Zakres wiedzy i umiejętności

Załącznik nr 5
ZAKRES WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI
WYMAGANY NA KONKURS FIZYCZNY Z ELEMENTAMI ASTRONOMII
DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM
W ROKU SZKOLNYM 2012/2013
I ETAP - REJONOWY
1.Zakres treści:
Od uczestników konkursu wymagamy wiedzy i rozumienia pojęć, wielkości fizycznych, praw
i zasad fizycznych dotyczących następujących zagadnień:
-
-
Ruch, prędkość i przyspieszenie, względność ruchu, ruch jednostajny, ruch
jednostajnie przyspieszony i opóźniony.
Bezwładność i prawa dynamiki, równowaga mechaniczna, tarcie, opory ruchu.
Gęstość, ciśnienie, prawo Pascala, prawo Archimedesa, napięcie powierzchniowe.
Energia kinetyczna i potencjalna, przemiany energii mechanicznej, zasada zachowania
energii mechanicznej, praca, moc, maszyny proste.
Ruch drgający, amplituda, okres i częstotliwość drgań, ruch wahadła matematycznego
i ciężarka na sprężynie, fale mechaniczne, prędkość fali, dźwięki, fale stojące, hałas.
Budowa mikroskopowa ciał stałych, cieczy i gazów, cieplny przekaz energii, ciepło
właściwe, energia wewnętrzna, zjawisko konwekcji, I zasada termodynamiki.
Topnienie, krzepnięcie, parowanie, skraplanie, sublimacja, resublimacja, ciepło
przemian fazowych.
Ładunki elektryczne, zasada zachowania ładunku elektrycznego, elektryzowanie ciał,
oddziaływanie ciał naelektryzowanych.
Stały prąd elektryczny, napięcie, natężenie prądu, prawo Ohma, łączenia oporników
i ogniw, obwody elektryczne prądu stałego, silnik elektryczny prądu stałego, energia
i moc elektryczna.
Zjawisko magnetyzmu i jego zastosowania, oddziaływanie magnetyczne na
przewodnik z prądem elektrycznym.
2.Zakres umiejętności:
Od uczestników konkursu wymagamy uniwersalnych umiejętności umożliwiających
wykorzystanie wiedzy fizycznej i astronomicznej do rozwiązywania różnego rodzaju zadań
oraz problemów przyrodniczych i występujących w technice oraz w życiu codziennym:
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
i)
j)
rozpoznawanie i rozróżnianie zjawisk fizycznych,
rozróżnianie pojęć i wielkości fizycznych,
operowanie jednostkami wielkości fizycznych,
orientowanie się w skali zjawisk i wielkości fizycznych,
umiejętność opisu, analizy przyczyn i przewidywania przebiegu zjawisk fizycznych,
rozpoznawanie przyrządów i określanie ich budowy, zasady działania i przeznaczenia,
posługiwanie się pojęciem niepewności pomiarowej,
opisywanie zjawisk fizycznych za pomocą wzorów lub równań,
umiejętność wykonywania działań na liczbach, symbolach, równaniach,
umiejętność interpretowania wzorów fizycznych,
1
k) umiejętność odczytywania oraz interpretowania danych z tabeli i z wykresu zależności
fizycznych,
l) umiejętność analizy i tworzenia schematu bądź rysunku.
II ETAP - WOJEWÓDZKI
1. Zakres treści:
Wymagany jest zakres jak w etapie rejonowym a ponadto:
-
Pęd, zasada zachowania pędu, zjawisko odrzutu,
Alternatywne źródła energii,
Indukcja elektromagnetyczna, prądnica, prąd zmienny, transformator.
Fale elektromagnetyczne i ich zastosowania
Odbicie, rozproszenie i załamanie światła,
Obrazy w soczewkach i zwierciadłach
Rozszczepienie światła, barwy, pryzmat
Astronomia i badania Układu Słonecznego.
2.Zakres umiejętności:
Wymagany jest zakres jak w etapie rejonowym a ponadto:
a) umiejętność rysowania wykresów zależności fizycznych,
b) umiejętność tworzenia i/lub analizy schematu bądź rysunku,
c) umiejętność projektowania, opisywania przebiegu i analizowania wyników
doświadczeń,
d) umiejętność odczytywania, analizowania i wykorzystywania tekstów
popularnonaukowych,
e) umiejętność wykorzystywania wiedzy i umiejętności fizycznych do rozwiązywania
praktycznych problemów związanych z życiem codziennym, techniką i środowiskiem
naturalnym,
f) umiejętność rozpoznawania podstawowych cech, etapów i zasad badań naukowych.
Uwaga!
Autorzy zastrzegają sobie możliwość używania wzorów fizycznych wykraczających poza
podstawę programową, pod warunkiem ich opisania w treści zadań i problemów fizycznych.
Literatura (dla obu etapów):
Podstawa programowa przedmiotu fizyka dla gimnazjum, podręczniki szkolne, zeszyty
ćwiczeń, zbiory zadań, multimedia oraz inne materiały pomocnicze dopuszczone do użytku
szkolnego przez MEN.
Dodatkowo:
1.Fizyka wokół nas – P. Hewitt – PWN Warszawa 1998.
2.Vademecum ucznia. Fizyka – S. Pople, P. Whitehead – OUP/Delta Warszawa 1996.
2
3.Ilustrowana encyklopedia ucznia. Fizyka i chemia – tłum. R. Drachal – Świat Książki
Warszawa 2004.
4.Encyklopedia szkolna. Fizyka z astronomią – pr. zbiorowa WSiP Warszawa 2002.
5.Tablice WSiP. Matematyka. Fizyka i astronomia – A. Gębura, K. Gębura – WSiP
Warszawa 2004.
6.Konkursy fizyczne dla gimnazjalistów – K. Gołębiowski, R. Trawiński –Aksjomat Toruń
2008.
7.Fizyka dla gimnazjum. Astronomia – B. Zegrodnik – OE Pazdro W-wa 2001.
8.Vademecum gimnazjalne 2011. Fizyka i astronomia – Operon Gdynia 2010.
9.Zbiór zadań wielopoziomowych z fizyki dla gimnazjum – W. Kwiatek, I.Wroński – Zamkor
Kraków 2009.
10.Przyjazne testy. Fizyka dla gimnazjum – W. Didndorf, E. Krawczyk – WSzPWN
Warszawa 2001.
11.Oceń sam siebie. Powtórkowy test z fizyki i komentarze do rozwiązań – T. Pasierb – OE
Pazdro Warszawa 1998.
12.Praca z uczniem zdolnym. Zadania konkursowe dla uczniów gimnazjum – Seria biblioteka
nauczyciela fizyki – Zeszyt Nr 6 – Zamkor Kraków 2006.
13.Zadania konkursowe dla uczniów gimnazjum z rozwiązaniami. Lwiątko 2003-2008 –
A. Kleiner – Zamkor Kraków 2010.
14.Fizyka. Szybkie i niezawodne przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego – B.Sagnowska,
A. Blokesz – Zamkor Kraków 2011.
3