Jubileusz 45-lecia Wydziału Ogrodniczego oraz Ogólnopolska

Jubileusz 45-lecia Wydziału Ogrodniczego
oraz Ogólnopolska Konferencja Naukowa
„Ziemia – Roślina – Człowiek”
Kraków, 11-12 września 2013 r.
Pamiątkowe zdjęcie uczestników konferencji
Obchody Jubileuszu 45-lecia Wydziału
Ogrodniczego połączone z konferencją naukową obywały się pod patronatem honorowym JM Rektora prof. dr. hab. inż. Włodzimierza Sady oraz Marka Sowy marszałka
województwa małopolskiego. Witając licznie
przybyłych gości dziekan Wydziału Ogrodniczego prof. dr hab. inż. Stanisław Mazur odniósł się do historii i genezy powstania Wydziału, jako samodzielnej jednostki
wskazując na ścisły związek z Uniwersytetem
Jagiellońskim, na którym nauki ogrodnicze powstały i były wykładane na Wydziale
Rolniczym. Po utworzeniu Wyższej Szkoły
Rolniczej kontynuowano nauczanie ogrodnictwa na Wydziale Rolniczym. Od 1968 r.
nauczanie to odbywa się już na Wydziale
Ogrodniczym. Duży udział w powołaniu
Wydziału mieli jego późniejsi profesorowie
Maria Łucka i Tadeusz Wojtaszek, który
został pierwszym dziekanem. Jubileusz był
również okazją do refleksji i zastanowienia się
nad kierunkiem, w jakim powinno zmierzać
ogrodnictwo, zarówno naukowo jak i dydaktycznie. W nauce polskiej nastąpiły bowiem
ogromne zmiany zwłaszcza dotyczące zasad
finansowania, które zostało oparte na systemie grantowym. Tworzeniu nowych specjalności czy kierunków musi towarzyszyć zmiana treści programów nauczania, aby nie były
to tylko zmiany pozorne. Pamiętać należy,
że naturalną konsekwencją takiego stanu jest
drastyczne obniżanie poziomu kształcenia –
problem chyba wszystkich uczelni wyższych.
NASI GOŚCIE
O tym, że jubileusz 45-lecia Wydziału Ogrodnictwa zbiega się z jubileuszem
60-lecia Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie mówił z kolei prof. dr hab. Włodzimierz Sady. Przypomniał, że historia
26
nauk rolniczych w Krakowie sięga XVIII w.
i związana jest z postacią patrona naszego
Uniwersytetu ks. Hugona Kołłątaja. Później
głos zabierali licznie zgromadzeniu goście
reprezentujący w zasadzie wszystkie ośrodki naukowe w Polsce zajmujące się ogrodnictwem, tak szkoły wyższe jak i instytuty
naukowe oraz firmy ogrodnicze. Warto podkreślić liczny udział w obchodach jubileuszu
45-lecia wielu delegacji z zagranicy, którym
przewodniczyli przedstawiciele władz uczelnianych i wydziałowych. W tym gronie znaleźli się prof. Wiktor Karpienko Prorektor
Narodowego Uniwersytetu Sadownictwa
w Humaniu, prof. Krasimir Iwanow Prorektor Uniwersytetu Rolniczego w Plowdiw,
prof. Ivo Ondraszek prodziekan Wydziału Ogrodniczego Uniwersytetu Grzegorza
Mendla w Brnie, docent Katarina Rovna
z Wydziału Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Słowackiego Uniwersytetu
z życia Uczelni
Rolniczego w Nitrze. Nie sposób nie wspomnieć o obecności licznego grona dziekanów
i prodziekanów pozostałych wydziałów UR.
DYSKUSJA NAUKOWA
Połączenie jubileuszu 45-lecia Wydziału
Ogrodniczego z Ogólnopolską Konferencją
Naukową zorganizowaną przy współudziale
Polskiego Towarzystwa Nauk Ogrodniczych
było doskonałą okazją nie tylko do zapoznania się z osiągnięciami i pracami realizowanymi na Wydziale Ogrodniczym UR w Krakowie, ale szerszego poznania najnowszych
badań i doświadczeń realizowanych w polskich ośrodkach naukowych zajmujących
się szeroko rozumianym ogrodnictwem.
Nie przypadkowo został też zaproponowany tytuł konferencji Ziemia-Roślina-Człowiek. Współczesne ogrodnictwo wykracza
bowiem poza tradycyjne rozumienie tego
terminu jako produkcji, pielęgnacji czy zastosowania roślin. Obejmuje również znaczenie roślin ogrodniczych dla jakości życia
człowieka, czyli zajmuje się badaniami nad
zastosowaniem ogrodnictwa we wszystkich
aspektach życia. Nie od dziś wiadomo, że rośliny wpływają na charakter naszego życia.
Dla współczesnego ogrodnictwa ważnym
jest zwiększone bezpieczeństwo produktów
żywnościowych oraz ich jakość. Chcieliśmy
potwierdzić i udokumentować to, że ogrodnictwo wpływa na polepszenie jakości życia
człowieka. Z jednej strony dostarcza wysokowartościowych i niezbędnych do życia
Prof. dr hab. inż Andrzej Libik prowadził sesję referatową
produktów, a z drugiej jest źródłem relaksu
i różnorakich doznań estetycznych. Problematyka ta przewijała podczas wystąpień
na sesji referatowej i posterowej.
W części plenarnej konferencji przedstawiono 4 referaty wprowadzające. Pierwszy wykład pod intrygującym tytułem Abel
i Kain w jednym stali domu. Historia biblijna
jako archetyp współczesnego eksperymentu
człowieka z technologią i kulturą wygłosił ks.
dr Jerzy Brusiło z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Zestawienie
bajki Aleksandra Fredry z historią o Kainie
(rolniku) i Ablu (pasterzu) nie jest przypadkowe. Okazuje się, że pozateologiczne wątki tekstu biblijnego, który jest znaczącym
Goście konferencji z uwagą słuchali wykładów i doniesień naukowych
tekstem cywilizacji zachodniej, stanowią
cenną pomoc w rozwiązywaniu problemów
współczesnego świata. Historia Kaina i Abla
to jednak nie tylko konflikt dwóch podstawowych sposobów myślenia (technologicznego i kulturowego). Chodzi przede wszystkim o to, że osoba ludzka jest ważniejsza
od jego wytworów i trzeba „bardziej być”,
a nie „więcej mieć”. Ludzkość dokonuje ciągłych wyborów, można powiedzieć, że nieustannie eksperymentuje z otaczającym
światem, aby jeszcze bardziej rozwinąć swoje
możliwości i jednocześnie nie utracić swojego człowieczeństwa.
Prof. dr hab. Kazimierz Tomala
ze SGGW w Warszawie w wystąpieniu
zatytułowanym W 365 dni dookoła jabłka
odniósł się do problemów polskiego sadownictwa. Polska obecnie zajmuje 3 miejsce
na świecie (po Chinach i USA) w produkcji jabłek. Niestety, zarówno w produkcji
jak i obrocie handlowym nadal zbyt duży
odsetek stanowią jabłka niskiej jakości.
Dlatego też niezmiernie ważnym zadaniem
jest dalsza poprawa jakości oferowanych
jabłek. Mimo, że ich produkcja wymaga
zwiększonych nakładów, to jednocześnie
jest najlepszym sposobem na pozyskiwanie
klientów, w tym gotowych zapłacić za nie
wyższą cenę. Szansą na zapewnienie zbytu
27
rozwoju groźnych agrofagów i ich oddziaływania na uprawy i produkty ogrodnicze,
kształtowanie krajobrazu przyjaznego dla
środowiska naturalnego i dla człowieka. Szczególną uwagę zwracano na jakość
produktów ogrodniczych jako źródła niezbędnych dla człowieka mikroelementów
i substancji prozdrowotnych, kształtujących
prawidłowe nawyki żywieniowe ludzi i oddziaływujące na kondycję i stan zdrowotny
społeczeństwa. Istotnym zagadnieniem konferencji była prawidłowa organizacja środowiska otaczającego człowieka, właściwe
planowanie i realizacja zamierzonych celów
w zakresie architektury krajobrazu, dobór
odpowiednich metod pozwalających poprawić już istniejące założenia ogrodowe.
Wystąpienie prof. dr. hab. Jana Boczka doktora honoris causa naszej Uczelni
WYJAZD W PLENER
owoców jest też coraz szerzej promowany
styl zdrowego odżywiania, w którym ważną
rolę pełnią owoce.
Kolejne wystąpienie profesora Andrzeja Komosy z Uniwersytetu Przyrodniczego
w Poznaniu odnosiło się do technologii stwarzających nowe możliwości w zakresie optymalizacji plonowania roślin i ochrony środowiska
przyrodniczego. Badania naukowe ostatnich
lat wykazały, a praktyka je w pełni potwierdziła, że można uzyskiwać wysokie plony, znacznie przekraczające plony na żyznych glebach
mineralnych i organicznych, uprawiając rośliny
w podłożach inertnych, na wełnie mineralnej,
gąbce poliuretanowej, keramzycie, perlicie,
żwirze, piasku, które są ubogie w składniki
pokarmowe i pozbawione kompleksu sorpcyjnego. Nie budzi wątpliwości pogląd, że główną
funkcją podłoża jest utrzymywanie optymalnych relacji powietrzno-wodnych w środowisku korzeniowym, natomiast zasobność
w składniki pokarmowe, można uzyskać wykorzystując nowoczesne technologie nawożenia i żywienia roślin. Stwierdzenie Karla Philippa Sprengela: Wszystko, co jest w roślinie,
pierwej znajdowało się w ziemi lub powietrzu...
stanowiące tytuł referatu, należy według mówcy tylko nieznacznie poszerzyć – Wszystko,
co jest w roślinie pierwej znajdowało się w ziemi,
powietrzu, wodzie i pożywce.
Prof. dr hab. inż. Stanisław Rożek
z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie
zaprezentował bardzo istotne dla zdrowia
ludzi zagadnienie Profilaktyka jodowa w Polsce i na świecie po rekomendacji WHO dotyczącej ograniczenia spożycia soli. Jod pełni
w organizmie człowieka bardzo ważną rolę,
stąd najczęściej jego deficyt jest uzupełniany poprzez jodowanie soli kuchennej, której
spożycie jest w Polsce niestety zbyt wysokie. Z tego powodu zaleca się ograniczać jej
spożycie, co może powodować pogorszenie
stanu zaopatrzenia ludności w jod. Profesor
proponował rozwiązanie tego problemu poprzez tzw. biofortyfikację roślin, zwłaszcza
warzyw w jod. Wydaje się, że jest to godne
polecenia, ponieważ znaczną część warzyw
spożywa się na świeżo bez obróbki kulinarnej, w trakcie której dochodzi do strat jodu.
Motyw przewodni Konferencji Ziemia-Roślina-Człowiek znalazł odzwierciedlenie
również w postaci tematów głównych sekcji
roboczych. Zakres tematyki dotyczył takich
zagadnień jak: produkcja i jakość warzyw,
owoców i roślin ozdobnych, bioróżnorodność upraw ogrodniczych, nowoczesne technologie upraw ogrodniczych gruntowych
i pod osłonami, metody stosowane w okresie
rozbiorczym przedłużające trwałość produktów ogrodniczych, sposoby ograniczania
28
W drugim dniu konferencji odbyła się sesja
plenerowa m. in. w Goczałkowickim Centrum Roślin Ozdobnych. Była również okazja zapoznania się z produkcją sadowniczą
w rejonach podgórskich na przykładzie gospodarstwa Anny i Stanisława Nowaków
w Żmiącej oraz z problematyką utylizacji
odpadów komunalnych w Baryczy (Miejskie
Składowisko Odpadów Komunalnych wraz
z kompostownią). Podczas sesji plenerowej
była okazja do wymiany doświadczeń w zakresie projektowanych jak i przeprowadzonych badań naukowych. Spotkanie to stanowiło okazję do zapoznania się z wzajemnymi
przemyśleniami w zakresie upowszechnienia
dotychczasowych wyników badań, które
mogą stanowić inspirację do nowych pomysłów i projektów, poszukiwania nowych tematów badawczych z zakresu upraw ogrodniczych jak i kształtowania środowiska
naturalnego.
W trakcie konferencji wygłoszono
39 referatów oraz przedstawiono 161 posterów. Większość prac, których wyniki
prezentowano podczas konferencji zostało
opublikowane w czasopiśmie EPISTEME.
Opracowanie:
prof. dr hab. inż. Stanisław Mazur
dziekan Wydziału Ogrodniczego