Ocena stanu realizacji celów Programu Operacyjnego Pomoc
Transkrypt
Ocena stanu realizacji celów Programu Operacyjnego Pomoc
Ocena stanu realizacji celów Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 w 2011 r. raport końcowy Strona 1 Warszawa 2012 Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Spis treści Streszczenie ............................................................................................................................................. 4 Cel i metodologia badania....................................................................................................................... 7 Wyniki oceny dla Działania 1.1 Wsparcie zatrudnienia......................................................................... 11 Ocena poziomu realizacji wskaźnika produktu ................................................................................. 11 Ocena postępu finansowego............................................................................................................. 12 Wyniki oceny dla Działania 1.2 Podnoszenie kwalifikacji...................................................................... 14 Ocena poziomu realizacji wskaźnika produktu ................................................................................. 14 Ocena poziomu realizacji wskaźników rezultatu............................................................................... 15 Ocena postępu finansowego............................................................................................................. 21 Wyniki oceny dla Działania 2.1 Funkcjonowanie i rozwój systemu informatycznego .......................... 23 Ocena poziomu realizacji wskaźnika produktu ................................................................................. 23 Ocena poziomu realizacji wskaźników rezultatu............................................................................... 23 Ocena postępu finansowego............................................................................................................. 25 Wyniki oceny dla Działania 2.2 Infrastruktura informatyczna .............................................................. 26 Ocena poziomu realizacji wskaźników produktu .............................................................................. 26 Ocena postępu finansowego............................................................................................................. 27 Wyniki oceny dla Działania 3.1 Funkcjonowanie instytucji zaangażowanych w realizację NSRO......... 29 Ocena poziomu realizacji wskaźników produktu .............................................................................. 29 Ocena poziomu realizacji wskaźników rezultatu............................................................................... 33 Ocena postępu finansowego............................................................................................................. 35 Wyniki oceny dla Działania 3.2 Ocena (ewaluacja) NSRO ..................................................................... 36 Ocena poziomu realizacji wskaźników produktu .............................................................................. 36 Ocena postępu finansowego............................................................................................................. 37 Wyniki oceny dla Działania 4.1 Promocja i informacja.......................................................................... 38 Ocena poziomu realizacji wskaźników produktu .............................................................................. 38 Ocena poziomu realizacji wskaźników rezultatu............................................................................... 40 Ocena postępu finansowego............................................................................................................. 40 Ocena poziomu realizacji wskaźników rezultatu............................................................................... 42 Ocena postępu finansowego............................................................................................................. 43 Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Strona Ocena poziomu realizacji wskaźników produktu .............................................................................. 41 2 Wyniki oceny dla Działania 4.2 Wymiana doświadczeń pomiędzy uczestnikami procesu realizacji NSRO...................................................................................................................................................... 41 Podsumowanie...................................................................................................................................... 45 Rekomendacje....................................................................................................................................... 48 Załączniki ............................................................................................................................................... 52 Załącznik 1 Kwestionariusz CAWI ...................................................................................................... 52 Strona 3 Załącznik 2 Scenariusz IDI.................................................................................................................. 60 Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Streszczenie Głównym celem niniejszego badania była ocena stanu realizacji celów Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 (POPT 2007-2013) według stanu na koniec 2011 r. Badanie zostało przeprowadzone głównie w oparciu o przegląd i analizę danych zastanych, ankietowanie CAWI oraz jeden pogłębiony wywiad indywidualny z przedstawicielem IZ POPT. W ramach badania dokonano pomiaru wskaźników produktu i rezultatu oraz wydatkowania. Podsumowanie pomiarów znajduje się w tabeli na następnej stronie. Analiza tej tabeli oraz danych jakościowych zebranych w toku badania wskazuje, że w przypadku większości Działań nie występuje obecnie zagrożenie nieosiągnięcia wartości docelowych wskaźników ani niewykorzystania alokacji. Sytuacja taka jest skutkiem podjętych przez IZ POPT w 2011 r. działań korekcyjnych polegających m.in. na: zmianie zakresu Działań POPT 2007-2013, zmianie wartości docelowych wskaźników oraz alokacji. Wyjątek stanowi Działanie 1.2, w przypadku którego obecny poziom wykorzystania alokacji wynosi 28 %, podczas gdy stopień osiągnięcia wartości docelowej wskaźnika produktu Liczba przeprowadzonych szkoleń, warsztatów, treningów, seminariów, wizyt studyjnych oraz innych form kształcenia, w których wzięli udział pracownicy instytucji objętych wsparciem POPT 2007-2013 wynosi 57 %. Niski stopień wykorzystania alokacji wskazuje na możliwe ryzyko jej niewykorzystania, zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę ograniczanie wydatków na administrację. Strona 4 Z kolei w Działaniu 4.1 występuje zagrożenie nieosiągnięcia wartości docelowej wskaźnika Liczba analiz, ekspertyz, badań i studiów (w ramach działań informacyjno-promocyjnych). Obecny poziom jego realizacji wynosi zaledwie 17 % i nie wydaje się możliwe jego osiągnięcie bez zwiększenia zasobów kadrowych departamentu odpowiedzialnego za realizację działań informacyjnopromocyjnych. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Tabela 1 Zbiorcze wyniki pomiaru wskaźników i postępu finansowego w 2011 r. Działanie POPT Wskaźnik 1.2 2.1 2.2 3.1 3.2 3.3. 1 Liczba miejsc pracy finansowanych ze środków POPT 2007-2013 Liczba przeprowadzonych szkoleń, warsztatów, treningów, seminariów, wizyt studyjnych oraz innych form kształcenia, w których wzięli udział pracownicy instytucji objętych wsparciem POPT 2007-2013 Odsetek pracowników, którzy uczestniczyli w przynajmniej jednej formie doskonalenia zawodowego w ciągu roku w stosunku do ogólnej liczby pracowników podmiotów objętych działaniem IZ POPT Ocena jakości szkoleń oraz innych form kształcenia (w skali od 0 do 5) Liczba stanowisk użytkowników systemu Ocena użyteczności systemu informatycznego monitoringu i kontroli (w skali od 1 do 5) Liczba zakupionych urządzeń informatycznych i telekomunikacyjnych Liczba zakupionych zestawów komputerowych (laptopy, serwery, komputery) Liczba posiedzeń komitetów i podkomitetów Liczba opracowanych ekspertyz, ocen, analiz, koncepcji, studiów Liczba spotkań, konferencji, seminariów Liczba zakupionych pozostałych urządzeń i przedmiotów wyposażania biurowego Średni czas wypłaty środków na podstawie wniosków o płatność w PO Ocena dostosowania stanowisk pracy do wykonywania zadań związanych z programowaniem, wdrażaniem, monitorowaniem, informowaniem, oceną i kontrolą NSRO (w skali od 1 do 5) Liczba projektów kluczowych objętych wsparciem Liczba ocen, analiz, studiów i koncepcji wykonanych przez ewaluatorów Wartość wskaźnika osiągnięta w 2011 r. (z korektami) Wartość kumulatywna wskaźnika na koniec 2011 (z korektami) % osiągnięcia wartości docelowej wskaźnika (po zmianie z 2011) Wydatkowanie jako % wykorzystania alokacji 28 499 1 288 22 740 1 286 97 567,390 5 155 48,78 % 57 % 45,58 % 80,2% nd nd 84 % 26,28 % 3,73 6 875 3,68 1 nd nd nd nd nd nd 82 % 98 % 92 % 19,91 % 392 188 191 386 2 651 1 531 66 % 61% 43,29 % 6 55 257 1 344 6 50 247 867 21 185 1 381 21 324 42 % 23 % 47 %% nd 13,9 4,23 nd nd nd nd 288 % 94 % 38 74 38 72 268 153 89 % 61 % 34,67 % 5 1.1 Wartość wskaźnika osiągnięta w 2011 r. (bez korekt) 21,56 % 21,82 % Strona Wartość wskaźnika jest zaniżona w stosunku do lat poprzednich oraz wartości docelowej ze względu na przyjętą metodologię ich obliczania. W ramach niniejszego badania sześciostopniową skalę od 0 do 5 bez opisu zastąpioną sześciostopniową skalą szkolną od 1 do 6, gdzie 1 – niedostateczna, 2 – mierna, 3 –- dostateczna, 4 – dobra, 5 – bardzo dobra, 6 – celująca. Zgodnie z tą skalą (szkolną, od 1 do 6) respondenci przyznali szkoleniom średnią ocenę 4,73, czyli bardzo dobrą minus. Jednak w celu umożliwienia porównania wskaźnika z latami ubiegłymi zmieniono wynik ze skali od 1 do 6 na skalę od 0 do 5. Kwestie te są dokładniej opisane w części raportu poświęconej Działaniu 1.2. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Działanie POPT Wskaźnik 3.4 3.5 4.1 4.2 zewnętrznych Liczba spotkań, seminariów, konferencji związanych z ewaluacją Liczba ekspertyz, analiz, studiów przygotowanych na potrzeby koordynacji polityk Wspólnoty Liczba ekspertyz, analiz, studiów z zakresu polityki przestrzennej Wolumen egzemplarzy wszystkich publikacji, broszur, ulotek Liczba analiz, ekspertyz, badań i studiów Wolumen wydanych materiałów informacyjnych, publikacji, raportów Liczba spotkań, seminariów i konferencji Wartość wskaźnika osiągnięta w 2011 r. (bez korekt) Wartość wskaźnika osiągnięta w 2011 r. (z korektami) Wartość kumulatywna wskaźnika na koniec 2011 (z korektami) % osiągnięcia wartości docelowej wskaźnika (po zmianie z 2011) 4 30 2 30 24 43 nd 86 % 52 5 860 671 8 344 400 99 48 5 976 364 11 144 400 98 132 9 180 735 17 351 160 272 155 % nd 13 % nd 58 % Strona 6 Źródło: opracowanie własne na podstawie analizy wniosków o płatność, wyników badania CAWI oraz danych otrzymanych od IZ POPT. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Wydatkowanie jako % wykorzystania alokacji 31,91 % 61,31 % 34,49 % 26,33 % W związku z zagrożeniami zidentyfikowanymi w Działaniach 1.2 oraz 4.1 zaproponowano następujące rekomendacje – tabela poniżej. Tabela 2 Skrócony opis wniosków z badania i rekomendacji. Stopień Adresat ważności rekomendacji rekomendacji Działanie 1.2 – ryzyko Działania w zakresie zwiększenia efektywności działań Wysoki IZ POPT niewykorzystania alokacji. szkoleniowych oraz zwiększenia prawdopodobieństwa efektywnego wykorzystania alokacji w ramach Działania 1.2: optymalizacja sposobu analizy potrzeb szkoleniowych; zwiększenie elastyczności w zakresie definiowania potrzeb szkoleniowych; intensyfikacja działań dotyczących organizowania bardziej zindywidualizowanych/ zawężonych form doskonalenia zawodowego; intensyfikacja działań dotyczących organizowania szkoleń pod potrzeby nowej perspektywy finansowej 2014-2020; rozważenie możliwości cyklicznego organizowania warsztatów/seminariów prowadzonych przez trenerów wewnętrznych; intensyfikacja działań promujących staże i praktyki międzyinstytucjonalne; rozważenie przeznaczenia części alokacji z Działania 1.2 na opracowywanie bazy/ baz wiedzy w poszczególnych zakresach tematycznych. Działanie 4.1 – zagrożenie Zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika, np. do Średni IZ POPT nieosiągnięcia wartości wymagającej zlecania około 12 badań rocznie. docelowej wskaźnika Liczba analiz, ekspertyz, badań i studiów. Wniosek Rekomendacja Źródło: opracowanie własne. Dokładny opis działań zaradczych znajduje się w treści raportu. Cel i metodologia badania Głównym celem badania była ocena stanu realizacji celów POPT 2007-2013 według stanu na koniec 2011 r. Został on osiągnięty poprzez realizację następujących celów szczegółowych: • • • pomiar i analiza poziomu realizacji wskaźników produktu za 2011 r., pomiar i analiza osiągniętych w 2011 r. wartości wskaźników rezultatu, analiza postępu finansowego POPT 2007-2013 dla całego 2011 r. • • • przegląd i analiza danych zastanych (w tym dotychczasowych ewaluacji); ankietowanie CAWI (kwestionariusz – Załącznik 1); 1 pogłębiony wywiad indywidualny z przedstawicielem IZ POPT (scenariusz – Załącznik 2); Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Strona Badanie zostało przeprowadzone w oparciu o następujące metody: 7 Badaniem objęto wszystkie projekty realizowane w ramach POPT 2007-2013, które, zgodnie z zatwierdzonymi przez IZ POPT i wprowadzonymi do Krajowego Systemu Informatycznego SIMIK 2007-2013 (KSI SIMIK 2007-2013) wnioskami o płatność, były w trakcie realizacji lub zakończyły się w 2011 r. • • prognozowanie wskaźników; analiza SWOT/TOWS. W ramach przeglądu i analizy danych zastanych przeanalizowano następujące dokumenty: • • • • • • • • • • • • • • • dokumenty programowe POPT 2007-2013; sprawozdania z realizacji POPT 2007-2013; dane z Lokalnego Systemu Informatycznego LESSI; wnioski o płatność; Definicje wskaźników oraz metodologia obliczania wartości wskaźników zdefiniowanych dla Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013, Departament Programów Pomocowych i Pomocy Technicznej, Warszawa, lipiec 2008; raporty z badań dotyczących działań informacyjno-promocyjnych na poziomie NSRO; Ewaluacja mid-term Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013, Agrotec Polska Sp. z o.o., wrzesień 2011; Ocena stanu realizacji celów Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 w 2010 r., Pracownia Badań i Doradztwa „Re-Source”, Poznań, kwiecień 2011; Badanie opinii uczestników szkoleń realizowanych na zlecenie IZ POPT w 2009 r., Warszawa, kwiecień 2010; Ocena stanu realizacji oraz efektów wdrażania Działania 1.1 Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013, PSDB Sp. z o.o.; „Ministerstwa Uczące Się” - http://mus.edu.pl; Zdiagnozowanie potencjału administracji samorządowej, ocena potrzeb szkoleniowych kadr urzędów administracji samorządowej oraz przygotowanie profili kompetencyjnych kadr urzędów administracji samorządowej, MSWiA, 2009; Analiza stanu realizacji celów project pipeline, PSDB Sp. z o.o.; Strategia zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej na lata 2011-2020 (z dnia 12.07.2011 r. – projekt), KPRM; Strategia Sprawne Państwo 2011-2020 (projekt przeznaczony do konsultacji), Warszawa, 6 kwietnia 2011. Badanie CAWI zostało przeprowadzone w dniach 7-9 marca 2012 r. Obejmowało ono trzy moduły oceniające kolejno: W przypadku modułów A i B badaniem objęto jednostki (departamenty/wydziały w urzędach), które były beneficjentami POPT 2007-2013 w 2011 r. (przykładowo w przypadku MRR nie badano departamentów pełniących funkcje Instytucji Zarządzających pozostałymi programami operacyjnymi ze względu na demarkację działań pomiędzy POPT 2007-2013 a pomoc techniczną poszczególnych programów operacyjnych). W przypadku modułu C badaniem objęto użytkowników systemu KSI SIMIK 2007-2013. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 8 • A – jakość szkoleń i innych form kształcenia (Działanie 1.2), B – dostosowanie stanowisk pracy do wykonywania zadań związanych z programowaniem, wdrażaniem, monitorowaniem, informowaniem, oceną i kontrolą NSRO (Działanie 3.1), C – użyteczność systemu informatycznego monitoringu i kontroli (system KSI SIMIK 20072013) (Działanie 2.1). Strona • • W wyniku badania CAWI uzyskano stopę zwrotów ankiet na poziomie 29,6 %2 (2 1733 wypełnione ankiety na 7 341 wysłanych). Najwyższą stopę zwrotu uzyskano dla modułu B, tj. 35,84 % (343 wypełnione ankiety), kolejną dla modułu A – 30,15 % (202 ankiety). Dla modułu C wyniosła ona 29,54 % (1 990 ankiet). Wywiad indywidualny został przeprowadzony dnia 21 marca 2012 r. W związku z faktem, że w 2011 r. dokonano znacznych zmian w zakresie POPT 2007-2013 (likwidacja i przesunięcia Działań w III osi, zmiany wartości alokacji) oraz systemie wskaźników (zmiany wartości docelowych, połączenie wskaźników, dodanie oraz usunięcie wskaźników) w niniejszym raporcie przyjęto następujące założenia: • • • • • w tabeli na początku raportu zaprezentowano osiągnięte w 2011 r. wartości wskaźników, które obowiązywały w 2011 r., czyli przed zmianą Programu; w tej samej tabeli skumulowane na koniec 2011 r. wartości wskaźników odniesiono do wartości docelowych po zmianie Programu; również stopień wydatkowania przedstawiony w tabeli uwzględnia zmiany w zakresie alokacji; natomiast w treści raportu Działania prezentowane są w układzie po zmianie, uwzględniono również zmiany w alokacji oraz wartości docelowych wskaźników, tak, aby prezentować jak najbardziej aktualną ocenę stopnia osiągnięcia założonych wartości; nie uwzględniono jednak nowych wartości wskaźników, ze względu na fakt, że nie były one jeszcze prezentowane w 2011 r. we wnioskach o płatność. Podczas analizy niniejszego raportu należy mieć na uwadze również kwestię pojawiających się korekt w odniesieniu do prezentowanych wartości wskaźników. Przyjęto następujące założenia w tym zakresie: • • • wartości wskaźników (bez korekt oraz je uwzględniające) osiągnięte w 2011 r. zostały zaprezentowane w zbiorczej tabeli na początku raportu, w treści raportu wartości za 2011 r. zostały przedstawione bez korekt, w wykresach prezentujących dynamikę realizacji poszczególnych wskaźników korekty zostały rozłożone równomiernie na wszystkie lata realizacji. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Strona Z próby ostatecznie wyłączono Urzędy Kontroli Skarbowej objęte szkoleniami z POPT 2007-2013 ze względu na specyfikę pracy tych urzędów, tj. częsty brak adresów mailowych pracowników oraz ich przebywanie na kontrolach poza miejscem pracy (często bez dostępu do poczty elektronicznej). 3 W nawiasach podawane są liczby wypełnionych ankiet. Poprzez liczbę wypełnionych ankiet należy rozumieć liczbę respondentów. Liczby dla poszczególnych modułów nie sumują się do liczby podanej ogółem, ze względu na fakt, że niektórzy respondenci wypełniali kilka modułów ankiety. 9 2 Wyniki oceny dla Działania 1.1 Wsparcie zatrudnienia Ocena poziomu realizacji wskaźnika produktu Liczba miejsc pracy finansowanych ze środków POPT 2007-2013 Poniższy wykres obrazuje dynamikę osiągania wartości wskaźnika produktu dla Działania 1.1. Wykres 1 Dynamika osiągania wartości wskaźnika produktu Liczba miejsc pracy finansowanych ze środków POPT 20072013. 48,78 % wartości docelowej po zmianie Programu Źródło: opracowanie własne na podstawie analizy wniosków o płatność. Wartość wskaźnika na koniec 2011 r. wyniosła 97 567,390 etatomiesięcy, co stanowi 48,78 % wartości docelowej po zmianie POPT 2007-2013. Analiza poziomu realizacji wskaźnika w poprzednich latach dowodzi, że dynamika przyrostu początkowo nie była zgodna z założeniami przyjętymi podczas programowania. Biorąc pod uwagę rzeczywistą realizację wskaźnika do 2010 r. dokonano jego ponownego oszacowania i zmniejszono jego wartość docelową z 231 tys. na 200 tys. etatomiesięcy. Podczas zmiany wartości docelowej IZ POPT założyła, że 2014 r. będzie ostatnim rokiem finansowania z POPT 2007-2013, bo w roku tym badaniu przyjęto niezmienne wartości na wszystkie pozostałe lata do 2014 r. Zmieniona wartość 10 docelowa wskaźnika wymaga, aby średniorocznie jego wartość w kolejnych latach przekraczała Strona wejdą w życie nowe programy. W związku z powyższym, na potrzeby prognozowania, w niniejszym 34 tys. etatomiesięcy, co wydaje się być wartością zbyt wysoką, biorąc pod uwagę fakt, że w latach Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 2010- 2011 wskaźnik uzyskał wartość nieco ponad 27 tys. Obecnie natomiast obserwuje się stały poziom zatrudnienia, instytucje zaangażowane w realizację polityki spójności składają coraz mniejszą liczbę wniosków o dofinansowanie nowych etatów, stan ten powinien utrzymać się, z lekką tendencją do wzrostu z powodu nakładania się perspektywy finansowej 2007-2013 z programowaniem nowej perspektywy finansowej 2014-2020. Nawet biorąc pod uwagę fakt, że rozszerzono katalog beneficjentów POPT 2007-2013, zaplanowana do osiągnięcia wartość wskaźnika może okazać się zbyt wysoka, również ze względu na politykę oszczędności w administracji, która blokuje zwiększanie zatrudnienia. Ocena postępu finansowego Alokacja na Działanie 1.1 po zmianie wynosi 324 700 000 euro (1 326 844 055,00 zł). W 2011 r. w ramach Działania 1.1 rozliczono 132 wnioski o płatność. Tabela 3. Wartość wydatków kwalifikowalnych zatwierdzonych dla Działania 1.1 w 2011 r. Wartość wydatków kwalifikowalnych z EFRR (PLN) Poziom wykorzystania alokacji z EFRR (po zmianie) 2011 187 892 051,81 14,16 % kumulatywnie 633 337 646,54 47,73 % Źródło: na podstawie danych otrzymanych od IZ POPT. W 2011 r. zatwierdzona na podstawie wniosków o płatność wartość wydatków kwalifikowanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) dla Działania 1.1 wyniosła 187 892 051,81 zł, co stanowi 14,16 % alokacji z EFRR przewidzianej po zmianie na ww. Działanie. Wartość wydatków kwalifikowalnych z EFRR poniesionych przez beneficjentów od początku realizacji POPT 2007-2013 do końca 2011 r. wyniosła 633 337 646,54 zł, co stanowi 47,73 % dostępnej po zmianie alokacji. Aby w pełni wykorzystać dostępną na Działanie 1.1 alokację w kolejnych latach obecny poziom jej wykorzystania powinien zostać utrzymany, co wydaje się prawdopodobne, biorąc pod uwagę fakt, że wskaźnik produktu dla Działania 1.1, został osiągnięty w około 49 % wartości docelowej, a obecny poziom wykorzystania dostępnej alokacji jest nieznacznie niższy niż poziom realizacji wskaźnika produktu i wynosi ponad 47 %. Prognoza wydatkowania w działaniu 1.1 jest bezpośrednio związana z realizacją wskaźnika produktu, nie należy spodziewać się, by znacząco wzrósł poziom zatrudnienia oraz zarobki w tej sferze. Dlatego, Strona incydentalny bądź mogą wynikać z uwarunkowań politycznych. 11 ewentualne zakłócenia w wydatkowaniu środków w ramach działania mogą mieć charakter bądź Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Wyniki oceny dla Działania 1.2 Podnoszenie kwalifikacji Ocena poziomu realizacji wskaźnika produktu Liczba przeprowadzonych szkoleń, warsztatów, treningów, seminariów, wizyt studyjnych oraz innych form kształcenia, w których wzięli udział pracownicy instytucji objętych wsparciem POPT 2007-2013 Poniższy wykres obrazuje dynamikę osiągania wartości wskaźnika produktu dla Działania 1.2. Wykres 2 Dynamika osiągania wartości wskaźnika produktu Liczba przeprowadzonych szkoleń, warsztatów, treningów, seminariów, wizyt studyjnych oraz innych form kształcenia, w których wzięli udział pracownicy instytucji objętych wsparciem POPT 2007-2013. wartość docelowa przed i po zmianie = 9100 57 % wartości docelowej po zmianie Programu Źródło: opracowanie własne na podstawie analizy wniosków o płatność. Stopień realizacji Działania 1.2, mierzony jest za pomocą wskaźnika produktu Liczba przeprowadzonych szkoleń, warsztatów, treningów, seminariów, wizyt studyjnych oraz innych form kształcenia, w których udział wzięli pracownicy instytucji objętych wsparciem POPT 2007-2013. Postęp rzeczowy w Działaniu 1.2 w 2011 r. osiągnął wartość 1 288 sztuk przeprowadzonych form kształcenia i jest o 403 sztuki (45 %) wyższy, niż w 2010 r., kiedy to osiągnął wartość 885 sztuk. Biorąc pod uwagę założenia dotyczące wytyczonego poziomu realizacji wskaźnika do osiągnięcia W związku z faktem, że pełna realizacja ww. wskaźnika, określona docelowo na 9 100 sztuk. (średniorocznie około 1 300 sztuk), wzrosła znacząco dopiero w 2008 r. Uwzględniając okresy niskiej jego realizacji, tj. lata nie osiągania średniorocznej wartości wskaźnika (dla przykładu: w 2007 r. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Strona wskaźnika, osiągniętą w 2011 r. dla ww. Działania, określić należy jako jedynie zadowalającą. 12 w perspektywie finansowej 2007-2013 tj. średniorocznie około 1 300 sztuk, wartość realizacji wskaźnik został zrealizowany na poziomie 60 sztuk w 2010 r. natomiast na poziomie 885 sztuk), pojawiają się obawy o nieosiągnięcie wartości docelowej określonej w dokumentach programowych. Do zwiększenia poziomu realizacji wskaźnika, powinny się przyczynić zmiany wprowadzone przez IZ POPT w dokumentach programowych, polegające na rozszerzeniu katalogu beneficjentów korzystających z tej formy wsparcia. Ocena poziomu realizacji wskaźników rezultatu Odsetek pracowników, którzy uczestniczyli w przynajmniej jednej formie doskonalenia zawodowego w ciągu roku w stosunku do ogólnej liczby pracowników podmiotów objętych działaniem IZ POPT Wartość wskaźnika została oszacowana w toku badania CAWI. Odsetek ten wyniósł 80,2 % respondentów. Wartość ta nieznacznie wzrosła w porównaniu do badania z 2010 r., gdy odsetek wynosił 78,8 %. Wcześniej notowano tendencję spadkową4. Przyjęta wartość docelowa wskaźnika wynosi 95 %, co oznacza, że w 2011 r. osiągnięto 84 % założonej wartości. Nieosiągnięcie planowanej wartości nie powinno być traktowane jako problem, który powinien być w określony sposób rozwiązany, ale jako naturalna sytuacja, w której zapotrzebowanie na szkolenia maleje pod koniec realizacji danej perspektywy finansowej. Respondenci wskazali na następujące główne przyczyny nie uczestniczenia w 2011 r. w szkoleniach finansowanych z POPT 2007-2013: polityka szkoleniowa instytucji – 38,2 %, • oszczędności w administracji publicznej – 29 %, • brak wiedzy o szkoleniach finansowanych z POPT 2007-2013 – 27 %. 4 W 2010 r. przyjęto inną metodologię doboru próby badawczej. W MRR ankietę rozesłano do wszystkich pracowników, również IZ poszczególnych PO, podczas gdy demarkacja pomiędzy POPT a PT poszczególnymi PO zakłada finansowanie szkoleń dla instytucji związanych z konkretnym PO ze środków PT tegoż Programu. W związku z powyższym należy założyć, że wartość wskaźnika za 2010 r. jest nieco zaniżona. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Strona 13 • Wykres 3 Przyczyny braku uczestnictwa w przynajmniej jednej formie szkoleniowej finansowanej z POPT 2007-2013 w 2011 r. Źródło: opracowanie własne na podstawie badania CAWI. Polityka szkoleniowa instytucji macierzystej może stanowić ograniczenie w korzystaniu z oferty szkoleniowej. Przykładowo, polityka szkoleniowa w MRR (którego pracownicy stanowią 75 % próby badawczej) zakłada coroczne analizowanie potrzeb szkoleniowych (kadra kierownicza poszczególnych departamentów w porozumieniu z poszczególnymi pracownikami). Warunkiem uznania danej potrzeby szkoleniowej jest jej uzasadnienie w kontekście zakresu obowiązków danego pracownika. W toku wywiadu indywidualnego, stwierdzono, że IZ POPT uznaje kwalifikowalność szkoleń w zależności od planów szkoleniowych danej instytucji, przez co proces szkoleniowy jest bardziej uregulowany i zracjonalizowany. Strona Z jednej strony takie podejście jest racjonalne, ponieważ na pierwszym miejscu stawia potrzeby szkoleniowe instytucji. Z drugiej jednak zachodzi obawa, że w ten sposób marginalizowana będzie kwestia ścieżek kariery poszczególnych pracowników. Z badania pomocy technicznej Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka wynika, że w przypadku MRR sztywne trzymanie się polityki szkoleniowej nadzorowanej przez Biuro Zarządzania Zasobami Ludzkimi często ogranicza możliwość rozwoju indywidualnego pracowników i przygotowywania ich do rozszerzania kompetencji lub listy zadań5. Jak wskazano w badaniu ewaluacyjnym poświęconym systemowi wdrażania polityki spójności w latach 2004-2006 - wielu pracowników posiada już duże doświadczenie, a pionowa ścieżka kariery jest dostępna dla ograniczonej liczby osób (ze względu na ograniczoną liczbę stanowisk kierowniczych 14 „Szkolimy ludzi w tym co jest potrzebne, a nie dlatego, że są na to pieniądze.” 5 Ocena stanu realizacji 9. osi priorytetowej Pomoc techniczna Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, EGO s.c. na zlecenie MRR, Warszawa 2011. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 oraz predyspozycje osobowościowe)6. Blokowanie poszerzania kompetencji pracowników mających ambicje niezwiązane z zarządzaniem, a raczej z dalszą specjalizacją lub poszerzaniem pola działania, powoduje spadek ich motywacji. W związku z powyższym, konieczne jest znalezienie takiego sposobu prowadzenia polityki szkoleniowej, aby z jednej strony odpowiadała ona potrzebom instytucji, ale z drugiej dawała możliwość rozwoju zawodowego pracownikom posiadającym większe doświadczenie. Jako drugą z przyczyn (29 %) nie uczestniczenia w szkoleniach respondenci wskazali „ogólny klimat polegający na oszczędzaniu w administracji publicznej”. Kwestia ta jednak wykracza poza kompetencje IZ POPT. Natomiast jako trzecia z wymienionych głównych przyczyn braku uczestnictwa w doskonaleniu zawodowym finansowanym z POPT 2007-2013 w 2011 r. został wskazany „brak wiedzy o szkoleniach organizowanych w ramach POPT”. Przyczyna ta jednak jest zapewne pochodną pierwszej, czyli polityki szkoleniowej danej instytucji. Bowiem informacje o szkoleniach są dystrybuowane zgodnie z planami szkoleń. Ocena jakości szkoleń oraz innych form kształcenia Wskaźnik ten składa się z oceny przydatności szkoleń oraz ich jakości merytorycznej. Jego wartość osiągnięta w 2011 r. została oszacowana na podstawie badania CAWI. W sześciostopniowej skali szkolnej (1 – ocena niedostateczna, 2 – ocena mierna, 3 – ocena dostateczna, 4 – ocena dobra, 5 – ocena bardzo dobra, 6 - ocena celująca) respondenci przyznali szkoleniom skumulowaną średnią ocenę 4,73, czyli „bardzo dobrą minus”. W celu porównania tego wyniku z poprzednimi latami należy zamienić zastosowaną w niniejszym badaniu skalę szkolną na sześciostopniową skalę, ale w przedziale od 0 do 5 i bez opisu skali. Taka zamiana daje wynik 3,73. W 2010 r. wskaźnik ten wyniósł 4,43. Taki spadek wartości wskaźnika byłby niepokojący. Należy jednak założyć, że jego główną przyczyną jest zmiana opisu skali. Czym innym bowiem jest zaznaczenie w ankiecie przedostatniego punktu na skali (przypadek skali od 0 do 5 bez opisu), a czym innym przyznanie ocen szkolnych. Z doświadczenia wynika, że respondenci w pytaniach ze skalą bez opisu składającą się z więcej niż 3 punktów, zaznaczają najczęściej przedostatni punkt. Natomiast w przypadku skali szkolnej od 1 do 6, najczęstszymi ocenami są te oscylujące wokół 4 oraz 5, czyli oceny dobrej i bardzo dobrej. Ocenę celującą przyznaje się tylko w wyjątkowych sytuacjach. To wyjaśnia pozorny spadek wartości omawianego wskaźnika. W związku z powyższym w analizie należy przyjąć, że wskaźnik w 2011 r. osiągnął wartość zbliżoną do wartości osiągniętej w 2010 r., bo respondenci wybierali najczęściej oceny „bardzo dobry minus”, co w przełożeniu na skalę 0-5 oscylowałoby właśnie pomiędzy 4 a 5. Taka wartość jest zadowalająca w kontekście wartości docelowej ustalonej na poziomie 4,5. przydatności szkoleń, ich jakości merytorycznej. Strona • • 15 Możliwe są jednak usprawnienia w tym zakresie, o czym świadczą choćby wyniki badania CAWI. Skumulowana ocena jakości szkoleń jest średnią z ocen cząstkowych, tj. ocen: 6 Ocena systemu realizacji polityki spójności w Polsce w ramach perspektywy 2004-2006, EGO s.c. na zlecenie MRR, Warszawa 2011. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Średnia ocena przydatności szkoleń w 2011 r. wyniosła 4,71 (w skali szkolnej od 1 do 6), natomiast ocena ich jakości – 4,76. Rozbicie tych wartości na zagadnienia szkoleniowe zaprezentowano poniżej. Tabela 4 Oceny przydatności i jakości szkoleń w podziale na tematykę. Tematyka szkoleń Ocena przydatności Ocena jakości analiza kosztów i korzyści ewaluacja informacja i promocja kompetencje miękkie (np. negocjacje, zarządzanie czasem, autoprezentacja, komunikacja) kompetencje zarządcze kontrola i/lub audyt korzystanie z KSI SIMIK 2007-2013 monitorowanie nauka języków obcych obsługa programów informatycznych ocena oddziaływania na środowisko pomoc publiczna prawo zamówień publicznych problematyka rozwoju przygotowanie instrumentów strukturalnych rachunkowość i finanse rozliczanie zarządzanie projektem 4,60 4,80 5,40 4,39 5,40 5,00 4,40 4,56 4,70 4,73 5,36 4,80 4,82 5,09 4,43 4,75 4,65 3,50 4,29 4,46 4,83 5,20 4,30 4,80 5,00 5,00 5,06 4,83 5,29 4,00 4,78 4,00 4,43 4,85 4,82 5,20 Średnia 4,71 4,76 Źródło: opracowanie własne na podstawie badania CAWI. Analiza danych z powyższej tabeli wskazuje na stosunkowo wysokie oceny przydatności szkoleń powiązanych z poszczególnymi procesami, tj. monitorowaniem oraz informacją i promocją. Drugą grupą szkoleń ocenianych wysoko pod względem przydatności są szkolenia obejmujące tzw. kompetencje ogólne w zakresie obsługi programów informatycznych oraz zarządzania projektami. Natomiast w zakresie oceny jakości najwyżej oceniane są szkolenia z kompetencji miękkich (co wskazuje na wysokie oceny jakości szkoleń prowadzonych formami warsztatowymi) oraz specjalistyczne szkolenia z analizy kosztów i korzyści czy ocen oddziaływania na środowisko (co wskazuje na wysokie oceny jakości szkoleń o specjalistycznej tematyce). Wysoko oceniana jest też jakość szkoleń z zarządzania projektem oraz nauki języków obcych (co wskazuje na wyższe oceny jakości szkoleń, które mogą być prowadzone w sposób warsztatowy). Niską oceną przydatności charakteryzują się natomiast szkolenia z zakresu problematyki rozwoju (ocena 3,50 przy średniej 4,71), czyli tzw. szkolenia ogólne. Na wykresie poniżej przedstawiona została ocena zapotrzebowania na szkolenia z poszczególnych obszarów tematycznych. Strona 16 Wykres 4 Zapotrzebowanie na szkolenia z poszczególnych obszarów tematycznych. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Źródło: opracowanie własne na podstawie badania CAWI. Z analizy powyższego wykresu wynika, że nadal konieczne jest szkolenie pracowników z zakresu języków obcych, co nie dziwi, gdyż ten obszar wymaga ciągłości procesu nauczania. Konieczne są również cykliczne szkolenia z prawa zamówień publicznych, prawdopodobnie ze względu na zmieniające się przepisy prawa oraz problemy z jego stosowaniem. Wysoką pozycję uzyskała również tematyka zarządzania projektem, co może wskazywać na pewien niedobór dotychczasowej podaży tego typu szkoleń. Dalsze wysokie wskazania wiążą się z etapem cyklu życia programu, na którym znajduje się obecna perspektywa finansowa 2007-2013. Powinna nastąpić intensyfikacja szkoleń związanych z rozliczaniem projektów. Z drugiej strony zauważalne jest zmniejszające się zapotrzebowanie na szkolenia z oceny oddziaływania na środowisko, najprawdopodobniej ze względu na obecny etap implementacji projektów i programów, które w większości przypadków mają już za sobą procedury uzyskiwania decyzji środowiskowych. Zwiększone zapotrzebowanie na szkolenia z tego zakresu powróci wraz z początkiem implementacji nowego okresu programowania. W badaniu CAWI respondenci zostali również poproszeni o wskazanie najbardziej optymalnych form szkoleń. Rozkład odpowiedzi przedstawia się następująco. Tabela 5 Wskazanie optymalnych form doskonalenia zawodowego. (0 - dana forma nie została wskazana, 1 - dana forma jest pożądana w trzeciej kolejności, …, 3 - dana forma jest pożądana w pierwszej kolejności) szkolenie, kurs, seminarium z dużym udziałem form warsztatowych szkolenie, kurs, seminarium prowadzone w formie wykładu staż, praktyka 1,50 0,67 0,63 Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 17 Średnia ocena w skali od 0 do 3 Strona Forma doskonalenia zawodowego Forma doskonalenia zawodowego Średnia ocena w skali od 0 do 3 (0 - dana forma nie została wskazana, 1 - dana forma jest pożądana w trzeciej kolejności, …, 3 - dana forma jest pożądana w pierwszej kolejności) zagraniczny wyjazd studyjny szkolenie, kurs, seminarium prowadzone w formie e- lub blended-learningu studia 0,62 0,49 0,46 Źródło: opracowanie własne na podstawie badania CAWI. Najbardziej optymalną formą doskonalenia zawodowego jest, w opinii respondentów, forma szkolenia z dużym udziałem elementów warsztatowych. Na drugim miejscu znajdują się tradycyjne szkolenia, na kolejnych zaś staże i praktyki oraz zagraniczne wyjazdy studyjne. Zestawienie tych preferencji z sytuacją z 2011 r. (deklarowany w CAWI udział w 2011 r. w danej formie szkoleniowej) wskazuje na zbieżność dwóch pierwszych miejsc. Tabela 6 Uczestnictwo respondentów w 2011 r. w danych formach doskonalenia zawodowego. Forma doskonalenia zawodowego szkolenie, kurs, seminarium z dużym udziałem form warsztatowych szkolenie, kurs, seminarium prowadzone w formie wykładu zagraniczny wyjazd studyjny szkolenie, kurs, seminarium prowadzone w formie e- lub blendedlearningu studia staż, praktyka % respondentów, którzy uczestniczyli w 2011 r. w danej formie doskonalenia zawodowego 54 % 50 % 8% 7% 4% 0% Źródło: opracowanie własne na podstawie badania CAWI. Najwięcej osób uczestniczyło w szkoleniach z dużym udziałem form warsztatowych oraz w szkoleniach tradycyjnych. Jest to zgodne z ich preferencjami w tym zakresie. Rozbieżności pojawiają się w przypadku stażów i praktyk, w których w 2011 r. nie uczestniczył żaden respondent, a które są wskazywane jako trzecie w kolejności najbardziej optymalne formy doskonalenia zawodowego. Przyczyn należy upatrywać w trudności zorganizowania tego typu staży. Jak wynika z wywiadu indywidualnego, IZ POPT dopuściła możliwość tego typu działań, jednak praktycznie widzi możliwość ich zastosowania tylko w przypadku administracji szczebla samorządowego (gdzie zakresy niektórych zadań są analogiczne). W przypadkach, w których respondenci uczestniczyli w innych formach doskonalenia zawodowego, a inne wskazali jako optymalne, zostali oni poproszeni o podanie ich opinii na temat przyczyn. Strona 18 Wykres 5 Opinie respondentów nt. przyczyn rozbieżności w proponowanych formach doskonalenia zawodowego a formach ich zdaniem optymalnych Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Źródło: opracowanie własne na podstawie badania CAWI. W opinii respondentów główną przyczyną tego stanu jest polityka oszczędzania w administracji publicznej, w wyniku której inne niż tradycyjne formy doskonalenia zawodowego, często droższe, są ograniczane. Dalsze usprawnienia w zakresie podniesienia oceny stopnia przydatności i jakości szkoleń są możliwe, co zostało opisane w części podsumowującej ocenę postępu finansowego. Ocena postępu finansowego Alokacja na Działanie 1.2 nie uległa zmianie i wynosi 17 000 000 euro (69 965 404,00 zł). W 2011 r. Strona 19 w ramach Działania 1.2 rozliczono 52 wnioski o płatność. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Tabela 7 Wartość wydatków kwalifikowalnych zatwierdzonych dla Działania 1.2 w 2011 r. Wartość wydatków kwalifikowalnych z EFRR (PLN) Poziom wykorzystania alokacji z EFRR 2011 4 571 246,58 6,53 % kumulatywnie 18 388 695,76 26,28 % Źródło: na podstawie danych otrzymanych od IZ POPT. Wartość wydatków kwalifikowanych z EFRR, zatwierdzonych w 2011 r. dla Działania 1.2, wyniosła 4 571 246,58 zł, co stanowi 6,53 % alokacji z EFRR przewidzianej na ww. Działanie. Wartość wydatków kwalifikowanych poniesionych przez beneficjentów od początku realizacji POPT 2007-2013 do końca 2011 r. wyniosła 18 388 695,76 zł, co stanowi 26,28 % dostępnej w Działaniu alokacji. W kolejnych latach poziom wykorzystania alokacji powinien zostać zdecydowanie zwiększony, szczególnie biorąc pod uwagę fakt, że wskaźnik produktu dla Działania 1.2, został osiągnięty na poziomie około 57 % wartości docelowej. Biorąc pod uwagę, że w chwili obecnej poziom wykorzystania dostępnej alokacji pozostaje niższy niż poziom realizacji zadań, to mamy w omawianym Działaniu do czynienia z sytuacją, w której dofinansowywane są przede wszystkim przedsięwzięcia o ograniczonej skali i budżecie. W rezultacie mamy do czynienia z sytuacją, w której występuje podaż środków na podnoszenie kwalifikacji, zapotrzebowanie na korzystanie z wyspecjalizowanych, a tym samym kosztowniejszych, form doskonalenia zawodowego, jak również ostrożność wynikająca z obaw o pojawienie się zarzutów dotyczących niegospodarnego wydatkowania środków publicznych. W ramach działań zaradczych, IZ POPT umożliwiła realizację „twinningów” w ramach administracji, tj. wymiany pracowników pomiędzy poszczególnymi urzędami (w opinii respondenta wywiadu indywidualnego, możliwość ta dotyczy raczej administracji samorządowej, w administracji rządowej jest to raczej niewykonalne). Rozważana jest także zmiana formy szkoleń, z tradycyjnych jedno lub dwudniowych na formy szkoleń indywidualnych dla każdego pracownika w formie coachingu czy mentoringu (czyli podnoszenie kwalifikacji pracowników w formie face-to-face). Powinno to zwiększyć poziom wydatkowania (ze względu na wyższe koszty tego typu szkoleń), i, przede wszystkim, zaspokoić zapotrzebowanie na niestandardowe szkolenia, podnieść ich efektywność i atrakcyjność dla pracowników oraz zapewnić najbardziej doświadczonym pracownikom możliwości dalszego rozwoju Strona problem. Dalsze usprawnienia są jednak możliwe, co zostało opisane w rekomendacjach. 20 zawodowego, co na obecnym etapie wdrażania (i doświadczenia pracowników) stanowiło już pewien Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Wyniki oceny dla Działania 2.1 Funkcjonowanie i rozwój systemu informatycznego Ocena poziomu realizacji wskaźnika produktu Liczba stanowisk użytkowników systemu Poniższy wykres obrazuje dynamikę osiągania wartości wskaźnika produktu dla Działania 2.1. Wykres 6 Dynamika realizacji wskaźnika Liczba stanowisk użytkowników systemu. Wartość docelowa po zmianie = 7 000 Wartość docelowa przed zmianą = 3 500 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych otrzymanych do IZ POPT. Docelowa wartość tego wskaźnika została w 2011 r. zwiększona z poziomu 3 500 do 7 000 użytkowników. Wartość wskaźnika zaczęła się stabilizować w 2009 r. i od 2010 r., wraz z ukonstytuowaniem się całego systemu wdrażania polityki spójności, osiąga wartości oscylujące wokół 7 000. Taka wartość powinna zostać utrzymana do końca okresu programowania, gdyż użytkownicy systemu KSI SIMIK 2007-2013 to najczęściej osoby, które będą uczestniczyły w rozliczaniu programów i projektów realizowanych w ramach perspektywy finansowej 2007-2013, więc ich uprawnienia do użytkowania KSI SIMIK 2007-2013 zostaną utrzymane. Ocena poziomu realizacji wskaźników rezultatu Ocena użyteczności systemu informatycznego monitoringu i kontroli Ocena użyteczności systemu informatycznego monitoringu i kontroli składa się z trzech ocen, tj.: Wartość wskaźnika w 2011 r. osiągnęła poziom 3,68 w skali od 1 do 5 i jest zbliżona do wartości w latach 2008-2010. Tabela 8 Dynamika realizacji wskaźnika rezultatu Ocena użyteczności systemu informatycznego monitoringu i kontroli Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 21 funkcjonalności systemu, czyli sprawności jego działania, przydatności systemu w kontekście zadań wykonywanych przez jego użytkowników, użyteczności systemu, czyli prostoty i intuicyjności jego obsługi. Strona • • • Rok Wartość wskaźnika osiągnięta w danym roku 2008 2009 2010 2011 3,67 3,42 3,65 3,68 Źródło: opracowanie własne na podstawie badania CAWI oraz raportu ewaluacyjnego Ocena stanu realizacji celów Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 w 2010 r., Pracownia Badań i Doradztwa „Re-Source”, Poznań, kwiecień 2011. Od 2009 r. wartość wskaźnika stale rośnie, co oznacza, że istnieje duże prawdopodobieństwo osiągnięcia założonej wartości docelowej (ocena 4). Sprzyja temu proces oswajania się z systemem oraz jego ciągłe dopracowywanie. Niemniej jednak, może okazać się, że próg oceny dobrej (4) będzie trudny do osiągnięcia w przypadku systemu informatycznego obejmującego duży zakres danych (co wpływa bezpośrednio na sprawność działania systemu i pośrednio na prostotę jego obsługi) i obsługiwanego przez wiele różnych podmiotów, z których każdy ma inne potrzeby informacyjne. System zaspokaja głównie potrzeby informacyjne instytucji nadrzędnych (potencjalną lukę informacyjną w instytucjach podrzędnych mają wypełniać Lokalne Systemy Informatyczne(LSI)), stąd założyć należy, że zawsze będzie istniało grono osób niezadowolonych z jego kształtu. Analiza ocen pokazuje, że najwyżej oceniana jest przydatność systemu (ocena 3,79 w skali od 1 do 5), średnio - sprawność jego działania (3,65), najniżej zaś prostota i intuicyjność obsługi (3,59). Strona 22 Porównanie wyników osiągniętych dla poszczególnych składowych z wynikami otrzymanymi w 2011 r. wskazuje na wzrost oceny przydatności (z 3,74 w 2010 r. na 3,79), co nie powinno dziwić, gdyż wraz z postępem w implementacji PO, wzrasta zapotrzebowanie na zbiorcze dane monitoringowe, które niejednokrotnie (w przypadku braku LSI) może zapewnić KSI SIMIK 2007-2013. Można prognozować, że ocena tego czynnika składowego dalej będzie rosnąć i wpływać pozytywnie na ocenę skumulowaną. Ocena sprawności KSI SIMIK 2007-2013 utrzymała się na poziomie 3,65, co oznacza, że w tym zakresie możliwe są dalsze ewentualne usprawnienia. Natomiast ocena intuicyjności użytkowania wzrosła w stosunku do poprzedniego roku z 3,57 do 3,59. Wzrost ten wynika z oswajania się użytkowników z systemem. Można wobec tego założyć, że ta składowa wskaźnika rezultatu również będzie wzrastać przy założeniu braku znaczących zmian w systemie. Podsumowując, wartość skumulowana wskaźnika prawdopodobnie będzie zależna od samoczynnego wzrostu oceny przydatności i prostoty obsługi systemu, natomiast ocena jego sprawności będzie zależała od prowadzonych działań ulepszających. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Ocena postępu finansowego Alokacja na Działanie 2.1 nie uległa zmianie i wynosi 8 500 000 euro (34 780 698,00 zł). W 2011 r. w ramach Działania 2.1 rozliczono 10 wniosków o płatność. Tabela 9 Wartość wydatków kwalifikowalnych zatwierdzonych dla Działania 2.1 w 2011 r. Wartość wydatków kwalifikowalnych z EFRR (PLN) Poziom wykorzystania alokacji z EFRR 2011 2 177 748,00 6,26 % kumulatywnie 6 924 645,00 19,91 % Źródło: na podstawie danych otrzymanych od IZ POPT. Wartość wydatków kwalifikowanych z EFRR zatwierdzonych w 2011 r. dla Działania 2.1, wyniosła 2 177 748,00 zł, co stanowi 6,26 % alokacji z EFRR przewidzianej na ww. Działanie. Wartość wydatków kwalifikowanych z EFRR poniesionych przez beneficjentów od początku realizacji Programu do końca 2011 r. wyniosła 6 924 645,00 zł, co stanowi 19,91 % dostępnej w Działaniu Strona 23 alokacji. Obecny poziom wykorzystania alokacji może wskazywać na konieczność korekty (obniżenia). Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Wyniki oceny dla Działania 2.2 Infrastruktura informatyczna Ocena poziomu realizacji wskaźników produktu Liczba zakupionych urządzeń informatycznych i telekomunikacyjnych Poniższy wykres obrazuje dynamikę osiągania wartości wskaźnika produktu dla Działania 2.2. Wykres 7 Dynamika realizacji wskaźnika Liczba zakupionych urządzeń informatycznych i telekomunikacyjnych Wartość docelowa (netto) po zmianie = 4 000 Wartość docelowa (netto) przed zmianą Programu = 1 000 66 % wartości docelowej po zmianie Programu Źródło: opracowanie własne na podstawie analizy wniosków o dofinansowanie. 7 Na koniec 2011 r. osiągnięto wartość 66 %. W przypadku tego wskaźnika od wartości docelowej należy odjąć wartość bazową wskaźnika, która wynosi 1 500 sztuk Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Strona 24 Stopień realizacji wskaźnika (66 %7) jest zadowalający, zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę konieczność wymiany sprzętu zakupionego na początku okresu programowania. Zgodnie z informacjami przekazanymi podczas wywiadu indywidualnego, dla sprzętu informatycznego przyjęto trzyletni okres amortyzacji, a większość sprzętu została zakupiona na początku obecnej perspektywy finansowej 2007-2013, dlatego obecnie zbliża się czas jego wymiany. Liczba zakupionych zestawów komputerowych Poniższy wykres obrazuje dynamikę osiągania wartości wskaźnika produktu dla Działania 2.2. Wykres 8 Dynamika realizacji wskaźnika Liczba zakupionych zestawów komputerowych (laptopy, serwery, komputery) wartość docelowa (netto) przed zmianą Programu = 4 220 wartość docelowa (netto) po zmianie Programu = 2 500 Źródło: opracowanie własne na podstawie analizy wniosków o dofinansowanie. Stopień realizacji wskaźnika (61 %8) jest zadowalający, zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę konieczność wymiany sprzętu zakupionego na początku okresu programowania. Ocena postępu finansowego Alokacja na Działanie 2.2 nie uległa zmianie i wynosi 10 200 000 euro (42 131 696,00 zł). W 2011 r. w ramach Działania 2.2 rozliczono 11 wniosków o płatność. Tabela 10 Wartość wydatków kwalifikowanych zatwierdzonych dla Działania 2.2 w 2011 r. Wartość wydatków kwalifikowalnych z EFRR (PLN) Poziom wykorzystania alokacji z EFRR 2011 3 909 257,01 9,28 % kumulatywnie 18 237 307,52 43,29 % Źródło: na podstawie danych otrzymanych od IZ POPT. Wartość wydatków kwalifikowanych z EFRR zatwierdzonych w 2011 r. dla Działania 2.2 wyniosła Programu do końca 2011 r. wyniosła 18 237 307,52 zł, co stanowi 43,29 % dostępnej w Działaniu 8 Na koniec 2011 r. osiągnięto wartość 61 %. W przypadku tego wskaźnika od wartości docelowej należy odjąć wartość bazową wskaźnika, która wynosi 800 sztuk. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Strona wydatków kwalifikowanych z EFRR poniesionych przez beneficjentów od początku realizacji 25 33 909 257,01 zł, co stanowi 9,28 % alokacji z EFRR przewidzianej na ww. Działanie. Wartość alokacji. Taki stopień wykorzystania alokacji wskazuje na prawdopodobieństwo jej wykorzystania w całości, bez konieczności zmian, zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę planowaną wymianę Strona 26 sprzętu. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Wyniki oceny dla Działania 3.1 Funkcjonowanie instytucji zaangażowanych w realizację NSRO Ocena poziomu realizacji wskaźników produktu Liczba posiedzeń komitetów i podkomitetów Poniższy wykres obrazuje dynamikę osiągania wartości wskaźnika produktu dla Działania 3.1. Wykres 9 Dynamika realizacji wskaźnika Liczba posiedzeń komitetów i podkomitetów Źródło: opracowanie własne na podstawie analizy wniosków o płatność. Wskaźnik ten osiągnął w 2011 r. wartość 6 sztuk Obecny stopień realizacji stanowi 42 %. Jest on zadowalający, zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę fakt, że do końca perspektywy, oprócz regularnych posiedzeń komitetów, będą odbywać się jeszcze np. podsumowujące posiedzenia podkomitetów. Liczba opracowanych ekspertyz, ocen, analiz, koncepcji, studiów Wskaźnik ten obejmuje po zmianach swym zakresem również wskaźniki z Działań 3.4 oraz 3.5. Strona 27 Poniższy wykres obrazuje dynamikę osiągania wartości wskaźnika produktu dla Działania 3.1. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Wykres 10 Dynamika realizacji wskaźnika Liczba opracowanych ekspertyz, ocen, analiz, koncepcji, studiów Wartość docelowa po zmianie Programu= 800 Wartość docelowa przed zmianą Programu= 500 45 % wartości docelowej po zmianie Programu Źródło: opracowanie własne na podstawie analizy wniosków o płatność. Wskaźnik ten (obejmujący swym zakresem również wskaźniki z dotychczasowych Działań 3.4 oraz 3.5) uzyskał na koniec 2011 r. wartość 360 sztuk, co stanowi 45 % zmienionej wartości docelowej. Taki poziom osiągnięcia jest zadowalający, zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę wzrost zapotrzebowania na ekspertyzy związany z: • • • nowymi gremiami, jak Krajowe Forum Terytorialne, Krajowe Obserwatorium Terytorialne, opracowaniem Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (KPZK), nową perspektywą finansową (ewaluacje ex-ante i inne ekspertyzy związane z programowaniem). Liczba spotkań, konferencji, seminariów Strona 28 Poniższy wykres obrazuje dynamikę osiągania wartości wskaźnika produktu dla Działania 3.1. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Wykres 11 Dynamika realizacji wskaźnika Liczba spotkań, konferencji, seminariów Wartość docelowa (netto) po zmianie Programu = 2 955 Wartość docelowa (netto) przed zmianą Programu= 225 48 % wartości docelowej po zmianie Programu Źródło: opracowanie własne na podstawie analizy wniosków o płatność. Wskaźnik ten (obejmujący również wskaźnik z dotychczasowego Działania 3.3) osiągnął do końca 2011 r. wartość 1 405 sztuk, czyli 48 %9 wartości docelowej po zmianie Programu. Obecny stopień jego realizacji wskazuje, że nie powinny wystąpić problemy z osiągnięciem wartości docelowej. W toku wywiadu indywidualnego z przedstawicielem IZ POPT uzyskano informacje, że rośnie liczba spotkań, m. in. ze względu na: • fakt powstania różnych nowych gremiów, jak np. Krajowe Forum Terytorialne, Krajowe Obserwatorium Terytorialne, • konieczność dyskusji nt. Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego czy Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, • konieczność dyskusji nt. nowej perspektywy finansowej 2014-2020, np. z samorządami. Wartość docelowa wskaźnika została zwiększona również ze względu na fakt, że wliczane jest do niego każde spotkanie organizowane przez Biuro Administracyjne w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego. 9 W przypadku tego wskaźnika od wartości docelowej należy odjąć wartość bazową, stąd wartości na wykresie są podawane jako wartości netto. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Strona 29 W związku z powyższym, nie istnieje zagrożenie niezrealizowania wartości docelowej ww. wskaźnika. Liczba zakupionych pozostałych urządzeń i przedmiotów wyposażenia biurowego Poniższy wykres obrazuje dynamikę osiągania wartości wskaźnika produktu dla Działania 3.1. Wykres 12 Dynamika realizacji wskaźnika Liczba zakupionych pozostałych urządzeń i przedmiotów wyposażenia biurowego Źródło: opracowanie własne na podstawie analizy wniosków o płatność. Wskaźnik ten osiągnął w 2011 r. wartość 1 344 sztuk. Dla wskaźnika nie została określona wartość docelowa. Jest on monitorowany corocznie. Dynamika jego realizacji zmniejszyła się ze względu na fakt, że znaczne działania w zakresie doposażenia w urządzenia i przedmioty wyposażenia biurowego zostały wykonane w 2009 r., a ich okres amortyzacji jest dłuższy niż w przypadku sprzętu informatycznego, stąd nie ma jeszcze potrzeby wymiany zakupionego sprzętu. Liczba projektów kluczowych objętym wsparciem Strona 30 Poniższy wykres obrazuje dynamikę osiągania wartości wskaźnika produktu dla Działania 3.1 (dotychczasowego Działania 3.2). Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Wykres 13 Dynamika realizacji wskaźnika Liczba projektów kluczowych objętym wsparciem Wartość docelowa przed zmianą Programu= 800 Wartość docelowa po zmianie Programu = 300 89 % wartości docelowej po zmianie Programu Źródło: opracowanie własne na podstawie analizy wniosków o płatność. Wskaźnik ten na koniec 2011 r. osiągnął wartość 268 sztuk, czyli 89 % wartości docelowej po zmianie. Obecny stopień jego realizacji wskazuje, że nie powinny wystąpić problemy z osiągnięciem wartości docelowej. Nie istnieje również zagrożenie przekroczenia zmienionej wartości docelowej ze względu na fakt, że każdy projekt liczony jest tylko raz, nawet jeśli otrzymał wsparcie zarówno w zakresie weryfikacji dokumentacji, jak i doradztwa dla różnych dokumentów. Ocena poziomu realizacji wskaźników rezultatu Średni czas wypłaty środków na podstawie wniosków o płatność w PO Średni czas wypłaty środków w PO na podstawie wniosków o płatność wyniósł w 2011 r. 13,9 dni. Tabela 11 Dynamika realizacji wskaźnika rezultatu Średni czas wypłaty środków na podstawie wniosków o płatność w PO. Rok 2008 2009 2010 2011 Wartość wskaźnika osiągnięta w danym roku Zmiana rocznych wartości wskaźnika 26,50 25,40 10,80 13,90 nd 4,08 % 57,44 % -28,47 % Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Strona Do 2010 r. średni czas wypłaty środków na podstawie wniosków o płatność skracał się, natomiast w 2011 r. ponownie się wydłużył do prawie 14 dni. Przyczyny tego stanu rzeczy nie należy jednak upatrywać w pogarszającej się jakości wniosków o płatność czy potencjału IZ POPT do ich oceny. Ze wskaźnika rezultatu dotyczącego jakości wniosków o dofinansowanie, który notuje stały wzrost, można wnioskować bowiem, że jakość wniosków o płatność składanych przez beneficjentów również się polepsza. W związku z powyższym, można założyć, że spadek był chwilowy i wynikał ze spiętrzenia 31 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych otrzymanych od IZ POPT oraz raportu Ocena stanu realizacji celów Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 w 2010 r., Pracownia Badań i Doradztwa „Re-Source” zadań lub aktualizacji dokumentów programowych POPT 2007-2013. Co więcej, wartość docelowa wskaźnika została w znacznym stopniu przekroczona - została określona na 40 dni. Ocena dostosowania stanowisk pracy do wykonywania zadań związanych z programowaniem, wdrażaniem, monitorowaniem, informowaniem, oceną i kontrolą NSRO Średnia ocena dostosowania stanowisk pracy do wykonywania zadań została oceniona w 2011 r. na 4,23 w skali od 1 do 5. W 2010 r. wartość ta wyniosła 4,29. Zanotowano więc jej niewielki spadek. Wynika on z faktu, że stanowiska pracy, które zostały dostosowane na początku okresu programowania, już się zamortyzowały. Dotyczy to zwłaszcza komputerów, które nie są finansowane w ramach tego działania, jednak konstrukcja ww. wskaźnika je zawiera. Sprzęt zakupiony na początku okresu programowania wymaga już wymiany. Potwierdzają to oceny cząstkowe (w oddzielnych tabelach zaprezentowano składniki wchodzące bezpośrednio lub pośrednio w zakres zadań finansowanych w ramach Działania 3.1 oraz składniki wchodzące w zakres zadań finansowanych w ramach Działania 2.2, ale wchodzące w zakres samego wskaźnika dla Działania 3.1). Tabela 12 Oceny cząstkowe składników wskaźnika wchodzących bezpośrednio lub pośrednio w zakres zadań finansowanych w ramach Działania 3.1 Składowe wskaźnika Średnia ocena w skali od 1 do 5 dostęp do materiałów eksploatacyjnych (tonery, tusze, papier) 4,27 dostęp do wyposaŜenia biurowego 4,25 4,03 wielkość powierzchni zajmowanej przez Pana/i stanowisko pracy stan techniczny i eksploatacyjny pomieszczeń w Pana/i miejscu pracy 3,86 komfort stanowiska pracy (np. hałas, odwiedziny innych osób, etc.) 3,69 Strona 32 Źródło: opracowanie własne na podstawie badań CAWI. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Tabela 13 Oceny cząstkowe składników wskaźnika rezultatu dla Działania 3.1, a wchodzących w zakres zadań finansowanych w ramach Działania 2.2 Składowe wskaźnika Średnia ocena w skali od 1 do 5 dostęp do urządzeń takich jak: kopiarki, skanery, faksy, projektory, ekrany projekcyjne w Pana/i miejscu pracy 4,17 dostęp do oprogramowania komputerowego na Pana/i stanowisku pracy 3,94 jakość zestawu komputerowego na Pana/i stanowisku pracy 3,89 Źródło: opracowanie własne na podstawie badań CAWI. Z analizy tabeli 12 wynika, że niższe oceny uzyskują elementy, na które wpływ projektów realizowanych w ramach POPT 2007-2013 jest mniejszy (np. warunki lokalowe). Zakup lub budowa budynku na potrzeby MRR, nie jest raczej możliwy w obecnej sytuacji, w której wydatki publiczne są ograniczane. Tabela 13 potwierdza natomiast tezę, że na nieznaczny spadek skumulowanej wartości wskaźnika może mieć wpływ zużycie sprzętu komputerowego, który otrzymuje oceny niższe niż 4. Ocena postępu finansowego Alokacja na Działanie 3.1 została zwiększona z 34 000 000 euro do 51 850 000 (213 113 357,00 zł). Tabela 14 Wartość wydatków kwalifikowanych zatwierdzonych dla Działań 3.1, 3.2, 3.4 i 3.5 w 2011 r. Wartość wydatków kwalifikowalnych z EFRR (PLN) Poziom wykorzystania alokacji z EFRR 2011 22 133 851,86 10,39 % kumulatywnie 76 374 845,60 35,84 % Źródło: na podstawie danych otrzymanych od IZ POPT. Wartość wydatków kwalifikowanych z EFRR zatwierdzonych w 2011 r. dla Działań 3.1, 3.2, 3.4 oraz 3.5 wyniosła 22 133 851,86 zł, co stanowi 10,39 % alokacji z EFRR przewidzianej na ww. Działanie. Wartość wydatków kwalifikowanych z EFRR poniesionych przez beneficjentów Działań 3.1, 3.2, 3.4 oraz 3.5 od początku realizacji POPT 2007-2013 do końca 2011 r. wyniosła 76 374 845,66 zł, co stanowi 35,84 % dostępnej w Działaniu alokacji. Taki stopień wykorzystania alokacji na koniec 2011 r. Strona 33 wskazuje na możliwość wystąpienia konieczności korekty wartości docelowej. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Wyniki oceny dla Działania 3.2 Ocena (ewaluacja) NSRO Ocena poziomu realizacji wskaźników produktu Liczba ocen, analiz, studiów i koncepcji wykonanych przez ewaluatorów zewnętrznych Przed zmianami z 2011 r. analizowane poniżej Działanie miało numer 3.3, obecnie jest to Działanie 3.2. Poniższy wykres obrazuje dynamikę osiągania wartości wskaźnika produktu dla Działania 3.2. Wykres 14 Dynamika realizacji wskaźnika Liczba ocen, analiz, studiów i koncepcji wykonanych przez ewaluatorów zewnętrznych Źródło: opracowanie własne na podstawie analizy wniosków o płatność. Postęp rzeczowy w działaniu (mierzony wskaźnikiem produktu) w 2011 r. osiągnął 79 % wartości docelowej10. Realizacja wskaźnika cechuje się, począwszy od 2009 r., dużą dynamiką wzrostu, co pozwala uznać, że utrzymanie tempa wzrostu pozwoli na pełną realizację założeń. Oczekiwanie utrzymania wysokiego stopnia realizacji wskaźnika jest w pełni zasadne, gdyż zapotrzebowanie na oceny i analizy dotyczące zarówno realizacji perspektywy finansowej 2007-2013, jak i 2014-2020 będzie wysokie. euro (52 297 663,00 zł). W 2011 r. w ramach tego Działania rozliczono 11 wniosków o płatność. 10 W przypadku tego wskaźnika od wartości docelowej należy odjąć wartość bazową (56 sztuk), stąd wartości na wykresie są podawane jako wartości netto. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Strona Alokacja ze środków unijnych na Działanie 3.2 (dawne 3.3) nie uległa zmianie i wynosi 12 750 000 34 Ocena postępu finansowego Tabela 15 Wartość wydatków kwalifikowanych zatwierdzonych dla Działania 3.2 w 2011 r. Wartość wydatków kwalifikowalnych z EFRR (PLN) Poziom wykorzystania alokacji z EFRR 2011 4 342 087,55 8,3 % kumulatywnie 11 412 304,80 21,82 % Źródło: na podstawie danych otrzymanych od IZ POPT. Wartość wydatków kwalifikowanych z EFRR zatwierdzonych w 2011 r. dla Działania 3.2, wyniosła 4 342 087,55 zł, co stanowi 8,3 % alokacji z EFRR przewidzianej na ww. Działanie. Natomiast wartość wydatków kwalifikowanych z EFRR poniesionych przez beneficjentów od początku realizacji Programu do końca 2011 r. wyniosła 11 412 304,88 zł, co stanowi 21,82 % dostępnej w Działaniu alokacji. Dotychczasowy poziom wykorzystania alokacji wskazuje na możliwość wystąpienia zagrożenia nie wykonania planu, zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę fakt, że stopień osiągnięcia wartości docelowej wskaźnika produktu Liczba ocen, analiz, studiów i koncepcji wykonanych przez ewaluatorów zewnętrznych wynosi 61 %. Oznacza to, że zlecane od 2012 r. ewaluacje musiałyby być znacznie większej wartości niż dotychczas. Taka sytuacja będzie miała miejsce w przypadku ewaluacji ex-ante, które, ze względu na zakres, będą znacznie droższe niż standardowe ewaluacje, niemniej jednak nie wydaje się, aby ten wzrost pokrył różnicę pomiędzy zaawansowaniem rzeczowym i finansowym. Co więcej, zakres działania ograniczono do finansowania samych ewaluacji, Strona 35 a finansowanie spotkań z nimi związanych przesunięto do Działania 3.1. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Wyniki oceny dla Działania 4.1 Promocja i informacja Ocena poziomu realizacji wskaźników produktu Wolumen egzemplarzy wszystkich publikacji, broszur, ulotek Poniższy wykres obrazuje dynamikę osiągania wartości wskaźnika produktu dla Działania 4.1. Wykres 15 Dynamika realizacji wskaźnika Wolumen egzemplarzy wszystkich publikacji, broszur i ulotek Źródło: opracowanie własne na podstawie analizy wniosków o płatność. Postęp rzeczowy w działaniu mierzony ww. wskaźnikiem produktu osiągnął na koniec 2011 r. 9 180 735 sztuk. Ponieważ nie określono wartości docelowej realizacji ww. wskaźnika w dokumentach programowych POPT 2007-2013, wskaźnik monitorowany jest na bieżąco i podlega ocenie jedynie w zakresie dynamiki jego wdrażania, którą należy ocenić pozytywnie - wartości osiągane w kolejnych latach znacznie wzrastają. Przykładowo w 2011 r. wskaźnik osiągnął wartość 5 860 671 sztuk i jest o 139 % wyższy niż w 2010 r. Można prognozować dalszy wysoki przyrost wartości ww. wskaźnika ze względu na fakt, że wraz ze zbliżaniem się do końca realizacji perspektywy finansowej 2007-2013 instytucje Liczba analiz, ekspertyz, badań i studiów Poniższy wykres obrazuje dynamikę osiągania wartości wskaźnika produktu dla Działania 4.1. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Strona oraz ulotek. 36 będą mogły prezentować efekty realizowanych programów i projektów w formie publikacji, broszur Wykres 16 Dynamika realizacji wskaźnika Liczba analiz, ekspertyz, badań i studiów. Wartość docelowa (netto) przed zmianą Programu= Programu =133 133 Wartość docelowa (netto) po zmianie Programu = 101 17 % wartości docelowej po zmianie Programu Źródło: opracowanie własne na podstawie analizy wniosków o płatność. Postęp rzeczowy w działaniu na koniec 2011 r. mierzony tym wskaźnikiem osiągnął wartość 17 sztuk, co stanowi 17 % wartości docelowej (netto11) po zmianie POPT 2007-2013. Dynamika realizacji wskaźnika i niski stopień jego realizacji spowodowały obniżenie jego wartości docelowej w 2011 r. z 165 do 133 sztuk (netto ze 133 do 101 sztuk). Oznacza to, że aby zrealizować założoną wartość, w pozostałych latach wskaźnik musi osiągać wartość 21 sztuk rocznie. Jak wynika z wyjaśnień przedstawionych w wywiadzie indywidualnym z przedstawicielem IZ POPT, tak nieznaczne obniżenie wartości docelowej wskaźnika wynikało z uzgodnień z jednostką odpowiedzialną za działania informacyjno-promocyjne. Jednak dotychczasowa dynamika realizacji wskaźnika, na którą miały wpływ nie tylko popyt na tego rodzaju badania, ale również stan zatrudnienia w jednostce odpowiedzialnej za działania informacyjno-promocyjne oraz zasady zlecania analiz (postępowania w trybie ustawy Prawo zamówień publicznych lub rozeznania rynku) w MRR, wskazują, że mogą wystąpić problemy z osiągnięciem nawet tej zmniejszonej wartości. Ocena poziomu realizacji wskaźników rezultatu Zgodnie z założeniami badania, które zostały uzgodnione z Zamawiającym, wskaźnik rezultatu 11 Wartość docelowa po zmianie wynosi 133 sztuk jednak wartość docelowa netto po zmianie wynosi 101 sztuk ze względu na fakt, że wartość bazowa wskaźnika wynosi 32 sztuki. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Strona objęty zakresem analizy, gdyż jego wartość jest uzyskiwana jako wynik badania opinii Znajomość 37 Odsetek respondentów wyrażających pozytywne opinie nt. interwencji strukturalnych nie został funduszy europejskich oraz opinie na temat skuteczności ich wdrażania, które zlecane jest cyklicznie przez IZ POPT. Ocena postępu finansowego Alokacja na Działanie 4.1 nie została zmieniona i wynosi 54 130 000 euro (222 924 973,00 zł). W ramach Działania 4.1 rozliczono w 2011 r. 18 wniosków o płatność. Tabela 16 Wartość wydatków kwalifikowanych zatwierdzonych dla Działania 4.1 w 2011 r. Wartość wydatków kwalifikowalnych z EFRR (PLN) Poziom wykorzystania alokacji z EFRR 2011 29 785 334,17 10,25 % kumulatywnie 76 894 511,91 34,49 % Źródło: na podstawie danych otrzymanych od IZ POPT. Kwota wydatków kwalifikowanych z EFRR zatwierdzona we wnioskach o płatność w Działaniu 4.1 w 2011 r. wyniosła 29 785 334,17 zł i stanowi 10,25 % dostępnej alokacji z EFRR. Zatwierdzone wydatki kwalifikowane z EFRR od początku okresu programowania wyniosły na koniec 2011 r. 76 894 511,91 zł, co stanowi 34,49 % alokacji z EFRR przewidzianej w Działaniu. Wobec wysokiego poziomu kontraktacji środków, przewidzianych na realizację Działania 4.1 oraz poziomu wydatkowania osiągniętego w 2011 r., można założyć, że możliwe jest wykorzystanie Strona 38 środków na poziomie określonym w dokumentach programowych POPT 2007-2013. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Wyniki oceny dla Działania 4.2 Wymiana doświadczeń pomiędzy uczestnikami procesu realizacji NSRO Ocena poziomu realizacji wskaźników produktu Wolumen wydanych materiałów informacyjnych, publikacji, raportów Poniższy wykres obrazuje dynamikę osiągania wartości wskaźnika produktu dla Działania 4.2. Wykres 17 Dynamika realizacji wskaźnika Wolumen wydanych materiałów informacyjnych, publikacji, raportów. Źródło: opracowanie własne na podstawie analizy wniosków o płatność. Postęp rzeczowy w działaniu, który jest mierzony wskaźnikiem produktu w 2011 r. osiągnął wartość 344 400 sztuk i jest o 343 800 sztuk wyższy niż w 2010 r., w którym osiągnął on wartość 600 sztuk. Ponieważ nie określono wartości docelowej realizacji ww. wskaźnika w dokumentach programowych POPT 2007-2013, wskaźnik monitorowany jest na bieżąco i podlega ocenie jedynie w zakresie dynamiki jego wdrażania, którą należy ocenić pozytywnie. Można prognozować dalszy wysoki przyrost wartości ww. wskaźnika ze względu na fakt, że wraz ze zbliżaniem się do końca realizacji perspektywy finansowej 2007-2013 instytucje będą mogły informować o efektach realizowanych Strona 39 programów i projektów i dzielić się dobrymi praktykami w tym zakresie. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Liczba spotkań, seminariów i konferencji Poniższy wykres obrazuje dynamikę osiągania wartości wskaźnika produktu dla Działania 4.2. Wykres 18 Dynamika realizacji wskaźnika Liczba spotkań, seminariów i konferencji. Wartość docelowa (netto) po zmianie = 470 Wartość docelowa (netto) przed zmianą = 280 58 % wartości docelowej po zmianie Programu Źródło: opracowanie własne na podstawie analizy wniosków o płatność. Postęp rzeczowy w działaniu mierzony wskaźnikiem produktu osiągnął na koniec 2011 r. 272 sztuk co stanowi 58 % wartości docelowej po zmianie POPT 2007-2013. W oparciu o dotychczasowe badania, dotyczące realizacji ww. wskaźnika w kolejnych latach, zweryfikowano jego wartość docelową określoną w dokumentach programowych POPT 2007-2013, tj. podwyższono do 500 sztuk (netto do 470 sztuk). Dynamika realizacji wskaźnika jest stosunkowo wysoka, co oznacza, że zwiększona wartość docelowa zostanie prawdopodobnie osiągnięta, gdyż w końcowym okresie programowania zapotrzebowanie na spotkania podsumowujące wzrośnie. Ocena poziomu realizacji wskaźników rezultatu Tabela 17 Dynamika realizacji wartości wskaźnika Odsetek złożonych projektów poprawnych pod względem formalnym i merytorycznym Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Strona W 2011 r. do IZ POPT wpłynęło w sumie 65 wniosków o dofinansowanie, z czego 46 było poprawnych pod względem formalnym i merytorycznym, to znaczy nie wymagały one wprowadzania żadnych poprawek. W związku z powyższym, wartość wskaźnika w 2011 r. wyniosła 70,77 %. 40 Odsetek złożonych projektów poprawnych pod względem formalnym i merytorycznym Rok Wartość wskaźnika osiągnięta w danym roku Dynamika wzrostu wskaźnika (pp) 38,71 % 56,06 % 70,59 % 70,77 % nd 17,35 % 14,53 % 0,18 % 2008 2009 2010 2011 Źródło: opracowanie własne na podstawie badania Ocena stanu realizacji Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 20072013 w 2010 r., Pracownia Badań i Doradztwa „Re-Source, Poznań 2011. Z analizy dynamiki wzrostu wartości wskaźnika wynika, że od 2008 r. jakość składanych wniosków o dofinansowanie poprawiała się z każdym rokiem. Niemniej jednak, w 2011 r. nie zanotowano już tak dużego wzrostu wartości wskaźnika, co może oznaczać, że osiągnął on już swój docelowy poziom. Należy założyć, że w procesie składania wniosków o dofinansowanie zawsze będą zdarzały się błędy, nawet w przypadku cyklicznego szkolenia beneficjentów(błędy ludzkie, nieznajomość zmieniających się dokumentów programowych). W związku z powyższym, spadek tempa wzrostu wartości wskaźnika nie jest problemem, sygnałem do niepokoju byłby tylko spadek wartości wskaźnika. Ocena postępu finansowego Alokacja na Działanie uległa zwiększeniu z 12 070 000 do 37 570 000 euro (154 329 471,00 zł). W 2011 r. zatwierdzono i rozliczono 20 wniosków o płatność. Tabela 18 Wartość wydatków kwalifikowanych zatwierdzonych dla Działania 4.2 w 2011 r. Wartość wydatków kwalifikowalnych z EFRR (PLN) Poziom wykorzystania alokacji z EFRR (po zmianie) 2011 5 098 876,98 10,25 % kumulatywnie 13 098 118,36 26,33 % Źródło: na podstawie danych otrzymanych od IZ POPT. Kwota wydatków kwalifikowanych finansowanych z EFRR, zatwierdzona we wnioskach o płatność w Działaniu 4.2 w 2011 r. wyniosła 5 098 876,98 zł i stanowi 10,25 % dostępnej alokacji z EFRR. Wydatki kwalifikowane z EFRR, zatwierdzone od początku okresu programowania do końca 2011 r., wyniosły 13 098 118,36 zł, co stanowi 26,33 % alokacji z EFRR przewidzianej w Działaniu 4.2. Zauważyć należy również, że pomimo faktu, że poziom kompetencji i wiedzy pracowników instytucji 2020 wpłyną na jego zwiększenie. Dodatkowo, wraz z końcem okresu programowania będzie wzrastać możliwość prezentacji najlepszych praktyk. Jednak pomimo wzrostu zapotrzebowania na poszczególne typy projektów dofinansowane w ramach Działania 4.2, może okazać się, że alokacja Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Strona wymianę doświadczeń będzie spadać, jednakże przygotowania do perspektywy finansowej 2014- 41 zajmujących się realizacją NSRO oraz beneficjentów jest już na tyle wysoki, że zapotrzebowanie na nie zostanie wykorzystana ze względu na potencjał absorpcyjny beneficjentów, który w zakresie liczebności kadr obsługujących wnioski o dofinansowanie w ramach POPT 2007-2013, raczej się nie Strona 42 zwiększy. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Podsumowanie Analiza i ocena stanu realizacji założonych celów rzeczowych i finansowych wskazuje, że podjęte w 2011 r. działania zarówno dostosowujące (np. rozszerzenie katalogu beneficjentów czy realizowanych działań), jak i działania zaradcze (zmiany wartości docelowych wskaźników oraz alokacji na poszczególne Działania) przyniosły oczekiwane skutki. Wyjątek stanowi Działanie 1.2, w przypadku którego obecny poziom wykorzystania alokacji wynosi 28 %, podczas gdy stopień osiągnięcia wartości docelowej wskaźnika produktu Liczba przeprowadzonych szkoleń, warsztatów, treningów, seminariów, wizyt studyjnych oraz innych form kształcenia, w których wzięli udział pracownicy instytucji objętych wsparciem POPT 2007-2013 wynosi 57 %. W konsekwencji mamy do czynienia z sytuacją, na którą składają się: podaż środków na podnoszenie kwalifikacji, zapotrzebowanie na korzystanie z wyspecjalizowanych, a tym samym kosztowniejszych form doskonalenia zawodowego i ostrożność wynikająca z obaw o pojawienie się zarzutów dotyczących niegospodarnego wydatkowania środków publicznych. Wyjątek stanowi również Działanie 4.1, w którym wydaje się, że zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika Liczba analiz, ekspertyz, badań i studiów (w ramach działań informacyjno-promocyjnych) z 165 na 133 sztuki (po uwzględnieniu wartości bazowej z 133 na 101 sztuk) było zbyt małe, bowiem obecny poziom jego osiągnięcia wynosi zaledwie 17 %. Pomimo że tak nieduża obniżka wartości docelowej wskaźnika wynikała ze stanowiska Departamentu Informacji i Promocji MRR, który uznał, że zrealizuje ten wskaźnik, w opinii ewaluatora jest to niemożliwe. Wymagałoby to zlecania corocznie 21 badań, co wydaje się niemożliwe bez znacznego zwiększenia zasobu kadrowego Departamentu Informacji, Promocji i Szkoleń. Strona 43 Dla pogłębienia posumowania wyników niniejszego badania przygotowano analizę SWOT dla POPT 2007-2013 skupiającą się na elementach analizowanych w niniejszym badaniu, czyli stopniu osiągania założonych celów wyrażonych wskaźnikami produktu i rezultatu. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Tabela 19 Matryca SWOT dla POPT 2007-2013 (w zakresie analizy stopnia osiągania wskaźników) Mocne strony POPT 2007-2013 Otwartość IZ POPT na zmiany DuŜe doświadczenie IZ POPT Razem: Szanse: otoczenia %12 Słabe strony POPT 2007-2013 %13 80 Stosunkowo niska elastyczność niektórych działań, ze względu na ich silne powiązanie z ogólnymi politykami wewnętrznymi danych instytucji (np. polityki kadrowe, szkoleniowe, etc.) 50 20 PrzedłuŜające się procedury PZP (których przyczyną są często wewnętrzne jednostki zajmujące się zamówieniami) 50 100 pozytywne strony DuŜe doświadczenie pozostałych instytucji systemu Razem 100 ZagroŜenia: negatywne strony otoczenia 100 Oszczędności w sferze budŜetowej (racjonalizacja zatrudnienia w administracji publicznej i samoograniczenie w wydatkach na działania promocyjne, szkoleniowe, etc.) 100 100 100 Źródło: opracowanie własne. Z analizy powyższej matrycy SWOT, wynika, że zidentyfikowano poważne zagrożenie dla realizacji celów POPT 2007-2013, jakim są oszczędności w sferze budżetowej, które mogą wpłynąć na mniejsze wykorzystanie dostępnej alokacji oraz nieosiągnięcie założonych wskaźników. 12 13 Strona 44 Na podstawie analizy SWOT wykonano następnie analizę TOWS. Polegała ona na zbadaniu, które z czterech pól analizy SWOT (słabe i mocne strony oraz szanse i zagrożenia) mają na siebie nawzajem największy wpływ. Na tej podstawie powstała tabela krzyżowa, która pokazała zależność między elementami analizy SWOT. W przypadku niniejszego badania liczba interakcji była największa, a ich siła najmocniejsza na przecięciu mocnych stron i zagrożeń. W związku z powyższym, strategia działań naprawczych powinna być strategią „konserwatywną” – tabela poniżej. W % wyrażono wagę danego czynnika w ocenie poszczególnych elementów analizy SWOT. Jw. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Tabela 20 Wybór strategii działania na podstawie analizy TOWS. Mocne strony Szanse Zagrożenia Strategia „agresywna” Strategia „konserwatywna” Słabe strony Strategia „konkurencyjna” Strategia „defensywna” Źródło: opracowanie własne. Strona 45 Strategia „konserwatywna” oznacza wdrożenie działań, polegających na osłabianiu zagrożeń przy jednoczesnym wzmacnianiu i wykorzystaniu mocnych stron. W odniesieniu do POPT 2007-2013 oznacza to konieczność podejmowania działań w kierunku zmniejszenia wpływu oszczędności w administracji poprzez elastyczne działania IZ POPT. Strategia ta została odzwierciedlona w rekomendacjach. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Rekomendacje Rekomendacja 1 - Działania w zakresie zwiększenia efektywności działań szkoleniowych oraz zwiększenia prawdopodobieństwa efektywnego wykorzystania alokacji w ramach Działania 1.2 Zidentyfikowane problemy W Działaniu 1.2 obecny poziom wykorzystania alokacji wynosi 26,28 %, podczas gdy stopień osiągnięcia wartości docelowej wskaźnika produktu Liczba przeprowadzonych szkoleń, warsztatów, treningów, seminariów, wizyt studyjnych oraz innych form kształcenia, w których wzięli udział pracownicy instytucji objętych wsparciem POPT 2007-2013 wynosi 57 %. W konsekwencji mamy do czynienia z sytuacją, w której występuje: • • • podaż środków na podnoszenie kwalifikacji, zapotrzebowanie na korzystanie z wyspecjalizowanych, a tym samym kosztowniejszych, form doskonalenia zawodowego ostrożność wynikająca z obaw o pojawienie się zarzutów dotyczących niegospodarnego wydatkowania środków publicznych. Sposób wdrożenia 1. Optymalizacja sposobu analizy potrzeb szkoleniowych Wskazane jest położenie większego nacisku na dofinansowanie innych form doskonalenia zawodowego niż najbardziej popularne szkolenia krajowe o charakterze ogólnym, którymi instytucje na obecnym etapie realizacji polityki spójności, są już wyraźnie „nasycone”. Właściwym jest dążenie do zintensyfikowania działań zmierzających do zindywidualizowania ścieżek kariery dla pracowników zatrudnionych w różnych instytucjach, pełniących określone funkcje w systemie wdrażania pomocy ze środków Unii Europejskiej. Ważne jest, aby sposób oceny zapotrzebowania na szkolenia (najczęściej odbywający się poprzez ocenę przełożonego, który po rozmowie z pracownikami lub na podstawie własnych obserwacji wypowiada się na temat obszarów wymagających doskonalenia u swoich pracowników), zastąpić formą „z zaangażowaniem” doradców zawodowych. 2. Zwiększenie elastyczności w zakresie definiowania potrzeb szkoleniowych Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Strona Zatem cykliczne warsztaty, organizowane dla pracowników zajmujących kierownicze stanowiska w administracji publicznej, z zaangażowaniem profesjonalnych doradców zawodowych, pozwoliłyby na doskonalenie umiejętności w zakresie właściwego zarządzania personelem i odpowiedniego identyfikowania jego potrzeb, co przełożyłoby się na lepszy dobór odpowiednich czynników motywacji pracowników (do których bez wątpienia zaliczyć należy też szkolenia). 46 Przełożony, zarządzający dużą liczebnie grupą ludzi, często nie ma czasu i nie jest w stanie ocenić faktycznych umiejętności i tzw. luk kompetencyjnych poszczególnych pracowników całej instytucji. Dodatkowo, wiedza merytoryczna przełożonego, nie musi być połączona (często zdarza się to w praktyce), z umiejętnościami w zakresie zarządzania i odpowiedniego motywowania kierowaną grupą ludzi. Należy rozważyć zwiększenie elastyczności w zakresie akceptowania potrzeb szkoleniowych wykraczających poza obecny zakres obowiązków pracownika, ale tylko pod warunkiem określenia dla niego ścieżki kariery uwzględniającej następujące możliwości, np.: • • • • rozszerzenie zakresu zadań, przygotowanie do zmiany zakresu zadań, wzmocnienie/stworzenie systemu zastępstw dla zadań unikalnych), stworzenie wewnątrzinstytucjonalnego systemu mentoringu skomplikowanych, multidyscyplinarnych czy unikatowych. w zakresie zadań Działania takie można podejmować w porozumieniu z posiadającymi największe doświadczenie pracownikami, dla których nie ma możliwości pionowej ścieżki rozwoju zawodowego i istnieje potrzeba poziomych ścieżek rozwoju. 3. Intensyfikacja działań dotyczących organizowania bardziej zindywidualizowanych/ zawężonych form doskonalenia zawodowego Szkolenia grupowe, często o charakterze ogólnym, spełniały swoje funkcje jedynie w początkowym okresie wdrażania perspektywy finansowej 2007-2013, gdy celem było jak najszybsze wyposażenie pracowników w wiedzę niezbędną do sprawnej realizacji NSRO. Na obecnym etapie warto zorganizować szkolenia zindywidualizowane, np. w formie coachingu (co IZ POPT już planuje). 4. Intensyfikacja działań dotyczących organizowania szkoleń pod potrzeby nowej perspektywy finansowej 2014-2020 W związku z faktem, że w projektach rozporządzeń na nową perspektywę finansową 2014-2020 zidentyfikowano nowe obszary tematyczne, jak i kwestie systemowe), warto rozpocząć organizację szkoleń w możliwie szerokim zakresie, np.: • • • • • warunkowości ex-ante (w tym m. in. analizy danych makroekonomicznych), polityki rozwoju obszarów miejskich, działań adaptacyjnych do zmian klimatycznych, earmarkingu działań w zakresie dotyczącym zmian klimatycznych, zmiany klimatyczne jako polityka horyzontalna, podejścia zintegrowanego w prowadzeniu polityki rozwoju, etc. 5. Rozważenie możliwości cyklicznego organizowania warsztatów/seminariów prowadzonych przez trenerów wewnętrznych Warsztaty te prowadzone przez trenerów wewnętrznych (będących jednocześnie praktykami w zakresie dotyczącym realizacji pomocy ze środków Unii Europejskiej) mogą przybrać formę międzyinstytucjonalnych warsztatów, służących wymianie doświadczeń i „dobrych praktyk”, pomiędzy pracownikami odpowiedzialnymi za realizację polityki spójności na różnych etapach jej wdrażania. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Strona Staże i praktyki międzyinstytucjonalne są wymieniane przez pracowników jako trzecia z najbardziej optymalnych form doskonalenia zawodowego. Należy promować ten sposób doskonalenia zawodowego, zwłaszcza w formie staży między instytucjami równorzędnymi (o analogicznym zakresie 47 6. Intensyfikacja działań promujących staże i praktyki międzyinstytucjonalne obowiązków), co przyczyni się do rozprzestrzeniania dobrych praktyk i ujednolicania stosowanych rozwiązań. 7. Rozważenie przeznaczenia części alokacji z Działania 1.2 na opracowywanie bazy/ baz wiedzy w poszczególnych zakresach tematycznych Instytucje systemu polityki spójności zlecają dużą liczbę opracowań, ekspertyz czy analiz. Brakuje jednak bazy gromadzącej powstającą w ten sposób wiedzę. Sfinansowanie z Działania 1.2 jednej spójnej bazy wiedzy (w pierwszym kroku może to być po prostu baza ekspertyz stworzona na wzór bazy badań ewaluacyjnych, w kolejnych próby kumulowania oraz porządkowania informacji/ wniosków) z jednej strony przyczyni się do podniesienia kwalifikacji pracowników i ułatwi im możliwość samodoskonalenia, z drugiej natomiast zwiększy wykorzystanie wiedzy już wytworzonej. Pozwoli też zwiększyć efektywne wykorzystanie alokacji na Działanie. Adresaci rekomendacji i postulowany okres jej wdrożenia IZ POPT, stopniowo od II połowy 2012 r. Analiza możliwości wdrożenia rekomendacji Wdrożenie proponowanych rozwiązań wymagać będzie dużego nakładu pracy merytorycznej i logistycznej pracowników IZ POPT oraz współpracy innych jednostek potencjalnie zainteresowanych zmianami. Dla części postulatów problemem może okazać się polityka oszczędności w administracji. Rekomendacja dla Działania 4.1 Zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika produktu Liczba analiz, ekspertyz, badań i studiów Zidentyfikowane problemy Występuje zagrożenie nieosiągnięcia wartości docelowej wskaźnika. Realizacja założonej wartości docelowej wymagałaby zlecania 21 badań rocznie do 2015 r., co przy ograniczonych zasobach ludzkich Departamentu Informacji, Promocji i Szkoleń (DIP), nie wydaje się być możliwe do osiągnięcia. Sposób wdrożenia Zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika Liczba analiz, ekspertyz, badań i studiów, np. do wymagającej zlecania ok. 12 badań rocznie. Adresaci rekomendacji i postulowany okres jej wdrożenia IZ POPT, lata 2012-2013 Analiza możliwości wdrożenia rekomendacji Strona 48 Rekomendacja do wdrożenia po weryfikacji wartości wskaźnika za 2012 r. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Załączniki Załącznik 1 Kwestionariusz CAWI A. Moduł dla pracowników uprawnionych do korzystania ze szkoleń oraz innych form kształcenia w ramach działania 1.2 POPT A.1. Czy w 2011 r. uczestniczył(a) Pan(i) w jakiejś formie doskonalenia zawodowego finansowanego (częściowo lub w całości) z PO PT? a) tak – przejście do pytania A.3 b) nie A.2. Jakie były przyczyny nieuczestniczenia w żadnej formie doskonalenia zawodowego finansowego (częściowo lub w całości) z PO PT (proszę zaznaczyć 3 najważniejsze przyczyny)? a) zbyt ogólny poziom szkoleń finansowanych z PO PT b) tematyka szkoleń nie dostosowana do moich potrzeb c) dostateczna liczba szkoleń z innych środków (np. PT innego PO) d) brak wiedzy o szkoleniach organizowanych w ramach POPT e) brak zgody Dyrekcji na udział w tych szkoleniach f) polityka szkoleniowa obowiązująca w instytucji (pozwalająca wyłącznie na udział w szkoleniach bezpośrednio związanych z wykonywanymi zadaniami) g) posiadam duże doświadczenie i wiedzę – nie potrzebuję już szkoleń związanych z wykonywanymi obowiązkami h) nie potrzebuję już szkoleń organizowanych/zamawianych dla większej liczby osób, potrzebuję szkoleń wysokospecjalistycznych i) nie mam czasu na szkolenia j) ograniczona pula miejsc na szkoleniu k) ogólny klimat polegający na „oszczędzaniu” w administracji publicznej l) inne, jakie? …………………………………………. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Strona A.3. Czy w 2011 r. uczestniczył(a) Pan(i) w następujących formach doskonalenia zawodowego dofinansowanych (częściowo lub w całości) z PO PT (można zaznaczyć kilka odpowiedzi): a) szkolenie, kurs, seminarium prowadzone w formie wykładu b) szkolenie, kurs, seminarium z dużym udziałem form warsztatowych c) szkolenie, kurs, seminarium prowadzone w formie e-learningu lub blended-learningu e) studia f) zagraniczny wyjazd studyjny g) staż, praktyka h) inna forma, jaka?.............................................................................................. 49 zakończenie modułu A.4. Jakie formy doskonalenia zawodowego są Pana/i zdaniem optymalne (najbardziej skuteczne, użyteczne, efektywne czasowo i kosztowo) (proszę wskazać maks. trzy, podając priorytetowość w skali od 1 do 3, gdzie 1 to najbardziej optymalne)? szkolenie, kurs, seminarium prowadzone w formie wykładu szkolenie, kurs, seminarium z dużym udziałem form warsztatowych szkolenie, kurs, seminarium prowadzone w formie e-learningu lub blended-learningu studia zagraniczny wyjazd studyjny staż, praktyka … Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Strona A.6. Jaka była tematyka szkoleń (i innych form doskonalenia zawodowego) w których Pan(i) uczestniczył(a) w 2011 roku, a które były finansowane z POPT (można zaznaczyć kilka odpowiedzi)? a) przygotowanie instrumentów strukturalnych b) monitorowanie c) kontrola i/lub audyt d) ewaluacja e) rozliczanie f) informacja i promocja g) ocena oddziaływania na środowisko h) prawo zamówień publicznych i) rachunkowość i finanse j) problematyka rozwoju 50 A.5. Jeśli uczestniczył(a) Pan(i) w formach doskonalenia zawodowego innych niż wskazane przez Pana/ią jako optymalne, proszę wskazać (prawdopodobne) przyczyny (proszę zaznaczyć 2 najważniejsze przyczyny): a) polityka szkoleniowa obowiązująca w instytucji (brak pozwolenia na „droższe” formy doskonalenia zawodowego) b) ogólny klimat polegający na „oszczędzaniu” w administracji publicznej c) brak dobrej jakościowo oferty z danego rodzaju formami doskonalenia zawodowego d) „łatwość” organizowania tradycyjnych szkoleń w stosunku do zapewniania możliwości uczestnictwa w innych formach doskonalenia e) brak środków na „droższe” formy doskonalenia zawodowego l) inne, jakie? …………………………………………. k) pomoc publiczna l) analiza kosztów i korzyści m) obsługa programów informatycznych n) korzystanie z KSI SIMIK 2007-2013 o) nauka języków obcych p) kompetencje miękkie (np. negocjacje, zarządzanie czasem, autoprezentacja, komunikacja) r) kompetencje zarządcze s) zarządzanie projektem t) inne, jakie? ………………………………………………. A.7. W jakim stopniu szkolenia (i inne formy doskonalenia zawodowego) finansowane z POPT, w których Pan(i) uczestniczył(a) w 2011 roku były przydatne w pracy na zajmowanym przez Panią/Pana stanowisku? Proszę przyznać ocenę w skali szkolnej od 1 do 6, gdzie 1 oznacza ocenę niedostateczną, 2 – mierną, 3 – dostateczną, 4 – dobrą, 5 – bardzo dobrą, a 6 –celującą. Pojawiają się tematy zaznaczone w pytaniu A.6. A.8. Jak ocena Pan(i) poziom merytoryczny szkoleń (i innych form doskonalenia zawodowego) finansowanych z POPT, w których Pan(i) uczestniczył(a) w 2011? Proszę przyznać ocenę w skali szkolnej od 1 do 6, gdzie 1 oznacza ocenę niedostateczną, 2 – mierną, 3 – dostateczną, 4 – dobrą, 5 – bardzo dobrą, a 6 –celującą. Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Strona A.9. Z jakiego zakresu tematycznego powinny być finansowane szkolenia (i inne formy doskonalenia zawodowego) z POPT? a) przygotowanie instrumentów strukturalnych b) monitorowanie c) kontrola i/lub audyt d) ewaluacja e) rozliczanie f) informacja i promocja g) ocena oddziaływania na środowisko h) prawo zamówień publicznych i) rachunkowość i finanse j) problematyka rozwoju k) pomoc publiczna l) analiza kosztów i korzyści m) obsługa programów informatycznych n) korzystanie z KSI SIMIK 2007-2013 o) nauka języków obcych p) kompetencje miękkie (np. negocjacje, zarządzanie czasem, autoprezentacja, komunikacja) r) kompetencje zarządcze 51 Pojawiają się tematy zaznaczone w pytaniu A.6. s) zarządzanie projektem t) inne, jakie? ………………………………………………. B. Moduł dla wszystkich pracowników instytucji objętych wsparciem w ramach POPT B.1. Jak Pan(i) ocenia dostosowanie swojego stanowiska pracy do wykonywanych zadań? Proszę przyznać ocenę w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza ocenę najniższą, a 5 – najwyższą. B.2. Jak Pan(i) ocenia…? Proszę przyznać ocenę w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza ocenę najniższą, a 5 – najwyższą. a) wielkość powierzchni zajmowanej przez Pana/i stanowisko pracy b) komfort stanowiska pracy (np. hałas, odwiedziny innych osób, etc.) c) stan techniczny i eksploatacyjny pomieszczeń w Pana/i miejscu pracy d) dostęp do wyposażenia biurowego e) dostęp do materiałów eksploatacyjnych (tonery, tusze, papier) f) jakość zestawu komputerowego na Pana/i stanowisku pracy g) dostęp do oprogramowania komputerowego na Pana/i stanowisku pracy h) dostęp do urządzeń takich jak: kopiarki, skanery, faksy, projektory, ekrany projekcyjne w Pana/i miejscu pracy C. Moduł dla użytkowników KSI SIMIK 2007-2013 C.1. Jak Pan(i) ocenia funkcjonalność Krajowego Systemu Informatycznego (KSI SIMIK 20072013), czyli sprawność jego działania? Proszę przyznać ocenę w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza ocenę najniższą, a 5 – najwyższą. C.2. Jak Pan(i) ocenia przydatność Krajowego Systemu Informatycznego (KSI SIMIK 20072013) w kontekście wykonywanych przez Pana/Panią zdań? Proszę przyznać ocenę w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza ocenę najniższą, a 5 – najwyższą. C.3. Jak Pan(i) ocenia użyteczność Krajowego Systemu Informatycznego (KSI SIMIK 20072013), czyli prostotę i intuicyjność KSI? Proszę przyznać ocenę w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza ocenę najniższą, a 5 – najwyższą. ARP Bank Gospodarstwa Krajowego CKPŚ Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Strona Z jakiej jest Pan(i) instytucji (lista jest ułożona alfabetycznie)? 52 D. Metryczka COP CRZL CSIOZ CUPT DIP Dolnośląski UW GDOŚ INiG KPRM Kujawsko-Pomorski UW LAWP Lubelski UW Lubuski UW Łódzki UW MAiC Małopolski UW Mazowiecki UW MCP MEN MF (Departament Polityki Regionalnej i Rolnictwa) MF IA MF Instytucja Audytowa MF Instytucja Płatnicza MF IP MF SIMIK (Departament Informatyki) MF (Departament Ochrony Interesów Finansowych UE) MG DFE MG DPO MI MJWPU MKiDN MRR BZL MRR DI Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Strona MPiPS MRiRW MRR 53 MKiDN MNiSW MNiSW DFS MNiSW DIN MNiSW DWI MPiPS MRR DI MRR DIC MRR DIC MRR DIN MRR DIN MRR DIP MRR DKF MRR DKF MRR DKI MRR DKR MRR DKR MRR DKS MRR DKS MRR DPI MRR DPP MRR DPP MRR DPT MRR DPT MRR DUE MRR DWT MRR DZF MŚ MZ NFOŚiGW OCRG OPI Opolski UW PARP Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Strona Śląski UW Świętokrzyski UW UMW Dolnośląskie UMW Kujawsko-Pomorskie UMW Lubelskie UMW Lubuskie UMW Łódzkie UMW Małopolskie UMW Mazowieckie 54 Podkarpacki UW Podlaski UW Pomorski UW POT ROPST ŚBRR ŚCP UMW Opolskie UMW Podkarpackie UMW Podlaskie UMW Pomorskie UMW Śląskie UMW Świętokrzyskie UMW Warmińsko-Mazurskie UMW Wielkopolskie UMW Zachodniopomorskie Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Strona Wielkopolski UW WMARR WUP Białystok WUP Gdańsk WUP Katowice WUP Kielce WUP Kraków WUP Lublin WUP Łódź WUP Olsztyn WUP Opole WUP Poznań WUP Rzeszów WUP Szczecin WUP Toruń WUP Wałbrzych WUP Warszawa WUP Zielona Góra 55 Warmińsko-Mazurski UW WFOŚiGW Białystok WFOŚiGW Gdańsk WFOŚiGW Katowice WFOŚiGW Kielce WFOŚiGW Kraków WFOŚiGW Lublin WFOŚiGW Łódź WFOŚiGW Olsztyn WFOŚiGW Opole WFOŚiGW Poznań WFOŚiGW Rzeszów WFOŚiGW Szczecin WFOŚiGW Toruń WFOŚiGW Warszawa WFOŚiGW Wrocław WFOŚiGW Zielona Góra WWPE Strona 56 Zachodniopomorski UW Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Strona 1. Działanie 1.1. Wskaźnik Liczba miejsc pracy finansowanych ze środków POPT 2007-2013 a) Czy dotychczasowa liczebność kadr zostanie utrzymana, zmniejszona czy zwiększona? b) Poziom osiągnięcia -– 52 %. Ostatnie 2 lata wartość wynosiła ok. 28 tys. Wartość docelowa to 200 tys. Aby ją osiągnąć konieczne jest osiągnięcie minimum. 21,5 tys. w następnych latach do 2015. Czy w obecnej sytuacji (cięcia budżetowe w administracji) jest to do osiągnięcia? 2. Działanie 1.2. Poziom wykorzystania alokacji – 28 %. Stopień osiągnięcia wartości wskaźnika Liczba przeprowadzonych szkoleń, warsztatów, treningów, seminariów, wizyt studyjnych oraz innych form kształcenia, w których wzięli udział pracownicy instytucji objętych wsparciem POPT 2007-2013 -– 57 %. Mamy do czynienia z paradoksalną sytuacją, na którą składają się: podaż środków na podnoszenie kwalifikacji, zapotrzebowanie na korzystanie z wyspecjalizowanych, a tym samym kosztowniejszych, form doskonalenia zawodowego i ostrożność wynikająca z obaw o pojawienie się zarzutów dotyczących niegospodarnego wydatkowania środków publicznych. Czy podjęli/podejmą Państwo jakieś działania zmieniające tę sytuację? 3. Z badania CAWI wynika ponadto, że główną barierą uczestnictwa w szkoleniach w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego jest polityka szkoleniowa MRR. Jak Państwo współpracują z Biurem Zarządzania Zasobami Ludzkimi (BZL) w tym zakresie? Czy występują jakieś problemy w tym zakresie? Jak są przygotowywane projekty szkoleniowe? 4. Z badania CAWI wynika również, że najbardziej pożądaną formą doskonalenia zawodowego jest szkolenie z dużym udziałem form warsztatowych. Taka forma dominowała też w szkoleniach realizowanych w 2011 r. Jednak na drugim miejscu jako optymalna forma zostały wymieniane staże i praktyki, które w rzeczywistości nie były realizowane. Rozumiem, że sytuacja taka wynika z niechęci kierownictwa do „pozbywania się” na jakiś czas pracowników i niejako blokowania etatu, podczas gdy jest dużo zadań do wykonania. Jednak czy istnieje jakaś możliwość propagowania tej formy doskonalenia zawodowego? Może np. staże międzyinstytucjonalne polegające na wymianie pracowników byłyby korzystne? Czy myśleli Państwo o takiej formie? 5. Z badania CAWI wynika również, że występuje zapotrzebowanie na szkolenia z pewnych zakresów tematycznych, które nie są zaspokajane z POPT 2007-2013. Dotyczy to takich dziedzin jak: problematyka rozwoju (indeks 23 % - oznacza to, że 23 razy więcej respondentów chętnie uczestniczyłoby w danym typie szkolenia, niż respondentów, którzy rzeczywiście w nim uczestniczyli; jest organizowana Akademia Rozwoju, ale tam jest ograniczona liczba miejsc), pomoc publiczna (indeks 16 %), zarządzanie projektem (indeks 14 %), analiza kosztów i korzyści (10 %), przygotowanie instrumentów strukturalnych, monitorowanie, ewaluacja, informacja i promocja (po ok. 8 %). Z czego to wynika? 6. Działanie 2.2. a) Wskaźnik Liczba zakupionych urządzeń informatycznych i telekomunikacyjnych – 48 %. Dlaczego zwiększono wartość docelową z 2 500 do 5 500? Czy zakup urządzeń informatycznych i telekomunikacyjnych nie powinien być raczej „wygaszany” (niż utrzymany na w miarę stałym poziomie) wraz z końcem okresu programowania? b) Wskaźnik Liczba zakupionych zestawów komputerowych – 46 % 57 Załącznik 2 Scenariusz IDI Strona 58 Czy zakup zestawów komputerowych nie powinien być dokonywany na początku okresu programowania, a później stopniowo wygaszany? Jeśli tak, to dlaczego w praktyce jest inaczej? 7. Działanie 3.1 a) Wskaźnik Liczba opracowanych ekspertyz, ocen analiz, koncepcji, studiów – 23 % Dlaczego wartość docelowa została zwiększona z 500 na 800 sztuk (czy ze względu na założenie, że zapotrzebowanie na ekspertyzy jest większe ze względu na nowy okres programowania 2014-2020)? Czy jest ona do osiągnięcia? b) Wskaźnik Liczba spotkań, konferencji, seminariów – 51 % Czy istnieje szansa na osiągnięcie zwiększonej wartości docelowej. W 2010 r. wartość wskaźnika była stosunkowo wysoka, natomiast w 2011 r. ponownie spadła – czy taki trend się utrzyma? 8. Działanie 4.1. Wskaźnik Liczba analiz, ekspertyz, badań i studiów (w ramach działań informacyjno-promocyjnych) – 8 %. Dlaczego tak nieznacznie (z 165 na 133) zmniejszono wartość docelową tego wskaźnika? Czy jest szansa na osiągnięcie jego zamierzonej wartości? 9. Czy (jeśli tak, to w jaki sposób) zostały już wdrożone następujące rekomendacje z ewaluacji mid-term: a) objęcie wsparciem podmiotów: Związek Powiatów Polskich, Związek Gmin Polskich, Związek Miast Polskich w ramach Działania 1.1.; 1.2., 3.1. i 4.2; b) objęcie wsparciem jednostek administracji publicznej samorządowej wydających kluczowe decyzje odnośnie projektów realizujących cele NSRO – w zakresie procedury wydawania zezwolenia na realizację inwestycji drogowej, decyzji o zabudowie, zgodności z planami zagospodarowania przestrzennego, przyłączeniu do sieci, itp.; c) zmiany w systemie wskaźników POPT 2007-2013? Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013