Większość JST wdrożyła ustawę śmieciową

aktualnOści SamOrządOwe
Większość JST wdrożyła ustawę śmieciową
80 proc. gmin zdążyło z wprowadzeniem rewolucji śmieciowej. Są jednak i takie jednostki samorządu terytorialnego, które w ogóle
nie ogłosiły przetargu i nie zamierzają tego robić.
18 BuNToWNikóW
Zbuntowane samorządy postanowiłynieogłaszaćprzetargów i zlecić odbiór odpadów
własnym zakładom budżetowym.Największągminą,która
niewypełniłaustawowegonakazu zorganizowania przetargu,jestSopot,pozostałetomałe miasta i gminy wiejskie.
–Chodziłonamprzedewszystkim o bezpieczeństwo mieszkańców i uniknięcie chaosu,
który już dzisiaj możemy obserwować w wielu miastach
Polski–przekonujeJanuszPasternak, zastępca prezydenta
PiekarŚląskich,któretakżenie
ogłosiły przetargu. Z buntu
gminwostatnipiątekczerwca
wyłamały się Potok Wielki
(woj. lubelskie) i Płoty (woj.
zachodniopomorskie).
Minister Środowiska zapewnia,żegminy,któresprzeciwiły
sięzapisomustawy,będąukarane. Wojewódzki Inspektorat
Ochrony Środowiska za brak
przetargu może nałożyć karę
maksymalnie50tys.zł.–Przepisy nowej ustawy po raz
pierwszy wprowadzają możliwość nałożenia przez władzę
centralną kary na samorząd.
Może się wydawać, że kwota
niejestwysoka,alekarabędzie
miećwymiarpolityczny,mieszkańcynapewnozapytająwłodarzy, dlaczego narazili gminę
na płacenie kar – przekonuje
ministerMarcinKorolec.
Zbuntowane gminy czekają
nawyrokTrybunałuKonstytucyjnego,któryrozstrzygnie,czy
ustawaoutrzymaniuczystości
jestzgodnazKonstytucją.Argumentują także, że istnieją
rozbieżnościprawnecodokonieczności ogłaszania przetargów.–Zjednejstronyustawao
utrzymaniuczystościiporządkunakładaobowiązekzorganizowaniaprzetargunaodbieranieodpadówkomunalnych,ale
zdrugiej–ustawyogospodarcekomunalnejorazosamorządzie gminnym stanowią, że
gminamożewykonywaćtezadaniazapomocąwłasnychjednostek bez potrzeby organizowaniaprzetargu–tłumaczyJanusz Pasternak. Z taką interpretacją nie zgadza się radca
prawny Jędrzej Klatka. – Podzielam pogląd ministerstwa.
Przeciwnainterpretacjaoparta
naprzepisachustawyogospodarce komunalnej (swoboda
gminywwyborzeformprowadzenia gospodarki komunalnej) jest sprzeczna z regułami
wykładni prawa, które przyznają pierwszeństwo ustawie
bardziej szczegółowej i nowszej – argumentuje Jędrzej
Klatka.Dodajeteż,żeprzetarg
niejestkoniecznywyłączniena
samozagospodarowanieodpadów zebranych selektywnie
(bezichtransportu).Wynikato
zart.3ai6dustawy.Pierwszy
zapisdoprecyzowuje,żenależy
przeprowadzićprzetargnabudowę i eksploatację regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych.
– Eksploatacja RIPOK to nic
innego jak zagospodarowanie
odpadów zmieszanych, zielonychipozostałościzsortowa-
nie–mówiMaciejSzambelańczyk.Do1lipca170gminnie
zdążyło zakończyć przetargów, a 317 nie miało jeszcze
podpisanychumówzwyłonionymwykonawcą.
Fakty | Stan wdrażania ustawy o utrzymaniu czystości
i porządku w gminach
z podpisaną umową; 1 972
z wyłonionym wykonawcą; 317
w trakcie przetargu; 170
brak przetargu; 20
kara za BrudNą
śmieciarkę
Źródło: MAC,28czerwca2013r.
Gminy, które nie zorganizowały przetargu na odbiór śmieci
Twardogóra,GorzówWielkopolski,Czorsztyn,Jednorożec,Lubrza,
Łapy,Brusy,Sopot,Hel,PiekaryŚląskie,Koniecpol,Świnna,Kłodawa,
Czaplinek,miastoZielonaGóra,gminaZielonaGóra,Świdnica,Czerwińsk
Źródło:MAC,1lipca2013r.
nia – wyjaśnia Jędrzej Klatka.
Drugi zapis ustawy mówi
o tym, że wójt, burmistrz lub
prezydent jest zobowiązany
zorganizowaćprzetargnasam
odbiór odpadów od właścicieli
nieruchomości lub też odbiór
z zagospodarowaniem odpadów,którenietrafiądoRIPOK
(surowcewtórne).
Skargi firm
Nowe „prawo śmieciowe”
jest nie tylko niejednoznaczne,aleteżtrudnedowdrożenia. – Zastanawialiśmy się, z
czego wynikają problemy z
doprowadzeniem przetargów
do końca, bo przecież gminy
mają duże doświadczenie w
realizowaniu zamówień publicznych. Jednak jest coś w
tej ustawie, co powoduje
trudności – przyznaje radca
prawny Maciej Szambelańczyk.Trudnościstwarzam.in.
potrzeba uwzględnienia bardzo wielu oddziałujących na
siebie elementów (szczególnie w dużych gminach), konieczność samofinansowania
sięsystemuizależnośćodaktówprawamiejscowego.
Szczególnypoziomskomplikowaniaprzetargównaodbiór
i zagospodarowanie odpadów
potwierdzają liczne pytania
i odwołania wykonawców do
Krajowej Izby Odwoławczej.
Głównezarzutyformułowane
wobecgmindotycząnieprecyzyjnego opisu przedmiotu zamówienia,narzucaniainstalacjidoprzetwarzaniaodpadów
czy preferowania określonych
wykonawców.–Warunkidyskryminującepojawiająsięnp.
wtedy, gdy gmina nie podaje
wszystkich danych, ponieważ
większe szanse na wygranie
przetargu mają wtedy ci, którzyjużdziałalinadanymtere-
Opinia | nowe prawo działa bez problemów
Tomasz Bystroński, wójt gminy Nowosolna
GminaNowosolnaprzyjęła,żeopłatazaodbiórodpadów
wyniesie32złodposesji,bezwzględunato,ileosóbją
zamieszkuje,atodlatego,żegminajestpołożonablisko
dużegomiasta–Łodzi–iniewszyscynasimieszkańcysą
tuzameldowani.Pozłożeniudeklaracjiokazałosię,żemamyo25proc.mieszkańcówwięcej.Zebranedaneposłużąnamdoewentualnej
obniżkicenzawywózśmieciwprzyszłości.
Doogłoszonegoprzeznasprzetarguzgłosiłsięjedenoferent,firmaprywatna,
którajużwcześniejdziałałanalokalnymrynku.Zaoferowanastawkabyładlanas
doprzyjęcia–jeślizbierzemywszystkieopłatyodmieszkańców,będziemy
wstaniezapłacićzausługę.Jedynymproblememjestegzekucjanależności,ponieważniemożemyściągaćjejtak,jakściągasiępodatki.Rozwiązaniembyłoby
upoważnieniesamorządu,bymógłdaćswojemupracownikowitytułpoborcy.
fot. arch. prywatne
Zdecydowana większość samorządów wypełniła swój
ustawowyobowiązek–1lipca
minister środowiska poinformował,że1972gminmapodpisanąumowęzfirmąodbierającąśmieciisystemdziałatam
już na nowych zasadach.
W pierwszym dniu obowiązywaniaustawy317gminmiało
wyłonioną firmę, a w trakcie
przetargubyło170.Ok.1proc.
samorządówwogólenieogłosiłoprzetargównaodbiórizagospodarowanieodpadów.
Naprzełomieczerwcailipca
sytuacjabyłabardzodynamiczna – wiele gmin w ostatniej
chwili podpisywało umowy,
a niektórzy decydowali się, że
jednakogłosząprzetarg.1lipca
rano resort środowiska informował o 20 gminach, w którychproceduryprzetargowew
ogólesięnierozpoczęły,natomiasttegosamegodniapopołudniu MAC mówiło już o 18
takichgminach.Jednaknawet
tam, gdzie wykonawcę wyłoniono odpowiednio wcześnie,
nie obyło się bez trudności. –
Pozabraniupojemnikówprzez
poprzednichodbiorcówśmieci,
wyłonionafirmaniezdążyłaod
razu dostarczyć swoich. Poza
tym przez kilka dni nie było
jeszcze wszystkich worków
–przyznajeTomaszBystroński,
wójtgminyNowosolna.
Wzwiązkuzrealizacjąprzetargównaodbiórodpadówpojawiło się też wiele absurdów.
Zamówienia zostały obwarowanewysokimikaramiumownymi, nakładanymi nawet za
drobne przewinienia, np. odbiór śmieci pojazdem, który
jest brudny. Jak przekonują
przedstawiciele prywatnych
firm, nawet nowa śmieciarka
po swoim pierwszym przejeździejużjestbrudna.Niektóre
gminyobarczyływykonawców
obowiązkiem sprawdzania,
czy mieszkańcy segregują
śmieci – niespełnienie tego
obowiązkurównieżzagrożone
jestnaliczeniemkary.Niewiadomojednak,jakmabyćtorealizowane w praktyce. Firmy
nie mogą zmusić swoich pracowników, żeby ci wchodzili
dokontenerówczyprzeszukiwali worki z odpadami.
W przetargowych wytycznych
pojawiasięteżwymógsporządzania notatek i zdjęć dokumentujących odbiór odpadów.
– Jak człowiek obsługujący
śmieciarkę w roboczych rękawicachmarobićnotatkiizdjęcia? – pytała podczas konferencjiwWarszawieAgnieszka
Chwiałkowska, radca prawny.
Jej zdaniem problemem jest
fakt, że wykonawcy nie mogą
negocjować umów, nie ma
więc możliwości, by skorygować system kar umownych.
–Błędemgminbyłoto,żenie
przeprowadzono dialogów
technicznych, nie skonsultowano się z wykonawcami
–mówiSzambelańczyk.Przyznajejednak,żenowerozwiązania wprowadzane były pod
presją czasu i nie było kiedy
przeprowadzićrozmów.(mg)
Konferencja„Gospodarkaodpadami–noweregulacjeprawne”,
12czerwca2013,Warszawa,
KonferencjaMinisterstwaŚrodowiska,1lipca2013,Warszawa
Forum Samorządowe lipiec 2013
9