Raport z warsztatów strategicznych gminy

Transkrypt

STRATEGIA ROZWOJU GMINY WĄDROŻE WIELKIE NA LATA 2008-2015
STRATEGIA ROZWOJU GMINY WĄDROŻE WIELKIE
RAPORT Z WARSZTATÓW STRATEGICZNYCH
GMINY WĄDROŻE WIELKIE
Opracował:
dr Andrzej Sztando
tel. +48 (0) 603163839
e-mail: [email protected]
Web: www.sztando.com
Wądroże Wielkie, czerwiec 2008 r.
Raport z Warsztatów Strategicznych
1
Spis Treści:
1. WPROWADZENIE .................................................................................................... 3
1.1. ISTOTA STRATEGII ROZWOJU GMINY........................................................................ 3
1.2. PRZYJĘTE ZASADY PARTYCYPACYJNEGO (WARSZTATOWEGO) PLANOWANIA
STRATEGICZNEGO W GMINIE WĄDROŻE WIELKIE. ......................................................... 6
2. ATUTY ........................................................................................................................ 9
3. PROBLEMY I ZAGROŻENIA .............................................................................. 12
4. SZANSE ROZWOJU ............................................................................................... 17
5. HIERARCHICZNA STRUKTURA CELÓW I ZADAŃ STRATEGICZNYCH
........................................................................................................................................ 21
5.1 CELE STRATEGICZNE I OPERACYJNE ....................................................................... 21
5.2 ZADANIA STRATEGICZNE ....................................................................................... 23
OSOBY ZAPROSZONE DO UDZIAŁU W WARSZTATACH STRATEGICZNYCH ...................... 29
2
1. Wprowadzenie
1.1. Istota strategii rozwoju gminy
Pojęcie strategii używane m.in. w wojskowości, cybernetyce, teorii systemów, w
nauce organizacji i zarządzania oraz w ekonomii oznacza – w najbardziej syntetycznym
ujęciu – politykę wytyczania celów. Strategia jest zatem kategorią odnoszącą się do
sfery polityki rozwoju, taktyka natomiast – do sfery zarządzania rozwojem. Rozpowszechniona w teorii i praktyce planowania terytorialnego kategoria planowania strategicznego obejmuje zarówno politykę formułowania celów rozwoju, jak i procedurę
oraz instrumenty zarządzania rozwojem. Efektem planowania strategicznego na szczeblu gminy jest strategiczny plan rozwoju lokalnego, w praktyce określany skrótowo
jako strategia rozwoju gminy.
Strategiczny plan rozwoju lokalnego jest swego rodzaju scenariuszem rozwoju
gminy, określającym m. in.: docelową wizję rozwoju, strategiczne i operacyjne cele
rozwoju, zadania strategiczne oraz sposób ich realizacji. Podmiotem strategii rozwoju
lokalnego jest lokalna społeczność, która uczestniczy w realizacji zadań strategicznych
poprzez swoją aktywność gospodarczą i społeczną. Społeczność ta jest również odbiorcą powstających w efekcie rozwoju gminy nowych, lepszych warunków do prowadzenia działalności gospodarczej oraz wyższych walorów użytkowych gminy, które decydują o jakości życia tejże społeczności. Przedmiotem strategii rozwoju lokalnego jest
gminna rzeczywistość określona w wymiarach: gospodarczym, społecznym i ekologicznym.
Potrzeba opracowania i realizacji strategii została już dostrzeżona przez najaktywniejsze samorządy lokalne. Stało się to również w gminie Wądroże Wielkie. Niestety, w wielu gminach, planowanie strategiczne odsuwane jest wciąż na dalszy plan.
Przyczyną takiego stanu jest, z jednej strony, przeświadczenie, iż planowanie z natury
rzeczy jest produktem gospodarki nakazowo-rozdzielczej, z drugiej zaś, ogólna słabość
ekonomiczna gmin i trudności związane z rozwiązywaniem bieżących problemów, które przysłaniają potrzebę określania długofalowej i wieloskalowej koncepcji rozwoju
lokalnego.
3
Przeświadczenie, że każdy rodzaj planowania jest produktem minionej epoki
jest błędne. To właśnie zmiana orientacji gospodarki z centralnie planowanej i zarządzanej na gospodarkę rynkową oraz decentralizacja państwa, znajdująca swój wyraz w
utworzeniu samorządów, stworzyły możliwość zastąpienia centralnego planowania dyrektywnego – przez oddolne, terytorialne planowanie strategiczne, możliwe do zastosowania jedynie w warunkach demokratyczno-samorządowego modelu ustrojowego
gminy. Fakt ten powinien być czynnikiem mobilizującym władze do określenia celów
rozwoju oraz sposobów użytkowania lokalnych potencjałów dla zapewnienia sukcesu w
rozwoju. Rozwój gminy nie może być bowiem swego rodzaju efektem ubocznym
„krótkowzrocznych” i nieefektywnych decyzji bieżących, nie ukierunkowanych na
osiąganie długookresowych celów. Coroczne wydatki bieżące i inwestycje powinny
wynikać z przyjętej i społecznie zaakceptowanej strategii rozwoju lokalnego. Można
zatem stwierdzić, iż pierwszą funkcją planowania strategicznego jest racjonalizacja
podejmowanych w gminie decyzji bieżących i długookresowych.
Funkcją planowania strategicznego na szczeblu lokalnym jest również zapobieganie sytuacjom kryzysowym w rozwoju gminy. Rozwój gminy to proces ciągłych przekształceń w strukturze funkcjonalnej, a także w relacjach między strukturą funkcji a
strukturą zagospodarowania. Przekształceniom tym towarzyszy stała groźba zachwiania
równowagi między poszczególnymi elementami struktury funkcjonalnej oraz między
potrzebami funkcji a wydolnością zagospodarowania. Brak takiej równowagi stać się
może momentem krytycznym rozwoju. Działalność władzy lokalnej nie może mieć charakteru pasywnego, polegającego na likwidacji zaistniałych już momentów krytycznych
lub łagodzeniu ich najbardziej dotkliwych dla społeczności skutków. Aktywność działania władzy musi wyrażać się w umiejętności wczesnej identyfikacji potencjalnych
zagrożeń, a także w skuteczności zapobiegania im. Zarówno identyfikacja zagrożeń,
jak i minimalizowanie lub likwidacja ich skutków są możliwe, gdy zarządzanie gminą
wynika ze strategicznego planu rozwoju lokalnego.
Charakterystyczną dla planowania terytorialnego funkcją strategii rozwoju lokalnego jest określenie perspektywicznego wymiaru lokalnej polityki gospodarczej, tj.:
zasad, metod, instrumentów i priorytetów, których zastosowanie w praktyce ma zapewnić konkurencyjność (immobilnego) obszaru gminy, poprzez zatrzymanie istniejących i
pozyskanie nowych (mobilnych) podmiotów gospodarczych. Podstawowym wyznacznikiem gospodarczej konkurencyjności gminy jest skala, struktura i jakość oferty korzyRaport z Warsztatów Strategicznych
4
ści kierowanych przez gminę do lokalnych podmiotów gospodarczych oraz potencjalnych inwestorów zewnętrznych.
Potrzeba konstruowania strategicznego planu rozwoju gminy wynika także z faktu, że plan ten, identyfikując hierarchiczną strukturę celów i zadań strategicznych oraz
katalog instrumentów i metod ich realizacji, określa jednocześnie zasady zachowań
władzy i administracji samorządowej w dłuższej perspektywie. To z kolei sprzyja obniżeniu niepewności działania lokalnych podmiotów gospodarczych, a tym samym
zwiększa skłonność do podejmowania przez nie ryzyka działalności o dłuższym okresie
zwrotu ponoszonych nakładów. Sytuacja taka sprzyja stabilizowaniu sytuacji gospodarczej gminy.
Realizacja celów określonych przez strategię rozwoju lokalnego zapewnić ma
również odpowiedni poziom walorów użytkowych gminy, tj. adresowanych do społeczności lokalnej warunków decydujących o wygodzie codziennego życia w danej jednostce terytorialnej.
Wymóg „wyposażenia” gmin w strategiczny plan rozwoju lokalnego wynika
również z zasad pozyskiwania wsparcia z Unii Europejskiej. Koncepcja terytorialnego,
oddolnego rozwoju zyskuje bowiem na znaczeniu w miarę postępu procesów europejskiej integracji gospodarczej, której efektem jest m.in. ograniczenie roli instytucji centralnych państw, na rzecz regionalnych i lokalnych jednostek terytorialnych. One to uwzględniając i wykorzystując uwarunkowania lokalne, ponadlokalne, regionalne, krajowe oraz ponadkrajowe - formułują i prowadzą własne polityki rozwoju. Sprzyja temu
fakt, iż poszczególne gminy mogą samodzielnie ubiegać się o pomoc z międzynarodowych instytucji finansowych.
5
1.2. Przyjęte zasady partycypacyjnego (warsztatowego) planowania strategicznego w gminie Wądroże Wielkie.
W procedurze konstruowania strategii rozwoju lokalnego gminy Wądroże Wielkie
przestrzegano dwóch podstawowych zasad postępowania:
 konsensusu społeczności lokalnej co do przyjętych celów i zadań strategicznych;
 otwarcia strategii w wymiarze egzogenicznym.
Pierwsza z wymienionych zasad wymagała włączenia do prac nad strategią przedstawicieli społeczności lokalnej, zwanych liderami lokalnymi, reprezentujących różne
terytoria, środowiska i grupy interesów. Było to konieczne, ponieważ prawidłowo skonstruowana strategia musi określać formy i środki współpracy wszystkich podmiotów i
środowisk na rzecz rozwoju gminy Wądroże Wielkie, a także stymulować spójność
między działaniami sektorowo-branżowymi i działaniami terytorialnymi. Dążąc do
urzeczywistnienia omawianej zasady planowania strategicznego zastosowano wielokrotnie sprawdzoną w Polsce i krajach zachodnioeuropejskich metodę postępowania,
zwaną w literaturze metodą collaborative planning. Jest to procedura grupowego planowania i podejmowania decyzji przez reprezentantów wszystkich zainteresowanych
stron. Za jej pomocą, w przypadku rozbieżności stanowisk, w drodze dyskusji i argumentacji, osiągnięto rozwiązania lepsze niż mechaniczny kompromis między wstępnymi stanowiskami stron. Dzięki temu końcowy wynik prac jest rozwiązaniem mniej
oczywistym, a jednocześnie lepszym niż te, które proponowali uczestnicy procedury
collaborative planning zaczynając pracę. Procedura planowania grupowego dopuszczała podejmowanie decyzji wyłącznie na zasadzie konsensusu, wykluczała natomiast
możliwość głosowania, które dzieliłoby uczestników planowania na wygranych i przegranych. Procedura ta zastosowana została w trakcie dwóch jednodniowych spotkań
zwanych warsztatami strategicznymi, które odbyły się w dniach 29 maja i 3 czerwca
2008 roku, poprzedzonych szkoleniem nt. planowania strategicznego, które odbyło się
15 maja 2008 roku. Uczestniczyli w nich, zaproszeni przez władze samorządowe,
przedstawiciele społeczności gminy Wądroże Wielkie, a także liczni reprezentanci regionu oraz prowadzący spotkanie ekspert ds. planowania strategicznego: dr Andrzej
Sztando. Aktywny, merytoryczny udział zaproszonych osób – zarówno w trakcie warszRaport z Warsztatów Strategicznych
6
tatów strategicznych, jak i spotkań w mniejszych grupach roboczych oraz spotkań indywidualnych – zadecydował o pomyślnym przebiegu procedury planowania strategicznego.
Zasada otwarcia strategii rozwoju gminy na otoczenie wymagała takiego formułowania celów i zadań strategicznych, aby znacząca część efektów ich realizacji przekraczała skalę lokalną. Przekroczenie tej skali (na sąsiednie gminy, powiat, region, czy
nawet cały kraj) świadczyć będzie o wykształceniu się w lokalnym układzie terytorialnym funkcji egzogenicznych, tj. takich rodzajów działalności realizowanych przez
funkcjonujące na terenie gminy podmioty, których efekty przeznaczone są na „eksport”
poza jej granice. Skala, struktura oraz zasięg przestrzenny funkcji egzogenicznych (np.
przemysłu, usług, turystyki, handlu itp.) z jednej strony określą przyszłą rolę gminy
Wądroże Wielkie w układzie terytorialnym oraz miejsce jej gospodarki w strukturze
gospodarki narodowej, z drugiej zaś, zadecydują o skali dochodów tych podmiotów.
Pośrednio zadecydują również o dochodach społeczności lokalnej oraz o dochodach
własnych gminy.
7
Niniejszy dokument prezentuje ustalenia poczynione przez
liderów gminy, reprezentantów regionu i eksperta zewnętrznego
(moderatora warsztatów) podczas spotkań warsztatowych. Informacje w nim zawarte nie stanowią projektu strategii rozwoju
wspomnianej gminy. Są jednak istotnymi danymi w procesie
planowania strategicznego, rzutującymi na docelowy kształt
strategii.
--------------------------------------------------------------------Autor niniejszego dokumentu pełnił funkcję moderatora
podczas wyżej opisanych warsztatów. Po stosownych konsultacjach poddał zgłoszenia liderów obróbce redakcyjnej oraz uzupełnieniom, a następnie klasyfikacji rodzajowej. Niektóre z wyników prac warsztatowych zostały autorsko uzupełnione i skomentowane. Efekt tej procedury oraz prezentacja jej założeń
składają się na dalszą treść tegoż raportu.
8
2. Atuty
Identyfikacji przedstawionych niżej atutów gminy Wądroże Wielkie dokonano
podczas warsztatów strategicznych. W drodze indywidualnych badań, ich sprecyzowania dokonał prowadzący warsztaty moderator. Mogą i powinny stanowić one filary
rozwoju gospodarczej, społecznej i środowiskowej płaszczyzny rozwoju gminy Wądroże Wielkie. Są one bowiem tymi jej cechami, które pozytywnie wyróżniają ją spośród
innych gmin, przy czym różnice są na tyle duże, że – zdaniem liderów lokalnych, gości
i moderatora – można je atrakcyjnie zdyskontować. Wyróżnić możemy osiem, w wielu
wypadkach nierozłącznych1 następujących grup atutów gminy Wądroże Wielkie:
ATUTY GOSPODARCZE (w tym turystyczne)
a. Bogate pod względem areału zasoby gruntów rolnych.
b. Wysokiej jakości gleby.
c. Silne prądy powietrzne (wiatr).
d. Wysoka dostępność terenów, które mogą zostać wykorzystane na cele rekreacyjne.
e. Zasoby kruszyw mineralnych – piasków i łupków.
f. Obiekty gospodarstw rolnych możliwe do wykorzystania w działalności agroturystycznej.
g. Wysoka dostępność gruntów, które mogą zostać przeznaczone pod działalność
gospodarczą.
ATUTY SPOŁECZNE
a. Wysoka aktywność i integracja społeczna.
b. Gotowość części społeczeństwa do działań wolontarystycznych.
c. Liczne organizacje pozarządowe – zrzeszenia, stowarzyszenia, kluby, zespoły, w
tym:
i. Zespół Ludowy „Postoliczanki”,
1
Nierozłączność grup atutów wynika z faktu, iż niektóre z nich mają dualny charakter. Mogą być bo-
wiem jednocześnie np. atutami, które można wykorzystać jako stymulanty rozwoju gospodarczego i atutami, które można wykorzystać jako stymulanty rozwoju środowiskowego.
9
ii. Klub Sportowy „Derby Kosiska”,
iii. Ludowy Klub Sportowy „Rodło Granowice”,
iv. Uczniowski Klub Sportowy „Olimp”,
v. Koło Gospodyń Wiejskich w Granowicach,
vi. Stowarzyszenie na Rzecz Osób Starszych, Niepełnosprawnych i Ich Rodzin „Patronus”,
d. Lokalny system podstawowej opieki zdrowotnej.
e. Zdolna i aktywna młodzież.
ATUTY SAMORZĄDOWE
a. Aktywne placówki oświatowe (m. in. w zakresie pozyskiwania środków zewnętrznych, udziału w konkursach wiedzy, sportowych i artystycznych).
b. Gimnazjum w Budziszowie Wielkim - dobrze wyposażone w sprzęt dydaktyczny i technologie informatyczno-komunikacyjne.
c. Sprawny system dowozu uczniów do szkół.
d. Hala sportowa.
e. Gminne Przedszkole w Wądrożu Wielkim.
f. Wysoki poziom kwalifikacji pracowników gminnych jednostek oświatowych.
g. Liczne świetlice wiejskie.
h. Dobry stan techniczny świetlic w miejscowościach Budziszów Wielki i Kosiska.
ATUTY LOKALIZACYJNE
a. Położenie na trasie przebiegu autostrady A4 - krajowego i międzynarodowego
szlaku komunikacyjnego.
b. Bliskość innych dróg krajowych.
c. Położenie w niewielkiej odległości od granicy polsko-niemieckiej.
d. Położenie w geograficznym centrum Europy.
ATUTY INFRASTRUKTURALNE
a. Sieć wodociągowa.
b. Oczyszczalnia ścieków.
c. System oświetlenia ulicznego.
10
ATUTY ŚRODOWISKOWE
a. Wysoki poziom czystości środowiska naturalnego (powietrza, wód i większości
gleb).
b. Brak podmiotów gospodarczych istotnie uciążliwych dla środowiska naturalnego.
ATUTY KULTUROWE
a. Obiekty zabytkowe.
b. Grodzisko w Mierczycach.
c. Kamień Św. Jadwigi.
ATUTY BEZPIECZEŃSTWA
a. Jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej.
b. Programy prezencji kryminalnej realizowane na terenie gminy przez Policję.
c. Wysoki poziom bezpieczeństwa mienia i bezpieczeństwa osobistego.
11
3. Problemy i zagrożenia
Niniejszy podrozdział zawiera prezentację problemów i zagrożeń rozwoju gminy Wądroże Wielkie. Autor, prowadząc warsztaty strategiczne oraz sporządzając tenże
raport, przyjął następujące założenia:
1. Zarówno problemy, jak i zagrożenia mogą mieć charakter (źródło pochodzenia) endogeniczny lub egzogeniczny.
2. Utrzymywanie się w długim okresie czasu w przyszłości istniejącego już dziś
problemu może być traktowane jako zagrożenie. Niemal każdy problem implikuje lub może implikować zjawiska negatywne, hamujące społeczny, gospodarczy, czy też środowiskowy rozwój gminy. Możliwość utrzymywania się problemu jest zatem zagrożeniem.
Negatywne zjawiska, które występują obecnie w gminie Wądroże Wielkie, i których dalsze utrzymywanie się można traktować jako zagrożenie oznaczono literami „P”
i „Z” (problem i jednocześnie zagrożenie).
Negatywne zjawiska, których prawdopodobieństwo wystąpienia na terenie gminy Wądroże Wielkie jest istotne, oznaczono literą „Z” (zagrożenie).
W drodze warsztatów strategicznych wyróżniono dziesięć poniższych, w wielu
wypadkach nierozłącznych1 grup problemów i zagrożeń rozwoju gminy Wądroże
Wielkie:
Grupa 1 – GOSPODARKA
Podgrupa A – ROLNICTWO
a. Zła kondycja ekonomiczna części gospodarstw rolnych (P, Z).
b. Niska opłacalność produkcji rolnej (P, Z).
1
Nierozłączność grup problemów i zagrożeń wynika z faktu, iż niektóre z nich zawierają zjawiska o
wielorakim charakterze.
12
Podgrupa B – OGÓLNE WARUNKI ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI
a. Brak systemowych działań samorządu lokalnego wspierających lokalną przedsiębiorczość (P, Z).
b. Niski poziom progospodarczej promocji gminy (P, Z).
Podgrupa C – TURYSTYKA I REKREACJA
a. Niedostatek oznakowania turystycznego (P, Z).
b. Niedostatek bazy gastronomicznej i noclegowej (P, Z).
c. Niedostatek bazy turystyczno-rekreacyjnej (P, Z).
d. Niesatysfakcjonujący system promocji turystycznej gminy (P, Z).
e. Zły stan techniczny obiektów zabytkowych (P, Z).
Grupa 2 – EKOLOGIA
a. Dzikie wysypiska odpadów komunalnych (P, Z).
b. Brak systemu segregacji odpadów komunalnych (P, Z).
c. Niesatysfakcjonujący system gminnej kontroli metod pozbywania się odpadów
przez mieszkańców (P, Z).
d. Niekontrolowane zrzuty ścieków gospodarskich do cieków wodnych (P, Z).
e. Niski poziom świadomości ekologicznej mieszkańców (P, Z).
f. Niezrekultywowane składowiska odpadów komunalnych (P, Z).
Grupa 3 – INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
a. Zły stan techniczny wielu dróg gminnych (P, Z).
b. Zły stan techniczny dróg powiatowych (P, Z).
c. Zły stan techniczny drogi wojewódzkiej (P, Z).
d. Brak asfaltowych nawierzchni wielu dróg gminnych (P, Z).
e. Braki w infrastrukturze okołodrogowej (chodniki, oświetlenie, oznakowanie,
sygnalizacja, kanalizacja i urządzenia odwadniające) (P, Z).
f. Poważne braki w zakresie sieci kanalizacyjnej (P, Z).
g. Brak systemu autobusowej komunikacji wewnątrzgminnej (P).
h. Niedostateczny system komunikacji autobusowej zapewniającej dojazd do Jawora (P).
13
i. Nieuregulowana gospodarka wodami powierzchniowymi (niedrożne urządzenia
melioracji szczegółowej, wysoki poziom dywersyfikacji zarządu) (P, Z).
j. Niedrożne koryta rzek (P, Z).
k. Brak nieruchomości przygotowanych infrastrukturalnie i prawnie pod zabudowę
jednorodzinną (P, Z).
l. Zamknięcie zjazdu na autostradę w Wądrożu Wielkim (Z).
Grupa 4 – BEZROBOCIE
a. Niedostosowanie popytu do podaży na lokalnym rynku pracy – niedostatek
miejsc pracy (P).
b. Niski poziom wykształcenia i kwalifikacji zdecydowanej większości osób bezrobotnych (P, Z).
c. Niski poziom zainteresowania zdecydowanej większości bezrobotnych zdobyciem wykształcenia i kwalifikacji (P, Z).
d. Niski poziom zainteresowania części bezrobotnych zdobyciem pracy (P, Z).
e. Zjawisko rodzinnego „dziedziczenia” bezrobocia (P, Z).
f. Wysoki udział długotrwale pozostających bez pracy w zbiorowości bezrobotnych (P, Z).
Grupa 5 – ROZWIĄZANIA TECHNICZNO-ORGANIZACYJNE I PRAWNE
a. Niski poziom dochodów budżetu gminy (P, Z).
b. Niesatysfakcjonujące wyniki samorządu gminy w pozyskiwaniu środków pozabudżetowych (P, Z).
Grupa 6 – SFERA SPOŁECZNA
a. Trudności w dostępie do specjalistycznej opieki lekarskiej na terenie gminy (P,
Z).
b. Brak siedziby Stowarzyszenia na Rzecz Osób Starszych, Niepełnosprawnych i
ich rodzin „Patronus”.
c. Niesatysfakcjonująca oferta sportowo-kulturalna dla dzieci i młodzieży (P, Z).
d. Brak Gminnego Domu Kultury (P, Z).
e. Niedostatek zajęć pozalekcyjnych w Gimnazjum w Budziszowie Wielkim (P,
Z).
14
f. Trudności w pozyskaniu wyspecjalizowanej kadry nauczycielskiej w Gimnazjum w Budziszowie Wielkim (P, Z).
g. Brak specjalistycznych etatów – pedagog, doradca zawodowy (P, Z).
h. Alkoholizm (P, Z).
i. Narkomania (Z).
j. Zły stan techniczny obiektów sportowych (P, Z).
k. Niedostatek boisk (P, Z).
l. Niedostateczna liczba świetlic wiejskich oraz zły stan techniczny świetlic istniejących (P, Z).
m. Niski poziom estetyki gminy oraz niedostatek działań mieszkańców na rzecz estetyki gminy (P, Z).
n. Zły stan techniczny i niedostateczne wyposażenie świetlic wiejskich (P, Z).
o. Brak lokali socjalnych (P, Z).
p. Brak perspektyw zawodowych na terenie gminy dla osób wysoko wykształconych.
q. Zjawisko trwałego opuszczania gminy przez osoby w wieku produkcyjnym w
celu pozyskania pracy (P, Z).
r. Niska dostępność sprzętu rehabilitacyjnego dla potrzebujących go mieszkańców
gminy (P).
Grupa 7 – BEZPIECZEŃSTWO I PORZĄDEK PUBLICZNY
a. Niedoposażenie jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej.
b. Niesatysfakcjonująca obsada etatowa jednostki Policji (P, Z).
c. Zagrożenie lokalnymi podtopieniami i powodzią (Z).
d. Stan świadomości społecznej w kontekście współdziałania z Policją (P, Z).
e. Niski poziom bezpieczeństwa drogowego – brak chodników, braki w oświetleniu, nadmierna prędkość pojazdów (P, Z).
f. Niszczenie mienia publicznego (P, Z).
g. Zagrożenie bezpieczeństwa ze strony pozbawionych dozoru psów (P, Z).
h. Zagrożenia komunikacyjne i epizootyczne powodowane przez dzikie zwierzęta
(P, Z).
Grupa 8 – DEMOGRAFIA
15
a. Ujemny przyrost naturalny (P, Z).
b. Spadek liczby mieszkańców gminy (P, Z)
c. Migracja młodych ludzi z terenu gminy (P, Z).
16
4. Szanse rozwoju
Struktura i treść niniejszego rozdziału wynika z przyjęcia przez autora następującego założenia:
1. Szanse rozwoju gminy mogą mieć zarówno charakter egzogeniczny, jak i endogeniczny. Oznacza to, że źródło szans znajduje się poza obszarem gminy lub
na jej terenie. Zaistnieć może sytuacja, w której dana szansa ma jednocześnie
endogeniczny i egzogeniczny charakter.
2. Szanse endogeniczne są tożsame z – wyróżniającymi gminę Wądroże Wielkie
spośród innych gmin – różnorodnymi możliwościami podjęcia działań stymulujących rozwój, mającymi swoje źródło na terenie gminy. Różnica pomiędzy
szansą endogeniczną a atutem polega na tym, że atut to istniejący dziś materialny, finansowy lub organizacyjny fakt, a endogeniczna szansa to jedna ze
szczególnych, tzn. wyróżniających gminę Wądroże Wielkie, a jednocześnie dla
niej najkorzystniejszych, możliwości wykorzystania danego atutu lub grupy
atutów.
3. Szanse egzogeniczne to te cechy bliższego lub dalszego otoczenia gminy Wądroże Wielkie, które mogą zostać bardzo korzystnie zdyskontowane w procesie
jej rozwoju.
Zgodnie z przedstawionymi wyżej założeniami szanse o charakterze wewnętrznym opatrzono znakiem „W”, natomiast szanse zewnętrzne znakiem „Z”. Symbolem
„WZ” oznaczono szanse mające źródła wewnętrzne i zewnętrzne.
Liderzy gminy Wądroże Wielkie, biorący udział w dyskusji warsztatowej podkreślali, podając przy tym liczne przykłady, iż gmina ta posiada wiele niewykorzystanych dostatecznie możliwości rozwojowych. Biorąc pod uwagę cechy wspólne dokonać
możemy ich podziału na pięć, następujących grup podstawowych:
17
Grupa pierwsza zawiera szanse, których wykorzystanie zdynamizuje działalność
rolniczą prowadzoną na terenie gminy. Są to:
a. Oferta „instytucji pomocowych” wspierających rozwój rolnictwa, np. dopłaty do
gruntów rolnych (Z).
b. Popyt na zdrową żywność (Z).
Grupa druga to grupa szans mających kluczowe znaczenie dla rozwoju funkcji
turystyczno-rekreacyjnych gminy. Szansami tymi są:
a. Popyt na usługi agroturystyczne (Z).
b. Popyt na turystykę i rekreację pieszą (Z)
c. Popyt na turystykę i rekreację rowerową (Z).
d. Popyt na turystykę i rekreację hippiczną (Z).
e. Popyt na turystykę aktywną (Z).
f. Popyt na tradycyjne wyroby kulinarne (Z).
g. Popyt na turystykę weekendową (Z).
h. Popyt na ekoturystykę (Z).
i. Popyt na turystykę historyczną (Z).
j. Popyt na turystykę kulturową (Z).
k. Popyt na turystykę namiotową (Z).
l. Popyt na działki letniskowe (Z).
m. Wzrost ruchu turystycznego w regionie Dolnego Śląska (Z).
n. Oferta „instytucji pomocowych” wspierających renowację obiektów zabytkowych (Z).
Trzecia grupa to grupa szczególna. Zawiera bowiem szanse kontynuacji, aktywizacji i udoskonalenia tych form działalności samorządowej, które mają bezpośredni
lub pośredni wpływ na rozwój gminy. Są to:
a. Oferta funduszy Unii Europejskiej wspierających gospodarkę samorządową oraz
organizacje pozarządowe (Z).
b. Oferta polskich fundacji wspierających gospodarkę samorządową oraz organizacje pozarządowe (Z).
18
c. Możliwość czerpania przez samorząd korzyści z udziału gminy w związkach,
fundacjach, stowarzyszeniach i innych organizacjach (np. Lokalna Grupa Działania Partnerstwo Kaczawskie), a także współpraca z nimi (W, Z).
d. Gotowość władz sąsiednich samorządów do współpracy bilateralnej - szczególnie dotyczy to budowy sieci kanalizacji sanitarnej (Z).
e. Idea partnerstwa publiczno-prywatnego (Z).
f. Opracowanie Strategii Rozwoju Gminy Wądroże Wielkie na lata 2008-2015
(W).
g. Postępująca decentralizacja realizacji zadań publicznych (Z).
h. Gotowość potencjalnych partnerów transgranicznych do nawiązania i rozwijania
współpracy z samorządem gminy Wądroże Wielkie (Z).
Grupa czwarta obejmuje szanse, których wykorzystanie zintensyfikuje proces
rozwoju zbiorowości gminnych struktur gospodarczych. Godząc się na duże uproszczenie, można przyjąć, iż są to szanse o charakterze ogólnym odnoszące się do możliwości
organizacyjnych i proceduralnych samorządu lokalnego oraz do aktualnych zjawisk
mezoekonomicznych i makroekonomicznych. Szansami zakwalifikowanymi do tej grupy są:
a. Prawno-organizacyjne możliwości wspierania rozwoju lokalnych podmiotów
gospodarczych i pozyskiwania inwestorów zewnętrznych (W, Z).
b. Poszukiwanie przez przedsiębiorców atrakcyjnych miejsc do inwestowania (Z).
c. Zainteresowanie inwestora utworzeniem na terenie gminy centrum logistycznego (Z).
d. Inwestycyjny zamiar budowy miejsca obsługi pasażera w okolicy Bielan, przy
autostradzie A4 (Z).
e. Wzrost kwot mlecznych oraz ich planowane zniesienie (Z).
f. Poszukiwanie przez mieszkańców regionu atrakcyjnych miejsc pod budowę
domów jednorodzinnych (Z).
g. Wysoki stopień mobilności kapitału (Z).
h. Rosnący poziom mobilności ludzi (Z).
i. Rosnący popyt na energię wytwarzaną ze źródeł odnawialnych (Z).
j. Internet i nowoczesne technologie teleinformatyczne (Z).
k. Prawna możliwość pozyskania specjalnej strefy ekonomicznej (Z).
19
l. Wysoki popyt na surowce mineralne stosowane w budownictwie (Z).
m. Możliwość tworzenia organizacji pozarządowych (W, Z).
Grupa piąta zawiera szanse, których wykorzystanie zdynamizuje rozwój sfery
społecznej gminy. Są to:
a. Zainteresowanie znaczącej części mieszkańców gminy (głównie młodzieży)
rozpoczęciem lub intensyfikacją uprawiania sportu (W, Z).
b. Gotowość części mieszkańców do rozpoczęcia lub intensyfikacji działań wolontarystycznych na rzecz gminy (W).
c. Rozwój rynku usług konsultingowych w zakresie pozyskiwania środków unijnych (Z).
d. Poszukiwanie przez regionalnych, krajowych i międzynarodowych organizatorów imprez sportowych i rekreacyjnych atrakcyjnych przyrodniczo miejsc do
ich organizacji (Z).
e. Nowe, obiecujące pomysły mieszkańców mające na celu aktywizację społecznogospodarczą gminy (W).
f. Nowoczesne technologie szerokopasmowego dostępu do sieci Internet (Z).
g. Oferta Komendy Powiatowej Policji w zakresie współdziałania z samorządem i
mieszkańcami gminy na rzecz podniesienia poziomu porządku i bezpieczeństwa
publicznego (Z).
20
5. Hierarchiczna struktura celów i zadań strategicznych
5.1 Cele strategiczne i operacyjne
Analiza wszystkich propozycji przedstawionych podczas warsztatów strategicznych pozwala na sformułowanie wstępnych propozycji trzech celów strategicznych odpowiadających gospodarczej i społecznej płaszczyźnie rozwoju terytorialnego:
1. Wysoki poziom aktywności gospodarczej;
2. Wysoki poziom warunków życia mieszkańców;
3. Wysoka jakość środowiska naturalnego.
Struktura strategii rozwoju gminy Wądroże Wielkie musi być wewnętrznie spójna i zbudowana w oparciu o elementy składowe wzajemnie sobie podległe w hierarchii
ważności. Zadania strategiczne stanowią podstawę „piramidy” w hierarchicznej strukturze celów rozwoju gminy, ogniwem pośrednim są cele operacyjne, zaś „wierzchołkiem”
cele strategiczne. Każde z przedstawionych i zaakceptowanych przez uczestników
warsztatów zadań strategicznych jest bezpośrednio ukierunkowane na realizację celów
operacyjnych, a pośrednio - celów strategicznych.
Celom strategicznym podporządkowane są zatem cele operacyjne, tym ostatnim zaś tzw. bieżące zadania strategiczne.
Identyfikacja celów operacyjnych została przeprowadzona przez autora niniejszego raportu na podstawie analizy zadań strategicznych zgłoszonych podczas warsztatów strategicznych. Ich rejestr tworzy fragment wstępnej propozycji planu osiągnięcia
celów strategicznych. Prowadzą one bowiem do osiągania stanu syntetycznie ujętego w
brzmieniu celów strategicznych. Są etapami na drodze do ich osiągnięcia lub ich elementami składowymi.
21
Jako cele operacyjne rozwoju gminy Wądroże Wielkie uznane zatem zostały:
1.
Rozwój przedsiębiorczości.
2.
Rozwój rynku pracy.
3.
Rozwój funkcji turystyczno-rekreacyjnych.
4.
Rozwój infrastruktury technicznej.
5.
Rozwój funkcji sportowo-rekreacyjnych.
6.
Rozwój systemu opieki i edukacji.
7.
Rozwój systemu pomocy społecznej.
8.
Rozwój systemów bezpieczeństwa publicznego.
9.
Rozwój systemu opieki zdrowotnej.
10. Rozwój systemu mieszkalnictwa.
11. Rozwój systemów ochrony środowiska.
12. Rozwój systemów gospodarki odpadami.
22
5.2 Zadania strategiczne
Na najniższym poziomie strukturalnego planowania strategicznego znajdują się
tzw. zadania strategiczne. Zadania strategiczne to przedsięwzięcia organizacyjne, modernizacyjne, inwestycyjne, prawotwórcze i restrukturyzacyjne, których wdrożenie do
praktyki gospodarki gminy jest warunkiem realizacji celów rozwoju lokalnego. Są to
zatem przedsięwzięcia, których urzeczywistnienie warunkuje osiągnięcie celów operacyjnych, a w perspektywie również celów strategicznych.
Każde z przedstawionych poniżej zadań strategicznych zostało zaproponowane i
zaprezentowane co najmniej przez jednego z uczestników warsztatów, a następnie zaakceptowane przez wszystkich pozostałych. Obok konieczności uzyskania powszechnej
akceptacji, istotnym zagadnieniem było również określenie wagi i stopnia pilności poszczególnych zadań strategicznych. W tym celu każdemu z nich uczestnicy warsztatów
przypisali rangę wyrażającą się okresem realizacji. Rangi oznaczono literami „A”, „B”
i „C”:
A.
zadania, których wykonanie lub rozpoczęcie nastąpić winno jeszcze w latach 2007-2010 (zadania wysoce pilne – priorytetowe) – obecna kadencja
władz samorządowych;
B.
zadania, których realizacja lub rozpoczęcie powinno mieć miejsce w latach 2011 - 2014 (zadania pilne - istotne) – następna kadencja władz samorządowych;
C.
zadania, których realizacja lub rozpoczęcie nastąpić winno w latach
2015-2018 (zadania mniej istotne) – kolejna kadencja władz samorządowych.
Niektóre z przedstawionych niżej zadań mają rangi dwuliterowe. Oznacza to, że
dane zadanie powinno zostać rozpoczęte w okresie symbolizowanym przez literę pierwszą i kontynuowane lub zakończone w okresie, który symbolizuje druga litera.
23
Część zadań posiada rangi oddzielone przecinkiem. Dotyczy to zadań, których
realizacja powinna zostać poprzedzona sporządzeniem odpowiedniego programu lub/i
projektu. Pierwsza ranga (przed przecinkiem) dotyczy zatem terminu opracowania ww.
programu, natomiast druga (po przecinku) terminu realizacji zadania.
Tabela nr 1. Lista propozycji zadań strategicznych zgłoszonych na warsztatach
strategicznych gminy Wądroże Wielkie.
l.p.
Ranga
Nazwa zadania strategicznego
SFERA GOSPODARCZA
1.
Opracowanie i wdrożenie „Programu Rozwoju i Promocji Funkcji A, A-B
Turystyczno-Rekreacyjnych Gminy Wądroże Wielkie na lata 20082015”, w tym:
a. utworzenie sieci ścieżek rowerowo-pieszych,
A-B
b. odbudowa gminnych zbiorników wodnych (stawów) i dostoso- A-B
wanie ich do celów rekreacyjnych,
c. budowa bazy turystyczno-rekreacyjnej na terenie Grodziska w A-B
Mierczycach.
2.
Opracowanie i wdrożenie „Programu Lokalnej Polityki Gospodar- A, A-B
czej Gminy Wądroże Wielkie na lata 2009-2015”, w tym:
a. prawne i infrastrukturalne przygotowanie terenów pod inwesty- A-B
cje gospodarcze.
3.
Opracowanie i wdrożenie „Programu Gospodarczej Promocji Gmi- A, A-B
ny Wądroże Wielkie na lata 2009-2015”.
SFERA SPOŁECZNA
4.
Rozwój systemu usług sportowo-rekreacyjnych:
A-C
a. budowa boiska sportowego we wsi Granowice,
A
b. budowa boiska sportowego we wsi Kosiska,
A
c. budowa hali sportowej w Wądrożu Wielkim,
A-B
d. modernizacja boiska sportowego we wsi Mierczyce,
A
e. budowa wielofunkcyjnego boiska sportowego przy Gimnazjum A
w Budziszowie Wielkim,
24
l.p.
Ranga
f. budowa wielofunkcyjnego boiska sportowego przy Szkole Pod- A
stawowej w Wądrożu Wielkim.
5.
Rozwój systemu opieki medycznej:
A
a. termomodernizacja budynku Ośrodka Zdrowia w Budziszowie A-B
Wielkim.
6.
7.
8.
Rozwój infrastruktury kanalizacji sanitarnej:
A-B
a. kanalizacja pozostałej części gminy,
A-C
b. budowa, wspólnie z Gminą Udanin, oczyszczalni ścieków,
A-B
Rozwój sieci wodociągowej:
a. przeprowadzenie analizy zasobów wodnych,
A
b. budowa ujęcia wody w Wądrożu Wielkim,
B
c. budowa ujęcia wody w Budziszowie Wielkim,
B
Rozwój sieci gazowniczej:
a. wsparcie gazyfikacji gminy.
9.
A-B
Wsparcie konserwacji cieków wodnych:
A-C
B-C
A-C
a. wsparcie regulacji rzeki Cicha Woda,
b. wsparcie regulacji rzeki Wierzbiak.
10. Adaptacja nieużytkowanych pomieszczeń w Ośrodku Zdrowia na A
cele pożytku publicznego.
11. Rozwój systemu kultury:
A-C
a. remonty świetlic wiejskich,
A-C
b. budowa obiektu i utworzenie Gminnego Ośrodka Kultury w A-B
Wądrożu Wielkim,
c. organizacja imprez służących integracji społecznej,
A-C
d. wzbogacenie oferty kulturalnej gminy.
A-B
12. Rozwój infrastruktury drogowej:
A-C
a. budowa dróg gminnych na nowopowstającym osiedlu w Wą- A-C
drożu Wielkim,
b. budowa dróg gminnych na nowopowstającym osiedlu w Budzi- A
szowie Wielkim,
c. budowa chodników w ciągach dróg gminnych przebiegających A
25
l.p.
Ranga
przez obszary zabudowane,
d. wsparcie budowy chodników w ciągach dróg powiatowych A-B
przebiegających przez obszary zabudowane,
e. wsparcie budowy chodników w ciągu drogi wojewódzkiej A-B
przebiegającej przez obszary zabudowane,
f. wsparcie remontu drogi wojewódzkiej nr 345 w ciągu miejsco- A-B
wości Budziszów Wielki,
g. lobbing na rzecz i wsparcie budowy obwodnicy miejscowości A
Budziszów Wielki w ciągu drogi wojewódzkiej nr 345,
h. wsparcie budowy węzła autostradowego w Wądrożu Wielkim,
A-B
i. przebudowa dróg dojazdowych do szkół i placów przed szko- A
łami w Wądrożu Wielkim i Budziszowie Wielkim.
13. Rozwój systemu oświaty:
a. odbudowa przedszkola w Wądrożu Wielkim,
A-C
A
b. wprowadzenie lekcji języka angielskiego do wszystkich oddzia- A-B
łów szkół,
c. wprowadzenie lekcji języka angielskiego do wszystkich oddzia- A-B
łów przedszkoli.
14. Rozwój systemu pomocy i opieki społecznej:
a. adaptacja i budowa lokali socjalnych,
A-C
A-C
b. dostosowanie budynku Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej A-B
do potrzeb osób niepełnosprawnych,
c. termomodernizacja budynku Gminnego Ośrodka Pomocy Spo- A-B
łecznej,
d. zakup wyposażenia dla Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej A-B
(samochód, sprzęt komputerowy, oprogramowanie),
e. doposażenie Stowarzyszenia na Rzecz Osób Starszych, Niepeł- A
nosprawnych i Ich Rodzin „Patronus” w specjalistyczny sprzęt
rehabilitacyjny,
f. wsparcie Stowarzyszenia na Rzecz Osób Starszych, Niepełno- A-B
sprawnych i Ich Rodzin „Patronus” w pozyskaniu nowej sieRaport z Warsztatów Strategicznych
26
l.p.
Ranga
dziby,
g. doskonalenie zawodowe pracowników Gminnego Ośrodka Po- A-B
mocy Społecznej.
15. Poprawa poziomu bezpieczeństwa publicznego:
A-C
a. udział gminy w programach prezencji kryminalnej organizowa- A-CP
nych przez Komendę Powiatową Policji w Jaworze,
b. udział gminy w krajowych programach prewencji kryminalnej,
A-CP
c. zakup średnich samochodów pożarniczych dla OSP,
A-B
d. zakup wyposażenia dla OSP,
A-B
e. minimalizacja zjawiska wandalizmu poprzez odpowiednie or- A-C
ganizowanie przestrzeni publicznej.
16. Modernizacja Zakładu Usług Komunalnych.
A
17. Pozyskiwanie środków pomocowych:
A-CP
a. samodzielne pozyskiwanie środków pomocowych, przez gminę A-CP
i jej jednostki organizacyjne, na realizację zadań własnych, w
tym przede wszystkim na: rozwój infrastruktury technicznej,
doskonalenie administracji, przeciwdziałanie skutkom niepełnosprawności, rozwój aktywności obywatelskiej, rozwój funkcji turystycznych, poprawę bezpieczeństwa publicznego, edukację, kulturę i ochronę środowiska,
b. udział w partnerstwach publicznych oraz innych sformalizowa- A-CP
nych formach współpracy międzysamorządowej wspieranych
ze środków pomocowych,
c. wspieranie rolników w pozyskiwaniu środków pomocowych.
18. Rozwój systemu mieszkalnictwa:
A-CP
A-C
a. utworzenie placów zabaw we wszystkich wsiach,
A-C
b. realizacja działań na rzecz poprawy estetyki gminy,
A-B
c. wspieranie działań na rzecz poprawy estetyki gminy,
A-CP
d. remont mieszkań i budynków komunalnych.
A-B
19. Termomodernizacja budynku Zakładu Usług Komunalnych w A-B
Wądrożu Wielkim
27
l.p.
Ranga
20. Remont przystanków autobusowych
A
SFERA ŚRODOWISKOWA
21. Rekultywacja składowiska odpadów w Wądrożu Wielkim.
A-B
22. Rekultywacja składowiska odpadów w Budziszowie Wielkim.
A-B
23. Organizacja systemu selektywnej zbiórki odpadów oraz ich zago- A-B
spodarowania.
Każde z zadań strategicznych prowadzi do osiągnięcia przynajmniej jednego celu operacyjnego. Wszystkie zaprezentowane zadania sytuują się w obrębie scenariusza
rozwoju gminy Wądroże Wielkie wyznaczonego przez strukturę celów strategicznych i
operacyjnych. Jako kryterium określenia kolejności wdrażania zadań przyjęto konstrukcję logicznej sekwencji zdarzeń uwzględniającej tzw. „efekt domina”. Oznacza to, że w
pierwszej kolejności realizowane będą zadania strategiczne, które uruchamiają lub tworzą warunki do uruchomienia „zadań drugiej kolejności”, te zaś umożliwiają realizację
„zadań trzeciej kolejności” itd.
28
Osoby zaproszone do udziału w warsztatach strategicznych
1. Brożyna Czesław – Współwłaściciel Firmy Handlowej „OFERTA PLUS” Wądroże Wielkie
2. Brożyna Joanna - Kierownik Gminnej Biblioteki Publicznej w WądrożuWielkim
3. Cielecki Arkadiusz - Podinspektor ds. Inwestycji Gminnych i Zamówień Publicznych w Urzędzie Gminy Wądroże Wielkie
4. Czupak Michał - Radny Rady Gminy Wądroże Wielkie
5. Ćwiertniewicz Czesław - Sołtys Wsi Gądków
6. Dojlida Stanisław - Sołtys Wsi Kepy
7. Filewski Arnold - Sołtys Wsi Pawłowice Wielkie
8. Gadek Krystyna - Główny Specjalista ds. Integracji i Promocji oraz Przeciwdziałania Bezrobociu w Urzędzie Gminy Wądroże Wielkie
9. Garbera Marcin - Radny Rady Gminy Wądroże Wielkie
10. Garbera Michał - Wiceprzewodniczący Rady Gminy Wądroże Wielkie
11. Gawenda Czesław - Sołtys Wsi Jenków
12. Grabowski Aleksander - Sołtys Wsi Mierczyce
13. Grygorcewicz Jan - Radny Rady Gminy Wądroże Wielkie
14. Herbut Zygmunt - Ksiądz Proboszcz Parafii p.w. Św. Piotra i Pawła w Kosiskach
15. Ignasiak Jerzy - Sołtys Wsi Granowice
16. Jedlecka Elżbieta - Radna Rady Gminy Wądroże Wielkie
17. Kowalewski Antoni - Sołtys Wsi Sobolew
18. Krasecki Wojciech –Właściciel gospodarstwa rolnego w Wądrożu Wielkim
19. Krawczyk Andrzej - Aspirant Dzielnicowy Komendy Powiatowej Policji w Jaworze
20. Król Tomasz - Radny Rady Gminy Wądroże Wielkie
21. KrólikowskiWiesław – Właściciel PGR Budziszów Prywatne Gospodarstwo
Rolne
22. Lachmirowicz Anna - Dyrektor Gimnazjum w Budziszowie Wielkim
23. Marciniak Andrzej - Zastępca Wójta Gminy Wądroże Wielkie
24. Mazur Andrzej - Radny Rady Gminy Wądroże Wielkie
29
25. Niedzielski Zdzisław - Sołtys Wsi Kosiska
26. Osak Zdzisław - Radny Rady Gminy Wądroże Wielkie
27. Pitek Wiesław - Radny Rady Gminy Wądroże Wielkie
28. Plewa Elżbieta - Radna Rady Gminy Wądroże Wielkie
29. Pluta Dawid - Przewodniczący Rady Gminy Wądroże Wielkie
30. Popławski Józef – Prezes Koła Łowieckiego „Jedność” Wądroże Wielkie
31. Pyż Zofia - Dyrektor Szkoły Podstawowej w Wądrożu Wielkim
32. Rudziec Sylwester - Mł. Aspirant Oficer Prasowy Komendy Powiatowej Policji
w Jaworze
33. Serafin Renata – Dyrektor Gminnego Przedszkola im. Jana Kochanowskiego w
Wądrożu Wielkim
34. Sierlecka Wiesława - Sołtys Wsi Skała
35. Skuratko Zofia - Sołtys Wsi Wądroże Wielkie
36. Smirno Henryk - Radny Rady Gminy Wądroże Wielkie
37. Sosnowska Kazimiera - Sołtys Wsi Biernatki
38. Stec Wioletta - Sołtys Wsi Postolice
39. Steć Roman - Powiatowy Lekarz Weterynarii
40. Sterc Seweryn - Wójt Gminy Wądroże Wielkie
41. Stęcel Waldemar - Sołtys Wsi Budziszów Wielki
42. Styczeń Dariusz - Podinspektor ds. Gospodarki Przestrzennej i Mienia Komunalnego w Urzędzie Gminy Wądroże Wielkie
43. Szozda Krzysztof - Radny Rady Gminy Wądroże Wielkie
44. Szwedo Zofia –Właściciel Firmy Piekarnictwo „Jan Szwedo” Wądroże Wielkie
45. Tarka Sławomir - Wiceprzewodniczący Rady Gminy Wądroże Wielkie
46. Tęcza Edward - Sołtys Wsi Bielany
47. Wan Leokadia – Prezes Stowarzyszenia na Rzecz Osób Starszych, Niepełnosprawnych i ich Rodzin „Patronus”
48. Wasiak-Mic Wiesława - Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w
Wądrożu Wielkim
49. Wojsa Elżbieta - Sołtys Wsi Budziszów Mały
50. Wyrzykowska Helena - Radna Rady Gminy Wądroże Wielkie
30

Raport z warsztatów strategicznych gminy

Transkrypt

Podobne dokumenty

Zarzadzenie Nr 65/2016 z dnia 30 sierpnia 2016 r.

Wiatraki niezgody

Uchwala Nr XXIII/124/16 z dnia 26 pazdziernika 2016 r.

rys Z2 - Skocznia w dal - BIP

Załącznik nr 3 do uchwały Rady Gminy w Wądrożu Wielkim

WĄDROŻE WIELKIE PRZEWIDZIANYCH DO SPRZEDAŻY 1 3 28,79

Harmonogram opracowania Strategii Rozwiązywania Problemów

Wyniki oceny formalnej - Dzia³aj Lokalnie 2015

Projekt droga Granowice - część rysunkowa 2-6