Zarząd Główny Towarzystwa Wiedzy Powszechnej
Transkrypt
Zarząd Główny Towarzystwa Wiedzy Powszechnej
Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Zarząd Główny Towarzystwa Wiedzy Powszechnej ANALIZA PERSPEKTYW ROZWOJU KSZTAŁCENIA USTAWICZNEGO NA RYNKU PRACY SUBREGIONU PŁOCKIEGO Kierunki szkoleń skierowanych do ludności zamieszkałej na obszarach wiejskich dostosowane do obecnych i perspektywicznych wymogów rynku pracy Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i ze środków budżetu państwa Płock, maj 2007 rok 1 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa SPIS TREŚCI I. WSTĘP 1.1. Założenia programowe projektu 1.2. Okres realizacji projektu 1.3. Adresaci projektu II. ZNACZENIE KSZTAŁCENIA USTAWICZNEGO W PODNOSZENIU KWALIFIKACJI I KOMPETENCJI SPOŁECZEŃSTWA III. POZIOM WYKSZTAŁCENIA MIESZKAŃCÓW SUBREGIONU PŁOCKIEGO IV. WNIOSKI WYNIKAJĄCE Z PRZEPROWADZONYCH BADAŃ 4.1. Potrzeby edukacyjne i szkoleniowe mieszkańców obszarów wiejskich powiatów: płockiego, gostynińskiego i sierpeckiego 4.2. Oferty edukacyjne i szkoleniowe dostępne na rynku pracy 4.3. Wymogi rynku pracy w zakresie potrzeb zgłaszanych przez pracodawców 4.4. Kierunki rozwoju powiatów: płockiego, gostynińskiego i sierpeckiego oraz gmin leżących w ich granicach administracyjnych V. PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI 5.1. Polityka spójności Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 - 2013 5.2. Polityka spójności w Polsce w okresie programowania 2007 - 2013 5.3. Nowe zasady Europejskiego Funduszu Społecznego 5.4. Program Operacyjny Kapitał Ludzki – ogólne wytyczne 5.5. Program Operacyjny Kapitał Ludzki – typy projektów ukierunkowanych na podnoszenie kwalifikacji i kompetencji VI. KATALOG SZKOLEŃ I KURSÓW DOSTOSOWUJĄCYCH KWALIFIKACJE MIESZKAŃCOW SUBREGIONU PLOCKIEGO DO POTRZEB RYNKU PRACY 2 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa I. WSTĘP 1.1 Założenia programowe projektu Projekt badawczy „Analiza perspektyw rozwoju kształcenia ustawicznego na rynku pracy Subregionu Płockiego” jest realizowany w ramach działania 2.1 „Rozwój umiejętności powiązany z potrzebami regionalnego rynku pracy i możliwości kształcenia ustawicznego w regionie” Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego na lata 2004 – 2006. Projekt jest skierowany do instytucji zajmujących się monitorowaniem regionalnego rynku pracy. Celem projektu jest dostosowanie oferty szkoleniowej podnoszącej umiejętności i kwalifikacje zawodowe mieszkańców obszarów wiejskich Subregionu Płockiego do wymogów rynku pracy. Dzięki realizacji projektu będzie możliwe: rozpoznanie możliwości i potrzeb szkoleniowych ludności wiejskiej powiatów: płockiego, sierpeckiego i gostynińskiego identyfikacja oczekiwań przedsiębiorców dotyczących kwalifikacji zawodowych zatrudnianych pracowników analiza oferty szkoleniowej dostępnej na rynku pracy po kątem jej dostosowania do wymogów rynku pracy identyfikacja kierunków rozwoju obszarów wiejskich gmin Subregionu Płockiego determinujących przyszłe potrzeb rynku pracy Badaniami zostały objęte następujące segmenty rynku pracy: - mieszkańcy obszarów wiejskich powiatów płockiego, sierpeckiego i gostynińskiego - pracodawcy z terenu w/w powiatów oraz miasta Płocka - instytucje szkoleniowe prowadzące działalność szkoleniową na tych obszarach - powiaty i gminy Subregionu Płockiego 3 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Zakres i przedmiot programu badawczego Program badawczy obejmował pięć modułów badawczych: Moduł I - Potrzeby edukacyjne i szkoleniowe mieszkańców Subregionu Płockiego Moduł II - Oferty szkoleniowe dostępne na rynku pracy Subregionu Płockiego Moduł III - Oferty pracy zgłaszane przez przedsiębiorców Subregionu Płockiego Moduł IV - Kierunki rozwoju gmin Subregionu Płockiego Moduł V - Kierunki szkoleń dostosowane do zapotrzebowania rynku pracy na zawody i kwalifikacje odpowiadające potrzebom obecnego i perspektywicznego rynku pracy. Moduły I – IV obejmowały swym zakresem niezależne badania i analizy dotyczące poszczególnych zagadnień rynku pracy na obszarze Subregionu Płockiego, a wyniki ich badań zostały przedstawione w formie raportów. Moduł V stanowi podsumowanie programu badawczego. Rezultatem prac badawczych jest także baza danych obejmująca szczegółowe zagadnienia zebrane i poddane analizom w ramach poszczególnych modułów badawczych: - potrzeby edukacyjne i szkoleniowe zgłaszane przez mieszkańców - poziom wykształcenia ludności - oferty szkoleniowych dostępne na rynku pracy - oferty pracy zgłaszane przez przedsiębiorców - kierunki rozwoju gmin Subregionu Płockiego - programy i kierunki szkoleń zbieżne z potrzebami rynku pracy 4 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Moduł I – Badanie potrzeb edukacyjnych i szkoleniowych mieszkańców obszarów wiejskich powiatów: płockiego, gostynińskiego i sierpeckiego W ramach prac badawczych zostało przeprowadzonych 500 wywiadów ankietowych ludności zamieszkującej obszary wiejskie powiatów płockiego, sierpeckiego i gostynińskiego. Wyniki ankiet przeanalizowano pod kątem określenia oczekiwań i możliwości ludności w/w powiatów w zakresie ich dalszego rozwoju zawodowego i wynikających z tego potrzeb szkoleniowych. Przeprowadzono także analizę poziomu wykształcenia. Moduł II - Analiza ofert edukacyjnych i szkoleniowych dostępnych na rynku pracy W ramach modułu zebrano i przeanalizowano informacje z zakresu szkoleń i kursów skierowanych do osób dorosłych prowadzonych przez instytucje prowadzące działalność szkoleniową na obszarze Subregionu Płockiego. Przeanalizowano także informacje z Wojewódzkiej Rady Zatrudnienia oraz Powiatowych Rad Zatrudnienia w Płocku, Gostyninie i Sierpcu dotyczące preferowanych kierunkach kształcenia. Moduł III - Wymogi rynku pracy w zakresie potrzeb zgłaszanych przez pracodawców Badanie obejmowało analizę ofert pracy składanych przez pracodawców w 2006 roku do Powiatowych Urzędów Pracy w: Płocku, Gostyninie i Sierpcu, a przede wszystkim potrzeby pracodawców w zakresie zatrudniania nowych pracowników. Badanie dotyczące potrzeby pracodawców zostało przeprowadzone w formie ankiet. Moduł IV – Kierunki rozwoju powiatów: płockiego, gostynińskiego i sierpeckiego oraz gmin leżących w ich granicach administracyjnych Przeprowadzono analizę strategii rozwoju oraz innych dokumentów programowych powiatów i gmin tworzących Subregion Płocki. Opracowane wnioski zostały 5 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa zweryfikowane podczas spotkań z przedstawicielami jednostek samorządowych, głównie w zakresie preferowanych kierunków rozwoju gospodarczego. Jednocześnie przeprowadzono spotkania z organizacjami i instytucjami działającymi w obszarze wspierania rozwoju oraz w sferze rolniczej. Przeprowadzone analizy umożliwiły określenie perspektywicznych kierunków rozwoju poszczególnych gminy Subregionu Płockiego determinujące zapotrzebowanie na określone specjalności i kwalifikacje zawodowe. Moduł V - Kierunki szkoleń skierowanych do ludności zamieszkałej na obszarach wiejskich dostosowane do obecnych i perspektywicznymi wymogów rynku pracy Niniejsze opracowanie stanowi podsumowanie całości prac badawczych. Propozycja kierunków szkoleń dostosowanych do potrzebom obecnego i perspektywicznego rynku pracy zostanie zaprezentowana na konferencji z udziałem Beneficjentów Ostatecznych oraz innych instytucji i organizacji uczestniczących w realizacji projektu. Następnie Raport zostanie zweryfikowany o wnioski wynikające z Konferencji i rozesłany do Beneficjentów Ostatecznych oraz innych zainteresowanych instytucji i organizacji. 1.2 Okres realizacji projektu Realizacja projektu rozpoczęła się 01 października 2006. Badania ankietowe mieszkańców obszarów wiejskich Subregionu Płockiego przeprowadzono w okresie listopad – grudzień 2006 rok Badania ankietowe pracodawców przeprowadzono w okresie styczeń – luty 2007 rok Program badawczy zostanie w zakresie czterech szczegółowych modułów zakończono w kwietniu 2007 roku 6 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa W okresie kwiecień – maj przeprowadzono spotkania konsultacyjne z Beneficjentami Ostatecznymi Proces upowszechniania rezultatów i wyników projektu zakończy konferencja planowana w czerwcu 2007 roku Zakończenie projektu – sierpień 2007 rok 1.3 Adresaci projektu Projekt jest skierowany do instytucji zajmujących się monitorowaniem regionalnego rynku pracy. Są to: publiczne służby zatrudnienia oraz agencje zatrudnienia szkoły wyższe biura karier zawodowych instytucje szkoleniowe jednostki organizacyjne OHP ośrodki doradztwa rolniczego oraz instytucje działające w sferze rolniczej organizacje związków zawodowych organizacje pozarządowe 7 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa 8 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa II. ZNACZENIE KSZTAŁCENIA USTAWICZNEGO W PODNOSZENIU KWALIFIKACJI I KOMPETENCJI SPOŁECZEŃSTWA Obecnie na świecie, w tym w Europie, kształtuje się nowy typ społeczeństwa opartego na wiedzy i informacji, a inwestowanie w edukację staje się głównym czynnikiem wzrostu gospodarczego. Najbardziej efektywne wsparcie rozwoju gospodarczego następuje w tych państwach, w których system edukacyjny kształtuje kapitał społeczny pozostający w ścisłym związku z gospodarką. Podstawę realizacji gospodarki opartej na wiedzy stanowi kształcenie ustawiczne. Edukacja w ciągu całego życia prowadzi do społeczeństwa, w którym otwierają się różne możliwości kształcenia zarówno w szkole, jak i w życiu gospodarczym, społecznym oraz kulturalnym, w związku z czym istnieje konieczność rozwijania alternatyw edukacyjnych zorientowanych na kształcenie nie tylko dla potrzeb ekonomii. Wskazuje się dzisiaj na doniosłość edukacyjnych aspektów szerokiego uczestnictwa w życiu społecznym, bowiem kształcenie ustawiczne jest całościową koncepcją leżącą u podstaw bezustannego rozwoju naukowego, społecznego i ekonomicznego. Jego celami są m.in. rozwój autonomii i poczucia odpowiedzialności poszczególnych ludzi i społeczeństw, wzmocnienie umiejętności uczestniczenia w procesach transformacyjnych w ekonomii, w życiu społecznym i kulturalnym. Osiągnięcie tych celów możliwe jest dzięki promowaniu kształcenia ustawicznego, jako integralnej koncepcji uczenia się przez całe życie. Do ważnych cech kształcenia ustawicznego zalicza się m.in.: procesy uczenia się zachodzą w różnych miejscach, nie tylko w formach zorganizowanych przez system edukacji wszyscy zatrudnieni muszą posiadać umiejętność samodoskonalenia się w różnych okolicznościach 9 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa rozwój multimediów i rynku oprogramowania komputerowego wpływa w znaczny sposób na kształcenie technologie informatyczne i cyfrowe stymulują kontakty między placówkami naukowymi a przedsiębiorstwami sektora ICT w zakresie kształcenia na odległość instytucje kształcenia ustawicznego uelastyczniają odpowiedź na potrzeby rynku i kładą większy nacisk na wiedzę użyteczną i praktyczną Obok globalnych trendów określających charakter i jakość kształcenia ustawicznego w zakresie tworzenia społeczeństwa uczącego się i gospodarki opartej na wiedzy istotne znaczenie ma polityka oświatowa formułowana na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym. Rośnie rola edukacji zawodowej reagującej najsilniej na zmiany w gospodarce, szczególnie w obszarze zmian na rynku pracy. Istotne zadania wobec edukacji dotyczą przygotowania do wykonywania zawodów najbardziej potrzebnych na rynku pracy, zmian relacji między kształceniem ogólnym i zawodowym, kształcenia kompetencji wielostronnych, umożliwiających ścisłe powiązania między instytucjami oświatowymi a przedsiębiorstwami. Całościowe myślenie o systemie kształcenia formalnego i jego kontynuacji w postaci kształcenia ustawicznego jest obecne mocno podkreślane w dokumentach Unii Europejskiej. Gwarancja zatrudnienia na całe życie przestaje być możliwa, co powoduje konieczność kształcenia ustawicznego i nowej organizacji kształcenia. Do zadań priorytetowych w zakresie polityki edukacyjnej określonej na poziomie Unii Europejskiej należą w związku z tymi wyzwaniami: dostępność do edukacji w ciągu całego życia; dążenie do otwartego i elastycznego podejścia do edukacji, stwarzające przeciwdziałania marginalizacji; diagnozowanie potrzeb edukacyjnych rynku pracy 10 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Wśród elementów istotnych dla strategii rozwoju kształcenia ustawicznego ważną rolę odgrywają analizy dotyczące: procesów przekształceń strukturalnych gospodarki, kosztów i stosunków pracy, procesów związanych z akcesją do Unii Europejskiej, oraz prognozy zatrudnienia i bezrobocia. Wyzwaniem dla kształcenia ustawicznego jest poprawa jakości i wzrost mobilności zasobów pracy, wyrównywanie szans edukacyjnych mieszkańców w skali kraju i poszczególnych regionów, zwiększenie dostosowania posiadanych kwalifikacji do potrzeb gospodarki regionalnej i lokalnej. Jednym z celów Krajowej Strategii Zatrudnienia jest podwyższenie potencjału kwalifikacyjnego zasobów ludzkich, wszelkie bowiem działania zorientowane na zwiększenie poziomu wykształcenia społeczeństwa sprzyjają rozwojowi gospodarki opartej na wiedzy. Kształcenie ustawiczne w Polsce Kształcenie ustawiczne w Polsce regulują następujące akty prawne: Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. 2004 nr 256 poz. 2572 z późniejszymi zmianami) Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. nr 99 poz. 1001 z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 3 lutego 2006 r. w sprawie uzyskiwania i uzupełniania przez osoby dorosłe wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych Zadania edukacji ustawicznej w Polsce określają dokumenty rządowe Strategia Rozwoju Edukacji na lata 2007-2013 Strategia Rozwoju Kształcenia Ustawicznego do roku 2010 11 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Strategia rozwoju kształcenia ustawicznego do roku 2010 Głównym celem Strategii jest wyznaczenie kierunków rozwoju kształcenia ustawicznego w kontekście idei uczenia się przez całe życie i budowania społeczeństwa opartego na wiedzy. Jej realizacja ma umożliwić rozwój indywidualny poprzez upowszechnienie dostępu do kształcenia ustawicznego i podniesienie jego jakości. Wskazuje także zadania dla administracji rządowej i samorządowej, instytucji naukowych i oświatowych oraz partnerów społecznych. Strategia powinna stać się bazą do tworzenia resortowych i regionalnych programów rozwoju kształcenia. Celem strategicznym rozwoju procesu kształcenia ustawicznego i uczenia się w ciągu całego życia jest wspomaganie i ukierunkowanie rozwoju osobowości, stymulowanie innowacyjności i kreatywności człowieka. Sprzyjać to będzie wzrostowi konkurencyjności, poprawie organizacji pracy i tworzeniu podstaw rozwoju społeczeństwa opartego na wiedzy. Jest to zgodne z polityką Unii Europejskiej ukierunkowaną na aktywne uczestnictwo w społeczeństwie obywatelskim, osobiste spełnienie, dostosowywanie się do ciągłych zmian i umożliwienie uzyskania zatrudnienia. Realizacja celu strategicznego opiera się na wyodrębnionych działaniach priorytetowych korespondujących z europejskim obszarem uczenia się przez całe życie: 1. Zwiększanie dostępności do kształcenia ustawicznego. 2. Podnoszenie jakości kształcenia ustawicznego. 3. Współdziałanie i partnerstwo. 4. Wzrost inwestycji w zasoby ludzkie. 5. Tworzenie zasobów informacyjnych w zakresie kształcenia ustawicznego i rozwój usług doradczych. 6. Uświadamianie roli i znaczenia kształcenia ustawicznego. 12 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Kształcenie ustawiczne w Polsce w ramach systemu oświaty jest organizowane i prowadzone w: szkołach dla dorosłych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego, ośrodkach dokształcania i doskonalenia zawodowego. Ponadto kształcenie ustawiczne może być realizowane na zasadach określonych w przepisach o działalności gospodarczej (tzw. zasadach komercyjnych) lub na zasadach wynikających z innych przepisów, np. przepisów dotyczących wykonywania zawodów regulowanych. Formy kształcenia ustawicznego różnią się zarówno czasem trwania, jak i zakresem i poziomem merytorycznym i obejmują: odczyty, filmy, wystawy, publikacje; seminaria, sympozja, konferencje, warsztaty szkoleniowe; nauczanie na odległość; nauczanie otwarte, samokształcenie kierowane; wszechnice akademickie; kursy, szkolenia: specjalistyczne, kwalifikacyjne, przygotowujące do zawodu; kształcenie w szkołach dla pracujących; studia podyplomowe; studia doktoranckie. Cechą charakterystyczną polskiego sytemu kształcenia ustawicznego od początku lat 90. jest rozproszony i żywiołowo rozwijający się sektor usług szkoleniowych oraz zorganizowany system szkoleń dla bezrobotnych. Można zaobserwować także silne zróżnicowanie przestrzenne w lokalizacji tych usług. Prawie 95% oferty kształcenia dorosłych w systemie szkolnym dotyczy obszarów miejskich. 13 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa 14 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa III. POZIOM WYKSZTAŁCENIA MIESZKAŃCÓW SUBREGIONU PŁOCKIEGO Informacje dotyczące poziomu wykształcenia ludności pochodzą z Narodowego Spisu Powszechnego 2002 r. Województwo mazowieckie W województwie poziom wykształcenia ludności przedstawiał się następująco: - ludność z wykształceniem wyższym - 14,2 % w tym: kobiety – 14,6 % , mężczyźni – 13,8 % - ludność z wykształceniem średnim i policealnym - 35,6 % w tym: kobiety – 39,3 % , mężczyźni – 31,5 % - ludność z wykształceniem zasadniczym zawodowym - 18,6 % w tym: kobiety – 13,6 % , mężczyźni – 24,1 % - ludność z wykształceniem podstawowym ukończonym - 25,3 % w tym: kobiety – 25,6 % , mężczyźni – 25,0 % - ludność z wykształceniem podstawowym nieukończonymi, bez wykształcenia szkolnego– 6,3 % ; w tym: kobiety – 6,9 % , mężczyźni – 6,5 % W ludność zamieszkała na wsi charakteryzuje się zdecydowanie niższym wykształceniem: - z wykształceniem wyższym: wieś – 5,0 %, miasto – 18,9 % - z wykształceniem średnim i policealnym: wieś – 22,8 %, miasto – 42,1 % - z wykształceniem zasadniczym zawodowym: wieś – 26,6 %, miasto – 14,5 % - z wykształceniem podstawowym ukończonym: wieś – 38,5 %, miasto – 18,6 % - z wykształceniem podstawowym nieukończonymi, bez wykształcenia: wieś – 7,0 %,miasto – 5,9 % 15 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Subregion Płocki Powiat płocki: - ludność z wykształceniem wyższym: od 6,62 % (Słupno) do 2,49% (Słubice) - ludność z wykształceniem średnim i policealnym: od 24,74% (Gąbin) do 14,99% (Bulkowo) - ludność z wykształceniem zasadniczym zawodowym: od 31,37% (Bulkowo) do21,16% (Drobin) - ludność z wykształceniem podstawowym ukończonym: od 47,64 % (Słubice) do 36,27% (Radzanowo) - ludność z wykształceniem podstawowym nieukończonymi : od 10,57% (Słubice) do 5,10% (Słupno) Powiat gostyniński - ludność z wykształceniem wyższym: od 3,92% (Sanniki) do 2,82% (Szczawin) - ludność z wykształceniem średnim i policealnym: od 21,26% (Sanniki) do 15,73% (Pacyna) - ludność z wykształceniem zasadniczym zawodowym: od 25,59% (Gostynin) do 22,33% (Szczawin) - ludność z wykształceniem podstawowym ukończonym: od 50,61% (Pacyna) do 42,08% (Sanniki) - ludność z wykształceniem podstawowym nieukończonymi: od 8,98% (Sanniki) do 6,39% (Gostynin) Powiat sierpecki: - ludność z wykształceniem wyższym: od 2,98% (Szczutowo) do 2,17% (Rościszewo) - ludność z wykształceniem średnim i policealnym: od 2,71% (Sierpc) do 16,86% (Mochowo) - ludność z wykształceniem zasadniczym zawodowym: od 29,94% (Mochowo) do 23,00% (Szczutowo) - ludność z wykształceniem podstawowym ukończonym: od 49,24% (Zawidz) do 42,95% (Mochowo) - ludność z wykształceniem podstawowym nieukończonymi: od 10,5% (Rościszewo) do 3,72% (Gozdowo) 16 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa IV. WNIOSKI WYNIKAJĄCE Z PRZEPROWADZONYCH BADAŃ 4.1 Potrzeby edukacyjne i szkoleniowe mieszkańców obszarów wiejskich powiatów: płockiego, gostynińskiego i sierpeckiego Mieszkańcy obszarów wiejskich Subregionu Płockiego w badaniach zgłaszali przede wszystkim zapotrzebowanie na wiedzę z zakresu: Ekonomii rozumianej jako znajomość sposobów zmniejszania kosztów produkcji, wyliczania efektywności produkcji, przeprowadzania większych inwestycji i pozyskiwania na nie środków finansowych, a także rozumienia mechanizmów gospodarki rynkowej Informatyki Rolnictwa pod katem efektywności produkcji, wykorzystywania nowych urządzeń i maszyn rolniczych oraz nowych technologii Prowadzenia własnej działalności gospodarczej, handlu i usług Planów Unii Europejskiej dotyczących rolnictwa, w tym funduszy dla rolnictwa Zdobycia drugiego zawodu – i tu występuje bardzo duża różnorodność branż (krawiectwo, budownictwo, gastronomia ,itp.) bądź uprawnień czeladnika/majstra Wiedzy dotyczącej Unii Europejskiej, w tym prawa unijnego, funduszy strukturalnych, nowych technologii finansowanych przez państwo i UE Mieszkańcom obszarów wiejskich Subregionu Płockiego jako umiejętności najbardziej przydatne wskazali: Obsługa komputera, umiejętność korzystania z Internetu, znajomość programów do rozliczeń finansowych, edytowania tekstów itp. Umiejętność posługiwania się językami obcymi 17 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Umiejętność prowadzenia dodatkowej działalności gospodarczej poza gospodarstwem rolnym(m.in. prowadzenie małej gastronomii, gospodarstwa agroturystycznego, zakładu fryzjerskiego, kosmetycznego, dziewiarskiego, organizowania imprez, zakładania ogrodów itp.) Umiejętność sporządzania dokumentacji dla pozyskania środków z UE dla rolników. Prawo jazdy Prowadzenie ksiąg rachunkowych, rozliczania podatków. Umiejętność sprzedaży wyprodukowanych towarów; zdobywanie rynku. Umiejętność opieki nad ludźmi starszymi i niepełnosprawnymi. Liczne kursy dające umiejętności zawodowe: - wykończania wnętrz ( glazurnik, posadzkarz, szklarz) - spawacza - księgowych - fryzjerów, kosmetyczek, masażystów Wyniki badań przeprowadzonych wśród mieszkańców obszarów wiejskich Subregionu Płockiego umożliwiają sformułowani następujących wniosków: Przewaga małych i średnich gospodarstw rolnych powoduje, że szukanie dodatkowych dochodów poza gospodarstwem rolnym staje się dla ich właścicieli pożądanym sposobem na poprawienie złej sytuacji gospodarstw rolnych. Plany zawodowe mieszkańców wsi na najbliższą przyszłość to: - praca we własnym gospodarstwie (ok. 30%) - podjęcie każdej obojętnie jakiej pracy (25%) - podjęcie pracy w zakładzie państwowym (14%) - uruchomienie własnej firmie (ok. 9%) - podjęcie pracy za granicą (ok. 7%). - w ogóle nie chce pracować ( 4%) 18 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Przyjęta przez właścicieli gospodarstw rolnych strategia działania na najbliższą przyszłość, to: – strategia rozwoju – około 50 % – strategia przeczekania dla blisko połowy - 44% - strategia wycofania się – 6 % Prawie 80% mieszkańców wsi widzi w starannym wykształceniu szansę na poprawę sytuacji i lepszy start życiowy. Około 25% mieszkańców wsi zamierza w najbliższym czasie zdobyć wyższe wykształcenie, a 12% wykształcenie średnie. Mieszkańcy wsi mają świadomość, jak ważne jest staranne wykształcenie, którego osiągnięcie może przyczynić się do zwiększenia ich szans na rynku pracy. Same jednak plany edukacyjne mieszkańców wsi nie wystarczą, by sytuacja tej grupy mogła się poprawić. Są one duże, ale na ile możliwe do zrealizowania ? Trudno oczekiwać, że wieś samodzielnie poradzi sobie z aktualizowaniem kwalifikacji i zapewnieniem młodym dobrego startu. Jednym z jego narzędzi jest system stypendialny. Samorządy powinny wzmóc starania o środki z UE na przedsięwzięcia edukacyjne, rozwój inicjatyw gospodarczych i dotrzeć z tymi inicjatywami do mieszkańców. Należałoby również poprawić operatywność instytucji lokalnych w odniesieniu do spraw młodzieży, żeby przełamać jej narastające poczucie wyalienowania. Inne działania w zakresie wspomagania procesu podnoszenia poziomu wykształcenia mieszkańców wsi powinny skupiać się na: - Informowaniu mieszkańców o zamierzeniach samorządów powiatowych i gminnych określonych w planach rozwoju, po to by mogli ukierunkować swoje plany życiowe – w tym edukacyjne do kierunków rozwoju obszarów, na których żyją i działają zawodowo - Pod potrzeby rozwoju obszarów stworzyć infrastrukturę szkolną, co wiązać się będzie z koniecznością zmiany dotychczasowych kierunków kształcenia. 19 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa - Powstać powinny ośrodki doradztwa edukacyjnego ściśle powiązane z planami rozwoju powiatu i planowanymi nowymi miejscami pracy, po to by pomóc w wyborze kierunku / zwodu tym, którzy chcą się kształcić. - Konieczna jest jasno określona polityka państwa w zakresie rolnictwa i związane z tym różnego rodzaju dopłaty, które podniosą standard ekonomiczny gospodarstw rolnych. - Oprócz systemu szkolnego należy rozwinąć efektywny system szkoleń skorelowany z potrzebami rozwoju powiatów i gmin i z indywidualnymi potrzebami mieszkańców wsi. 4.2 Oferty edukacyjne i szkoleniowe dostępne na rynku pracy Główne przyczyny kryzysu na rynku pracy Subregionu Płockiego: Mała mobilność przestrzenna i zawodowa ludności. Mała aktywność w poszukiwaniu pracy. Zbyt duży procent ludności z wykształceniem podstawowym lub ogólnym – bez zawodu. Brak infrastruktury komunikacyjnej, co utrudnia mobilność ludności oraz stanowi poważną barierę rozwoju gospodarczego. Zbyt wolne tempo restrukturyzacji rolnictwa. Mała efektywność aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu. Brak skutecznego doradztwa zawodowego. Brak dostosowania kształcenia zawodowego do rynku pracy. Słaba współpraca między rynkiem pracodawców a pracobiorców. Brak monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Brak partnerstwa publiczno – prywatnego praktycznie w każdej dziedzinie życia gospodarczego. 20 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Główne elementy prawidłowego rozwoju rynku pracy i przeciwdziałania bezrobociu: Wprowadzenie doradztwa zawodowego do szkół podstawowych. Poprawa jakości i wzrost mobilności zasobów pracy. Wspieranie rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości. Rozwój i wspieranie kształcenia ustawicznego w różnych formach. Gwarancja zatrudnienia na całe życie przestaje być możliwa, co powoduje konieczność kształcenia ustawicznego i nowej polityki edukacyjnej. Wyrównywanie szans edukacyjnych mieszkańców Subregionu Płockiego. Zwiększanie dopasowania zawodowo – terytorialnego. Różnicowanie ofert edukacyjnych ze względu na zmieniające się potrzeby społeczno – gospodarcze. Rozwój działań prewencyjnych wobec osób bezrobotnych i zagrożonych bezrobociem. Dogłębna prognoza popytu na siłę roboczą. Planowanie zadań zorientowanych na rozwój przedsiębiorczości. 4.3 Wymogi rynku pracy w zakresie potrzeb zgłaszanych przez pracodawców W największym stopniu z problemem rotacji w roku 2006 borykali się respondenci z branży handlowej, usługowej, budowlanej i transportowej, najrzadziej z produkcji. Najczęściej rotacji podlegają mechanik samochodowy, pracownik stanowiska: sprzedawca, kierowca, ochrony, murarz, monter instalacji elektrycznych, krawcowa 21 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Wśród ofert składanych przez pracodawców do powiatowych urzędów pracy dominują: robotnik gospodarczy, pracownik biurowy, pracownik administracyjny sprzedawca i handlowiec, robotnik budowlany, sprzątaczka Oferty składane przez pracodawców do powiatowych urzędów pracy nie stanowią odzwierciedlenia faktycznych potrzeb rynku pracy Pracodawcy niechętnie uczestniczą we wszelkich badaniach ankietowych służących rozpoznaniu ich potrzeb odnośnie zapotrzebowania na pracowników o odpowiednich kwalifikacjach. Należy więc rozważyć opracowanie modelu badania potrzeb pracodawców zwłaszcza przedsiębiorców. 4.4 Kierunki rozwoju powiatów: płockiego, gostynińskiego i sierpeckiego oraz gmin leżących w ich granicach administracyjnych Z punktu widzenia strategii polityki władz samorządowych istotne znaczenie ma jasne zdefiniowanie typów przedsięwzięć zwiększających szanse adaptacyjne osób bezrobotnych i poszukujących zatrudnienia: działań adresowanych do osób aktywnie poszukujących pracy oraz dysponujących potencjałem osobowym i zawodowym do radzenia sobie na rynku pracy działań adresowanych do osób zagrożonych wykluczeniem ze względu na sytuacje trwałego bezrobocia Subregion Płocki charakteryzują następujące zjawiska na rynku pracy: Niska przedsiębiorczość (rotacja firm) i skłonność do podejmowania samodzielnej działalności Niezbyt wysoka mobilność zawodowa mieszkańców 22 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Wzrost zatrudnienia pozostaje niewspółmierny do zmniejszenia bezrobocia. Wynika z tego, że wciąż następują odpływy do bierności zawodowej. Rozbieżność struktury kształcenia i popytu na pracę według wykształcenia ujawnia się w postaci niskiej zatrudnialności osób z wykształceniem ogólnym (bez zawodu wyniesionego z edukacji szkolnej) oraz humanistycznym (Sierpc), Dość powszechna jest ocena, że brak infrastruktury stanowi barierę rozwoju. Dotyczy to w szczególności infrastruktury komunikacyjnej, ale również technicznej infrastruktury wiejskiej (kompletnie uzbrojonych terenów). W konsekwencji brak infrastruktury sprawia, że firmy się nie rozwijają i nie są tworzone nowe miejsca pracy. Słaba jest też infrastruktura turystyczna, noclegowa, gastronomiczna i to w powiatach, w których w takim kierunku podąża popyt. Są to czynniki ograniczające rozwój gospodarczy i inwestycje. Do grupy o trudnej sytuacji należą osoby z wyższym wykształceniem, popyt sektora prywatnego na pracę osób dobrze wykształconych jest niewielki, co skutkuje tym, że osoby te najczęściej zatrudniają się w sektorze publicznym lub migrują. Niewątpliwie jest to rezultat rolniczego charakteru powiatów. Rozwój turystyki, obsługi nieruchomości i firm oraz handlu stwarza – poza popytem na pracę wysoko kwalifikowaną – również miejsce dla pracy nisko kwalifikowanej. Potencjalnie można w tych segmentach rynku lokować osoby bezrobotne, które cechują się niskim kapitałem ludzkim. Duże obecnie zatrudnienie w budownictwie - dostarcza miejsc pracy dla osób z niskim poziomem wykształcenia. Ożywienie inwestycyjne (w tym rozbudowa infrastruktury przy współudziale funduszy strukturalnych UE i prace z tym związane) oraz stopniowy wzrost dochodów, warunkujący popyt na mieszkania, mogą ożywić zatrudnienie w tym segmencie gospodarki. 23 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Potencjał przyrodniczy, krajobrazowy i historyczny, od którego zależy rozwój turystyki, nie jest w pełni wykorzystany. Wprawdzie w większości badanych powiatów rozwija się pracochłonna turystyka czy gastronomia, ale gdyby pojawiło się więcej inwestycji w tym sektorze lub podjęto więcej działań na rzecz wydłużenia sezonu (imprezy przyciągające turystów i biznesmenów), to wzrost zatrudnienia mógłby być wyższy. Rozwój powiatów jest warunkowany rozbudową sieci komunikacyjnej bądź modernizacją już istniejącej, Ułatwieniem dla funkcjonowania małych firm powinna być polityka lokalnych władz samorządowych, dotycząca przede wszystkim udostępniania lokali do prowadzenia działalności gospodarczej za niewygórowaną cenę, preferencje podatkowe, plany przestrzennego zagospodarowania, przewidujące tereny pod działalność gospodarczą, taką, jaka ma szansę rozwoju w danym regionie. Brak tworzenia miejsc praktycznej nauki zawodu skutkuje małą dostępnością do miejsc nauki zawodu takiego typu. A są to miejsca potencjalnie bardzo potrzebne, szczególnie dla uczniów, dla których zdobycie średniego wykształcenia jest zbyt trudne lub zbyt kosztowne. Koszty edukacji praktycznej musiałyby być pokrywane – w większej niż obecnie części – przez instytucje publiczne, żeby bardziej rozwinąć praktyczną naukę zawodu lub umiejętności zawodowych, w których zakresie nie mogą kształcić szkoły. Niski poziom szkoleń w zakresie metodologii badania lokalnych rynków pracy. Właściwe byłoby też zachęcenie do szkolenia pracowników starostw odpowiadających za przygotowywanie strategii i planów rozwoju powiatu czy strategii i planów dotyczących rozwiązywania problemów społecznych. Szkolenia te muszą mieć gwarancję wysokiej jakości. Dzięki takim szkoleniom jest większa szansa lokalnego porozumienia w zakresie istotnych problemów rynku pracy, odpowiedniego ich diagnozowania i tworzenia programów naprawczych. 24 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Głównymi elementami rozwoju zasobów pracy, promowania zatrudnienia i przeciwdziałania bezrobociu powinno być: Wzrost inwestycji i lepsze wykorzystanie zdolności wytwórczych Rozwój małych i średnich przedsiębiorstw Rozwój budownictwa Zwiększenie mobilności przestrzennej i zawodowej (większy czasowy przepływ pracowników z terenu powiatów do dużych miast, programy szkolenia w zawodach deficytowych), Dostosowanie kształcenia zawodowego (szkolnego i kursowego) do potrzeb rynku pracy. Określenie celów zatrudnieniowych w dokumentach Stworzenie lokalnego forum na rzecz wzrostu zatrudnienia i ograniczenia bezrobocia z udziałem wszystkich partnerów społecznych. 25 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa 26 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa V. PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI 5.1 Polityka spójności Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 – 2013 Polityka spójności Unii Europejskiej w okresie programowania 2007-2013 koncentruje się na priorytetowych problemach z punktu widzenia strategicznych celów Wspólnoty Europejskiej wynikających z realizacji odnowionej Strategii Lizbońskiej. Założenia odnowionej Strategii Lizbońskiej zostały zdefiniowane w Zintegrowanym Pakiecie Wytycznych na rzecz Wzrostu i Zatrudnienia, a priorytety polityki spójności ukierunkowane na wspieranie wzrostu gospodarczego i zatrudnienie zostały określone w Strategicznych Wytycznych Wspólnoty. Cele polityki spójności Unii Europejskiej w okresie 2007-2013 Cel 1: Konwergencja (obszary o PKB poniżej 75% średniej UE, obszary przejściowe, obszary kwalifikujące się do wsparcia z Funduszu Spójności) Cel 2: Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie Cel 3: Europejska współpraca terytorialna Instrumenty finansowe w okresie 2007-2013 - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego - Europejski Fundusz Społeczny - Fundusz Spójności 27 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa 5.2 Polityka spójności w Polsce w okresie programowania 2007 – 2013 SYSTEM PROGRAMOWANIA Odnowiona Strategia Lizbońska Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 Zintegrowany Pakiet Wytycznych na rzecz wzrostu i zatrudnienia Krajowy Program Reform 2005-2008 Strategiczne Wytyczne Wspólnoty wspierające wzrost i zatrudnienie Krajowe strategie sektorowe Rozporządzenia PE i Rady w sprawie EFS, EFRR i FS Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia Programy Operacyjne PO Kapitał Ludzki Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 Podstawowy dokument strategiczny określający cele i priorytety w obszarze rozwoju społeczno -gospodarczego Polski oraz warunki, które powinny ten rozwój zapewnić. Strategia wyznacza cele oraz identyfikuje obszary uznane za najważniejsze z punktu widzenia osiągnięcia tych celów, w których koncentrowane będą działania państwa. Dokument uwzględnia jednocześnie najważniejsze trendy rozwoju światowej gospodarki oraz cele, jakie stawia Unia Europejska w Strategii Lizbońskiej. 28 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Narodowa Strategia Spójności (Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia) Dokument strategiczny określający priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdrażania funduszy unijnych w ramach budżetu Wspólnoty na lata 2007 – 2013. Został przyjęty przez Radę Ministrów 29 listopada 2006 roku. Cel strategiczny Narodowej Strategii Spójności Tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej Polski w ramach Unii Europejskiej i wewnątrz kraju. NSS zakłada realizację następujących celów szczegółowych: Tworzenie warunków dla utrzymania trwałego i wysokiego tempa wzrostu gospodarczego Wzrost zatrudnienia poprzez rozwój kapitału ludzkiego oraz społecznego Podniesienie konkurencyjności polskich przedsiębiorstw w tym szczególnie sektora usług Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej, mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski i jej regionów; Wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej; Rozwój obszarów wiejskich. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia będą realizowane przy pomocy Programów Operacyjnych zarządzanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego oraz Regionalnych Programów Operacyjnych zarządzanych przez Samorządy poszczególnych województw: 16 Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO) Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 29 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Program Operacyjny Infrastruktura i środowisko Program Operacyjny Kapitał Ludzki Program Operacyjny Konkurencyjna Gospodarka Środki finansowe na realizację Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia: W realizację NSRO w latach 2007-2013 zostanie zaangażowane około 85,56 mld euro, w tym: 67,3 mld euro będzie pochodziło z budżetu UE, 11,86 mld euro z krajowych środków publicznych (w tym ok. 5,93 mld euro z budżetu państwa), ok. 6,4 mld euro zostanie zaangażowanych ze strony podmiotów prywatnych. Wydatki w ramach polityki spójności będą koordynowane z wydatkami przeznaczonymi na instrumenty strukturalne Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej. Łączna suma środków włączona w realizację działań rozwojowych, których głównym elementem będą Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia wyniesie łącznie ponad 107,9 mld euro, w tym 85,4 mld środków UE. Alokacja środków NSRO na programy operacyjne Program operacyjny Udział alokacji w NSS Regionalne Programy Operacyjne 23,8% – EFRR PO Rozwój Polski Wschodniej 3,4% – EFRR PO Europejskiej Współpracy Terytorialnej PO Infrastruktura i środowisko PO Kapitał ludzki PO Innowacyjna gospodarka PO Pomoc techniczna 1% – EFRR 41,3% – EFRR i FS 14,4% - EFS 12,3% – EFRR 0,8% - EFRR 30 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa 5.3 Nowe zasady Europejskiego Funduszu Społecznego Zasada strategic approach - koncentracja wsparcia na kluczowych obszarach i najważniejszych problemach wymagających interwencji Brak obowiązku opracowywania Uzupełnienia Programu Konkretyzacja przepisów zawartych w Programie - w formie załącznika do Programu przyjmowanego na poziomie krajowym (wyodrębnione zostaną m.in. Działania, typy projektów, grupy docelowe wsparcia, system wyboru projektów, źródła finansowania Działania oraz wskaźniki realizacji Działania) Włączenie IW EQUAL w główny nurt EFS – projekty innowacyjne i ponadnarodowe Możliwość wzajemnego finansowania komplementarnych działań przez EFS i EFRR do 10 % na poziomie priorytetu (cross financing) Poziom finansowania – 85% Wkład prywatny zaliczany do współfinansowania Zasady kwalifikowalności N + 3 do 2010 (następnie N + 2) 5.4 Program Operacyjny Kapitał Ludzki – ogólne wytyczne Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL) jest jednym z programów operacyjnych służących realizacji Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia. Obejmuje całość interwencji EFS w Polsce. Projekt PO Kapitał Ludzki został przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 29 listopada 2006 r., a w dniu 12 grudnia 2006 r. przekazany do Komisji Europejskiej, co oznacza rozpoczęcie procesu negocjacji. Już dzisiaj wiadomo, iż projekt dokumentu zostanie zmieniony ze względu na uwagi jakie zgłasza do niego Komisja Europejska. 31 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Cel główny Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Wzrost poziomu zatrudnienia i spójności społecznej Cele szczegółowe: Dopasowanie zasobów pracy do zmieniającej się sytuacji na rynku pracy Zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego Podniesienie poziomu i jakości wykształcenia społeczeństwa Wsparcie dla budowy sprawnego i partnerskiego państwa Wzrost spójności terytorialnej Obszary wsparcia PO Kapitał Ludzki: - zatrudnienie - edukacja - integracja społeczna - rozwój potencjału adaptacyjnego pracowników i przedsiębiorstw - rozwój zasobów ludzkich na terenach wiejskich - budowa sprawnej i skutecznej administracji publicznej wszystkich szczebli - promocja zdrowia zasobów pracy. Struktura PO Kapitał Ludzki Program składa się z 11 Priorytetów realizowanych na poziomie centralnym i regionalnym. w ramach komponentu centralnego środki zostaną przeznaczone na wsparcie efektywności struktur i systemów instytucjonalnych w komponencie regionalnym środki będą przeznaczone na wsparcie dla osób i grup społecznych. 32 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Finansowanie PO Kapitał Ludzki Kwota jaką przewidziano na realizację Programu to ponad 11,4 mld euro, wkład EFS to 9,7 mld euro. Podział środków finansowych - Komponent centralny: ok.40 % - ok. 4 312 mln. euro - Komponent regionalny: ok. 60 % - ok. 7 109 mln. euro Na województwo mazowieckie zaplanowano 722.159,5 tyś euro tj. 12,8 % całkowitej alokacji środków finansowych w ramach Programu. System instytucjonalny PO KL Instytucja Zarządzająca: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Instytucje Pośredniczące - komponent centralny: - Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej - Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego - Ministerstwo Edukacji Narodowej - komponent regionalny: Samorząd Województwa Mazowieckiego (Uchwała Nr 47/07 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 19 marca 2007 roku w sprawie utworzenia Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych i nadania jej statutu ). System wyboru projektów w ramach PO KL W ramach programu operacyjnego mogą być dofinansowane: projekty systemowe, realizowane przez poszczególne organy administracji publicznej i pozostałe jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych projekty indywidualne, zgłaszane przez beneficjentów imiennie wskazanych w programie operacyjnym projekty wybierane w drodze konkursu 33 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa 5.5 Program Operacyjny Kapitał Ludzki – typy projektów ukierunkowanych na podnoszenie kwalifikacji i kompetencji Priorytet I Zatrudnienie i integracja społeczna Projekty systemowe Obszary zainteresowania firm szkoleniowych o ponadregionalnym zasięgu działania Działanie 1.1 Wsparcie systemowe instytucji rynku pracy - szkolenia, specjalistyczne kursy przede wszystkim w zakresie doradztwa zawodowego i pośrednictwa pracy organizowane dla instytucji rynku pracy i ich pracowników Działanie 1.2 Wsparcie systemowe instytucji pomocy i integracji społecznej - szkolenia /kursy tematyczne i specjalistyczne dla instytucji i organizacji pozarządowych działających w obszarze pomocy i integracji społecznej i ich pracowników Obszary zainteresowania wyższych uczelni Działanie 1.1 Wsparcie systemowe instytucji rynku pracy - studia podyplomowe w zakresie doradztwa zawodowego i pośrednictwa pracy dla pracowników instytucji rynku pracy Działanie 1.2 Wsparcie systemowe instytucji pomocy i integracji społecznej - studia podyplomowe dla pracowników instytucji i organizacji pozarządowych działających w obszarze pomocy i integracji społecznej Projekty do objęcia wsparciem przez Ochotnicze Hufce Pracy Działanie 1.3 Ogólnopolski program integracji i aktywizacji zawodowej Projekty aktywizacji zawodowej i integracji społecznej skierowane do młodzieży w wieku 15 – 25 lat, w tym - szkolenia kształtujące umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach 34 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa życiowych i prowadzące do podwyższenia samodzielności i uzyskania zatrudnienia. Szkolenia mogą być połączone z usługami poradnictwa zawodowego, pośrednictwa pracy, subsydiowanym zatrudnieniem młodzieży, organizacją praktyk, staży lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy Projekty konkursowe Działanie 1.3 Ogólnopolski program integracji i aktywizacji zawodowej - projekty edukacyjne na rzecz społeczności romskiej Priorytet II: Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw Projekty konkursowe Działanie 2.1 Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki - ogólnopolskie i ponadregionalne zamknięte projekty szkoleń i doradztwa dla przedsiębiorców lub grup przedsiębiorców przygotowane w oparciu o strategie rozwoju firm - ogólnopolskie i ponadregionalne otwarte projekty szkoleń i doradztwa dla pracowników przedsiębiorstw delegowanych przez pracodawców - studia podyplomowe dla pracowników przedsiębiorstw delegowanych przez pracodawców Projekty systemowe Obszary zainteresowania firm szkoleniowych o ponadregionalnym zasięgu działania oraz wyższych uczelni Działanie 2.1 Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki - szkolenia e-learningowe i szkolenia typu bledem learning (szkolenia mieszane) 35 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Działanie 2.2 Wsparcie dla systemu adaptacyjności kadr - poprawa jakości kwalifikacji i umiejętności pracowników instytucji szkoleniowych - szkolenia dla pracowników ( trenerów i wykładowców) instytucji szkoleniowych Priorytet III: Wysoka jakość systemu oświaty Projekty konkursowe Działanie 3.5 Efektywny system kształcenia i doskonalenia kadr oświaty - przygotowanie wybranych szkół do realizacji praktyk przez studentów przygotowywanych do wykonywania zawodu nauczyciela Projekty systemowe Obszary zainteresowania firm szkoleniowych o ponadregionalnym zasięgu działania oraz wyższych uczelni - uruchomienie nowego typu studiów wyższych i podyplomowych przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela Priorytet IV: Szkolnictwo wyższe i nauka Projekty konkursowe Działanie 4.3 Wzmocnienie kompetencji kadr systemu B+R - kształtowanie umiejętności pracowników sektora B+R w zakresie zarządzania badaniami naukowymi i pracami rozwojowymi oraz komercjalizacji Projekty systemowe Działanie 4.1 Rozwój potencjału dydaktycznego uczelni Wsparcie zarządzania szkolnictwem wyższym - Wyższe uczelnie mogą uczestniczyć w projekcie w ramach grupy docelowe projektu: 36 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa - opracowanie i pilotażowe wdrażanie programów kształcenia w szczególności w zakresie nauk przyrodniczo-matematycznych i technicznych, nowoczesnych technologii w medycynie - opracowanie i pilotażowe wdrażanie programów kształcenia w językach obcych ze szczególnym uwzględnieniem nauk przyrodniczo-matematycznych, medycznych, rolniczych i technicznych Priorytet V: Dobre rządzenie Projekty konkursowe Działanie 5.2 Wzmocnienie potencjału administracji samorządowej Projekty ukierunkowane na podnoszenie kompetencji kadr min. poprzez: - szkolenia generalne i specjalistyczne dla kadr administracji samorządowej - dofinansowanie studiów podyplomowych innych form podwyższania kwalifikacji w zakresie zarządzania kadrami jednostek samorządu terytorialnego Projekty systemowe Działanie 5.5 Państwo partnerskie - szkolenia i inne formy kształcenia w zakresie współpracy administracji publicznej z sektorem pozarządowym Priorytet VI. Profilaktyka, promocja i poprawa stanu zdrowia ludności w wieku produkcyjnym Projekty systemowe - kształcenie i doskonalenie zawodowe pielęgniarek i położnych, w tym - w ramach studiów pomostowych - z uwzględnieniem zagadnień profilaktyki, promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej 37 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa - kształcenie podyplomowe lekarzy, dentystów, farmaceutów, diagnostów laboratoryjnych, opiekunów osób niesamodzielnych i innych zawodów medycznych - podnoszenie kwalifikacji kadry zarządzającej oraz pracowników administracji systemu ochrony zdrowia - rozwój systemu certyfikacji i akredytacji w zakładach opieki zdrowotnej Priorytet VII: Rynek pracy otwarty dla wszystkich oraz promocja integracji społecznej Projekty konkursowe Działanie 7.1 Poprawa dostępu do zatrudnienia oraz wspieranie aktywności zawodowej w regionie - szkolenia prowadzące do podniesienia, uzupełnienia lub zmiany kwalifikacji - staże/przygotowanie zawodowe w miejscu pracy - subsydiowane zatrudnienie ze szczególnym uwzględnieniem MSP oraz trzeciego sektora - poradnictwo zawodowe i pośrednictwo pracy - warsztaty aktywnego poszukiwania pracy - szkolenia oraz specjalistyczne doradztwo dla kadr instytucji rynku pracy Działanie 7.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia Wsparcie dla osób zamierzających rozpocząć działalność gospodarcza - doradztwo i szkolenia umożliwiające zdobycie wiedzy potrzebnej do założenia i prowadzenia działalności - jednorazowa dotacja na podjęcie własnej działalności - wsparcie pomostowe w okresie pierwszych 6 – 12 miesięcy obejmujące doradztwo oraz pomoc w efektywnym wykorzystaniu dotacji 38 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa - promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia poprzez kampanie promocyjnoinformacyjne Działanie 7.3 Równość szans dla wszystkich oraz promocja integracji społecznej - wsparcie, w tym min. szkoleniowe dla tworzenia i działalności jednostek sektora ekonomii społecznej - rozwijanie umiejętności i kompetencji społecznych niezbędnych poszukiwaniu i utrzymaniu zatrudnienia - szkolenia oraz specjalistyczne doradztwo dla kadr instytucji pomocy i integracji społecznej Priorytet VIII: Regionalne kadry gospodarki Projekty konkursowe Działanie 8.1 Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie Wspieranie rozwoju kwalifikacji zawodowych i doradztwo dla przedsiębiorstw: - szkolenia zamknięte lub otwarte oraz doradztwo dla kadr zarządzających i pracowników przedsiębiorstw - szkolenia skierowane do osób o niskich kwalifikacjach lub osób pracujących, które z własnej inicjatywy są zainteresowane nabyciem nowych, uzupełnieniem lub podwyższeniem kwalifikacji i umiejętności Reorientacja zawodowa osób i zarządzanie zmianą gospodarczą: - podnoszenie świadomości pracowników i kadr zarządzających modernizowanych firm w zakresie możliwości i potrzeby realizacji projektów wspierających procesy zmian poprzez szkolenia i doradztwo - szkolenia przekwalifikujące i usługi doradcze w zakresie wyboru nowego zawodu i osiągnięcia nowych umiejętności - szkolenia i doradztwo dla przedsiębiorców wspomagające procesy zmiany profilu działalności przedsiębiorstwa 39 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Priorytet IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach Projekty konkursowe Działanie 9.3 Upowszechnienie kształcenia ustawicznego - programy skierowane do osób dorosłych zainteresowanych podwyższania lub uzupełniania swoich kwalifikacji w formach szkolnych Działanie 9.4 Wysoko wykwalifikowane kadry systemu oświaty - studia podyplomowe i kursy doskonalące dla nauczycieli w zakresie zgodnym z lokalną i regionalną polityka edukacyjną - studia wyższe dla nauczycieli - studia podyplomowe, kursy, szkolenia oraz inne formy podwyższania kwalifikacji pracowników placówek kształcenia ustawicznego, praktycznego i doskonalenia zawodowego - studia podyplomowe, kursy doskonalące dla nauczycieli i pracowników administracji oświatowej w zakresie organizacji, zarządzania, finansowania oraz monitoringu działalności oświatowej W wyniku konsultacji z Komisja Europejską, które zakończyły się 11 czerwca 2007 r. zmianie uległ podział Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na osie priorytetowe oraz alokacja środków finansowych na poszczególne priorytety. Prace nad ostatecznymi zapisami min. w zakresie celów priorytetów, typów projektów oraz wskaźników produktu i rezultatu w ramach poszczególnych priorytetów zakończą się do końca czerwca. Tekst Programu zostanie wówczas przekazany do Komisji Europejskiej i poddany konsultacjom pomiędzy dyrekcjami generalnymi KE. Prawdopodobnie we września 2007 r. Program Operacyjny Kapitał Ludzki zostanie zatwierdzony. 40 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Uzgodniony z Komisja Europejską podział Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na priorytety przedstawia się następująco: Komponent centralny Priorytet I – Zatrudnienie i integracja społeczna Priorytet II – Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw oraz poprawa stanu zdrowia pracujących Priorytet III – Wysoka jakość systemu oświaty Priorytet IV – Szkolnictwo wyższe i nauka Priorytet V – Dobre rządzenie Komponent regionalny Priorytet VI – Rynek pracy otwarty dla wszystkich Priorytet VII – Promocja integracji społecznej Priorytet VIII – Regionalne kadry gospodarki Priorytet XI – Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach Priorytet X – Pomoc techniczna 41 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa 42 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa VI. KATALOG SZKOLEŃ I KURSÓW DOSTOSOWUJĄCYCH KWALIFIKACJE MIESZKAŃCOW SUBREGIONU PŁOCKIEGO DO POTRZEB RYNKU PRACY 6.1 Rekomendacje ogólne Realizacja programu badawczego niezależnie od zakładanych w projekcie rezultatów umożliwiła sformułowanie następujących rekomendacji ogólnych Utworzenie i aktualizacja bazy danych instytucji szkoleniowych i innych organizacji prowadzących działalność szkoleniową w formach pozaszkolnych – obecnie nie jest prowadzona taka baza, co utrudnia koordynację wielu działań Utworzenie i aktualizacja bazy kursów i szkoleń prowadzonych w Subregionie Płockim różnych formach kształcenia - do wykorzystania zarówno przez potencjalnych uczestników projektów szkoleniowych, jak i w ramach dobrych praktyk Stworzenie forum współpracy instytucji szkoleniowych, pracodawców oraz samorządów lokalnych Systematyczne badanie potrzeb rynku pracy w zakresie zapotrzebowania na zawody i pracowników z odpowiednimi kwalifikacjami zawodowymi – wypracowanie modelu prowadzenia takich badań oraz wskazanie instytucji do ich realizacji, co jest możliwe także w ramach projektu współfinansowanego z EFS Opracowanie i przetestowanie programu pilotażowego z zakresu badań potrzeb przedsiębiorców na pracowników o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych Opracowanie pilotażowego programu z zakresu sposobów i form dotarcia do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym zamieszkałych na terenach wiejskich Realizacja projektów szkoleniowych w partnerstwach min. publiczno – społecznych i lokalnych w celu uzyskania możliwości realizacji większych i efektywniejszych projektów i pełniejszego wykorzystania lokalnego potencjału 43 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Realizacja projektów szkoleniowych w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki zgodnie z kryteriami przewidzianymi dla wyboru projektów Prowadzenie działań promocyjno - informacyjnych na rzecz idei uczenia się przez całe życia celem „ przyciągnięcia do projektów współfinansowanych z EFS jak największej rzeszy beneficjentów ostatecznych. Tego typu działania mogą być przedmiotem projektów konkursowych 6.2 Kryteria podziału kursów i szkoleń Szkolenia i kursy prowadzone w ramach kształcenia ustawicznego można podzielić wg różnych kryteriów: Formy kształcenia - studia doktoranckie - studia podyplomowe - kształcenie w formach szkolnych - kształcenie w systemie kursowym w formach pozaszkolnych - seminaria, sympozja, konferencje - warsztaty szkoleniowe - odczyty, filmy, wystawy, publikacje - samokształcenie kierowane W niniejszym opracowaniu zostaną przedstawione propozycje projektów szkoleniowych prowadzonych w systemie kursowym w formach pozaszkolnych; w formie seminariów oraz warsztatów szkoleniowych Zasięg terytorialny Szkolenia mogą mieć zasięg: ogólnopolski, regionalny i lokalny. Wybór zasięgu geograficznego planowanego szkolenia, a więc i jego „wielkości” zależy przede 44 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa wszystkim od potencjału kadrowego i finansowanego oraz doświadczenia instytucji szkolącej. Preferowaną formą szkolenia są szkolenia na odległość Jednocześnie należy zaznaczyć, iż wiele projektów szkoleniowych dla osiągnięcia zakładanych rezultatów będzie wymagało bezpośredniego dotarcia do grup docelowych projektu na etapie rekrutacji uczestników szkoleń. Zasięg terytorialny projektów szkoleniowych proponowanych w niniejszym opracowaniu będzie wiec zależał od możliwości potencjalnego projektodawcy. Wielkość projektu szkoleniowego Czas trwania i wartość projektu szkoleniowego powinna być zdeterminowana płynnością finansową oraz doświadczeniem instytucji szkoleniowej. Duże projekty o zasięgu ponadlokalnym mogą być realizowane przez instytucje posiadające płynność finansową ze względu na konieczność angażowania własnych środków finansowych. Powinny one także posiadać doświadczenie w realizacji projektów szkoleniowych współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego. Instytucje i organizacje nie posiadające doświadczenia w realizacji projektów z EFS powinny zacząć od realizacji projektów mniejszych nie przekraczających wartości 50.000euro. W przypadku tych instytucji szczególnie zalecane jest zawiązywanie partnerstw. Złożoność i zakres tematyczny Najłatwiejsze w realizacji są projekty proste zawierające tylko jeden typ szkolenia, ale są one jednocześnie najniżej oceniane na etapie składania wniosku o dofinansowanie projektu. Z tego względu każdy projekt szkoleniowy powinien zawierać elementy doradztwa zawodowego, ewentualnie innego rodzaju doradztwa w zależności od charakteru grupy docelowej. Znacznie wyżej oceniane mogą być projekty szkoleniowe zawierające kilka tematów szkoleń, lub dodatkowo inne formy 45 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa wsparcia zaplanowane dla jego uczestników. Oczywiście każdy projekt musi być dostosowany do potrzeb beneficjentów ostatecznych. Grupa docelowa projektu Na poziomie działań w projekcie Szczegółowego opisu priorytetów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki nie zostały określone grupy docelowe dla typów projektów przewidzianych do realizacji w ramach danego działania. Jest to korzystna zmiana w stosunku do minionego okresu programowania. Jednakże w projektach szkoleniowych projektodawcy, ze względu na specyfikę projektu, często zostaną zmuszeni do doprecyzowania grupy docelowej projektu. Wówczas przy rekrutacji beneficjentów ostatecznych będą musieli kierować się kryteriami przewidzianymi dla danej grupy. Jako grupy docelowe można wskazać. - bezrobotni i osoby poszukujące pracy – do tej grupy ma zastosowanie Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy - osoby w szczególnie sytuacji na rynku pracy: kobiety, osoby młode, osoby po pięćdziesiątym roku życia z niskimi kwalifikacjami lub niskim wykształceniem, osoby długookresowo bezrobotne, osoby niepełnosprawne - ludność zamieszkująca obszary wiejskie, w tym pracująca w rolnictwie - osoby zagrożone wykluczeniem społecznym: osoby długotrwale bezrobotne, osoby niepełnosprawne, dzieci i młodzież, więźniowie i osoby opuszczający zakłady karne, uchodźcy i migranci, mniejszości narodowe i etniczne - osoby pracujące - przedsiębiorcy, pracownicy przedsiębiorstw i kadra zarządzająca przedsiębiorstw Oczywiście możliwe są do realizacji projekty, w których nie będzie konieczne dokładne określania grupy docelowej. 46 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa 6.3 Kursy i szkolenia dostosowane do potrzeb rynku pracy Subregionu Płockiego Kierując się metodologia przyjętą w opracowaniu „Analiza ofert edukacyjnych i szkoleniowych dostępnych na rynku pracy” oraz wynikami badań katalog kursów i szkoleń opracowano w następującym układzie: Szkolenia aktywizujące społeczności lokalne, w tym podnoszące ogólną wiedzę Szkolenia i kursy podnoszące ogólnorozwojowe umiejętności osobowościowe dla: a). osób aktywnych zawodowo - osób pracujących - przedsiębiorców i kadr zarządzających b). biernych zawodowo lub zagrożonych biernością zawodową - osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, wykluczonych oraz dyskryminowanych na rynku pracy - osób bezrobotnych i poszukujących pracy Kursy i szkolenia podnoszące kwalifikacje zawodowe lub umożliwiające zdobycie nowych umiejętności zawodowych dla: a). osób o niskich kwalifikacjach lub osób pracujących, które z własnej inicjatywy są zainteresowane nabyciem nowych, uzupełnieniem lub podwyższeniem kwalifikacji i umiejętności b). osób bezrobotnych i poszukujących pracy c). kadr zarządzających i pracowników przedsiębiorstw d). pracowników instytucji, w tym - pracowników instytucji pomocy i integracji społecznej - pracowników instytucji rynku pracy - pracowników i wolontariuszy działających w organizacjach pozarządowych w obszarze pomocy i integracji społecznej 47 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa - pracowników instytucji szkoleniowych - pracowników uczelni wyższych - pracowników administracji samorządowej - pracowników systemu oświaty Szkolenia i kursy umożliwiające nabycie umiejętności do założenia i prowadzenia działalności gospodarczej Szkolenia dla rolników Szkolenia aktywizujące społeczności lokalne, w tym podnoszące ogólną wiedzę Projekty szkoleniowe obejmujące następujące zagadnienia: - ekonomia rozumiana jako znajomość przeprowadzania inwestycji i pozyskiwania na nie środków finansowych, a także rozumienia mechanizmów gospodarki rynkowej - prawo, gospodarka, rynek, planowanie, plany rządu w stosunku do wsi i rolnictwa - problematyka Unii Europejskiej: prawo unijne, dotacje unijne, wdrażanie nowych projektów finansowanych przez państwo i UE Projekty powinny być prowadzony w formie krótkich spotkań warsztatowych na terenie konkretnej gminy. Powinny być realizowane we współpracy z władzami samorządowymi powiatu, gminy lub zespołu gmin, najlepiej poprzez zawiązywanie partnerstw. Moduły szkoleniowe wskazane byłoby uzupełnić akcją promocyjno- informacyjną z zakresu problematyki warsztatów szkoleniowych Kształcenie moderatorów i trenerów w zakresie organizacji wolnego czasu Mogą to być duże projekty obejmujący cały Subregion Płocki lub projekty mogą obejmować tylko kilka gmin. Projekty mogą być rozbudowane zarówno w 48 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa zakresie tematycznym, jak i charakteru oraz ilości grup docelowych wsparcia. Mogą dotyczyć tylko jednego obszaru tematycznego np. czas wolny młodzieży, animatorzy kultury, organizatorzy rozrywki, trenerzy sportu. Powinny być realizowane w ścisłej współpracy z samorządami lokalnymi Kształcenie liderów lokalnych Projekty obejmujące poza modułem szkoleniowym także działania promocyjno – informacyjne, doradztwo zawodowo – psychologiczne, spotkania i seminaria. Zakres projektu zależy od potencjału i doświadczenia projektodawcy, który ściśle powinien współpracować z samorządami lokalnymi. Integracja społeczna osób niepełnosprawnych Projekty obejmujące poza modułem szkoleniowym, spotkania, wspólne imprezy integracyjne, działania promocyjno – informacyjne Edukacja ekologiczna społeczeństwa Działania powinny obejmować warsztaty, pokazy, prelekcje. Projekty realizowane wspólnie z samorządami lokalnymi i organizacjami ekologicznymi. Zasadniczym modułem projektu musi być jednakże szkolenia, a celem aktywizacja lokalnych społeczności, gdyż w przeciwnym razie projekt nie będzie się kwalifikował do wsparcia z ramach PO Kapitał Ludzki Projekty obejmujące - działania informacyjno-promocyjne, szkoleniowe, doradcze podnoszące świadomość mieszkańców obszarów wiejskich w zakresie korzyści płynących z aktywnych postaw środowisk lokalnych 49 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Szkolenia i kursy podnoszące ogólnorozwojowe umiejętności osobowościowe Internet, programy komputerowe, obsługa komputera Poziom (podstawowy, zaawansowany) i zakres kursu powinien być dostosowany do możliwości grupy odbiorców, tj. uczestników kursu Kursy prawa jazdy kategorii B Skierowane do osób aktywnych zawodowo Projekty z następujących obszarów tematycznych: Techniki doskonalenia umysłu Techniki doskonalenia ciała drogą treningów różnych form sportu Asertywność i odporność na stres Skierowane do osób biernych zawodowo lub zagrożonych biernością zawodową Szkolenia wspierające umiejętności poruszania się na rynku pracy prowadzone w formie warsztatów i treningów obejmujące min. - określenie własnych oczekiwań zawodowych - podnoszenie samooceny zaufania we własne siły - ocena własnych zainteresowań i możliwości - opracowanie własnego planu działania - przygotowanie dokumentów aplikacyjnych - przygotowanie do rozmowy kwalifikacyjnej - umiejętności korzystania z nowoczesnych technik komunikacyjnoinformacyjnych - techniki i metody poszukiwania pracy - indywidualne plany działań 50 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Wymienione powyżej działania mogą stanowić odrębny projekt lub stanowić moduł poradnictwa zawodowego w ramach projektów szkoleniowych skierowanych do osób bezrobotnych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym Warsztaty i treningi min. z zakresu: - Akceptacja siebie - Radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych - Profilaktyka uzależnień - Zapobieganie agresji Projekt z zakresu tworzenia i prowadzenia spółdzielni socjalnych obejmujący: - szkolenia - doradztwo zawodowe i biznesowe - utworzenie spółdzielni socjalnej Tworzenie i prowadzenie jednostek sektora ekonomii społecznej, w tym: - szkolenia - doradztwo - utworzenie określonej jednostki sektora ekonomii społecznej Kursy i szkolenia podnoszące kwalifikacje zawodowe lub umożliwiające zdobycie nowych umiejętności zawodowych Kursy i szkolenia, które mogą być skierowane zarówno do osób pracujących, jak i bezrobotnych, a ich zakres i poziom trudności zależy od potrzeb i możliwości grupy docelowej projektu: Komputerowe 51 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Wykorzystanie narzędzi informatycznych w rozwoju zawodowym osób pracujących Internet, programy komputerowe (w tym edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny), obsługa komputera, grafika komputerowa, projektowanie stron www. Zakres kursu powinien zostać dostosowany do potrzeb uczestników kursu i może obejmować następujące zagadnienia: - MS Office dla początkujących. - MS Excel dla zaawansowanych. - Projektowanie i promocja reklamowych serwisów WWW. - MS Access w pracy biurowej. - Prezentacje multimedialne w oparciu o Power Pointa. - Zarządzanie projektem przy pomocy MS Project. - AutoCAD - projektowanie inżynierskie. - Zaawansowane wykorzystanie Internetu i program Microsoft Outlook. - Administracja systemów sieciowych w oparciu o Linuxa. Kursy językowe Na obszarach wiejskich Subregionu Płockiego istnieje ogromne zapotrzebowanie na kursy językowe, szczególnie języka angielskiego. Problem może się okazać utrzymanie do końca realizacji projektu całej grupy uczestników. Z tego względu powinny być organizowane „ jak najbliżej uczestników” na terenie gmin i nie powinny być zbyt długie Kursy prawa jazdy na kategorię B W Subregionie Płockim jest ogromne zapotrzebowanie na kursu prawa jazdy. Mogą one tworzyć samodzielne projekty lub stanowić moduł uzupełniający przy wielu szkoleniach zawodowych 52 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Księgowość, rachunkowość firm , prowadzenie ksiąg rachunkowych rozliczanie podatków księgowość komputerowa, programy do rozliczeń finansowych. Przepisy finansowo-księgowe, zwłaszcza dotyczących prawa gospodarczego, rachunkowości, Międzynarodowych Standardów Rachunkowości ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystywania w pracy nowoczesnych technologii informatycznych. Obsługa ruchu turystycznego Zwłaszcza na obszarze Pojezierza Gostynińskiego, rozwój turystyki i związana z tym obsługa ruchu turystycznego może stanowić alternatywę znalezienia pracy w tej branży. Szkolenia mogą dotyczyć zdobycia takich kwalifikacji jak: pracownik hotelu, pracownik gastronomii, obsługa administracyjna w przedsięwzięciach turystycznych Szkolenia skierowane do osób o niskich kwalifikacjach lub osób pracujących, które z własnej inicjatywy są zainteresowane nabyciem nowych, uzupełnieniem lub podwyższeniem kwalifikacji i umiejętności Projekty obejmujące szkolenia dostosowujące kwalifikacje osób pracujących do potrzeb rynku pracy. Zakres tematyczny projektu zależy od możliwości i doświadczenia projektodawcy: - projekty obejmujące tylko jeden rodzaj szkolenia, którego realizację powinno poprzedzać doradztwo zawodowe - projekty obejmujące kilka typów szkoleń poprzedzonych obowiązkowo doradztwem zawodowym na etapie rekrutacji - projekty wielomodułowe obejmujące szkolenia zawodowe, szkolenia językowe i bezwzględnie doradztwo zawodowe 53 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa - projekty szkoleniowo - doradcze połączone z instrumentami rynku pracy – staże, przygotowanie zawodowe w miejscu pracy oraz subsydiowane zatrudnienie. Tego typu projekty wskazane byłoby realizować w partnerstwie z samorządami lokalnymi i przedsiębiorcami lub posiadać stosowne porozumienia z przedsiębiorcami odnośnie realizacji staży, przygotowania zawodowego czy subsydiowanego zatrudnienia - projekty szkoleniowo – doradcze połączone z usługami poradnictwa zawodowego i pośrednictwa pracy. Realizacja w/w projektów powinna dotyczyć nabywania umiejętności w zawodach i specjalnościach poszukiwanych na rynku pracy Subregionu Płockiego Opieka społeczna, ochrona zdrowia - opiekunka społeczna - opiekunka dzieci, osób starszych, osób niepełnosprawnych - dietetyk - psychoterapeuta - pracownik socjalny Budownictwo - murarz - betoniarz - zbrojarz - technik budowlany - malarz budowlany - wykańczanie wnętrz - glazurnik - technolog robot wykończeniowych 54 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Kursy - z zakresu BHP - z zakresu P. poż - umożliwiające uzyskanie uprawnień w zakresie sieci i urządzeń: elektrycznych, cieplnych, gazowych Handel - sprzedawca + obsługa kasy fiskalnej - przedstawiciel handlowy + prawo jazdy kategorii B - handlowiec + obsługa komputera - magazynier + obsługa komputera Administracja, obsługa administracyjna firma - pracownik biurowy + obsługa komputera - pracownik ds. kadrowo – płacowych - archiwista - pracownik administracyjny - asystent ekonomiczny Finanse, obsługa finansowa firm - księgowa + obsługa komputera - samodzielna księgowa - ekonomista - doradca podatkowy - pośrednictwo i doradztwo finansowe Przewóz drogowy osób i materiałów - kierowca samochodów osobowych 55 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa - kierowca samochodu ciężarowego – prawo jazdy kategorii B, C, D - przewóz drogowy towarów niebezpiecznych - przewoźnik wykonujący krajowy i międzynarodowy przewóz osób lub rzeczy - instruktor kursów prawa jazdy - mechanik samochodów osobowych - diagnostyka Projekty szkoleniowe dotyczące tej grupy zawodowej bezwzględnie należy łączyć z poradnictwem zawodowym. Można także wprowadzić dodatkowy moduł – kurs językowy na poziomie komunikacyjnym Monterzy i obsługa maszyn i urządzeń - monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych - monter konstrukcji stalowych - monter sieci i urządzeń telekomunikacyjnych - elektromonter - obsługa maszyn budowlanych - obsługa wózka widłowego - obsługa suwnic, żurawi hydraulicznych i innych urzadzeń Inne zawody szczególnie poszukiwane na rynku pracy - spawacz posiadający uprawnienia w spawaniu elektrycznym, gazowym, osłonie CO2, osłonie argonowej - ślusarz - cieśla - tokarz - szkolenia na licencję pracownika ochrony I i II stopnia 56 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Informatyka - technologie informatyczne - administrator systemów komputerowych - grafik komputerowy - administrator sieci komputerowych - programista Wykorzystanie funduszy unijnych - Realizacja projektów współfinansowanych z funduszy strukturalnych w latach 2007- 2013 - Konsultant projektów współfinansowanych z EFS - Szkolenia zmierzające do przygotowania profesjonalnej kadry zarządzającej realizacją projektów współfinansowanych z EFS Poradnictwo zawodowe i pośrednictwo pracy - doradca zawodowy - pośrednik pracy - indywidualne i grupowe doradztwo zawodowe dla absolwentów poszczególnych typów szkół, w tym dla absolwentów wyższych uczelni Projekty dotyczące nowych form nauczania i nowych form pracy - szkolenia e-learningowe oraz szkolenia typu bledem learning (szkolenia mieszane) - szkolenia dotyczące telepracy Szkolenia skierowane do osób bezrobotnych i poszukujących pracy Szkolenia dostosowane do potrzeb rynku pracy – uczestnicy kursów i szkoleń nabywają określone umiejętności poprawiające ich sytuację na rynku pracy. 57 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa W zdecydowanej większości projekty oprócz modułu szkoleniowego powinny zawierać moduł poradnictwa zawodowego. Kursy i szkolenia mogą dotyczyć następujących zawodów i specjalności: Opiekun społeczny - opiekunka społeczna - opiekunka dzieci, osób starszych, osób niepełnosprawnych Budownictwo - murarz - betoniarz - zbrojarz - technik budowlany - malarz budowlany - glazurnik - tynkarz Można wprowadzić dodatkowy moduł – kurs językowy na poziomie komunikacyjnym. Projekty powinny zawierać obok modułu szkoleniowego także egzamin dający uprawnienia do wykonywania zawodu Handel - sprzedawca + obsługa kasy fiskalnej - przedstawiciel handlowy + prawo jazdy kategorii B - handlowiec + obsługa komputera - magazynier + obsługa komputera Administracja, obsługa administracyjna firm - pracownik biurowy + obsługa komputera - pracownik ds. kadrowo – płacowych 58 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa - archiwista - pracownik administracyjny - asystent ekonomiczny - sekretarka – asystentka szefa Dla niektórych specjalności zawodowych jako moduł uzupełniający należy wprowadzić kurs języka angielskiego oraz warsztaty z zakresu autoprezentacji Gastronomia - kelner – barman z językiem angielskim - kucharz Finanse, obsługa finansowa firm - księgowa + obsługa komputera - samodzielna księgowa - ekonomista - fakturzysta z obsługą kasy fiskalnej i komputera Przewóz drogowy osób i materiałów - kierowca samochodów osobowych - kierowca samochodu ciężarowego – prawo jazdy kategorii C; C + E; D - mechanik samochodów osobowych - przewóz drogowy materiałów niebezpiecznych - kierowca wózków jezdniowych z napędem silnikowym Można wprowadzić dodatkowy moduł – kurs językowy na poziomie komunikacyjnym. Projekty powinny zawierać obok modułu szkoleniowego także egzamin dający uprawnienia do wykonywania zawodu 59 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Monterzy i obsługa maszyn i urządzeń - obsługa wózka widłowego - operator koparki – ładowarki Można wprowadzić dodatkowy moduł – kurs językowy na poziomie komunikacyjnym. Projekty powinny zawierać obok modułu szkoleniowego także egzamin dający uprawnienia do wykonywania zawodu Inne zawody szczególnie poszukiwane na rynku pracy - ślusarz - cieśla - tokarz - spawacz Projekty powinny zawierać obok modułu szkoleniowego także egzamin dający uprawnienia do wykonywania zawodu Informatyka - administrator systemów komputerowych - grafik komputerowy - administrator sieci komputerowych Szkolenia skierowane do kadr zarządzających i pracowników przedsiębiorstw Projekty skierowane do kadr zarządzających i pracowników przedsiębiorstw mogą dotyczyć następujących form wsparcia : a). Wspieranie rozwoju kwalifikacji zawodowych i doradztwa dla przedsiębiorstw poprzez organizowanie szkoleń zamkniętych lub otwartych 60 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Projekty szkoleniowe mogą obejmować następujące zagadnienia: Szkolenia z zakresu księgowości i rachunkowości zarządczej, finansów firmy Międzynarodowe Standardy Rachunkowości ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystywania w pracy nowoczesnych technologii informatycznych Prawo zamówień publicznych Prawo pracy Zarządzania zasobami ludzkimi – przykładowa tematyka szkoleń i doradztwa związanego ze szkoleniami: - strategia personalna, zarządzanie kompetencjami a MSP - marketing personalny - techniki wspomagania indywidualnego rozwoju pracowników - strategie wynagrodzeń - systemy szkoleń - elastyczne formy zatrudniania i czasu pracy - telepraca jako elastyczna forma zatrudniania - outsourcing funkcji personalnych Szkolenia mogą być także prowadzone w formie warsztatów Systemy zarządzania jakością Marketing, techniki sprzedaży Zwiększenie innowacyjności sektora MSP Działalność firm w Internecie Możliwości i korzyści współpracy w formie klastrów – koncepcja klastrów i organizowania wspólnych działań Wrażanie norm BHP w MSP Ratownictwo medyczne w wypadkach i katastrofach Projekty szkoleniowe mogą być jednomodułowe, obejmować kilka tematów szkoleń – zależy to od potencjału instytucji szkoleniowej 61 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Szkolenia podnoszące lub uzupełniające kwalifikacje zawodowe pracowników: Projekty szkoleniowe obejmujące szkolenia związane z zapotrzebowaniem przedsiębiorców na określone zawody - mogą być prowadzone w formie szkoleń zamkniętych lub otwartych w zależności od potrzeb przedsiębiorców. - magazynier z obsługą komputera - pracownik biurowy z obsługą komputera - pracownik administracyjny - zawody budowlane: murarz, technik budowlany, malarz budowlany, wykańczanie wnętrz, zbrojarz - księgowa z obsługą komputera - kierowca samochodu ciężarowego z prawem jazdy kategorii C + E - sprzątaczka - monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych - monter konstrukcji stalowych - elektromonter - spawacz - ślusarz - cieśla - tokarz Projekty szkoleniowe związane z koniecznością okresowej aktualizacji uprawnień pracowników -uprawnienia w zakresie sieci i urządzenia elektryczne -uprawnienia w zakresie sieci i urządzenia cieplne -uprawnienia w zakresie sieci i urządzenia gazowe - szkolenia z zakresu BHP i P-poż b). Reorientacja zawodowa osób i zarządzanie zmianą gospodarczą poprzez: - podnoszenie świadomości pracowników i kadr zarządzających 62 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa modernizowanych firm w zakresie możliwości i potrzeby realizacji projektów wspierających procesy zmian poprzez szkolenia i doradztwo, - szkolenia przekwalifikujące i usługi doradcze w zakresie wyboru nowego zawodu i osiągnięcia nowych umiejętności - szkolenia i doradztwo dla przedsiębiorców wspomagające procesy zmiany profilu działalności przedsiębiorstwa Projekty szkoleniowe powinny być realizowane pod potrzeby zgłaszane przez modernizowane firmy i powinny obejmować - szkolenia ogólne dostosowujące potencjał ludzki firmy do zachodzących w przedsiębiorstwie procesów zmian - szkolenia zawodowe umożliwiające przekwalifikowanie pracowników połączone z poradnictwem zawodowym c). Wsparcie dla współpracy sfery nauki i przedsiębiorstw - tworzenie i rozwój sieci wsparcia innowacji i transferu technologii pomiędzy przedsiębiorstwami a instytucjami badawczo-rozwojowymi, uczelniami i innymi podmiotami - staże i szkolenia praktyczne dla pracowników przedsiębiorstw w jednostkach naukowych oraz pracowników naukowych w przedsiębiorstwach - promocja idei przedsiębiorczości akademickiej W tym obszarze tematycznym mogą być realizowane projekty obejmujące organizacje następujących szkoleń i warsztatów: Transfer wiedzy pomiędzy sferą B+ R a przedsiębiorcami Zarządzanie technologią Zarządzanie personelem Systemy wspierania innowacji i transferu technologii w UE i w Polsce 63 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Projekty szkoleniowe powinny obejmować kilka modułów szkoleniowych oraz inne formy wsparcia takie jak tworzenie baz danych, tworzenie sieci współpracy, organizacje konferencji, akcje informacyjno- promocyjne Szkolenia skierowane do pracowników instytucji różnego typu Pracowników instytucji pomocy i integracji społecznej - Projekty szkoleniowe obejmujące szkolenia, specjalistyczne kursy przede min. w zakresie tworzenia i działalności jednostek sektora ekonomii społecznej Pracowników instytucji rynku pracy - Projekty szkoleniowe obejmujące szkolenia, specjalistyczne kursy przede wszystkim w zakresie doradztwa zawodowego i pośrednictwa pracy Pracowników i wolontariuszy działających w organizacjach pozarządowych w obszarze pomocy i integracji społecznej - Projekty szkoleniowe obejmujące szkolenia, kursy tematyczne i specjalistyczne, w tym tworzenia i działalności jednostek sektora ekonomii społecznej Pracowników instytucji szkoleniowych - Projekty dla trenerów i wykładowców min. w zakresie technik nauczania Pracowników uczelni wyższych - szkolenia i doradztwo dla pracowników uczelni i jednostek naukowych, doktorantów, studentów, absolwentów zamierzających rozpocząć własną działalność Pracowników administracji samorządowej - Projekty ukierunkowane na poprawę obsługi obywatela w administracji samorządowej - Projekty ukierunkowane na podnoszenie kompetencji kadr - Projektu skierowane dla pracowników Gminnych Centrów Informacji z zakresu: telepracy, pozyskiwania źródeł na finansowanie GCI, wspomagania MSP 64 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa - Możliwości i korzyści współpracy w formie klastrów – koncepcja klastrów i organizowania wspólnych działań Pracowników systemu oświaty - Projekty obejmujące kursy doskonalące dla nauczycieli w zakresie zgodnym z lokalną i regionalną polityka edukacyjną - Projekty obejmujące kursy, szkolenia oraz inne formy podwyższania kwalifikacji pracowników placówek kształcenia ustawicznego, praktycznego i doskonalenia zawodowego - Projekty obejmujące kursy doskonalące dla nauczycieli i pracowników administracji oświatowej w zakresie organizacji, zarządzania, finansowania oraz monitoringu działalności oświatowej Szkolenia i kursy umożliwiające nabycie umiejętności do założenia i prowadzenia działalności gospodarczej Projekty z tego obszaru tematycznego co do zakresu tematycznego oraz zakresu wsparcia mogą być bardzo różnorodne, mogą obejmować tylko jedną formę wsparcia lub kilka modułów szkoleniowych i doradczych Wsparcie dla osób zamierzających rozpocząć działalność gospodarcza poprzez - doradztwo i szkolenia umożliwiające zdobycie wiedzy potrzebnej do założenia i prowadzenie działalności - jednorazowa dotacja na podjęcie własnej działalności - wsparcie pomostowe w okresie pierwszych 6 – 12 miesięcy obejmujące doradztwo oraz pomoc w efektywnym wykorzystaniu dotacji Projekty szkoleniowe z zakresu wiedzy umożliwiająca prowadzenie własnej działalności w szczególności w zakresie: drobnej wytwórczości, handlu, gastronomii, usług, agroturystyki, turystyki. 65 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Kursy i szkolenia: - fryzjerskie, kosmetyczne - krawieckie - księgowość komputerowa - mała gastronomia, kucharz - budownictwo: murarz, tynkarz, malarz budowlany, glazurnik - monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych, c. o. - opiekunka dzieci, osób starszych Projekty szkoleniowe z zakresu rodzajów działalności, które mogą przynieść planowane efekty finansowe. Projekty te można łączyć z akcjami informacyjnymi oraz konkursami np. na najlepszy pomysł na uruchomienie działalności Księgowość, rachunkowość firm , prowadzenie ksiąg rachunkowych, mała księgowość, rozliczanie podatków, księgowość komputerowa, programy do rozliczeń finansowych Obsługa kas fiskalnych Doradztwo i szkolenia dla nowoutworzonych małych firm Doradztwo i szkolenia dla osób zamierzających uruchomić szczególne rodzaje działalności gospodarczej np. wykorzystanie biomasy, odnawialne źródła energii, działalność turystyczna Uruchamianie i rozwój przetwórstwo rolno - spożywczego Rozwój lokalnego rzemiosła i twórczości artystycznej Pozyskiwanie środków finansowych na uruchomienia działalności gospodarczej – szkolenia i doradztwo Zródła finansowania projektów turystycznych Pisanie profesjonalnego biznes planu 66 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Szkolenia dla rolników a). Szkolenia dotyczące bezpośrednio rolnictwa i produkcji rolnej Szkolenia min. z zakresu - chowu, hodowli i żywienia zwierząt - doskonalenia upraw poszczególnych rodzajów roślin - funkcjonalnego zagospodarowania zagrody wiejskiej Ekonomia rozumiana jako znajomość sposobów zmniejszania kosztów produkcji wyliczania efektywności produkcji Rolnictwo pod katem efektywności produkcji, wykorzystywania nowych urządzeń i maszyn rolniczych oraz nowych technologii Umiejętności sprzedaży wyprodukowanych artykułów rolnych zdobywanie rynku, nawiązywanie kontaktów handlowych Wspieranie przedsięwzięć rolno -środowiskowych Rolnictwo ekologiczne i ochrona środowiska w rolnictwie Uprawa roślin energetycznych Produkcja zdrowej żywności Tworzenie grup producenckich Dystrybucja i promocja produktów i żywności wyprodukowanej przez rolnika Kształcenie rolników w zakresie nowych technologii b). Źródła finansowania działalności rolniczej Księgowość - ewidencja obrotów w gospodarstwie rolnym Kredyty preferencyjne w rolnictwie c). Rolnictwo w kontekście Unii Europejskiej Plany Unii Europejskiej dotyczące rolnictwa, w tym fundusze dla rolnictwa Zagadnienia dotyczące rolnictwa i obszarów wiejskich w okresie programowania 2007 – 2013 67 Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa Możliwość wsparcia rolnictwa i obszarów wiejskich z funduszy unijnych Sporządzanie dokumentacji dla pozyskiwania środków z Unii Europejskiej oraz dotacji dla rolników Dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów Unii Europejskiej Szkoła przedsiębiorczości dla doradców rolniczych d). Projekty szkoleniowe dotyczące alternatywnych źródeł dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej Szkolenie na temat możliwości uruchamiania alternatywnych źródeł dochodu Aktywizacja mieszkańców wsi w pozyskiwaniu dodatkowych źródeł dochodu Uruchamianie i prowadzenie gospodarstw agroturystycznych Opracowała: Ewa Pietrzak 68