Pomoc psychologiczno-pedagogiczna i kształcenie specjalne

POMOC PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNA I KSZTAŁCENIE
SPECJALNE
ZADANIA SZKOŁY W ŚWIETLE NOWYCH REGULACJI PRAWNYCH
Radom; 2011.
1
Nowe regulacje prawne zawarte zostały w rozporządzeniach:
⇒ w sprawie udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych
przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1487)
⇒ w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży
niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach
ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1490)
⇒ w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży
niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach
i oddziałach oraz ośrodkach (Dz.U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1489)
⇒ w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych (Dz.U. z 2011 r. Nr 109,
poz. 631)
⇒ w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz
przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2010 r. poz. 1491)
⇒ w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz szkół publicznych
⇒ w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych,
w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz.U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1488)
⇒ w sprawie ramowego statutu publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej
poradni specjalistycznej (Dz.U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1492)
Nowe regulacje prawne zawarte zostały w rozporządzeniach:
⇒w
sprawie udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej
w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
(Dz. U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1487)
⇒ w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla
dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w
przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych
(Dz.U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1490)
⇒w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania
uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów
w szkołach publicznych (Dz. U. z 2010 r. poz. 1491)
PRZEDSZKOLA I SZKOŁY OGÓLNODOSTĘPNE I INTEGRACYJNE
Nowe regulacje prawne zawarte zostały w rozporządzeniach:
⇒w
sprawie udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej
w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2010 r. Nr 228,
poz. 1487)
⇒w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla
dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie
w specjalnych przedszkolach, szkołach
i oddziałach oraz ośrodkach (Dz.U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1489)
⇒ w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych
(Dz.U. z 2011 r. Nr 109, poz. 631)
⇒ w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania
uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów
w szkołach publicznych (Dz. U. z 2010 r. poz. 1491)
PRZEDSZKOLA I SZKOŁY SPECJALNE ORAZ OŚRODKI
Od czego zacząć?
1.
Wspólna analiza przepisów prawa
przemyślany, skuteczny w odniesieniu do danego zespołu nauczycieli sposób
(np.: zebranie rady pedagogicznej, analiza aktów prawnych w małych
grupach, spotkanie informacyjne z ekspertem zewnętrznym, e-learning
wewnątrzszkolny, korzystanie z zasobów platform edukacyjnych i portali,
w tym strony internetowe MEN, ORE, Sejmu RP, warsztaty z zakresu
praktycznego zastosowania znowelizowanego prawa itp.).
2.
Analiza kwalifikacji i kompetencji nauczycieli oraz właściwe ich
wykorzystanie.
3.
Ogólnoszkolna debata/dyskusja o jakości dotychczasowych
rozwiązań oraz zakresie zmian:
co już robimy, co robimy dobrze i widzimy efekty, które rozwiązania wpisują
się w założenia nowej koncepcji, które sprawdzone rozwiązania można
zaadaptować, co trzeba zmodyfikować, co należy wprowadzić nowego , co i
kto wzmocni posiadane przez przedszkole/szkołę/placówkę zasoby, z których
rozwiązań powinniśmy zrezygnować.
Pomoc psychologiczno – pedagogiczna
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole polega na:
• rozpoznawaniu możliwości psychofizycznych
• rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych
i edukacyjnych uczniów, wynikających w szczególności ze:
1) szczególnych uzdolnień;
2) niepełnosprawności;
3) choroby przewlekłej;
4) niedostosowania społecznego;
5) zagrożenia niedostosowaniem społecznym;
6) specyficznych trudności w uczeniu się;
7) zaburzeń komunikacji językowej;
8) sytuacji kryzysowych lub traumatycznych;
9) niepowodzeń edukacyjnych;
10) zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową ucznia i jego
rodziny, sposobem spędzania czasu wolnego, kontaktami środowiskowymi;
11) trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub ze zmianą
środowiska edukacyjnego, w tym związanych z wcześniejszym
kształceniem za granicą;
12) innych potrzeb dziecka.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad
udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych
przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 228, poz.1487).
By nie pogubić zdolności
Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty
Art. 66. ust.1.
Na wniosek lub za zgodą rodziców albo pełnoletniego ucznia
dyrektor szkoły po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej
i publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym
poradni specjalistycznej, może zezwolić uczniowi na
indywidualny program lub tok nauki oraz wyznaczyć
nauczyciela-opiekuna. Odmowa udzielenia zezwolenia
następuje w drodze decyzji administracyjnej.
7
By nie pogubić zdolności
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 grudnia 2001 r.
w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok
nauki oraz organizacji indywidualnego programu lub toku nauki (Dz. U.
z 2002 r. nr 3, poz. 28).
Wniosek o udzielenie zezwolenia na indywidualny program lub tok nauki:
• może złożyć sam uczeń (pełnoletni), jego rodzice, wychowawca klasy lub
nauczyciel prowadzący zajęcia, których dotyczy wniosek – za zgodą rodziców
• składa się do dyrektora za pośrednictwem wychowawcy klasy
Do wniosku:
• wychowawca dołącza opinię o predyspozycjach, możliwościach i oczekiwaniach
ucznia, dotychczasowe osiągnięcia.
8
By nie pogubić zdolności
Dyrektor szkoły:
• zasięga opinii rady pedagogicznej
• zasięga opinii publicznej poradni psychologiczno – pedagogicznej
• zezwala na indywidualny program lub tok nauki w przypadku pozytywnej opinii
rady pedagogicznej i pozytywnej opinii poradni
• zezwala po upływie co najmniej jednego roku, a w uzasadnionych przypadkach –
po śródrocznej klasyfikacji ucznia
• zezwolenie wydaje na czas określony, nie krótszy niż jeden rok szkolny
• wyznacza nauczyciela – opiekuna i ustala zakres jego obowiązków
Uwaga!
W przypadku zezwolenia umożliwiającego realizację w ciągu jednego roku
szkolnego programu nauczania z więcej niż dwóch klas, wymaga się także
pozytywnej opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą.
W przypadku zmiany szkoły uczeń może kontynuować indywidualny program
lub tok nauki po uzyskaniu zezwolenia dyrektora szkoły, do której został
przyjęty.
9
Pomoc psychologiczno – pedagogiczna
Nauczyciel rozpoznaje
indywidualne potrzeby ucznia oraz jego możliwości
•
•
•
•
zauważa i reaguje
informuje dyrektora
uczestniczy w zespołowym planowaniu wsparcia dla ucznia
podejmuje działania na obowiązkowych, dydaktyczno –
wyrównawczych i specjalistycznych (jeśli posiada
kwalifikacje) zajęciach
Specjalistyczna diagnoza pozostaje w rękach specjalistów
Pomoc psychologiczno – pedagogiczna
•
Zajęcia rozwijające uzdolnienia, zajęcia dydaktycznowyrównawcze oraz zajęcia specjalistyczne prowadzą
nauczyciele i specjaliści posiadający kwalifikacje
odpowiednie dla rodzaju prowadzonych zajęć.
•
Godzina zajęć dydaktyczno-wyrównawczych trwa 45 minut,
a godzina zajęć specjalistycznych trwa 60 minut.
•
W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się prowadzenie
godzin zajęć specjalistycznych w czasie krótszym niż 60
minut, zachowując łączny czas zajęć ustalony dla danego
ucznia.
Kształcenie specjalne
Kształcenie specjalne organizuje się
dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
9)
niesłyszących;
słabo słyszących;
niewidomych;
słabo widzących;
z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją;
z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim;
z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym;
z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera;
z niepełnosprawnościami sprzężonymi.
dla dzieci i młodzieży niedostosowanych społecznie
i zagrożonych niedostosowaniem społecznym
Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków
organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz
niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych,
integracyjnych, specjalnych oraz ośrodkach (Dz.U. Nr 228, poz. 1489 i 1490).
Kształcenie specjalne w gimnazjum
Kształcenie specjalne dla dzieci i młodzieży:
z chorobami przewlekłymi,
z zaburzeniami psychicznymi,
z zaburzeniami zachowania,
zagrożone uzależnieniem,
posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, które
przed dniem wejścia w życie rozporządzenia rozpoczęły naukę w szkole
lub oddziale integracyjnym, mogą kontynuować naukę w szkole lub
oddziale aż do ukończenia szkoły danego typu.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r.
w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla
dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie
w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub
integracyjnych (Dz.U. Nr 228, poz. 1490).
Kształcenie specjalne- uczeń niepełnosprawny w mojej szkole
Kształcenie specjalne może być organizowane
we wszystkich typach szkół:
• w szkołach podstawowych
• w gimnazjach
• w szkołach ponadgimnazjalnych
oraz we wszystkich rodzajach szkół:
• ogólnodostępnych
• ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi
• ogólnodostępnych z oddziałami specjalnymi
• integracyjnych
• specjalnych
na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego
wydanego przez poradnie psychologiczno - pedagogiczną
Kształcenie specjalne – uczeń niepełnosprawny w mojej szkole
W szkolnym planie nauczania należy dodatkowo
uwzględnić dla uczniów niepełnosprawnych,
w zależności od rodzaju i stopnia
niepełnosprawności, następujące zajęcia
rewalidacyjne:
1) korekcyjne wad postawy
2) korygujące wady mowy
3) orientacji przestrzennej i poruszania się
4) nauki języka migowego
5) inne, wynikające z programów rewalidacji*
*rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie ramowych planów nauczania
w szkołach publicznych
Kształcenie specjalne
Starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka
posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego,
na wniosek rodziców, zapewnia mu odpowiednią formę
kształcenia, uwzględniając rodzaj niepełnosprawności, w tym
stopień upośledzenia umysłowego (dotyczy szkół specjalnych
i ośrodków)*
Jeżeli orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego zaleca
natomiast kształcenie dziecka odpowiednio w przedszkolu
specjalnym albo w przedszkolu, szkole podstawowej lub
gimnazjum, ogólnodostępnych lub integracyjnych, odpowiednią
formę kształcenia, na wniosek rodziców, zapewnia jednostka
samorządu terytorialnego właściwa ze względu na miejsce
zamieszkania dziecka, do której zadań własnych należy
prowadzenie przedszkoli lub szkół*
*ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty
Kształcenie specjalne
W szkołach zatrudnia się dodatkowo nauczycieli posiadających
kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej:
obligatoryjnie w szkołach integracyjnych oraz w szkołach
z oddziałami integracyjnymi;
możliwość zatrudnienia po uzyskaniu zgody organu prowadzącego
w szkołach ogólnodostępnych
Pomoc nauczyciela zatrudnia się obligatoryjnie:
w przedszkolu specjalnym, w klasach I-IV szkoły podstawowej specjalnej
i w oddziale specjalnym zorganizowanym w szkole ogólnodostępnej
dla dzieci/uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym
lub znacznym, niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją,
z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, z niepełnosprawnościami
sprzężonymi.
Pomoc nauczyciela można zatrudnić (za zgodą organu
prowadzącego):
w klasach V-VI szkoły podstawowej dla
uczniów, o których mowa powyżej
w przedszkolu ogólnodostępnym, przedszkolu ogólnodostępnym z
oddziałami integracyjnymi
w szkole ogólnodostępnej, szkole ogólnodostępnej z oddziałami
integracyjnymi oraz w szkole integracyjnej.
Kształcenie specjalne
Finansowanie zadań oświatowych, w tym kształcenia
specjalnego:
Jednostki samorządu terytorialnego otrzymują zwiększoną subwencję
oświatową na uczniów niepełnosprawnych i przewlekle chorych
Standard dla każdego ucznia – 4 717,01 zł
Przykładowe wagi subwencyjne
Dodatkowo dla uczniów gimnazjów – waga P26=0,04
Dodatkowo dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych – waga P7=0,082
Dodatkowo dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów na terenach wiejskich
i w małych miastach – waga P1=0,38
Dodatkowo dla ucznia niepełnosprawnego:
waga P2=1,40 – z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim,
waga P3=2,90 – niewidomi, słabo widzący, z niepełnosprawnością ruchową,
waga P4=3,60 – niesłyszący, słabo słyszący, z upośledzeniem umysłowym
w stopniu umiarkowanym lub znacznym,
waga P5=9,50 - z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim
Kształcenie specjalne
Finansowanie kształcenia specjalnego:
Waga P6=0,80 - dodatkowo dla ucznia niepełnosprawnego w oddziale
integracyjnym
Zwiększona subwencja dla ucznia przewlekle chorego:
waga P2=1,40 – dla uczniów z chorobami przewlekłymi
waga P24=0,60 – dla uczniów klas terapeutycznych
waga P22=1,00 - dla ucznia w szkole zorganizowanej w zakładzie opieki
zdrowotnej
Dzieci niepełnosprawne i przewlekle chore objęte wychowaniem
przedszkolnym otrzymują wagę P28=4,00
*rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie sposobu podziału
części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego–
opracowywane na każdy rok budżetowy
Szkolny zespół nauczycieli i specjalistów
Zespół nauczycieli specjalistów planuje i koordynuje udzielanie
uczniom w szkole pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
Spotkania zespołu zwołuje, w miarę potrzeb, osoba koordynująca pracę
Zespołu.
Zespół tworzy dyrektor przedszkola, szkoły i placówki dla ucznia
posiadającego:
–
orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego,
–
orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego
przygotowania przedszkolnego,
–
orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania,
–
opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni
specjalistycznej
(niezwłocznie po otrzymaniu orzeczenia lub opinii),
–
wobec którego nauczyciel, wychowawca grupy wychowawczej lub specjalista
stwierdził potrzebę objęcia pomocą psychologiczno- pedagogiczną, wynikającą
z przeprowadzonych działań pedagogicznych
(niezwłocznie po otrzymaniu informacji).
Szkolny zespół nauczycieli i specjalistów
Kto może brać udział w posiedzeniu Zespołu?
1.
Rodzice ucznia mogą uczestniczyć w pracach Zespołu w części
dotyczącej ich dziecka (o terminie posiedzenia Zespołu i
możliwości uczestnictwa w jego pracach dyrektor zawiadamia
rodziców ucznia).
2.
Przedstawiciel poradni psychologiczno-pedagogicznej,
w tym poradni specjalistycznej – na wniosek dyrektora.
3.
Inne osoby, w szczególności lekarze, psycholodzy,
pedagodzy, logopedzi lub inni specjaliści – na wniosek rodzica
ucznia.
Osoby biorące udział w spotkaniu zespołu obowiązane są do
nieujawniania spraw poruszanych podczas spotkania.
Zadania do realizacji
Opinia, rozpoznanie nauczycieli =
karta indywidualnych potrzeb ucznia
+ plan działań wspierających
Nie dotyczy opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju
Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego =
– indywidualny program edukacyjno – terapeutyczny
(IPET)
dla ucznia niezależnie od szkoły, do której uczęszcza
Sprawdziany i egzaminy zewnętrzne
Egzaminy zewnętrzne:
• dostosowanie warunków i form sprawdzianu i egzaminów
zewnętrznych dla uczniów niepełnosprawnych w zależności
od rodzaju niepełnosprawności;
• dostosowanie warunków sprawdzianu i egzaminów
zewnętrznych dla uczniów niedostosowanych społecznie
i zagrożonych niedostosowaniem społecznym;
w gimnazjach: od 01.09.2011 r.
w szkołach podstawowych i ponadgimnazjalnych –
od 01.09.2012 r.
Zadania do realizacji
W roku szkolnym 2011/2012:
• do 30 września 2011 r. zespół nauczycieli i specjalistów
w przedszkolach, gimnazjach i placówkach specjalnych:
opracował plan działań wspierających (PDW)
dokonał wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia
objętego kształceniem specjalnym
dostosował indywidualne programy edukacyjne do wymogów
rozporządzenia
opracował indywidualne programy edukacyjno – terapeutyczne (IPET)
dla uczniów, którzy powinni zostać objęci kształceniem specjalnym od
roku 2011/2012 (np. uczniów klas pierwszych)
realizuje zadania wynikające z przyjętych ustaleń w zakresie
pomocy psychologiczno – pedagogicznej i kształcenia
specjalnego
oceni efektywność udzielanego wsparcia i zaplanuje działania na
rok szkolny 2012/2013 przed opracowaniem arkusza organizacji na
ten rok (marzec-kwiecień 2012 r.)
Zadania do realizacji
W roku szkolnym 2011/2012 dyrektor:
w ogólnodostępnej i integracyjnej szkole podstawowej
i ponadgimnazjalnej
przygotowuje radę pedagogiczną do realizacji zadań wynikających z przepisów
prawa, analizuje zasoby szkoły (bazowe, kadrowe)
tworzy do 31 marca 2012r. – zespół nauczycieli i specjalistów
organizuje pierwsze spotkanie zespołu nauczycieli i specjalistów, prowadzących
zajęcia z uczniem na zasadach, wynikających z ustanowionego prawa
wewnątrzszkolnego oraz wyznacza osobę koordynującą pracę zespołu lub osobę
koordynującą pracę kilku zespołów
Zespół:
dokonuje oceny efektywności udzielanej dotychczas pomocy
zakłada karty indywidualnych potrzeb dla uczniów
rekomenduje dyrektorowi rodzaj wsparcia dla uczniów
Dyrektor:
uwzględnia rekomendacje zespołu w arkuszu organizacji szkoły na rok szkolny
2012/2013
składa arkusz do organu prowadzącego
po zatwierdzeniu arkusza informuje na piśmie rodziców ucznia o zaplanowanych
dla niego formach pomocy
Edukacja dla wszystkich i dla każdego z osobna
Gdyby wszyscy byli tacy sami, nikt
nikomu nie byłby potrzebny
ks. J. Twardowski
Dziękuję bardzo.
Wrocław 2011 rok.