do pobrania - Powiat Średzki

Informacja o stanie środowiska w powiecie średzkim w 2008 r.
WIOŚ Poznań
Spis treści
I. Wstęp
1. Wprowadzenie
2. Ogƒlna charakterystyka powiatu
II. Stan środowiska
1. Ochrona powietrza
2. Zagrożenie środowiska hałasem
3. Stan czystości i ochrona wƒd
3.1. Wody powierzchniowe
3.1.1. Jakość rzek
3.1.2. Jakość jezior
3.2. Wody podziemne
4. Ochrona powierzchni ziemi
4.1. Gospodarka odpadami
4.2. Gleby
5. Ochrona przyrody
III. Działalność kontrolna WIOŚ w Poznaniu na terenie powiatu średzkiego
2
WIOŚ Poznań
Informacja o stanie środowiska w powiecie średzkim w 2008 r.
I. WSTĘP
1. Wprowadzenie
Opracowanie to ma na celu przedstawienie stanu
przybliżenie działalności kontrolnej Inspekcji Ochrony
średzkiego w roku 2008. W opracowaniu wykorzystano
Środowiska, wyniki badań będące w posiadaniu IOŚ oraz
środowiska prowadzonych przez inspektorƒw IOŚ.
środowiska przyrodniczego oraz
Środowiska na terenie powiatu
badania własne Inspekcji Ochrony
ustalenia z kontroli użytkownikƒw
2. Og€lna charakterystyka powiatu
Powiat średzki położony na południowy wschƒd od powiatu poznańskiego, sąsiaduje
z czterema powiatami Wielkopolski, tj.: poznańskim, wrzesińskim, jarocińskim oraz śremskim.
Powiat średzki zajmuje powierzchnię 624 km2. Liczba ludności powiatu według GUS wynosi
55 159 (stan w dniu 31 grudnia 2008 roku).
W skład powiatu średzkiego wchodzą:
- jedna gmina miejsko-wiejska: Środa Wielkopolska,
- cztery gminy wiejskie: Dominowo,
Krzykosy,
Nowe Miasto nad Wartą,
Zaniemyśl.
Około 1218,8 ha powierzchni powiatu to obszary prawnie chronione – rezerwaty przyrody
zajmują 21,6 ha; parki krajobrazowe 1080,0 ha, a obszary chronionego krajobrazu 120,3 ha
(dane wg GUS za rok 2007).
Gmina miejsko-wiejska Środa Wielkopolska liczy 30176 mieszkańcƒw, zajmuje
powierzchnię 207 km2 (dane wg GUS za rok 2008).
Na terenie gminy Środa Wlkp. mieści się obszar chronionego krajobrazu „Bagna Średzkie”.
Gmina Dominowo ma powierzchnię 79 km2 i zamieszkiwana jest przez 2867 os…b (dane wg
GUS za rok 2008). Ma charakter typowo rolniczy, w nieznacznym stopniu jest zalesiona. Gmina
obejmuje 27 miejscowości.
Gmina Krzykosy ma charakter rolniczy. Powierzchnia gminy wynosi 110 km2. Zamieszkuje
ją 6623 os…b (stan w dniu 31 grudnia 2008 roku).
Krzykosy położone są w obszarze chronionego krajobrazu Pradoliny WarciańskoObrzańskiej. Warta stanowi południową granicę gminy.
Na uwagę zasługują parki dworskie objęte ochroną konserwatorską w miejscowościach:
Garby, Murzynowo Leśne, Murzyn…wko, Młodzikowo i Sulęcin.
Gmina Nowe Miasto nad Wartą ma charakter rolniczy, zajmuje powierzchnię 121 km2,
zamieszkiwana jest przez 9176 os…b (dane wg GUS za rok 2008). Gmina obejmuje 32
miejscowości.
Gmina Nowe Miasto nad Wartą położona jest w bardzo atrakcyjnym miejscu pod względem
krajobrazowym i turystycznym. W miejscowości Dębno znajduje się rezerwat faunistyczny
należący do Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajobrazowego. Poza tym na terenie gminy
znajduje się sześć kompleks…w parkowo-pałacowych w miejscowościach: Dębno, Szypł…w,
Skoraczew, Chocicza, Klęka i Boguszyn.
Gmina Zaniemyśl ze względu na swoje położenie ma charakter rolniczo-turystyczny.
Powierzchnia gminy wynosi 107 km2. Gmina liczy 6317 mieszkańcƒw (stan na 31.12.2008 r.).
Liczne jeziora – Raczyńskie, Łękno, Jeziory Małe, Wielkie Jeziory stanowią atrakcję
turystyczną dla zwiedzających.
3
WIOŚ Poznań
Informacja o stanie środowiska w powiecie średzkim w 2008 r.
II. STAN ŚRODOWISKA
1. Ochrona powietrza
Wojewƒdzki Inspektorat Ochrony Środowiska, zgodnie z obowiązującymi przepisami,
wykonał roczną ocenę jakości powietrza za rok 2008. Celem corocznej oceny jakości powietrza
jest uzyskanie informacji o stężeniach zanieczyszczeń na obszarze stref – powiatƒw.
Zgodnie z zapisem w rozporządzeniu w sprawie stref, w ktƒrych dokonuje się oceny jakości
powietrza (Dz. U. 08.52.310) powiat średzki położony jest:
– na obszarze strefy wielkopolskiej – na potrzeby oceny pod kątem ozonu,
– na obszarze strefy kościańsko-śremskiej – na potrzeby oceny pozostałych zanieczyszczeń.
Oceny dokonuje się z uwzględnieniem dwƒch grup kryteriƒw: ustanowionych ze względu na
ochronę zdrowia ludzi oraz ze względu na ochronę roślin.
Wojewƒdzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu prowadzi na terenie powiatu
średzkiego badania monitoringowe stężeń dwutlenku siarki i dwutlenku azotu, metodą pasywną.
Stanowisko pomiarowe zlokalizowane jest w Murzynowie Kościelnym. Otrzymane w wyniku
pomiar…w stężenia nie przekraczały dopuszczalnych poziom…w substancji w powietrzu. Wyniki
zestawiono je w tabeli 2.
Ocena pod kątem ochrony zdrowia
Do oceny jakości powietrza dla obszaru strefy kościańsko-śremskiej, w tym powiatu
średzkiego, pod kątem ochrony zdrowia wykorzystano pomiary na zasadzie analogii stref –
pomiary substancji wykonane na stanowiskach pomiarowych w innych strefach (powiatach).
Otrzymane wartości w odniesieniu do poziomƒw dopuszczalnych przedstawiono poniżej:
1. dla benzenu – wartość średnia roczna wahała się od 2,2 do 4,6 μg/m3 przy
dopuszczalnym poziomie 5 μg/m3,
2. dla ołowiu – wartość średnia roczna 0,05 do 0,01 μg/m3 przy dopuszczalnym poziomie
0,5 μg/m3,
3. dla pyłu zawieszonego PM10 średnia wartość roczna wynosi około 30,0 μg/m3, przy
dopuszczalnej 40 μg/m3, jednak w dużych miastach wojew…dztwa odnotowano
przekroczenia dopuszczalnej częstości przekraczania poziomu dopuszczalnego dla
24 h,
4. dla tlenku węgla – otrzymano maksymalną średnią 8-godzinną spośr…d średnich
kroczących około 7000 μg/m3, przy dopuszczalnej 10000 μg/m3,
5. dla dwutlenku siarki – maksymalne stężenia 24-godzinne wynosiło 55,1 μg/m3, przy
dopuszczalnym 125 μg/m3, natomiast stężenie 1-godzinne wynosiło 160,0 μg/m3, przy
dopuszczalnym 350 μg/m3– na żadnym stanowisku pomiarowym w wojew‚dztwie nie
odnotowano przekroczenia poziomu dopuszczalnego,
6. dla dwutlenku azotu – wartość średnia roczna wynosi około 25 μg/m3 przy
dopuszczalnym poziomie 40 μg/m3, maksymalne stężenie 1-godzinne wynosiło 140,0
μg/m3 przy poziomie dopuszczalnym 200 μg/m3,
Otrzymane w wyniku pomiar…w stężenia nie przekraczały dopuszczalnych poziom…w
substancji w powietrzu.
7. dla ozonu – na terenie wojew…dztwa poziom docelowy – wartość 8-godzinna pośr…d
średnich kroczących – przekraczany jest maksymalnie 39 razy przy dozwolonych 25
dniach.
4
Informacja o stanie środowiska w powiecie średzkim w 2008 r.
WIOŚ Poznań
Tabela 1.
Wynikowe klasy stref dla poszczeg€lnych zanieczyszczeń, uzyskane w ocenie rocznej dokonanej
z uwzględnieniem kryteri€w ustanowionych w celu ochrony zdrowia
Symbol klasy wynikowej dla poszczeg€lnych zanieczyszczeń dla obszaru całej strefy
Nazwa strefy/
powiatu
kościańsko-śremska/
średzki
SO2
NO2
PM10
Pb
C6 H6
CO
O3
A
A
A
A
A
A
C
Ocena pod kątem ochrony roślin
Ocena obejmuje tlenki azotu, dwutlenek siarki i ozon. Na terenie powiatu wykonywano
pomiary tlenk…w azotu i dwutlenku siarki metodą pasywną. Dla ozonu wykorzystano pomiary
wykonane na terenie wojew…dztwa w okresie wegetacyjnym (V-VII) roku 2008. Otrzymano
stężenia około 20000 μg/m3.h, przy poziomie docelowym 18000 μg/m3.h (Dz. U. 08.47.281
w sprawie poziom…w niekt…rych substancji w powietrzu).
Tabela 2.
Stężenia średnie roczne dwutlenku siarki i tlenk€w azotu w roku 2008 /według WIOŚ/
Stężenie substancji [μg/m3 ]
dwutlenek siarki
tlenki azotu
Stanowisko
8,37 (poziom dopuszczalny 20 μg/m3)
Murzynowo Kościelne
24,6 (poziom dopuszczalny 30 μg/m3)
Tabela 3.
Wynikowe klasy stref dla poszczeg€lnych substancji, uzyskane w ocenie rocznej dokonanej z uwzględnieniem
kryteri€w ustanowionych w celu ochrony roślin
Nazwa
strefy/powiatu
kościańsko-śremska/
średzki
Symbol klasy wynikowej dla poszczeg€lnych zanieczyszczeń dla obszaru całej strefy
SO2
NOx
O3
A
A
C
Zarƒwno w klasyfikacji stref pod kątem ochrony zdrowia jak i roślin, powiat średzki, dla
wymaganych rozporządzeniem substancji, z wyjątkiem ozonu, zaliczono do klasy A.
Dla ozonu obszar całego wojewƒdztwa, z wyjątkiem aglomeracji miasta Poznania pod
kątem ochrony zdrowia, zaliczono pod kątem ochrony zdrowia i ochrony roślin do klasy C.
Zaliczenie strefy do klasy A oznacza, że jakość powietrza atmosferycznego na jej obszarze
jest zadowalająca, otrzymywane stężenia nie przekraczają podanych w rozporządzeniu Ministra
Środowiska z dnia 03 marca 2008 roku /Dz. U. 08.47.281/ dopuszczalnych poziomƒw substancji
w powietrzu. Natomiast wszystkie działania, inwestycje prowadzone i podejmowane na obszarze
strefy nie powinny wpływać na pogorszenie stopnia jakości powietrza atmosferycznego.
Przekroczenie poziomu docelowego w przypadku ozonu spowodowało zaliczenie strefy do
klasy C, co skutkuje obowiązkiem sporządzenia programu ochrony powietrza w celu osiągnięcia
poziomƒw docelowych, tam gdzie to możliwe technicznie i uzasadnione ekonomicznie (Dz. U.
08.33.221). W związku z powyższym po przeprowadzeniu analizy efektywności możliwych
rozwiązań techniczno-technologicznych i organizacyjnych jako podstawy do podejmowania
ewentualnych działań naprawczych w skali wojewƒdztwa, marszałek wojewƒdztwa podejmie
decyzję o stworzeniu programu ochrony powietrza.
5
Informacja o stanie środowiska w powiecie średzkim w 2008 r.
WIOŚ Poznań
2. Zagrożenie środowiska hałasem
Ze względu na powszechność występowania, znaczny zasięg oddziaływania oraz liczbę
narażonej ludności, podstawowym źrƒdłem uciążliwości akustycznych dla środowiska są trasy
komunikacyjne. Przez obszar powiatu średzkiego przebiegają: drogi krajowe nr 11 i 15 oraz
drogi wojewƒdzkie nr 432 i 436.
Ostatnie pomiary poziomu hałasu na terenie powiatu średzkiego pochodzą z lat 2005–2007 –
są to badania własne WIOŚ oraz pomiary wykonane przez GDDKiA oraz Wielkopolski Zarząd
Drƒg Wojewƒdzkich w ramach realizacji ustawowego obowiązku okresowych pomiarƒw hałasu
w otoczeniu drƒg. Ze względu na charakter zależności między natężeniem ruchu pojazdƒw i
poziomem hałasu oraz wobec braku istotnych zmian dotyczących sieci drƒg na terenie powiatu,
uzyskane wyniki dobrze charakteryzują warunki aktualne.
Badania WIOŚ zostały wykonane w rejonie Szkoły Podstawowej przy ul. Dąbrowskiego w
Środzie Wielkopolskiej. Punkty pomiarowe zlokalizowano w bezpośrednim sąsiedztwie
ul. Dąbrowskiego, w odległości 1 m od krawężnika, na wysokości 1,5 m nad powierzchnią
terenu, oraz w odległości odpowiadającej położeniu elewacji budynku szkoły, na wysokości 4 m.
Zmierzone i obliczone wartości rƒwnoważnego poziomu hałasu wynosiły:
- w bezpośrednim sąsiedztwie ulicy, na wysokości 1,5 m – 65,0 dB,
- przed elewacją budynku szkoły – 60,3 dB.
przy zarejestrowanym natężeniu ruchu pojazdƒw 360 pojazdƒw na godzinę, z czego 6%
stanowiły pojazdy ciężkie.
Zgodnie z wymogami rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku
(Dz. U. Nr 120, poz. 826) dopuszczalna wartość rƒwnoważnego poziomu hałasu pochodzącego
od drƒg dla terenƒw zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży
wynosi LAeq = 55 dB dla szesnastu godzin pory dziennej (600 – 2200).
Wykonane pomiary wskazują na przekroczenie dopuszczalnej wartości poziomu r…wnoważnego
hałasu w środowisku w rejonie szkoły. Powodem degradacji klimatu akustycznego w
omawianym rejonie jest ruch pojazd…w.
W roku 2005 nastąpiła realizacja ustawowego obowiązku wykonania przez zarządzających
drogami okresowych pomiar…w poziomu hałasu w rejonie dr…g. W ramach monitoringu
realizowanego przez GDDKiA pomiary poziomu hałasu przeprowadzono na terenie powiatu
średzkiego w rejonie drogi krajowej nr 11 w miejscowościach Miąskowo i Klęka. Wyniki
pomiar…w i rejestracji natężenia ruchu pojazd…w przedstawia poniższa tabela.
Tabela 4.
Wyniki pomiar€w i rejestracji natężenia ruchu pojazd€w w otoczeniu drogi krajowej nr 11 na terenie
powiatu średzkiego
Lp.
Miejscowość
Odległość
od jezdni
Pora dzienna
Natężenie
Udział
ruchu
pojazd€w
LAeq (dB)
pojazd€w
ciężkich
72,1
747
21%
LAeq
(dB)
Pora nocna
Natężenie
Udział
ruchu
pojazd€w
pojazd€w
ciężkich
253
44%
1
Miąskowo
10 m
2
Miąskowo
20 m
69,4
747
21%
68,0
253
44%
3
Klęka
10 m
70,1
731
22%
68,6
299
39%
4
Klęka
20 m
67,4
731
22%
65,6
299
39%
70,4
W przypadku miejscowości Miąskowo teren objęty pomiarami hałasu jest obszarem
niepodlegającym ochronie akustycznej (brak zabudowy), natomiast w miejscowości Klęka
otoczenie trasy stanowi zabudowa mieszkaniowa jedno- i wielorodzinna, ktƒrej pierwsza linia
zlokalizowana jest w odległości około 10 do 30 m od drogi. Dopuszczalne wartości poziomu
6
Informacja o stanie środowiska w powiecie średzkim w 2008 r.
WIOŚ Poznań
r…wnoważnego hałasu dla tego typu zabudowy wynoszą odpowiednio 60 dB w porze dziennej i
50 dB w nocy, stąd też wyniki pomiar…w świadczą o przekroczeniach wartości dopuszczalnych
przed pierwszą linią zabudowy odpowiednio o kilka do 10 dB w dzień i kilkanaście decybeli w
nocy.
W ramach monitoringu porealizacyjnego badania klimatu akustycznego prowadzone są
r…wnież przez GDDKiA w otoczeniu odcinka autostrady A-2 przebiegającego przez teren
powiatu, w miejscowości Dzierznica. Ze względu na zmiany zagospodarowania terenu, punkt
pomiarowy nie jest aktualnie związany z istniejącą zabudową mieszkaniową. Wyniki pomiar…w
i rejestracji natężenia ruchu pojazd…w przedstawia tabela 5.
Tabela 5.
Wyniki badań akustycznych w otoczeniu autostrady A2 w miejscowości Dzierznica (km 199+430,
odległość 50 m od osi autostrady)
Lp.
1
2
3
4
5
Okres
badań
2004
2005
2006
2007
2008
R€wnoważny poziom
hałasu LAeq (dB)
dzień
53,6
56,8
57,6
58,6
55,1
noc
52,1
54,9
55,9
56,2
56,9
Natężenie ruchu pojazd€w (poj./h)
dzień
noc
og€łem
pojazdy ciężkie og€łem pojazdy ciężkie
148
12
57
7
548
203
170
70
639
273
431
244
1014
446
527
308
1164
494
681
439
Uzyskane wyniki świadczą o systematycznym wzroście natężenia ruchu pojazdƒw na
autostradzie i związanym z tym pogarszaniem się warunkƒw akustycznych aż do roku 2007.
Aktualnie warunki akustyczne w porze dziennej uległy poprawie, w porze nocnej zarejestrowane
zmiany są nieznaczne. Nie zaobserwowano istotnych zmian natężenia i struktury ruchu
pojazdƒw w porze dziennej, w porze nocnej zarƒwno ogƒlna liczba pojazdƒw, jak i liczba
pojazdƒw ciężkich nieco wzrosły.
Pomiary poziomu hałasu prowadzone przy tym samym odcinku autostrady (km 198+610), na
granicy zabudowy zagrodowej położonej w odległości 210 m od osi autostrady, wykazały
w roku 2008 poziom rƒwnoważny hałasu w porze dziennej (600 – 2200 ) wynoszący 52,8 dB oraz
poziom rƒwnoważny hałasu w porze nocnej (2200–600) – 51,8 dB. W porze dziennej nie
stwierdza się zatem przekroczeń dopuszczalnych wartości poziomu r…wnoważnego hałasu (dla
zabudowy zagrodowej odpowiednio 60 dB w porze dziennej i 50 dB w porze nocnej), w nocy
natomiast wartość dopuszczalna jest przekroczona o około 2 dB. Uzyskane wartości są bardzo
zbliżone do rejestrowanych w roku poprzednim.
W ramach monitoringu realizowanego przez Wielkopolski Zarząd Dr…g Wojew…dzkich
pomiary poziomu hałasu przeprowadzono na terenie powiatu średzkiego w rejonie drogi
wojew…dzkiej nr 432 w Środzie Wielkopolskiej. Wyniki pomiar…w i rejestracji natężenia ruchu
pojazd…w przedstawia tabela 6.
Tabela 6.
Wyniki pomiar€w hałasu i rejestracji natężenia ruchu pojazd€w w otoczeniu drogi wojew€dzkiej nr 432
w Środzie Wielkopolskiej
Pora dzienna
L.p.
1
Miejscowość
Środa Wlkp.
Pora nocna
Odległość
od jezdni
LAeq (dB)
Natężenie
ruchu
pojazd€w
Udział
pojazd€w
ciężkich
LAeq
(dB)
Natężenie
ruchu
pojazd€w
Udział
pojazd€w
ciężkich
8m
69,0
386
17%
62,6
62
35%
7
WIOŚ Poznań
Informacja o stanie środowiska w powiecie średzkim w 2008 r.
Otoczenie drogi wojew…dzkiej w rejonie objętym pomiarami na terenie Środy stanowi
obustronna zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna, kt…rej pierwsza linia zlokalizowana jest w
odległości od około 7 do 10 m od drogi. Dopuszczalne wartości poziomu r…wnoważnego hałasu
dla tego typu zabudowy wynoszą odpowiednio 60 dB w porze dziennej i 50 dB w porze nocnej,
stąd też wyniki pomiar…w świadczą o przekroczeniu wartości dopuszczalnych przed pierwszą
linią zabudowy odpowiednio o około 9 dB w dzień i 13 dB w nocy.
Na terenie powiatu średzkiego nie stwierdzono występowania warunk…w szczeg…lnego
zagrożenia hałasem, tj. przekroczeń wartości progowych poziomu hałasu, określonych
obowiązującym do niedawna rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 stycznia 2002 roku
(Dz. U. Nr 8, poz. 81), wskazujących na drastyczne przypadki przekraczania kryteri…w
poprawności klimatu akustycznego.
Przez teren powiatu przebiega r…wnież linia kolejowa nr 272 Poznań - Kluczbork, zaliczana
do linii o znaczeniu państwowym. Jest to linia dwutorowa, zelektryfikowana, o znacznym
obciążeniu. W latach 2007 i 2008, w ramach realizacji obowiązk…w ustawowych, PKP Polskie
Linie Kolejowe S.A. zapewniło wykonanie pomiar…w poziomu hałasu w środowisku w
otoczeniu linii magistralnych i pierwszorzędowych, w tym r…wnież w otoczeniu linii nr 272,
jednak żaden z punkt…w pomiarowych nie został zlokalizowany na terenie powiatu średzkiego.
Uciążliwość akustyczna linii kolejowej w określonym punkcie zależy – opr…cz natężenia
ruchu pociąg…w – od prędkości ruchu oraz zagospodarowania i pokrycia terenu pomiędzy linią
kolejową i punktem obserwacji. Niezależnie od tego uzyskane wyniki wskazują na możliwość
występowania na terenie powiatu średzkiego przekroczeń dopuszczalnych wartości poziomu
r…wnoważnego hałasu w środowisku w odległościach rzędu kilkudziesięciu metr…w i większych
od linii kolejowej, zwłaszcza w porze nocnej.
Niewielka część terenu powiatu pozostaje w zasięgu oddziaływania hałas…w lotniczych,
związanych z funkcjonowaniem lotniska wojskowego w Krzesinach. W związku z brakiem
możliwości ograniczenia emisji hałasu w środowisku do wartości dopuszczalnych, wok…ł
lotniska wojskowego, rozporządzeniem Nr 82/03 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia
2003 (Dz. U. Wojewody Wielkopolskiego Nr 200, poz. 3873), wprowadzono w roku 2003
obszar ograniczonego użytkowania. Analiza porealizacyjna przedłożona pod koniec roku 2007 w
związku ze zmianą typu samolot…w na F16 oraz zmianą procedur związanych z ich eksploatacją,
dała podstawy do zmiany zasięgu obszaru.
Rozporządzeniem Nr 40/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 grudnia 2007 r.,
zmieniającym rozporządzenie w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla
lotniska wojskowego Poznań - Krzesiny w Poznaniu (Dz. U. Wojewody Wielkopolskiego z 2008
r. Nr 1, poz. 1), ustalono nowe granice obszaru, podział na części i obowiązujące ograniczenia w
zagospodarowaniu terenu. Zewnętrzną granicę obszaru ograniczonego użytkowania stanowi linia,
na kt…rej r…wnoważny poziom hałasu od start…w, lądowań i przelot…w statk…w powietrznych jest
r…wny 55 dB w porze dziennej i 45 dB w porze nocnej. Teren pozostający w granicach obszaru
ograniczonego użytkowania podzielono na trzy strefy: strefę I - uznaną za obszar oddziaływań
ekstremalnych, strefę II - o mniejszym stopniu narażenia na hałas i strefę III, na obszarze kt…rej
nie są spodziewane przekroczenia dopuszczalnych długookresowych poziom…w hałasu w
środowisku, określających warunki akustyczne uśrednione w czasie jednego roku, możliwe są
natomiast przekroczenia dopuszczalnych r…wnoważnych poziom…w hałasu dla pory dnia lub pory
nocy, w przypadku kumulacji lot…w w danym dniu lub nocy na trasie przelotu, stwarzającej
największe uciążliwości dla rozważanego terenu. W granicach III strefy obszaru ograniczonego
użytkowania lotniska położone są niewielkie obszary przy zachodniej granicy powiatu, w rejonie
miejscowości Zmysłowo, Brzeziny i Koszuty. Miasto Środa Wielkopolska pozostaje poza
granicami obszaru ograniczonego użytkowania. W strefie III obszaru nie zostały wprowadzone
żadne ograniczenia dotyczące przeznaczenia terenu. W pomieszczeniach wymagających komfortu
8
Informacja o stanie środowiska w powiecie średzkim w 2008 r.
WIOŚ Poznań
akustycznego konieczne jest jednak stosowanie przegr…d zewnętrznych o odpowiedniej
izolacyjności akustycznej, zapewniającej zachowanie poprawnych, tj. zgodnych z
obowiązującymi normami, warunk…w akustycznych wewnątrz pomieszczeń.
3. Stan czystości w…d
3.1. Wody powierzchniowe
3.1.1. Jakość rzek
Monitoring jakości śrƒdlądowych wƒd powierzchniowych prowadzony jest w celu stworzenia
podstaw do podejmowania działań na rzecz poprawy stanu wƒd oraz ich ochrony przed
zanieczyszczeniem, w tym ochrony przed eutrofizacją powodowaną wpływem sektora bytowokomunalnego i rolnictwa oraz ochrony przed zanieczyszczeniami przemysłowymi: zasoleniem i
substancjami szczegƒlnie szkodliwymi dla środowiska wodnego.
W roku 2007 nastąpiły zmiany w organizacji i strukturze sieci pomiarowych oraz w
programach pomiarowych, uwarunkowane koniecznością dostosowania monitoringu do
wymagań Unii Europejskiej.
Celem prac prowadzonych w latach 2007–2009 jest modernizacja sieci pomiarowej i
wdrożenie nowego systemu monitoringu wƒd powierzchniowych oraz systemu oceny ich stanu
ekologicznego i chemicznego, zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną.
W 2008 roku badania jakości wƒd w rzekach prowadzono zgodnie z programem
obejmującym:
− monitoring diagnostyczny – MD;
− monitoring operacyjny – MO:
 wƒd zagrożonych,
 celowy:
• w…d śr…dlądowych będących środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych,
• w…d wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia,
• w…d na obszarach Natura 2000 – na terenach ochrony siedlisk lub gatunk…w.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie
sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części w…d powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008)
ocenę stanu JCW wykonuje się do końca I p…łrocza po zakończeniu roku kalendarzowego,
w kt…rym wykonywane były badania. Ocena stanu JCW za rok 2008 będzie więc dostępna
w terminie p…źniejszym.
Zgodnie z cytowanym rozporządzeniem, stan (dla naturalnych JCW) / potencjał ekologiczny
(dla sztucznych i silnie zmienionych JCW) jednolitych części w…d klasyfikuje się przez nadanie
JCW jednej z pięciu klas czystości.
Klasa jakości wƒd
I
II
III
IV
V
Stan ekologiczny
bardzo dobry
dobry
umiarkowany
słaby
zły
Klasyfikację stanu/potencjału ekologicznego JCW wykonuje się na podstawie elementƒw
biologicznych (makrofity, fitoplankton, fitobentos, bezkręgowce bentosowe) oraz wspierających
je wskaźnikƒw fizykochemicznych oraz hydromorfologicznych.
9
WIOŚ Poznań
Informacja o stanie środowiska w powiecie średzkim w 2008 r.
Stan ekologiczny /
potencjał ekologiczny
Klasyfikacji stanu chemicznego dokonuje się na podstawie analizy wynik…w pomiar…w
substancji szczeg…lnie szkodliwych dla środowiska wodnego oraz innych substancji
zanieczyszczających wg załącznika nr 8 w/w rozporządzenia).
Oceny stanu w…d dokonuje się poprzez por…wnanie wartości otrzymanych z klasyfikacji
stanu ekologicznego / potencjału ekologicznego i klasyfikacji stanu chemicznego, uzyskanych
dla każdego punktu pomiarowo-kontrolnego, zgodnie z poniższą tabelą.
bardzo dobry stan ekologiczny
dobry stan ekologiczny / potencjał
ekologiczny dobry lub powyżej
dobrego
umiarkowany stan ekologiczny /
umiarkowany potencjał ekologiczny
słaby stan ekologiczny / słaby
potencjał ekologiczny
zły stan ekologiczny / zły potencjał
ekologiczny
Stan chemiczny
dobry
poniżej dobrego
dobry stan w…d
zły stan w…d
dobry stan w…d
zły stan w…d
zły stan w…d
zły stan w…d
zły stan w…d
zły stan w…d
zły stan wƒd
zły stan wƒd
W ramach wdrażania Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE, na terenie powiatu
średzkiego wyznaczono, zgodnie z typologią abiotyczną rzek, 11 jednolitych części wƒd (JCW), z
ktƒrych sześć w całości mieści się w granicach powiatu. Są to JCW:
- Maskawa do Wielkiej włącznie,
- Maskawa od Wielkiej do ujścia,
- Kanał Bobrowski,
- Brodek,
- Baba,
- Kanał Roguski,
Pozostałe JCW mieszczące się tylko w części na terenie powiatu średzkiego to: Miłosławka od
Kanału Połczyńskiego do ujścia, Warta od Neru do Kopli, Kanał Książ, Lubieszka, Głuszynka.
Według typologii jednolitych części wƒd powiat reprezentowany jest przez typy ciekƒw: 16
i 17; tj. odpowiednio potok nizinny lessowo-glinasty i nizinny piaszczysty, rzadziej występują
rzeki nizinne (typ 20 - rzeka nizinna żwirowa i 21 - wielka rzeka nizinna).
Badania wƒd powierzchniowych płynących w 2008 roku na terenie powiatu prowadzono w 6
punktach pomiarowych, reprezentujących 5 jednolitych części wƒd.
Do sieci monitoringu diagnostycznego zakwalifikowano jedno stanowisko pomiarowe, 5
punktƒw pełniło funkcję monitoringu operacyjnego, w tym jeden ppk był badany tylko pod
kątem przydatności do bytowania ryb (Wielka w miejscowości Szlachcin).
Warta – przepływa przez obszar powiatu średzkiego na odcinku 38 km (340,0–302,0 km),
w tym 16 km stanowi granicę z powiatem śremskim.
Maskawa to prawobrzeżny dopływ Warty, uchodzący do niej w 307,2 km. Całkowita długość
rzeki wynosi 56,4 km, a powierzchnia zlewni 620,8 km2. Głƒwnymi dopływami Maskawy są:
– prawobrzeżna: Struga Średzka (długość 15,7 km, powierzchnia zlewni 58,2 km2, wpływa
do Maskawy w km 26,0),
– lewobrzeżne: Wielka (o długości 27,2 km i powierzchni zlewni 99,8 km2, uchodzi do
Maskawy w km 22,2) oraz Miłosławka (o długości 36,3 km i powierzchni zlewni 182,9 km2,
ujście do Maskawy w km 12,8).
10
WIOŚ Poznań
Informacja o stanie środowiska w powiecie średzkim w 2008 r.
Zlewnia ma charakter rolniczy, a wody Maskawy i jej dopływ…w wykorzystywane są dzięki
systemowi piętrzeń do nawodnień oraz do napełniania staw…w rybnych. Znaczącym źr…dłem
zanieczyszczenia w…d jest przemysł rolno-spożywczy oraz komunalne oczyszczalnie ściek…w.
Monitoring diagnostyczny prowadzono w 2008 roku na terenie powiatu średzkiego
w punkcie kontrolno-pomiarowym na rzece: Maskawa – w Kępie Wielkiej, w km 1,5 (jednolita
część w…d powierzchniowych: Maskawa od Wielkiej do ujścia).
Monitoring operacyjny prowadzono w 2008 roku na terenie powiatu średzkiego w pięciu
punktach kontrolno-pomiarowych na rzekach:
 Maskawa – w miejscowości Nietrzanowo, w km 22,4, oraz Wielka w miejscowości
Szlachcin w km 3,9 (jednolita część w…d powierzchniowych: Maskawa do Wielkiej
włącznie),
 Kanał Roguski – w miejscowości Boguszynek, w km 2,5 (jednolita część wƒd
powierzchniowych: Kanał Roguski).
 Warta – w miejscowości Potachy, w km 309,8 (jednolita część w…d powierzchniowych:
Warta od Neru do Kopli),
 Miłosławka w miejscowości Garby, w km 3,2 (jednolita część wƒd powierzchniowych:
Miłosławka od Kanału Połczyńskiego do ujścia).
Maskawa w Nietrzanowie – wody charakteryzowały się złym stanem jakości, o czym
zadecydowały wysokie stężenia substancji biogennych (fosforany, azotany, azot og…lny, azot
Kjeldahla,), wskaźnik…w tlenowych (tlen rozpuszczony, og…lny węgiel organiczny), liczba
bakterii grupy coli oraz chlorofil a. Jakość wƒd w stosunku do roku 2007 nie zmieniła się.
W punkcie kontrolno-pomiarowym w miejscowości Kępa Wielka rƒwnież stwierdzono wody
złej jakości (V klasa). Wysokie stężenia stwierdzono dla wszystkich substancji biogennych
i tlenowych, a także dla chlorofilu a i ogƒlnej liczby bakterii grupy coli. Jakość wƒd w porƒwnaniu
do roku 2007 uległa pogorszeniu.
Kanał Roguski – w 2008 roku charakteryzowały go wody złej jakości, zaliczone do V klasy.
Wysokie stężenia stwierdzono dla substancji biogennych (amoniak, azot Kjeldahla, azotany,
fosforany, fosfor og…lny) oraz wskaźnik…w mikrobiologicznych (og…lna liczba bakterii grupy coli,
liczba bakterii coli typu kałowego). Jakość wƒd nie uległa zmianie w stosunku do roku 2007.
Warta – o V klasie czystości w‚d zadecydowały chlorofil a oraz fosforany. Substancje
biogenne oraz wskaźniki tlenowe utrzymywały się na poziomie III/IV klasy. Jakość w…d
pogorszyła się w por…wnaniu do roku 2007.
Miłosławka – w 2008 roku stwierdzono wody złej jakości – wszystkie substancje biogenne, a
także og…lną liczbę bakterii grupy coli i liczbę bakterii grupy coli typu kałowego oznaczono na
poziomie V klasy. W 2007 nie prowadzono badań w…d Miłosławki.
Monitoring w…d pod kątem przydatności do bytowania ryb w warunkach naturalnych
Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu wytypował do badań rzeki, w ktƒrych
wody winny spełniać wymagania odpowiednie dla życia w warunkach naturalnych ryb
łososiowatych i karpiowatych. Pod kątem przydatności do bytowania ryb w warunkach
naturalnych na terenie powiatu średzkiego w 2008 r. prowadzono badania na rzekach: Wielka,
Miłosławka oraz Maskawa w miejscowości Kępa Wielka.
Oceny wƒd pod kątem przydatności do bytowania ryb dokonano na podstawie 11
wskaźnikƒw jakości wody takich jak: temperatura, tlen rozpuszczony, odczyn pH, zawiesiny
ogƒlne, BZT5, fosfor ogƒlny, azotyny, niejonowy amoniak, azot amonowy, całkowity chlor
pozostały, cynk ogƒlny i miedź rozpuszczona (obecność związkƒw fenolowych i węglowodorƒw
11
Informacja o stanie środowiska w powiecie średzkim w 2008 r.
WIOŚ Poznań
ropopochodnych nie została stwierdzona organoleptycznie, dlatego też nie wykonano badań
laboratoryjnych).
W wyniku oceny stwierdzono, że wody w żadnym punkcie kontrolno-pomiarowym nie
odpowiadają wymaganiom, jakim powinny odpowiadać wody śr…dlądowe będące środowiskiem
życia ryb w warunkach naturalnych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia
4 października 2002 roku w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śr…dlądowe
będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych /Dz. U. Nr 176, poz. 1455/.
Wskaźnikami degradującymi przydatność w…d do bytowania ryb były: tlen rozpuszczony,
BZT5, azot amonowy, niejonowy amoniak, azotyny, fosfor og…lny, dodatkowo na rzece
Miłosławka zawiesiny og…lne.
3.1.2 Jakość jezior
Od roku 2001 Wojewƒdzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu nie prowadził
badań wƒd jeziornych na obszarze powiatu średzkiego. Jezioro Raczyńskie przewidziane jest do
badań w 2010 r.
Ostatnie wyniki badań jeziora Raczyńskiego pochodzą z 2001 roku: stan czystości wƒd –
poza klasą, kategoria podatności na degradację – III.
3.2. Wody podziemne
Na terenie powiatu średzkiego występuje Głƒwny Zbiornik Wƒd Podziemnych nr 150
(GZWP nr 150) - jest to „pradolina warszawsko-berlińska”, zbiornik czwartorzędowy mający
znaczenie ponadregionalne, gdyż rƒwnoleżnikowo przecinając obszar Wielkopolski przebiega
dalej na wschƒd i na zachƒd. Zbiornik ten narażony jest na zanieczyszczenia antropogeniczne ze
względu na swƒj „odkryty” charakter (intensywna wymiana pomiędzy wodami infiltracyjnymi
a podziemnymi).
Tabela 10.
Gł€wny Zbiornik W€d Podziemnych (GZWP) na terenie powiatu średzkiego
GZWP
Nazwa zbiornika
Powierzchnia
km2
Pradolina Warszawa1904
Berlin
Objaśnienia:
Qp –zbiornik czwartorzędowy pradolinny
150
Wiek
utwor…w
Typ
zbiornika
Średnia
głębokość
m
Szacunkowe zasoby
dyspozycyjne
tys.m3 /d
Qp
porowy
25-30
456
Od roku 2007 monitoring zwykłych wƒd podziemnych na terenie Wielkopolski prowadzony
jest w ramach monitoringu krajowego przez Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie.
Nowa sieć punktƒw monitoringowych obejmuje część dotychczas funkcjonujących otworƒw
oraz nowe punkty wybrane spośrƒd istniejących czynnych ujęć wody pitnej, w tym także
niektƒre punkty z monitoringu regionalnego. Badania stanu chemicznego wƒd podziemnych
prowadzone są w zakresie monitoringu diagnostycznego, operacyjnego i badawczego.
W roku 2008 przeprowadzono badania w sieci krajowej w ramach monitoringu
operacyjnego, ktƒrym objęte zostały jednolite części wƒd podziemnych zagrożone
nieosiągnięciem dobrego stanu.
Na terenie powiatu średzkiego badania wƒd podziemnych prowadzono w 9 punktach, dwa
razy w roku. Badane punkty zlokalizowane są w jednolitych częściach wƒd podziemnych
(JCWPd) nr 73 i 62. Badania wykazały, iż jakość wody odpowiadała klasie II, za wyjątkiem
ujęcia nr 584 w miejscowości Środa Wlkp., z ktƒrego ujmowana była woda gruntowa,
zaklasyfikowana do klasy IV. Stwierdzone przekroczenia klasy IV w tym punkcie dotyczyły
12
Informacja o stanie środowiska w powiecie średzkim w 2008 r.
WIOŚ Poznań
zawartości HPO4, natomiast przekroczenia klasy V – K i HPO4. Przekroczeń zawartości
azotan…w (powyżej 50 mg/dm3) w wodzie nie było.
Tabela 11.
Ocena jakości w€d podziemnych w punktach badawczych sieci krajowej na terenie powiatu średzkiego
w roku 2008 /według PIG/
Nr otworu
2592
2593
2595
2596
2597
2598
2601
2602
584
Objaśnienia:
Wody:
Stratygrafia:
Klasa w€d:
Data poboru
12.06.2008
26.09.2008
12.06.2008
26.09.2008
12.06.2008
26.09.2008
12.06.2008
26.09.2008
04.06.2008
22.09.2008
04.06.2008
22.09.2008
05.06.2008
29.09.2008
05.06.2008
29.09.2008
06.05.2008
15.09.2008
Nazwa otworu
Trzebisławki
Trzebisławki
Babin
Babin
Brodowo
Brodowo
Środa Wlkp.
Środa Wlkp.
Czarnotki
Czarnotki
Jeziory Wielkie
Jeziory Wielkie
Giecz
Giecz
Murzynowo Kościelne
Murzynowo Kościelne
Środa Wlkp.
Środa Wlkp.
Wody
Stratygrafia
W
Tr
W
Tr
W
Q
W
Tr
W
Tr
W
Q
W
Tr
W
Tr
G
Q
Azotany NO3 mg/l
Klasa w€d
0,04
0,17
0,03
0,19
0,08
0,12
0,02
0,14
0,23
0,19
0,06
0,14
0,05
0,2
0,03
0,45
31,9
35,5
II
II
III
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
IV
IV
W-wgłębne, G- gruntowe;
Q  czwartorzęd, Tr  trzeciorzęd;
II  wody dobrej jakości, III wody zadowalającej jakości, IV – wody niezadowalającej jakości;
Ocenę jakości wƒd podziemnych przeprowadzono na podstawie Rozporządzenia Ministra
Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriƒw i sposobu oceny stanu wƒd
podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896).
13
WIOŚ Poznań
Informacja o stanie środowiska w powiecie średzkim w 2008 r.
4. Ochrona powierzchni ziemi
4.1. Gospodarka odpadami
W roku 2008 na terenie powiatu średzkiego czynne były 4 składowiska odpadƒw.
Składowisko odpadƒw komunalnych dla miasta Środa Wielkopolska w miejscowości
Nadziejewo, składowisko odpadƒw komunalnych w miejscowości Pięczkowo w gminie
Krzykosy, składowisko odpad…w komunalnych w m. Orzeszkowo, gmina Dominowo oraz
składowisko odpad…w komunalnych w miejscowości Elżbiet…w, gmina Nowe Miasto nad
Wartą, kt…re zakończyło eksploatację 31.12.2008 r.
Na wszystkich składowiskach prowadzono monitoring w…d podziemnych i odciekowych,
wody powierzchniowe badano na składowisku w Orzeszkowie, natomiast badanie emisji gazu
składowiskowego przeprowadzono tylko na składowisku w Nadziejewie.
Ocenę jakości w…d podziemnych przeprowadzono na podstawie Rozporządzenia Ministra
Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteri…w i sposobu oceny stanu w…d
podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896), dla parametr…w określonych w Rozporządzeniu
Ministra Środowiska z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie szczeg…łowych wymagań dotyczących
lokalizacji, budowy, eksploatacji zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczeg…lne typy
składowisk odpad…w (Dz. U. Nr 39 poz. 320).
Składowisko odpad…w komunalnych w miejscowości Nadziejewo
Na składowisku prowadzono badania wody podziemnej 4 razy w roku z 6 piezometrƒw.
Na podstawie uzyskanych wynikƒw stwierdzono podwyższone wartości OWO,
przewodnictwa elektrolitycznego oraz stężeń metali ciężkich, tj. cynku i miedzi w wodach
podziemnych wypływających spod składowiska (punkty P1, P2, P3, P4) w stosunku do wƒd
naturalnych, stanowiących lokalne tło hydrogeochemiczne, czwartorzędowego poziomu
wodonośnego w tym rejonie (punkty P5, P6).
Wody odciekowe gromadzone są w zbiorniku odciekƒw, z ktƒrego są przewożone do
oczyszczalni ściekƒw. Na podstawie badań nie stwierdzono podwyższonych zawartości żadnego
z badanych wskaźnikƒw w stosunku do dopuszczalnych wartości określonych w Rozporządzeniu
Ministra Budownictwa z dnia 14 lipca 2006 r. w sprawie sposobu realizacji obowiązkƒw
dostawcƒw ściekƒw przemysłowych oraz warunkƒw wprowadzania ściekƒw do urządzeń
kanalizacyjnych (Dz. U. 2006, Nr 136, poz. 964).
Badania metanu w gazie składowiskowym wykonano od maja do grudnia. Wyniki analizy
składu gazu składowiskowego wykazują znaczną procentową zawartość tlenu (od 17,3% do
20,9%), przy nieznacznym udziale dwutlenku węgla (od < 0,10% do 2,9%) i metanu (od < 0,1%
do 4,3 %).
Składowisko odpad€w komunalnych w miejscowości Pięczkowo
Na składowisku prowadzono badania wody podziemnej 4 razy w roku z 3 piezometrƒw.
Woda podziemna ze składowiska odpadƒw odpowiadała II klasie jakości wƒd. Klasa II to wody
o dobrej jakości w ktƒrych:
a) wartości niektƒrych elementƒw fizyko-chemicznych są podwyższone w
wyniku
naturalnych procesƒw zachodzących w wodach podziemnych,
b) wartości elementƒw fizyko-chemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka
albo jest to wpływ bardzo słaby.
Odcieki nie stanowią żadnego zagrożenia dla środowiska gruntowo-wodnego, gdyż są
gromadzone w szczelnym zbiorniku, a ich utylizacja odbywa się w oczyszczalni mechanicznobiologicznej w Sulęcinku gmina Krzykosy.
Składowisko nie posiada studni odgazowującej, badanie emisji metanu wykonano jedynie w
czerwcu. Stężenie metanu w powietrzu wynosiło 0,1 % obj. Jest to niski poziom, spowodowany
m.in. tym, że na składowisko trafia bardzo niewielka ilość odpadƒw biodegradowalnych.
14
Informacja o stanie środowiska w powiecie średzkim w 2008 r.
WIOŚ Poznań
Składowisko odpad…w komunalnych w miejscowości Orzeszkowo
Na składowisku przeprowadzono badania wody podziemnej 2 razy w roku z 3 piezometrƒw.
Woda podziemna ze składowiska odpadƒw odpowiadała II klasie jakości wƒd. Klasa II to wody
o dobrej jakości w ktƒrych:
a) wartości niektƒrych elementƒw fizyko-chemicznych są podwyższone w wyniku
naturalnych procesƒw zachodzących w wodach podziemnych,
b) wartości elementƒw fizyko-chemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka
albo jest to wpływ bardzo słaby.
Wody odciekowe pobrano do badań 2 razy w roku. Odcieki nie stanowią żadnego zagrożenia
dla środowiska gruntowo-wodnego, gdyż są gromadzone w szczelnym zbiorniku, a ich utylizacja
odbywa się w oczyszczalni mechaniczno-biologicznej w Chłapowie gmina Dominowo.
Wody powierzchniowe z rowu odwodnieniowego badano 2 razy w roku. Dla tak
niewielkiego cieku (sztucznego) klasyfikacja zgodna z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z
dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wƒd
powierzchniowych nie może być przeprowadzona. Porƒwnując uzyskane wyniki w zakresie
granicznych wskaźnikƒw jakości wƒd odnoszące się do jednolitych części wƒd
powierzchniowych w ciekach naturalnych, można stwierdzić, że większość parametrƒw mieści
się w II klasie jakości - czyli jest to dobry stan wƒd powierzchniowych. Wskaźniki z grupy
szczegƒlnie szkodliwych dla środowiska wodnego i chemicznych wskaźnikƒw jakości wody
przekraczają wartości graniczne dla II klasy.
Badań gazu składowiskowego nie przeprowadzono – brak studni odgazowującej.
Składowisko odpad…w komunalnych w miejscowości Elżbiet…w
Na składowisku przeprowadzono badania wody podziemnej 4 razy w roku z 3 piezometrƒw.
Woda podziemna ze składowiska odpadƒw odpowiadała III klasie jakości wƒd. Klasa III to
wody o zadowalającej jakości, w ktƒrych wartości elementƒw fizyko-chemicznych są
podwyższone w wyniku naturalnych procesƒw zachodzących w wodach podziemnych lub
słabego wpływu działalności człowieka.
Wody odciekowe pobrano do badań 4 razy w roku. Odcieki nie stanowią żadnego zagrożenia
dla środowiska gruntowo-wodnego, gdyż są gromadzone w szczelnym zbiorniku, a ich utylizacja
odbywa się w gminnej oczyszczalni w Chociczy gmina Nowe Miasto n. Wartą.
Składowisko nie posiada studni odgazowującej, pomiarƒw emisji metanu nie przeprowadzono.
Selektywna zbi€rka odpad€w
Do zadań gminy zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminie z 13 września
1996 roku należy zapewnienie czystości i porządku na swoim terenie oraz tworzenie warunkƒw
niezbędnych do ich utrzymania m.in.: zorganizowanie selektywnej zbiƒrki, segregacji oraz
składowania odpadƒw komunalnych, w tym odpadƒw niebezpiecznych, przydatnych do odzysku
oraz wspƒłdziałanie z przedsiębiorcami podejmującymi działalność w zakresie gospodarowania
tego rodzaju odpadami.
W roku 2008 poprzez selektywną zbiƒrkę prowadzoną przez Urzędy Miast i Gmin na terenie
powiatu średzkiego zebrano następujące ilości odpadƒw:
1. Gmina Środa Wlkp.
- papier i tektura
74,82 Mg
- szkło
269,89 Mg
- tworzywa sztuczne 136,48 Mg
Razem: 481,19 Mg (351,57 Mg w roku 2007)
2. Gmina Nowe Miasto nad Wartą
15
Informacja o stanie środowiska w powiecie średzkim w 2008 r.
WIOŚ Poznań
- papier i tektura
17 Mg
- szkło
52 Mg
- tworzywa sztuczne
56 Mg
Razem: 125 Mg (116 Mg w roku 2007)
3. Gmina Zaniemyśl
- papier i tektura
25,8 Mg
- szkło
28,9 Mg
- tworzywa sztuczne
16,6 Mg
Razem: 71,3 Mg (210,48 Mg w roku 2007)
4. Gmina Dominowo
- papier i tektura
1,68 Mg
- szkło
14,52 Mg
- tworzywa sztuczne
10,44 Mg
Razem: 26,64 Mg (28,5 Mg w 2007 r.)
5. Gmina Krzykosy
- papier i tektura
0,74 Mg
- szkło
56,34 Mg
- tworzywa sztuczne
19,12 Mg
Razem: 76,2 Mg (49,8 Mg w 2007 r.)
4.2. Gleby
Monitorowanie chemizmu gleb ornych na obszarze wojew…dztwa wielkopolskiego prowadzą:
– Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa (IUNG) w Puławach,
– Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Poznaniu.
Badania w systemie monitoringu krajowego prowadzone są cyklicznie, w okresach
pięcioletnich. Ostatnie badania gleb na terenie powiatu średzkiego były prowadzone w roku
2005, w miejscowości Winnag…ra. Pr…bki gleby pobrane na terenie powiatu średzkiego nie
wykazały podwyższonej zawartości metali ciężkich i siarki siarczanowej.
16
WIOŚ Poznań
Informacja o stanie środowiska w powiecie średzkim w 2008 r.
5. Promieniowanie elektromagnetyczne
Począwszy od roku 2008 monitoring pƒl elektromagnetycznych realizowany jest w oparciu o
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 roku w sprawie zakresu i sposobu
prowadzenia okresowych badań poziomƒw pƒl elektromagnetycznych w środowisku (Dz. U. nr
221, poz. 1645).
Zgodnie z powyższym rozporządzeniem monitoring pƒl elektromagnetycznych polega na
wykonywaniu w cyklu trzyletnim pomiarƒw natężenia składowej elektrycznej pola w 135
punktach pomiarowych, rozmieszczonych rƒwnomiernie na obszarze wojewƒdztwa. Punkty
wybiera się w miejscach dostępnych dla ludności usytuowanych:
 w centralnych dzielnicach lub osiedlach miast o liczbie mieszkańcƒw przekraczającej 50
tysięcy,
 w pozostałych miastach,
 na terenach wiejskich.
Dla każdej z powyższych grup teren…w wybiera się po 15 punkt…w, dla każdego roku
kalendarzowego.
Pomiary wykonuje się w odległości nie mniejszej niż 100 metr…w od źr…deł emitujących pola
elektromagnetyczne. Celem pomiar…w jest wyłącznie określenie poziomu p…l
elektromagnetycznych w środowisku w miejscach dostępnych dla ludności, nie służą one
natomiast określeniu wpływu poszczeg…lnych obiekt…w emitujących fale elektromagnetyczne na
poziom p…l w środowisku. W związku z tym uzyskane wyniki nie mogą stanowić podstawy do
wnioskowania o wielkości emisji p…l elektromagnetycznych ze źr…deł (obiekt…w) znajdujących
się w pobliżu miejsc, w kt…rych realizowano pomiary.
W roku 2008 (pierwszy rok cyklu trzyletniego) nie prowadzono pomiar…w na obszarze
powiatu średzkiego. W 43 punktach pomiarowych usytuowanych w wojew…dztwie
wielkopolskim poziom składowej elektrycznej pola wynosił poniżej 0,8 V/m, w dw…ch punktach
– w Poznaniu przy ul. Unii Lubelskiej i ul. Rolnej – uzyskano wyniki w zakresie 0,97–1,00 V/m.
W żadnym z punkt…w pomiarowych nie stwierdzono przekroczenia poziomu dopuszczalnego
(7 V/m dla zakresu częstotliwości od 3 MHz do 300 GHz).
17
WIOŚ Poznań
Informacja o stanie środowiska w powiecie średzkim w 2008 r.
6. Ochrona przyrody
Zadania wojewody w zakresie ochrony przyrody, w tym ustanawianie form ochrony przyrody
oraz sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem określonych ustawą zakaz…w w stosunku do
tych form, realizuje Regionalny Konserwator Przyrody.
Na terenie powiatu średzkiego wyr…żniono następujące obszary objęte ochroną:
• Żerkowsko-Czeszewski Park Krajobrazowy – obejmujący 1080 ha terenu gminy Nowe Miasto
nad Wartą w okolicach Dębna (powierzchnia całkowita Parku – 15640 ha). Przedmiotem
ochrony jest unikalna, urozmaicona rzeźba terenu, ciekawe zbiorowiska roślinne, rzadkie
gatunki roślin i zwierząt.
• „Dębno nad Wartą” – rezerwat faunistyczny – obejmujący 21,62 ha, utworzony dla
zachowania i ochrony środowiska, rzadkich gatunkƒw zwierząt bezkręgowych. Rezerwat
wchodzi w skład Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajobrazowego,
• Użytki ekologiczne na terenie gminy Zaniemyśl o łącznej powierzchni 18,5 ha, w tym
największy pod nazwą "Chmielniki", utworzony dla ochrony zadrzewień i zakrzewień
śrƒdpolnych, naturalnych łąk bagiennych oraz torfowisk, ktƒre stanowią naturalną ochronę
ptactwa i dziko żyjącej zwierzyny,
• Obszar chronionego krajobrazu "Bagna Średzkie" w gminie Środa Wlkp. o powierzchni
120,3 ha, ktƒrego teren w dolinie Strugi Średzkiej jest ostoją dla wielu rzadkich gatunkƒw
ptakƒw wodnych i błotnych,
• Pomniki przyrody, ktƒrych łącznie na terenie powiatu zarejestrowano 100 sztuk. Są to
przeważnie pojedyncze stare drzewa, aleje oraz głazy narzutowe.
18
Informacja o stanie środowiska w powiecie średzkim w 2008 r.
WIOŚ Poznań
III. DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA WIOŚ POZNAŃ NA TERENIE
POWIATU ŚREDZKIEGO
W ewidencji WIOŚ w Poznaniu znajduje się 58 podmiotƒw gospodarczych prowadzących
działalność na terenie powiatu średzkiego. W roku 2008 przeprowadzono 15 kontroli
przestrzegania przepis…w ochrony środowiska ze szczeg…lnym uwzględnieniem instalacji
wymagających pozwolenia zintegrowanego, gospodarki odpadami, gospodarki nawozami,
ochrony powietrza, gospodarki wodno-ściekowej, opłat za korzystanie ze środowiska.
Podczas 3 kontroli nie stwierdzono naruszeń przepisƒw ochrony środowiska; podczas
12 kontroli takie naruszenia występowały. Najczęściej stwierdzone zastrzeżenia dotyczyły:
 braku uregulowań formalnoprawnych w zakresie gospodarowania odpadami,
 braku wymaganej ewidencji ilościowej i jakościowej wytwarzanych odpadƒw,
 braku pozwolenia na wprowadzanie gazƒw lub pyłƒw do powietrza,
 nieprawidłowego postępowania z osadami pościekowymi,
 braku informacji o korzystaniu ze środowiska wykorzystywanej do naliczania opłat za
korzystanie ze środowiska.
W wyniku stwierdzonych naruszeń przepisƒw ochrony środowiska nałożono 4 mandaty karne
na łączną kwotę 1100 zł.
Tabela 12.
Zestawienie liczbowe wynik€w działań kontrolnych
Liczba
Jednostka
administracyjna
Gmina Dominowo
Gmina Krzykosy
Gmina Nowe
Miasto
Miasto i Gmina
Środa
Gmina Zaniemyśl
Powiat średzki
podmiot€w
gospodarczych w
ewidencji
WIOŚ
5
4
zarządzeń
decyzji
kontro
pokontrol ustalających
li
nych
kary biegnące
mandat€w
karnych
2
1
2
1
9
2
2
33
9
7
3
7
58
1
15
12
4
decyzji wymierzających
kary za okres
trwania
przekroczeń
Kwota kar za
okres trwania
przekroczeń 
/tys. zł/
1
Przykłady kontroli prowadzonych na obszarze powiatu średzkiego w roku 2008
Masarnia Ubojnia Stefan Kleczewski Solec Wlkp. ul. Kościelna 50. W trakcie kontroli
stwierdzono nieuregulowany stan formalnoprawny w zakresie gospodarki odpadami, brak
ewidencji odpad…w, brak zbiorczego zestawienia danych o odpadach oraz o instalacjach i
urządzninach służących do odzysku i unieszkodliwienia odpad…w, brak informacji o korzystaniu
ze środowiska. W wyniku kontroli Zakład został zobowiązany w drodze zarządzeń
pokontrolnych do usunięcia stwierdzonych naruszeń.
Firma RAW Materiales Jacek Rubach, ul. 17 września 12/4, Środa Wlkp. m-ce: ul.
Brodowska 30 Środa Wlkp. Podmiot nie przestrzega warunk…w decyzji w zakresie zbierania
odpad…w, co do sposobu magazynowania odpad…w. Podmiot nie poinformował Burmistrza
Miasta Środa Wlkp. o prowadzonym punkcie zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i
elektronicznego. Podmiot nie przedkłada do GIOŚ kwartalnych sprawozdań o zbieranym
sprzęcie. Podmiot nie nalicza opłat za korzystanie ze środowiska i nie wnosi sprawozdań w tym
zakresie do WIOŚ i Marszałka Wojew…dztwa. W wyniku kontroli podmiot został zobowiązany
w drodze zarządzeń pokontrolnych do usunięcia stwierdzonych naruszeń.
19
WIOŚ Poznań
Informacja o stanie środowiska w powiecie średzkim w 2008 r.
Firma Handlowo-Usługowa DYMEK - Damian Więcławiak, os. Jagiellońskie 40/19 Środa
Wlkp. M-ce: ul. Brodowska 28 Środa Wlkp. Podmiot prowadzi nielegalny demontaż pojazd…w
wycofanych z eksploatacji. Podmiot jako punkt zbierania pojazd…w nie wystawia zaświadczeń o
demontażu pojazd…w lub zaświadczeń o przyjęciu pojazdu niekompletnego. Podmiot nie
przestrzega warunk…w decyzji w zakresie zbierania odpad…w, co do sposobu i miejsca
magazynowania odpad…w. Podmiot nie nalicza opłat za korzystanie ze środowiska i nie wnosi
sprawozdań w tym zakresie do WIOŚ i Marszałka Wojew…dztwa. W wyniku kontroli Podmiot
został zobowiązany w drodze zarządzeń pokontrolnych do usunięcia stwierdzonych naruszeń.
Pozwolenia zintegrowane
Na terenie powiatu 14 zakładƒw (16 instalacji) zobowiązanych jest do uzyskania pozwolenia
zintegrowanego, wszystkie zobowiązane zakłady uzyskały wymagane prawem pozwolenie.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Specjalistyczne Gospodarstwo Rolne Tomasz Adaszak Chłapowo 13, 63-012 Dominowo
Specjalistyczne Gospodarstwo Rolne Rafał Ratajczak Zielniczki 5, 63-011 Pławce.
Produkcja i sprzedaż jaj konsumpcyjnych Mariusz Pachura Kurczyn9, 63-041 Chocicza
Gospodarstwo Rolne Drobiarstwo Roman Michalski, Boguszyn ul. Śremska 32, 63-041
Chocicza (Ferma Kur Nieśnych do produkcji jaj konsumpcyjnych)
L.W.T. Mizgier s.c., Marianowo Brodowskie, 63-000 Środa Wlkp, Ferma drobiu Marianowo
Ferma Drobiu Jan Pachura, Damian Pachura ul. Kopernika 58, 63-000 Środa Wlkp. Ferma w
m. Kępa Wielka 1
Ferma Drobiu Elżbieta i Zbigniew Gabscy w m. Trzebisławki 23 gm. Środa Wlkp
Gospodarstwo Rolne – Ferma Drobiu Krzysztof Pachura Bukowy Las 18, 63-014 Murzynowo
Kościelne
Ferma drobiu Daniel Pachura Kępa Wielka 6, 63-020 Zaniemyśl
Ferma Drobiu VERKAPPLUS sp. zo.o. Wolica Kozia 48 63-040 Nowe Miaston.Wartą
Gospodarstwo Rolne Ferma Drobiu Patrycja Pachura Kujawska Śnieciska ul. Topolowa 13
gm. Zaniemyśl
Przedsiębiorstwo Rolno-Produkcyjno-Handlowo-Usługowe ALWOROL Sp. z o.o. Wolica
Nowa, 63-040 Nowe Miasto nad Wartą Instalacje Aleksandrƒw
Pfeifer & Langen Polska S.A. ul. Mickiewicza 35, 60-959 Poznań Cukrownia „ŚRODA”
ul. Niedziałkowskiego 27, 63-000 Środa Wlkp.
Składowisko Odpadƒw Innych niż Niebezpieczne i Obojętne w m. Nadziejewo – Zakład
Składowania Odpadƒw Komunalnych Nadziejewo ul. Daszyńskiego 5 63-000 Środa Wlkp.
Poważne awarie
Na terenie powiatu nie ma obiektƒw zakwalifikowanych do zakładƒw o dużym lub
zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii. Potencjalnymi sprawcami awarii może być
Zakład Przetwƒrstwa Owocowo-Warzywnego Sp. z o.o. - Kijewo koło Środy Wlkp. oraz stacje
paliw.
Zdarzenia o znamionach poważnej awarii
W 2008 roku na terenie powiatu nie wystąpiły zdarzenia mające znamiona poważnej awarii.
20