Metodyka rozwiązywania kazusów Prof. UZ dr hab. Maciej

Metodyka rozwiązywania kazusów
Prof. UZ dr hab. Maciej Małolepszy
I. Wstępna analiza przypadku
1. Student rozpoczyna pracę od przeczytania kazusu i ustalenia fragmentu
zachowania sprawcy będącego przedmiotem prawnokarnej oceny.
2. W drugim kroku student powinien określić czy zachowanie sprawcy jest
działaniem czy zaniechaniem.
3. Trzecim zadaniem jest ustalenie typu czynu zabronionego, którego znamiona
wypełnia zachowanie sprawcy. W tej fazie rozwiązywania kazusu student
powinien jedynie podać numer artykułu i paragrafu, który zdaniem studenta
wchodzi w grę (wstępna hipoteza kwalifikacji prawnej).
II. Strona przedmiotowa
Zbadanie przez studenta, czy zachowanie sprawcy faktycznie wypełnia wszystkie
znamiona określone w przepisie, który student określił w punkcie I.3. Jeżeli jakaś
przesłanka nie jest spełniona, student powinien powrócić do punktu I.3. i ustalić inny
przepis, którego znamiona obejmują zachowanie sprawcy.
W przypadku przestępstw z zaniechania należy ustalić w zakresie:
1.
-
przestępstw materialnych
skutek
znamiona modalizujące
funkcję gwaranta
prawny, szczególny obowiązek
niewykonanie nakazanego prawem działania
2.
-
przestępstw formalnych
prawny charakter obowiązku
niewykonanie obowiązku
znamiona modalizujące
III. Związek przyczynowo-skutkowy
W przypadku przestępstw skutkowych student powinien odwołując się do
prezentowanych w literaturze teorii ustalić związek przyczynowo skutkowy. W
przypadku przestępstw skutkowych z zaniechania przypisanie skutku może być oparte
wyłącznie na powiązaniu normatywnym.
IV. Strona podmiotowa
W tej fazie rozwiązywania kazusu zadaniem studenta będzie ustalenie w pierwszej
kolejności, czy przyjęta przez studenta w punkcie I.3. kwalifikacja prawna przewiduje
umyślność, nieumyślności bądź tzw. stronę podmiotową kombinowaną.
W drugim kroku student powinien ustalić, czy sprawca działał umyślnie, nieumyślnie,
umyślnie-nieumyślnie bądź nieumyślnie-nieumyślnie. Jeżeli sprawca działał umyślnie,
student zgodnie z art. 9 § 1 k.k. określa wariant zamiaru. Jeżeli sprawca działał
nieumyślnie, student w nawiązaniu do art. 9 § 2 k.k. określa formę nieumyślności.
Jeżeli okaże się, że kwalifikacja prawna określona w punkcie I.3. jest błędna, student
powinien wrócić do punkt I.3. i ustalić ponownie kwalifikację prawną i powtórzyć
wszystkie kroki.
V. Bezprawność
W ramach tego punktu student sprawdza, czy zachodzą okoliczności wyłączające
bezprawność czynu. W grę wchodzą następujące okoliczności:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Obrona konieczna
Stan wyższej konieczności (art. 26 § 1 k.k.)
Działanie w ramach uprawnień i obowiązków
Eksperyment
Zgoda dysponenta dobrem (pokrzywdzonego)
Ryzyko sportowe
Ryzyko nowatorstwa
Zwyczaj
Jeżeli stan faktyczny sugeruje hipotezę, że zachodzi jedna z okoliczności
wyłączających bezprawność, student powinien sprawdzić wszystkie przesłanki danej
okoliczności.
VI. Wina
Podobnie jak wyżej student powinien sprawdzić, czy zachodzą okoliczności
wyłączające winę. W grę wchodzą następujące okoliczności:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Niepoczytalność
Stan wyższej konieczności (art. 26 § 2 k.k.)
Błąd co do faktu
Błąd co do prawa
Błąd co do kontratypu lub okoliczności wyłączającej winę
Rozkaz przełożonego
VII.
Społeczna szkodliwość czynu
W przedostatniej fazie student sprawdza, czy czyn sprawcy jest czynem
przekraczającym próg znikomej społecznej szkodliwości. Zgodnie z art. 2 k.k. nie
stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma.
VIII.
Wniosek
W ostatniej fazie student udziela jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy sprawca
popełnił przestępstwo, podając kwalifikację prawną