mgr inż - Warsztaty Górnicze
Transkrypt
mgr inż - Warsztaty Górnicze
WARSZTATY z cyklu „Zagrożenia naturalne w górnictwie” ____________________________________________________________________________ Komunikat Gliwickiej Spółki Węglowej S.A Bogusław BOBROWSKI Ochrona środowiska w Gliwickiej Spółce Węglowej S.A. 1. Wstęp Minimalizacja szkodliwego oddziaływania na środowisko, prowadzonej przez kopalnie Gliwickiej Spółki Węglowej S.A. działalności górniczej, jest jednym z podstawowych celów działań jej Zarządu. Produkcja węgla kamiennego w uwarunkowaniach europejskich kopalń głębinowych powoduje określone uciążliwości dla otoczenia. Negatywne oddziaływanie na środowisko wynika z produkcji odpadów górniczych, zrzutu zasolonych wód dołowych do wód powierzchniowych, emisji zanieczyszczeń pyłowo-gazowych oraz osiadań terenu (zalewiska i podtopienia terenu) i szkód górniczych. W warunkach GSW S.A. występują wszystkie z tych uciążliwości. 2. Osiągnięcia w zakresie ochrony środowiska i minimalizacji szkód górniczych W okresie działalności GSW S.A. realizowano szereg zadań zmierzających do zmniejszenia szkodliwego oddziaływania prowadzonej działalności na środowisko. W szczególności w 2001 r. realizowano następujące istotne działania proekologiczne: – w zakresie gospodarki wodno-ściekowej: wykorzystano jako wody przemysłowe 71% wód kopalnianych i zagospodarowano w wyrobiskach górniczych 297,8 tys. ton pyłów z energetyki zawodowej wykorzystując do tego 347,9 tys. m3 zasolonych wód kopalnianych, – w zakresie gospodarki odpadami: wykorzystano do celów gospodarczych (robót inżynieryjnych, hydrotechnicznych, rekultywacji terenów i likwidacji zakładów górniczych) około 7 mln ton, tj. 88,5% ogólnej ilości wytworzonych odpadów górniczych, – w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego: prowadzono likwidację termiczności (zapożarowania) składowiska odpadów górniczych „Skalny” w kopalni „Bolesław Śmiały”, – w zakresie ochrony przed hałasem: wytłumiono obiekty przemysłowe kopalni„Sośnica”, – w zakresie rekultywacji terenów: wykonano rekultywację terenów o powierzchni 14,0 ha, – w zakresie likwidacji szkód górniczych: uzyskano 1,3 mln zł dotacji budżetowych, zrealizowano: naprawę 821 obiektów budowlanych, dokończono pogłębienie rzeki Bierawki na odcinku 1,04 km, uregulowano 3,5 km potoków oraz 2,3 km rowów odwadniających, naprawiono 8,0 km linii kolejowych i 4 obiektów PKP, wykonano remonty 5,6 km dróg, naprawę 3,7 km sieci infrastruktury technicznej. ____________________________________________________________________________ 35 Komunikat Gliwickiej Spółki Węglowej S.A. ____________________________________________________________________________ Niektóre dane dotyczące ochrony środowiska w latach 1993 – 2001 w GSW S.A. przedstawiają poniższe wykresy: Odprowadzony ładunek Cl+SO4 w latach 1993-2001. Gospodarka odpadami w GSW S.A. w latach 1993-2001. 140 000 14 000 Odpady górnicze wytworzone Ładunek Cl+SO4 100 000 10 000 Ilość [tys. ton] 12 000 Ilość [tony] 120 000 80 000 60 000 Odpady górnicze gospodarczo wykorzystane 8 000 6 000 40 000 4 000 20 000 2 000 0 1993 Odpady górnicze składowane na powierzchni 0 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 1993 1994 1995 1996 Wykonanie w latach 1998 1999 2000 2001 Naprawy i remonty obiektów osób fizycznych wykonane w latach 1993-2001. Naprawy i remonty obiektów osób fizycznych wykonane w latach 1993-2001. 1000 1000 Naprawy i remonty obiektów osób fizycznych 900 800 700 700 600 600 500 400 Naprawy i remonty obiektów osób fizycznych 900 800 Ilość [sztuki] Ilość [sztuki] 1997 Wykonanie w latach 500 400 300 300 200 200 100 100 0 0 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 Wykonanie w latach 2000 2001 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 Wykonanie w latach 3. Planowane przedsięwzięcia ograniczające szkodliwy wpływ działalności produkcyjnej na środowisko Realizowane będą zadania zmierzające do dalszego zmniejszenia szkodliwego oddziaływania kopalń GSW S.A. na środowisko w zakresie: ochrony wód powierzchniowych, zagospodarowania odpadów, ochrony powietrza atmosferycznego, ochrony przed hałasem oraz prowadzone będą rekultywacje terenów zdegradowanych i naprawy szkód górniczych wyrządzonych ruchem zakładów górniczych. 3.1. Ochrona wód powierzchniowych Dla ograniczenia zrzutu ścieków bytowo-gospodarczych odprowadzanych do wód powierzchniowych i poprawy ich jakości planowana jest budowa zakładowej oczyszczalni ścieków – zadanie inwestycyjne kopalni „Knurów”. Planowana jest również budowa rurociągu przesyłającego wody słone z kopalń „Knurów” i „Szczygłowice” do Zakładu Odsalania „Dębieńsko” oraz wprowadzenie pełnego monitoringu w zakresie ilości i jakości wód kopalnianych. Pozostałe działania mające na celu ograniczenie ilości wód dołowych odprowadzanych do wód powierzchniowych to izolowanie punktowych wypływów wód słonych w szybach ____________________________________________________________________________ 36 WARSZTATY z cyklu „Zagrożenia naturalne w górnictwie” ____________________________________________________________________________ i wyrobiskach górniczych metodą klejenia żywicami - kopalnia „Knurów”, wykorzystanie wód słonych do lokowania pyłów dymnicowych i odpadów poflotacyjnych w wyrobiskach dołowych – wszystkie kopalnie GSW S.A., selekcja wód dołowych i ich wykorzystanie w celach technologicznych na dole i powierzchni (p-poż, obiegi mułowe w zakładach przeróbki mechanicznej węgla) – kopalnie „Bolesław Śmiały”, „Knurów”, „Makoszowy”, „Sośnica”. Efektem ekologicznym w zakresie ochrony wód powierzchniowych będzie zmniejszenie ogólnej ilości ścieków odprowadzanych do wód powierzchniowych, tj. ścieków bytowogospodarczych, wód pochodzących z odwodnienia zakładów górniczych oraz wód opadowych z 5,8 mln m3 w 2002 r. do 4,5 mln m3 w 2007 r. 3.2. Gospodarka odpadami Znaczna ilość wytwarzanych odpadów przez kopalnie Spółki wynika z charakterystycznej dla złóż węgla kamiennego GSW S.A. dużej liczby cienkich i średniej grubości pokładów, poprzerastanych warstwami skały płonej oraz występowaniem dużej ilości zaburzeń tektonicznych: uskoków, fałdów i wycienień pokładów a także z pogłębionych procesów wzbogacania węgla w wybudowanych i zmodernizowanych zakładach przeróbki mechanicznej węgla. Podejmowane działania, mające na celu maksymalne zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na zwałowiska obejmują: ograniczenie ilości odpadów wydobywanych z dołu, poprzez obniżenie zanieczyszczenia urobku, wykorzystanie odpadów na dole kopalni, gospodarcze wykorzystanie odpadów górniczych na powierzchni do robót inżynieryjnych i hydrotechnicznych, do rekultywacji, zagospodarowania terenów poprzemysłowych i po szkodach górniczych a przede wszystkim przy budowie autostrady A-4 i A-1. 3.3. Ochrona powietrza atmosferycznego Dla ograniczenia emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego planowana jest modernizacja urządzeń kotłowni kopalni „Sośnica”, (budowa zbiorników pyłowych przy kotłowni Pola Zachód), likwidacja zbędnych emitorów zanieczyszczeń, bieżące prowadzenie remontów instalacji i urządzeń odpylających, dalsza likwidacja termiki składowiska odpadów górniczych „Skalny”. 3.4. Ochrona przed hałasem KWK „Sośnica” kontynuuje roboty związane z obniżeniem do norm dopuszczalnych hałasu przenikającego do środowiska z obiektów przemysłowych kopalni. W KWK „Bolesław Śmiały” zostanie zlikwidowana stacja wentylatorów głównych przy szybie „Aleksander II”, przekraczają dopuszczalne normy. 3.5. Rekultywacja Rekultywacja powierzchni obejmuje kopalniane składowiska odpadów górniczych oraz zalewiska i tereny podtopione w wyniku powstałych szkód górniczych, w szczególności obniżeń powierzchni terenu: – składowiska odpadów górniczych w tym „Waleska” i „Skalny” (KWK „Bolesław Śmiały”), „Smolnica” (KWK „Szczygłowice”), ____________________________________________________________________________ 37 Komunikat Gliwickiej Spółki Węglowej S.A. ____________________________________________________________________________ – zalewiska i tereny podtopione takie jak zalewisko Wn-35 na lewym brzegu rzeki Kłodnicy (KWK Makoszowy), tereny przy zbiorniku wody przemysłowej „Sośnica I” (KWK „Sośnica”), stara dolina potoku Wilcza, rejon ul. Ligonia i Korfantego, tereny pogórnicze „Bierawka I”, rejon ul. Lignozy-Jagielnia-Zwycięstwa. (KWK „Szczygłowice”). W latach 2002 – 2007 w ramach Gliwickiej Spółki Węglowej S.A. zrekultywowanych zostanie łącznie 169,5 ha terenów zdegradowanych i poprzemysłowych. 3.6. Szkody spowodowane ruchem zakładów górniczych i ich likwidacja Eksploatacja górnicza powoduje na powierzchni terenu negatywne skutki w postaci jej degradacji oraz uszkodzeń obiektów powierzchniowych i sieci uzbrojenia technicznego zwane „szkodami górniczymi”. Od szeregu lat prowadzona jest restrukturyzacja górnictwa, której celem jest zwiększenie efektywności działalności górniczej m.in. poprzez koncentrację wydobycia, dostosowanie systemów eksploatacji do warunków górniczo-geologicznych, selektywną eksploatacją złoża (rezygnacja z cienkich pokładów) oraz wzrost postępu frontów eksploatacyjnych. Elementem łagodzącym szkodliwe oddziaływanie eksploatacji na obiekty powierzchniowe, przyjętym w założeniach restrukturyzacji, jest wycofywanie się z eksploatacji pod terenami silnie zurbanizowanymi. GSW S.A. w tym zakresie zrobiła wiele wycofując się spod zwartej zabudowy miasta Zabrze, Gliwice, Knurów i gminy Gierałtowice. W GSW S.A. szeroko prowadzi się działalność minimalizującą wpływy na powierzchnię poprzez profilaktykę górniczą polegającą w szczególności na doszczelnianiu zrobów zawałowych, projektowaniu eksploatacji w sposób eliminujący nakładanie się dynamicznych wpływów eksploatacji dwu lub więcej pokładów, oraz profilaktykę budowlaną, sprowadzającą się do zabezpieczenia obiektów istniejących i nowo realizowanych. 3.7. Wzbogacanie i odsiarczanie miałów energetycznych Elementem działań proekologicznych jest doskonalenie procesów wzbogacania i przeróbki węgla. Przykładowo w KWK „Bolesław Śmiały” wybudowano w 1999 r. Zakład Wzbogacania i Odsiarczania Miałów Energetycznych (ZWiOME), powiązany technologicznie z istniejącym zakładem przeróbczym i połączony estakadą taśmową z pobliską Elektrownią „Łaziska”. Podstawowym celem przedsięwzięcia inwestycyjnego było dostosowanie jakości produkowanego w kopalni miału energetycznego do wymogów jakościowych i ekologicznych rynku. Oprócz efektów ekonomicznych inwestycja przyniosła efekt ekologiczny, który wystąpił u odbiorców węgla w postaci ograniczenia emisji dwutlenku siarki i pyłów (emisji SO2 o około 5 tys. t/rok i emisji popiołu o około 120 tys. t/rok). Doskonalenie procesów wzbogacania i przeróbki będzie realizowane w dalszym ciągu, głównie w aspekcie wymagań odbiorców węgla. 3.8. System zarządzania środowiskiem Przewiduje się, że od roku 2003 wdrożony zostanie system zarządzania środowiskiem, wykorzystujący zasady „czystszej produkcji”, przy minimalizacji kosztów produkcji i zastosowaniu systemów bodźców ekonomicznych. ____________________________________________________________________________ 38