2004 August Wojewoda

Stanowisko permskiego saprolitu w Sudetach
Czesław AUGUST 1), Jurand WOJEWODA 2)
Instytut Nauk Geologicznych, Uniwersyetet Wrocławski, Pl. Maksa Borna 9
50-205 Wrocław; e-mail: [email protected] 1) [email protected] 2)
W 2000 r., w rozmytej drodze w Kudowie Górnej, odsłonił się profil kontaktu granitu z osadami
czerwonego spągowca.. Odsłoniety kontakt występuje w miejscu, gdzie wcześniej zaznaczano na
mapie uskok i towarzyszące mu utwory o charakterze brekcji tektonicznej (Gierwielaniec i
Radwański, 1955; Gierwielaniec, 1965). Miejsce to znajduje się na obszarze tzw. depresji Kudowy
(DK) – regionalnej struktury tektoniczno-basenowej o charakterze zapadliska pull-apart, której
schemat rozwoju rozpoczął się w starszym karbonie i konsekwentnie trwał w permie oraz kredzie.
Stanowisko jest tym bardziej znaczące, że występuje w bezpośrednim sąsiedztwie północnego,
ramowego uskoku DK, który w kierunku zachodnim przedłuża się w jedną z najbardziej znaczących
regionalnych linii tektonicznych – uskok Pořiči-Hronov, stanowiący umowną południową granicę
strukturalną niecki śródsudeckiej (Fig. 1).
ni
ec
ka
basen
podkarkonoski
śr
ód
s
ud
ec
ka
DK
S
czerwony spągowiec
granit Cermnej-Kudowy
rów Górnej Nysy
ba c
s e ze
n k sk
re i
do
wy
kreda
Fig. 1. Schemat lokalizacyjny stanowiska na tle jednostek basenowych Sudetów
Fig. 2. Profil saprolitu z Kudowy Górnej
Granit Čermny-Kudowy występuje w obrębie skał
metamorficznych jednostek Noveho Mesta i Orlicy. Jego wiek
szacowany jest na 350 ma. Na obszarze DK silnie zwietrzały
granit tworzy podłoże osadów permu i kredy. Następstwo
litologiczne stwierdzone w Kudowie Górnej jest typowe dla
saprolitu (Fig. 2) (Ollier, 1988, Velde 1992). Cechą
charakterystyczną osadów jest niewielka zawartość kaolinu,
typowego dla zwietrzelin trzeciorzędowych. Niezależnie, na
starszy, paleozoiczny wiek profilu wietrzeniowego wskazuje
zgodne zaleganie powyżej zwietrzeliny rezydualnej osadów
czerwonego spągowca. Składnikami dominującymi są
hydrobiotyt, H-V i wermikulit, sugeruje umiarkowany klimat i
obszar z pokrywą roślinną typu leśno-trawiastego (Velde, 1992).
LITERATURA: Gierwielaniec, J., 1965: Biul. PIG,
185: 23-108. Gierwielaniec, J., Radwański, S., 1955: Mapa
Geologiczna Sudetów 1:25000, Ark. Jeleniów. Ollier, C.D.,
1988: Earth Sci. Rev., 25: 355-361. Velde, B., 1992:
Introduction to Clay Minerals: Chemistry, Origins and
Environmental Significance.
zwietrzelina
redeponowana,
osad
czerwonego
spągowca
4
3
2
zwietrzelina
rezydualna
1
0
zwietrzały
granit