popularyzatorski opis rezultatów projektu

Nr wniosku: 198484, nr raportu: 19484. Kierownik (z rap.): dr Katarzyna Agnieszka Zabielska-Koczywąs
W wyniku zrealizowania projektu Narodowego Centrum Nauki „Wpływ biokompleksów
nanocząstek złota w połączeniu z doksorubicyną na rozwój włókniakomięsaków poszczepiennych kotów –
badania in vitro oraz in ovo” (Dec-2012/07/N/NZ4/02413) wykazano w badaniach przedklinicznych, że
nanocząstki złota (bardzo małe cząsteczki złota o średnicy 5nm) w połączeniu z doksorubicyną
(powszechnie stosowanym lekiem przeciwnowotworowym) są skuteczne w leczeniu mięsaków
poiniekcyjnych kotów (złośliwych nowotworów skóry powstających u kotów m.in. na skutek szczepień
przeciwko chorobom zakaźnym czy wściekliźnie). Są to wstępne wyniki badań podstawowych, prowadzone
na komórkach nowotworowych i zarodkach kurzych, dlatego długa jest jeszcze droga do znalezienia nowego
leku do zwalczania tych nowotworów. Przed wprowadzeniem nowego leku na rynek, konieczne są bowiem
dalsze badania przedkliniczne m.in. jego toksyczności, mechanizmu wnikania do komórki, a następnie
badania kliniczne na kotach. Jednak wyniki uzyskane w naszych wstępnych badaniach są obiecujące, gdyż
wykazano, że biokompleks jest bardzo toksyczny dla komórek nowotworowych na które standardowa
chemioterapia nie działa (komórek, które wykazują dużą aktywność glikoproteiny p – białka, które
„wypompowuje” lek przeciwnowotworowy z komórki, przez co nie może on zabijać nowotworu).Wyniki
uzyskane w projekcie dają nadzieję, że badany przez nas biokompleks może być skuteczny nie tylko w
leczeniu włókniakomięsaków kotów, ale też innych nowotworów zarówno zwierząt jak i ludzi, które to mają
dużą aktywność glikoproteiny p.
Ponadto, dzięki temu projektowi opracowano i udoskonalono nowy model w medycynie
weterynaryjnej do przedklinicznych badań onkologicznych – model in ovo (dosłowne tłumaczenie: model
„w jaju”) dla włókniakomięsaków kotów. Model ten jest modelem pośrednim, pomiędzy modelem z
wykorzystaniem komórek nowotworowych (model in vitro), a modelem mysim. Jest to model stosunkowo
łatwy do wykonania, mniej czasochłonny i niedrogi w porównaniu do modelu mysiego. Umożliwia on
wytypowanie nowych substancji przeciwnowotworowych do dalszych badań na modelu mysim, przez co
gdy mamy kilkanaście lub kilkadziesiąt nowych potencjalnych substancji przeciwnowotworowych, możemy
najpierw sprawdzić skuteczność działania wszystkich tych substancji przyżyciowo na zarodkach kurzych i z
dalszych badań wyeliminować substancje nieskuteczne, co skróci czas badań oraz zmniejszy nakłady
finansowe.
W wyniku realizacji projektu pogłębiono też wiedzę o budowie morfologicznej i histologicznej
badanych nowotworów i wskazano białko, które koreluje ze stopniem złośliwości guzów, a przez to może
służyć jako czynnik prognostyczny w tej jednostce chorobowej.