Pół wieku flotylli

Pół wieku flotylli
2015-04-29
W PRL jej okręty miały bronić wybrzeża od granicy z Niemcami do Jarosławca i przygotowywać
się do udziału w ewentualnym desancie na zachodnią Europę. Po zmianie ustroju stanowią ważny
element w strukturach NATO, regularnie działając choćby w stałych zespołach przeciwminowych.
Dziś 8 Flotylla Obrony Wybrzeża w Świnoujściu świętuje 50. rocznicę utworzenia.
Początki polskiej marynarki wojennej w Świnoujściu do łatwych z pewnością nie należały. Po
zakończeniu wojny w przejętym od Niemców mieście powstał najpierw Zachodni, a następnie
Szczeciński Obszar Nadmorski. Kierował nim kmdr Włodzimierz Steyer. Na miejscu przekonał się,
że stworzenie tutaj flotylli to sprawa skomplikowana i nieoczywista. – W lipcu 1949 roku kmdr
Steyer, już jako dowódca marynarki wojennej, wystąpił z koncepcją skoncentrowania głównych sił
w Gdyni. Uznał, że kompletowanie, zaopatrywanie i remonty flotylli w odległym SON nastręczałyby
poważnych trudności – podkreśla kmdr ppor. Jacek Kwiatkowski, rzecznik 8 Flotylli Obrony
Wybrzeża w Świnoujściu.
Koncepcja ta szybko jednak została przemodelowana. Już pod koniec grudnia 1950 roku w
Świnoujściu powstała Baza Marynarki Wojennej, której trzon stanowiła Flotylla Okrętów
Desantowych. W jej skład wchodziło przeszło 30 barek różnych typów i 12 kutrów desantowych.
Wkrótce do tego doszedł przerzucony z Helu 14 Dywizjon Kutrów Trałowych.
W kolejnych latach nazwy jednostek zmieniały się, a znaczenie świnoujskiej bazy rosło. Wreszcie
29 kwietnia 1965 roku w jej miejsce została powołana 8 Flotylla Obrony Wybrzeża. – Początkowo
jej głównym zadaniem była obrona polskiego wybrzeża morskiego od zachodniej granicy państwa
aż po miejscowość Jarosławiec. Dalej odpowiedzialność przejmowała 9 Flotylla Obrony Wybrzeża
w Helu – tłumaczy Piotr Andrzejewski, kierownik klubu 8 FOW. Główne siły świnoujskiej flotylli
przeznaczone były do udziału w desancie morskim na państwa zachodniej Europy. – W
szczytowym okresie w jej skład wchodziło około 80 jednostek pływających różnych klas oraz
podododziały brzegowe – informuje Andrzejewski.
Lata 60., 70. i 80. XX wieku upłynęły polskim marynarzom pod znakiem intensywnych ćwiczeń z
udziałem sowieckiej Floty Bałtyckiej oraz sił morskich NRD. Do najważniejszych należały manewry
„Bryza”, „Kaszalot” i „Październik”.
Gdy zmienił się ustrój, w Świnoujściu masowo wycofywano okręty i kutry desantowe. W 1995
roku, po licznych przeobrażeniach, trzon 8 Flotylli zaczęły tworzyć 2 Dywizjon Okrętów
Transportowo-Minowych, 12 Woliński Dywizjon Trałowców oraz stacjonujący w Kołobrzegu 16
Dywizjon Kutrów Zwalczania Okrętów Podwodnych. Jednocześnie dowództwo flotylli podpisało
porozumienia o współpracy z siłami morskimi Niemiec i Danii. W ten sposób Polska
przygotowywała się do członkostwa w NATO.
– W związku z dostosowaniem naszych sił do standardów Sojuszu na początku wieku ze służby
Autor: Łukasz Zalesiński
Strona: 1
wycofano kilkanaście jednostek pływających starszych typów. Jednocześnie do linii wszedł okręt
wsparcia logistycznego ORP „Kontradmirał Xawery Czernicki” – wspomina kmdr ppor.
Kwiatkowski. Okręt ten brał udział m.in. w wojnie irackiej. – Ważnym dla nas wydarzeniem było też
rozformowanie 9 Flotylli z Helu. Wówczas to został nam podporządkowany 13 Dywizjon
Trałowców – mówi kmdr ppor. Kwiatkowski.
W tym czasie przeobrażenie przeszedł świnoujski port wojenny. W latach 2004–2010 wzbogacił
się o nowoczesne nabrzeże, drogi dojazdowe i lądowisko dla śmigłowców. Pogłębiono baseny
portowe i odcinek toru wodnego oraz wyremontowano falochrony. – Tym samym nasz port stał się
bazą morską NATO – podkreśla kmdr ppor. Kwiatkowski.
Obecnie w skład 8 Flotylli wchodzą trzy dywizjony okrętów (jeden transportowo-minowych oraz
dwa trałowców, które dysponują grupami nurków minerów), 8 Kołobrzeski Batalion Saperów z
pododdziałem chemicznym oraz 8 Dywizjon Przeciwlotniczy. Świnoujscy marynarze regularnie
biorą udział w międzynarodowych ćwiczeniach, należące do flotylli niszczyciele min zaś od lat
wchodzą w skład Stałego Zespołu Sił Obrony Przeciwminowej NATO (SNMCMG1). Rolę okrętu
flagowego zespołu dwukrotnie pełnił ORP „Kontradmirał Xawery Czernicki”.
Dziś 8 FOW świętuje swoje półwiecze. Z tej okazji w porcie wojennym odbędą się uroczystości dla
oficjeli i zaproszonych gości. Natomiast 2 maja marynarze zapraszają mieszkańców Świnoujścia i
turystów na wielki festyn, podczas którego będzie można m.in. obejrzeć wybrane okręty, a także
przejść specjalnie zbudowanym mostem pontonowym z centrum miasta na Półwysep Zieliny,
gdzie mieści się port wojenny.
Autor: Łukasz Zalesiński
Strona: 2