjnych i finansowych.
Przedsięwzięcia w sektorze energii odnawialnej przewidziane do realizacji w latach 2004-2007 z
Instalacja kogeneratora (wykorzystanie biogazu – miejska oczyszczalnia ścieków)
Dostosowanie istniejącego majątku wytwórczego do wykorzystania biomasy do produkcji
energii elektrycznej zielonej
2.1.4. Zagadnienia systemowe
2.1.4.1. System transportowy
Układ kołowy miasta składa się z 225,5 km dróg oraz 22,4 km tras tramwajowych. Przez
miasto przebiegają dwie drogi krajowe, droga nr 3 oraz 22.
Cele i kierunki rozwoju systemu transportowego do 2015 roku
Wyznaczony cel to:
Poprawa
warunków
transportowych
negatywnego oddziaływania transportu na środowisko.
miasta.
Minimalizacja
Kierunki działań:
Stosowania w pojazdach benzyny bezołowiowej, biopaliw, gazu, oleju napędowego;
Budowy ścieŜek rowerowych, pieszych i konnych;
Eliminacji z ruchu pojazdów nie spełniających obowiązujących norm ekologicznych.
Zwiększenie płynności i przepustowości sieci drogowej;
PodwyŜszenie standardów technicznych infrastruktury drogowej;
Przestrzeganie zasad kwalifikacji pojazdów do ruchu drogowego;
Rozwój transportu tramwajowego (w celu optymalizacji ruchu międzydzielnicowego i
wewnątrzdzielnicowego);
Działania techniczne zabezpieczające mieszkańców przed nadmiernym hałasem (budowa
ekranów akustycznych, wymiana okien;
15
.
WdraŜanie „Programu dróg rowerowych”.
Przedsięwzięcia te pokrywaja się z przedsięwzięciami realizoanymi w ramach ochrony powietrza.
2.1.4.2. Sektor komunalny
Cele i kierunki rozwoju sektora komunalnego
Wyznaczony cel to:
Podnoszenie jakości Ŝycia mieszkańców miasta
Kierunki działań:
Zmiana systemu ogrzewania oraz preferowanie w nowym budownictwie ekologicznych
nośników energii;
Skanalizowanie terenów nie objętych siecią;
Ochrona i rozwój systemu zieleni miejskiej;
Właściwa polityka zagospodarownia przestrzennego;
Skanalizowanie terenów nie objętych siecią;
Właściwa polityka zagospodarowania przestrzennego.
Przedsięwzięcia te pokrywaja się z przedsięwzięciami realizoanymi w ramach ochrony wód i
ochrony powietrza.
2.1.4.3. Energetyka zawodowa i przemysłowa
Cele i kierunki rozwoju przemysłu do 2015 roku
Wyznaczony cel to:
1) Modernizacja zakładów przemysłowych ukierunkowana na minimalizację negatywnego
oddziaływania na środowisko i zdrowie człowieka.
2) Rozwój nowych przedsiębiorstw funkcjonujących w zgodzie ze środowiskiem.
Kierunki działań:
Wprowadzanie systemów zarządzania środowiskiem;
Wprowadzanie technologii mało i bezodpadowych;
Właściwe gospodarowanie terenami przemysłowymi.
Stosowanie technologii minimalizujących wodo-, energo-, i materiałochłonność;
Kontrola i pomiary emisji;
Minimalizacja wytwarzania odpadów;
2.1.5. Edukacja ekologiczna
Wyznaczony cel to:
16
.
Zwiększenie
świadomości
ekologicznej
mieszkańców
miasta,
kształtowanie postaw proekologicznych mieszkańców oraz poczucia odpowiedzialności
za jakość środowiska.
Kierunki działania:
Opracowanie i wdroŜenie programu informacyjno–edukacyjnego dla mieszkańców Miasta
Gorzowa Wlkp.;
Podnoszenie poziomu świadomości ekologicznej dorosłej części mieszkańców miasta;
Kształtowanie prawidłowych wzorców zachowań poszczególnych grup społeczeństwa
gminy w odniesieniu do środowiska;
Kontynuacja edukacji na temat ochrony środowiska;
Realizacja treści ekologicznych przez środki masowego przekazu, instytucje kultury i
wypoczynku;
Współdziałanie władz gminy z mediami w zakresie prezentacji stanu środowiska i działań
podejmowanych na rzecz jego ochrony;
Współpraca władz lokalnych ze szkołami, przedstawicielami środowiska naukowego,
zakładami pracy i pozarządowymi organizacjami w celu wykorzystania róŜnorodnych form
edukacji ekologicznej;
Wspieranie merytoryczne i finansowe działań z zakresu edukacji ekologicznej;
Zapewnienie społeczeństwu niezbędnych informacji o stanie środowiska i działań na rzecz
jego ochrony.
Przedsięwzięcia w sektorze edukacji ekologicznej przewidziane do realizacji w latach 2004-2007 z
Organizacja obchodów Dnia Ziemi
Organizacja kampanii „Sprzątanie Świata”
Przeprowadzenie konkursów ogłoszonych przez Prezydenta Miasta: „Na najefektowniejszą
kompozycję kwiatową na balkonach” „Domy w ogrodach” „Najlepszy Rodzinny Ogród
Działkowy”
Wspomaganie placówek oświatowych
Zorganizowanie wyjazdu dzieci i młodzieŜy na zajęcia edukacyjne do Leśnej Stacji
Dydaktycznej w Lubocieszy oraz Ośrodka Edukacji Przyrodniczej w Pszczewie
Dotacja na działalność statutową Zarządu Okręgu Ligi Ochrony Przyrody
Wydanie raportu o stanie środowiska w Gorzowie Wielkopolskim
Wydanie albumu o pomnikach przyrody i innych ciekawych okazach dendrologicznych w
mieście Gorzowie Wlkp.
Wydanie przewodnika edukacyjnego po rezerwacie przyrody „Gorzowskie Murawy”
Zorganizowanie zbiórki przeterminowanych leków
Realizacja ścieŜki edukacyjnej w rezerwacie przyrody „Gorzowskie Murawy”
Inne przedsięwzięcia z zakresu edukacji ekologicznej
Ustawienie tablic informacyjnych na terenie uŜytku ekologicznego „Gorzowskie Murawy
Kserotermiczne”
3. Metody zastosowane przy sporządzaniu prognozy
Przy sporządzaniu Prognozy przeanalizowano zapisy podstawowych dokumentów
pozostających w ścisłym związku z POŚ, PGO i PUA. Uwzględniono takŜe informacje zawarte w
prognozach oddziaływań na środowisko sporządzonych dla przyjętych dokumentów powiązanych
Programem.
Celem przeprowadzonej analizy jest ocena czy i w jaki sposób zadania przyjęte do realizacji mogą
oddziaływać na środowisko.
W pierwszej części przeprowadzona została analiza czy i w jakim zakresie zapisy ujęte w
analizowanych dokumentach będą wspierały realizację celów umieszczonych w dokumentach
strategicznych odnoszących się do problematyki środowiska i zrównowaŜonego rozwoju zarówno
17
.
na szczeblu międzynarodowym jak i krajowym. Następnie na podstawie dokonanej oceny stanu
środowiska na terenie miasta zdefiniowano główne problemy w zakresie ochrony środowiska W
drugiej części dokonano identyfikacji potencjalnych oddziaływań poszczególnych zadań. Na tym
etapie posłuŜono się macierzą relacyjną elementów środowiska i zadań inwestycyjnych jaki i
nieinwestycyjnych realizowanych w ramach poszczególnych priorytetów, przedstawiającą w
skondensowanej postaci moŜliwe oddziaływanie na środowisko. Przeanalizowano skutki
środowiskowe dla następujących elementów:
- powietrze i klimat,
- wody powierzchniowe,
- bioróŜnorodność, fauna i flora,
- powierzchnia ziemi i gleba, wody podziemne
- krajobraz,
- dziedzictwo kulturowe, w tym zabytki,
- populacja oraz zdrowie ludzi.
Ustalono czy w wyniku realizacji załoŜonych zadań będą występować oddziaływania
bezpośrednie, pośrednie, wtórne, krótkoterminowe, długoterminowe, stałe czy chwilowe pomiędzy
zadaniem, a danym elementem środowiska. Określono czy oddziaływanie to moŜe być negatywne
(-), pozytywne (+) czy obojętne (0). W niektórych przypadkach oddziaływanie w zaleŜności od
aspektu jaki się rozwaŜa moŜe mieć jednocześnie negatywny lub pozytywny (-/+) wpływ na dany
element środowiska. Ze względu na brak szczegółów, co do sposobu realizacji poszczególnych
zadań w Prognozie zidentyfikowano tylko kierunki tych oddziaływań.
Na podstawie przeprowadzonej analizy sformułowano wnioski końcowe.
Pewną trudnością w sporządzaniu Prognozy jest ogólny charakter projektu analizowanych
dokumentów, co sprawia, Ŝe sformułowania Prognozy zawarte w macierzy w części mają
charakter warunkowy i mogą ulec zmianie w zaleŜności od konkretnych warunków realizacji
danego przedsięwzięcia.
4. Powiązania projektu POŚ z PGO i PUA z innymi dokumentami
Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wlkp. zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy
Prawo ochrony środowiska uchwalany jest w celu realizacji Polityki ekologicznej państwa.
Integralną częścią Programu Ochrony Środowiska jest z Plan Gospodarki Odpadami i Program
Usuwania Azbestu, który realizuje cele Krajowego planu gospodarki odpadami.
Przy opracowywaniu aktualizacji wzięto pod uwagę warunki określone w następujących
dokumentach:
II Polityce Ekologicznej Państwa na lata 2007 – 2010 z uwzględnieniem perspektyw na lata
2011-2014;
Krajowym planie gospodarki odpadami;
Programie usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium
Polski;
Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego;
Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubuskiego;
Wojewódzkim Programie Ochrony Środowiska i Planie Gospodarki Odpadami;
Strategią zrównowaŜonego rozwoju miasta Gorzowa Wlkp.;
Wieloletnim Planem Inwestycyjnym miasta Gorzowa Wlkp.;
5. Ocena spójności projektu aktualizacji POŚ z PGO i PUA z dokumentami
międzynarodowymi i krajowymi w zakresie ochrony środowiska
18
.
Dokumenty Unii Europejskiej regulujące sprawy związane z wprowadzaniem w Ŝycie koncepcji
zrównowaŜonego rozwoju oraz zasady ochrony środowiska do polityk krajowych to:
Strategia Lizbońska - droga do sukcesu zjednoczonej Europy powstała w 2000 r.
stawia sobie za cel doprowadzenie zjednoczonej Europy do sukcesu gospodarczego,
poprzez stworzenie na jej terenie najbardziej dynamicznego i konkurencyjnego regionu
gospodarczego. Strategia opiera się na czterech głównych filarach: innowacyjności,
liberalizacji, przedsiębiorczości i spójności społecznej.
ZrównowaŜona Europa dla lepszego świata - Strategia ZrównowaŜonego Rozwoju
Unii Europejskiej, tzw. strategia z Goeteborga. W roku 2001 załoŜenia lizbońskie zostały
uzupełnione o elementy trwałego i zrównowaŜonego rozwoju w kontekście rozwoju
społeczno - gospodarczego. Cele strategiczne Strategii to: ograniczenie zmian
klimatycznych i wzrost znaczenia „zielonej” energii, wzrost bezpieczeństwa zdrowotnego,
usprawnienie systemu transportowego i gospodarowania przestrzenią, gospodarowanie
zasobami naturalnymi w sposób odpowiedzialny.
Szósty program działań Wspólnoty Europejskiej w dziedzinie środowiska
Środowisko 2010 – nasza przyszłość, nasz wybór wyznacza cele polityki ekologicznej
UE i program działań do 2010 roku. Eksponuje kwestie zmian klimatycznych, zmian
środowiska naturalnego, ochrony róŜnorodności biologicznej, ochrony zdrowia,
wykorzystanie zasobów naturalnych, zagospodarowania odpadów. Zgodnie z załoŜeniami
Szóstego Programu Działań realizacja zasady zrównowaŜonego rozwoju osiągnięta
zostanie poprzez poprawę stanu środowiska i jakości Ŝycia obywateli UE. W ramach
programu realizowanych jest 7 strategii tematycznych: uŜytkowania zasobów naturalnych,
zapobiegania wytwarzania odpadów, czyste powietrze dla Europy, środowiska miejskiego,
ochrony gleb, zrównowaŜonego uŜytkowania pestycydów i zachowania środowiska
morskiego.
Zobowiązania Polski w zakresie ochrony środowiska wynikają takŜe z ratyfikowanych konwencji
międzynarodowych, takich jak:
Konwencja Ramsarska o obszarach wodno błotnych sporządzona (1971) zobowiązująca
strony Konwencji do ochrony obszarów wodno-błotnych oraz migrującego ptactwa
wodnego.
Konwencja Berneńska o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich
siedlisk (1979), która ma na celu ochronę gatunków dzikiej fauny i flory oraz ich siedlisk
naturalnych, zwłaszcza tych gatunków i siedlisk, których ochrona wymaga współdziałania
kilku państw, oraz wspieranie współdziałania w tym zakresie.
Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt sporządzoną w Bonn
(1979), która zobowiązuje strony do ochrony gatunków zwierząt wędrownych.
Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z Nowego
Yorku (1992), której podstawowym celem jest doprowadzenie do ustabilizowania
koncentracji gazów cieplarnianych w atmosferze na poziomie, który zapobiegłby
niebezpiecznej antropogenicznej ingerencji w system klimatyczny.
Konwencja o róŜnorodności biologicznej z Rio de Janerio (1992), której celem jest
ochrona róŜnorodności biologicznej, zrównowaŜone uŜytkowanie jej elementów oraz
uczciwy i sprawiedliwy podział korzyści wynikających z wykorzystywania zasobów
genetycznych.
Protokół z Kioto do Ramowej Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian
klimatu (1997), który zobowiązuję strony do ilościowo określonego ograniczenia i redukcji
emisji gazów cieplarnianych w celu wspierania zrównowaŜonego rozwoju.
Cele przedstawione w tych dokumentach są podstawą rozwiązań prawnych obowiązujących w
Polsce, a wskazane tam zobowiązania zostały ujęte do realizacji w krajowych dokumentach
programowych w zakresie ochrony środowiska. Są to przede wszystkim:
19
.
Polityka ekologiczna państwa na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy na
lata 2011-2014, gdzie nadrzędnym, strategicznym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa
ekologicznego kraju (mieszkańców, zasobów przyrodniczych i infrastruktury społecznej) i
tworzenie podstaw do zrównowaŜonego rozwoju społeczno - gospodarczego (projekt
grudzień 2006).
Strategia Gospodarki Wodnej została przyjęta przez Radę Ministrów w 2005 roku i
określa podstawowe kierunki i zasady działania umoŜliwiające realizację idei trwałego i
zrównowaŜonego rozwoju w gospodarowaniu zasobami wodnymi w Polsce.
Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych, który określa przedsięwzięcia
w zakresie budowy, rozbudowy, modernizacji zbiorczych sieci kanalizacyjnych oraz
oczyszczalni ścieków komunalnych, a takŜe terminy ich realizacji niezbędne dla realizacji
zapisów Traktatu Akcesyjnego, który został zatwierdzony przez Radę Ministrów w 2003
roku.
Polityka Leśna Państwa, przyjęta przez Radę Ministrów w 1997 roku Nadrzędnym celem
polityki leśnej jest wyznaczenie kompleksu działań kształtujących stosunek człowieka do
lasu, zmierzających do zachowania w zmieniającej się rzeczywistości przyrodniczej i
społeczno-gospodarczej warunków do trwałej w nieograniczonej perspektywie czasowej
wielofunkcyjności lasów, ich wszechstronnej uŜyteczności i ochrony oraz roli w
kształtowaniu środowiska przyrodniczego zgodnie z obecnymi i przyszłymi oczekiwaniami
społeczeństwa.
Krajowy plan gospodarki odpadami 2010 zatwierdzony przez Radę Ministrów w 2006
roku. Jest to dojście do systemu gospodarki odpadami zgodnego z zasadami
zrównowaŜonego rozwoju, w którym w pełni realizowane są zasady gospodarowania
odpadami, a w szczególności zasada postępowania z odpadami zgodnie z hierarchią
gospodarki odpadami, czyli po pierwsze zapobiegania i minimalizacji ilości wytwarzanych
odpadów oraz ograniczania ich właściwości niebezpiecznych, a po drugie wykorzystywania
właściwości materiałowych i energetycznych odpadów, a w przypadku gdy odpadów nie
moŜna poddać procesom odzysku ich unieszkodliwienie, przy czym składowanie
generalnie traktowane jest jako najmniej poŜądany sposób postępowania z odpadami.
„Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na
terytorium Polski”, który został zatwierdzony przez Radę Ministrów dnia 14 maja 2002
roku, określający zasady postępowania z odpadami zawierającymi azbest, oraz zadania w
tym zakresie dla poszczególnych szczebli administracji publicznej.
Strategia Rozwoju Energetyki Odnawialnej definiuje cel nadrzędny jako zwiększenie
udziału energii ze źródeł odnawialnych w bilansie paliwowo-energetycznym kraju do 7,5%
w 2010 roku i do 14% w 2020 roku w strukturze zuŜycia nośników pierwotnych. Dokument
rządowy przyjęty uchwałą Sejmu w 2001 roku.
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko projekt przyjęty przez Radę Ministrów
29 listopada 2006 roku, jako główny cel wskazano podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej
Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i
poprawie stanu środowiska, zdrowia zachowaniu toŜsamości kulturowej i rozwijaniu
spójności kulturowej.
Wszystkie elementy z cytowanych wyŜej dokumentów zostały uwzględnione w stopniu właściwym
dla charakteru i zakresu analizowanego dokumentu. Zaproponowane rozwiązania są zgodne z
celami określonymi na szczeblu krajowym. Priorytety i działania wyznaczone w projekcie Programu
realizują cele środowiskowe ujęte w dokumentach strategicznych. Nie stwierdzono takŜe, aby były
one sprzeczne z celami w zakresie ochrony środowiska ustanowionymi na szczeblu krajowym. Cel
nadrzędny projektu aktualizacji POŚ, PGO z PUA odnosi się do zasady zrównowaŜonego rozwoju
oraz kładzie nacisk na poprawę stanu środowiska na terenie miasta.
6. Aktualny stan środowiska na terenie miasta Gorzowa Wlkp.
Gorzów Wlkp. jest największym i liczącym najwięcej mieszkańców miastem Województwa
Lubuskiego. Zajmuje powierzchnię 86 km kwadratowych. W roku 2007 liczył ponad 125,5 tysiąca
20
.
mieszkańców. Gęstość zaludnienia wynosiła 1464 osoby na km kwadratowy. Miasto jest swoistym
ośrodkiem gospodarczym regionu. Znajdują się tu zakłady produkcyjne takich gałęzi przemysłu
jak: przemysł chemiczny, maszynowy, drzewny, elektroniczny, motoryzacyjny, farmaceutyczny,
metalowy, spoŜywczy czy energetyczny. Gorzów Wlkp. połoŜony jest około 50 kilometrów od
granicy z Niemcami. KrzyŜują się tu międzynarodowe szlaki komunikacyjne ze Skandynawii na
Bałkany i z Niemiec do krajów nadbałtyckich.
Gorzów Wlkp. wchodzi w skład Kostrzyńsko Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Gorzów posiada 3 własne ujęcia wód podziemnych o
wydajności zapewniającej dostawę wody w długiej perspektywie czasowej. Miasto jest w ok. 95 %
zwodociągowowane i w ok. 96 % skanalizowane. Kanalizacja sanitarna zakończona jest
wysokosprawną oczyszczalnią ścieków mogącej obsługiwać ok. 233.000 RLM (mieszkańców
równowaŜnych). Na oczyszczalnię dopływają równieŜ ścieki z systemów kanalizacyjnych gmin
ościennych tj. Deszczno, Bogdaniec, Lubiszyn, Kłodawa i Santok. Kanalizacja deszczowa nie
tworzy jednego systemu kanalizacyjnego lecz oddzielne układy kanalizacyjne obsługujące
poszczególne zlewnie cząstkowe. Odbiornikami wód opadowych jest rzeka Warta, Kłodawka,
kanał Srebrny i Siedlicki. Miasto posiada nowoczesny Zakład Utylizacji Odpadów o znaczeniu
regionalnym.
6.1. Informacje ogólne
Geomorfologia i geologia
Gorzów Wlkp. połozony jest Zgodnie z podziałem fizyczno-geograficznym J. Kondrackiego
na styku dwóch odrębnych morfogenetycznie jednostek. Północna część miasta leŜy w obrębie
makroregionu Pojezierze Południowo Pomorskie, mezoregionu Równina Gorzowska, południowa
część natomiast w obrębie zachodniej części makroregionu Pradolina Toruńsko – Eberswaldzka,
mezoregionu Kotlina Gorzowska.
Biorąc pod uwagę budowę geologiczną obszaru połoŜony jest on w północnej części monokliny
przedsudeckiej. Utwory neogenu oraz paleogenu całkowicie przykrywają utwory starsze.
Charakterystycznym dla okresu plejstocenu (górny neogen) była intenstywna, wieloetapowa erozja
osadów, po której nastąpywała sedymentacja osadów i zasypywanie dolin kopalnych. Skutkiem
tych procesów jest znaczne zróŜnicowanie miąŜszości i wykształcenia zalegających tutaj osadów.
Dodatkowo obszar ten obejmuje działalność lodowca, której efektem było powstanie ciągów wałów
moreny czołowej, stref zaburzeń glacitektonicznych oraz osadzanie się róŜnorodnych utworów
lodowcowych i wodnolodowcowych.
Tak urozmaicona budowa geologiczna oraz morfologia terenu spowodowały Ŝe miasto jest
natruralnie podzielone na dwie części, lewo- i prawobrzeŜną. LewobrzeŜna część miasta to część
nizinna, która obejmuje płaską terasę zalewową wznoszącą się na wysokość dochodzącą do 19 m
n.p.m. Natomiast prawobrzeŜna część miasta znajduje się w obrębie północnej krawędzi
Pradoliny, mocno pofałdowanej, o wysokościach kształtujących się na poziomie od 23 m n.p.m. do
82 m n.p.m.
PrawobrzeŜna część miasta połoŜona jest w obrębie makroregionu Pojezierze Południowo
Pomorskie, mezoregionu Równina Gorzowska. Równina Gorzowska to wysoczyzna którą w
przewaŜąjącej części buduje sandr fazy pomorskiej zlodowacenia północnopolskiego. Sandr
zbudowany jest z utworów piaszczystych i Ŝiwrowych pochodzenia wodnolodowcowego. Spod
utworów sandru lokalnie wynurzają się na powierzchnię kępy mornowe zbudowane z osadów
piaszczyto – gliniastych. Równiny sandrowe rozpościerają się na wysokości od 40 do 60 m n.p.m.
wzgórza morenowe natomiast dochodzą do wysokości, średnio, 86 m n.p.m., a w okolicy Gorzowa
Wielkopolskiego przekraczają nawet 100 m. n.p.m. Wysoczyzna morenowa zbudowana jest z na
przemian ległych glin zwałowych i piasków drobnych, pylastych oraz Ŝwirów. MiąŜszość glin
zwałowych waha się od 10 do 25 m, natomiast miąŜszość utworów piaszczystych waha się od 10
do 30 m. Wysoczyznę morenową miasta przecina dolina rzeki Kłodawki. Przepływa ona
wykorzystując obniŜenie rynny subglacjalnej o urozmaiconym dnie. Rynna ta utworzona została w
wyniku erozyjnej działności wód subglacjalnych, podczas zlodowacenia północnopolskiego.
Głęboka erozja odsłoniła nawet osady trzeciorzędowe. Osady wypełniające rynnę to utwory
21
.
pochodznia wodnolodowcowego: piaski róŜnoziarniste, Ŝwiry, z lokalnie występującymi
przewarstwieniami mułków, iłów i glin. MiąŜszość tych osadów, osadzonych w rynnie dochodzi
nawet do 50 m.
LewobrzeŜna część miasta leŜy w obrębie zachodniej części makroregionu Pradolina Toruńsko –
Eberswaldzka, w mezoregionie Kotlina Gorzowska. Zbudowana jest ona głównie z utworów
holoceńskich, zalegających najbliŜej powierzchnii, które przykrywają utwory starsze naleŜące do
plejstocenu. Utwory holoceńskie wykształcone są jako piaski, o granulacji od drobnej, przez
średenią, do grubej, gliny pylaste, oraz namuły organiczne i torfy. Utwory piaszczyste budują
głównie terasy rzeczne Warty, natomiast pozostałe utwory holoceńskie to głównie utwory
zastoiskowe. MiąŜszość utworów holoceńskich to 5 – 10 m, głębokość ta wyznacza takŜe granice
pomiędzy utworami holocen/plejstocen. Utwory plejstoceńskie to paiski średnio i gruboziarniste
oraz Ŝiwry i pospółki, które powstały w wyniku sedymentacji utworów pochodzących z wód
roztopowych lądolodu. MiąŜszość tych osadów wynosi średnio kilkadziesiąt metrów. Pod nimi
zalegają utowry morenowe: gliny piaszczyste i pylaste, a takŜe mułki i piaski gliniaste. Łączna
miąŜszość utworów plejstoceńskich szacuje się na 100 – 120 m. Charakterystyczną dla tej części
obszaru jest system teras rzecznych, które moŜna podzielić na plejstoceńską i dwie holoceńskie.
NajwyŜej połoŜoną jest terasa, najstarsza – plejstoceńska, która ciągnie się wąskim pasem wzdłuŜ
podnuŜa krawędzi wysoczyzny. NiŜej połoŜone są dwa poziomy teras holoceńskich, tworzą one
współczesne dno doliny Warty. W obrębie tych form występują liczne starorzecza.
W obrębie omaiwanego obszatu wydzielić moŜna takŜe strefę krawędziową, oddzielającą obszar
wysoczyznowy od kotliny. Wznosi się ona zwartą, zalesioną ścianą o wysokości 40 – 50 m, nad
płaskim dnem Kotliny Gorzowskiej. Cechą tej strefy jest silnie urozmaicona rzeźba ze znaczymi
spadkami terenu, z licznymi płaskodennymi i nieckowatymi dolinkami.
Klimat
Miasto Gorzów Wlkp. leŜy w obrębie strefy klimatu umiarkowanego (przejściowego), na
pograniczu dwóch dzielnic: pomorskiej i lubuskiej. Łączy on cechy klimatu oceanicznego oraz
kontynentalnego. Charakteryzuje się on nieco chłodniejszymi, obfitującymi w opady okresami lata i
łagodnymi zimami z częstymi odwilŜami. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 7,9O C.
Najcieplejszym miesiącem jest lipiec (17,2O C), najchłodniejszym natomiast styczeń (-1,4O C).
Rejon ten zaliczany jest do najcieplejszych w Polsce. W mieście odnotowuje się około 101 dni z
przymrozkiem w ciągu roku. Liczba dni gorących, o maksymalnej, dziennej temperaturze
przekracającej 25O C, wynosi 24 dni.
Opady w mieście Gorzowie wahają się pomiędzy 550-600 mm. Maksimum przypada na miesiące
letnie, minimum na okrs zimowy. W zimie przewaŜają opady w postaci śniegu. Długość zalegania
pokrywy śnieŜnej wynosi 59 dni w ciągu roku. Rocznie odnotowuje się takŜe średnio19 dni z
burzami i 2 dni z gradem.
Wilgotność względna, na terenie miasta, charakteryzuje się statycznym przebiegiem w ciągu roku.
Makstymalne wartości, rzędu 71%, występują w listopadzie i grudniu, minimalne natomiast w
czerwcu, sięgając około 50%. Mgły występują najczęściej w porze jesiennej (paŜdziernik-listopad),
liczba dni z mgłami, w ciągu roku, wynosi około 40.
Na terenie miasta Gorzowa Wilelkopolskiego dominują wiatry wiejące z sektora zachodniego
stanowiące 22,3 % wszystkich wiatrów, oraz wiatry północno-zachodnie (16,4 %). Częste są takŜe
wiatry wschodnie stanowiące 17,9% wszystkich wiatrów. Dla miasta charakterystyczna jest takŜe
bardzo mała liczba cisz, wynosząca średnio 3%.
Rys. 1
Rozkład kierunków i siły wiatrów w latach 2002 - 2003
22
.
Źródło:http://www.gorzow.pl
W związku z urozmaiconą rzeźbą terenu, na obszarze miasta Gorzowa Wlkp. występuje szereg
typów topoklimatu o cechach niekorzystnych dla człowieka. Typy te związane są przestrzennie z
obszarami dolinnymi oraz zagłębieniami terenu. Obszary te charatkeryzują się niewystarczającym
przewietrzeniem, które sprzyja tworzeniu się inwersji temperatur oraz zwięsksza czas
utrzymywania się wysokiego stopnia wilgotności. Dodatkowo obszary o takim charakterze
sprzyjają koncentracji zanieczyszczeń powietrza.
6.2. Powietrze atmosferyczne
Zanieczyszczenia zmieniające skład jakościowy powietrza atmosferycznego na terenie
miasta wynikają głównie z działalności antropogenicznej. Czynniki naturalne mają znaczenie
marginalne i w nieznacznym stopniu oddziałują na jakość powietrza. Źródłami zanieczyszczeń
powietrza są zarówno emitory punktowe, takie jak zakłady przemysłowe, lokalne kotłownie i
paleniska domowe jak równieŜ emisja niezorganizowana pochodząca ze środków transportu,
oczyszczalni ścieków, czy Zakładu Utylizacji Odpadów.
W wyniku badań monitoringowych ze stacji pomiarowej na ulicy Kosynierów Gdyńskich (2007r.)
stwierdzono następujące poziomy zanieczyszczeń atmosferycznych na terenie miasta:
Benzen - wartość stęŜenia średniorocznego osiągnęła 1,5% wartości dopuszczalnej i
wyniosła 0,078 µg/m3, maksymalne stęŜenie dobowe osiągnęło wartość 3,2 µg/m3.
3
Tlenki azotu - wartość stęŜenia średniorocznego osiągnęły 20,2µg/m co stanowi 43,9%
wartości dopuszczalnej. Maksymalne stęŜenie jednogodzinne osiągnęło wartość 126
µg/m3.
3
Dwutlenek siarki - stęŜenie średnioroczne osiągnęło 7,1µg/m , natomiast maksymalne 33,4
3
µg/m co odpowiada 26,7 % wartości dopuszczalnej określonej ustawowo.
Tlenek węgla - stęŜenie tego związku kształtowało się na poziomie niskim; stęŜenie
średnie, ośmiogodzinne wynosiło 2293,8 µg/m3 co stanowiło niecałe 23% wartości
dopuszczalnej.
3
Ozon - maksymalna wartość ośmiogodzinna wynikająca z pomiarów to 147 µg/m
natomiast częstość przekraczania wyniosła 7 w odniesieniu do dopuszczalnej częstości
wynoszącej 25.
3
Pył zawieszony - pomimo iŜ stęŜenie średnioroczne wynoszące 31 µg/m stanowiło 77,5%
wartości dopuszczalnej to częstość przekroczeń poziomu dla stęŜeń dobowych w punkcie
pomiarowym została przekroczona 51 razy(na 35 dopuszczalnych). Maksymalne stęŜenie
dobowe wynosiło 131,7 µg/m3.
Tabela. 1
Jakość powietrza na terenie miasta Gorzowa Wlkp. w roku 2007 w odniesieniu do norm jakości
powietrza ze względu na ochronę zdrowia ludzi i ochrone roślin
23
.
Okres
Substancja uśredniania
pomiarów
Benzen
Rok
kalendarzowy
Maksymalne
stęŜenie
Dwutlenek jedno-godzinne
azotu
Rok
kalendarzowy
Maksymalne
stęŜenie
Dwutlenek jedno-godzinne
siarki
Maksymalne
stęŜenie dobowe
Poziom
Dopuszczalny
zanieczyszczeń
w
poziom
w
Gorzowie Wlkp.
powietrzu
(ul.
Kosynierów
3
[µg/m ]
Gdyńskich) [µg/m3]
Częstość przekraczania
dopuszczalnego
poziomu w roku
5a)
0,078
-
-
200a)
126
18 razy
-
40a)
20,2
-
-
350a)
1,31
24 razy
-
125a)
33,4
3 razy
-
Dopuszczaln W
a
Gorzowie
Ołów
Rok
kalendarzowy
0,5a)
0,0177
-
-
Arsen
Rok
kalendarzowy
6 ng/m3 a)
2,04
-
-
Nikiel
Rok
kalendarzowy
20 ng/m3 a)
4,57
-
-
Kadm
Rok
kalendarzowy
3 ng/m3 a)
2,75
-
-
Tlenek
węgla
8 godzin
10 000a)
2293,8
-
-
Ozon
8 godzin
120
-
25 dni
7 razy
137,1
35 razy
86 razy
31,0
-
-
Maksymalne
50a)
Pył
stęŜenie dobowe
zawieszon
y PM10
Rok
40a)
kalendarzowy
a)
Ze względu na ochronę zdrowia
b)
Ze względu na ochronę roślin
W roku 2007 miasto zostało zaliczone do klasy C, ze względu na przekroczenie dopuszczalnej
częstości przekraczania poziomu dopuszczalnego dla stęŜeń 24-godzinnych pyłu zawieszonego
PM 10. Klasa ta została ustalona w świetle oceny stęŜeń zanieczyszczeń w powietrzu
występujących w 2007 roku i przeprowadzonej na tej podstawie klasyfikacji strefy pod kątem
ochrony zdrowia.
Głównym czynnikiem obniŜenia jakości powietrza na terenie miasta Gorzowa jest
ponadnormatywna ilość pyłu zawieszonego. W związku z tym, Ŝe w roku 2007 stęŜenie tej
substancji przekraczało poziom dopuszczalny, według Ustawy Prawo Ochrony Środowiska
konieczne było sporządzenie i wprowadzenie w Ŝycie Programu Ochrony Powietrza dla miasta
Gorzowa Wlkp.. Decyzją Wojewody Lubuskiego dokument ten powstał w roku 2007 i wytycza
kierunki działań mających na celu poprawę stanu aerosanitarnego w strefie miasta.
24
.
W mieście uwzględniono 52 emitory punktowe, o łącznej emisji 574,3 Mg/a. Pomimo znacznego
udziału emisji, ma ona mniejszy udział w stęŜeniach na obszarze miasta niŜ niskie źródła
powierzchniowe i komunikacyjne.
Łącznie na terenie miasta znajdują się 42 obszary zabudowy, z czego w Programie Ochrony
Powietrza dla 29 wyznaczono emisję pyłu o sumie 549,5 Mg/a. Centrum miasta (Śródmieście,
Stare Miasto, Nowe Miasto), scharakteryzowano jako obszar o najgęstszej emisji, występuje tam
zabudowa śródmiejska ogrzewana indywidualnie. Taki układ, w powiązaniu z niekorzystnymi
warunkami meteorologicznymi w sezonie grzewczym, sprzyja lokalnemu tworzeniu się wysokich
stęŜeń zanieczyszczeń.
Emisja liniowa (komunikacyjna) zaleŜy od natęŜenia i struktury ruchu. Występuje ona głównie w
obrębie dróg krajowych i wojewódzkich. Największy udział w emisji pyłu PM10 całkowitego ma
emisja z unosu pyłu (kurzu) natomiast emisje ze spalania paliw w samochodach czy z tarcia są
znacznie mniejsze.
Udział procentowy poszczególnych typów emisji w całości zinwentaryzowanej emisji PM10 na
terenie Gorzowa Wlkp. w 2005 r. wynosił: 43,7 % emisja punktowa, 41,8 % emisja powierzchniowa
I 14,5 % emisja liniowa.
Na podstawie wyników modelowania w Programie Ochrony Powietrza zostały wyznaczone
szczegółowe obszary zagroŜeń. Obszary te pokrywają się z punktowymi przekroczeniami
wyznaczonymi przez pomiary.
Dzielnica Śródmieście - rejon ograniczony: od północy ulicami Mościckiego, Kraśińskiego,
Odrodzenia Polski; od wschodu Chmielną, Głowackiego, Ogrodową; od południa: Wałem
OkręŜnym,
Spichrzową,
Gagarina;
od zachodu
Olimpijską,
Dunikowskiego,
Wyczółkowskiego. Wyznaczony obszar zajmuje powierzchnię 337,96 ha, a zamieszkuje go
około 15 500 osób. Zabudowa tego obszaru jest gęsta, śródmiejska, wielo- lub
jednorodzinna, ogrzewana indywidualnie. StęŜenia pyłu PM10 w ciągu 24 godzin wahają
się od 46,6 z µg/m3 – 120,2 µg/m3 przy rocznym zakresie stęŜeń od 25,1 µg/m3 do 67,6
µg/m3. Szacunkowa liczba przekroczeń poziomu pyłu ma wynieść od 1 – 168.
Rejon ograniczony ulicami od północy: ul. Domańskiego, Wiejską; od wschodu: Pułaskiego;
od zachodu: ul. Puszkina; od południa: ul. Wróblewskiego. Rejon zajmuje obszar o
powierzchni 18,34 ha i jest zamieszkany przez 840 osób. Na obszarze występuje
zabudowa jednorodzinna ogrzewana indywidualnie. StęŜenia pyłu PM10 w ciągu 24 godzin
wahają się od 50,64 µg/m3 – 65,84 µg/m3 przy rocznym zakresie stęŜeń od 27,4 µg/m3 do
37,3 µg/m3. Szacunkowa liczba przekroczeń poziomu pyłu ma wynieść od 0 – 89.
W roku 2008 zgodnie z danymi ze stacji monitoringu powietrza przy ul. Kosynierów Gdyńskich w
Gorzowie Wlkp. jakość powietrza była dobra. Wartości zanieczyszczeń nie przekroczyły
dopuszczalnych norm. Od momentu wprowadzenia Programu Ochrony Powietrza zmalała takŜe
ilość pyłu zawieszonego PM10 w powietrzu. Ilość pyłu jest wprost proporcjonalna do stopnia
wykorzystania systemów indywidualnego ogrzewania, maleje ona w miesiącach letnich do wartości
poniŜej 30 µg/m3, natomiast wzrasta w miesiącach zimowych. Największe ilości dni gdzie
przekroczona została norma zaznacza się w miesiącach grzewczych styczeń, luty oraz
październik. Do października 2008 roku norma została przekroczona 45 razy na 35 dozwolonych
przekroczeń w ciągu roku, dla porównania moŜna dodać ze w ciągu całego roku 2007 norma ta
została przekroczona 86 razy.
DuŜy wpływ na stan jakościowy powietrza mają takŜe zakłądy przemysłowe.
6.3. Hałas
Hałas komunikacyjny
Klimat akustyczny w Gorzowie Wlkp. kształtowany jest przede wszystkim przez hałas
komunikacyjny (samochodowy, kolejowy) oraz hałas przemysłowy.
Badania oddziaływania hałasu na środowisko na terenie miasta prowadzi Wojewódzki
Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze, Delegatura w Gorzowie Wlkp.. Ostatnie
25
.
badania hałasu komunikacyjnego przeprowadzone zostały w 2005 roku, kolejne przewidywane są
na rok 2009.
Celem pomiarów uciąŜliwości hałasu drogowego było sprawdzenie, czy na terenach
przyległych z trasami
komunikacyjnymi nie występuje przekroczenie wartości progowych
określonych w przepisach i rozporządzeniach Ministra Środowiska. Pomiary hałasu
komunikacyjnego odbyły się przy drogach, dla których planowana jest przebudowa, przy nowych
drogach oraz juŜ zmodernizowanych. Badania te zostały przeprowadzone w następujących
fragmentach miasta:
•
nowej wschodniej przeprawy mostowej przez rzekę Wartę (Most Lubuski) i wylotów
drogowych w kierunku Gdańska ( ulice Walczaka, Podmiejska, Pomorska),
•
przebudowanej części trasy średnicowej północnej (ulica Roosevelta, Aleja Odrodzenia),
•
przebudowanej trasy dzielnicowej zbiorczej (ulice Górczyńska, Piłsudzkiego),
•
przebudowanej trasy alternatywnej wzdłuŜ Warty (ulice Jancarza, Spichrzowa, Składowa,
Teatralna),
•
planowanego (w okresie badań) do przebudowy odcinka wylotowego drogi krajowej nr 3 w
kierunku Poznania (ulice Grobla, Przemysłowa).
Tabela 2
Wyniki pomiarów hałasu komunikacyjnego w godzinach 600 do 2200 i 2200 do 600 w wybranych
punktach Gorzowa Wielkopolskiego w 2005 roku
Nr
punktu Lokalizacja
pomiaroweg
o
Data
pomiarów
Poziom
RównowaŜny
Przekroczenie
dopuszczalny poziom dźwięku
w
punkcie
pomiarowym
P1(dzień)
ul. Kasprzaka, 19na
wysokości 22.07.2005
budynku
mieszkalnego nr
7
60/55
60,8
0,8/5,8
P2(dzień)
ul. Kasprzaka, 19na
budynku
mieszkalnego nr
7
60/55
63,2
3,2/8,2
P1(noc)
ul. Kasprzaka, 19na
budynku
mieszkalnego nr
7
50/50
56,8
6,8
P2(noc)
ul. Kasprzaka, 19na
budynku
mieszkalnego nr
7
50/50
59,8
9,8
P1(dzień)
ul. Kostrzyńska, 26na
budynku
mieszkalnego nr
42
60
69,4
9,4
P2(dzień)
60
68,5
8,5
26
.
Nr
punktu Lokalizacja
pomiaroweg
o
Data
pomiarów
Poziom
RównowaŜny
Przekroczenie
dopuszczalny poziom dźwięku
w
punkcie
pomiarowym
budynku
mieszkalnego nr
42
P1(noc)
budynku
mieszkalnego nr
42
50
64,8
14,8
P2(noc)
budynku
mieszkalnego nr
42
50
63,7
13,7
P1(noc)
ul. Słowiańska, 5-7.10.2005
na
wysokości
budynku PWSZ
50
56
6
P2(noc)
ul. Słowiańska, 5-7.10.2005
na
wysokości
budynku PWSZ
50
55,6
5,6
P1(noc)
ul. Myśliborska, 12na
budynku
mieszkalnego nr
12
50
65,1
15,1
P2(noc)
ul. Myśliborska, 1250
65,4
12,4*
na
budynku
mieszkalnego nr
12
Źródło: Sprawozdania z pomiarów hałasu komunikacyjnego, Wojewódzki Inspektorat Ochrony
Środowiska w Zielonej Górze Delegatura w Gorzowie Wielkopolskim.
We wszystkich przypadkach zanotowano przekroczenia, zarówno w porze dziennej jak i
nocnej. Natomiast nie dochodzi do przekroczenia wartości progowej hałasu.
Hałas przemysłowy
W latach 2005-2007 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska przeprowadził na terenie
miasta kontrole z pomiarami w zakresie emisji hałasu do środowiska w 17 zakładach. W 3
zakładach stwierdzono przekroczenia hałasu w porze dnia, i w 10 zakładach w porze nocnej. W 44
przebadanych punktach zauwaŜono przekroczenia rzędu 6,5 [dB]. Maksymalna wartość
przekroczenia wynosiła 22,7 [dB]. Pomiary hałasu wykazały, iŜ na nadmierne naraŜenie na hałas
przemysłowy naraŜone jest 1574 osób, zamieszkalych w budynkach przyległych do punktów
pomiarowych.
Przez teran miasta przebiegają linie elektroenergetyczne wysokiego napięcia, które oprócz
promieniowania niejonizującego, są takŜe źródłem emisji hałasu do środowiska, są to:
• linie przesylowe 220 [kV] na odcinku około 7 [km];
27
.
• linie przesyłowe 440 [kV] na odcinku okolo 5 [km].
Linie te przebiegają przez tereny Elektrociepłowni Gorzów, Zakład Włókien Chemicznych "Stilon" i
tereny ogrodów działkowych we wschodniej części miasta.
WaŜnym czynnikiem determinującym wartość emisji hałasu są warunki atmosferyczne.
Z przeprowadzonych badań wynika, Ŝe:
• średni poziom dźwięku w odległości 15 [m] od skrajnego przewodu linii 110 [kV] waha się
od 35 [dB] podczas dobrej pogody do 53 [dB] przy złych warunkach atmosferycznych;
• krótkotrwały poziom hałasu jest niŜszy od wartości poziomu równowaŜnego podczas złych
warunków atmosferycznych o 5 – 8 [dB], średnio o 6,7 [dB].
Linie te powodują istotną uciąŜliwość i powaŜna degradację klimatu akustycznego w jej pobliŜu,
szczególnie jeśli stan techniczny linii nie jest najlepszy. Na tereni miasta znajduje się 5 Głównych
Punktów Zasilania (GPZ) przy ulicach: Olipmijskiej, Słowiańskiej, Szarych Szeregów i
Warszawskiej oraz przy ulicy Przemyslowej.
6.4. Zasoby wodne
6.4.1. Wody powierzchniowe
Gorzów Wlkp. jest miastem bogatym w wody powierzchniowe, zaróno pod względem ich
ilości jak i róŜnorodności. Pełnią one bardzo istotną rolę w ekosystemie miasta, kształtując warunki
topoklimatyczne, wpływając na zminay temperatur oraz podnosząc wilgotność powietrza.
Miasto Gorzów połoŜone jest w dorzeczu Odry, a konkretniej w zlewni Warty (będącej dopływem
Odry) i jej dopływów - Kłodawki i Srebrnej. Warta stanowi najwaŜniejszy ciek wodny w regionie i
swoistą oś hydrograficzną obszaru. Charakteryzuje się ona duŜymi wahaniami stanów. W obrębie
zabudowanej części miasta ograniczona jest systemem wałów przeciwpowodziowych, a część
wód wysokich odprowadza Kanał Ulgi. W regionie o charakterze wysoczyznowym główną oś
hydrograficzną stanowi dopływ Warty - Kłodawka uregulowana w obrębie miasta. Jej stan
uzaleŜniony jest od stanów Warty. W południowej części Gorzowa znajduje się system rowów
melioracyjnych.
Rzeka Warta
Rzeka Warta jest trzecią pod względem wielkości rzeką w Polsce. Jej dorzecze w całości
połoŜone jest w kraju. Jest rzeką II rzędu. Długość całkowita Warty wynosi 808,2 km, a
powierzchnia zlewni całkowitej 54 042 km2.
Przepływy charakterystyczne Warty w przekroju wodowskazowym Gorzów Wlkp.
przedstawiają się następująco:
Niska woda
- 66,7 m3/s
Średnia niska woda
- 107,0 m3/s
Średnia woda roczna
- 224,0 m3/s
Stan ostrzegawczy
- 319,0 m3/s
Stan alarmowy
- 394,0 m3/s
Prawdopodobny 1%
- 1.630,0 m3/s
Absolutnie max.
- 1.950,0 m3/s
Profil wodowskazowy znajduje się w km 56,4 rzeki Warty. Powierzchnia dorzecza, w tym
profilu wynosi 52404 km2. Rzędna zera wodowskazu wynosi 15,334 m. npm Kr.
W roku 2007 przeprowadzono badania jakości wód Warty dwóch punktach pomiarowych,
pierwszy punkt zlokalizowany był na 69,3 km rzeki (Stare Polichno) drugi na 2,4 km (Kostrzyń).
Wody zostały zaliczone do V klasy czystości (zła jakość wód) na obu punktach pomiarowych. O
złej jakości wód zadecydowały przekroczone stęŜenia ogólnego węgla organicznego oraz
chlorofilu "a" (72 ųg/l), na całym badanym odcinku. Dodatkowo stwierdzono wysokie stęŜenia
BZT5 (3,99 mg O2/l), fosforu ogólnego (0,22 mg N/l) oraz azotynów (0,06 mg N-NO2/)l. Miasto
Gorzów znajduje się w okolicach 56 kilometra rzeki. Rzeka Warta wpływając do miasta i
wypływając z niego niesie wody V klasy.
28
.
Rzeka Kłodawka
Jest rzeką III-go rzędu i stanowi prawobrzeŜny dopływ rzeki Warty, do której uchodzi w
Gorzowie Wlkp. na rzędnej 18,0 m. npm., w km 55+900 jej biegu. Kłodawka bierze swój początek
z jeziora Karskie Wielkie połoŜonego na pojezierzu Myśliborskim, na wysokości 69,2 m. npm.
Całkowita długość rzeki wynosi 27,3 km. Kłodawka posiada kilka dopływów z lewej i prawej strony
zlewni. Dopływy lewobrzeŜne stanowią: Kanał Kłodawski, Srebrny i Grabinka, a dopływ
prawobrzeŜny stanowi rzeka Marwica. Zlewnia rzeki Kłodawki znajduje się w granicach woj.
Lubuskiego i Zachodniopomorskiego i obejmuje tereny gmin: Kłodawa, Lubiszyn, Nowogródek
Pomorski, Santok oraz miasto Gorzów Wlkp.
Charakterystyczne przepływy w rzece Kłodawce w przekroju wodowskazowym w Gorzowie Wlkp.
przedstawiają się następująco:
NajniŜszy niski
- 0,20 m3/s
Średni niski
- 0,40 m3/s
Średni roczny
- 1,24 m3/s
Średni wielki roczny
- 2,92 m3/s
NajwyŜszy wielki
- 5,36 m3/s
Wodowskaz roboczy usytuowany jest w km 0+330 rzeki. Wodowskaz załoŜono 23.08.1995
roku. Rzędna zera wodowskazu wynosi 22,20 m npm Kr.
Kłodawka na terenie miasta Gorzowa Wlkp. jest uregulowana i stanowi odbiornik wód opadowych
z terenu Śródmieścia, osiedla Piaski, Staszica i Górczyn. W okresie opadów nawalnych moŜna się
spodziewać krótkotrwałego dopływu tych wód do Kłodawki w ilości nawet do 10,9 m3/s co moŜe
spowodować lokalne wystąpienie rzeki z brzegów.
•
•
•
•
•
Jakość wód rzeki Kłodawki analizowana jest na podstawie badań przeprowadzonych przez WIOŚ
w roku 2007. Pomiary przeprowadzone były w dwóch miejscach pomiarowych. Pierwszt punkt
pomiarowy zlokalizowany był poniŜej dopływu Kłodawski Kanał, drugi punkt pomiarowy znajdował
się poniŜej dopływu rzeki Srebrna, przy ujściu do Warty. Wody zostały zaliczone do V klasy
czystości. O złej jakości wód zdecydował zły stan sanitarny oraz ponadnormatywne stęŜenia
ogólnego węgla organicznego.
Kanał Srebrny
Kanał Srebrny jest lewobrzeŜnym dopływem rzeki Kłodawki, do której uchodzi w km 4+700
jej biegu, w granicach miasta. Ciek wypływa z jeziora Ostrowite, w górnym odcinku płynie przez
tereny leśne, a na pozostałym odcinku przez tereny rolnicze. Całkowita długość kanału wynosi ok.
12,6 km, a powierzchnia zlewni całkowitej 86,5 km2. Głównym dopływem cieku (prawobrzeŜnym)
jest kanał Łosina. Kanał odwadnia niewielki obszar miasta połoŜony w północnej jego części. W
połączeniu z Kłodawką pełni funkcję głównej osi hydrograficznej w północnej części miasta.
Przepływy charakterystyczne kanału na odcinku przyujściowym kształtują się następująco:
SNQ
- 0,07 m3/s
SSQ
- 0,30 m3/s
SWQ
- 0,80 m3/s
Ostatnie wyniki badań jakości wód kanału Srebrnego u ujścia do rzeki Kłodawki dotyczą roku
2003. Uśrednione wartości wskaźników z pomiarów prowadzonych na przestrzeni całego roku
zaklasyfikowały wody tego cieku do trzeciej klasy jakości wód (III). Na taki wynik złoŜyły się
wartości ChZT- Cr i obecność w wodzie ponadnormatywnych ilości metali cięŜkich, w tym kadmu,
ołowiu i rtęci.
29
.
Tabela 3
Zestawienie najnowszych badań jakości rzek na terenie miasta Gorzowa Wlkp.
Rzeka warta
Kłodawka
Kłodawka
Miasto Gorzów Ujście
pod
nowym
Warty
mostem drogowym
Miejsce pomiaru
KłodawaPoniŜej
do
dopływu
Kłodawski
Kanał
k. Srebrny
Ujście do
Kłodawki
Czynnik
Jednostka
Zasadowość
ogólna
mg/l
169,50
204
-
182,80
Odczyn
pH
8
7,9
7,6
7,4
Tlen
rozpuszczony
mg O2/l
10,33
10,85
9,90
10,82
BZT5
mg O2/l
3,99
4,09
5,20
2,20
ChZT-Mn
mg O2/l
7,22
-
-
9,41
ChZT-Cr
mg O2/l
32,95
-
-
31,02
Amoniak
Mg NH4/l
0,13
0,20
0,46
0,19
Azotany
mg N-NO3/l 5,16
3,32
1,66
3,88
Azot azotanowy
mg N-NO3/l 1,17
0,75
0,37
0,88
Azotyny
mg N-NO2/l 0,06
0,08
0,09
0,53
Azot azotynowy
mg N-NO2/l 0,02
0,02
0,03
0,02
Azot ogólny
mg N/l
2,25
2,22
2,31
1,70
Fosforany
mg PO4/l
0,22
0,16
0,28
0,15
Fosfor Ogólny
mg P/l
0,22
0,32
0,37
0,15
Zawiesina Ogólna mg /l
14,08
28,25
28,00
20,58
Ogólny
węgiel
Mg C/l
organiczny
-
23,77
24,82
-
Liczba bakterii coli
n /100 ml
t. fekalnego
3757,00
9665,00
1059,40
0,14
Chlorofil "a"
72,02
8,20
-
6,01
V
V
V
III
Stwierdzona klasa
jakości
ųg/l
Od
15.01.200
Od 02.01.2006
Od 09.01.2007 Od 09.01.2007 3
Data pomiaru
do 04.12.2006
do 10.12.2007 do 10.12.2007 do
08.12.200
3
Źródło: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze.
System mielioracyjny dzielnicy Zakanale oraz kanał Ulgi
Kanał Ulgi jest sztucznym wykopem stanowiącym jeden z stystemów zabezpieczeń
przeciwpowodziowych, umoŜliwia on odprowadzenie wielkiej wody w Warcie dodatkową drogą,
zabezpieczając w ten sposób śródmieście Gorzowa przed powodzią. PołoŜony jest w lewobrzeŜnej
30
.
części miasta oddzielając od siebie dzielnie Zawarcie i Zakanale. Zlewnie tego kanału stanowią
głównie tereny zurbanizowane. W zachodniej części kanał przyjmuje wody pochodzące z
odwadniania Zawarcia oraz częściowo Zakanala.
Dzielnica Zakanale odwadaniana jest w sposób zorganizowany poprzez system melioracji
składający się z rowów podstawowych i szczegółowych, którego głównym elementem jest kanał
Siedlicki.
Kanał Siedlicki stanowi najwaŜniejszy element systemu melioracyjnego dzielnicy Zakanale.
Główną jego funkcją jest regulacja stosunków wodnych w tej części miasta. Długość kanału wynosi
15,3 km, powierzchnia zlewni całkowitej to około 30,8 km2, z czego w granicach miasta to 18,4
km2.
Rów Karniński jest podstawowym elementem systemu melioracyjnego południowej części
dzielnicy. Całkowita długość kanału wynosi 8,35 km, odwadnia on teren o powierzchni 5,6 km2 z
czego 4,9 km2 znajduje się w granicach miasta Gorzowa Wielkopolskiego.
Kanał Opaskowy przebiega wzdłuŜ lewobrzeŜnego, przeciwpowodziowego wału kanału Ulgi.
Główną jego funkcją jest odbiór wód, które przesiąkają z wału przeciwpowodziowego oraz wód z
rowów szczegółowych. Powierzchnia zlewni kanału Opaskowego wynosi około 11,55 km2 i
występuje w obrębie miasta Gorzowa i gminy Deszczno. Rów prowadzi wody do przepompowni
Niwica która przerzuca je do kanału Ulgi.
W obrębie miasta znajduje się kilka zbiorników wodnych o zróŜnicowanej wielkości. Do
waŜniejszych zbiorników wód powierzchniowych naleŜy Jezioro Błotne oraz Rusi Staw (przy ul.
Emilii Plater).
Jezioro Błotne
Jest to polodowcowe oczko wytopiskowe, nie posiadające Ŝadnych odpływów. Jego
powierzchnia nie przekracza 1 ha. Ze względu na słabe zasilania zbiornika, które pochodzi z wód
opadowych, spływów powierzchniowych oraz wód gruntowych, rzędna zwierciadła wody ulega
znacznym wahaniom, średnio utrzymuje się na poziomie 27,1 m n.p.m. Dodatkowo do zbiornika
odprowadzane są wody deszczowe pochodzące z osiedla Piaski. Dno zbiornika zbudowane jest z
osadów mułowo-ilastych i organicznych.
Ruski Staw (przy ul. Emilii Plater)
Jest to bezodpływowe, polodowcowe oczko wytopiskowe. Powierzchnia tego zbiornika to
1,7 ha, a jego średnia głębokość wynosi ok 1,5 m, głębokość maksymalna natomiast nie
przekracza 3 m. Rzędna zwierciadła kształtuje się średnio na wysokości 27,5 m. n.p.m. podlega
ona znacznym wahaniom w zaleŜności od zasilania. Zbiornik zasilany jest głównie z opadów
atmosferycznych, lecz zasilają go takŜe spływy powierzchniowe i wody gruntowe. Dodatkowo
odprowadzane są tu wody opadowe pochodzące z rejonu ul. Błotnej, spływające kanalizacją
deszczową zaopatrzoną w separator substancji ropopochodnych, a od 2007 roku wody opadowe z
kanalizacji deszczowej w ul. Rosevelta oczyszczone w osadniku i separatorze substancji
ropopochodnych.
Jakość wód zbiorników wodnych badana była w przez WIOŚ w Zielonej Górze, na zlecenie Urzędu
Miasta w Gorzowie Wielkopolskim. Ostatnie badania przeprowadzono w marcu i lipcu 2008 roku.
Szereg wskaźników odpowiada klasie pierwszej, jednak zaklasyfikowano oba zbiorniki do klasy V
czystości, z uwagi na ponadnormatywne wartości zasadowości ogólnej. Charakterystyczne są
wahania wartości chlorofilu „a”; w obu przypadkach występuje znaczna zmienność tego wskaźnika.
Badania wody z Ruskiego Stawu z dnia 6 marca 2008 roku określają jego zawartość na 85,8
mg/m3 (Jeziora Błotnego 44,1 mg/m3) z dnia 15 lipca natomiast juŜ na jedyne 23,5 mg/m3 (Jezioro
Błotne 7mg/m3). W przeciągu 4 miesięcy w zakresie tego wskaźnika jakość wody zmieniła się o
trzy klasy.
31
.
Tabela 4
Jakość zbiorników wód powierzchniowych na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego w roku
2008
Badany zbiornik
Czynnik
Jednostka
Jezioro
Błotne
Ruski Staw
Jezioro
błotne
Ruski Staw
Odczyn
pH
7,7
8,21
7,87
7,49
Zasadowość ogólna
mval/l
3,5
3,0
3,20
3,5
Tlen rozpuszczony
mgO2/l
-
-
7,90
4,7
Fosforany
rozpuszczone
mg P/l
0,01
0,008
0,006
0,006
Fosfor Ogólny
mg P/l
0,065
0,061
0,064
0,069
Wapń
mg Ca/l
60,2
50,1
49,7
50,8
Magnez
mg Mg/l
8,0
3,4
9,9
3,7
Sód
mg Na/l
16,5
47,6
17,2
51,4
Potas
mg K/l
3,5
4,9
4,1
5,2
Azot azotanowy
mg N-NO2/l 0,003
0,01
0,1
0,1
Azot ogólny
mg N/l
1,04
0,94
0,7
0,74
Mętność
FNU
2,8
1,5
2,7
8,4
Miano Coli
ml/bakt.
4
4
0,4
0,02
44,1
85,8
7,0
23,3
Chlorofil "a"
mg/m
3
Data pomiaru
06.03.2008 06.03.2008 15.07.2008
Źródło: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze.
15.07.2008
Największe zagroŜenie dla wód powierzchnioweych na terenie miasta stanowią wprowadzane do
nich ścieki opadowe.
Ochrona przed powodzią
ZagroŜenie powodziowe na obszarze miasta Gorzowa Wielkopolskiego związane jest
przede wszystkim z rzeką Wartą i w mniejszym stopniu z jej dopływem - Kłodawką. W przypadku
wystąpienia wód wspomnianych cieków zagroŜeniem objęte są głównie tereny połoŜone w
dolinach tych rzek czyli lewobrzeŜna część miasta - dzielnice Zawarcie i Zakanale. WiąŜe się to z
zagroŜeniem Ŝycia i mienia około 17 000 mieszkańców miasta.
Miasto Gorzów posiada wystarczającą ochronę przeciwpowodziową. Stanowi ją system kanałów i
rowów melioracyjnych odprowadzający nadmiar wód rzeki Warty. W razie wystąpienia wysokich
stanów wód, przepływ odbywa się takŜe kanałem Ulgi, wspomaganym przez kanał Siedlicki.
Zarówno Warta jak i kanał Ulgi posiadają obwałowania przeciwpowodziowew, w postaci wałów
ziemnych. PowyŜej miasta Gorzowa wysokość wałów Warty sięga 22,41-22,98 m n.p.m.,
natomiast poniŜej miasta 18,98-20,36 m n.p.m. System kanałów jest stale modernizowany i
odbudowywany. System biernej ochrony przeciwpowodziowej uzupełniają przepompownie
melioracyjne. Jedna z przepompowni zlokalizowana jest w dzielnicy Zawarcie na końcowym
odcinku kanału Mazowieckiego.
Dodatkowym zabezpieczeniem dla miasta jest zbiornik retencyjny Jeziorsko, zlokalizowany w
górnym biegu rzeki Warty. UmoŜliwia on zmniejszenie wielkośći fali powodziowej i względne
zabezpieczenie terenów połoŜonych w dolnym biegu rzeki, w tym zmniejszenie wysokiej wody
32
.
rzeki Warty w Gorzowie Wielkopolskim. Kłodawka w granicach miasta jest uregulowana lecz nie
posiada Ŝadnych wałów przeciwpowodziowycha ani stystemu odprowadzania wody.
6.4.2. Wody podziemne
Na terenie miasta występują dwa piętra wodonośne: trzeciorzędowe i czwartorzędowe.
Budowa geologiczna tego obszaru jest w znacznym stopniu zróŜnicowana, wynkia to z obecności
osadów pochodzących z trzech glacjałów poprzewarswianych utworami interglacjałów. MoŜna
wyróŜnić więc od czterech do sześciu poziomów glin zwałowych porozdzielanych piaskami i
Ŝiwrami a takŜe mułkami i iłami zastoiskowymi.
Pierwszym poziomem wodonośnym jest poziom wód gruntowych. Przebieg izolinii tego poziomu
jest współkształtny do ukształtowania terenu. Głębokość zalegania pierwszego poziomu
wodonośnego waha się od 2 m p.p.t. (w obrębie doliny Warty) do poniŜej 5 m p.p.t. (na obszarze
wysoczyznowym). Wody tego poziomu charakteryzują się sezonowym reŜimem zasilania z jednym
maksimum w ciągu roku. Najintensywniejsze zasilanie występuje od listopada do kwietnia, po
których następuje stały spadek zwierciadła wód aŜ do końca roku hydrologicznego. Poziom ten
moŜe łączyć się z niŜej zalegającymi poziomami wodonośnymi, w zaleŜności od budowy
geologicznej (izolacji głębszych poziomów od powierzchni terenu)
Wody podziemne ujmowane na terenie miasta pochodzą głównie z utworów czwartorzędowych.
NajwaŜniejszym źródłem wody pitnej jest GZWP nr 137 "Warta", z zasobów którego korzysta
ujęcie Centralne Miasta Gorzowa. Jest on bezpośrednio związany z utworami porowymi Pradoliny
Toruńsko- Eberswaldzkiej. Budują go piaski róŜnej granulacji o miąŜszości sięgającej 50m, przy
czym miąŜszość serii nawodnionych piasków waha się w granicach 20-30 m. W obrębie Ujęcia
Centralnego strop tej struktury jest równy z powierzchnią terenu, natomiast spąg kształtuje się na
rzędej -10 m n.p.m i podścielony jest glinami zwałowymi. Brak izolacji, bądź bardzo słaba izolacja,
oddzielająca ten zbiornik od powierzchni terenu skutkuje zagroŜeniem w postaci migracji
zanieczyszczeń. Zwierciadło wód ma charakter swobodny kształtuje się na głębokości od 16 do
20 m p.p.t. Współczynnik filtracji warstwy wodonośnej waha się od 0,23 do 13,7 m/h, średnio
wynosi 1,6 m/h.
Na omawianym obszarze zbiornik zasilany jest poprzez dopływ wód
pochodzących z terenów połoŜonych na północ od ujęcia, czyli z rejonów sandru Równiny
Gorzowskiej, stanowiącej znaczący obszar zasilania. Dodatkowo zbiornik zasilany jest w wyniku
bezpośredniej infiltracji opadowej. Czas migracji z powierzchni terenu wynosi od roku do dwóch
lat. Wody podziemne nie są więc chronione przed infiltracją wód zanieczyszczonych z powierzchni
terenu.
Wody poziomu trzeciorzędowego zalegają na głębokości około 100 m p.p.t. pod osadami
mułowcowo-ilastymi lub ilasto-węglowymi. MiąŜszość tego poziomu waha się od 10 do 40 m, a
budują go głównie piaski drobnoziarniste.
Wody podziemne (w stanie surowym) ujmowane na potrzeby bytowo-gospodarcze mieszkańców
Gorzowa Wielkopolskiego charakteryzują się następującymi wskaźnikami określającymi ich jakość:
Tabela 5
Wskaźniki jakości wód podziemnych (przed uzdatnieniem)
Ujęcie
Parametr
Jednostka
Norma jakości
Centralne
(ul. Kosynierów Kłodawa
Gdyńskich)
Siedlice
20
12
65
Barwa
[mg Pt/dm3]
Mętność
[mg SiO2/ dm3 ] 1
6,7
5,5
-
śelazo
[mg/dm3]
0,2
1,48
1,51
24
Mangan
[mg/dm3]
0,05
0,14
0,14
2,15
15
33
.
Ujęcie
3
Twardość
[mgCaCO3/dm
500
]
Wydajnoś
[m3/dobę]
ć max
Źródło: Dane PWiK w Gorzowie Wlkp
480
300
300
9200
7050
23700
W ramach monitoringu diagnostycznego prowadzonego przez Państwowy Instytut Geologiczny w
2007 roku przebadano wodę pochodzącą z otworu nr 539 (ujęcie Centralne). W wyniku badań
stwierdzono ponadnormatywne wartości wskaźników takich jak HCO3, NH4 dla klasy IV, Ca, Mn,
SO4,dla klasy V i ogólnie dla wód pitnych Mg, Mn, NH4, SO4, N_NH4. W związku z tym wodę z tego
otworu sklasyfikowano jako wodę klasy IV.
Wpływ na jakość wód podziemnych ma stopień skanalizowania miasta. Bezodpływowe zbiorniki do
gromadzenia ścieków mogą powodować przesiąkanie zanieczyszczeń do gleby, a dalej do wód
podziemnych, dlatego istotne jest zwiększenie ilości przyłączy kanalizacyjnych w obrębie miasta.
Drugim waŜnym czynnikiem wpływającym na stan wód podziemnych jest przenikanie z
nawoŜonych terenów rolniczych związków fosforu i azotu, a takŜe środków chemicznej ochrony
roślin. ZagroŜeniem dla zasobów wód podziemnych jest równieŜ spływ powierzchniowy z terenów
miejskich, generujący zanieczyszczenia pyłowe, zanieczyszczenia związane z konserwacją
nawierzchni etc.
6.4.3. Gospodarka wodno-ściekowa
Zaopatrzenie w wodę
Kwestią zaopatrzenia w wodę mieszkańców Gorzowa Wlkp. jak i odbiorem ścieków zajmuje się
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp z.o.o. Obecnie siecią wodociągową objętych jest
ok. 95% mieszkańców miasta. Aktualna długość sieci wodociągowej na terenie miasta wynosi
177,6 km, długość przyłączy wodociągowych 83,4 km, sieci magistralnej 51 km. Woda
dostarczana jest przez trzy Zakłady Wodociągowe wyposaŜone w stacje uzdatniania wody i
urządzenia stale monitorujące jej jakość.
Ujecie "Centralne" zlokalizowane jest przy ul. Kosynierów Gdyńskich 47. Pobiera ono wody
podziemne z piętra czwartorzędowego – poziomu plejstoceńskiego na potrzeby wodociągu
miejskiego miasta Gorzów Wielkopolski. W skład ujęcia wchodzi 10 studni głębinowych,
których głębokości wahają się od 41 m (najpłytsza) do 56 m (najgłębsza). Ujęcie posiada
oznakowaną strefę ochrony pośredniej. Zasoby eksploatacyjne ujęcia zostały zatwierdzone
w kat. "A", zgodnie z decyzją Prezesa Centralnego Urzędu Geologii przy depresjii
określonej rzędną od + 7 do + 11 m n.p.m. Pobory z ujęcia zostały zdefiniowane
następująco:
3
■ Średni dobowy – 5 000 m /dobę,
3
■ Pobór roczny – 3 358 000 m /rok,
Ujęcie "Siedlice" zlokalizownane jest w Gorzowie Wielkopolskim w dzielnicy Zakanale. Ma
ono charakter ujęcia infiltracyjnego – korzystającego z zasobów wodnych rzeki Warty. W
skład ujęcia wchodzi 30 studni głębinowych ujmujących czwartorzędowe piętro wodonośne.
Studnie posiadają róŜne głębokości, najpłytsza sięga 30 m p.p.t., najgłębsza natomiast 57
m p.p.t. Pobory z ujęcia zostały zdefiniowane następująco:
3
■ Średni dobowy – 23 700 m /dobę,
3
■ Pobór roczny – 8 650 500 m /rok,
Ujęcie "Kłodawa" naleŜy do Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. W
Gorzowie Wielkopolskim, ujęcie zlokalizownane jest w Kłodawie. W Skład ujęcia wchodzi 7
studnii głębinowych ujmujących wody piętra czwartorzędowego. Woda Wymaga
uzdatniania. Ujęcie zaopatruje miasto Gorzów Wielkopolski oraz miejscowości Kłodawa,
Chwalęcice, Wawrów, Łagodzin i Ciecierzyce. Pobory zostały zdefiniowane następująco:
34
.
■
■
Średni dobowy – 7 050 m3/dobę,
Pobór roczny – 2 573 250 m3/rok.
Tabela 6
Parametr wody z ujęć podziemnych
Stacja uzdatniania wody
Parametr
Mętność
Siedlice
Centralne
(ul.
Kosynierów Kłodawa
Gdyńskich)
0,10
0,20
0,12
5
5
5
Jednostka
NTU
3
Barwa
mg Pt/dm
Zapach
-
z1R
z1R
z1R
Odczyn
pH
7,7
7,5
7,4
Amoniak
mg NH4/l
<0,05
<0,05
<0,05
Azotyny
mg NO2/dm
Nie wykryto
0,001
0,001
Azotany
mg NO3/dm3 1,0
1,62
0,59
Chlorki
mg Cl/dm3
24,5
29,2
20,4
śelazo ogólne
mg Fe/dm3
0,01
0,02
0,01
Mangan
mg Mn/dm3
0,01
0,01
0,05
Twardość ogólna
mg
267
436
CaCO3/dm3
Źródło: Dane ze strony internetowej PWiK w Gorzowie Wielkopolskim
267
Na obszarze miasta znajdują się 34 ujęcia naleŜące do innych uŜytkowników niŜ PWiK z czego 5
jest nieczynnych. Łączne zasoby eksploatacyjne przyznane dla wszystkich ujęć wynoszą 5 466
m3/h. Zasoby eksploatacyjne ujęć naleŜących do Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji
wynoszą ponad połowę całości zasobów dla miasta (3 960 m3/h). Pozostała część uŜytkowników
posiada ujęcia o łącznych zasobach eksploatacyjnych 1 506 m3/h.
Gospodarka ściekowa
Sieć kanalizacyjna Gorzowa naleŜy do sieci rozdzielczych. Oznacza to, iŜ ścieki bytowogospodarcze i opadowe odprowadzane są oddzielnie. Z uwagi na zróŜnicowaną rzeźbę terenu
miasta system kanalizacyjny ma charakter grawitacyjno-ciśnieniowy. Długość czynnej sanitarnej
sieci kanalizacyjnej (bez przykanalików) wynosi 181,1 km (w średnicach od  200mm do 
1500mm), długość przyłączy 62,8 km. Ilość przykanalików to 5236 sztuk. Szacunkowy procent
skanalizowania miasta to ~95%. Miasto posiada takŜe 38 lokalnych przepompowni ścieków.
Ścieki przepływają systemem kolektorów, lokalnych przepompowni i kanałów grawitacyjnych do
Centralnej Przepompowni mieszczącej się przy ulicy Sikorskiego, stamtąd natomiast stalowymi
rurociągami tłocznymi 800 mm tłoczone są do Miejskiej Oczyszczalni Ścieków.
Oczyszczalnia ścieków w Gorzowie Wlkp. zlokalizowana jest przy ul. Kostrzyńskiej, po
północnej stronie drogi Gorzów-Kostrzyn n/O. Zlewnia oczyszczalni obejmuje obszar miasta wraz z
przyległymi gminami: Lubiszyn, Kłodawa, Santok, Bogdaniec i Deszczno. Oczyszczalnia jest
oczyszczalnią mechaniczno-biologiczno-chemiczną ze zintegrowanym usuwaniem substancji
biogennych, pracującą w oparciu o metodę niskoobciąŜonego osadu czynnego. Otrzymywane w
trakcie procesu oczyszczania ścieków osady ściekowe poddawane są fermentacji mezofilowej w
dwóch zamkniętych komorach fermentacyjnych (ZKF), a następnie poddawane mechanicznemu
35
.
odwadnianiu - docelowo zagospodarowywane są rolniczo. Oczyszczalnia posiada przepustowość
nominalną Qd.śr.=27 000 m3/d, co pozwala na przyjęcie i oczyszczenie ścieków pochodzących od
239 800 RLM.
Oczyszczalnia składa się z zespołu obiektów technologicznych słuŜących do oczyszczania
ścieków i przeróbki osadów ściekowych oraz obiektów towarzyszących, w skład których wchodzą:
Część ściekowa:
Część ściekowa oczyszczalni obejmuje następujące urządzenia mechanicznego, biologicznego i
chemicznego oczyszczania ścieków:
– Budynek krat – kraty z praskami.
– Piaskowniki napowietrzane- szt. 2., separator piasku
– Osadnik wstępny radialny.
3
– Zbiornik retencyjny ścieków surowych (5400 m ) z systemem napowietrzania i pompownią
powrotną. Zbiornik zapewnia retencjonowanie szczytu napływowego w ciągu t = 5,8 godzin.
– Komory defosfatacji i predenitryfikacji (DNO/DF) – szt. 2
– Reaktory biologiczne ze wstępną denitryfikacją - szt. 3
– Węzeł próŜniowej modyfikacji osadu BIOGRADEX
– Osadniki wtórne radialne - 2 szt. + osadnik poziomy
– Pompownia osadu recyrkulowanego.
– Budynek dmuchaw – 4 dmuchawy
Część osadowa:
Część osadowa oczyszczalni obejmuje urządzenia do zagęszczania osadu, beztlenowej
fermentacji, mechanicznego odwadniania osadu i wykorzystania biogazu, a mianowicie:
– Pompownia osadu wstępnego i koŜucha
– Zagęszczacz grawitacyjny osadu wstępnego
– Stacja mechanicznego zagęszczania osadu nadmiernego
– Dwie zamknięte komory fermentacyjne
– Układu grzejny ZKFów
– Wielofunkcyjna pompownia cieczy osadowych, osadu zagęszczonego, surowego,
przefermentowanego i ścieków z beczkowozów
– Stacai mechanicznego odwadniania osadu przefermentowanego
– Zbiornika biogazu
– Kotłownia technologiczna opalana biogazem
Obiekty towarzyszące:
– budynek techniczny z pomieszczeniami socjalnymi oraz laboratorium,
– magazyny, kotłownie i budynki warsztatowe,
– wyłączone dwie zamknięte komory fermentacyjne wraz z budynkiem maszyn,
– wyłączone komory wielofunkcyjne - 5 szt,
– sieci międzyobiektowe,
– drogi dojazdowe i plac manewrowy,
– ogrodzenie z bramą wjazdową.
Oczyszczalnia posiada obecnie dobrze funkcjonującą część mechaniczną, właściwie
skonfigurowaną i dobrze działającą część biologicznego oczyszczania ścieków jak równieŜ
właściwie prowadzoną część osadową.
Odpływ ścieków z oczyszczalni
Odbiornikiem ścieków odprowadzanych z oczyszczalni jest rzeka Warta w km 50+600 jej
biegu. Na wprowadzanie ścieków do rzeki Warty Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z
o.o. posiada aktualne pozwolenie wodnoprawne waŜne do 01.01.2017r. wydane przez Wojewodę
Lubuskiego decyzją z dnia 01.01.2007 r. znak: ŚR.II.Dlal.6811-37/06 zezwalającą na
odprowadzanie z oczyszczalni ścieków oczyszczonych o następujących parametrach:
Qd.śr.
- 27.000 m3/d
36
.
BZT5
- 15 mgO2dm3
ChZT
- 125 mgO2/dm3
Zaw. og.
- 35 mg/dm3
Azot og.
- 10 mgN/dm3
Fosfor og.
- 1 mgP/dm3
Węgl. ropopoch.
- 15 mg/dm3
Jakość ścieków oczyszczonych odprowadzanych z oczyszczalni spełnia ww wymagania.
Jakość ścieków surowych dopływających do oczyszczalni oraz oczyszczonych odpływających do
rzeki Warty przedstawia poniŜsza tabela. Z porównania jakości scieków na dopływie i odpływie
wynika, Ŝe oczyszczalnia pracuje prawidłowo i osiąga wysokie efekty redukcji zanieczyszczeń.
śaden ze wskaźników nie przekracza obecnych norm.
Tabela 7
Bilans ścieków dla Oczyszczalni Ścieków Miasta Gorzowa Wielkopolskiego za rok 2007
01.0 02.07 03.0 04.0 05.0 06.0 07.0 08.0 09.0 10.0
miesiąc
7
7
7
7
7
7
7
7
7
1982 20562 2142 1940 1940 191 184 172 184 189
ilość ścieków
m3/d
2
9
1
0
78
07 50
07 70
dopły 1145 900
1780 965 1255 935 915 965 867 920
w
ChZT
odpły 56,4 88,7
89,4 53,4 56,3 53,8 63,2 46
46,5 34,1
w
dopły 670 580
980 720 680 520 560 630 510 510
w
BZT5
odpły 7,0 14,0
15,0 7,0 7,0 6,5 5,5 3,0 8,0 5,5
zawiesina
ogólna
mg/dm3
fosfor ogólny
mgP/dm3
azot
ogólny
mgN/dm3
azot amonowy
mgN/dm3
fenole
lotne
mg/dm3
chlorki
mg/dm3
siarczany
mg/dm3
suma
chlorków
siarczanów
mg/dm3
ekstrakt
i
w
dopły 374
w
odpły 9,8
w
dopły 17,9
w
odpły 0,78
w
dopły 94,5
w
odpły 14,6
w
dopły 68,6
w
odpły 2,10
w
dopły 0,05
w
0
odpły 0,00
w
50
dopły 195
w
odpły 148,
w
3
dopły 93,6
w
odpły 124,
w
5
dopły 288,
w
6
odpły 272,
w
8
dopły 26,4
w
1065
58,8
636
7,9
430 335 436 468 459 493
363
1069 435
38,5
16,2 14,0 18,8 13,1 5,1
12
0,95
29,8 13,4 22
15,8 17 16,4 13,3 13,5 17,1
0,70 0,75 0,77 0,76 0,83 0,77 0,88 0,3 0,7
14,6
125, 89
108, 79,2 83 82,5 79,3
3
2
20,4 14,4 9,86
8,17 9,07 8,02 8,45 9,4
71,2
0,88
81,7 59,2 55,7 61,5 62,7 63,5 54,2 66,8 64,5
0,70 3,57 1,62 0,52 0,42 2,22 1,34 1,4 1,48
0,06
9
0,00
63
113,
4
115,
4
108,
6
131,
9
222
247,
3
40
560
średni
o
19283
16,7 4,7
22,1 15,9
92
11,7
0,0595
0,0044
0,00
20
233
121, 132,
0
3
100
102, 92,7
0
333
247, 225,
3
0
48,4
191
142,
0
63,8
128,
0
270,
0
333,
8
185, 184
4
156, 135,9
2
73,3 88
133, 118,7
2
289, 281
4
362, 281,5
7
48,0 39,2 87,6 48
37
.
eterowy
mg/dm3
węglowodory
ropopochodne
mg/dm3
surfaktanty
anionowe
mg/dm3
odpły 2,5
w
dopły
w
odpły
w
dopły 6,84
w
odpły 1,4
w
2,2
1,6
5,2
2,0
3,8
3,4
0
0,02
0,02 0,02
16,8
0,55 2007 0,11 0,43
,0
6,4
19,3 14,9 10,7 14
0,1
0,05 0,09 287,105
6
Kanalizacja deszczowa
Sieć kanalizacji deszczowej Gorzowa po rozbudowie liczy obecnie około 260 km, przy
kolektorach o średnicy od 100 do 1800 mm. Ocenia się Ŝe ponad 35% jej długości znajduje się w
stanie technicznego zuŜycia. Wody opadowe odprowadzane są z północnej części miasta 133
wylotami kanalizacji deszczowej do rzeki Warty, Kłodawki i kanału Srebrnego. Południowa część
miasta posiada 35 wylotów uchodzących do rzeki Warty oraz kanałów: Mazowieckiego i
Siedlickiego oraz rowów melioracji szczegółowych. Wody opadowe są oczyszczane za pomocą
osadników i separatorow, w które wyposazoŜonych jest obecnie tylko 19 układów kanalizacyjnych
sposród ww.
6.5. Zasoby przyrody
Obszary chronione i pomniki przyrody
NATURA 2000
Obszary te zostały wyznaczone zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 5
września 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków.
Rozporządzenie to wyznacza obszary specjalnej ochrony ptaków Natura 2000. Dwie z
wyznaczonych ostoi ptasich w skali kraju połoŜone są w części w granicach miasta Gorzowa Wlkp.
Obszar specjalnej ochrony ptaków - Dolina Dolnej Noteci (kod obszaru PLB080002) obejmuje
obszar 22.241,5 ha z tego 311,6 ha znajduje się w granicach Miasta Gorzowa Wlkp. Jest to
szeroka dolina rzeczna, poprzecinana licznymi kanałami z pozostałościami starorzeczy i
kompleksami torfianek. Na większej części obszaru odbywa się średnio intensywna i ekstensywna
gospodarka łąkowo-pastwiskowa. Występuje tutaj co najmniej 16 gatunków ptaków z Załącznika I
Dyrektywy Ptasiej, oraz 3 gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi. Podczas okresu lęgowego obszar
zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej następujących gatunków ptaków: kania czarna, kania
ruda, rybitwa czarna. Dodatkowo w stosunkowo wysokim zagęszczeniu występują: błotniak
stawowy, derkacz, dzięcioł średni, kropiatka. W okresie wędrówek stosunkowo duŜe koncentracje
osiąga łabędź czarnodzioby oraz gęsi. W okresie zimy występuje co najmniej 1% populacji szlaku
wędrówkowego łabędzia krzykliwego. Teren ten jest zagroŜony w wyniku urbanizacja terenu bądź
zaniechania gospodarki pastwiskowej. Urbanizacja terenu będzie niosła ze sobą melioracje,
regulacja - prostowanie koryt rzecznych, zanieczyszczenie wód.
Obszar specjalnej ochrony ptaków – Ostoja Witnicko-Dębniańska (kod obszaru PLB320015)
obejmuje obszar 46.993,1 ha z tego 6.9 ha znajduje się w granicach Miasta Gorzowa Wlkp..
Obszar stanowi fragment lasów połoŜonych na północ od doliny Warty, umiejscowionych w strefie
krawędziowej doliny i na obszarze do niej przyległym, wraz z kompleksem leśnym ciągnącym się
po Dębno i dolinę Myśli. Cechą charakterystyczną obszaru jest duŜa lesistość, przy czym większa
część lasów to lasy gospodarcze z licznie występującymi torfowiskami mszarnymi. Zachodnia
część ostoji rozcinają ekosystemy rzeki Myśli i jej dopływu Kosy, na ich obrzeŜach znajdują się
niewielkie starorzecza oraz rozległe enklawy zbiorowisk wodno-bagiennych, szuwarowych i
leśnych. Cały obszar pokryty jest zbiornikami wodnymi o róŜnej wielkości, w skład których
38
.
wchodzą zarówno jeziora dystroficzne, jak i duŜe zbiorniki eutroficzne. W ostoji tej występują co
najmniej 24 gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, oraz 4 gatunki z Polskiej Czerwonej
Księgi. W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej następujących
gatunków ptaków: bielik, kania czarna, kania ruda, puchacz, gęgawa. W stosunkowo wysokim
zagęszczeniu występuje: dzięcioł czarny, dzięcioł średni i Ŝuraw. W południowej części terenu
występują grądy, ciepłolubne dąbrowy, a takŜe płaty buczyn i torfowiska mszarne, natomiast w
północnej części występują róŜne gatunki rzadkich lub zagroŜonych roślin. Ponad to jest to
miejsce występowania bardzo rzadkiego w Polsce Ŝółwia błotnego.
Specjalny obszar ochrony siedlisk NATURA 2000 o nazwie Ujście Noteci (kod obszaru
PLH080006) nie został zatwierdzony przez Ministra Środowiska w drodze rozporządzenia a
jedynie przesłany do Komisji Europejskiej jako potencjalny obszar ochrony, dlatego brak jest
konkretnej powierzchni. Obszarowo w granicach Miasta moŜe pokrywać się z obszarem
specjalnej ochrony ptaków Dolina Dolnej Noteci.
Ujście Noteci obejmuje swoim zasięgiem węzeł hydrograficzny w postaci ujścia Warty i Noteci.
Obfituje on w duŜe ekstensywnie zagospodarowane obszary zalewowe. W jego obrębie znajduje
się zachowany fragment łęgów na lewym brzegu Warty i płaty kserotermicznych muraw nieopodal
wsi Santok. Zespoły roślinne występujące na omawianym obszarze to: łęgi dębowo – wiązowo jesionowe, niŜowe i górskie świeŜe łąki uŜytkowane ekstensywnie, starorzecza i naturalne
eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion, murawy kserotermiczne,
ciepłolubne murawy, grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny, łęgi wierzbowe, topolowe,
olszowe i jesionowe, olsy źródliskowe, ziołorośla górskie. Przedstawiciele awifauny to m.in:
zimorodek zwyczajny, bąk, rybitwa czarna, bocian biały, bocian czarny, błotniak stawowy, łabędź
czarnodzioby, derkacz, łabędź krzykliwy, dzięcioł średni, bielik, kania czarna. Wśród płazów
spotkać moŜemy ropuchę paskówkę i rzekotkę drzewną,kumaka nizinnego i traszkę grzebieniastą
a takŜe rzadkiego chrząszcza kozioroga dębosza.
Prawną ochroną celem zachowania środowiskowo cennych obszarów lęgowych ptactwa wodno błotnego objęty jest jedynie, utworzony w 1998 roku Rezerwat Przyrody Santockie Zakole o
powierzchni około 341 ha. Ma on charakter krajobrazowo – ornitologiczno - florystyczny. Nizinny
charakter zakola Warty urozmaicony jest przez kępy zadrzewień i zakrzewień, liczne oczka wodne
i starorzecza a takŜe pozostałości dawnych łęgów w postaci luźnych zgrupowań starych dębów
szypułkowych. Z bogatej awifauny lęgowej obszaru trzeba wymienić m.in Ŝurawia, gęś gęgawę czy
rybitwę białoskrzydłą. Z ssaków bytują tu sarny i dziki a takŜe bobry i wydry.
Ujście Warty obszar obejmuje terasę zalewową Warty przy jej ujściu do Odry oraz Kostrzyński
Zbiornik Retencyjny i fragment doliny Odry poprzecinanej licznymi starorzeczami, odnogami
cieków wodnych i sztucznymi zbiornikami melioracyjnymi. Krajobraz obszarów zalewowych obfituje
w okresowo zalewane łąki i pastwiska, zbiorowiska szuwarowe, łęgi i zarośla wierzbowe. Łąki i
pastwiska obejmują niemal 60 % powierzchni obszaru. AŜ jedna trzecia terenu jest okresowo pod
wodą , której wahania stanu dochodzą nawet do 3,5 m. NajwyŜszy stan wód występuje w marcu i
w kwietniu. Na obszarach poza wałami funkcjonują ekstensywnie uŜytkowane pastwiska i grunty
orne, natomiast na krawędziach dolin doszło do wykształcenia się muraw kserotermicznych. Teren
został objęty ochroną ze względu na ochronę ptactwa. Stwierdzono tu dotychczas ponad 260
gatunków ptaków, z tego ponad 170 lęgowych, w tym 26 zagroŜonych w skali światowej takich jak
wodniczka, derkacz, rycyk, bąk, bączek i Ŝuraw. Oprócz terenów lęgowych jest to waŜne miejsce
pierzenia się ptaków takich jak łabędź niemy, łyski i gęsi gęgawy, a takŜe tereny migracyjne np.
gęsi zboŜowej i białoczelnej. Poza tym zimą występuje tu najliczniejsza koncentracja łabędzi
krzykliwych (ok. 2500 osobników) i bielików (50 osobników). Bytują tu takŜe chronione gatunki
ssaków - bóbr europejski i wydra a takŜe owadów – m.in. kozioróg dębosz i pachnica dębowa,
dziewięć gatunków płazów, dwa gadów- zaskroniec zwyczajny i jaszczurka zwinka. W skład
obszaru chronionego wchodzą: Park Narodowy Ujście Warty, część Parku Krajobrazowego Ujście
Warty, Rezerwat Przyrody Lemierzyce, Rezerwat Przyrody Pamięcin, Rezerwat Przyrody Dolina
Postomin, Ostoja Ramsar Słońsk.
39
.
UŜytki ekologiczne
W trosce o ochronę siedlisk roślinności kserotermicznej Rada Miasta Gorzowa Wlkp.
Uchwałą Nr XLVIII/522/2005 r. z dnia 23 marca 2005 r. objęła działki nr: 165/4 o powierzchni
0.4426 ha oraz 163 o powierzchni 1.5545 ha ochroną jako uŜytki ekologiczne o nazwie
„Gorzowskie murawy kserotermiczne”. Chronione obszary połoŜone są przy ul. Kostrzyńskiej,
rośnie tu wiele rzadkich i zagroŜonych roślin chronionych.
Rezerwaty przyrody
Dla trwałego zachowania zbiorowisk roślinności kserotermicznej Rozporządzeniem Nr 21 z
dnia 20 kwietnia 2006 r. w sprawie utworzenia rezerwatu przyrody Wojewoda Lubuski uznał obszar
o powierzchni 79.3937 ha połoŜony w środkowozachodniej części miasta w rejonie ul. Dobrej i
Saperów za rezerwat przyrody o nazwie „Gorzowskie murawy”. W skład rezerwatu przyrody
wchodzą działki: 187/21, 187/23, 189, 360/9, 360/11, 360/14, 360/15 połoŜone w obrębie 7 –
Chróścik. Kompleks muraw naleŜy do najcenniejszych tego typu obiektów przyrodniczych w
Polsce zachodniej. Bogactwo gatunków roślin oraz stan zachowania zbiorowisk roślinnych
sprawiają, Ŝe obszar ten pod względem przyrodniczym jest niezwykle atrakcyjny. Dominują tu
trawy kępowe jak: ostnica włosowata, kostrzewa szczeciniasta, tymotka Brehmera. Oprócz traw
występują równieŜ gatunki ciepłolubnych roślin dwuliściennych jak: szałwia łąkowa, pięciornik
piaskowy, dzwonek syberyjski, goździk piaskowy.
Obszary chronionego krajobrazu
Rozporządzeniem Nr 3 Wojewody Lubuskiego z dnia 17 lutego 2005 r. w sprawie obszarów
chronionego krajobrazu, 360 ha gruntów połoŜonych w dolinie Warty uznano jako obszar
chronionego krajobrazu o nazwie „4-Dolina Warty i Dolnej Noteci”. Obszar chronionego krajobrazu
połoŜony w dolinie Warty na wschód od Trasy Nadwarciańskiej obejmuje wyróŜniające się
krajobrazowo tereny o zróŜnicowanych ekosystemach doliny wielkiej rzeki, wartościowe ze
względu na moŜliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem oraz pełnioną
funkcją regionalnych korytarzy ekologicznych.
Pomniki przyrody
Dla zachowania i ochrony sędziwych i okazałych drzew, Rada Miasta Gorzowa Wlkp.
Uchwałą Nr XLVIII/521/2005 r. z dnia 23 marca 2005 r. objęła 56 obiektów przyrodniczych ochroną
prawną w formie pomników przyrody. W skład 56 obiektów przyrodniczych wchodzi 40
pojedynczych drzew oraz 16 skupień obejmujących 116 drzew. W sumie ochroną prawną objętych
jest 156 drzew.
Korytarz ekologiczny
Przez obszar miasta przechodzi wewnętrzny korytarz ekologiczny "Dolina Kłodawki",
naleŜący do głównego korytarza ekologicznego "Dolina Warty-Noteci". Korytarz ekologiczny
prowadzony doliną Kłodawki, łączy wielki kompleks leśny Puszczy Gorzowsko-Barlineckiej z doliną
Warty. Obszar wyznaczonego korytarza ciągnie się od jeziora Karsko Wielkie, przez tereny
rolnicze, lasy Puszczy Barlinecko-Gorzowskiej, od wsi Mironice przez łąki i pola, a dalej wśród
zwartej zabudowy Gorzowa Wielkopolskiego. Dolina Kłodawki stanowi obszar charakteryzujący się
licznym występowaniem zwierząt róŜnorodnych gatunków, wśród których dominują: sarny, jelenie,
dziki i zające. Z przedstawicieli ichtiofauny wymienić moŜna: drobne okonie, płoć i pstrągi
potokowe, którym towarzyszą takie gatunki jak: miętus, niewielki szczupak, kleń, jelec. Dodatkowo
przy ujściu Srebrnej występuje głowacz białopłetwy. Bardzo bogata jest fauna ptaków.
Obszary leśne
Lasy na terenie miasta zajmują powierzchnię około 417 ha, co stanowi 4,4 jego ogólnej
powierzchni, głównie w północnej i zachodniej części. Największy obszar zajmują lasy naleŜące do
dwóch nadleśnictw Kłodawa i Bogdaniec, ich łączna powierzchnia wynosi 371 ha. Do nadleśnictwa
Bogdaniec naleŜy kompleks leśny o powierzchni 344,51 ha, połoŜony w zachodniej części miasta.
LeŜy on wzdłóŜ torów kolejowych, pomiędzy miejscowościami Wieprzyce, Chróścik i Łupowo.
40
.
Stanowi on wschodni element Obszaru Chronionego Krajobrazu związany ze strefą krawędziową
wysoczyzny morenowej, biegnącej od Witnicy aŜ po Gorzów Wielkopolski. Kompleks ten połoŜony
jest na terenach o silnie urozmaiconej rzeźbie, co przyczynia się do ochrony gleb przed erozją.
Zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody kompleks ten jako obszar leśny połoŜony w granicach
administracyjnych miasta pełni funkcję lasów ochronnych.
Do nadleśnictwa Kłodawa Kłodawa naleŜą lasy o powierzchni 26,71 ha, połoŜone w północnej
części miasta wzdłóŜ drogi do Kłodawy, związany jest ze zboczem doliny rzeki Kłodawki.
Kompleks ten ze względu na małą Ŝyzność siedlisk odznacza się ubogim podszyciem.
Około 60 % lasów znajdujących się w obrębie miasta to lasy świeŜe mieszane, 30 % stanowią
bory mieszane świeŜe, natomiat 10 % to pozostałe bory świeŜe. W siedliskach borowych dominuje
sosna, która takŜe dominuje w lasach mieszanych wraz z udziałem dębu.
Zieleń w krajobrazie miejskim
Tereny zielone na terenie Miasta Gorzowa Wlkp. obejmują ok 14% jego powierzchni
całkowitej. Dominujący udział w ich strukturze mają lasy – 36,11%, w drugiej kolejności są ogródki
działkowe – 30,34%, na trzecim miejscu plasują się parki o łącznej powierzchni stanowiącej 11,3%
ogólnej powierzchni zieleni na terenie miasta.
6.6. Powierzchnia ziemi
W wyniku szeregu odmiennych procesów kształtujących powierzchnię Gorzowa równieŜ
układ gleb charakteryzuje się znaczną róŜnorodnością. ZauwaŜalne jest tu oddziaływanie cieków
wodnych, przede wszystkim Warty i jej głównego dopływu Kłodawki, a co za tym idzie obecnością
duŜego areału terenów podmokłych i rozlewisk, jak równieŜ wyniesienia części obszaru
współczesnego Gorzowa na wysokość względną sięgającą 60 m.
Na procesy glebotwórcze niewątpliwy wpływ miały trzy występujące na omawianym
obszarze zlodowacenia. Akumulujące się w wyniku procesów glacjalnych aluwia, utwory
morenowe i piaski będące skałami macierzystymi gleb i późniejsze procesy związane z
działalnością rzek, roślinności, wiatru i człowieka doprowadziły do powstania zróŜnicowanych
typów gleb. Wśród obecnych na terenie miasta moŜemy wyróŜnić bielicoziemne- bielicowe i
rdzawe, brunatnoziemne- właściwe, wyługowane, kwaśne i płowe. W dolinach rzecznych i na
terenach podmokłych gleby aluwialne, bagienne, czarne ziemie i gleby pobagienne. ZróŜnicowany
układ warunków naturalnych miasta, a co za tym idzie róŜny stopień wykształcenia struktury
inŜynieryjno- technicznej spowodował zróŜnicowane antropogeniczne modyfikacje gleb Gorzowa o
niejednakowej intensywności i przebiegu. Przemysłowa degradacja określana jest na obszarze
jako mała i średnia, przy równoczesnej bardzo duŜej degradacji techniczno- rolniczej, małej (1015%) lesistości i średnim natęŜeniu erozji wodnej. Antropopresja wpływająca na stosunki gruntowo
- wodne i skład chemiczny gleb wynika z takiej działalności jak:
− zabudowa mieszkalna - rodzaj budynków, uŜyte materiały budowlane, zagęszczenie budowli
na jednostce powierzchni;
− zazielenienie miasta - układ zieleni w mieście, rodzaj prac wykonywanych przy zakładaniu i
pielęgnacji terenów zieleni;
− stopień industrializacji – lokalizacja, rodzaj i sposób ukształtowania zakładów przemysłowych,
technologie oczyszczania odpadów produkcyjnych w kaŜdym stanie skupienia;
− Komunikacja – przebieg tras komunikacyjnych przez teren zurbanizowany, technologie budowy
i eksploatacji, uŜytkowanie w okresie zimowym, sposób ukształtowania terenów przydroŜnych;
− regulacja stosunków wodnych w obszarze miasta – kanalizacja deszczowa, osuszanie terenów
pod zabudowę, pobór wód z ujęć podziemnych;
− rekultywacja gruntów przekształconych.
41
.
Gleby
Miasto ze względu na morfologię terenu, jak i intensywną działalność człowieka
charakteryzuje się duŜą zmiennością moŜliwości produkcyjnych gleb.
W części wysoczyznowej miasta występują gleby najlepszej jakości. Są to gleby wykształcone z
glin dość zasobnych w składniki pokarmowe, o korzystnym stosunku wodno - powietrznym. Gleby
te naleŜą do 2-go i 4-tego kompleksu uprawowego (pszenno-dobrego i pszenno-Ŝytniego).
Pozostałe tereny części północnej miasta posiadają gleby niŜszej jakości- są to gleby 5-tego oraz
6-tego i 7-go kompleksu uprawowego.
W południowej części miasta na terenach prawidłowo uwilgotnionych występują gleby naleŜące do
kompleksów pszenno-dobrego i pszenno-Ŝytniego, a pozostałe gleby tego obszaru charakteryzują
się korzystnym składem mechanicznym, ale są okresowo zbyt uwilgotnione dla większości
cennych upraw. Zalicza się je do 8-tego kompleksu uprawowego (zboŜowo-pastewnegomocnego).
Gleby w okolicy Miasta Gorzowa charakteryzują się duŜą zmiennością właściwości chemicznych.
Zmienność ta uwarunkowana jest znacznym rozproszeniem miejsc zanieczyszczeń, które
stanowią głównie zakłady przemysłowe oraz szlaki komunikacyjne. Dodatkowymi czynnikami
wpływającymi na znaczną zmienność tych wskaźników jest geneza gleb oraz rodzaj materiału
glebotwórczego. Odczyn gleb waha się od kwaśnego do obojętnego. Zasolenie nie przekracza
kilku gram na dm3. Nie występują takŜe zanieczyszczenia metalami cięŜkimi. Skład
granulometryczny gleby wykazuje takŜe znaczną róŜnorodność od piasków luźnych po gliny
średnio zwięzłe.
6.7. PowaŜne awarie
W świetle rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002r. w sprawie
rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o
zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o duŜym ryzyku wystąpienia
powaŜnej awarii przemysłowej (Dz. U. Nr 58, poz 535) na terenie Miasta Gorzowa Wielkopolskiego
znajduje się jeden zakład o duŜym ryzyku wystąpienia powaŜnej awarii przemysłowej - Zakłady
Włókien Chemicznych „Stilon”.
„Do zakładu o duŜym ryzyku zalicza się zakład,w którym występuje jedna lub więcej substancji
niebezpiecznych w ilości równej lub większej niŜ określona w załączniku do rozporządzenia w
tabeli 1 lub 2 w kolumnie „Ilość substancji niebezpiecznej decydująca o zaliczeniu do zakładu o
duŜym ryzyku”
W przypadku zakładu ZWCh „Stilon” są to substancje uŜywane w toku produkcji: amoniak
(instalacja chłodnicza), kwas octowy, kwas solny, wodorotlenek sodu, azotyn sodowy, hydrazyna.
Potencjalne zagroŜenie wynikające z moŜliwości powaŜnej awarii w ZWCh „Stilon” potęguje fakt
zlokalizowania w bliskiej odległości osiedli mieszkaniowych, co w przypadku rozszczelnienia
instalacji amoniakalnej moŜe narazić tysiące mieszkańców. W wysokich stęŜeniach (rzędu 5000
ppm) amoniak doprowadza do śmierci w ciągu zaledwie kilku minut, przebywanie w niŜszych
stęŜeniach (1000 ppm) moŜe doprowadzić do zgonu wskutek poraŜenia układu nerwowego a w
konsekwencji uduszenia juz po godzinie ekspozycji. Niebezpieczeństwo wzmaga fakt, Ŝe pary
amoniaku są niemal dwukrotnie lŜejsze od powietrza, skutkiem czego mogą przemieszczać się na
duŜe odległości, a w określonych proporcjach mieszanina amoniaku i powietrza jest silnie
wybuchowa. W instalacjach chłodniczych stosowany jest w formie par, rzadziej w postaci ciekłej.
Zakład wyposaŜony jest w nowoczesny system wczesnego ostrzegania w razie wycieku z
instalacji, specjalistyczny Oddział Ratownictwa Technicznego i Chemicznego, działający przy
wsparciu ratowników chemicznych innych jednostek i zamontowane przy zbiornikach z
amoniakiem armatki wodne.
ZagroŜeniem dla środowiska i zdrowia mieszkańców Gorzowa Wielkopolskiego jest równieŜ
potencjalna moŜliwość awarii zlokalizowanych w obrębie miasta stacji paliw płynnych. Na terenie
miasta znajdują się 34 stacje paliw płynnych o łącznej pojemności zbiorników oleju napędowego
42
.
wynoszącej 1 682 Mg i etyliny 1 947,5 Mg. Pojemność zbiorników LPG 13 stacji gazowych wynosi
95 500 litrów.
PowaŜnym zagroŜeniem jest równieŜ ruch tranzytowy przebiegający przez miasto i transportowane
za jego pośrednictwem substancje niebezpieczne. W przypadku kolizji drogowej istnieje ryzyko
znacznego skaŜenia obejmującego swoim zasięgiem tereny mieszkalne, a w razie przebiegu trasy
przez mosty na rzece Warcie bądź kanale Ulgi takŜe zasobów wodnych. Substancje
niebezpieczne transportuje się równieŜ drogą kolejową. Niebezpieczeństwo powaŜnej awarii jest
tym większe, Ŝe stan techniczny urządzeń kolejowych, z uwagi na marginalne znaczenie tej linii
jest nie jest na bieŜąco usprawniany.
Drogą transportu kolejowego transportowane są takie substancje jak: amoniak, materiały pędne,
gazy skroplone, kwasy i wodorotlenki. Linia przebiega przez śródmieście Gorzowa, po liczącej
ponad 900 metrów estakadzie, wzdłuŜ koryta Warty. ZagroŜenie potęguje fakt, iŜ linia ta w
pewnym momencie krzyŜuje się z drogą krajową nr 3, nieopodal mostu przez Wartę.
7. Problemy ochrony środowiska na terenie miasta istotne z punktu widzenia projektu POŚ i
PGO z PUA
Degradacja gleb i powierzchni ziemi
Gleby na terenie Miasta Gorzowa charakteryzują się duŜą zmiennością właściwości
chemicznych. Zmienność ta uwarunkowana jest znacznym rozproszeniem miejsc zanieczyszczeń,
które stanowią głównie zakłady przemysłowe oraz szlaki komunikacyjne. Dodatkowymi czynnikami
wpływającymi na znaczną zmienność tych wskaźników jest geneza gleb oraz rodzaj materiału
glebotwórczego. Odczyn gleb waha się od kwaśnego do obojętnego. Zasolenie nie przekracza
kilku gram na dm3. Nie występują takŜe zanieczyszczenia metalami cięŜkimi. Skład
granulometryczny gleby wykazuje takŜe znaczną róŜnorodność od piasków luźnych po gliny
średnio zwięzłe.
Następuje takŜe ubytek gruntów rolniczych, poniewaŜ istnieje duŜa presja na te tereny związana z
rozwojem transportu, ekspansją przemysłu i zabudowy mieszkaniowej.
Zasoby wód podziemnych i powierzchniowych
ZagroŜeniem dla zasobów wód podziemnych jest ich nadmierna eksploatacja oraz zagroŜenia
antropogeniczne związane z głównie z zimowym utrzymaniem dróg tj. stosowaniem środków
chemicznych, które z wodami opadowymi infiltrują w głąb profilu litologicznego.
Wody powierzchniowe na terenie miasta tj. rzeka Warta i rzeka Kłodawka odpowiadają V klasie
czystości wód powierzchniowych pod względem fizykochemicznym i nie spełniają standardów
jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem Ŝycia dla ryb karpiowatych.,
naleŜą więc do wód w duŜym stopniu zanieczyszczonych.. W III klasie czystości mieszczą się
wody kanału Srebrnego. Wody te wymagają ochrony przed dopływem nadmiernego ładunku
zanieczyszczeń niesionego głównie z wodami opadowymi i ściekami technologicznymi.
Powietrze atmosferyczne
W Gorzowie Wlkp. w ostatnich kilku latach notuje się zmniejszającą się emisję ze źródeł
punktowych, jednak stan jakości powietrza jest nadal niezadowalający. WiąŜe się to przede
wszystkim z emisją zanieczyszczeń ze źródeł komunikacyjnych oraz lokalnych kotłowni węglowych
i palenisk domowych. Zanotowano przekroczenia standardów jakości powietrza dla pyłu
zawieszonego PM10. W związku z tym konieczna jest realizacja opracowanego dla miasta
programu ochrony powietrza w celu wyeliminowania zagroŜenia dla zdrowia ludzi.
Zasoby przyrodnicze
43
.
Miasto Gorzów charakteryzuje się duŜymi i cennymi zasobami przyrodniczymi. Tereny zielone
na terenie miasta obejmują ok 14% jego powierzchni całkowitej. Dominujący udział w ich
strukturze mają lasy – 36,11%, w drugiej kolejności są ogródki działkowe – 30,34%, na trzecim
miejscu plasują się parki o łącznej powierzchni stanowiącej 11,3% ogólnej powierzchni zieleni na
terenie miasta.
W celu ich ochrony ustanowione zostały następujące obszary chronione znajdujące się na
terenie miasta:
Obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 - Dolina Dolnej Noteci
Obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 – Ostoja Witnicko-Dębniańska
Specjalny obszar ochrony siedlisk Natura 2000 – Ujście Noteci
UŜytki ekologiczne o nazwie „Gorzowskie murawy kserotermiczne”
Rezerwat przyrody o nazwie „Gorzowskie murawy”.
Obszar chronionego krajobrazu o nazwie „4-Dolina Warty i Dolnej Noteci”.
Ponadto 56 obiektów przyrodniczych zostało objętych ochroną prawną w formie pomników
przyrody.
ZagroŜeniem dla tych obszarów jest nadmierna zabudowa terenów przyległych oraz budowa
zakładów produkcyjnych mogących destrukcyjnie wpływać na stan siedlisk fauny i flory chronionej
na tych obszarach.
Hałas
Na terenie miasta na klimat akustyczny w decydujący sposób wpływa ruch drogowy, w tym
komunikacja miejska oraz zakłady produkcyjne skupione na terenie ZWCh Stilon i EC w północnowschodniej części miasta oraz na terenie Kostrzyńsko-Słubickiej, Specjalnej Strefy Ekonomicznej
w północno-zachodniej części miasta.
Gospodarka odpadami
Miasto posiada rozwiązany problem zagospodarowania odpadów komunalnych. Zakład
Utylizacji Odpadów w Chróściku jest wykonany zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie
przepisami i jest wyposaŜony w linię do segregacji odpadów komunalnych zmieszanych, linię do
kompostowania odpadów organicznych, kwaterę na odpady balastowe, kwaterę na odpady
azbestowe i niebezpieczne. Na terenie miasta dobrze funkcjonuje system selektywnej zbiórki
odpadów, który jest systematycznie rozbudowywany.
ZagroŜeniem dla środowiska są liczne „dzikie wysypiska odpadów”, które powstają w
róŜnych częściach miasta, a wynikające z braku respektowania przez niektórych mieszkańców
przepisów związanych z gospodarowaniem odpadami. Na terenie miasta znajduje się w
posiadaniu osób fizycznych znaczna ilość wyrobów zawierających azbest. Tempo usuwania tych
wyrobów z posesji jest małe. Na miejskiej oczyszczalni ścieków komunalnych istnieje problem z
zagospodarowaniem wytwarzanych osadów ściekowych. Dotychczas osady ściekowe
przekazywane były do rolniczego wykorzystania, jednakŜe problemem pozostaje znalezienie
odbiorców.
Wskazane problemy środowiskowe na terenie miasta znajdują rozwiązanie w ramach priorytetów
zaproponowanych w projekcie POŚ i PGO z PUA. Realizacja zadań ujętych w Programie
prowadzić będzie do poprawy stanu środowiska i zapobiegać będzie pogłębianiu się tych
problemów.
44
.
8. Identyfikacja i ocena potencjalnych oddziaływań na środowisko zadań ujętych w
projekcie POŚ i PGO z PUA
Ocenie moŜliwych oddziaływań na środowisko poddano zadania inwestycyjne jak i
nieinwestycyjne ujęte do realizacji w ramach poszczególnych celów w POŚ i PGO z PUA. Próbę
oceny i identyfikacji znaczących oddziaływań na środowisko poszczególnych zadań dokonano w
tabelach tzw. macierzach skutków środowiskowych, które są syntetycznym zestawieniem
moŜliwych pozytywnych, negatywnych, bezpośrednich, pośrednich, krótkoterminowych,
długoterminowych oddziaływań tych zadań. Dlatego teŜ przyjęto, tak jak wskazano w opisie
metodologii opracowania, Ŝe w Prognozie zostaną jedynie zidentyfikowane typy/rodzaje skutków
środowiskowych oraz oceniony zostanie ich wpływ na poszczególne element środowiska z
uwzględnieniem takŜe wpływu na populacje i zdrowie ludzi oraz dziedzictwo kulturowe w tym
zabytki.
Stopień i zakres oddziaływania wskazany w tabeli zaleŜeć będzie przede wszystkim od lokalizacji
danego przedsięwzięcia, czy będzie ono realizowane na terenach zurbanizowanych,
przekształconych antropogenicznie czy obszarach uŜytkowanych rolniczo lub teŜ na obszarach
cennych przyrodniczo i chronionych, gdzie negatywny zakres oddziaływania moŜe być największy.
Określenie zmian stanu środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym
oddziaływaniem w odniesieniu do zadań inwestycyjnych zaplanowanych w POŚ i PGO z PUA przy
braku informacji o sposobie realizacji poszczególnych przedsięwzięć jest trudne. Biorąc jednak pod
uwagę, Ŝe większość z zamierzeń inwestycyjnych przewidywanych do realizacji wymagać będzie
przeprowadzenia postępowań w sprawie oceny oddziaływania na środowisko w odniesieniu do
konkretnych warunków środowiskowych przyjęto, Ŝe na tym etapie wystarczające będzie
omówienie typowych oddziaływań i ich potencjalnych skutków środowiskowych. W niektórych
przypadkach oddziaływanie, w zaleŜności od aspektu jaki się rozwaŜa, moŜe mieć jednocześnie
negatywny lub pozytywny wpływ na dany element środowiska np. drogi.
Przy tak przeprowadzonej ocenie moŜliwe było generalne określenie potencjalnych niekorzystnych
skutków środowiskowych związanych z realizacją poszczególnych zadań. Ponadto ocenę tę
dokonano przede wszystkim pod kątem oddziaływania na środowisko w fazie eksploatacji
inwestycji, zakładając, Ŝe uciąŜliwości występujące w fazie budowy z reguły mają charakter
przejściowy.
8.1. Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego
8.1.1. Zarządzanie zasobami wodnymi
W ramach tego działania realizowane będą przedsięwzięcia, które mają na celu bardziej
racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi, poprawa stanu sanitarnego nieskanalizowanych
dotychczas części miasta, poprawa funkcjonowania miejskiej oczyszczalni ścieków komunalnych i
zwiększenie ochrony przeciwpowodziowej miasta. Dzięki realizacji tych zadań moŜliwe będzie
wyeliminowanie niekontrolowanego wprowadzania do środowiska ścieków ze zbiorników
bezodpływowych, poprawa stanu sanitarnego. Inwestycje w zakresie wodociągów i stacji
uzdatniana wody przyczynią się do poprawy jakości wody pitnej oraz przyczynią się do
podniesienia standardu Ŝycia mieszkańców. W kategorii negatywnych oddziaływań pośrednich
moŜna wskazać wzrost presji urbanizacyjnej na tereny dotychczas nieuzbrojone w sieć
wodociągową i kanalizacyjną.
Realizowane zadania przyczynią się do poprawy jakości wód powierzchniowych i podziemnych.
Jednak funkcjonowanie oczyszczalni ścieków moŜe powodować równieŜ negatywne skutki dla
środowiska - uciąŜliwości odorowe, szczególnie przy niewłaściwie prowadzonej eksploatacji,
emisje hałasu i wzrost ilości wytwarzanych osadów ściekowych. W miejscach zrzutu ścieków
spodziewać się moŜna takŜe niekorzystnego oddziaływania na faunę i florę odbiornika.
Oczyszczalnie ścieków nie stwarzają podczas normalnej eksploatacji znaczących zagroŜeń dla
środowiska. Z uwagi jednak na znaczące oddziaływania w przypadku awarii lub wypadku
45
.
wskazana jest stała kontrola stanu technicznego tych instalacji, jak równieŜ opracowanie
szczegółowych planów usuwania skutków awarii.
Generalnie realizacja tych zadań i inwestycji spowoduje jednak pozytywny wpływ na środowisko
m.in. poprzez zmniejszenie ilości odprowadzanych do środowiska ścieków nieoczyszczonych oraz
podniesie bezpieczeństwo powodziowe miasta.
W tabeli 8 wskazano moŜliwe oddziaływania poszczególnych przedsięwzięć na środowisko
Tabela 8
Przedsięwzięcia w zakresie zarządzania zasobami wodnymi
Nazwa przedsięwzięcia
Powietrz Wody
BioróŜ Ziemia
e
powier norod
,
zchnio ność
gleba,
we
wody
podzie
mne
Zarządzanie zasobami wodnymi
Budowa brakujących elementów sieci 0
+
0
0
kanalizacji sanitarnej dzielnicy Zawarcie
(Ul. Skautów, Ul. Sulęcińska, Ul.
Świetlana)
Budowa
elementów
kanalizacji 0
+
0
0
deszczowej rejonu Zawarcia (rejon ul.
Św. Jerzego oraz ul. Wał OkręŜny
Budowa urządzeń podczyszczających 0
+
0
0
wody opadowe na wylotach miejskiej
kanalizacji
deszczowej
(ul.Szmaragdowa)
Budowa urządzeń podczyszczających 0
+
0
0
wody opadowe na wylotach miejskiej
kanalizacji deszczowej (istniejące wyloty
kanalizacji deszczowej
na terenie
miasta)
Likwidacja zbiorników bezodpływowych
0
+
0
+
Uporządkowanie gospodarki wodno- 0/ściekowej
na
obszarze
Związku
Celowego Gmin MG-6
Ochrona przed powodzią
+/-
Przebudowa lewostronnego wału rzeki 0
+
Warty na odcinku 5,0 km ( w km 48,554,5)
Przebudowa prawostronnego wału rzeki 0
+
Warty w km 39,7-46,0 w tym 2 km na
terenie miasta Gorzów Wlkp.
+
Warty w odcinku 1,55 km w km wału
54+512-56+062, całość na terenie
miasta
+
Warty na odcinku 3,963 km w km wału
56+062- 60+025, na terenie miasta
Ochrona przeciwpowodziowa dzielnicy 0
+
Zawarcie
„+” oddziaływanie pozytywne „-” oddziaływanie negatywne
Kraj
obra
z
Zabytk
i
Zdrow
e ludz
0
0
+
0
0
+
0
0
+
0
0
+
0
0
+
+/-
+
0
0
+
+
0
0
0
0
+
0
0
0
0
+
0
0
0
0
+
0
0
0
0
+
+
0
0
0
„0” brak oddziaływania
46
.
8.1.2. Gospodarowanie odpadami
Zadania przyjęte do realizacji mają na celu zakończenie rekultywacji nieczynnego od 1996
roku składowiska odpadów przy ul. Śląskiej (podstawowe prace rekultywacyjne zostały juŜ
wykonane), rozwój systemu selektywnej zbiórki odpadów oraz rozbudowę składowiska odpadów
komunalnych w Chróściku o nowe składowisko dla odpadów niebezpiecznych i innych niŜ
niebezpieczne, linie technologiczne do produkcji paliwa alternatywnego oraz demontazu odpadów
wielkogabarytowych. Wszystkie te działania wziększą odzysk odpadów z odpadów komunalnych i
spowodują dalsze ograniczenie ilości odpadów unieszkodliwianych przez składowanie. Nie
przewiduje się, aby rozbudowa zakładu w Chróściku, powodowała negatywne oddziaływania na
środowisko naturalne, gdyŜ planowana rozbudowa realizowana będzie na terenie przeznaczonym
w planie miejscowym zagospodarowania przestrzennego miasta na tego typu działalność, a
monitoring istniejącego składowiska nie wskazuje na istotne oddziaływanie zakładu na środowisko.
Tabela 9 Przedsięwzięcia w zakresie gospodarki odpadami
Powietrz Wody
BioróŜ
e
powier norod
zchnio ność
we
Rekultywacja wysypiska przy ul. +
0/Śląskiej
Organizacja zbiórki przeterminowanych 0
0
leków
Rozbudowa i modernizacja Zakładu Utylizacji Odpadów w Gorzowie Wlkp.
zlokalizowanego przy ul. Małyszyńskiej
180
Organizacja punktów zbiórki zuŜytego 0
0
sprzętu
elektrycznego
i
elektronicznego
od
mieszkańców
miasta i jednostek handlowych
Usuwanie wyrobów zawierających
0
0
azbest:
– usunięcie wyrobów zawierających
azbest z obiektów oświatowych,
uŜyteczności publicznej i innych
będących własnością Miasta
– wymiana rur wodociągowo –
kanalizacyjnych z azbestu
Działania informacyjne i edukacyjne w 0
0
zakresie bezpiecznego uŜytkowania i
usuwania
wyrobów
i
odpadów
zawierających azbest
Cmentarz dla zwierząt
0
0
Kraj
obra
z
Zabytk
i
Zdrow
e ludz
+
Ziemia,
gleba,
wody
podziem
ne
-
+
0
+
0
+
0
0
+
-
-
0
0
0/-
0
+
0
0
+
0
+
+
0
+
0
0
0
0
+
0
0
0
0
8.1.3. Ochrona gleb
Degradację gleb powoduje m.in. złe wykorzystywanie nawozów i środków ochrony roślin
czy niewłaściwie zabiegi agrotechniczne, ale równieŜ odpady składowane w miejscach na ten cel
47
.
nieprzeznaczonych oraz zbyt duŜe nawodnienie lub przesuszenie gruntów rolnych. Właściwe
postępowanie ze środkami ochrony roślin i nawozami pozwoli ograniczyć przedostawanie się
pierwiastków biogennych do wód podziemnych i powierzchniowych, a utrzymanie systemu
melioracyjnego w odpowiednim stanie technicznym zapewni utrzymanie właściwych warunków do
produkcji rolnej na gruntach zmeliorowanych.
Tabela 10
Przedsięwzięcia w zakresie ochrony gleb
Powie Wody
trze
powier
zchnio
we
Konserwacja rowów melioracyjnych
0
+
BioróŜ
norod
ność
Ziemia Kraj
obra
,
gleba, z
wody
podzie
mne
0
0
+
Zabytk
i
Zdrow
e ludz
0
0
8.1.4. Ochrona powietrza
Planowane zadania mają na celu poprawę jakości powietrza na terenie miasta w
szczególności śródmieściu, gdzie notuje się przede wszystkim przekroczenia dopuszczalnych
stęŜeń zanieczyszczeń pyłu PM10. Przedsięwzięcia w tym zakresie mają prowadzić do
ograniczenia emisji zanieczyszczeń do atmosfery m.in. poprzez eliminację wykorzystania paliw
konwencjonalnych w kotłowniach lokalnych i gospodarstwach domowych czy stosowanie urządzeń
do oczyszczania spalin i wykorzystywanie nowoczesnych technologii w zakładach przemysłowych.
Działania takie pozwolą na wyeliminowanie zagroŜenia dla zdrowia ludzi.
W tym zakresie do inwestycji o najbardziej znaczącym negatywnym oddziaływaniu na środowisko
naleŜą drogi. Zidentyfikowano znaczące oddziaływania o charakterze lokalnym, związane z
przekształceniami powierzchni ziemi, degradacją krajobrazu oraz hałasem. Emisja substancji z
silników pojazdów jest znaczna i oddziałuje na stan czystości powietrza szczególnie w najbliŜszym
otoczeniu dróg, jednak ich wpływ maleje wraz z odległością. Oprócz tego, zarówno podczas
budowy jak i eksploatacji, istnieje wysokie ryzyko znacznej fragmentacji przestrzeni. Fragmentacja
przestrzeni przyrodniczej wiąŜe się takŜe z niekorzystnymi skutkami m. in. dla ochrony siedlisk i
gatunków, ochrony lasów i gospodarki wodnej. Na etapie samej eksploatacji dróg przewiduje się
wystąpienie zmian mikroklimatu, degradację krajobrazu oraz emisję zanieczyszczeń do atmosfery
(spaliny samochodowe, ścieranie nawierzchni itp.) Ponadto w bezpośrednim sąsiedztwie drogi
mogą wystąpić zmiany w ekosystemach, co jest spowodowane zanieczyszczeniami gleb i wód,
gdzie głównym źródłem zanieczyszczeń są spływy z drogi substancji chemicznych stosowanych
przy ich utrzymaniu, ścieki wytwarzane w obiektach obsługi pasaŜerów, wycieki z pojazdów, a
takŜe wytwarzane odpady (remonty dróg, ale teŜ ich eksploatacja, np. zmiotki z oczyszczania ulic,
odpady z koszy przy miejscach postojowych lecz takŜe „dzikie śmietniki” oraz odpady powstałe w
wyniku zdarzeń losowych, w tym wypadków i kolizji drogowych). Zajęcie terenów, zmiany
zagospodarowania, fragmentacja ekosystemów i większych kompleksów przyrodniczych oraz
wycinka drzew są takŜe związane z rozbudową i modernizacją infrastruktury transportowej.
Poprawa parametrów istniejących tras komunikacyjnych spowoduje wzrost natęŜenia ruchu,
któremu towarzyszy wzrost emisji spalin i hałasu. Skala bezpośredniego oddziaływania na
środowisko inwestycji drogowych jest na ogół lokalna, ograniczona do pasa przyległego terenu;
jednak poprowadzenie nowej drogi przez obszary niezurbanizowane moŜe mieć skutki o szerszym
zasięgu (np. zakłócenie swobody migracji dzikich zwierząt, niszczenie obszarów cennych
przyrodniczo). Zasięg oddziaływania pośredniego inwestycji drogowych moŜe być większy: nową,
lub w istotnym stopniu zmodernizowana droga moŜe stanowić argument przy wyborze lokalizacji
innej inwestycji. Rozwój powiązań transportowych sprzyjać będzie rozrastaniu się terenów
zurbanizowanych, a takŜe zwiększonej presji na tereny przyrodniczo cenne w związku z łatwiejszą
do nich dostępnością. Z drugiej jednak strony infrastruktura drogowa (dostępność komunikacyjna)
podnosi atrakcyjność gospodarczą miasta co przekłada się na tworzenie nowych miejsc pracy.
48
.
Korzystnym środowiskowo efektem budowy obwodnic będzie wyprowadzenie części ruchu
samochodowego (głównie tranzytu) z miasta, co przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa ruchu
drogowego oraz w dłuŜszej perspektywie czasowej do złagodzenia problemów związanych z
emisjami zanieczyszczeń atmosferycznych i poziomem hałasu komunikacyjnego. Poprawa
infrastruktury transportowej powoduje poprawę płynności ruchu, przyspieszenie przejazdów, co
wiąŜe się takŜe ze zmniejszeniem emisji spalin i oszczędnością w zuŜyciu paliw. Rozwój
infrastruktury transportowej ma takŜe wpływ na dziedzictwo kulturowe w tym zabytki. Z jednej
strony wyprowadzenie transportu poza centra miast korzystnie wpływa na budynki, poniewaŜ
ograniczona zostaje emisja zanieczyszczeń do powietrza oraz hałas. Z drugiej strony nowe drogi
na nowych obszarach mogą powodować zmiany krajobrazu kulturowego poprzez wyburzenia czy
zmiany w istniejącym układzie urbanistycznym.
Kolejnym kierunkiem działania jest wzrost udziału energii z odnawialnych źródeł. RóŜnorodność
postaci energii odnawialnej przekłada się na róŜnorodność oddziaływań na środowisko.
Generalnie, poza wykorzystaniem biomasy, zaletą energii odnawialnej jest eliminacja wytwarzania
odpadów, ścieków i emisji do powietrza na etapie eksploatacji systemu. Oddziaływanie na
środowisko właściwe dla rodzaju prowadzonych prac wystąpi na etapie wykonania obiektów i
urządzeń inwestycji energetycznej (prace ziemne, generowanie hałasu i inne
Istotną korzyścią rozwoju odnawialnych źródeł energii jest teŜ dywersyfikacja źródeł energii, co
podnosi bezpieczeństwo energetyczne, a takŜe powstawanie nowych miejsc pracy i obniŜenie
kosztów wytwarzania energii w gospodarstwach domowych.
Korzystnym dla środowiska działaniem jest wykorzystanie gazu ziemnego, poniewaŜ przy jego
spalaniu nie powstają odpady oraz ograniczona jest emisja zanieczyszczeń gazowych. Szczególne
znaczenie ma rozbudowa sieci gazowej gdzie w ten sposób ogranicza się emisję szkodliwych
gazów z indywidualnych palenisk domowych. Gaz pozwala takŜe na osiągnięcie większej
sprawności urządzeń energetycznych i na lepsze dopasowanie podaŜy energii do chwilowego
zapotrzebowania. Inwestycje zmierzające w tym kierunku mogą ingerować w środowisko wodnogruntowe na etapie budowy nowych linii. Te oddziaływania mogą mieć charakter przejściowy.
Tabela 11
Przedsięwzięcia w zakresie ochrony powietrza
Powie Wody
trze
powier
zchnio
we
Modernizacja ulicy Ogińskiego - Przebudowa
chodników i jezdni, wykonanie oświetlenia
Budowa ulicy Rejtana - Wykonanie nawierzchni
drogowej z chodnikami oraz kanalizacji deszczowej
Budowa ulic: Władysława IV, Batorego, Saskiej i
Taczaka
Uzbrojenie kompleksowe dzielnicy Zawarcie w
Gorzowie Wlkp. - III etap - przebudowa drogi
powiatowej -ul. StraŜacka
Budowa ul. Prądzyńskiego wraz z pełną
infrastrukturą towarzyszącą
Przebudowa
skrzyŜowania
ul.
WalczakaPiłsudskiego
Uzbrojenie kompleksowe dzielnicy Zawarcie w
Gorzowie Wlkp.-etap II przebudowa ul. Kwiatowej
Przebudowa ul. Kostrzyńskiej
Przebudowa ul. Fredry na odcinku od ul.
Wyczółkowskiego do ul. Słowiańskiej w Gorzowie
+/-
-
0
Ziemia
,
gleba,
wody
podzie
mne
0
+/-
-
-
-
-
0
+
+/-
-
-
-
-
0
+
0
-
0
0
+
0
+
+/-
-
-
-
-
0
+
0
0
0
0
0
0
0
0
-
0
0
0
0
0
+/0
0
0/0
0/0
+
0
0
0
+
0
BioróŜ
norod
ność
Kraj
obra
z
Zabytk
i
Zdrow
ludzi
0
0
+
49
.
Wlkp.- droga powiatowa nr 2512 F
Jednostka "B" os. Górczyn – dokończenie budowy
ul. Obrońców
Przebudowa ul. Wyszyńskiego z budową rond i
niezbędnej infrastruktury
Termomodernizacja (Dąbrowskiego 14, Kos.
Gdyńskich 32,35, Borowskiego 36, Mieszka I 53,
Westerplatte 6, Roosvelta 16, Śląska 13,
Kobylogórska 25, Walczaka 43 A-C, Wodna 10, al.
11 Listopada 141, Sikorskiego 80, Słoneczna
57,84,86, Matejki 19
Termomodernizacja obiektów oświatowych Wykonanie dociepleń ścian i stropodachów,
wymiana pokryć dachowych (Budynki oświatowe
SP-4, SP-10, ZS-6, G-9, SP-17, ZSO-16, ZS-13)
Termomodernizacja
budynków
mieszkalnych
(Kosynierów Gdyńskich 26,65,69, Borowskiego
32a, Wał OkręŜny 17, Spokojna 67-68, Armii
Polskiej 31, Góra Powstańców 4)
Rozbudowa węzła c.o.o moduł c.w.u. (likwidacja
niskiej emisji) ul. Gwiaździsta 22 - ADM Nr 5
Rozbudowa dwóch sztuk modułów c.w.u. w
budynkach mieszkalnych ul. Gwiaździsta 18 i 20 –
ADM Nr 5
Budowa przyłączy cieplnych do budynków i montaŜ
dwóch węzłów cieplnych po 160 kW (ul.
Kosynierów Gdyńskich 30-32 i 33-35)
Budowa przyłączy cieplnych do budynków i montaŜ
węzłów cieplnych (ul. Kosynierów Gdyńskich 65 i
69)
Ocieplenie ścian budynków naleŜących do miasta i
wspólnot mieszkaniowych
Likwidacja kotłowni gazowej z podłączeniem do
węzła kompaktowego PECu
Likwidacja
term
gazowych
i
wykonanie
wewnętrznej instalacji c.w.u. z cyrkulacją
Włączenie do miejskiej sieci centralnego
ogrzewania wybranych budynków komunalnych i
wspólnotowych
Termomodernizacja budynków miasta i wspólnot
mieszkaniowych
Instalacja modułów do przygotowania c.w.u. w
budynkach
mieszkalnych
(likwidacja
term
gazowych)
Budowa sieci ciepłowniczej, przyłączy oraz węzłów
(likwidacja niskiej emisji
Likwidacja kotłowni gazowych i przyłączenie
obiektów do sieci ciepłowniczej
Eliminacja „niskiej emisji” (Kosynierów Gdyńskich
65, K.Wielkiego 46, Wyszyńskiego 103, 105,
Grobla 4a,5,13,26,26a, Prosta 1a,1b, Koniawska
14,56a,49b,
Przemysłowa
+/-
-
-
-
+
0
0
+
-
0
0/-
+
0
+
+
0
+
0
0
+
+
+
0
+
0
0
+
+
+
0
+
0
0
+
+
+
0
+
0
0
+
+
+
0
+
0
0
+
+
+
0
+
0
0
+
+
+
0
+
0
0
+
+
+
0
+
0
0
+
+
+
0
+
0
0
+
+
+
0
+
0
0
+
+
+
0
+
0
0
+
+
+
0
+
0
0
+
+
+
0
+
0
0
+
+
+
0
+
0
0
+
+
+
0
+
0
0
+
+
50
.
23,28,30,31,34,35,35a,37,45, Wał OkręŜny 12,17,
Spokojna
67-68,
Waryńskiego
6,13,26,27,
Wawrzyniaka 66,68,72,78, Wąska 6, Wiatraczna 2,
Zielona 41,42,Łokietka 8, ŁuŜycka 32,34, Wodna
5,6, Armii Polskiej 24, Podmiejska 6, Warszawska
59, Sikorskiego 40A
Budowa bloku gazowego szczytowego zasilanego gazem zaazotowanym ze złóŜ lokalnych w EC
Gorzów S.A.
Budowa
bezodpadowego
odsiarczania +
0
magnezowego w EC II dla kotłów spalających
węgiel i biomasę w EC Gorzów S.A.
Modernizacja układu zraszania chłodni kominowej +
0
nr 1 w EC Gorzów S.A.
Wymiana elektrofiltru kotła OP-140 nr K102 w EC +
0
Gorzów S.A.
0
0/-
0
0
0
0
0
0
0
+
0
0
0
0
+
0
0
0
0
+
8.1.5. Ochrona przed hałasem
Na terenie miasta głównym problemem jest hałas komunikacyjny, hałas przemysłowy ma
mniejsze znaczenie. Hałas komunikacyjny wiąŜe się ze stałym wzrostem natęŜenia ruchu i
rozwojem sieci drogowej. Przedsięwzięcia w tym zakresie wiąŜą się ściśle z przedsięwzięciami z
zakresu budowy i przebudowy dróg na terenie miasta, które ujęte zostały w części dotyczącej
ochrony powietrza. Mają one na celu ograniczenie emisji hałasu komunikacyjnego i jego
negatywnego oddziaływania na człowieka oraz budynki w tym zabytki. W tym kontekście naleŜy
wskazać, Ŝe wszelkiego rodzaju inwestycje zwiększające płynność ruchu, zwłaszcza na obszarach
zwartej zabudowy, a takŜe wyprowadzające ruch tranzytowy z centrów miast przyczyniają do
istotnego zmniejszenia ryzyka zdrowotnego powodowanego przez hałas. Korzystne jest to takŜe
dla budynków, poniewaŜ zmniejszają się drgania i wibracje, które mogą powodować ich
uszkodzenie. Takie inwestycje mogą powodować równieŜ negatywne oddziaływanie na
środowisko, co zostało opisane w rozdziale 8.1.3. Ograniczenie emisji hałasu komunikacyjnego
moŜna uzyskać poprzez poprawę stanu nawierzchni drogi, a takŜe poprawę płynności ruchu
uzyskaną poprzez takie zabiegi, jak: poszerzenie drogi, wydzielenie pasów do skrętu w rejonie
skrzyŜowań, budowa zatok w rejonie przystanków komunikacji, budowa przestrzeni parkingowych,
zmiana geometrii łuków, zmiana geometrii skrzyŜowań w tym budowa skrzyŜowań
wielopoziomowych i inne działania o podobnym charakterze. Jednak korzystne efekty w tym
zakresie mogą być jednocześnie niwelowane, jeŜeli wzrostowi płynności ruchu towarzyszy
jednoczesny wzrost jego natęŜenia.
Szczególne znaczenie mają takŜe działania, które prowadzą do zidentyfikowania i
zinwentaryzowania terenów, na których występują przekroczenia dopuszczalnych wartości hałasu,
poniewaŜ dzięki temu moŜna prowadzić efektywne działania ograniczającego jego skutki np.
poprzez budowę ekranów akustycznych, wymianę okien na dźwiękoszczelne, modernizację dróg i
torowisk.
Tabela 11
Przedsięwzięcia w zakresie ochrony przed hałasem
Powie Wody
BioróŜ
trze
powier norod
zchnio ność
we
Ziemia
,
gleba,
wody
Kraj
obra
z
Zabytk
i
51
Zdrow
ludzi
.
podzie
mne
Ekrany akustyczne przy głównych trasach 0
komunikacyjnych
Opracowanie mapy akustycznej
0
0
0
0
+/-
0
+
0
0
0
0
0
+
8.1.6. Awarie przemysłowe
Wszelkie działania mające na celu ograniczanie i zwalczanie oraz przeciwdziałanie
skutkom powaŜnych awarii przemysłowych, wypadkom związanym z przewozem substancji
niebezpiecznych są korzystne dla środowiska i zdrowia człowieka. WdraŜanie systemów
ratowniczo-gaśniczych, doposaŜenie jednostek we właściwy sprzęt pozwala na stworzenie
jednolitego i spójnego układu podmiotów ratowniczych, tak aby moŜna było podjąć skuteczne
działania ratownicze w sytuacjach zagroŜeń Ŝycia, zdrowia lub środowiska. Plany operacyjnoratownicze powinny teŜ opracowywać zakłady o duŜym i zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii,
poniewaŜ w razie wystąpienia awarii pozwalają one na zminimalizowanie negatywnych
oddziaływań na środowisko i zdrowie ludzi.
Jednym z kierunków działań, mających na celu ograniczenie ryzyka wypadku przy transporcie
substancji niebezpiecznych jest właściwa organizacja ich przewozu i dobór trasy oraz pory
przejazdu. Wyprowadzenie tej kategorii ruchu poza obszar zabudowy dzięki budowie nowych
obwodnic słuŜy poprawie bezpieczeństwa. SłuŜy jej równieŜ dbałość o stan dróg, którymi odbywa
się transport substancji o duŜym potencjale zagroŜenia, o prawidłowe ich oznakowanie, utrzymanie
w zimie itp.
Na terenie miasta znajduje się tylko jeden zakład zaliczony do zakładów zagroŜonych powaŜną
awarią przemysłową jest to ZWCh Stilon, który posiada zatwierdzony zewnętrzny plan operacyjnoratowniczy.
8.2. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne uŜytkowanie zasobów przyrody
Zaplanowane do realizacji przedsięwzięcia mają na celu zwiększenie bioróŜnorodności
oraz ochronę siedlisk, walorów przyrodniczych i krajobrazowych miasta. Dlatego naleŜy
podejmować działania mające na celu zachowanie bądź odtwarzanie korytarzy ekologicznych, na
przykład poprzez objęcie ich ochroną. Szczególna rolę w ochronie róŜnorodności biologicznej
spełniają lasy, poniewaŜ pomimo znaczących przekształceń nadal zachowują duŜy stopień
naturalności, cechują się znacznym zróŜnicowaniem siedlisk i są ostoją wielu gatunków roślin i
zwierząt, a takŜe stanowią waŜne ogniwo spajające inne ekosystemy i znacząco wpływają na ich
stan. Ze względu na bardzo niską lesistość miasta szczególne znaczenie mają wszystkie działania,
które poprawiają stan zdrowotny lasów istniejących oraz przywracają właściwą strukturę
drzewostanu. Szczególnej uwagi wymagają lasy prywatne, które w większości z powodu trudnej
sytuacji finansowej właścicieli nie są w naleŜyty sposób zagospodarowane i chronione. Działanie
te korzystnie wpływają takŜe na takie elementy środowiska jak powietrze, zasoby wodne czy
glebowe, pośrednio na zdrowie ludzi, poniewaŜ lasy pełnią wiele funkcji w środowisku.
Tabela 12
Przedsięwzięcia w zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego
Powietrz Wody
BioróŜ Ziemia
e
powier norod
,
zchnio ność
gleba,
we
wody
podzie
mne
Kraj
obra
z
Zabytk
i
52
Zdrow
ludzi
.
Rozbudowa Parku Słowiańskiego
Budowa terenów rekreacyjnych wzdłuŜ
rzeki Kłodawki
Rewitalizacja parku przy Szpitalu
Psychiatrycznym
Rewitalizacja skweru przy murze
zabytkowym i przy ulicy Jagiełły
Budowa Parku Górczyńskiego
+
0
0
-
+
-
+
-
+
0/-
0
0
+
+
+
0
+
0
+
+
+
0
0
0
+
+
+
0/+
+
0
+
+
+
0
+
+
+
+
0
+
0
0
Budowa Parku 750-lecia Miasta (przy +
0
ul. Czrtoryskiego i Dekerta)
Zabiegi pielęgnacyjne w lasach
0
0
+
+
+
8.3. ZrównowaŜone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii
Ograniczenie wpływu na środowisko moŜna uzyskać takŜe poprzez wzrost efektywności i
wykorzystywania surowców i zasobów wodnych w przemyśle, co zmniejsza emisje do środowiska.
Wszelkie działania na rzecz ograniczenia całkowitej ilości zuŜywanej energii i surowców
przyczyniają się do wolniejszego zuŜywania nieodnawialnych zasobów i ograniczania presji na
środowisko. Realizowane to będzie poprzez wdraŜanie innowacyjnych, czystych technologii i
systemów zarządzania środowiskiem w przedsiębiorstwach. W zakresie wytwarzania odpadów
pochodzenia przemysłowego działania te winny być ukierunkowane na zminimalizowanie ich
powstawania u źródła. NaleŜy takŜe wprowadzać zamknięte obiegi wody oraz ograniczać w
procesach technologicznych wykorzystanie wód podziemnych. Ochrona zasobów kopalin moŜliwa
jest teŜ poprzez ograniczanie wydobycia do wielkości gospodarczo uzasadnionych oraz jej
wszechstronne wykorzystanie to jest wykorzystanie kopalin głównej i towarzyszącej. Realizacja
takich zadań w ramach POŚ z PGO i PUA będzie wiec korzystnie wpływać na wszystkie elementy
środowiska poprzez zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza i wytwarzania opadów,
ograniczenie odprowadzania ścieków do wód i zuŜycia surowców naturalnych, dzięki czemu
ograniczone będą teŜ niekorzystne przekształcenia w krajobrazie.
Tabela 13
Przedsięwzięcia w zakresie wykorzystania surowców, materiałów i energii
Powie Wody
BioróŜn
Ziemia,
Kraj Zabytk
trze
powierz orodnoś gleba, wody obra i
chniowe ć
podziemne
z
Instalacja
kogeneratora
0
0
0
0
0
(wykorzystanie biogazu – miejska
oczyszczalnia ścieków)
Dostosowanie
istniejącego
+
0
0
0
0
0
majątku
wytwórczego
do
wykorzystania
biomasy
do
produkcji
energii
elektrycznej
zielonej
8.4. Edukacja ekologiczna
Działania związane z edukacją ekologiczną i zwiększeniem dostępu do informacji o
środowisku mają pośrednie pozytywne oddziaływanie na środowisko, poniewaŜ zwiększają wiedzę
społeczeństwa, jakie zagroŜenia niesie ze sobą działalność człowieka i jakie są tego konsekwencje
dla środowiska i zdrowia człowieka. Zwiększenie świadomości ekologicznej jest koniecznym
53
Zdrow
ludzi
0
+
.
warunkiem realizacji poszczególnych priorytetów, poniewaŜ ochrona środowiska wymaga
podejmowania świadomych decyzji przez administrację róŜnego szczebla oraz uzyskania dla tych
decyzji akceptacji i poparcia mieszkańców. Niezbędnym elementem zwiększającym świadomość
ekologiczną jest takŜe swobodny dostęp do informacji o środowisku. Stworzenie elektronicznych
baz danych umoŜliwia podejmowanie właściwych decyzji administracyjnych mających wpływ na
stan środowiska, poniewaŜ zawsze dostępna jest informacja o aktualnym stanie środowiska.
Kształtowanie postaw proekologicznych jest więc bardzo istotną działalnością w ramach ochrony
przyrody i zapobiegania degradacji środowiska.
9. Oddziaływania transgraniczne związane z realizacją projektu POŚWŁ
Obowiązek rozwaŜania moŜliwości transgranicznego oddziaływania na środowisko
planowanych przedsięwzięć wynika z Konwencji o ocenach oddziaływania na środowisko w
kontekście transgranicznym, z Espoo z dnia 25 lutego 1991 roku. W konwencji jako oddziaływanie
transgraniczne określono jakiekolwiek oddziaływanie, nie mające wyłącznie charakteru globalnego,
na terenie podlegającym jurysdykcji Strony, spowodowane planowaną działalnością, której
fizyczna przyczyna jest w całości lub częściowo połoŜona na terenie podlegającym jurysdykcji
innej Strony. W załączniku 1 i załączniku 3 ww. konwencji określono działalności i dodatkowe
kryteria, które wskazują na moŜliwość wystąpienia transgranicznego oddziaływanie. Specjalnej
analizie powinny podlegać inwestycje zlokalizowane blisko granic, a takŜe te realizowane dalej, ale
ze względu na rozmiar przedsięwzięcia mogące powodować znaczące emisje lub zmiany w
środowisku. Realizacja POŚ z PGO i PUA dla miasta Gorzowa Wlkp. nie tworzy Ŝadnych
konsekwencji dla ewentualnych skutków środowiskowych, których charakter mógłby posiadać
znaczenie transgraniczne. Skala przedsięwzięć zaproponowanych do realizacji w ramach
Programu ma charakter lokalny i ewentualne negatywne oddziaływanie tych przedsięwzięć będzie
miało zasięg równieŜ lokalny. Na etapie prognozy stwierdzono, Ŝe realizacja Programu nie
wskazuje na moŜliwość negatywnego transgranicznego oddziaływania na środowisko, mogącego
objąć terytorium innych państw.
10. Propozycje rozwiązań słuŜących ograniczaniu, zapobieganiu negatywnym
oddziaływaniom na środowisko w związku z realizacją projektu
Do przedsięwzięć realizowanych w ramach analizowanego projektu aktaulizacji POŚ z
PGO i PUA które mogą negatywnie oddziaływać na środowisko naleŜą przede wszystkim na
etapie budowy inwestycje w zakresie infrastruktury komunalnej: wodociągi, kanalizacja sanitarna i
deszczowa, a takŜe w fazie realizacji i eksploatacji drogi, składowisko odpadów, rozbudowana
elektrociepłownia i oczyszczalnia ścieków komunalnych. Negatywne oddziaływanie tych inwestycji
na środowisko moŜna ograniczyć do racjonalnego poziomu poprzez dobrze przemyślany wybór
lokalizacji, poniewaŜ skala wywoływanych przez nie przekształceń środowiska zaleŜeć będzie w
znacznym stopniu od lokalnych uwarunkowań. Ponadto prawidłowy projekt, uwzględniający
potrzeby ochrony środowiska zarówno na etapie budowy jaki i w fazie eksploatacji inwestycji
pozwoli takŜe ograniczyć te oddziaływania.
Do ogólnych działań ograniczających negatywne oddziaływanie na środowisko naleŜą:
- w czasie realizacji inwestycji prawidłowe zabezpieczenie techniczne sprzętu i placu
budowy, w tym zwłaszcza w miejscach styku z ekosystemami szczególnie wraŜliwymi
na zmiany warunków siedliskowych;
- stosowanie odpowiednich technologii, materiałów i rozwiązań konstrukcyjnych;
- dostosowanie terminów prac do terminów rozrodu zwierząt,
- maskowanie elementów dysharmonijnych dla krajobrazu.
Przy realizacji koncepcji budowy zbiorników retencyjnych naleŜy tak planować zakres prac
budowlanych, aby w moŜliwie najwyŜszym stopniu zapewnić ochronę gleb, siedlisk, naturalnego
ukształtowania terenu i stosunków wodnych. Realizacja infrastruktury transportu drogowego nie
moŜe zagraŜać trwałości układów przyrodniczych i ciągłości funkcjonowania środowiska
54
.
przyrodniczego. Realizując inwestycje drogowe naleŜy ograniczać presje na tereny wraŜliwe,
unikać tworzenia barier dla funkcjonowania przyrody. Istotne jest zachowanie droŜności korytarzy
ekologicznych oraz utrzymanie głównych szlaków migracji zwierząt. Zapewnienie przepustów lub
kładek dla zwierząt w poprzek drogi, pozwoli utrzymać te szlaki migracyjne. Aby ograniczyć
oddziaływanie drogi jako źródła emisji hałasu i spalin naleŜy w projekcie uwzględnić moŜliwość
budowy ekranów akustycznych oraz takie rozwiązania, które poprawią płynność ruchu np.
wydzielenie pasa awaryjnego, wydzielenie pasów do skrętu w rejonie skrzyŜowań, budowa zatok w
rejonie przystanków komunikacji, budowa przestrzeni parkingowych, odpowiednia geometria
łuków, budowa skrzyŜowań wielopoziomowych. Ponadto nasadzenia wzdłuŜ drogi mogą
ograniczyć rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń.
W przypadku gdy całkowite uniknięcie danego oddziaływania jest niemoŜliwe i istnieje
niebezpieczeństwo nieodwracalnego zniszczenia szczególnie cennych elementów przyrody,
konieczne jest podjęcie odpowiednio wcześniej działań kompensacyjnych. NaleŜy m.in. zapewnić
odtworzenie zniszczonych siedlisk w miejscach zastępczych, sztuczne zasilanie osłabionych
populacji; tworzenie alternatywnych połączeń przyrodniczych i róŜnorodnych tras migracji zwierząt.
Mając na uwadze duŜy zasięg oraz w większości przypadków nieodwracalny charakter
przekształceń środowiska podczas realizacji analizowanych inwestycji, zaleca się dokładne
rozwaŜanie lokalizacji inwestycji, a takŜe zastosowanie przyjaznych dla środowiska oraz wysokiej
klasy rozwiązań technicznych.
11. Analiza rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zaproponowanych w projekcie POŚ z
PGO i PUA
Większość proponowanych do realizacji przedsięwzięć w ramach aktualizowanego POŚ z
PGO i PUA ma pozytywny wpływ na środowisko i proponowanie rozwiązań alternatywnych nie ma
uzasadnienia. Ponadto dokument jest o dość wysokim stopniu ogólności i w związku z tym brak
jest moŜliwości precyzyjnego określenia działań alternatywnych dla wskazanych działań.
Skutki środowiskowe podejmowanych działań silnie zaleŜą od lokalnej chłonności środowiska lub
od występowania w rejonie realizacji przedsięwzięcia tzw. obszarów wraŜliwych dlatego przy
budowie nowych dróg, obiektów technologicznych oczyszczalni ścieków, urządzeń
wykorzystujących odnawialne źródła energii, zbiorników retencyjnych naleŜy rozwaŜać warianty
alternatywne tak, aby wybrać ten, który w najmniejszym stopniu będzie negatywnie oddziaływać na
środowisko. Jako warianty alternatywne przedsięwzięcia moŜna rozwaŜać: warianty lokalizacji,
warianty konstrukcyjne i technologiczne, warianty organizacyjne czy wariant niezrealizowania
inwestycji tzw. wariant „0”. Wariant „0” nie oznacza, Ŝe nic się nie zmieni, poniewaŜ brak realizacji
inwestycji moŜe takŜe powodować konsekwencje środowiskowe.
12. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektu POŚ z PGO
i PUA
Wszystkie działania zaproponowane do realizacji w ramach POŚ z PGO i PUA mają z
załoŜenia na celu poprawę stanu środowiska na terenie miasta i tym samym pozytywnie wpływać
będą na zdrowie człowieka. W związku z rozwojem gospodarczym, wzrostem inwestycji
przemysłowych i poziomu konsumpcji, zwiększającą się presją na obszary cenne przyrodniczo i
niezurbanizowane, zwiększeniem zapotrzebowania na surowce brak realizacji zapisów Programu
prowadzić będzie do pogorszenia wszystkich komponentów środowiska.
Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji POŚ z PGO i PUA:
pogorszenie jakości wód powierzchniowych i podziemnych,
zmniejszanie się zasobów wodnych,
zagroŜenie powodziowe,
55
.
postępująca degradacja gleb i utrata ich dla rolnictwa,
utrata róŜnorodności ekologicznej i cennych przyrodniczo terenów,
pogorszenie jakości powietrza,
zwiększającą się liczba mieszkańców naraŜonych na ponadnormatywne natęŜenie hałasu,
pogorszenie jakości Ŝycia mieszkańców,
pogorszenie stanu zabytków w związku ze złym stanem środowiska.
W przypadku gdy POŚ z PGO i PUA nie zostanie wdroŜony negatywne trendy będą się pogłębiać,
a zanieczyszczenie środowiska wzrastać. Realizacja Programu jest więc konieczna.
13. Metody analizy realizacji postanowień projektu POŚ z PGO i PUA
Projekt POŚ z PGO i PUA określa zasady oceny i monitorowania efektów jego realizacji
poprzez zaproponowane wskaźniki ilościowe i jakościowe, które pozwolą określić stopień realizacji
poszczególnych działań i związane z tym zmiany w środowisku. Ocena realizacji Programu na
podstawie wyznaczonych wskaźników dokonywana będzie co dwa lata.
W ramach prac nad Prognozą dokonano ich oceny i weryfikacji. Zamieszczone w Programie
propozycje wskaźników monitorowania jego realizacji są właściwe i pozwalają w pełni ocenić
zmiany jakie nastąpią w środowisku w wyniku jego realizacji.
12. Wnioski końcowe
Celem opracowania było ustalenie skutków dla środowiska realizacji poszczególnych zadań
określonych w projekcie Programu Ochrony Środowiska z Planem Gospodarki Odpadami i
Programem Usuwania Azbestu i Wyrobów Zawierających Azbest dla miasta Gorzowa Wlkp. na
lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015. Wyznaczone w projektowanym dokumencie cele
i kierunki działań i przypisane im działania wpisują się w cele w zakresie ochrony środowiska
ustalone na poziomie międzynarodowym i krajowym. Istniejące na terenie miasta problemy
ochrony środowiska mogą zostać rozwiązane poprzez realizację zadań wyznaczonych w
analizowanym projekcie. Pozytywne oddziaływania POŚ z PGO i PUA na środowisko
zdecydowanie przewaŜają nad negatywnymi. Negatywne potencjalne oddziaływanie mogą mieć
przedsięwzięcia komunikacyjne, przemysłowe i związane z rozbudową zakładu utylizacji odpadów
w Chróściku.
Potencjalne negatywne krótkoterminowe oddziaływania na zasoby środowiska mogą być związane
z fazą realizacji inwestycji. Jako ewentualne długoterminowe oddziaływania zidentyfikowano m.in.:
• nieodwracalne przekształcenia terenów (np.: inwestycje drogowe, obiekty kubaturowe,
zbiorniki ziemne, składowisko),
• nieodwracalne zmiany w krajobrazie (np. inwestycje drogowe, obiekty kubaturowe),
• pogorszenie jakości powietrza (w przypadku budowy nowych dróg, rozbudowy
elektrociepłowni),
• podwyŜszenie poziomu hałasu (np.: inwestycje drogowe),
• zmiany reŜimu wodnego i stosunków wodnych (zbiornik retencyjne, obiekty ochrony
przeciwpowodziowej),
• przerwanie szlaków migracji (np.: inwestycje drogowe).
Dla większości przedsięwzięć przewidywanych do realizacji w POŚ z PGO i PUA bezpośrednie
oddziaływanie na środowisko będzie lokalne i krótkotrwałe. Oddziaływania te mogą być takŜe
56
.
znacznie ograniczone poprzez wybór odpowiedniej lokalizacji, właściwą realizację oraz
uŜytkowanie inwestycji. W przypadku realizacji zaplanowanych inwestycji na trenach cennych
przyrodniczo, naleŜy szczegółowo rozwaŜyć wszystkie oddziaływania. Realizacja Ŝadnego z
proponowanych priorytetów nie pociągnie za sobą transgranicznego oddziaływania. Szczegółowa
analiza oddziaływań na środowisko poszczególnych inwestycji moŜliwa będzie na etapie
wydawania decyzji środowiskowych.
Zaniechanie realizacji zaplanowanych zadań prowadzić będzie do pogorszenia stanu środowiska i
pogorszenia jakości Ŝycia mieszkańców. Przeprowadzona analiza i ocena wszystkich priorytetów
POŚ z PGO i PUA pozwala na stwierdzenie, Ŝe generalnie ich realizacja spowoduje poprawę
jakości środowiska, zachowanie róŜnorodności biologicznej oraz dziedzictwa przyrodniczokulturowego, a takŜe wpłynie na ograniczanie zuŜywania zasobów środowiskowych.
57

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO

Transkrypt

Podobne dokumenty

Załącznik nr 2-wizytówka.II.konkurs2013

Sieć PIFE w "Kawa czy herbata?" - Punkt informacyjny

Strategia zarządzania marką

Zarządzenie nr 1945/II/2010 Prezydenta Miasta Gorzowa Wlkp. z

Zarządzenie nr 2253/I/2006 Prezydenta Miasta Gorzowa Wlkp. z

Kierownik Restauracji

treść

Odprawa celna

Sprawozdanie poselskie (2014)